Ალექსანდრე 

მაკედონელი 
წარსულში მომხდარი მოვლენები აწმყომდე 
ზუსტი სახით არ აღწევს. ომიანობამ და ნგრე
ვა განადგურბამ მრავალი ისეთი ფაქტის დაკ
არგვა გამოიწვია რომლებიც ისტორიკოსების
თვის მყარ საფუძველს შექმნიდა.ჩვენამდე მკ
ღწეული ინფორმაციების დიდი ნაწილი შექმ
ნილია მმართველების კარზე მსახურ მემატი
ენბის მიერ, რომლებიც ისტორიაში მომხდარ 
მოვლენებს გაზვიადეებული სახით გადმოსც
ემდნენ მიუხედავად არაზუსტი მასალისა, ფა
ქტი, რომ ალექსანდრე მაკედონელმა განახო
რციელა ის, რაც შეუძლებლად მიიჩნეოდა მი
ს დაბადებამდე სანდოა. შეჰქმნა ეპოქა-
ელინიზმი, რომელიც მისი გარდაცვალების შ
ემდეგა, ც აგრძელებს არსებობას. ალექსანდრ
ე დიდის ზეგავლენა იმდროინდელ სამყარო
ზე იმდენად დიდი იყო, რომ მისი გარდაცვა
ლებიდან იგი გრძელდება ეპოქის სახით რომ
ელსაც ელინიზმი ეწოდება. 
ალექსანდრე ბერძენი პრინცესა ეპირის მეფე ნეოპტოლემიოს l-ის ასული, ოლიმპიად
ას და ძველი მაკედონიის მეფე, არგეადების დინასტიის წარმომადგენელი ფილიპე ll- 
ის შვილი იყო 
იგი ძველი წალძაღრიცვით არის 356 დაბადებული
, მაკედონიის დედაქალაქ პელაში. ამბობენ მის დაბ
ადებისდღეს ჰეროსტრატენ გადაწვა ქალაქი არტემ
იდეს ტაძარი. ფილიპის ცხენებმა კი ოლიმპიურ თა
მაშებში ეტლოსანთა და ჯირითში გაიმარჯვა. იგი 
ხშირად აქილევსის შთამომავლად მიაჩნიათ. 
ბავშობიდან ალექსანდრე მაკედონელის განათლებ
ას განსაკუთრებული ყურადღება ექცეოდა, სწორე
დ ამ მიზეზით მამამისმა ფილიპ მეორემ უკვდავი 
ფილოსოფოსი არისტოტელე დაიქირავა. 
არტიტოლეს გავლენა მის მომავალ გადაწყვეტილებებზე მკვეთრად აისახა. ის ამართ
ლებს მოსაზრებას რომ დგება დრო როდესაც მოსწავლეს აღარ სჭირდება მასწავლებე
ლი 
ფილიპ მეორეს გაურკვეველი სიკვდილის შემდეგ, ოცი წლის ალექსანდრე ტახტზე ა
ვიდა. მან პირველივე წლებში გამოავლინა იშვიათი სამხედრო ნიჭი, რომელმაც მომავ
ალში მსოფლიო მმართველობის მოპოვებაში მთავარი როლი ითამაშა. 
 
 
 
მისი, როგლრც მხედართმთავრის პირველი გამოცდა თესალიაში მოხდა, როდესაც ბე
რძნულმა პოლისები კორინოთის კონგრესი გააუქმეს. 
მისი, როგლრც მხედართმთავრის პირველი 
გამოცდა თესალიაში მოხდა, როდესაც ბერძნ
ულმა პოლისები კორინოთის კონგრესი გააუ
ქმეს. იგი თესალიელი მხედრობით თანხლებ
ით თესალიაში შევიდა, სადაც დიპლომატიი
თ და დაშინებით აჯანყება ჩაახშო. ამ მოვლე
ნამ გამოააშკარავა მისი დიდი დიპლომატიუ
რი უნარი. აჯანყების ჩახშობის შემდეგ, მან ბ
ოდიში მოადებინა ათენსა და თებეს. 
 შემდეგ კი გამართა კონგრესი, რომელსაც ყვე
ლა ბერძნული პოლისი ეესწრებოდა სპარტას 
გამოკლებით. ამ კონგრესზე მან თავი ჰეგემო
ნად გამოაცხადა. ამის შემდეგ ალექსანდე აქ
ტიურად იწყებს მისი მთავარი ჩანაფიქრის, ა
ზიის დაპყრობას. ძველი წელთაღრიცხვით 3
35 წლის გაზაფხულზე იგი იწყებს ლაშქრობე
ბს ჩრდილოეთით. მისი პირველი მისი პირვე
ლი გახდათ თრაკია სად იგი ტრიბაელების 
და ილირიელების ჩასახშობად შევიდა. 
 აქვე მან გაიჩითა თრაკიელი მოკავშირეები. 
პირველი შეტაკება ჰემლსის მთებშკ დღევან
დელ სტარაპლანინაში გარიზონთან მოუვიდ
ა. ეს შეტაკება მისი გამარჯვებით დასრულდ
ა.ძველი წელწაღრითვის 334წლის მაისში იგი 
უკვე ჰელესპონტს კვეთს თავისი არმიით. მი
სი არმიის რაოდენობა სხვადასხვა წყაროების 
მიხედვით მერყეობს. პლუტანგკს მიხედვიტ 
იგი 34 000 დან 46
000 მეომრამდე მერყეობს. მაკედონიაში იგი 
ტოვებს თავის გენერალ ანტიპატრეს 
12000 ათასი ქვეითისა და 150 კავალერისტის 
ამარა. 
იმისდამიუხედავად, რომ არარსებობს ზუსტი იფორმაცია მისი ქართლში ლაშქრობის 
შესახებ, ქართული მემატიანის გარდა არსებობს უცხო წყაროები, რომლებჯც ამას ადა
სტურებენ. ასეთია რფუს კვინტუს კურციუსის ნაშრომი, სადაც მას არაერთხელ აქვს მ
ოხსებიებული კავკასია. მეშვიდე წიგნის მესამე სტროფის 19-21 სტროფებში ნათქვამი
ა: ,
,ჯარმა გადაიარა კავკასიია მთა 17 დღეში და მისადგნენ იმ მთას სადაც იყო პრომეთე 
ფილიპ მეორეს გაურკვეველი სიკვდილის შემდეგ, ოცი წლის ალექსანდრე ტახტზე ავ
… 
 
16 წლის ასაკში ალექსანდრემ ჩაახშო ჩრდილ
ო აღმოსავლეთ საზღვართან მცხოვრები მედ
ების აჯანყება, ამ დროს ფილიპე მეორე ბოსფ
ორში ბიზანტიელებს ებრძვოდა 18 წლის ასა
კში იგი უკვე ხელმძღვანელობდა მაკენონურ
ი არმიის მარცხენა ფლამგს. 
 
მის სამხედრო ძალებში შედიოდა 5 000 მხედარი,
9 ათასი ჰოპლიტი, 4
000 ჰიპასპისტი და მშვილდოსანი. ხოლო ამ ძალებ
ს მეთაურობდნენ ალექსანდრე მაკედონელი, მისი 
მარჯვენა ხელო პარმენიონი და ამინტასი. მოწინაა
ღმდეგე მხარეს კი მეთაურობდნენ ნიფატესი,როსა
კრესი,ფარნაკესი,პეტინესი და რეომითრესი. მათ ს
ამხედრო ძალებში კი შედიოდა 20
000 მხედარი და 20
000 ქვეითი მეომარი. ბროძილის ბოლოს ალექსანდ
რეს ასი მხედარი და ოცდაათი ქვეით გარდაიცვალ
ა, დიჭრა შედარებიტ მეტი. ხოლო მოწინააღმდეგე 
მხარეს 5 000 ზე მეტი გარდაცვლილი, 2
000ზე მეტი გარდაცვლილი და მრავალი ტყვე დარ
ჩა. ეს დიდი ბრძოლა დეტალურად ჩაწერილი აქვს 
არიანეს, სადაც მჯვეთრად ჩანს თუ რაოდენ დიდი 
როლი ითამაშა ამ ბრძოლამ ალექსანდრესთვის მც
ირე აზიის გზის გახსნასა და მასზე ბატონობის მოპ
ოვებაში. 

ალექსანდრე მაკედონელმა შეძლო და დაამარცხა სპარსეთ
ის აქამენიდთა იპმერიის ბოლო მეფე დარიოს მესამე კილი
კიაში.ამ შეტაკების დროს ალექსანდრე ბარძაყში დაიჭრა,დ
არიოსმა კი თავს გაქცევით უშველა.ნიჭიერმა მხედარმა გან
აგრძო მცირე აზიაზე ლაშქრობა,მისი მომავალი სამიზნე ფ
ინიკიის ქალაქი ტვიროსი აღმოჩნდა,ალექსანდრემ მათ შ
შვიდ თვიან ალყა შემოარტყა საბოლოოდ კი შტურმით აიღ
ო მათი ტერიტორია.სპარსეთის იმპერიამ დაკარგა საზღვა
ო ფლოტი და ყველა საზღვაო ბაზა რის შედეგადაც ქალაქი 
ალექსანდრეს ხელისუფლებას დაექვემდებარა. ალექსანდ
რე დიდის ლაშქრობები ძვ.წ.334 წლის მაისში დაიწყო დდა 
ძვ.წ.326-325 წლებამდე გაგრძელდა.

ამ დროის განმავლობაში მან გამოავლინა გასაოცარი სამხედრო ნიჭი,რომლის წყალობითაც თ
ითქმის მოიპოვა მართველობა მთელ მსოფლიოზე.ამბობებ რომ მისი გონება ჩვეულებრივ ად
ამიანთან შედარებით ბევრად განვითარებული იყო,მას შეეძლო დაემახსოვრებინა და განესაზ
ღვრა ყველა პატარა დეტალი,ნათქვამია რომ მან თავისი ყველა მეომრის სახელი იცოდა.იგი პ
ირველი იჭრებოდა მტერთან და არასდროს იმალებოდა მისი ჯარის უკან. ერთ-ერთი თქმულ
ების მიხედვით,ლაშქრობის დროს,ალექსანდრესა და მის მეომრებს გაუსაძლისი სიცხის დრო
ს სასმელი წყალი ამოეწურათ,მას,როგორც მმართველს უკანასკნელი მარაგი მიართვეს,ალექს
ანდრემ უარი თქვა მის მიღებაზე რადგან თუ მისი თანამებრძოლები თუ დაიტანჯებოდნენ ი
სიც მათ გვერძე იქნებოდა.
 მისი პირველი ცოლი სპარსეთში მცხოვრები ადგილობრივი მომთაბარე ტომების სამეფოს მე
მეფის ქალიშვილი-როქსანა იყო,მეორე ცოლი კი მან სპარსულ ქალაქ სუსაში შეირთო.ეს გახლ
დათ დარიოს მესამის უფროსი ქალიშვილი სტატირა.მან სწორედ აქ დააქორწინა საკუთარი 
10000 სარდალი სპარს ქალებზე რითიც მან ხაზი მკვეთრად გაუსვა ახალი სახელმწოფოს ჩამ
ოყალიბებას.

ალესანდრე დიდი გეგმავდა შეუძლებლის შეძლებას და მთელს მსოფლიოზე გაბატონებას რო
დესაც იგი მოულოდნელად გარდაიცვალა.მისი სიკვდილის მიზეზი ამდენი ხანის შემდეგაც 
გაურკვევლად რჩება,თუმცა არსებობს მრავალი თეორია. ერთ-ერთი ყველაზე გავრცელებულ
ი მოსაზრებს თანახმად იგი ვერაგი და იშვიათი გილენ-ბარეს სინდრომის მსხვერპლი გახდ
ა.ეს გახლავთ იშვიათი პათოლოგია რომლის დროსაც ადამიანუს ორგანიზმის იმუნური სისტ
ემა უტევს ნერვებს,ასევე არის შანსი იმისა რომ მას უღალატეს და მოწამლეს. ალექსანდრე დი
დის ზუსტი სიკვდილის თარიღი ცნობილი არაა თუმცა მას ძვ.წ.323 წლის 10-11 ივნისად მიიჩ
ნევენ,განუმეორებელი მხედართმთავარი თავისი მოღვაწეობის კულმინაციულ მომენტში გარ
დაიცვალა. მის მიერ შექმნილი ძლიერი და თითქოს ერთიანი სამეფო მისი გარდაცვალებიდა
ნ მალევე დაიშალა.ყველაფერი შიდა არეულობიდან დაიწყო რომესაც მთავარსარდლებმა მარ
თველობის გამო ბრძოლა დაიწყეს.პირველობისთვის ბრძოლა ალექსანდრე
 დიდის გარდაცვალების შემდეგ მის სარდლებს შორის ცნ
ობილია როგორც ომი დიოდოხოსებს შორის,რომელიც და
იწყო ძწ.323წელს და გაგრძელდა ძწ.281წლამდე.

სწორედ ამ დაპირისპირების შედეგად შეიქმნა სამი დიდი 
სახელმწიფო ეგვიპტე,მაკედონია და სელევკიდების სამეფ
ო,რომელიც მოიცავდა აზიის უმეტეს ტერიტორიას,პარალ
ელურად კი წინა აზიაში ჩამოყალიბდა რამდენიმე მცირე ე
რთეული. საბოლოოდ ალექსანდრე დიდის სახელი დღემ
 დე ყველასთვუს ნაცნობია,იგი ისტორიას შემორჩა როგორ
ც განუმეორებელი მმართველი,მეომარი და მხედართმთავ
არი რომელმაც ჯერ კიდევ ახალგაზრდობაში ჩაიფიქრა მს
ოფლიოზე გაბატონება და რომ არა მოულოდნელი და გაუ
რკვეველი სიკვდილი ეს ალბათ გამოუვიდოდა.მის მიერ შ
ექმნილი სამხედრო ტაქტიკები გენიალური იყო,ხოლო მის
ი დიპლომატია და სწრაფი აზროვნება გასაოცარი.მან დაამ
არცხა იმ დროის უძლიერესი მართველები,დაიპყო მაღალ 
განვითარებული ქალაქ-სახელმწიფოები და საფუძველი ჩა
უყარა ახალი მსოფლიოს შექმნას.მიუხედავად ამ დიდებუ
ლი მიღწევებისა მან ვერ შეძლო სიკვდილის შემდეგ სახელ
მწიფოს ერთიანად შენარჩუნების უზრუნველყოფა,მისი ყვ
ელაზე დიდი სურვილი,ებატონა საბერძნეთს მსოფლიოზე 
მისივე სარდლებმა გაანადგურეს.

იფორმაცია: თეო კვარაცხელია, ელენე დევდარიანი, ლუკა თოფურია , სანდრო

აღნიაშვილი,,ლუკა ვარსიმაშვილი.

რედაქტირება: თეო კვარაცხელია, ელენე დევდარიანი, ლუკა თოფურია .

დიზაინი: ლუკა მაჭარაძე, ლუკა ლაზრიშვილი, ლუკა ებრალიძე..

Wordში პროექტის აწყობა:სანდრო აღნიაშვილი, ლუკა ვარსიმაშვილილ .