KABANATA III

MGA GAWAING PANGKOMUNIKASYON NG MGA PILIPINO

Introduksiyon

“No man is an island,” isang pupolar na linya mula sa awiting Ingles. Ano ang
ipinahihiwatig ng nasabing linya? Walang taong kayang mamuhay nang mag-isa.
Kailangan niyang makisalamuha sa kapwa.

Tayo’y nakatira sa isang lipunan ng mga tao. Mga taong biniyayaan ng

kapangyarihang magsalita at makapagsulat gamit ang wika. Ang wikang ito ang
ginagamit ng tao sa pagpapahayag ng kaniyang naiisip at nadarama. Kung nagnanais
tayong makapaghatid ng kaisipan, damdamin, saloobin, impormasyon at kaalaman sa
ibang tao, sumasailalim tayo sa proseso ng komunikasyon. Ibig sabihin, likas sa tao ang
pakikipagtalastasan sa iba depende sa kaniyang layunin.

Sa proseso ng komunikasyon, tayo’y nagbabahagi ng mga kaisipan at

impormasyong kapaki-pakinabang sapagkat mananatiling walang bisa ang mga ito
kapag sinasarili lamang. Higit pa rito, mababaon lamang sa limot kalaunan. Kaya upang
hindi masayang ang mga kaisipan at impormasyon, kailangan natin itong ibahagi sa iba.
Malay natin, ang nasabing mga kaisipan at impormasyon ay makapagpabago ng
kaniyang buhay.

Maraming paraan at anyo ang pakikipagkomunikasyon. Nakadepende na sa mga

tao kung sa anong paraan at anyo niya ibabahagi sa iba ang kaniyang kaisipan,
damdamin at mga nakalap na impormasyon. Tao na rin ang bahala kung anong
instrumentng pangkomunikasyon ang kaniyang gagamitin. Ang mahalaga, magkaroon
ng pag-uunawaan ang tagahatid at tagatanggap ng mensahe – ito ang pinakalayunin ng
komunikasyon.

Ang isang mag-aaral ay nararapat na mahantad sa mga gawaing

pangkomunikasyon ng mga Pilipino para sa layuning makamit ang mabisang
komunikasyon. Ito ang pangunahing dahilan kung bakit inihanda ang mga aralin tungkol
sa komunikasyon sa kabanatang ito.

Pangkalahatang Layunin:

1. Magtamo ng kaalaman sa mga sitwasyong pangkomunikasyon sa bansa.

2. Masuri ang mga katangian ng mga sitwasyong pangkomunikasyon upang
maihanda sa paglalapat.

3. Mailapat sa isang aktuwal na pakikipagkomunikasyon ang mga sitwasyong

pangkomunikasyon.

Aralin 1 – TSISMISAN
Mahilig ka bang makinig o makiusyuso sa mga nagaganap sa iyong kapaligiran?
Makatotohanan ba ang narinig mong balita o baka balitang kutsero lamang?
Napakahilig ng mga Pilipino sa tsismis at likas ito sa atin kaya isa ito sa mga gawaing
pangkomunikasyon ng mga Pilipino.
Sa araling ito, ating palalimin ang ating pagkaunawa sa gawaing
pangkomunikasyon na tsismisan.

Mga Tiyak na Layunin:

Sa pagtatapos ng aralin, inaasahang maisagawa ng mga mag-aaral ang mga
sumusunod:
1. Naipaliliwanag ang positibo at negatibong epekto ng tsismisan sa lipunang
Pilipino,
2. Napupunan ng angkop na salita/mga salita ang isang teksto tungkol sa
tsismisan, at
3. Nakalilikom ng mga tsismis at nasusuri kung ito’y totoo o hindi totoo.

Pagtalakay sa Paksa
Pinag-uusapan at sinusuri ang isang tao kapag hindi sila naroroon sa isang
tsismisan. Dahil dito, ginagamit upang malaman ang tungkol sa mga alituntunin ng pag-
uugali sa mga grupo ng panlipunan at maging mas malapit sa bawat isa. Tinutulungan
din tayo sa pamamagitan ng pagpapaalam ng matututunan ang mahahalagang
impormasyon nang hindi na kailangang makipag-usap sa bawat miyembro ng grupo.
Narito ang mga nakahiligang paksain sa isang tsismis at ang epekto nito.

 Pagbubuntis ng mga  Nakasasakit ng

hindi kasal o damdamin
“desgrasya”  Nakasisira ng
 Pagiging reputasyon g ibang
homoseksuwal tao
 Pambababae  Maling panghuhusga
 Sex sa katauhan,
 Estado sa buhay kamalian at
 Pag-aaral kasalanan

Tsismosa/tsismoso ang tawag sa taong nagsasagawa ng tsismis. Karaniwan itong

mayroong negatibong konotasyon tulad ng sinungaling at mapag-imbento. Nag-ugat
ang pagiging sinungaling at mapag-imbento sa inggit dahil sa kakitiran ng pag-iisip.
Sa kasalukuyan, mas napaigting ang tsismisan dahil sa pagsulpot ng social media.
Hindi na lamang sa pagtitipon-tipon nagaganap kundi maging sa mga platform ng social
media tulad ng twitter, facebook, instagram, youtube at iba pa. Napakabilis kumalat ng
tsismis dito dahil sa mga feature nitong like at share.
Upang maiwasan ang paninira sa kapwa, may mga batas din tulad ng kasong libel,
slander at cybercrime upang maprotektahan ang mga biktima ng tsismis.

Buod ng Aralin
Ang tsismisan ay itinuturing na isang pagbabahaginan ng impormasyong di-tiyak
na isang uring pag-uusap sa pagitan ng dalawang tao o higit pang magkakilala o
magkapalagayang-loob. Tsismosa/tsismoso ang tawag sa taong nagsasagawa ng
tsismis. Mas umigting pa sa kasalukuyan ang pakikisangkot ng mga tao sa tsismisan
dulot ng social media. May kaukulang batas ang ating pamahalaan upang
maprotektahan ang mga taong biktima ng tsismis, gaya ng kasong libel, slander at
cybercrime.
Aralin 2. UMPUKAN
Uso ba sa inyo ang pag-uumpukan sa inyong komunidad? Isa ito sa mga gawaing
malimit na maganap sa komunidad maging sa tahanan.
Sa araling ito, tatalakayin ang umpukan bilang gawaing pangkomunikasyon ng
mga Pilipino.

Mga Tiyak na Layunin:

Sa pagtatapos ng aralin, inaasahang maisagawa ng mga mag-aaral ang
sumusunod:
1. Nasasabi ang kahalagahan ng umpukan sa lipunang Pilipino, at
2. Naipaliliwanag ang mga karaniwang paksa ng umpukan sa lipunang Pilipino.
Pagtalakay sa Paksa
Ang ibig sabihin ng "umpukan" ay ang
paggawa ng tao ng isang maliit na grupo o
pangkat, pagtitipon ng mga tao para sa isang
okasyon o pangyayari o sa anong kadahilanan.
Ginagamit din ang "umpukan" para
ilarawan ang kakapalan o karamihan ng tao sa isang
grupo o pangkat. May mga umpukan na
impormal ang talakayan kung saan ang mga tao ay
nagpapalitan ng kuro-kuro o opinyon tungkol sa isang
bagay o paksa. Isang pang halimbawa ng umpukan ay ang pakikipagtalo o debate na
maaaring kaswal na usapan lamang, o maaari rin namang pormal na pakikipagtalo.
Dito natin makikita na ang mga tao ay may kaniya- kaniyang katwiran batay sa kanilang
mga opinyon.
Sa kabuuan, ang umpukan ay isa ring impormal na talakayan ng isang pangkat o
grupo na nagtitipon-tipon habang ito ay nagpapahinga o nagpapalipas oras. Mula sa
kuhang opinyon, may mga umpukan kung saan ang mga tao ay nagpapalitan ng kuro-
kuro o opinyon.
Buod ng Aralin
Ang umpukan ay ang paggawa ng tao ng isang maliit na grupo o pangkat,
pagtitipon ng mga tao para sa isang okasyon o pangyayari o sa anong kadahilanan.
Maituturing ito bilang isang impormal na talakayan ng isang pangkat ng mga tao.

Aralin 3. TALAKAYAN
Ginagawa ba ang talakayan sa klaseng iyong dinaluhan? Ano ang karaniwang
pinapaksa ninyo? Kadalasan, ito ang isa sa mga pamamaraan ng guro sa pagtuturo sa
klase. Hindi lamang ito sa loob ng silid-aralan nagaganap kundi maging sa komunidad.
Sa araling ito, pag-aralan natin ang talakayan bilang isa sa mga gawaing
pangkomunikasyon ng mga Pilipino.

Mga Tiyak na Layunin:

Sa pagtatapos ng aralin, inaasahang maisagawa ng mga mag-aaral ang
sumusunod:
1. Natutukoy ang iba’t ibang uri ng talakayan, at
2. Nakapagsasagawa ng halimbawa ng talakayan.

Pagtalakay sa Paksa
Ang talakayan ay isang karaniwang gawain sa loob ng klase. Sa pamamagitan ng
pagtatalakayan, nahahasa ang kakayahan ng mga mag-aaral sa pagsasalita,
pagpapaliwanag at pangangatuwiran.
Pormal at di-pormal ang uri nito kung saan pinag-uusapan ang isang tiyak na
paksa na may tagapagsalita at maaaring ang kasapi ay magbahagi at makinig sa mga
impormasyong pinag-uusapan.
1. Impormal na Talakayan. ´Ito ay malayang pagpapalitan ng kuro-kuro hinggil sa
isang paksa at walang pormal na mga hakbang na sinusunod. Ito ay binubuo ng
lima hanggang sampung katao.
2. Pormal na Talakayan. Nakabatay ito sa tiyak na mga hakbang, may tiyak na
mga taong mamamahala at mamumuno ng talakay. Nakahanda ang mga
kalahok sa kanilang paglalahad, pagmamatuwid o pagbibigay ng kuro-kuro.
Mga halimbawa ng talakayan:
1. Pangklasrum na talakayan.
Ang talakayang ito ay kadalasan
ginagampanan ng mga mag-aaral sa isang klase
na may isang guro bilang tagapatnubay.
2. Simposyum. Ang talakayang ginagamit
kadalasan ng mga ahensya sa
pamahalaan sa layuning may mahalagang ipapaalam
sa mga kabaranggay o isang target na komunidad.
3. Panahon ng Homilya Simbahan.
Ang talakayang ito ay ginagawang
panrelihiyon sa paghahatid ng
banal na balita sa loob ng simbahan.
4. Sesyon ng mga Opisyal. Ito ay nagaganap
kadalasan sa pagdiskuyon ng mga
taong politiko sa paksang patungkol
sa kanilang pamamahala at kaunlaran
ng bayan o barangay.
5. Asembleya. Ang talakayang ito ay
pangkalahatang gamitin sa lahat ng
uri ng pangkat, ahensya, institusyon,
at iba pang maramihang kasapi para sa
pagsisiwalat ng impormasyon.
6. Pagdinig sa Senado. Ang talakayang ito
ay para lamang sa mga senador tungkol
sa mga paksa o isyung panlipunan
alinsunod sa kaniyang tungkulin.
7. Telebisyon/Panradyong talakayan at iba pa.
 Tumutukoy ito sa iba’t ibang talakayang
programang panradyo at pantelebisyon na
naririnig at napapanood sa midya.

Buod ng Aralin
Ang talakayan ay isang karaniwang gawain sa loob ng klase at sa iba pang pook na
maaaring pormal o di-pormal. Sa pamamagitan ng pagtatalakayan, nahahasa ang
kakayahan ng mga mag-aaral sa pagsasalita, pagpapaliwanag at pangangatuwiran.
Maraming uri ng talakayan na nakadepende sa layunin at sa pook na pagdadausan.

Aralin 4-. PAGBABAHAY- BAHAY

May nagbabahay-bahay na ba sa inyo? Ano ang kaniya o kanilang pakay?
Karaniwang makikita natin ang mga nagbebenta ng mga produkto at mga taga-
gobyerno na gumagawa nito.
Sa araling ito, ating pag-aralan ang kahulugan at layunin ng pagbabahay-bahay.

Mga Tiyak na Layunin:

Sa pagtatapos ng aralin, inaasahang maisagawa ng mga mag-aaral ang
sumusunod:
1. Nakikilala ang iba’t ibang uri ng pagbabahay-bahay, at
2. Natutukoy ang uri ng pagbabahay-bahay na nagaganap sa sariling tahanan o
kapitbahay.
Pagtalakay sa Paksa
Ang pagbabahay-bahay ay isang gawain na
pumupunta sa iba’t ibang lugar at tirahan upang
magsiyasat ng mga bagay-bagay na maaaring
maging tulay sa pagkuha ng mga impormasyon.
Maraming kahulugan o layunin ang
pagbabahay-bahay, iilan dito ang pagsisiyasat sa taong
nais bumili ng kotse o nais umutang ng malaking halaga. Ginagamit din ito sa pagkuha
ng impormasyon tungkol sa mga nasasakupan ng isang barangay o pagkuha ng sensus
para malaman ng gobyerno ang dami at estado ng mga Pilipino.
Narito ang mga halimbawa:
1. Bible Sharing. Isang pagbahay-bahay na pakikipagkomunikasyon upang
makabenta gaya ng mga saksi, Iglesia ni Kristo, Katoliko, at iba pa.
2. Pag-aalok ng mga Produkto. Isang gawaing pangnegosyo kung saan
kailangang mahusay sa pakikipagkomunikasyon upang makapagbenta gaya
ng pautang ng mga furniture, kitchen utensil, cosmetics, at iba pa.
3. Pagtotokhang. Ang makontrobersyal na estratehiya sa pagbabahay-bahay
na gawain ng kapulisan sa panahon ng pamamahala ni Pangulong Duterte
kaugnay ng kampanyang pakikidigma laban sa droga. Kailangan ang maingat
na pakikipagkomunikasyon dito upang hindi magkapikunan ang bawat panig
ng biktima ng droga at ang tauhan ng gobyerno.
4. Sarbey para sa Sensus. Ang pagbabahay-bahay na isinasagawa ng mga
taong inatasang magsarbey sa bawat pamilya para alamin ang bilang ng
miyembro nito lalo na sa panahon ng eleksyon.
5. Pangkalusugang Serbisyo. Kadalasan itong ginagawa ng mga Barangay
Health Workers upang mamigay ng libreng gamot oo pagbabakuna at iba
pang serbisyong pangkalusugan.

Buod ng Aralin
Ang pagbabahay-bahay ay isang gawain kung saan pumupunta sa iba’t ibang
lugar at tirahan upang magsiyasat ng mga bagay-bagay na maaaring maging daan sa
pagkuha ng mga impormasyon. Maraming uri ang pagbabahay-bahay, nakadepende sa
layunin.

Aralin 5. Pulong – Bayan

Nakadalo ka na ba sa isang pulong-bayan sa inyong komunidad? Bakit kaya
nagpupulong? Napakahalaga sa ating Pilipino ang mapag-usapan ang mga isyu – maliit
man ito o malaki sapagkat nais makisangkot at makatulong ang bawat kasapi nito.
 Sa araling ito, unawain natin ang kahulugan, layunin at mga pinapaksa sa pulong-
bayan.

Mga Tiyak na Layunin:

Sa pagtatapos ng aralin, inaasahang maisagawa ng mga mag-aaral ang
sumusunod:
1. Nailalahad ang kahulugan ng pulong-bayan at nakapagbibigay ng halimbawa
nito.

Pagtalakay sa Paksa
Ang pulong-bayan ay pagpupulong ng mga taong naninirahan sa isang bayan
upang pag-usapan ang mga suliranin, hakbang at maging ang mga inaasahang
pagbabago.
Ito ay pamamaraan ng mga Pilipino upang mapag-usapan nang maayos ang mga
bagay-bagay. Ito ay isang pormal na pakikipag-ugnayan o pakikipagkomunikasyon ng
pangkat ng mga tao sa isang komunidad. Dito, maaaring sabihin ng mga kalahok ang
kanilang saloobin at lahat ay binibigyan ng pagkakataong makapagsalita.
Tinatalakay rito ang pagsang-ayon, pagbabahagi ng mga impormasyon,
pakikipagkasunduan sa alinmang mga bagay para sa ikakaunlad ng pangkat at
pamayanan. Isang halimbawa ng pulong-bayan ay ang SONA. Ito ang tamang pag-
uulat ng Pangulo ng Pilipinas sa sambayanan tungkol sa pangkalahatang kalagayan ng
bansa sa aspektong ekonomiya, panlipunan, politika, iba pa.
Buod ng Aralin
Ang pulong-bayan ay pagpupulong ng mga taong naninirahan sa isang bayan
upang pagusapan ang mga suliranin, hakbang at maging ang mga inaasahang
pagbabago. Isa sa pinakaraniwang halimbawa nito ang SONA ng pangulo ng Pilipinas.

Aralin 6-. Ekspresyong lokal

Masining ang wika at malikhain naman ang mga Pilipino. Dahil dito, mababasa mo
sa social media at telebisyon at maririnig sa radyo at kapuwa mo ang mga bagong
ekspresyong lokal na kanilang ginagamit upang maipahayag ang damdamin at
mabisang pakikipagtalastasan.
Sa araling ito, ating aalamin ang katuturan ng ekspresyong lokal na nabubuo at
ginagamit sa lipunan.

Mga Tiyak na Layunin:

Sa pagtatapos ng aralin, inaasahang maisagawa ng mga mag-aaral ang
sumusunod:
1. Nakasasaliksik ng mga ekspresyong lokal na ginagamit sa social media at
lipunan, at
2. Nakasusulat ng ekspresyong lokal na umaangkop sa emojis.

Pagtalakay sa Paksa
Ang ekspresyong lokal ay isang likas at ordinaryong wika ngunit naiiba sa anyo
at gamit sa lohika at iba pang uri ng pilosopiya. ´Ito ay mga parirala o pangungusap na
ginagamit ng mga tao sa pagpapahayag ng damdamin o pakikipag-usap na ang
kahulugan ay hindi ang literal na kahulugan ng bawat salita at hindi maiintindihan ng
ibang mga taong hindi bihasa sa lengguwahe. Ito rin ang nagbibigay ng kaibahan sa
ibang wika.
Halimbawa:
Manigas ka!
Bahala na si Batman. (Bahala na.) Malay mo.
Sayang. (Sayang naman.)
Hay naku.
Susmaryosep! Anak ng !