Slide - Bo Truyen Banh Rang

Chương 4
BỘ TRUYỀN BÁNH RĂNG

CBGD: PGS.TS. Bùi Trọng Hiếu
Bm. Thieát keá maùy PGS. TS. Buøi Troïng Hieáu

4.1. KHAÙI NIEÄM CHUNG
a. Nguyeân lyù laøm vieäc: theo nguyeân lyù aên khôùp. Tæ

soá truyeàn xaùc ñònh.
2
NỘI DUNG
4.1. KHAÙI NIỆM CHUNG
4.2. THOÂNG SOÁ HÌNH HOÏC
4.3. PHAÂN TÍCH LÖÏC TAÙC DUÏNG
4.4. CAÙC DAÏNG HOÛNG VAØ CHÆ TIEÂU TÍNH
4.5. VAÄT LIEÄU CHEÁ TAÏO BAÙNH RAÊNG
3
NỘI DUNG
4.6. TÍNH TOAÙN BOÄ TRUYEÀN BR TRUÏ RAÊNG THAÚNG
4.7. TÍNH TOAÙN BOÄ TRUYEÀN BR TRUÏ RAÊNG NGHIEÂNG
4.8. BOÄ TRUYEÀN BAÙNH RAÊNG NOÙN RAÊNG THAÚNG
4.9. TRÌNH TÖÏ THIEÁT KEÁ CAÙC BOÄ TRUYEÀN BR
4.10. KEÁT CAÁU VAØ BOÂI TRÔN BAÙNH RAÊNG
4
4.1.1. Nguyeân lyù laøm vieäc

4.1.2. Phaân loaïi
4.1.3. Öu, nhöôïc ñieåm vaø phaïm vi söû duïng
5
- Truyền chuyển động giữa các trục song song với nhau.
6
- Truyền chuyển động giữa các trục song song với nhau.
7
- Truyền chuyển động giữa các trục giao nhau hoặc
chéo nhau.
8
- Biến chuyển động quay thành chuyển động tịnh tiến
hoặc ngược lại.
9
- Truyền động với tỉ số truyền thay đổi.
10
- Truyền động với tỉ số truyền thay đổi.
11

- Vò trí giöõa caùc truïc
 Boä truyeàn BR phaúng
Boä truyeàn BR khoâng gian
- Söï aên khôùp  Boä truyeàn BR aên khôùp ngoaøi

Boä truyeàn BR aên khôùp trong
- Hình daïng cuûa BR

 Boä truyeàn BR tr ụ
Boä truyeàn BR noùn

Boä truyeàn BR raêng thaúng
PHAÂN LOAÏI - Caùch boá trí raêng treân BR Boä truyeàn BR raêng nghieâng
THEO
Boä truyeàn BR chöõ V
Boä truyeàn BR raêng cong

Boä truyeàn BR thaân khai
- Bieân daïng raêng Boä truyeàn BR Xicloit
Boä truyeàn BR Novicov
- Phöông dieän khaùc cuûa

hình daïng BR  Boä truyeàn BR troøn
Boä truyeàn BR khoâng troøn




THEO


Bộ truyền bánh răng phẳng
Bộ truyền bánh răng không gian




THEO


Bộ truyền bánh răng ăn khớp ngoài
Bộ truyền bánh răng ăn khớp ngoài
Bộ truyền bánh răng ăn khớp trong




THEO


Bánh răng trụ
Bánh răng nón




THEO


Răng thẳng Răng nghiêng
Răng chữ V Răng cong




THEO






THEO


Bộ truyền bánh răng tròn
Bộ truyền bánh răng tròn
Bộ truyền bánh răng không tròn
c. Öu, nhöôïc ñieåm vaø phaïm vi söû duïng:
Öu ñieåm:
 Kích thöôùc nhoû, khaû naêng taûi lôùn.
 Tæ soá truyeàn khoâng ñoåi do khoâng coù hieän töôïng tröôït trôn.
 Hieäu suaát cao: 0,97  0,99.
 Laøm vieäc vôùi vaän toác cao, coâng suaát lôùn.
 Tuoåi thoï cao, laøm vieäc vôùi ñoä tin caäy cao.
Nhöôïc ñieåm:
 Cheá taïo töông ñoái phöùc taïp.
 Ñoøi hoûi ñoä chính xaùc cao.
 Coù nhieàu tieáng oàn khi laøm vieäc vôùi vaän toác cao. 33
c. Öu, nhöôïc ñieåm vaø phaïm vi söû duïng:
Phaïm vi söû duïng:

Ñöôïc söû duïng roäng raõi trong ngaønh cheá taïo maùy,
trong ñoù boä truyeàn baùnh raêng truï raêng thaúng
ñöôïc söû duïng nhieàu nhaát.
34
4.2. THOÂNG SOÁ HÌNH HOÏC
4.2.1. Thoâng soá hình hoïc baùnh raêng thaúng
4.2.2. Thoâng soá hình hoïc baùnh raêng nghieâng
1/35 35
4.2.1. THÔNG SỐ HÌNH HỌC BÁNH RĂNG THẲNG
 Biên dạng răng (thân khai).

M 
N
r0
O M0
 Biên dạng răng (thân khai).

st p
da
 Đường kính vòng đỉnh da.
et
d
 Đường kính vòng chân df.
df  Chiều cao răng.
d0  Đường kính vòng cơ sở d0.
 Đường kính vòng chia d.
 Bề dày răng st.
 Bề rộng rãnh răng et.
 Bước răng p:
2 r
p  st  et 
z
p
 Modun m (được tiêu chuẩn hóa): m 

Daõy 1 1 1.25 2 2.5 3 4 5 6 8 10 12 16 20 25
Daõõy 2 1,125 1,375 1,75 2,25 2,75 3,5 4,5 5,5 7 9 11 14 18 22

et st
p
df
d
da
o
4.2.1. THÔNG SỐ HÌNH HỌC BÁNH RĂNG NGHIÊNG
n t  Góc nghiêng .
 Bước pháp pn.
pn  Bước ngang pt.

pt pn
  Modun pháp mn : mn 

pt
 Modun ngang mt : mt 

n mn
mt 
t cos 
4.2.1. THÔNG SỐ HÌNH HỌC BÁNH RĂNG NGHIÊNG
mn .z
 Đường kính vòng chia: d  mt .z 
cos 
 Đường kính vòng đỉnh: d a  d  2mn
 Đường kính vòng chân: d f  d  2,5mn
mn z1  z2 
a  z1  z2  
mt
 Khoảng cách trục:
2 2 cos 
4.3. PHAÂN TÍCH LÖÏC TAÙC DUÏNG
4.3.1. Löïc taùc duïng trong boä truyeàn BR truï

raêng thaúng.
4.3.2. Löïc taùc duïng trong boä truyeàn BR truï

raêng nghieâng.
1/44 44
QUI TẮC XÁC ĐỊNH CHIỀU LỰC ĂN KHỚP

 Chiều lực hướng tâm Fr : luôn hướng vào tâm trục.

 Chiều lực vòng Ft :
- Trên bánh chủ động: ngược chiều chuyển động.
- Trên bánh bị động : cùng chiều chuyển động.

 Chiều lực dọc trục Fa :
- Trên bánh chủ động: hướng vào mặt răng làm việc.

- Trên bánh bị động : ngược chiều so với Fa trên
bánh chủ động.
4.3.1. LỰC TÁC DỤNG TRONG BỘ TRUYỀN BR TRỤ RĂNG THẲNG

Lực vòng Ft
Lực ăn khớp

Lực hướng tâm Fr
4.3.1. LỰC TÁC DỤNG TRONG BỘ TRUYỀN BR TRỤ RĂNG THẲNG
Baùnh bò ñoäng
2T1
 Lực vòng: Ft1  Ft2 
d1 d w2
 Lực hướng tâm: 

Ft
W
Fr1  Fr2  Ft1 . tg 

 Fr
Fn
 Lực ăn khớp: d w1
Baùnh chuû ñoäng
Ft1
Fn1  Fn2 
cos 
4.3.2. LỰC TÁC DỤNG TRONG BỘ TRUYỀN BR TRỤ RĂNG NGHIÊNG

Lực vòng Ft

Lực ăn khớp Lực dọc trục Fa

n nn
  
Fr  Fa Fr
F' 
Fn


Ft n

F'
n

Fn

Fr

 Ft
F' n 
 W
Fa
2T1
 Lực vòng: Ft1  Ft2 
d1
 Lực dọc trục: Fa1  Fa2  Ft1 . tg
Ft1 . tg n Ft1

 Lực hướng tâm: Fr  Fr  F '.tg n  F'
1 2
cos  cos 
F' Ft1
 Lực ăn khớp: Fn1  Fn2  
cos  n cos  . cos  n
1
1

 Fa 
Fr Fr

Ft

Ft

Fa
1
1

 Fa 
Fr Fr

Ft 
Ft

Fa
2

Fr
1
1 
Ft
2 
Fa
2

Fa 
1
Ft
1

Fr
2
2
2

Ft
1

 Fa
1
Fr
1
1

Fa 
2
Fr
2
 2
Ft
2
4.3.3. TẢI TRỌNG TÍNH
 Tải trọng tính: Ftt  K .Fdn
 Hệ số tải trọng tính: K  K  .Kv .K

4.4. CAÙC DAÏNG HOÛNG VAØ CHÆ TIEÂU TÍNH
4.4.1. CAÙC DAÏNG HOÛNG

Gãy răng.
Tróc vì mỏi bề mặt răng.
Mòn răng.
Dính răng.
Biến dạng dẻo bề mặt răng.
Bong bề mặt răng.
4.4.2. CHÆ TIEÂU TÍNH 1/59 59

4.4.1. CÁC DẠNG HỎNG
 Gãy răng: do ứng suất uốn.
 Tróc vì mỏi bề mặt răng: do ứng suất tiếp xúc và ma sát

trên bề mặt răng.
 Mòn răng: xảy ra ở các bộ truyền hở, bôi trơn kém.
 Dính răng: xảy ra ở các bộ truyền chịu tải trọng lớn làm
việc với vận tốc cao.
 Biến dạng dẻo bề mặt răng: xảy ra ở bộ truyền chế tạo từ

thép mềm, chịu tải trọng lớn và vận tốc thấp.
 Bong bề mặt răng: xảy ra ở bộ truyền được tăng bền bề mặt.

4.4.2. CHỈ TIÊU TÍNH
CHÆ TIEÂU TÍNH
Tính theo ñoä beàn tieáp xuùc Tính theo theo ñoä beàn uoán
Kieåm tra theo ñoä beàn uoán Kieåm tra ñoä beàn tieáp xuùc
(Bộ truyền kín, bôi trơn tốt). (Bộ truyền hở, bôi trơn kém).
4.5. VAÄT LIEÄU CHEÁ TAÏO BAÙNH RAÊNG
SV töï ñoïc trang 220, taøi lieäu [1]
62
TÍNH TOAÙN
Tính theo ñoä beàn tieáp xuùc Tính theo theo ñoä beàn uoán
63
4.6.1. Tính theo độ bền tiếp xúc:
64
 Điều kiện bền:  H  [ H ]
 Ứng suất tiếp xúc tính theo công thức Hetz:
qn
 H  ZM
2
65
a. Hệ số xét đến cơ tính vật liệu:
2 E1 E2
ZM 
 [ E2 (1  12 )  E1 (1   22 )]
66
b. Bán kính cong tương đương:
1 1 1
 
 1 2
 d1 sin 
 1  1 2 (u  1)

2 
 ud1 sin 
   d 2 sin 
 2 2 67
c. Cường độ tải trọng:
Fn K H
qn 
lH
68
c. Cường độ tải trọng:
Fn K H
qn 
lH
2
2 T1K H Z
qn 
bd1 cos 
69
2 E1 E2
ZM 
 [ E2 (1  12 )  E1 (1   22 )]
1 2 (u  1)
 2
 ud1 sin  ZH 
sin 2
2
2 T1K H Z Z M Z H Z 2 T1K H (u  1)
qn  H   [ H ]
bd1 cos  d1 bu
70
Z M Z H Z 2 T1K H (u  1)
H   [ H ]
d1 bu
T1 K H (u  1)
d1  K d 3
 bd [ H ]2 u
71
T1K H (u  1)
d1  75,6 3
 bd [ H ]2 u
72
T1K H
a  50(u  1) 3
 ba[ H ]2 u
73
74
4.6.2. Tính theo độ bền uốn:
75
Ứng suất thực tính toán:  F   .K
Lực pháp tuyến Fn đặt tại đỉnh răng:
Ft cos  ' Ft sin  '

F 't  Fn cos  '  F 'r  Fn sin  ' 
cos  cos 
76
Ứng suất danh nghĩa tại chân răng:

F 't l F ' r
  u  n  
W A
77
Vì l và δ tỉ lệ bậc nhất với modun m, nên:
l  l' m ;    'm
Do đó:
Ft K F  6l ' cos  ' sin  ' 

F   ( ' ) 2 cos    '.cos   K
bm  
78

Đặt hệ số dạng răng:
 6l ' cos  ' sin  ' 

YF     K
 ( ' ) cos   '.cos  
2
Hệ số dạng răng có thể xác định bằng thực nghiệm:
13,2 27,9 x
YF  3,47    0,092 x 2
z z 79

Công thức kiểm nghiệm độ bền uốn:
YF Ft K F b 2T1 2T1
F   [ F ]  bm  F1  
bm m d1 mz1
Công thức thiết kế bánh răng theo độ bền uốn:
2 T1K F YF 2 T1K F YF
m3 3 2
z1 bm[ F ] z1 bd [ F ]
80
81
4.7.1. Các đặc điểm khi tính toán BTBR trụ răng nghiêng:
Ăn khớp êm và tải trọng động giảm.

Cường độ tải trọng trên bánh răng nghiêng nhỏ hơn
trên bánh răng thẳng.
Thay thế bánh răng nghiêng bằng bánh răng trụ
răng thẳng tương đương.
Đường tiếp xúc nằm chếch trên mặt răng.
82

Sử dụng các công thức tính toán BTBR trụ răng thẳng,
nhưng thay các thông số của BR tương đương vào.
Công thức kiểm tra bền:
Z M Z H Z 2 T1K H (u  1)
H   [ H ]
d1 bu
2 cos  1
với ZH  Z 
sin 2 
83
Công thức thiết kế:
T1K H
a  43(u  1) 3
 ba[ H ] u
2
84

Công thức kiểm tra bền:
YF Ft K F Y Y
F   [ F ]
bmn
85

Công thức thiết kế:
2 T1K F YF Y Y 2 T1K F YF Y Y
m3 3
z1 bm[ F ] z12 bd [ F ]
86
4.8.1. Khái niệm chung:
Dùng để truyền động giữa hai trục giao nhau một góc
Khả năng tải chỉ bằng 0,85 so với BTBR trụ răng thẳng.
Phân loại: răng thẳng, răng nghiêng, răng cung tròn,
răng cong.
87
Bánh răng nón răng thẳng 88

Răng nghiêng Răng cung tròn

89
4.8.2. Thông số hình học:
90
h
h
B h
L
maët caàu ñaùy nhoû
maët caàu ñaùy lôùn

O
2
1 re2
ri2
r2
P
ri1
r1
re1
91
 Modun trên mặt mút lớn: me
 Đường kính vòng chia ngoài: d  me .z
 Chiều cao đỉnh răng: h1  me
 Chiều cao chân răng: h2  1,2 me
 Góc đỉnh nón chia:

d1 me z1 z1 1 1 z2
tg1     tg 2   u
d 2 me z2 z2 u tg1 z1
92
 Chiều cao côn ngoài:

2 2
 d1   d 2 
Re       
me
z1 2  z2 2
2  2 2
 Đường kính vòng chia trung bình:

dtb
2  Re  0,5b  1  0,5b  1  0,5
be
d Re
2
b
dtb  d (1  0,5 be )  be   0,26  0,3
Re 93
 Modun chia trung bình:
dtb d (1  0,5 be )
mtb  
z z
mtb  me (1  0,5 be )
94
4.8.3. Phân tích lực tác dụng:

Lực vòng Ft

Lực ăn khớp Lực dọc trục Fa

95
QUI TẮC XÁC ĐỊNH CHIỀU LỰC ĂN KHỚP


 Chiều lực hướng tâm Fr : luôn hướng vào tâm bánh răng.

 Chiều lực vòng Ft :
- Trên bánh chủ động: ngược chiều chuyển động.
- Trên bánh bị động : cùng chiều chuyển động.

 Chiều lực dọc trục Fa : luôn hướng ngược chiều với đỉnh
nón.
96
97
2 T1
 Lực vòng: Ft1 
d tb
 Lực dọc trục: Fa1  Ft1 .sin  .tg
 Lực hướng tâm: Fr1  Ft1 . cos  .tg
Ft1
 Lực ăn khớp: Fn1 
cos 
98
 Hệ số tải trọng tính:
K H  K  .Kv .K
99
4.8.4. Tính toán bộ truyền BR nón răng thẳng:

a. Các đặc điểm khi tính toán bô truyền BR nón:
 Tải trọng tính toán là lực tác dụng lên vòng chia trung
bình có đường kính:
dtb1  d1 (1  0,5 be )
dtb2  d 2 (1  0,5 be )
 Khi tính toán có thể xem BR nón như BR trụ răng

thẳng tương đương với các thông số đặc trưng sau:
100

 Đường kính tương đương:
dtb1
dtd1 
cos 1
dtb2 dtb2
dtd 2  
cos  2 sin 1
101

 Số răng tương đương:
z1
ztd1 
cos 1
z2
ztd2 
cos  2
102

 Tỉ số truyền tương đương:

2
ztd1 z2 cos 1  cos 1 
utd   
 
 u 2
ztd2 z1 cos  2  cos  2 
103

b. Tính theo độ bền tiếp xúc:
Sử dụng các công thức tính toán BTBR trụ răng
thẳng, nhưng thay các thông số của BR tương
đương vào.
 Công thức kiểm tra bền:
2 T1K H u 2  1
 H  Z M Z H Z 2
 [ H ]
0,85 dtb1 bu
104

 Công thức thiết kế:
T1K H u 2  1
d tb1  75,6 3
0,85 bd [ H ]2 u
105

 Đường kính vòng chia ngoài:
T1K H
d1  95 3
0,85 (1  0,5 be ) 2 be[ H ]2 u
 Chiều dài nón ngoài:
T1K H
Re  47,5 u  1 3
2
0,85 (1  0,5 be ) 2 be[ H ]2 u

106

107

c. Tính theo độ bền uốn:
Sử dụng các công thức tính toán BTBR trụ răng
thẳng, nhưng thay các thông số của BR tương
đương vào.
 Công thức kiểm tra bền:
YF Ft K F
F   [ F ]
0,85 b mtb
108

c. Tính theo độ bền uốn:
 Công thức thiết kế:
T1K F YF
mtb  1,4 3
0,85 bd z12 [ F ]
mtb
me 
1 0,5 be
109
4.9. TRÌNH TÖÏ THIEÁT KEÁ CAÙC BOÄ TRUYEÀN BR
110
4.10. KEÁT CAÁU VAØ BOÂI TRÔN BAÙNH RAÊNG
SV töï ñoïc trang 255, taøi lieäu [1]
111

Slide - Bo Truyen Banh Rang

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Slide - Bo Truyen Banh Rang

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Chương 4

BỘ TRUYỀN BÁNH RĂNG

Bm. Thieát keá maùy PGS. TS. Buøi Troïng Hieáu

a. Nguyeân lyù laøm vieäc: theo nguyeân lyù aên khôùp. Tæ

4.1. KHAÙI NIỆM CHUNG

4.2. THOÂNG SOÁ HÌNH HOÏC

4.3. PHAÂN TÍCH LÖÏC TAÙC DUÏNG

4.4. CAÙC DAÏNG HOÛNG VAØ CHÆ TIEÂU TÍNH

4.5. VAÄT LIEÄU CHEÁ TAÏO BAÙNH RAÊNG

4.6. TÍNH TOAÙN BOÄ TRUYEÀN BR TRUÏ RAÊNG THAÚNG

4.7. TÍNH TOAÙN BOÄ TRUYEÀN BR TRUÏ RAÊNG NGHIEÂNG

4.8. BOÄ TRUYEÀN BAÙNH RAÊNG NOÙN RAÊNG THAÚNG

4.9. TRÌNH TÖÏ THIEÁT KEÁ CAÙC BOÄ TRUYEÀN BR

4.10. KEÁT CAÁU VAØ BOÂI TRÔN BAÙNH RAÊNG

4.1.1. Nguyeân lyù laøm vieäc

- Söï aên khôùp  Boä truyeàn BR aên khôùp ngoaøi

- Hình daïng cuûa BR

- Phöông dieän khaùc cuûa

- Söï aên khôùp  Boä truyeàn BR aên khôùp ngoaøi

- Hình daïng cuûa BR

- Phöông dieän khaùc cuûa

- Söï aên khôùp  Boä truyeàn BR aên khôùp ngoaøi

- Hình daïng cuûa BR

- Phöông dieän khaùc cuûa

- Söï aên khôùp  Boä truyeàn BR aên khôùp ngoaøi

- Hình daïng cuûa BR

- Phöông dieän khaùc cuûa

- Söï aên khôùp  Boä truyeàn BR aên khôùp ngoaøi

- Hình daïng cuûa BR

- Phöông dieän khaùc cuûa

- Söï aên khôùp  Boä truyeàn BR aên khôùp ngoaøi

- Hình daïng cuûa BR

- Phöông dieän khaùc cuûa

- Söï aên khôùp  Boä truyeàn BR aên khôùp ngoaøi

- Hình daïng cuûa BR

- Phöông dieän khaùc cuûa

Phaïm vi söû duïng:

4.2.1. Thoâng soá hình hoïc baùnh raêng thaúng

4.2.2. Thoâng soá hình hoïc baùnh raêng nghieâng

 Biên dạng răng (thân khai).

 Biên dạng răng (thân khai).

Daõy 1 1 1.25 2 2.5 3 4 5 6 8 10 12 16 20 25

Daõõy 2 1,125 1,375 1,75 2,25 2,75 3,5 4,5 5,5 7 9 11 14 18 22

 Bước pháp pn.

pn  Bước ngang pt.

 Đường kính vòng đỉnh: d a  d  2mn

 Đường kính vòng chân: d f  d  2,5mn

4.3.1. Löïc taùc duïng trong boä truyeàn BR truï

4.3.2. Löïc taùc duïng trong boä truyeàn BR truï

 Lực hướng tâm: 

Fr1  Fr2  Ft1 . tg 

 Lực dọc trục: Fa1  Fa2  Ft1 . tg

Ft1 . tg n Ft1

 Tải trọng tính: Ftt  K .Fdn

 Hệ số tải trọng tính: K  K  .Kv .K

4.4.1. CAÙC DAÏNG HOÛNG

4.4.2. CHÆ TIEÂU TÍNH 1/59 59

 Tróc vì mỏi bề mặt răng: do ứng suất tiếp xúc và ma sát

 Mòn răng: xảy ra ở các bộ truyền hở, bôi trơn kém.

 Biến dạng dẻo bề mặt răng: xảy ra ở bộ truyền chế tạo từ

 Bong bề mặt răng: xảy ra ở bộ truyền được tăng bền bề mặt.

CHÆ TIEÂU TÍNH

SV töï ñoïc trang 220, taøi lieäu [1]