April I.

Macario BEED - II 5p's

Banghay Aralin sa Pagtuturo ng Araling Panlipunan sa Ikalimang Baitang

I. Layunin

Pagkatapos ng 45 minutong aralin, ang mga mag aaral ay inaasahang:

a. nailalarawan ang pamahalaang itinatag ng mga Espanyol sa Pilipinas.

b. naihahambing ang estruktura ng pamahalaang Kolonyal sa uri ng pamahalaan ng mga

Sinaunang Filipino.

c. nakapagbibigay ng sariling pananaw tungkol sa naging epekto ng kolonyalismo sa lipunan ng

Sinaunang Filipino.

II. Paksang Aralin

Pagbabagong Pampolitika sa Ilalim ng Kolonyalismong Espanyol

Sanggunian : Araling Panlipunan 5 ( 159-173 )

Kagamitan : tsart, cartolina, pilot pen, TV

Pagpapahalaga : Paglilingkod at pakikiisa

III. Pamamaraan

Gawain ng Guro Gawain ng Mag aaral

A. Panimulang Gawain

 Magandang araw mga bata!  Magandang araw binibining A!

 Maaari ba tayong tumayo at magdasal,
sa ngalan ng Ama ng Anak at ng
Espiritu Santo, Amen.
 Maaari na kayong umupo.
 Salamat po.
1. Balik Aral
Pamahalaang lokal
 Bago tayo magsimula sa ating
panibagong aralin, ano nga ba ang
ugnayang simbahan at pamahalaan na
kung saan ang pamahalaan ay
mayroong mahalagang papel sa
 pangangasiwa at pagsuporta sa
simbahan? Ano ang tawag dito?  Patronato Real
 Magaling.
 Tungkulin nila ang ituro sa mga
katutubo ang relihiyong katolisismo,
ano ang tawag sa kanila?
 Magaling! Kung gayon ano ang ating  Prayle.
tinalakay kahapon?
 Mahusay, maraming salamat.  Ang mga Prayle at ang Patronato Real,
binibing A.
2. Pagganyak

 Ngayon ay papangkatin ko kayo sa

tatlong grupo, ito ang pangkat 1, 2 at 3
ang gagawin niyo ay kumpletuhin ang
tsart sa pamamagitan ng pagtala ng
inyong kaalaman tungkol sa
pamahalaan ng bansa sa kasalukuyan.

 Pangkat 1

Pamahalaang Sentral

 Ang pamahalaang Sentral ay

pinamumunuan ng isang pinuno na
may kapangyarihang magpatupad ng
mga batas para sa bansa na kanyang
nasasakupan.
 Pangkat 2
( Mga posibleng sagot ng mag aaral)
Pangkat 1
 Presidente
 Namumuno sa bansang Pilipinas at
nagpapatupad ng mga batas

 Ang lokal na pamahalaan ay tumutukoy Pangkat 2

sa pagkakahati-hating teritoryal at
pulitikal ng Pilipinas. Binubuo ito ng  Sa pamamagitan ng pamahalaang
mga lalawigan, lungsod, munisipalidad lokal, madaling naipaparating ng mga
at mga barangay. mamamayan ang kanilang mga naisin,
adhikain at mga karaingan sa mga
  Pangkat 3 kinauukulan.
 Ahensya ng pamahalaang pambansa sa
pagpapatupad ng mga tuntunin

Pamahalaang Pangkat 3
 Ang barangay ay ang pinakamaliit na
Barangay
yunit ng pamahalaan. Dati rin itong  Punong Barangay/kapitan
tinawag na barrio.  Mga kagawad
 Isang yunit ng pamahalaang lokal

3. Paglalahad

 Mga bata ang tatalakayin natin sa araw

na ito ay tungkol sa Pagbabagong
Pampolitika sa Ilalim ng
Kolonyalismong Espanyol. Ang inyong
ginawang gawain ay may kaugnayan sa
ating aralin ngayon.
 May ideya ba kayo sa tatalakayin natin
ngayong araw?
 Okay, ngayong araw ay aalamin at
tatalakayin natin ang tungkol sa
 Wala po titser.
pamahalaang itinatag ng mga Espanyol
sa Pilipinas, ang estruktura ng
pamahalaang Kolonyal at kung ano ang
inyong magiging pananaw sa naging
epekto ng kolonyalismo sa lipunan ng
sinaunang Filipino. Handa na ba kayo?

4. Pagtatalakay
 Opo titser.
 May inihanda akong presentasyon para
sa ating tatalakayin ngayong araw.
Habang tinatalakay ko ito sainyo ay
magtatanong ako tungkol sa ating
paksa ngayong araw maliwanag ba?
 Noong 1524, itinatag ng hari ng Spain
ang Real y Supremo Consejo de Indias o
Royal and Supreme Council of the
Indies - isang konseho na nagbibigay ng
 mungkahi sa hari tungkol sa  Opo titser.
pangangasiwa ng mga kolonya ng
Spain. Taglay nito ang legislatibo,
ehekutibo, at hudisyal na gampanin sa
Amerika at Asya.
PAMAHALAANG SENTRAL
 Gobernador - Heneral - kinatawan ng
hari ng Spain at pinakamataas na
pinuno ng pamahalaang Sentral na
nakatalaga sa Pilipinas. Si Miguel Lopez
de Legazpi ang hinirang na kauna
unahang gobernador-heneral ng
Pilipinas.
 Sa kasalukuyang panahon ano sa tingin
niyo ang tawag sa pinakamataas na
pinuno ng pamahalaang Sentral?
 Tama, ang pangulo o presidente ang
namumuno satin ngayon at
nagpapatupad ng mga batas para sa
ikabubuti ng nakararami.
 Royal Audencia - mataas taasang
hukuman sa Pilipinas noong panahong
Kolonyal. Ito ang nagsilbing Royal Court
of Justice ng Spain.
PAMAHALAANG LOKAL  Ang ating pangulo/presidente po.
Nahahati sa panlalawigan, panlungsod,
pambayan at pambarangay.
 Ano sa tingin niyo ang responsibilidad
ng pamahalaang Lokal?
 Pamahalaang Panlalawigan -
nagkaloob si Legazpi ng 98 encomienda
sa mga Espanyol na itinalaga sa
Pilipinas. Tinawag silang mga
encomendo. Tungkulin ng
encomendero na pangalagaan ang
kaligtasan ng kaniyang nasasakupan,
panatilihin ang kaayusan at kapayaan
at tulungan ang mga misyonero sa
 kanilang Pagtuturo ng kristiyanismo sa
mga katutubo.
 Ang pamahalaang lokal ang nagsisilbing
Alcaldia o napayapang lalawigan na
ahensiya ng pamahalaang pambansa sa
pinamumunuan ng alkalde mayor.
pagpapatupad ng mga tuntunin at
Corregidor - namuno sa mga
kautusan sa pamayanan.
correginiento o mga hindi pa
napayapang military zone.
Makapangyarihan ang Alcalde Mayor
at corregidor dahil ginagampanan nila
ang tungkulin bilang gobernador,
hukom at ingat yaman sa kani kanilang
lalawigang pangangasiwaan.
 Pamahalaang Panlungsod - itinatag
ang lungsod o ciudad na tinatawag na
pueblo.
Konseho o Ayuntamiento -
nangangasiwa sa pamumuno ng
Alcalde.
Ang cabildo ay binubuo ng dalawang
Alcalde, apat hanggang 12 regidones o
konsehal, isang escribano o kalihim at
isang alguacip o pulis.
 Pamahalaang Pambayan - Ang mga
lalawigan ay nahati sa mas maliit na
yunit politikal na tinatawag na pueblo
o bayan. Pinamumunuan ito ng
gobernadorcillo. Tungkulin nito ang
paghahanda ng padron ( o listahan ng
sisingilin ng tributo ) at pagkalap ng
mga manggawa para sa polo y servicio,
gawaing pang imprastruktura at quinto
( military conscription ), hukom sa
maliit na kasong sibil at pribilehiyong
malibre sa buwis.
 Pamahalaang Pambarangay -
pinakamaliit na yunit ng pamahalaang
lokal. Pinamumunuan ng cabeza de
barangay. Karaniwan sa mga
 itinalagang cabeza ay mga katutubong
datu, tungkulin nito ang lumikom ng
tributo o buwis. Naintindihan niyo ba
mga bata?
 Ilang pamahalaan ang itinatag sa
Pilipinas sa Kolonyalismong Espanyol?
 Anu- ano ang mga ito?
 Sa pamahalaang lokal anu ano ang mga
pamahalaang nahati dito?
 Tama.
 Nagdulot ng malaking pagbabago sa
larangan ng politika ang pagiging
Kolonyal ng Pilipinas sa Spain. Sa
pagkakatatag ng pamahalaang
Sentral,napasailalin ang malaking
bahagi ng kapuluan sa pamumuno ng
mga Espanyol. Dahil dito tuluyang
napag-isa ang dating watak watak na
pamahalaan ng mga datu sa kani
kanilang barangay.
 Bago dumating ang mga Espanyol, ang
mga datu ang namumuno sa isang
pamayanan. Sino ang namumuno bago
dumating ang mga Espanyol?
 Tama, siya ang ang punong
tagapagbatas, tagapagpaganap at
tagapaghukom. Ngunit sa panahong
Kolonyal nawala sa kanya ang mga  Opo binibing A.
kapangyarihang ito. Sa kabilang dako
pinanatili ng hari ng Spain ang
kalagayan sa lipunan ng datu at  Dalawa po.
kaniyang pamilya.  Pamahalaang Sentral at Lokal po.
 Sa tingin niyo nakaapekto ba sa mga  Nahati ito sa pamahalaang
Pilipino ang kalagayang politikal ng Panlalawigan, Panlungsod, Pambayan
bansa sa panahong Kolonyal? Ano ang at pambarangay.
epekto nito sa mga Pilipino noon?
  Tama, hindi naging madali para sa
ating mga ninuno ang pagsakop at
naging pagtrato sa kanila ng mga
dayuhang Espanyol.
 Naintindihan niyo ba mga bata?

5. Pagsasagawa ng Gawain

 Bilang pangkatang gawain gumawa ng

sariling diyagram sa papel na  Ang mga datu.
naghahambing ng pamahalaang
Kolonyal at ang sinaunang
pamahalaang barangay ayon sa
katangian ng pamahalaan, tawag sa
Filipino, taglay na kapangyarihan at
kalagayan ng nasasakupan. Maliwanag
ba mga bata?

 Opo, nakaapekto rin ang pagbabago ng

kalagayang politikal ng bansa sa mga
Pilipino sa panahong Kolonyal. Naging
mahirap ang pagsunod sa mga batas at
mga patakarang ipinatutupad ng mga
dayuhan. Naging mapang abuso ang
mga opisyal na Espanyol at hindi
pantay ang naging trato sa mga
katutubo. Naging tagasunod ang mga
Pilipino sa mga dayuhang nanakop sa
sariling lupain.
  Opo binibing A

 Opo guro
(Posibleng sagot ng mag aaral)
Sinaunang pamahalaan ng mga Pilipino
at pamahalaang Kolonyal

Pinuno Datu Gobernador

heneral

Sakop na Barangay Buong kolonya

pinamumu (Pilipinas)
nuan
Pamahalaang
Sentral

Pamahalaang
lokal

Paraan ng Pinili dahil sa Hinirang na

pagkakalu kabayanihan hari ng Espanya
klok sa na nagawa sa
posisyon pamayanan
at minana

 Base sa inyong ginawang gawain Mga Lupon ng Alcalde Mayor

makikita natin ang malaking katulong mga
Corregidor
pagkakaiba ng pamahalaan ng mga sa matatanda at
 Pilipino noon at ng pamahalaang pamumun iba pang Gobernadorcill
Kolonyal. o tagapayo o
 Sa panahon ng pamamahala ng ating
Cabeza de
mga katutubo ay nagtatag sila ng
barangay
sariling pamahalaan at gumawa ng
mga batas batay sa kanilang pagka Tungkulin Pamahalaan Pamahalaan
unawa sa kahulugan ng karunungan at ang ang kolonya,
pagkakapantay pantay, subalit sa barangay, ipatupad ang
pagdating ng mga mananakop na hukom, kautusan ng
Espanyol nabatid nila na upang higit na tagagawa ng hari, maaaring
maging epektibo ang kanilang batas, gumawa ng
pananakop, mahalaga ang isang tagapagpatu sariling batas at
maayos na sistema ng pamamahala sa pad ng batas, patakaran,
Pilipinas. Ito ang nag udyok sa kanila na manguna sa pakikilahok sa
hatiin sa dalawang antas ang pagtatanggol kalakan at
pamahalaang kanilang itinatag- at ito sa pagpili ng
ang pamahalaang Sentral at Lokal. nasasakupan itatalagang
at taga ayos mababang
Pagtataya
ng hidwaan. opisyal.
 Ngayon upang malaman ko kung
naintindihan niyo ba ang ating
tinalakay magbibigay ako ng pagsusulit.
Sagutin ito sa isang buong papel.

 Panuto : Pagtatapat-tapatin ang mga

kasagutan sa Hanay B sa mga
katanungang makikita sa Hanay A.
Isulat lamang ang titik ng iyong napiling
sagot bago ang bilang.

Kolum A

_____1.Uri ng pamahalaan na itinatag ng

Spain sa Pilipinas.

_____2. Pinuno ng pueblo.

_____3. Pinuno ng alcaldia.

_____4. Pinakamataas na pinuno ng kolonya.

_____5. Pinakamaliit na yunit politikal ng

kolonya.

_____6. Pamahalaang lokal para sa lalawigang

hindi pa napayapa.

_____7. Kataas taasang hukuman sa Pilipinas

noong panahong Kolonyal.

_____8. Ang hinirang na kauna unahang

gobernador-heneral ng Pilipinas.

_____9. Isang konseho na nagbibigay ng

mungkahi sa hari tungkol sa pangangasiwa ng
mga kolonya ng Spain.

_____10. Lalawigan na nahati sa mas maliit na

yunit politikal.

Kolum B

a. barangay
b. Pueblo o bayan
c. Miguel Lopez de Legazpi
d. Hari ng Spain
e. Gobernadorcillo
f. Alcalde Mayor
g. Pamahalaang Panlalawigan
h. Pamahalaang Sentral Mga sagot
i. Royal Audencia
j. Real y Supremo Consejo de Indias 1. h
2. e
3. f
4. d
5. a
6. g
7. i
8. c
9. j
 10. b

Takdang Aralin :

Magbigay ng sariling pananaw ukol sa naging epekto ng kolonyalismo sa lipunan ng

Sinaunang Pilipino. Isulat ito sa isang buong papel.