Dr.

Abdurrahim BİLİK
Hazırlık sınıfları / sarf-nahiv / 2020 Bahar, 8. HAFTA, e-ders

AMİLLER

Nahiv ilmini genel olarak: 1. Amil (etki eden), 2. Mamul (etkilenen) ve 3. Amel/irab (etki)
olarak üçe ayırmış ve gecen hafta irab (amel) konusunu ele almıştık. Bu hafta amiller (etki
edenler) konusuna başlayacağız.

Âmiller iki kısımdır:

1- Lafzî âmiller (58 tane)

2- Ma’nevî âmiller (2 tane)

Lafzî âmiller de iki kısımdır:

a) Semâî âmiller (49 tane)

b) Kıyâsî âmiller (9 tane)

Semaî
Lafzî amiller
amiller Kıyasî
ÂMİLLER
Manevî amiller
amiller

1
 Dr. Abdurrahim BİLİK
Hazırlık sınıfları / sarf-nahiv / 2020 Bahar, 8. HAFTA, e-ders

I. LAFZÎ AMİLLER

A. SEMAÎ AMİLLER

Semaî amiller: Amel etmesinin belilirli bir kuralı olmayıp, Araplardan işitmeye (sema)
dayalı olan amillerdir.. Semaî amiller 49 tanedir ve 5 gruptur. Bu haftanın ders konusu, bu
5 gruptan birincisi olan harf-i cerlerdir.

a. Harf-i cerler (20 tane)

Harfi cer: “Dâhil olduğu kelimin sonunu cer yapan harftir.” Harfi cerler toplamda yirmi
tane olup, bir ismin önüne gelerek sonunu kesra yaparlar. Harfi cerre kısaca “car”, sonu
kesra olan isme de “mecrur” denir. Bu harfler ve misâlleri şöyledir:

1. Bâ (ُ‫)اَ ْلبَاء‬: Allâh’a inandım. / ‫ِ آمنتُباهلل‬

2. Min (ُ‫) ِم ْن‬: Bütün günâhlardan tövbe ettim. / ُ‫تبتُ ِمنُكلُُذنب‬

3. İlâ (‫)إِلَى‬: Allâh Teâlâ’ya tövbe ettim. / ‫تبتُإلىُهللاُُِتعالى‬

4. An (ُ‫)ع َْن‬: Haramdan men edildim. /‫كفِ ْفتُ ُعنُالحرام‬

5. Alâ (‫) َعلَى‬: Her günahkâr üzerine tövbe etmek vâcibtir. / ‫تَ ِجبُالتَّوْ بَةُ علىُكلُُمذنب‬

ِّ َ ‫أناُعبيد‬
6. Lâm (ُ‫) ِل‬: Ben Allâh Teâlâ’nın kulcağızıyım. / َ‫ُِلِل‬

7. Fî (‫)فِي‬: İtaat eden cennettedir. / ُ‫المطيعُفُِى ْال َجنَّ ِة‬

8. Kâf (ُ‫)اَ ْل َكاف‬: O’nun benzeri gibi hiçbir şey yoktur. / ُُ‫ليسِ َك َم ْثلَ َِه شيئ‬

9. Hattâ (‫) َحتَّى‬: Ölünceye kadar Allâh’u Teâlâ’ya ibâdet ederim. / ‫ت‬ ْ َّ‫ىُحت‬
ُِ ْ‫ىُال َمو‬ َّ ‫اَ ْعبد‬
َ َ‫ُُهللاَُُتَ َعال‬

2
 Dr. Abdurrahim BİLİK
Hazırlık sınıfları / sarf-nahiv / 2020 Bahar, 8. HAFTA, e-ders

10. Rubbe (َُّ‫)رب‬: Nice okuyucular vardır ki Kur’ân onlara lanet eder. /ُ‫ُربَُُّتَالُُيَ ْل َعنهُُ ْالقرْ آن‬

11. Vâvul-kasem ْ
(ُ‫ُالقَ َس ِم‬ ‫) َواو‬: Allâh’a yemin ederim ki asla büyük günâhları
yapmayacağım. / ‫َللاَِ َ ِلِاَ ْف َعلَنِِّ ْال َكبائَ َِر‬
ِّ ‫َو‬

ْ ‫)تَاء‬: Allâh’a yemin ederim ki elbette farzları yapacağım. /ُ‫ن‬

12. Tâul-kasem (ُ‫ُالقَ َس ِم‬ َُّ َ‫َاهللُِ ََلَ ْف َعل‬
َُّ ‫ُت‬
َ ِ‫ْالفَ َرائ‬
ُ‫ض‬

13. Hâşâ (َُ‫)حاَشا‬: Âlim hariç, insânlar helak oldu. / ‫كُالنَّاسُُ َحاشَاُ ْال َعالِ ُِم‬
َُ َ‫هَل‬

14. Muz (ُ‫)م ْذ‬: Buluğ günden beri yaptığım tüm günâhlara tövbe ettim. / ُُ‫نُكلُُ َذ ْنبُُفَ َع ْلته‬
ُْ ‫تبْتُُ ِم‬
ُِ ‫م ُْذُيَوْ ُِمُ ْالبل‬
‫وغ‬

ُِ ‫تَ ِجبُالص َََّلةُ ُم ْنذُُيَوْ ُِمُ ْالبل‬

15. Munzu (ُ‫)م ْنذ‬: Buluğ gününden itibaren namaz farz olur. /‫وغ‬

16. Halâ (َُ‫)خَ َل‬: İlmiyle amel edenler hariç, âlimler helak oldu. / ُ‫لُبِ ِع ْل ِم ِه‬
ُِ ‫ََلُ ْال َعا ِم‬
ُ َ ‫كُ ْال َعالِمونَُُخ‬
َُ َ‫هَل‬

ُِ ِ‫كُ ْال َعا ِملونَُُ َعدَاُ ْالم ْخل‬

17. Adâ (‫) َعدَا‬: İhlâslılar hariç, amel edenler helâk oldu. / ‫ص‬ َُ َ‫هَل‬

18. Levlâ (َُ‫)لَوْ ل‬: Ey Allâh’ın rahmeti, sen olmasaydın elbette insânlar helak olurdu. / ِ‫ك‬
َِ ‫لَ ْو َل‬
ِّ َِ‫يَاِ َر ْح َم ِة‬
ِ‫َللاَِلَ َهلَكَِِالنّاس‬

19. Key (ُ‫) َك ْي‬: Niçin/neden isyân ettin? (Keymihe = keymâ, eliften bedel he gelmiş) / ِ‫َك ْي َمه‬
َِ‫ص ْيت‬
َ ‫َع‬

َُّ ُ‫ل‬
20. Lealle (ُ‫)لَ َع َّل‬: Umulur ki Allâh Teâlâ günâhımı bağışlar. / ‫هللاُِتَ َعالَىُيَ ْغفِرُُ َذ ْنبِي‬ َُّ ‫لَ َع‬

Bu harfler, bağlı oldukları fiil ya da fiil mânâsında olan kelimelerin mânâlarını, mecrura
taşıdıklarından dolayı “izâfet harfleri” olarak da isimlendirilirler. Harfi cerlerde genel
olarak izâfet bulunur. Cer etmek ise mutlaktır.

Harfi Cerlerin Mânâları:

1. Bâ (ُ‫“ )اَ ْلبَاء‬ile” mânâsındadır. İlsâk (bağlamak, bitiştirmek) içindir.

3
 Dr. Abdurrahim BİLİK
Hazırlık sınıfları / sarf-nahiv / 2020 Bahar, 8. HAFTA, e-ders

2. Min (ِْ‫“ ) َمن‬den-dan” mânâsındadır. İbtida (başlangıç) içindir.

3. İlâ (‫“ )إَلَى‬e-a” mânâsındadır. İntiha (bitiş) içindir.

4. An (ِْ‫“ )عَن‬den-dan” mânâsındadır. Mücaveze (uzaklaşma) içindir.

5. Alâ (‫“ ) َعلَى‬üzerinde-üzerine” mânâsındadır. İstila içindir.

6. Lâm (ِ‫“ ) َل‬için” mânâsındadır. İstikak (hak etme) ve mülkiyet (sâhib olma) içindir.

7. Fî (‫ )فَي‬içinde, de-da mânâsındadır. Zarfiyet içindir.

8. Kâf (ِ‫“ )ِاَ ْل َكاف‬gibi” mânâsındadır. Teşbih (benzetme) içindir.

9. Hattâ (‫)حتّى‬
َ “…e kadar” mânâsındadır. Gaye (sona eriş, bitiş) içindir.

10. Rubbe (ِ‫ب‬

ّ ‫“ )ر‬nice, bazı” mânâsındadır. Taklîl ve teksîr (azlık ve çokluk) içindir.

َ َ‫)واوِا ْلق‬
11. Vâvul-kasem (ِ‫س َم‬ َ “yemin” mânâsındadır. Yemin içindir.

َ َ‫“ )تَاءِا ْلق‬yemin” mânâsındadır. Yemin içindir.

12. Tâul-kasem (ِ‫س َم‬

13. Hâşâ (َِ‫ )حاَشا‬istisna mânâsındadır. İstisna içindir.

14. Muz (ِ‫ …“ )م ْذ‬den beri” mânâsındadır. Mazi zamanda başlamak içindir.

15. Munzu (ِ‫ …“ )م ْنذ‬den beri” mânâsındadır. Mazi zamanda başlamak içindir.

َ “istisna” mânâsındadır. İstisna içindir. Çoğunlukla fiil olarak gelir.

16. Halâ (َِ‫)خل‬

17. Adâ (‫“ ) َعدَا‬istisna” mânâsındadır. İstisna içindir. Çoğunlukla fiil olarak gelir.

18. Levlâ (َِ‫“ )لَ ْول‬olmasaydı” mânâsındadır. Kendine zamir bitiştiğinde, başka bir şeyin
mevcudiyetiyle, bir şeyin mümkün olmayacağını ifâde etmek içindir.

19. Key (ِ‫“ ) َك ْي‬için, niçin, neden” mânâsındadır. İstifham ‫ ما‬sı dâhil olunca illet içindir.

20. Lealle (ِ‫“ )لَ َع ّل‬umulur ki, belki” mânâsındadır. Ukayl kabilesinin lügatinde ümit içindir.

4
 Dr. Abdurrahim BİLİK
Hazırlık sınıfları / sarf-nahiv / 2020 Bahar, 8. HAFTA, e-ders

Not: Harfi cerlerin mânâları bunlardan ibâret değildir. Bunların açıklanması bundan daha
geniş bilgiler içeren nahiv kitâblarında bulunmaktadır.

ِ‫(فَي‬Fi) De, Da

ِ ‫ فِيُالبَ ْي‬: Evde-Evin içinde.

ُ‫ت‬

ِ‫( َعلَى‬Alâ) Üstünde

ِ َ‫ َعلَىُال َم ْكت‬: Masanın üzerinde.

ُ‫ب‬

ِ ‫ َد َخ ْلتُ َعلَىُالم ِد‬: Müdürün odasına gittim.

ُ‫ير‬

ِ‫( َِل‬Li) İçin, aitlik

ِ‫هلل‬
ُ ِ : Allah için.

ِِْ‫( َمن‬Min) İki farklı kullanımı vardır. 1- den, dan, 2- Vurgu yapmak için.

ِ ‫ َخ َرجْ تُ ِمنَ ُالبَ ْي‬: Evden çıktım.(1)

ُ‫ت‬

‫ ِم ْنُاَ ْينَ ُاَ ْنتَ ؟‬: Sen nerelisin? (Sen neredensin?)(1)

ِ َ‫ اَنَاُ ِم ْنُاليَاب‬: Japonyadanım.(1)

ُ‫ان‬

ُ‫َابُ ِم ْنُاَ َحد‬

َ ‫ َماُغ‬: Kimse gelmemezlik yapmadı.(2)

ُ‫ َلُيَ ْخرجْ ُ ِم ْنُاَ َحد‬: Kimse dışarı çıkmasın.(2)

ْ ‫ َلُتَ ْكتبْ ُ ِم ْنُش‬: Hiçbir şey yazmayın.(2)

ُ‫َيء‬

‫ هَلْ ُ ِم ْنُس َوال؟‬: Sorusu olan var mı?(2)

‫ هَلْ ُ ِم ْنُس َوالُ ِع ْندَكَ ؟‬: Sorusu olan var mı?(2)

ِ‫( َالَى‬İlâ) İki farklı kullanımı vardır. 1- e,a doğru, 2- Bitişik zamirler ile birlikte
kullanılırsa ‘Al’ fiili olur.

ِ ‫ َذهَبْت ُِالَىُالبَُْي‬: Eve gittim.(1)

ُ‫ت‬

5
 Dr. Abdurrahim BİLİK
Hazırlık sınıfları / sarf-nahiv / 2020 Bahar, 8. HAFTA, e-ders

َ ‫ اَ ْينَ ُ َذه‬: Nereye gitti?(1)

‫َب؟‬

ُ‫َب ُِالَىُالم ِدي ِْر‬

َ ‫ َذه‬: Müdüre gitti.(1)

ِ ‫َبُاِلَىُالم ِد‬
ُ‫ير‬ َ ‫ َخ َر َجُالمدَرسُ ِم ْنُالفَصْ ِلُ َوُ َذه‬: Öğretmen sınıftan çıktı ve müdüre gitti.(1)

َ ‫ ِالَ ْيكَُهذاُال ِك‬: Bu kitabı al.(2)

ُ‫تاب‬

ُ‫ ِالَيْكُ َّنُهذهُال َّدفَاتِ َرُياُاَخَ َوات‬: Kızkardeşler, bu defterleri alın.(2)

ِِْ‫(عَن‬An) e, a, den, dan, hakkında

ِ ‫ هوُبَ ِعيدُع َْنُال َم ْد َر َس ِة‬: O gerçekten okula uzaktır.

ُ‫ُج ّدا‬

ِ‫ب‬
َِ (Bi) İle.

َ ِ‫ُالحيَّةَُب‬
ُ‫الح َج ِر‬ َ ‫ قَتَ َل‬: Adam yılanı taş ile öldürdü.
َ ‫ُالرجل‬

‫ أَبِالل َغ ِةُال َع َربِيَّ ِةُهذهُال َم َجلَّة؟‬: O dergi Arapça (Arap dili ile) mi?

ِ ِ‫ُال ْن ِكل‬
ُ‫يزيَّ ِة‬ ِ ‫ُهيُبِالل َغ ِة‬،‫ ل‬: Hayır, o İngilizce (İngiliz dili ile).

َُ‫ أَنَاُ َمسْرورُبِلِقَاىِك‬: Seninle karşılaştığımdan dolayı sevinçliyim.

َ ‫ أَنَاُ َمسْر‬: Ben seninle (senden dolayı) memnunum.

َُ‫ورةُبِك‬

ُ‫ فَ ِر َحُبِ َيُالمدَرسُ َكثِيرا‬: Öğretmen benimle (bana) çok sevindi.

* Genelde cansız eşya yada insan dışındaki varlıklar için ِ‫ب‬

ُ kullanılır. İnsan söz konusu
olunca da ‫( َم َُع‬ile, beraber) zarfı tercih edilir.

ِ‫(و‬Ve) Üç farklı şekilde kullanılabilir. 1- Ve bağlacı, 2- Ant, yemin (Harf-i Cer), 3-

Hal, durum (iken) (İsim cümlesi olarak kullanılır. Cümle içinde fiil kullanılmışsa
muzari olur. Fiil cümlesinde kullanılacaksa ‫ قد‬ile birlikte kullanılır

ُ‫ ا ِريدُ ِكتَاباُوقَلَما‬: Kitap ve kalem istiyorum.(1)

ُ‫اُراَيْته‬
َ ‫ وهللاُِ َم‬: Valla onu görmedim.(2)

6
 Dr. Abdurrahim BİLİK
Hazırlık sınıfları / sarf-nahiv / 2020 Bahar, 8. HAFTA, e-ders

ِ ‫ َد َخ ْلتُال َمس ِْجد‬: İmam rukudayken camiye girdim.(3)

ُ‫َُوالمامُيَرْ َكع‬

َ ‫ َماتَ ُاَبِيُواَن‬: Babam ben çocukken öldü.(3)

ُ‫َاُص ِغير‬

َ ِ‫ َد َخ َلُالمُدَرسُالفَصْ َلُوهوُيَحْ ِملُكتباُ َكث‬: Öğretmen birçok kitap taşıyorken sınıfa girdi.(3)
ُ‫يرة‬

İsimlerin başında “harf-i cer” denen harfler olursa o ismin sonunu esre yaparlar. Bu
harf-i cerler en çok kullanılış sırasına göre örnekleri ile beraber şöyledir:

ِْ‫ َمن‬..den, ..dan(Başlamak, kısmiyet ve açıklama için kullanılır)

ُ َ‫ِمن‬ evden → .‫ت‬ ْ َ‫ َخ َرجْ تُ ِمن‬Evden çıktım.

ِ ‫ُالبَ ْي‬
ِ ‫ْالبَ ْي‬
ُ‫ت‬

ُ‫ ِم ْنُناَفِ َذة‬bir pencereden → ْ ‫ نَظَ َر‬Çocuk bir pencereden

.‫ُال َولَدُ ِم ْنُناَفِ َذة‬
baktı.

ُ َ‫ِمن‬ kapıdan → ‫بُ؟‬ ْ َ‫ َم ْنُ َد َخ َلُ ِمن‬Kapıdan kim girdi?

ِ ‫ُالبَا‬
ِ ‫ْالبَا‬
ُ‫ب‬

Kâide: (ُ‫ ) ِم ْن‬harf-i cerinden sonra gelen isim harf-i tarif (ُْ‫)ال‬ile başlıyorsa nun’a cezim
ْ َ‫( ِمن‬minel beyti), ُ‫ب‬
ُِ ‫ُالبَ ْي‬
yerine fetha verilerek öbür kelimeye geçiş yapılır: ‫ت‬ ْ َ‫( ُِمن‬minel
ِ ‫ُالبَا‬
bâbi) gibi.

ِ‫في‬
َ ..de, ..da, içinde, hakkında(Mekan ya da zaman gibi zarfiyet
bildirir)

7
 Dr. Abdurrahim BİLİK
Hazırlık sınıfları / sarf-nahiv / 2020 Bahar, 8. HAFTA, e-ders

ُ‫ت‬ ْ ِ‫ف‬
ِ ‫يُالبَ ْي‬ ُ evde, evin içinde → ْ ‫ت‬
ُ .‫ُاليَوْ َم‬ ْ ِ‫ َجلَسْتُف‬Bugün
ِ ‫يُالبَ ْي‬ evde
oturdum.

ُ‫فيُالسَّيا َّ َر ِة‬
ِ arabada → ُ‫ُفيُالسَّيا َّ َُر ِة‬
ِ ‫ب‬ َ ‫اَ ْل َولَدُلَ ِع‬. Çocuk arabanın
içinde oynadı.

ْ ‫في‬
ُ‫ُال َم ْد َر َس ِة‬ ِ okulda → ْ ‫ُفي‬
.‫ُال َم ْد َر َس ِة‬ َ ْ‫ َكتَبْتُالدَّر‬Dersi
ِ ‫س‬ okulda
yazdım.

ِ َ‫فيُالصَّبا‬
ُ‫ح‬ ِ sabahleyin → ِ َ ‫ُفيُالصَّبا‬
.‫ح‬ ِ ‫س‬ َ ْ‫ َكتَبْتُالدَّر‬Dersi sabah yazdım.

‫إَلَى‬ ُ e, ..a, ..ye, ..ya..

ُ Sonun bitişi için kullanılır)(

ْ َ‫إِل‬
ُ‫ىُال َم ْد َر َس ِة‬ okula → ْ َ‫ض َرُالت ْلميِذُإِل‬
.‫ىُال َم ْد َر َس ِة‬ َ ‫ َح‬Öğrenci okula geldi.

ُ‫ت‬ ْ َ‫إِل‬
ِ ‫ىُالبَ ْي‬ eve → ْ َ‫ َذهَبْتُإِل‬Eve erken gittim.
ِ ‫ىُالبَ ْي‬
.‫تُم َبكرا‬

ِ ‫ إِلَىُالس‬çarşıya
ُ‫ُّوق‬ .‫ُّوق‬ ْ َ‫َذهَب‬
ِ ‫تُ َز ْينَبُإِلَىُالس‬ ُ Zeynep çarşıya gitti.
→

ُ ‫َعلَى‬ ُ e, ..a, ..ye, ..ya, üzerine, üstünde..

ْ َ‫َعل‬
ُ‫ىُالماَ ِء‬ suyun üzerinde → ْ َ‫ُالقَلَمُ َعل‬
ُ‫ىُالماَ ِء‬ ْ ‫ َسبَ َح‬. Kalem suyun üzerinde
yüzdü.

ِ ْ‫ىُاَلَر‬
ُ‫ض‬ ْ َ‫َعل‬ yerin üzerine, yere ِ ْ‫ىُاَلَر‬
ُ‫ض‬ ْ َ‫ َسقَط‬.
ْ َ‫ُال َولَدُ َعل‬ Çocuk yere düştü.
→

8
 Dr. Abdurrahim BİLİK
Hazırlık sınıfları / sarf-nahiv / 2020 Bahar, 8. HAFTA, e-ders

ْ َ‫َعل‬
ُ‫ىُالكرْ ِسي‬ sandalye üzerine ْ َ‫ َجلَسْتُ َعل‬Sandalyeye oturdum.
.‫ىُالكرْ ِسي‬
→

ِ ُِ

ُِ

ُ‫ب‬
َِ ُ ile, ..le

ُ‫بِ ْالقَلَ ِم‬ kalem ile, kalemle → ُ‫سُبِ ْالقَلَ ِم‬

َ ْ‫ َكتَبْتُالدَّر‬. Dersi kalemle yazdım.

ُ‫ين‬
ِ ‫بِالسك‬ bıçakla → ْ ‫ قَشَرْ ت‬Meyveyi bıçakla soydum.
.‫ُالفاَ ِكهَةَُبِالسكي ِن‬

ُ‫بِ ْالحاَفِلَ ِة‬ otobüsle → .‫ىُال َم ْد َر َس ِةُبِ ْالحاَفِلَ ِة‬

ْ َ‫ َذهَبْتُإِل‬Okula otobüsle gittim.

Genelde cansız eşya ya da insan dışındaki varlıklar için ‫ب‬

ُِ kullanılır. İnsan söz konusu
olunca da ُ‫( َم َع‬ile, beraber) zarfı tercih edilir:

ْ َ‫ َذ ُهَبْتُ َم َعُخاَلِدُإِل‬Halit’le okula gittim.

.‫ىُال َم ْد َر َس ِة‬

.‫ُصديِق‬ َ َّ ‫َربْتَ ُالشا‬

َ ‫يُ َم َع‬ ِ ‫ ش‬Bir arkadaşla çay içtin.

ِْ‫عَن‬ ُ den, dan, hakkında

ُ‫م َعلمُُع َْن‬ öğretmenden → ْ ‫ َس ِمعْت‬Haberi bir öğretmenden işittim.

.‫ُالخَ بَ َرُع َْنُم َعلم‬

ُ‫ع َِنُالط ْف ِل‬ çocuktan → ْ ‫َب‬

.‫ُال َخوْ فُ َع ِنُالط ْف ِل‬ َ ‫ َذه‬Çocuktan korku gitti.

ُ‫ع َِنُالتََّلَميِ ِذ‬ öğrencilerden, öğrenciler hakkında

ْ ‫ َسأَ َل‬Müdür öğrencileri (öğrenciler hakkında) sordu.

ُ‫ُالمديِرُع َِنُالتََّلَميِ ِذ‬

ِ‫َل‬ için

9
 Dr. Abdurrahim BİLİK
Hazırlık sınıfları / sarf-nahiv / 2020 Bahar, 8. HAFTA, e-ders

َُّ ِ
ِ‫هلل‬ Allah için → َّ ِ ‫صلَّيْت‬
‫ُهللُِتَ َعالَى‬ َ . Allâhu Teala için namaz
kıldım.

ُ‫لِخَ الِد‬ Halit için → ِ ُّ‫ َذهَبْتُإِلَىُالسو‬Çarşıya Halit için gittim.

.‫قُلِ َخالِد‬ ُ

ُ‫لِلدراَ َس ِة‬ eğitim için → ْ َ‫ َذهَبْتُإِل‬Okula eğitim için gittim.

.‫ىُال َم ْد َر َس ِةُلِلدراَ َس ِة‬ ُ

Not: Bu harf-i cer ُْ‫ أل‬ile ma’rife olan bir ismin başına geldiğinde harf-i tarifin elifi
hazfedilir (kaldırılır, atılır): ‫ب‬ ُِ ‫اَ ْلبَيْتُُُ–ُ\ُُلِ ْلبَ ْي‬
ُِ ِ‫تُُاَلطاَّلِبُُُ–لِلطاَّل‬ gibi.

َِ‫ك‬ gibi

.‫ اَ َْلَرْ ضُ َك ْالك َر ِة‬Dünya top gibidir.

.‫ أَحْ َمدُ َك ْاَلَ َس ِد‬Ahmet arslan gibidir.

‫َحتّي‬ …ceye kadar, ta ki

ُ‫ت‬ ْ َّ‫َحت‬
ِ ْ‫يُال َمو‬ Ölüme kadar (ölünceye kadar)

.‫ت‬ ْ َّ‫ُحت‬
ِ ْ‫يُال َمو‬ َ َ‫ َعبَ ْدتُهللا‬Ölüme kadar (ölünceye kadar) Allah’a ibadet ettim.

ِ‫ب‬
ّ ‫ر‬ olur ki, belki, bazı, nice vardır

َ ‫ ربَّ ُطاَلِبُماَُ َكت‬Ders yazmayan nice öğrenci vardır.

َ ْ‫َبُالدَّر‬
.‫س‬

ِ‫م ْذِ–ِم ْنذ‬ ..den beri, ..dan beri, ..den itibaren

.‫غ‬ ْ ‫صَلَةُم ْنذ‬

َّ ‫تُال‬
ِ ‫ُالبلو‬ ِ َ‫ َو َجب‬Buluğdan itibaren namaz vacip oldu.

10
 Dr. Abdurrahim BİLİK
Hazırlık sınıfları / sarf-nahiv / 2020 Bahar, 8. HAFTA, e-ders

ُ‫س بِ ْالقَلَ ِم‬ ْ ‫َب‬

َُ ْ‫ الدَّر‬.ُ‫ُال َولَد‬ َ ‫ُ َكت‬ Çocuk dersi kalemle yazdı.

M.B.Gayr-i Sarih. M.B.Sarih

Harf-i Cerle İlgili Genel Cümle Örnekleri

ْ َ‫تُإِل‬
‫ىُال َم ْد َر َس ِةُ؟‬ ِ ‫هَلْ ُ َذهَ ْب‬ Okula gittin mi?

ْ َ‫ُ َذهَبْتُإِل‬،ُ‫ نَ َع ْم‬Evet, okula gittim.

.‫ىُال َم ْد َر َس ِة‬

ْ َ‫هَلْ ُ َذهَبْت ْمُإِل‬.

ُ‫ىُال َم ْد َر َس ِة‬ Okula gittiniz mi?

ْ َ‫ُ َذهَبْناَُإِل‬،ُ‫نَ َع ْم‬.

ُ‫ىُال َم ْد َر َس ِة‬ Evet, okula gittik.

ْ َ‫ َذهَبْتماَُإِل‬İkiniz okula gittiniz.

.‫ىُال َم ْد َر َس ِة‬

ْ َ‫هَلْ ُ َذهَبْت َّنُإِل‬

‫ىُال َم ْد َر َس ِةُ؟‬ Okula gittiniz mi?

ْ َ‫ُ َذهَبْناَُإِل‬،ُ‫نَ َع ْم‬.

ُ‫ىُال َم ْد َر َس ِة‬ Evet, okula gittik.

ْ َ‫ َذهَبْتُإِل‬Okula imtihan için gittim.

ِ ْ ِ‫ىُال َم ْد َر َس ُِةُُل‬
.‫ْل ْمتِحا َ ِن‬

ِ ْ ِ‫تُل‬
.‫ْل ْستِراَ َح ِة‬ ْ َ‫ َذهَبْتُإِل‬Eve dinlenmek için gittim.
ِ ‫ىُالبَ ْي‬

ُ‫صَلَ ِة‬ ْ َ‫ َذهَبْتُإِل‬.

َّ ‫ىُال َمس ِْج ِدُلِل‬ Mescide namaz için gittim.

.‫( نَظَ َرُالت ْلميِذُإِلَىُالصُّ و َر ُِة‬Erkek) Öğrenci resme baktı.

َ ُّ‫تُالت ْلميِ َذةُإِلَىُالص‬

.‫ور ِة‬ ِ ‫( نَظَ َر‬Kız) Öğrenci resme baktı.

.‫ نَظَرْ تُُُإِلَىُالصُّ و َر ِة‬Resme baktım.

11
 Dr. Abdurrahim BİLİK
Hazırlık sınıfları / sarf-nahiv / 2020 Bahar, 8. HAFTA, e-ders

ْ ‫ َسبَ َح‬Çocuk bu kıyıda yüzdü.

.‫ُال َولَدُفِيُهَذُاَُالشا َّ ِط ِئ‬

.‫خ‬ ْ ‫يُال َم‬

ُِ َ‫طب‬ ْ ِ‫ىُف‬
َ َّ ‫ َع ِم َلُخاَلِدُالشا‬Halit mutfakta çay yaptı.

َ ْ‫ قَ َر ْأتُالدَّر‬Dersi bahçede okudum.

ْ ِ‫سُف‬
.‫يُال َح ِديقَ ِة‬

ْ ِ‫بُف‬
.‫يُال َم ْكتَبَ ِة‬ ْ َ‫ ق‬Kitabı kütüphanede okuduk.
ْ َ ‫رأنا‬
َ َ ‫ُال ِكتا‬

.‫ىُال َم ْد َر َس ِةُبِ ْالحاَفِلَ ِة‬

ْ َ‫ َذهَبْناَُإِل‬Okula otobüsle gittik.

.‫ص َلُأَحْ َمدُإِلَىُ ْال َمطاَ ِرُبِالسَّيا َّ َر ِة‬

َ ‫ َو‬Ahmet hava alanına arabayla gitti (ulaştı, vardı).

.‫ان‬
ِ ‫ص‬ ْ ‫ نَ َز َلُأَحْ َمدُع َِن‬Ahmet attan indi.
َ ‫ُال ِح‬

.‫ُال َمرْ أَ ِة‬

ْ ‫ُالظ ْل َمُ َع ِن‬
ُّ ‫ُاْلسَلَم‬
ِ ْ ‫ َرفَ َع‬İslam kadından zulmü kaldırdı.

ْ ‫َن‬
ُ‫ُالماَ ِل‬ ِ ‫ َسأ َ ْلتُع‬. Mal hakkında sordum.

.‫يض‬ ْ ‫ َسأ َ َلُالطَّبِيبُ َع ِن‬Doktor hastadan (hasta hakkında) sordu.

ِ ‫ُال َم ِر‬

.‫خ‬ ْ ْ ِ‫تُالطَّعاَ َمُف‬

ِ َ‫ اَ َْل ُّمُ َع ِمل‬Anne yemeği mutfakta yaptı.
ِ َ‫يُال َمطب‬

ْ ِ‫سُم َح َّمدُف‬
ِ ‫يُالبَ ْي‬
ُ‫ت‬ َ َ‫ َجل‬. Muhammed evde oturdu.

ْ ِ‫تُعاَئِشَةُف‬
ُ‫يُالغرْ فَ ِة‬ ْ ‫جلَ َس‬.
َ Aişe odada oturdu.

ُ‫ َخ َر َجُالتََّلَ ِميذُ ِمنَ ُالصَّف‬. Öğrenciler sınıftan çıktı.

ُ‫اَلتََّلَ ِميذُخَ َرجواُُ ِمنَ ُالصَّف‬. (aynı manada isim cümlesi)

ِ ْ‫ُاَلَر‬
.‫ض‬ ْ ‫ُال َولَد‬
ْ َ‫ُال َحقِيبَةَُ ِمن‬ ْ ‫ َرفَ َع‬Çocuk çantayı yerden kaldırdı.

ْ ‫نَ َز َل‬.
ُ‫ُال َمطَرُُ ِمنَ ُالسَّماَ ِء‬ Gökten yağmur indi (Yağmur yağdı).

12
 Dr. Abdurrahim BİLİK
Hazırlık sınıfları / sarf-nahiv / 2020 Bahar, 8. HAFTA, e-ders

ْ ِ‫ اَ َْلَوْ لَدُ َسبَحواُف‬Çocuklar havuzda yüzdü.

ِ َ‫يُال َم ْسب‬
.‫ح‬

ْ َ‫ُال َخشَبُ َعل‬

.‫ىُالماَ ِء‬ ْ ‫ َسبَ َح‬Tahta suyun üzerinde yüzdü.

ِ ْ‫ىُاَلَر‬
.‫ض‬ ْ َ‫ َسقَطَُالثَّ َمرُ َعل‬Meyve yere (yerin üzerine) düştü.

ْ َ‫بُالسَّيدُ َعل‬
.‫ىُالخا َ ِد ِم‬ ِ ‫ َغ‬Efendi (bey) hizmetçiye kızdı.
َ ‫ض‬

ِ ‫ اَ ْل َو ْقتُكاَل َّسي‬Vakit kılıç gibidir.

.‫ْف‬

ُ‫اَ ْل ِع ْلمُ َك ْالبَحْ ِر‬. İlim deniz gibidir.

َ ‫ قَ َر ْأتُ ِكتاَبا‬Geceye kadar kitap okudum.

.‫ُحتَّىُاللَّ ْي ِل‬

ِ ‫ىُمُ ْنذُأَ ْم‬

.‫س‬ َ َّ ‫َربْتُالشا‬
ِ ‫ ماَُش‬Dünden beri çay içmedim.

.‫حُ َحتَّىُالْ َمساَ ِء‬

ِ َ‫سُ ِمنَ ُالصَّبا‬
َ ْ‫ َكتَبْتُالدَّر‬Sabahtan akşama kadar ders yazdım.

ْ ‫ب‬
.َ‫ُالك َرة‬ ِ ‫ىُال َم ْل َع‬
َ ‫بُ َوُلَ ِع‬ ْ َ‫َبُع َمرُإِل‬
َ ‫ َذه‬Ömer oyun sahasına gitti ve top oynadı.

َ َّ ‫َربْتُالشا‬
ُ‫ي‬ ِ ‫ُوش‬
َ ‫ْض‬ ْ ‫ُالفَطو ِر‬
َُ ‫ُالبَي‬ ْ ‫ُفي‬
ِ ‫أَ َك ْلت‬. Kahvaltıda yumurta yedim ve çay içtim.

Ödev:

Nahiv kitabından: 8. Ders (57-67 arası)

Not: Eğer elinizde herhangi bir nahiv kitabı varsa ondan harf-I cer konularını okuyup, her
harf-I cerden bir cümle olmak üzere toplam yirmi cümleyi defterinizle elinizle yazınız?

http://www.akademikarapca.com/ sitesinden nahiv derslerini takip etmenizi tavsiye

ediyorum (zorunlu değil).

13