CADAMPOG, MA. DOLORES MERCEDES C.

BSCE-2C

Aralin I: Mga Batayang Kaalamang Metalinggwistik sa Pag-aaral ng Filipino

LAYAG-DIWA
Batay sa mga natutunan na kahulugan ng wika, magbigay ng sariling
pagpapakahulugan ng wika sa pamamagitan ng pagguhit ng simbolo sa bawat letra. Sa
ibaba ay isulat kung bakit ito ang napili mong simbolo.

W I K A

Watawat Ilaw Kamay Apoy

https://www.gvaat.com//
wp-content/uploads/
2020/02/IMG_0866-1020
x1024.jpg

Napili ko ang Ang ilaw sa isang Ang kamay ay Ang apoy ay

tahanan ay nakapag bibigay aliw nagbibigay liwanag
watawat dahil tulad
nagsisilbing o ginhawa sa mga at init sa kadiliman.
nito ang ating wika liwanag at gabay tao tuwing sila ay Pinili ko itong
sa mga taong iyong hinahawakan o simbolo sa wika
rin ay sumasagisag yinayakap. Ang wika
nakatira rito, at dahil tulad ng apoy
sa ating bansa. gaya na lamang ng rin ay may taglay na ang wika rin ay
wika, ito rin ay makapagbigay nagbibigay liwanag
nagiging gabay sa ginhawa sa tuwing sa mga taong
ikaw ay may
mga tao upang nakakaranas ng
kinakausap na mahal
magkaintindihan sa mo sa buhay katulad dilim sa kanilang
mga mensahe o na lamang ng iyong buhay at
ideyang pamilya o mga nagbibigay init sa
ipinapahayag sa kaibigan. mga taong may
bawat isa. malamig na puso.
CADAMPOG, MA. DOLORES MERCEDES C. BSCE-2C

LAMBAT-LIKHA
Sumulat ng sanaysay tungkol sa kahalagahan ng pagkakaroon ng Pambansang Wika
sa Pilipinas. Banggitin kung paano nakatutulong sa pakikipag-ugnaya sa kapwa.

Ang kahalagahan ng Wikang Pambansa

Sa ating buhay walang araw na hindi tayo gumagamit ng wika upang

makisalamuha sa tao, sa personal man o sa pamamagitan ng teknolohiya gaya ng
cellphone at computer. Ang wika ay tulay tungo sa pagkakaintindihan at pagkakaisa ng
mamamayan at daan din para sa ikauunlad ng bansa. Bawat bansa ay may kanya-
kanyang wika. Ang Pilipinas bilang isang lipunan ay mayroon ding sariling wika- ang
wikang Filipino. Ano nga ba ang kahalagahan ng pagkakaroon natin ng wikang
pambansa?

Ang bansang may sariling wika ay bansang malaya. Napakahalaga na lamang ng

magkaroon ng sariling wika sapagkat ito ay nagsisilbing kaluluwa ng isang bansa.
Kagaya na lamang ng ating bansang Pilipinas, ang wikang Filipino ay ang kanyang
kaluluwa na siyang nagbibigay buhay rito. Simula nang nagamit nating ang ating wika
ay simula rin ng ating pagkakakilanlan. Ito ay naging tulay upang magdurugtong ang
mga pamayanan sa ating bansa. Gaya ng kultura sa ating bansa, ito ay nau-ugnay sa
mga mamayanan sa pamamagitan ng wika sapagkat dito maipapahayag ang mga ideya
ng bawat tao at kasunod na rin ang pakakaintindihan at pagkakaisa ng bawat isa.

Ngunit hindi lahat ng Pilipino ay napapanatili ang pag-gamit ng sariling wika na

minsan ito na ay nagreresulta ng gulo. Kung kaya’t para sa kaunlaran ng atin bansa
dapat nating bigyan ng kahalagahan ang ating wika at pagyabungin ito. Sabi pa nga ng
ating bayani na si Gat Jose Rizal “Ang hindi magmahal sa sariling wika ay higit sa hayop
at  malansang isda; kaya ating pagyamaning kusa, gaya ng  inang sa atin ay nagpala.”
CADAMPOG, MA. DOLORES MERCEDES C. BSCE-2C

Aralin II: REGISTER/BARAYTI NG WIKA

Paunang Gawain: Ibigay ang kahulugan ng mga salitang nasa talahayan batay sa
kung anong larangan ito ginagamit.
Salita Kahulugan Larangan
1. mouse Ginagamit ito para mapagalaw teknolohiya
o macontrol ang cursor sa iba't
ibang application software

2. organ isang uri ng de- musika

kuryenteng instrumentong
tinutugtog na kahawig ang anyo
sa isang piyano.

3. bato Matigas na bagay na nakikita sa konstruksiyon

paligid na ginamit sa paggawa
ng bahay

4. dressing Pananamit ng isang tao Fashion

5. star isang aktor o aktress pelikula

GAWIN MO!
Paglilista. Kumuha ng isang informant na nagsasalita ng isang dayalek. Maglista ng
hindi kukulangin sa 25 na salita ng kanyang dayalek at ng katumbas na
kasingkahulugan ng bawat isa sa Filipino. Iayos ang iyong tala ng alpabetikal.
Dayalekto: Waray-waray (Eastern Samar)
1. Ayam- Aso
2. Balay- Bahay
3. Bulan- Buwan
4. Buwas- Bukas
5. Dako- Malaki
6. Hilarom- Malalim
7. Hirayo- Malayo
8. Itom- Itim
9. Kalayo- Apoy
10. Kulop- Hapon
11. Lingkuran- Upuan
CADAMPOG, MA. DOLORES MERCEDES C. BSCE-2C

12. Madakmol- Makapal

13. Mahugaw- Madumi
14. Mahusay – Maganda
15. Makuri- Mahirap (Pang-uri)
16. Maul-ol- Masakit
17. Ngaran- Pangalan
18. Pobre- Mahirap (Estado ng buhay)
19. Portahan- Pintuan
20. Sapit- Katabi
21. Tayuktok- Butiki
22. Tiil- Paa
23. Tinuon- Sinaing
24. Uding- Pusa
25. Unina- Mamaya
Maglista ng tigdadalawampung (20) salita ng bawat sumusunod na sosyolek. Maaari
kang magpatulong sa mga informant mula sa pangkat at/o okupasyong iyong napili.
Tukuyin din ang kahulugan ng bawat salitang iyong itinala.
A. Karaniwang Bokabularyo ng Pangkat ng Kasarian na bakla
1. Ditey- Dito
2. Itich- Ito
3. Gardini- Security Guard
4. Pranella- Pink
5. Otoko- Lalakeng lalaki
6. Shala- Sosyal
7. Shogal- matagal
8. Sangkatuts- Sangkatutak
9. Nakakalurky- Nakaka-gulat
10. Shokot- takot
11. Sinetch- Sino
12. Itey- Ito
13. Chika- Tsismis
14. Emote- Mag-inarte
15. Chaka- Pangit
16. Anik- Ano
17. Award- Pinagalitan
CADAMPOG, MA. DOLORES MERCEDES C. BSCE-2C

18. Fez- Mukha

19. Charing- Nagbibiro lang
20. Bigalou- Malaki

B. Mga Jargon ng Propesyong Medisina

1. Nosebleed- pagdurugo ng ilong
2. Gout- isang uri ng mangansumpong o rayuma na dulot ng abnormal na
metabolismo ng uric acid
3. Arthritis- ang pamamaga sa mga kasu-kasuan na nagiging sanhi ng kawalan ng
kakayahang maiunat o maibaluktot at paninigas ng bahaging ito
4. Hypertension- isang medikal na kondisyon kung saan ang presyon ng dugo sa
mga malaking ugat ay labis na mataas
5. Tuberculosis- impeksyon sa baga na nagmumula sa isang uri ng ishay
o bacteria
6. Plasma- isang bahagi ng dugo na ang pangunahing trabaho ay ang
transportasyon ng mga ensyma, nutrisyon, at hormona
7. Platelet- mga selula o sihay na may mahalagang papel sa pagpagaling ng mga
sugat na dumadaan sa daluyan ng dugo 
8. Cell- ang pinakapayak na kayarian ng mga buhay na organism
9. Germ- mga miktataghay na nagdudulot ng sakit
10. Radiologist- isang dalubhasa ng paladiglapan o radiology
11. Pulmonologist- isang dalubhasa ng palabagaan o pulmonology
12. Cardiologist- isang dalubhasa ng palapusuan o cardiology
13. Molecular biology- pagaaral ng mga istruktura at tungkulin ng mulatil
o molecule sa mga nabubuhay na organism
14. Microbiology- isang natural na agham ukol pagaaral sa miktataghay
o microorganism
15. Biology- isang natural na agham na nauukol sa pagaaral ng buhay at mga
nabubuhay na organism
16. Atypical - isang bagay na hindi ganap na normal
17. Acute - isang kondisyon na biglang dumating.
18. Agonal - isang pangunahing, negatibong pagbabago sa kondisyon ng pasyente.
19. Iatrogenic - isang bagay na hindi napunta sa plano.
20. Comorbid - dalawa o higit pang mga kundisyon na nagaganap nang sabay.
CADAMPOG, MA. DOLORES MERCEDES C. BSCE-2C

Pagpapahalaga sa Gawain
1. Ano ang iyong reaksyon sa mga gawaing ito?
Ako ay naaliw sa pag sagot ng mga gawain sa araling ito dahil marami ako natutunan gaya na
______________________________________________________________________
lamang ng mga jargon at sosyolek na mga salita sa mga gawain sa “GAWIN MO”. Nakatulong din
______________________________________________________________________
sa akin ang “lambat-likha” at “lambat diwa” sa pagsasaliksik ng mga ideya na hindi ko pa masyadong
______________________________________________________________________
alam. Sa madaling salita ang mga gawain sa itaas ay nakatulong sa akin upang makakalap pa ng mga
______________________________________________________________________
bagong ideya at kaalaman.
______________________________________________________________________
______________________________________________________________________
2. Maglista ng leksyong natutunan sa mga tinalakay?
Ang aking mga leksyong natutunan sa modyul na ito ay ang kasaysayan ng wika, mga iba’t-
______________________________________________________________________
ibang kahulugan ng wika, mga katangian at tungkulin ng wika, at ang iba pang mga eksplanasyon
______________________________________________________________________
tungkol sa wika.
______________________________________________________________________
______________________________________________________________________
______________________________________________________________________

3. Sa anong aspeto ng iyong pang-araw-araw na gawain ito magagamit?

Ang wika ay aking nagagamit sa pang-araw-araw sa aking pamilya, pansarili, sosyal, propesyonal at
______________________________________________________________________
ispiritwal na aspeto ng buhay. Tayo ay nabubuhay sa pamamagitan ng limang aspeto na nabanggit
______________________________________________________________________
kung kaya’t iyon na lamang rin ay nangangailangan ng komuniskasyon gamit ang wika upang
______________________________________________________________________
mapanatili ang mabuting ugnayan at relasyon.
______________________________________________________________________
______________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
__
CADAMPOG, MA. DOLORES MERCEDES C. BSCE-2C

Aralin III: ORTOGRAPIYANG FILIPINO

Gawain: Alin sa mga titik sa kasalukuyang alpabeto ang makikita sa Alibata? Bilugan
ang mga titik.

A B C D E F

G H I J K L

M N Ñ NG O P

Q R S T U V

W X Y Z
CADAMPOG, MA. DOLORES MERCEDES C. BSCE-2C

GAWIN MO!
Paglilista ng mga Detalye, Paghahambing at Pagkokontrast
I. Itala sa mga kasunod na patlang ang pagkakaiba-iba ng mga sumusunod na alpabeto
sa iba’t ibang panahon n gating kasaysayan.

Panahong Panahon ng 1940 1971 1987

Pre-Kolonyal Kastila

Tawag sa alpabeto:Abecedario
__________
Alibata __________ __________
Abakada Alpabetong pilipino Alpabetong Filipino

Bilang ng mga titik:

____17____ ___30____ ___20_____ ____31____ ___28____

Ngalan ng mga titik:

A         A         A         A  
B          B          B          B     
C K         C C    
CH         D         CH        D    
D         E          D         E     
E  G         E     F    
F         H         F      G    
G         I           G         H   
H         H         I 
L         
I 
I  M        J     
J         
J N         K
L
K          NG L     
LL         
L  O         M
M       
LL         P          N 
N 
M        R         Ň 
Ñ       
N         S          NG
NG
NG T          O 
O        
Ñ P
U         P 
Ñg Q    
W        Q        
O        
Y     R R
P         
RR         S 
R 
S          T
RR       
T          U    
S         
U    V    
T         
V      W   
U         W X
W  X       
X       Y     
Y Z
Y
Z    
Z    
CADAMPOG, MA. DOLORES MERCEDES C. BSCE-2C

Mga Dagdag na mga titik sa dating Abakada:

(Itala ang bawat isa)

Cc Cc Cc

Ff CH ch Ff

Jj Ff Jj
Ññ Jj Ññ
Qq LL ll Qq
Vv Ññ Vv
Ww Qq Xx
Xx RRrr, Zz
Yy Vv
Zz Xx
Zz 
CADAMPOG, MA. DOLORES MERCEDES C. BSCE-2C

II. Paghambingin at ikontrast ang Alibata, Mungkahing Alpabeto noong 1971, at ang
Bagong Alpabetong Pilipino gamit ang Venn Diagram.

ALIBATA

A,K,G,T,D,NG,N,P
,B,M,Y,L,W,S,H,I,
U BAGONG
ALPABETO NOONG 1971 A,B,D,G, H,I,K,L,M,N,NG,P,S, ALPABETONG PILIPINO

T,U,W,Y
....A,B,C,CH,D,E,F,G,H,
A,B,C,D,E,F,G,H,I,J,K,L
I,J,K,L,LL,M,N,Ñ,NG,O
,M,N,NG,O,P,Q,R,S,T,
,P,Q,R,S,T,U,V,W,X,Y,
U,V,W,X,Y,Z
Z
CADAMPOG, MA. DOLORES MERCEDES C. BSCE-2C

Pagbaybay at Paggitling
I. Baybayin ang mga sumusunod na salita sa Wikang Filipino ayon sa mga tinalakay na
tuntunin.
1. chemical kemikal
2. cariño karinyo
3. experimental eksperimental
4. zinc zinc
5. tricycle traysikel
6. cancer kanser
7. contest paligsahan
8. exhibit eksibit
9. bicycle bisikleta
10. incubator incubator
II. Lagyan ng tsek ( ) ang panaklong ng salitang may wastong gamit o di-paggamit ng
gitling.
1. ( ) ala-ala ( ) alaala ( ) ala ala
2. ( ) iba-iba ( ) ibaiba ( ) iba iba
3. ( ) iba’t-iba ( ) iba’tiba ( ) iba’t iba
4. ( ) pambansa ( ) Pam-bansa ( ) pam bansa
5. ( ) taga-lungsod ( ) tagalungsod ( ) taga Lungsod
6. ( ) ika 4 ( ) ika-apat ( ) ikaapat
7. ( ) tag-ulan ( ) tagulan ( ) tag ulan
8. ( ) paraan-paraan ( ) para paraan ( ) para-paraan
9. ( ) kapus-palad ( ) kapuspalad ( ) kapus palad
10. ( ) sang-katlo ( ) sangkatlo ( ) sang katlo
CADAMPOG, MA. DOLORES MERCEDES C. BSCE-2C

Pagpapahalaga sa Gawain

1. Ano ang iyong reaksyon sa mga gawaing ito?

Ang aking reaksyon sa mga gawaing ito ay ako ay medyo nalito lalo
______________________________________________________________________

na sa mga paglista ng mga letra sa mga alpabeto noong unang panahon.

______________________________________________________________________

Ngunit kasabay rin nun ay natuto rin ako at nagkaroon ng kaalaman

______________________________________________________________________

tungkol sa kasaysayan ng alpabeto sa ating bansa.

______________________________________________________________________

2. Maglista ng leksyong natutunan sa mga tinalakay?

Ang mga leksyon na aking natutunan ay ang mga kasaysayan ng
______________________________________________________________________
alpabeto ng Pilipinas, Pagbabaybay ng mga salita at ang tamang
______________________________________________________________________

paggamit ng gitling.
______________________________________________________________________

3. Sa anong aspeto ng iyong pang-araw-araw na gawain ito magagamit?

Ito ay nagagamit ko sa pang-araw-araw tulad na lamang ng

______________________________________________________________________

pagsusulat, pagbabasa at pakikipagkomunikasyon sa mga tao sa aking

______________________________________________________________________

paligid gaya na lamang sa eskwelahan, sa pamilya, mga kaibigan at iba

______________________________________________________________________

pa.
______________________________________________________________________