Professional Documents
Culture Documents
FILIPINO
Unang Markahan-Modyul 2:
Pagbibigay Kahulugan sa Talinghaga
at Eupimistikong Pahayag
Subukin
Bago ka magpatuloy, alamin kung gaano na kalawak ang iyong kaalaman sa
araling ito.
A. Basahing mabuti ang bawat pangungusap. Salungguhitan ang
matalinghagang pahayag na makikita sa bawat pangungusap.
1. Si Anna ay maagang umuwi upang magsunog ng kilay dahil nalalapit na ang
kanilang pagsusulit.
2. Dahil sa aking pagkabalat-sibuyas, ako ay labis na umiiyak tuwing
napapagalitan ako ng aking ina.
3. Kahit bunyag na ang katotohanan pilit pa ring naglulubid ng buhangin si
Jay.
4. Tila ba suntok sa buwan ang pangarap ng ilang Pilipino na makaahon sa
hirap dahil sa epidemya.
5. Halos tatlong buwan naring nagbibilang ng poste ang karamihan sa mga
Pilipino mula nang magkaroon ng epidemya sa bansa.
6. Sumisigaw ang puso ko sa tuwa sa tuwing nakikita ka.
7. Mag-asawang sampal ang dumapo sa aking mukha nang malaman niyang
nagsinungaling ako sa kaniya.
8. Kidlat sa bilis na kinuha ni Mario ang mga supot sa mesa.
1
B. Ibigay ang kahulugan ng bawat matalinghagang pahayag na
iyong sinalungguhitan sa itaas.
1. ____________________________________________________________________
2. ____________________________________________________________________
3. ____________________________________________________________________
4. ____________________________________________________________________
5. ____________________________________________________________________
6. ____________________________________________________________________
7. ____________________________________________________________________
8. ____________________________________________________________________
Aralin
Pagbibigay Kahulugan
1 sa Talinghaga
Balikan
2
Tuklasin
A. Panimula
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
3
B. Pagbasa
C. Pag-unawa sa Binasa
4
Suriin
5
Apostrope o Pagtawag- ito ay pakikipag-usap sa isang tao o bagay na wala
sa harapan. Kinakausap ang isang bagay na walang buhay na tila may
buhay. Halimbawa: “O, buwan sa liwanag mo. Kami’y nagsumpaan ng irog
ko. Giliw ko ang sabi n’ya ang puso ko’y iyong-iyo. O Buwa pakiusap ko,
saan man naroon ang irog ko. Siya’y aking hinihintay sabihin mo.”
Simbolo- tumutukoy ito sa anomang bagay, pangyayari, tao, lugar,
kalagayan at iba pa, na may panibagong abstraktong bagay na
ipinahihiwatig. Halimbawa: “Si Aling Maring ang ilaw ng tahanan ng
pamilyang Angeles.” “Itinaaas na ni kumander ang puting bandila.”
B. Ang idyoma ay mga pahayag na maaaring salita, parirala at
pangungusap na may mas malalim na kahulugan kaysa literal. Mas madalas
itong gamitin kumpara sa tayutay dahil ang mga idyoma ay naging bahagi na
ng ekpresyon sa pang-araw-araw. Mga halimbawa ng idyoma: halang ang
bituka, naglulibid ng buhangin, butas ang bulsa, di mahulugang karayum,
parang pinagbiyak na bunga, buto’t balat, may gintong pilak sa bibig, nagdilang
angel at marami pang iba.
Pagyamanin
6
B. Puntahan ang link na ito
https://www.wikakids.com/filipino/alamat/ang-pinagmulan-ng-marinduque/
upang basahin ang akdang “Ang Pinagmulan ng Marinduque” ng wikakids,
pagkaraan ay sagutin ang mga tanong. Isulat ang iyong mga sagot sa hiwalay na
papel.
Mga Tanong:
1. Ano ang mensahe na nais iparating ng akda?
2. Ano-ano ang mga matalinghagang salita o pahayag ang nakita mo
sa akdang binasa (Magbigay ng 3-5 o mahigit pa)?
3. Ano ang kahulugan ng bawat matalinghagang pahayag na nakita
sa akda?
4. Paano nakatutulong ang paggmit ng matalinghagang pahayag sa
pakikipagtalastasan?
Isaisip
TANDAAN!
Ang talinghaga ay isang
mahalagang sangkap upang
mas mapaganda ang
pagpapahayag pasalita man o
pasulat upang hindi lantad ang
kahulugan nito. Maituturing ito
na isang misteryo.
7
Isagawa
Ilapat mo naman sa tunay na buhay ang iyong mga natutuhan sa aralin.
Pumili ng isa sa sumusunod at gamitin ang pamantayan sa ibaba.
8
Pagkamalikhain 25
Presentasyon 25
Paggamit ng matalinhagang salita/pahayag at pagpapaliwanag 50
Kabuuan 100
Tayahin
Ngayong naunawaan mo na ang aralin, panahaon na para sukatin ang
iyong natutuhan tungkol sa pagtukoy at pagbibigay ng kahulugan sa mga
talinghaga. Bilugan ang matalinghagang salita o pahayag na ginamit sa
pangungusap. Isulat sa patlang ang kahulugan nito. Dalawang puntos (2) sa
bawat bilang.
1. Gamundo man ang suliranin ay aking kakayahin basta’t ika’y aking
kapiling. ______________________________________________________________
2. Nagsimula nang humimlay ang aking kaisipan sa mapayapang
kagubatan. ____________________________________________________________
3. Patuloy kong pakakainin ang tatlong bibig kahit sa panahon pa ng
pandemya. _____________________________________________________________
4. Nagsimulang umihip ang malakas na hangin sa apat na sulok ng
daigdig. ________________________________________________________________
5. Huwag na huwag mong sasalingin ang mga batang ipinanganak
na may gintong pilak sa bibig. __________________________________________
6. Kilala ko ang likaw ng iyong bituka kaya huwag kang magmalinis.
________________________________________________________________________
7. Mabilis pa sa alas kuwatro na umalis ang mga salarin.
________________________________________________________________________
8. Sagipin natin ang Inang Kalikasan sa kaniyang pagkasira dala ng
patuloy na lumalalang problema sa polusyon ng mundo.
_______________________________________________________________________
9
Karagdagang Gawain
Susi ng Pagwawasto
Subukin A:
1. Magsunog ng kilay
2. Pagkabalat-sibuyas
3. Nagbubulid ng buhangin
4. Suntok sa buwan
5. Nagbibilang ng poste
6. Sumisigaw ang puso
10
7. Mag-asawang sampal ang dumapo sa aking mukha
8. Kidlat sa bilis
Subukin B:
1. Mag-aral nang mabuti
2. Sensitibo
3. Nagsisinungaling
4. Malabong mangyari/imposible
5. Walang magawa/trabaho
6. Tuwang-tuwa/malakas ang tibok
7. Dalawang sampal ang tinanggap
8. Napakabilis
Balikan:
1. Sobrang mapili, pangit ang napili
2. Habang nasasaktan, lalong lumalaban
3. Hindi madali ang pag-aasawa
4. Hindi lahat na maganda sa paningin ay talagang maganda
5. Walang silbi ang mga taong hindi marunong tumanaw ng utang na loob
Pag-unawa sa Binasa:
1. Suliranin ng mga Pilipino/bansa
2. Epekto ng pandemya
3. Matatag, bumabangon sa gitna ng suliranin
4. Depende sa mag-aaral
5. Depende sa mag-aaral
Tayahin:
1. Gamundo man ang suliranin
2. Humihimlay ang aking kaisipan
3. Pakakainin ang tatlong bibig
11
4. Apat na sulok ng daigdig
5. Ipinanganak na may gintong pilak sa bibig
6. Likaw ng bituka
7. Mabilis pa sa alas kuwatro
8. Sagipin ang Inang Kalikasan
Subukin
Bago ka magpatuloy sa aralin 2, isagawa ang gawaing ito. Lagyan ng
tsek (/) kung eupimistiko o masining na pahayag ang pangungusap at ekis
(X) kung hindi.
_____ 1. Ang baho ng hininga mo.
_____ 2. Huwag kang mamangka sa dalawang ilog.
_____ 3. Sumakabilang bahay ang tatay ko.
_____ 4. Masyadong malikot ang isip mo bata.
_____ 5. Ayokong makisama sa mga taong butangero at butangera
_____ 6. Masyado kang maarte gurl.
_____ 7. Ano? Basta-basta mo na lang ba ibabaon sa limot ang utang mo?
_____ 8. Pigilan mo ‘yang kakatihan ng dila mo.
_____ 9. Masama ang epekto ng masyadong sensitibo.
____10. Namatay na ang kaniyang pinakamamahal na asawa.
2 sa Eupimistiko o Masining
na Pahayag sa Tula
12
Balikan
Balik-aralan mo ang tungkol sa matatalinghagang pahayag. Ibigay ang
kahulugan ng mga sumusunod na talinghaga. Isulat sa patlang ang sagot.
1.Nagbibilang ng poste sagot: __________________
2. Nakabingwit ng malaking isda sagot: __________________
3. Itaga mo sa bato sagot: __________________
4. Matamis ang bunga sagot: __________________
5. Hinipang lobo sagot: __________________
Tuklasin
A. Panimula
___________________________________________________________
___________________________________________________________
___________________________________________________________
B. Pagbasa
Basahin ang tula nang may damdamin. Pansinin ang mga ginamit na
pahayag. Sagutin ang mga nakahandang tanong.
13
Ako’y Sa’yo, Ikaw ay Akin
ni G. C. Alburo
1
Matagal nagtitimpi sa ugali mong ipinakita,
Pinabigat pang lalo ng makati mong dila.
Itinapon ang salop nang pasensya ko’y naupos,
‘Wag naman sanang hininga ko’y malagot.
2
Kulang ang tatlong nowtbuk para isulat aking himutok.
Ibabalik ba kita sa nanay mong mahilig mangurot?
O ibaon sa limot gawa mong mabantot?
Makasama ka lamang hanggang ikapitong bundok.
3
Ups! Muntik akong nakalimot, sa buhay mo ako’y asungot.
Pinulot sa tambakan, hinango sa drogang kulungan.
Wagas na inibig, pinaliguan, binihisan.
Niyakap mong buo kadiri kong kalagayan.
4
Amanos lang tayo mahal, kapwa may dalahin,
Pasasaan ba’t masasanay din sa ‘ting tandem.
“Ako’y sa’yo, ikaw ay akin, ganda mo sa paningin,”
Walang sinabi tambalang JK at Maureen.
C. Pag-unawa sa Binasa
1. Ano ang kahulugan ng pamagat?
2. Tungkol saan ang tula?
3. Anong uri ng persona mayroon ang tula?
4. Ipaliwanag ang bawat saknong ng tula?
5. Aling linya sa tula ang bulgar ang pagkakasabi ng mensahe
at gamit ng salita?
6. Aling linya sa tula ang hindi bulgar ang pagkakasabi ng
mensahe at gamit ng salita? Bakit?
14
Suriin
Pagyamanin
15
KONSENSYA
ni G.C. Alburo (inspirasyon sa “Tulaan sa Tren”)
Eupimistikong Pahayag:
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
Isaisip
16
Isagawa
Sa puntong ito, ilalapat mo sa tunay na buhay ang iyong mga
natutuhan sa aralin. Isagawa ang gawain sa ibaba. Gumamit ng eupimistiko
o masining na pahayag.
Tayahin
Dahil naunawaan mo na ang aralin, oras na para sukatin ang iyong
natutuhan sa pagtukoy at pagbibigay kahulugan sa eupimistiko o masining
na pahayag.
1. Madam Fely, mukhang malusog tayo ngayon ah. Iba talaga ang
napapabayaan sa kusina.
_______________________________________________________________________
17
B. Hanapin sa taludturan ang eupimistiko o masining na pahayag
at ibigay ang kahulugan nito.
ANINO
ni G.C. Alburo
1. Eupimistiko:
______________________________________________________________
______________________________________________________________
______________________________________________________________
Karagdagang Gawain
Sa bahaging ito ay lalo mo pang mahahasa ang iyong kasanayan sa
tinalakay na aralin sa pamamagitan ng pagsagawa ng isa sa sumusunod:
18
Susi ng Pagwawasto
Subukin:
1. X 6. x
2. / 7. /
3. / 8. /
4. / 9./
5. X 10. x
Balikan:
1. Walang trabaho/magawa
2. Nakapangasawa ng mayaman
3. Tandaan mo
4. Maganda ang resulta
5. Tumaba/mataba
Pag-unawa sa Binasa:
1. Pagmamahalan ng dalawang tao
2. Ekspresyon ng pag-unawa at pagmamahal
3. Taong namulat sa katotoohanan ng kanilang katayuan at pagmamahalan
4. Depende sa mag-aaral
5. Depende sa mag-aaral
6. Depende sa mag-aaral
Tayahin A:
1. Mukhang malusog
2. Kulang sa lambing
3. Tinatawag ng kalikasan
4. Kulang sa timbang
5. Mabilis ang kamay, masasamang loob
19
Aralin Pagbibigay Kahulugan
3 sa Talinghaga at Eupimistiko
sa Iba’t ibang Akda
Balikan
Balik-aralan mo ang tungkol sa eupimistiko o masining na pahayag.
Ibigay ang kahulugan ng mga sumusunod na eupimistiko. Isulat sa patlang
ang sagot.
1. Madalas ang tawag ng kalikasan kay Ben.
sagot: __________________________________________________________
2. Nag-aalburuto na naman ang aking tiyan.
sagot: __________________________________________________________
3. Malaking isda ang nasa likod ng mga pangyayari.
sagot: __________________________________________________________
20
Tuklasin
A. Panimula
B. Pagkakapareho
A. Katangian ng Talinghaga:
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
B. Pagkakapareho ng Talinghaga at Eupimistiko:
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
C. Katangian ng Eupimistiko:
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
B. Pagbasa 1
21
inuman isinasagawa ang sagutan. Ang unang bahagi ng ganitong gawain ay
pagtikim ng alak kung saan nalalaman ang papel na gagampanan ng bawat isa,
ang mga tuntunin at iba pang bagay na dapat isaalang-alang.
Ang Balagtasan ay isang makabagong duplo. Ang mga kasali sa duplo ay
gumaganap na nasa isang korte na sumisiyasat sa kaso ng isang hari na nawala
ang paboritong ibon o singsing. May gumaganap na piskal o tagausig, isang
akusado,at abogado. Ito ay magiging debate o sinasabing tagisan ng katuwiran
sa panig ng taga-usig at tagapagtanggol at maaaring paiba-iba ang paksa. Bagamat
ito ay lumalabas na debate sa pamamaraang patula, layunin rin nito na magbigay-
aliw sa pamamagitan ng paghahalo ng katatawanan, talas ng isip, na
may kasamang mga aktor sa isang dula. Ang Balagtasan ay ginamit ng mga
manunulat upang maipahiwatig ang kanilang palagay sa aspektong politika at
napapanahong mga pangyayari at usapan. Nabuo ang konseptong ito sa isang
pagpupulong. Ang nangungunang mga manunulat noong Marso 28, 1924,
sa tanggapan ni Rosa Sevilla sa Instituto de Mujeres (Women's Institute), Tondo,
Maynila. Ito ay naganap bilang paghahanda sa pagdiriwang ng kaarawan ng
dakilang makata na si Francisco Balagtas o Araw ni Balagtas sa darating na Abril 2.
Iminungkahi ni G. Jose Sevilla na tawagin itong Balagtas. Hinunlapiang “an” ang
pangalan kaya naging Balagtasan na ang tawag dito.
Ang unang Balagtasan ay nangyari noong Abril 6, 1924. Tatlong pares ng
makata ang nagtalo na gumamit ng iskrip. Ang pinakamagaling sa mga
nagbalagtasan ay sina José Corazón de Jesús at Florentino Collantes, kaya
naisipan ng mga bumuo na magkaroon ng isa pang Balagtasan para sa dalawang
kagalang-galang na makatang ito, na walang iskrip. Ginawa ito noong Oktubre 18,
1925 sa Olympic Stadium sa Maynila. Si Jose Corazon De Jesus ang nagwagi
bilang unang Hari ng Balagtasan.Nakilala si Jose Corazon de Jesus bilang si
"Huseng Batute" dahilan sa kaniyang angking kahusayan sa Balagtasan noong
1920.
Mula noon hanggang ilang taong makalipas ang Ika-2 Digmaang Pandaigdig,
naging paboritong aliwan ang Balagtasan. Gumawa pati ang mga makata sa ibang
mga wika sa Pilipinas ng sarili nilang bersyon, gaya ng Bukanegan ng mga Ilokano
(mula sa apelyido ng makatang Ilokanong si Pedro Bukaneg at ng Crisostan ng
mga Pampango (mula sa pangalan ng Pampangong makata na si Juan Crisostomo
Soto). Sa pagdating ng mga Amerikano sa bansa sumulpot ang mga samahang
pampanitikang nakabatay sa paaralan kung hindi magkakaroon ng pagkakatong
mapabilang sa mga samahang pampanitikan. Ang Balagtasan ay karaniwang may
mga paksang pinag-uusapan ng tatlo katao. Ang mga kalahok ay inaasahang
magaling sa pag-alala ng mga tulang mahahaba at pagbigkas nito ng may dating
(con todo forma) sa publiko. Ang takbo ng tula ay magiging labanan ng opinyon ng
bawat panig ( Mambabalagtas). May mga hurado na magsisiyasat kung sino sa
kanila ang panalo o ang mas may makabuluhang pangangatuwiran.
https://www.scribd.com/doc/239773938/Kaligirang-Pangkasaysayan-Ng-
Balagtasan
C. Pag-unawa sa Binasa 1
22
7. Anong katangian ang taglay ng mga mambabalagtas? Ipliwanag.
8.Paano naiiba ang balagtasan sa ibang tulang patnigan?
9. Bakit ito kinagigiliwan o kinaaaliwan ng Pilipino?
10. Mayroon pa bang balagtasan sa kasalukuyang panahon?
Magbigay ng ilang halimbawa.
D. Pagbasa 2
23
Ngayo’y tinatawagan ko dalagang mandirigma,
Sa anomang katuwirana’y di n’yo madadakma.
Sa panig ng dapat siya’y nanghahawak,
Salubungin ninyo siya ng masigabong palakpak.
24
Anong kaalaman iyong ibabahagi?
Gayong hinog sa pilit modyul na minadali.
Kahandaan n’yo’y tunay na kuwestyonable,
Huwag nang ituloy pagbubukas ng klase.
25
Sang-ayon: Hindi ‘yan totoo! Sapat ang aming plano!
E. Pag-unawa sa Binasa 2
1. Ano-ano ang mga salitang mahirap unawain sa binasa? Ibigay ang
kasing kahulugan at kasalungat ng mga salita.
2. Ano ang Balagtasan?
3. Ano ang ipinagkaiba ng online Balagtasan sa tradisyunal na
Balagtasan?
4. Ano ang panig mo sa kanilang proposisyon? Bakit?
5. Ano-anong matalinghagang salita ang ginamit sa akda?
6. Ibigay ang kahulugan ng bawat talinghanga.
7. Ano-anong eupimistikong pahayag ang makikita sa akda?
8. Ibigay ang kahulugan ng bawat eupimistikong pahayag
F. Pagbasa 3
Bumasa ng isa sa alinmang alamat sa Pilipinas. Maglista ng limang (5)
matalinghagang pahayag at limang (5) eupimistikong pahayag na ginamit at
ibigay ang kahulugan ng mga ito. Hanapin din sa nasabing akda ang mga
salitang mahirap unawain, bigyan ito ng kahulugan at kasalungat na
kahulugan. Isulat sa hiwalay na papel ang inyong sagot.
G. Pagbasa 4
Basahin ang epikong Biag ni Lam-ang, magtala ng limang (5)
matalinghagang pahayag at limang (5) eupemistikong pahayag at ibigay ang
kahulugan ng mga ito. Hanapin din sa nasabing akda ang mga salitang
mahirap unawain, bigyan ito ng kahulugan at kasalungat na kahulugan.
Isulat sa hiwalay na papel ang iyong sagot.
26
Suriin
27
Pagyamanin
Isaisip
Dugtungan ang mga pahayag sa ibaba nang mabilisan upang
mabuo ang diwa ng pangungusap.
28
Isagawa
Sa puntong ito, ilalapat mo sa tunay na buhay ang iyong mga
natutuhan sa aralin. Isagawa ang mga gawain sa ibaba.
Tayahin
Dahil naunawaan mo na ang aralin, oras na para sukatin ang iyong
natutuhan sa pagbibigay kahulugan sa matatalinghagang pahayag at
eupimistiko o masining na pahayag.
29
Karagdagang Gawain
Sa bahaging ito ay lalo mo pang mamahasa ang iyong kakayahan sa
tinalakay na aralin sa pamamagitan ng pagsagawa ng isa sa sumusunod:
Susi ng Pagwawasto
Balikan:
1. Madalas dumumi/tumae
2. Masakit ang tiyan/kumukulo
3. Pulitiko o taong nasa mataas na posisyon
Pag-unawa sa Binasa 1:
1. Pagtatalong patula tungkol sa napapanahong paksa
2. Panahon ng mga Amerikano
3. Jose Corazon de Jesus
4. Abril 6, 1924
5. Jose Villa, Parangal kay Francisco “Balagtas” Baltazar
6. Lakandiwa, sang-ayon at di-sang-ayon
7. Magaling humabi ng tula at mangatuwiran
8. Tumatalakay ito sa napapanahong paksa
9. Depende sa mag-aaral
10. Depende sa mag-aaral
30
Pag-unawa sa Binasa 2:
1. Depende sa mag-aaral
2. Pagtatalong patula sa mga napapanahong paksa
3. Hindi aktuwal na magkaharap at gumagamit ng online application app tulad ng
Google Meet at Zoom
4. -8. Dpende sa mag-aaral
Internet:
https://www.scribd.com/doc/239773938/Kaligirang-Pangkasaysayan-Ng-Balagtasan
https://www.youtube.com/watch?v=rb26jgkq2gI&feature=share&fbclid=IwAR0GfCH8MxoFi
iC9i1FOJMsHykMD0zRveymSFu2Y-L7OZ4GeiB70krQbiSc
31
Bumubuo sa Pagsulat ng Modyul
Elisa O. Cerveza
Hepe – Curriculum Implementation Division
Pinunong Nanunuparan - Tanggapan ng Pangalawang Tagapamanihala
Galcoso C. Alburo
Superbisor sa Filipino
32
City of Good Character
DISCIPLINE • GOOD TASTE • EXCELLENCE