INTERNATIONAL HELLENIC

ASSOCIATION
Ὁμάδα Ἒρευνας καί Μελέτης τῶν Ὁμηρικῶν
Ἐπῶν
Συντονίστρια: Ἰσμήνη Μαρτίνη
e-mail: ismartin797@gmail.com
Ἀθήνα 29/09/2018

Μελέτη Ὁμήρου

Τεχνικές τοῦ Ὁμήρου στήν χρήση τῆς ποιητικῆς του γλῶσσας

Οἱ βασικότερες τεχνικές πού χρησιμοποιεῖ ὁ Ὅμηρος εἶναι οἱ ἑξῆς:

1. Τά ἄρθρα κυρίως χρησιμοποιοῦνται ὡς δεικτικές ἀντωνυμίες (ὁ γάρ ἦλθε θοάς ἐπί νῆας
Ἀχαιῶν)

2. Οἱ ἀναφορικές ἀντωνυμίες χρησιμοποιοῦνται καί ὡς κτητικές

3. Ἡ κατάληξη τῆς γενικῆς ἑνικοῦ τῶν ἀρσενικῶν τῆς Α΄ κλίσεως σχηματίζεται σε: -αο ή -εω
ἀντί -ου (Ἀτρείδαο ἀντί Ἀτρείδου)

4. Ἡ κατάληξη τῆς δοτικῆς πληθυντικοῦ σχηματίζεται σέ: -ησι(ν) καί -οισι(ν), ἀντί σέ: -αις
καί -οις (ἐγχείησιν)

5. Ἡ κατάληξη τῆς γενικῆς ἑνικοῦ τῶν δευτεροκλίτων σχηματίζεται σέ : -οιο ἤ -οο ἀντί σέ :-ου
(Μενελάοιο καί ἀνθρώποιο ἀντί Μενελάου καί ἀνθρώπου)

6. Ἡ κατάληξη τῆς δοτικῆς πληθυντικοῦ τῶν τριτοκλίτων σχηματίζεται σέ: -εσσι (ν) ἀντί σέ :
–σι (ν) (κύνεσσι ἀντί κυσί)

7. Χρησιμοποιεῖ συχνά τά συγκοπτόμενα τριτόκλιτα ὡς ἑξῆς: πατρός-πατέρος, μητρός-

μητέρος, ἀνήρ-ἀνέρος, ἄνδρα-ἀνέρα, ἄνδρες-ἀνέρες, ἀνδράσιν-ἄνδρεσσιν, Δήμητρος-
Δημήτερος κλπ.

8. Σχηματίζει τήν κατάληξη τῶν ἀπαρεμφάτων σέ: -μέναι ἤ -μεν ( ἔμμεναι ἀντί εἶναι,
ἀμυνέμεναι ἀντί ἀμύνειν , ἀγέμεν ἀντί ἄγειν, ἀξέμεναι ἀντί ἄξειν)

9. Χρησιμοποιεῖ καί παλαιοτέρους τύπους τοῦ ρήματος εἰμί : ἐσμί, ἐσσί ἤ εἶς, ἐστί ἀντί: εἰμί,
εἶ, ἐστί. ἦεν ἀντί ἦν καί ἔσαν ἀντί ἦσαν.

10. Χρησιμοποιεῖ τόν παρατατικό καί τόν ἀόριστο δίχως τήν χρονική αὔξηση (τεῦχε ἀντί
ἔτευχε, λίπε ἀντί ἔλιπε)

11. Χρησιμοποιεῖ τήν κατάληξη -μεσθα ἀντί -μεθα (βουλόμεσθα ἀντί βουλόμεθα)

12. Τονίζει συχνά τίς προθέσεις στήν παραλήγουσα ἀντί στήν λήγουσα: ἄνα, ἄπο, ὕπερ, πάρα,
κάτα, μέτα, ἔπι.
 13. Ἀποκοπή: Τό “τ” τῆς προθέσεως “κατά” ἀφομοιώνεται πρός τό πρῶτο σύμφωνο τοῦ
δευτέρου συνθετικοῦ (πλήν τῶν “θ, φ”): κάββαλεν ἀντί κάτβαλεν, καδδῦσαι ἀντί καταδῦσαι,
κακκείοντες ἀντί κατακείοντες, κάλλιπον ἀντί κατάλιπον, καρρέζουσα ἀντί κατρέζουσα.

14. Ἀναστροφή:Οἱ προθέσεις συχνά δέν προτίθενται τοῦ ὀνόματος μετά τοῦ ὁποίου
συντάσσονται, ἀλλά τίθενται σέ ἄλλη θέση ἐντός τῆς προτάσεως (ὔπνῳ ὑπό γλυκερῷ ἀντί
ὑπό γλυκερῷ ὕπνῳ).

15. Τμῆσις: Οἱ προθέσεις/πρῶτα συνθετικά συχνά ἀπομακρύνονται τοῦ δευτέρου συνθετικοῦ:

Οἱ κατά βοῦς Ὑπερίωνος Ἠελίοιο ἤσθιον, ἀντί κατήσθιον βοῦς....

16. Χρησιμοποιεῖ τό “ Ἦ” στήν ἀρχή τῶν προτάσεων μέ τήν ἔννοια τοῦ “εἶπε”. Σέ συνδυασμό
μέ τά διάφορα βεβαιωτικά: μέν, μήν, μάν, δημιουργεῖται ἡ λέξη “ἠμέν”, πού δηλώνει
ἐπιβεβαίωση (ἀληθῶς, πράγματι). Με ἀρνητική σημασία χρησιμοποιοῦνται ἀντιστοίχως τά:
“ οὐ μάν”, “μή μάν”.

17. Χρησιμοποιεῖ τό σχῆμα: “ὄφρα......τόφρα” μέ τήν ἔννοια τοῦ :“ὅταν......τότε”, καθώς και τό
“ ἦμος....τῆμος” μέ τήν ἴδια ἔννοια.

18. Χρησιμοποιεῖ τήν κατάληξη -φι(ν), τήν ἀρχαϊκή κατάληξη τῆς δοτικῆς καί τῆς γενικῆς:
βίηφι, ὄρεσφι, θεόφιν.

Πηγή: Βιβλίον Καθηγητοῦ καί Μελέτης, Γ' Κύκλος Σπουδῶν, Ἂννα Τζιροπούλου Εὐσταθίου,
Ἐκδόσεις Ἑλληνική Ἀγωγή, Γεωργιάδης “Βιβλιοθήκη τῶν Ἑλλήνων”, Ἀθήνα 2000, σελ. 23-25

Εὐχαριστῶ
Ἰσμήνη Μαρτίνη
Συντονίστρια Ἐπιτροπῆς Ὁμήρου
Ἀθήνα