6/17/2013

Giới thiệu về kinh tế học

KINH TẾ HỌC VI MÔ 1 Kinh tế học là môn khoa học nghiên cứu cách thức
mà các tác nhân trong nền kinh tế lựa chọn kinh tế

(Microeconomics 1) tối ưu trong điều kiện nguồn lực khan hiếm

TS.GVC. PHAN THẾ CÔNG

DĐ: 0966653999
Email: congpt@vcu.edu.vn

1 Đối tượng, nội dung và phương pháp nghiên cứu của kinh tế học vi mô
4

Giới thiệu về kinh tế học

Chương 1 Người tiêu dùng

TỔNG QUAN VỀ KINH TẾ HỌC

VÀ VỀ KINH TẾ HỌC VI MÔ Doanh nghiệp

SỰ KHAN HIẾM

Chính phủ

Yếu tố nước ngoài

2 Đối tượng, nội dung và phương pháp nghiên cứu của kinh tế học vi mô
5

Nội dung chương 1 Vòng

luân
chuyển
 Đối tượng, nội dung và phương pháp nghiên cứu
của Kinh tế học vi mô
 Sự khan hiếm nguồn lực và đường giới hạn khả
năng sản xuất (đường PPF)
 Ba vấn đề kinh tế cơ bản và các hệ thống kinh tế

3 6

1
 6/17/2013

Vòng luân chuyển KTH thực chứng và KTH chuẩn tắc

$ CHI PHÍ $ THU NHẬP
THỊ TRƯỜNG
NGUỒN LỰC  Kinh tế học thực chứng:
 sự mô tả, phân tích, giải thích các sự kiện, hiện tượng
NGUỒN LỰC ĐẦU VÀO
kinh tế một cách khách quan, khoa học.
 Trả lời cho câu hỏi: Vấn đề đó là gì? Là như thế nào?
DOANH Tại sao lại như thế? Điều gì xảy ra nếu?
NGHIỆP HỘ GIA ĐÌNH
(HÃNG)  Ví dụ: Nâng cao mức lương tối thiểu sẽ làm gia tăng tỷ
lệ thất nghiệp trong nền kinh tế
HÀNG HÓA &
HÀNG HÓA &
DỊCH VỤ
DỊCH VỤ

THỊ TRƯỜNG
SẢN PHẨM
$ DOANH THU $ TIÊU DÙNG Đối tượng, nội dung và phương pháp nghiên cứu của kinh tế học vi mô
7
10

Kinh tế vi mô và kinh tế vĩ mô KTH thực chứng và KTH chuẩn tắc

 Kinh tế vi mô: là một bộ phận của kinh tế học  Kinh tế học chuẩn tắc:
chuyên nghiên cứu và phân tích các hành vi kinh  sự đánh giá chủ quan, phán xét về mặt giá trị.
tế của các tác nhân người tiêu dung và hãng sản  Để trả lời cho câu hỏi: Nên làm gì? Nên làm như thế
xuất kinh doanh trong nền kinh tế lựa chọn kinh nào?
tế tối ưu trong điều kiện nguồn lực khan hiếm.  Ví dụ: Để bảo đảm đời sống cho người lao động, Chính
phủ nên tăng tiền lương tối thiểu.
 Kinh tế vĩ mô: là một bộ phận của kinh tế học
nghiên cứu các vấn đề kinh tế tổng hợp của một
nền kinh tế như tăng trưởng, lạm phát, thất
nghiệp, các chính sách kinh tế vĩ mô…
Đối tượng, nội dung và phương pháp nghiên cứu của kinh tế học vi mô Đối tượng, nội dung và phương pháp nghiên cứu của kinh tế học vi mô
8 11

Giới thiệu về kinh tế học
 Bắt đầu phân chia kinh tế vi mô và vĩ mô từ
những năm 30 của thế kỷ 20 khi Keynes cho ra
đời tác phẩm “Lý thuyết chung về việc làm, lãi
suất và tiền tệ”
 Microeconomics looks at the individual unit—
the household, the firm, the industry. It sees
and examines the “trees.” Macroeconomics
looks at the whole, the aggregate. It sees and
analyzes the “forest.”
Đối tượng và nội dung nghiên cứu của
kinh tế học vi mô
 Đối tượng nghiên cứu: Là hành vi kinh tế của các tác
nhân trong nền kinh tế.
 Nội dung nghiên cứu:
 Cung, cầu và cơ chế hoạt động của thị trường và sự can
thiệp của Chính phủ vào thị trường
 Lý thuyết về hành vi người tiêu dùng
 Lý thuyết về hành vi người sản xuất
 Quyết định sản lượng và lợi nhuận của các hãng trên thị
trường cạnh tranh hoàn hảo và độc quyền
 Thị trường các yếu tố đầu vào

Đối tượng, nội dung và phương pháp nghiên cứu của kinh tế học vi mô
9 12

2
 6/17/2013

Phương pháp nghiên cứu

 Phương pháp chung:
 Quan sát, thống kê số liệu
KHAN HIẾM
 Phương pháp đặc thù:
 Cân bằng cục bộ, phân tích tối ưu
 Sử dụng các mô hình toán:
 Bảng biểu
 Hàm số
 Đồ thị

Giá trị của phương án tốt nhất bị bỏ qua khi thực hiện sự lựa
Đối tượng, nội dung và phương pháp nghiên cứu của kinh tế học vi mô chọn kinh tế
13 16

Sự khan hiếm nguồn lực Ví dụ về chi phí cơ hội

 Nguồn lực:  Chi phí cơ hội của buổi học Kinh tế vi mô?
 Tất cả những yếu tố được sử dụng để sản xuất ra hàng
hóa hay dịch vụ  các yếu tố sản xuất
Hàng hóa,
Nguồn lực Sản xuất
dịch vụ

 Nguồn lực được chia làm bốn nhóm lớn:

 Đất đai
 Lao động
 Vốn
 Khả năng kinh doanh

Sự khan hiếm nguồn lực và đường giới hạn khả năng sản xuất Sự khan hiếm nguồn lực và đường giới hạn khả năng sản xuất
14 17

CHƯƠNG I

Sự khan hiếm nguồn lực Giả định để xây dựng đường giới hạn khả
năng sản xuất (PPF)
 Khan hiếm:  Khảo sát một doanh nghiệp trong
 Tình trạng hàng hóa, dịch vụ hoặc nguồn lực không đủ nền kinh tế với giả định sản xuất 2
so với mong muốn hay nhu cầu loại hàng hoá là lương thực và quần
 Tại sao nguồn lực khan hiếm? áo với điều kiện chỉ có 4 lao động
Hàng hóa, làm việc.
Nguồn lực Sản xuất
dịch vụ
 Mỗi lao động có thể làm việc hoặc
Số lượng nguồn Nhu cầu về hàng trong ngành lương thực hoặc trong
lực là
hữu hạn
>< hóa dịch vụ là
vô hạn
ngành quần áo.

Sự khan hiếm nguồn lực và đường giới hạn khả năng sản xuất 18
15  BỘ MÔN KINH TẾ HỌC VI MÔ - ĐẠI HỌC THƯƠNG MẠI

3
 6/17/2013

Đường giới hạn khả năng sản xuất (PPF)

CHƯƠNG I
Khảo sát khả năng sản xuất lương
thực và quần áo
 Khái niệm:
Lương thực Quần áo Phương
 Là đồ thị mô tả những tập hợp tối đa về hàng hóa hay
Lao X Lao Y án
dịch vụ mà một nền kinh tế có thể sản xuất ra trong
động động một giai đoạn nhất định khi sử dụng hết nguồn lực và
0 0 4 32 A với công nghệ hiện có.

1 11 3 27 B  Các giả định:

 Chỉ sản xuất hai loại hàng hóa
2 19 2 19 C
 Số lượng nguồn lực sẵn có là cố định
3 24 1 12 D  Trình độ công nghệ là cố định
4 27 0 0 E
19 Sự khan hiếm nguồn lực và đường giới hạn khả năng sản xuất
 BỘ MÔN KINH TẾ HỌC VI MÔ - ĐẠI HỌC THƯƠNG MẠI 22

Đường giới hạn khả năng sản xuất (PPF)

CHƯƠNG I

Đồ thị đường PPF

Y
 Ví dụ: P/án Nước
A Đĩa CD
B Một nền kinh tế sản xuất đóng chai
32 H 
(triệu chai/năm)
(triệu đĩa/năm)

27 dành toàn bộ nguồn

C lực để sản xuất chỉ A 40 0
19 hai loại hàng hóa là B 35 4
D đĩa CD và nước
12 đóng chai. C 30 6
G
D 20 8

E E 0 10

0 11 19 24 27 X
 BỘ MÔN KINH TẾ HỌC VI MÔ - ĐẠI HỌC THƯƠNG MẠI Sự khan hiếm nguồn lực và đường giới hạn khả năng sản xuất
20 23

Đường giới hạn khả năng sản xuất (PPF)

CHƯƠNG I
Đường giới hạn khả năng sản xuất (PPF)

 Đường PPF là một tập hợp các phối hợp tối đa số

lượng các sản phẩm mà nền kinh tế có thể sản
xuất được.
 Đường PPF cho biết các mức phối hợp tối đa của
sản lượng mà nền kinh tế có thể sản xuất được khi
sử dụng toàn bộ nguồn lực sẵn có.

Sự khan hiếm nguồn lực và đường giới hạn khả năng sản xuất
 BỘ MÔN KINH TẾ HỌC VI MÔ - ĐẠI HỌC THƯƠNG MẠI 21 24

4
 6/17/2013

 Đường PPF minh họa cho sự khan hiếm:  Đường PPF minh họa cho chi phí cơ hội
 Xác định chi phí cơ hội để sản xuất thêm một đĩa CD
Nằm ngoài Không thể đạt tới
đường PPF với nguồn lực và công Từ A đến B
nghệ hiện có Để sản xuất thêm 4 triệu đĩa CD phải
đánh đổi bằng việc giảm 5 triệu chai
do nước
Chi phí cơ hội để sản xuất thêm 4
NGUỒN LỰC triệu đĩa CD = 5 triệu chai nước
KHAN HIẾM VÀ Chi phí cơ hội để sản xuất thêm 1
SỰ RÀNG BUỘC đĩa CD = 5/4 chai nước
VỀ CÔNG NGHỆ ∆Y
= = tg1
∆X
= ®é dèc ®­êng PPF

Sự khan hiếm nguồn lực và đường giới hạn khả năng sản xuất Sự khan hiếm nguồn lực và đường giới hạn khả năng sản xuất
25 28

 Đường PPF minh họa cho sự hiệu quả  Đường PPF minh họa cho chi phí cơ hội
 Xác định chi phí cơ hội để sản xuất thêm một đĩa CD
Điểm nằm trên
hoặc nằm trong Từ B đến C
đường PPF
Có thể đạt tới Để sản xuất thêm 2 triệu đĩa CD phải
đánh đổi bằng việc giảm 5 triệu chai
Điểm nằm trên nước
đường PPF
Chi phí cơ hội để sản xuất thêm 2
Điểm hiệu quả triệu đĩa CD = 5 triệu chai nước
Chi phí cơ hội để sản xuất thêm 1
Điểm nằm trong đĩa CD = 5/2 chai nước
đường PPF
∆Y
Không hiệu quả = = tg 2
∆X
= ®é dèc ®­êng PPF

Sự khan hiếm nguồn lực và đường giới hạn khả năng sản xuất Sự khan hiếm nguồn lực và đường giới hạn khả năng sản xuất
26 29

 Đường PPF minh họa cho chi phí cơ hội  Đường PPF minh họa cho chi phí cơ hội

Giữa sản xuất đĩa CD và sản xuất Chi phí cơ hội để sản xuất thêm một đĩa CD
nước đóng chai có sự
sự đánh
đánh đổi
đổi
∆Y = tg
=
Chi phí cơ hội để sản xuất thêm đĩa
CD là số chai nước bị giảm đi
∆X
= ®é dèc ®­êng PPF
Chi phí cơ hội để sản xuất thêm
nước đóng chai là số đĩa CD
bị giảm đi

Sự khan hiếm nguồn lực và đường giới hạn khả năng sản xuất Sự khan hiếm nguồn lực và đường giới hạn khả năng sản xuất
27 30

5
 6/17/2013

 Đường PPF minh họa cho quy luật chi phí cơ hội
ngày càng tăng
Sự dịch chuyển đường PPF
Nước  Đường PPF sẽ dịch chuyển ra ngoài (mở rộng)
P/án đóng chai Đĩa CD Chi phí
sản xuất (triệu đĩa/năm) cơ hội
hoặc dịch chuyển vào trong (thu hẹp) khi có sự
(triệu
chai/năm) thay đổi về:
A 40 0  Số lượng và chất lượng nguồn lực
B 35 4 5/4  Công nghệ sản xuất

C 30 6 5/2
D 20 8 5
E 0 10 10

Sự khan hiếm nguồn lực và đường giới hạn khả năng sản xuất Sự khan hiếm nguồn lực và đường giới hạn khả năng sản xuất
31 34

 Đường PPF minh họa cho quy luật chi phí cơ hội Sự dịch chuyển đường PPF
ngày càng tăng Nguyên nhân

 Nội dung quy luật: Để sản xuất thêm một đơn vị hàng - Tăng thêm về số lượng
nguồn lực
hóa này, xã hội sẽ phải từ bỏ ngày càng nhiều các đơn
vị của loại hàng hóa khác - Chất lượng nguồn lực
 Giải thích: tăng lên
 Luôn bắt đầu sản xuất bằng cách sử dụng yếu tố đầu vào có - Cải tiến về công nghệ
năng suất cao nhất. Sự mở rộng
đường PPF
 Khi yếu tố sản xuất này trở nên khan hiếm  buộc phải sử
dụng yếu tố sản xuất có năng suất thấp hơn  chi phí tăng lên
 Do quy luật chi phí cơ hội ngày càng tăng nên đường PPF là
một đường cong lõm (mặt lõm quay về gốc tọa độ)

Sự khan hiếm nguồn lực và đường giới hạn khả năng sản xuất
32 35

Ba vấn đề kinh tế cơ bản

 Sản xuất cái gì?
 Sản xuất như thế nào?
 Sản xuất cho ai?

33 Ba vấn đề kinh tế cơ bản và các hệ thống kinh tế

36

6
 6/17/2013

Các hệ thống kinh tế

 Hệ thống kinh tế thị trường tự do:
 Ba vấn đề kinh tế cơ bản do thị trường quyết định
thông qua các quy luật kinh tế khách quan
 Do “bàn tay vô hình” của thị trường quyết định
 Ưu điểm:
 Năng động
HẾT CHƯƠNG 1
 Nhược điểm (những thất bại của thị trường)
 Sản xuất ra những hàng hóa không tốt về mặt giá trị
 Không cung cấp đủ hàng hóa công cộng
 Vấn đề ảnh hưởng ngoại ứng
 Sự phân phối thu nhập không công bằng

Ba vấn đề kinh tế cơ bản và các hệ thống kinh tế 40

37

Các hệ thống kinh tế

 Hệ thống kinh tế chỉ huy:
 Ba vấn đề kinh tế cơ bản do Chính phủ quyết định bằng
các mệnh lệnh hành chính.
 Do “bàn tay hữu hình” của Chính phủ
 Ưu điểm:
 Quản lý tập trung thống nhất toàn bộ nền kinh tế
 Đảm bảo công bằng xã hội, hạn chế phân hóa giàu nghèo
 Nhược điểm:
 Quan liêu, bộ máy quản lý cồng kềnh
 Thiếu năng động sáng tạo
 Phân phối bình quân không khuyến khích sản xuất ...

Ba vấn đề kinh tế cơ bản và các hệ thống kinh tế

38

Các hệ thống kinh tế

 Hệ thống kinh tế hỗn hợp
 Kết hợp cơ chế thị trường + sự can thiệp của Chính phủ
để giải quyết ba vấn đề kinh tế cơ bản.
 Kết hợp giữa “bàn tay vô hình” và “bàn tay hữu
hình”

Ba vấn đề kinh tế cơ bản và các hệ thống kinh tế

39