Ikalawang Bahagi

Prop. Anthony B. Santos

ALLPPT.com _ Free PowerPoint Templates, Diagrams and Charts

Yunit 3: Wikang Filipino at/ay Agham-bayan

Lipunang Pilipino

Bago pa man dumating ang mga kastila ay mayroon ng

sistema nang pamumuhay at edukasyon sa ating mga
katutubo.

Ibig sabihin dumaan sa proseso ng sibilisasyon ang atin

g lahi mula sa pagtuklas ng apoy hanggang sa paglikha
ng pamayan na nagpapahalaga sa diwang kapaligiran at
bawat nilalang.
NASYONALISMO
• Ito ay tumutungkol sa pagmamahal sa bansa na kung saan isang kamalayan
sa lahi na nag-uugat sa pagkakaroon ng isang relihiyon, wika, kultura,
kasaysayan at pagpapahalaga.

• Si John Locke ay nagsulong ng kaisipan na ang mamamayan ay likas na

magkakapantay at malaya at walang dapat na magbanta sa kanilang buhay,
pagmamay-ari at kalayaan.

• Ang mga salitang, illustrado na minana sa mga Kastila ay nag-iwan ng mental

na impluwensya sa kaisipan na sila ang mga mayayamang mag-aaral na mula
sa pamilyang mayayaman. Dahil sa mayaman, sila ang nagpasimula sa
kilusang REPORMA.
 Ayon kay Alejandro Abadilla, na edukasyon ay ang sistema
ng paglinang ng talino. Ito ang proseso ng pedagohiya o pag-
aaral na programa sa paaralan o akademya ng talino, agham at
sining bilang gabay ng pagtuturo ng nakatuon sa pag-iisip na
dapat sa simula pa lamang ay nasa diwa ng sistema ng eduka-
syon ng lipunang Pilipino na may layuning gawaing tumutugon
sa adhikain ng lipunan sa pamumuhay ng matiwasay at
maunlad.
 Sa bisa ng wika ay patuloy na bumubukal ang mga karunungan ng
bawat isa, Patuloy itong umuunlad at sa pag-unald nito ay napapanatili nito
ang pagkakakilanlan, ang mga Pilipino ay may sariling wika na naging
sandigan nila upang makilala ang lahing pinagmulan nila. Ang pagmamahal
sa sariling wika at tatak Pilipino.

Ang wikang Filipino ay ang ipinagmamalaking sariling wika ng mga Pilipino.

Sinabi ni J.V. Stalin (salin ni Mario miclat 1995) “Hindi maaring magkaroon ng
wikang maka-uri. Ang wika ay panlahat at sa buong komunidad.

Ano ang ibig sabihin nito? Simula noon hanggang sa kasalukuyan ay walang
tatak na uring panlipunan ang wika, dahil ito ay nakabatay sa uri o kalagayan
ng tao.
 May mga grupong Pilipino ay madaling makilala dahil sa dayalekto ng
wikang kanilang gamit. Ito ang nasyonalismo na ipinaglalaban pagdating sa
wika. Pagmamahal at pagtangkilik sa kinagisnang wika, samantalang kung
ang aspetong pag-aaralan ay ano ang paglalatag ng salitang agham,
hahanapin ang denotasyong kahulugan nito sa diksyunaryo, ito ay salitang
mula sa sanskrito o siyensya mula sa kastila at sa wikang ingles ay Science.
Ito ay kapwa proseso sa pagtatamo ng kaalaman na natatamo sa pamamagitan ng
maayos na pamamaraang sistematiko. Maraming sangay ang pag-aaral ng agham
na konektado sa wika, sapagkat nabibigyan ng taguri ang mga pag-aaral na
ito.Sumasabay ang pag-unlad at pagbabago ng agham-bayan sa wika na ginagamit.

Dahil sa pagnanais ng tao na mapadali ang kaniyang mga gawain, lumikha ng mga
teknolohiyang bunga ng siyensya at kakabit nito ay ang paglalapat ng wikang Filipino
na makakasabay sa pang-unawa ng mga mamayang Pilipino.
Ilan sa mga Pilipino ng may malasakit sa paggamit ng Agham na para sa bayan ay
sina:
1.Julian Banzon- Gumawa ng pag-aaral hingil sa Alternatibong langis. Ang ethyl fuels
na mula sa tubo at niyog na mula mismo sa tanim ng mga Pilipino.
2. Felix Maramba- nag imbeno ng makinang gumagawa ng kuryente (power generator)
na pinatatakbo ng langis mula sa niyog at hindi ng gasoline.Siya rin ang gumawa ng
pinakakumitang sistema ng bigas sa buong mundo.
3. Daniel Dingel- Nagdisensyo siya ng sasakyang pinatatakbo ng tubig. Naipakita niya
ang pagtakbo ng sasakyan gamit ang tubig bilang krudo.
PAGLALAHAT
 Konsepto ng Pilipinolohiya ni Prospero Covar

 Pilipinolohiya ni Florentino Timbreza

 Ang Wika at Mamayan

 Ang Kultura

 Lipunang Pilipino

 Nasyonalismo

 Agham at Teknolohiya
 Maraming Salamat
.
Anthony B. Santos
absantos2012@yahoo.com