Apostolic Vicariate of San Jose

MGA TUDLA NG PAGKATUTO

SAN RAFAEL HIGH SCHOOL, INC. Nilalaman Ang Kahalagahan ng Ekonomiks
Poblacion, Abra de Ilog, Occidental Mindoro 5108
Contact Number: 0961 – 275 – 3317 JHS: Government Recognition (MIMAROPA Region) No. OCM-JHS-1969-01, s. 2020
Email Address: sanrafaelhighschool1969@gmail.com SHS- ABM/GA - Government Permit Region IV-B (MIMAROPA) No. 063, s. 2015 Pamantayang Ang mag-aaral ay may pag-unawa sa mga Pangunahing
SHS-HUMSS/STEM – Government Permit (MIMAROPA Region) No. OCM-SHS-03a, s. 2020
Pangnilalaman konsepto ng Ekonomiks bilang batayan ng matalino at
maunlad na pang-araw araw na pamumuhay
LEARNING PACKET: Araling Panlipunan 9 (Quarter 1, Term 1)
Pamantayan sa Ang mag-aaral ay naisasabuhay ang pag-unawa sa mga
Pagganap pangunahing konsepto ng ekonomiks bilang batayan ng
LAST NAME FIRST NAME/ MIDDLE INITIAL GRADE LEVEL & SECTION DATE OF SUBMISSION
matalino at maunlad na pang- arawaraw na pamumuhay
Pinakamahahalagang  Natataya ang kahalagahan ng ekonomiks sa pang-
LEARNER’S REFERENCE NUMBER ESC LEARNER NUMBER RATING PARENT’S SIGNATURE (AFTER COMPLETION)
Kasanayang araw- araw na pamumuhay ng bawat pamilya at ng
Gabay ng Magulang at Tagapamatnubay Pampagkatuto lipunan
(Sanggunian: Ateneo Basic Education Learning Primer Version 1.0)  Nasusuri ang iba’t-ibang sistemang pang-ekonomiya
Para sa tulong, nakasulat sa iba ang mga kinakailangang impormasyon para sa asigntaurang ito:  Natatalakay ang mga salik ng produksyon at ang
Asignatura Araling Panlipunan 9 implikasyon nito sa pang- araw- araw na pamumuhay
Iskedyul Miyerkules_ 1:00n.h-5:00n.h./ 21- 22 Setyembre 2021 Mga Layuning Pagkatapos ng learning packet na ito, magagawa kong…..
Learning Area Facilitator 9SFK: Jelli Kendra V. Peralta / 9SJB: Edgar A.Quiñones
Pampagkatuto  Naipapakita ang magaling na pagdedesiyon sa pang
Numero ng Telepono JKPVPeralta: 0912 078 4615 / EAQuiñones: 0950 432 7565
Account sa Messenger Jelli Kendra V.Peralta / Edgar Quiñones araw-araw na pamumuhay.
Kinikilala ng institusyon ang mga pamilyang nasa iba’t ibang kondisyon ng buhay at nagkakaibang kagamitan na  Pagsusuri sa magaling na pagdedesisyon
magagamit sa bahay. Sa gayon, ang mga magulang/ tagapamatnubay ay hinihimok na ipaalam sa paaralan ang mga  Naisasagawa ang kahalagahan ng ekonomiks sa
isyu o kahirapang dinaranas ng mga mag-aaral sa pamamagitan ng kanilang Class Adviser o sa Tanggapang Pang- pang-araw-araw na pamumuhay ng bawat pamilya
akademiko (0961 – 275 – 3318/ srhsinc.acadaffairs@gmail.com).
 Nauunawaan ang kahalagahan ng ekonomiks sa
Ang Balangkas ng Indibidwal na Pagsubaybay para sa Mag-aaral sa ibaba ay makatutulong sa mga mag-aaraal pang-araw-araw na pamumuhay ng bawat pamilya at
(maging sa kanilang magulang/tagapamatnubay) upang masubaybayan ang prgresos sa mga gawaing pagkatuto at
pagtatasa sa pagkatuto. Samantala, ang Pahayag ukol sa Pang-akademikong Katapatan at Integridad ay ng lipunan.
kinakailangang malagdaan ng mag-aaral.
Balangkas ng Indibidwal na Pagsubaybay para sa Mag-aaral
(Pakilagyan ng tsek ang kahon na tumutugon sa Gawaing Pagkatuto [GP] na naisakatuparan)
GAWAING PAGTUKLAS
MGA GAWAING PAGKATUTO MGA PAGTATASA SA PAGKATUTO Gawain Pagkatuto 1. Magaling na Pagdedesisyon: Suriin ang bawat aytem sa una at
GP1: Asya Like na Pagdedesisyon
Magaling PP1: Conceptual Maps Plan
Personal Budget ikalawang kolum. Pagpasyahan kung ano ang pipiliin mo sa Option A at B. Isulat sa ikatlong
GP2: Activity Title Pagpapalalim
Mga Gawaing PP2: Summative Test kolum ang desisyon at sa ika-apat na kolum ang dahilan ng naging pasya. (5 aytem – 2 puntos
Pahayag ukol sa Pang-akademikong Katapatan at Integridad bawat isa)
(Salin mula sa: Writing at Carson-Newman College, 4th ed.)
Ang aking lagda sa ibaba ay itinatag ang aking pangako na ang lahat ng nakasulat dito ay aking gawa, maliban Option A Option B Desisyon Dahilan
na lamang sa ilang bahagi na maayos kong dinukumento at isinagguni. Naiintindihan ko kung ano ang (A o B)
pagmamlahiyo/ plagiarism at naiintindihan ko rin na kung mapapatunayan na ito ay aking ginawa sa pagtatapos 1.Pagbili ng Pagbili ng ulam
ng learning packet na ito, ang aking learning area facilitator at susundin ang mga hakbangin ukol sa academic
bigas
dishonesty na ipinatutupad ng San Rafael High School, Inc.
Lagda 2.Pagpapatuloy Pagtatrabaho
PANGALAN ng pag-aaral sa pagkatapos ng high
kolehiyo school
 3.Paglalakad Pagsakay ng Jeep
papunta sa tricycle papunta sa PAGLILINANG NA PAGTALAKAY
paaralan paaralan
Basahin at unawain ang mga mahahalagang impormasyon tungkol sa Kahalagahan ng Ekonomiks

4.Pagbili ng Pagbili ng sapatos

damit ANO NGA BA ANG EKONOMIKS?
Kahulugan ng Ekonomiks
5.Paglalaro ng Paggawa ng modyul Ang ekonomiks ay isang agham-panlipunan na tumutugon sa pag-aaral ng
ML wastong pangangasiwa ng mga limitadong pinagkukunang-yaman upang matugunan ang
walang hanggang pangangailangan at kagustuhan ng tao. Ang Ekonomiks ay mula sa mga
salitang Griyego na oikos na nangangahulugang ‘’sambahayan’’at nomos na ang ibig
Pamprosesong Tanong: sabihin ay ‘’pamamahala’’ Samakatuwid, ang ekonomiks ay tumutukoy sa ‘’pamamahala ng
1. Bakit kailangang isaalang-alang ang mga pagpipiliin sa paggawa ng desisyon? sambahayan.
Nagpaplano kung paano mahahati-hati ang mga Gawain at nagpapasya kung
paano hahatiin ang limitadong resources sa maraming pangangailangan at kagustuhan.
Ang pagpapasya ng sambahayan ay maaaring nakatuon sa kung magkano ang ilalaan sa
2. Ano ang naging batayan mo sa iyong ginawang desisyon? Naging makatuwiran pangangailangan sa pagkain, tubig,tirahan, at ibang mga bagay na nakapagbibigay ng
ka ba sa iyong pasya? kasiyahan sa pamilya. Ang pamayanan katulad ng sambahayan ay gumaganap din ng iba’t
ibang desisyon. Ang pamayanan ay kailangan gumawa ng desisyon kung anu-anong
produkto at serbisyo ang gagawin, paano gagawin, para kanino, at gaano karami ang
gagawin

Mga Mahahalagang Konsepto sa Pagpili at Pagdedesisyon

 Individual Choice – ang pagawa ng pagpili at pasya ng indibidwal upang
Ako’y Isang Ekonomista matugunan ang kanyang pangangailangang dahil sa limitadong pinagkukunang
Tingnan ang pinag uusapan ng yaman.
mag-aaral . Pagmasdan ang  Social Choice – ang pagpapasyang ginagawa ng pamahalaan upang matugunan
kasunod na mga larawan. Mula rito ang pangangailangan ng lipunan.
ay sagutin ang mga katanungan  Economic Choice – ay may kinalaman sa desisyon ukol sa iba’t ibang ibang
1. Kung ikaw ay isang ekonomista gamit ng limitadong pinagkukunang yaman.
,ano ang iyong sagot sa tanong ng  Opportunity Choice – ay ang isinasakripisyong bagay upang gamitim sa
estudyanteng babae? kasalukuyan paggagamitin nito.
__________________________  Trade Off – ang pagpili batay sa mga alternatibong kapalit ng mga bagay na
__________________________ isinakripisyo o pagpapaliban ng pagbili ng isang bagay upang makamit ang ibang
__________________________ bagay.
__________________________  Benefit – ito ay may kinalaman sa pakinabang na natamo sa nagawang pagpili.
__________________________
__________________________ Sistemang Pang-ekonomiya
Ang sistemang pang-ekonomiya ya paraan ng pagsasaayos ng iba’t ibang yunit pang-
ekonomiya upang makatugon sa suliraning nakapaloob sa produksyon, distribusyon,
alokasyon ng mga produkto at serbisyo. Kailangang tumugon ang bawat lipunan sa apat na
pangunahing katanungang pang-ekonomiko. Una, ano-anong produkto at serbisyo ang
gagawin? Pangalawa, gaano karami ang gagawing prdukto at serbisyo? Pangatlo, papaano Mga Salik Ng Produksyon
gagawin ang naturang produkto at serbisyo? Panghuli, para kanino gagawin ang mga Nagagawa ang isang produkto sa pamamagitan ng pagsasama-sama ng lahat ng salik ng
produkto at serbisyo? produksyon (lupa, lakas paggawa, kapital at entrepreneur). Mahalaga ang mga salik na ito
upang makabuo ng produkto na magagamit sa araw-araw na pagkokonsumo ng mga tao.
Sistemang Pang-ekonomiya Makikita sa ibaba ang diagram na nagpapakita ng ugnayan ng mga salik ng produksyon.
Traditional Economy  Nakabatay sa pangangailangan ng pamayanan ang paggawa
ng mga produkto at serbisyo.
 Nakaayon sa mga sinaunang pamamaraan at tradisyon ang
produksiyon
 Para sa mga madla ang ginagawang produkto at serbisyo.
Command Economy  Nakabatay sa kautusan ng pamahalaan ang paggawa ng
produkto at serbisyo.
 Ang pamahalaan ang magdedesisyon kung paano gagawin
ang mga produkto at serbisyo na nakaayon sa pangunahing
pangangailangan ng mga tao. Ang nagmamay-ari ng yaman ay
pamahalaan.
 Para sa lahat at sa kaunlaran ng estado ang ginagawang Lupa bilang Salik ng Produksyon
produkto at serbisyo.
Market Economy  Nakabatay sa kagustuhan ng mga mamimili ang paggawa ng  Ang lupa ay isang pangkalahatang kataga para
mga produkto at serbisyo.
sa materyal na nasa ibabaw ng daigdig.
 Mga pribadong tao o pribadong kompanya ang komokontrol ng
 Sa ekonomiks, hindi lamang ito tumtukoy sa
produksiyon at nasa kamay nila ang paggawa ng mga
produkto. pinagtamnan ng magsasaka sa kanilang
 Tinatawag na free enterprise dahil Malaya ang lahat na pananim o di kaya’y pinagtatayuan ng bahay.
pumasok o lumabas sa negosyong nais niya.  Tumutukoy din ito sa lahat ng yamang pisikal sa
 Para sa mga mamimili ang mga produkto at serbisyo. ibabaw o ilalim pati ang yamang tubig, yamang
Presyo ng mga mamimili at nagbibili ang mineral at yamang gubat. Malaki man o maliit,
Mixed Economy  Nakabatay sa pamahalaan at pribadong mga nagmamay-ari mahalaga ang wastong paggamit nito. Upang
ang paggawa ng desisyon sa pamilihan. makukuhang kita sa lupa.
 Maaring pinagsama ang pamahalaan at pribadong tao para
matugunan ang mga pangangailangan sa kasanayan,
teknolohiya, at puhunan. Paggawa Bilang Salik ng Produksyon
 Ang mga produkto at serbisyo ay pagmamay-ari ng
 Ang lakas paggawa ay tumutukoy sa kakayahan ng
pamahalaan at pwede rin ang pribadong tao na nagmamay-ari
ng yaman. tao sa produksyon ng kalakal o serbisyo.
 Hindi magiging kapaki pakinabang ang mga likas na
Kahulugan ng Produksyon yaman at mga hilaw na materyales kung hindi ito
Hindi lahat ng bagay sa kapaligiran ay maaring agad na magamit ng tao. Kinakailangan ginagawang produkto o serbisyo na kung saan
muna itong dumaan sa produksyon upang maging higit na mapakinabangan. Ang kinakailangan ang kasanayan ng isang manggagawa.
produksyon ay proseso ng pagpapalit anyo ng mga input upang makabuo ng output. Ang  Inuuri sa dalawa ang lakas paggawa. Una, ang mga
mga salik na ginagamit sa pagbuo ng produkto ay tinatawag na input. Ang output naman manggagawang may kakayahang mental o silang
ay tumutukoy sa mga tapos na produkto. Halimbawa, kinakailangan ng input na kahoy, tinatawag na white collar job. Halimbawa nito ay doctor, abogado, inhenyero at iba
kagamitan o kasangkapan, at manggagawa upang makabuo ng output na mesa o silya. pa. Ang ikalawa ay mga mangagawang may kakayahang pisikal o blue collar job
na mas ginagamit ang lakas paggawa kaysa isip. Halmbawa ay ang mga
 karpentero, drayber, magsasaka at iba pa. Sahod o sweldo ang pakinabang ng iyong itatayo at ang mga salik ng produksyon na kinakailangan sa pinaplanong negosyo.
mangagawa sa ipinagkaloob na paglilingkod. Pagkatapos makumpleto ang talahanayan, sagutin ang mga tanong na nasa ibaba. At
ilagay ito sa isang malinis na bond paper. At nasa ibaba ang rubriks bilang gabay mo sa
Kapital bilang isang salik ng Produksiyon paggawa.
 Ang kapital ay tinaguriang mga kalakal o kagamitan tulad ng MY FAMILY BUSINESS PLAN
makinarya o kasangkapan na nakalilikha ng iba pang Anong Produkto o serbisyo ang
produkto. iyong gagawing negosyo?
 Pinabibilis nito ang gawain ng mga mangagawa.
 Ginagamit ang mga ito sa paglikha ng panibagong produkto.
 Ang mga halimbawa nito ay ang salapi, imprastruktura tulad
ng gusali, kalsada tulay pati na ang sasakyan at maging mga Ano- anong mga Salik ng
makinarya tulad ng traktor na ginagamit sa paghuhukay ng Produksyon ang kailangang mong Ipaliwanag kung bakit kailangan mong ihanda
lupa. ihanda sa pagpapatayo ng iyong ang mga salik ng Produksiyon na ito.
negosyo?
Entrepreneurship bilang Salik ng Produksyon

 Entrepreneur o negosyante ang tawag sa isang

nagnenegosyo. Mahalagang salik ito sa pagsulong ng
ekonomiya.
 Ang entrepreneurship ay tumutukoy sa kakayahan at
kagustuhan ng isang tao na magsimula ng isang negosyo.
 Siya ang gumaganap bilang tagapag-ugnay ng ibang salik ng
produksyon upang makabuo ng produkto at serbisyo.
 Nag-oorganisa, kumokontrol at nakikipagsapalaran ang
isang entrepreneur sa mga desisyon sa mga bagay na
makakaapekto sa produksyon.
 Tinataglay nito ang mga katangian ng pagiging isang
innovator, malikhaing pag-isiip at handa sa pagbabago.
 Ang tubo o profit ang kita ng isang entrepreneur matapos
matagumpay sa isang negosyo.

GAWAING PAGPAPALALIM
Gawaing Pagkatuto 2.1 : Magplano Tayo! Basahin at unawain ang sitwasyon sa ibaba.
Pagkatapos, gawin ang kasunod na aktibidad.
Dahil sa pandemya na Covid-19, nagkaroon ng kautusan mula sa pamahalaan na
itigil muna ang pagbubukas ng ilang mga negosyo. Kahit na napasailalim na sa GCQ ang
mga lugar tulad ng Iligan hindi pa rin normal at matumal pa rin ang bentahan sa pamilihan.
Kung babalik na sa normal ang sitwasyon at wala na ang pandemya anong negosyo ang
nais mong pasukin o itayo kung mabibigyan ka ng pagkakataon? Punan ng mga
impormasyon ang talahanayan sa ibaba sa pamamagitan ng pagtukoy sa uri ng negosyo na
Pamprosesong Tanong: Basahin at sagutan ang mga tanong sa ibaba. Isulat sa malinis Mga Dahilan kung bakit ( X ) ang sagot:
na papel ang iyong kasagutan.
1. Bakit napili mo ang ganitong uri ng negosyo?

Pamprosesong Tanong : Basahin at sagutan ang mga tanong sa ibaba. Isulat sa malinis
na papel ang iyong kasagutan. (5 puntos bawat isa)
2. Makakatulong ba ang inyong negosyo sa iyong pinaplano sa iyong
1. Sa iyong ginawang pagdedesisyon , magkano ang kabuuang halaga na maaari
komunidad?
mong magastos o matipid?

RUBRIKS sa Pamarka ng Family Business Plan 2. Ano-ano ang naging batayan mo sa pagdedesisyon ? Bakit?
Pamantayan Deskripsyon Puntos Nakuhang
Puntos

Pagdedesisyon Malinaw na naipakita ng maayos na 10

pagdedesisyon
Inobasyon sa Plano Nakikita sa plano ang pagiging isang 10
innovator 3. Bilang mag-aaral, paano mo maiuugnay ang personal mong kagustuhan at
Nilalaman ng Plano Akma at may kabuluhan ang planong nagawa 10 pangangailangan sa suliranin ng kakapusan?
Kabuuang Puntos 30

Gawain Pagkatuto 2.2. Mahalaga ang Desisyon Mo!

Ipagpalagay na miyembro ka ng isang pamilyang binubuo ng limang miyembro . Nasa
ibaba ang listahan ng mga dapat pagkagastusan at maaari ninyong ikonsumo sa buwang
ito. Ang iyong tatay lang may trabaho at may kabuuang kita na Php 10,000 sa isang buwan.
Lagyan ng tsek (√ ) ang inyong dapat pagkagastusan at ( X ) kung hindi . Isulat ang dahilan
kung bakit ( X ) ang iyong sagot. Ilagay ang mga sagot sa Kahon na nasa ibaba. PAGLILIPAT
Desisyon Pamimiliang Pagkagastusan Buwanang .Pagtatasa sa Pagkatuto 1. Paggawa ng Personal Budget Plan: Sa bahaging ito, ikaw
 x (10 puntos) Halaga bilang isang #GreenBenevolentHealer/ Rafaelian ay inaatasang makagagawa ng Personal
kuryente Php 1,000.00 Badyet Plan bilang batayan ng matalino at maunlad na pang- araw-araw na pamumuhay.
tubig 500.00 Sundin ang wastong paraan ng paggawa nito. Isulat sa isang malinis na long bond paper
pagbili ng paboritong Junkfood 150.00  Tiyakin ang kabuuang allowance na ibinibigay ng iyong mga magulang para sa
video game 100.00 isang linggong gastusin.
upa sa bahay 2,500.00  Alamin ang mga pangunahing pangangailangan para sa pagkain, transportasyon ,
pamamasyal at pagbisita sa mga kaibigan 500.00 school supplies at miscellaneous o kagustuhan na gastusin.
pagkain ng pamilya 5,000.00  Maglaan ng eksaktong halaga sa bawat inilista mong pangangailangan at
pagbili ng bagong damit 180.00 kagustuhan.
pamasahe at baon mo , ni tatay,kuya at ate 2,200.00  Gawin ito sa pamamagitan ng Pie diagram.
load ng Cellphone at cable ng TV 900.00  Iwasto ang iyong ginawa sa pamamagitan ng isang tseklist
 Tseklist sa Paggawa ng Personal Budget Plan 4. Ano ang maipapayo mo sa iyong kaibigan na humaharap sa ordinaryong pagsubok araw
Tseklist Paglalarawan ng Personal Budget Plan araw dahil sa kahirapan ?
Naipapakita ang mga pangunahing pangangailangan at kagustuhan sa Personal
badyet bilang isang mag-aaral
Nakakalaan ng tamang halaga na may katalinuhan sa paglilista ng
pangangailangan.
Nakapagtantiya ng resonableng halaga ng pera para sa badyet na may
pag-unawa na may kakapusan ito.
Naiiugnay ang personal na kagustuhan sa pangangailangan sa suliranin ng
kakapusan sa pera 5. Ano ang mga salik ng produksyon at ang kahalagahan nito sa pang araw araw na
Nasusuri ang mga kaibahan ng kagustuhan sa pangangailangan. pamumuhay ng tao?

PAGTATAYA
Pagtatasa sa Pagkatuto 2. Pag-unawa sa mga Katanungan: Basahin, unawain at
sagutin nang komprehensibo ang mga sumusunod na katanungan ukol sa ating tinalakay.
Tatayahin ang iyong kasagutan gamit ang sumusunod na pamantayan: Pokus at Detalye (
50%), Organisasyon ( 20%) Boses (10%) kawastuhang Panggramatika (10%) at Istruktura
ng mga pangungusap, Mekaniks at Pagbaybay ( 10%) .Ilagay ang sagot sa isang malinis
na bond paper. (5 aytem, 10 puntos bawat isa)
1. Ano ang kahalagahan ng Ekonomiks sa pang-araw-araw mong buhay bilang
mag-aaral,kasapi ng pamilya at lipunan?

2. Paano mo mailalarawan ang kaibahan ng pangangailangan at kagustuhan ng tao?

3. Kung ikaw ay bibigyan ng pagkakataong pumili ng sistemang pang-ekonomiya na paiiralin

sa ating bansa , anong sistema ang iyong pipiliin at Bakit ?