Bab 3 Teori Pengeluaran dan Kos Pengeluaran

Mikroekonomi

BAB 3 TEORI PENGELUARAN DAN KOS PENGELUARAN

3.1 Firma dan Industri
Firma =
Satu unit organisasi yang merancang cara untuk menggunakan input
pengeluarna yang terhad untuk mengeluarkan barang dan perkhidmatan

Industri =
Sekumpulan firma yang mengeluarkan barang atau perkhidmatan yang sama
dalam pasaran

3.2 Fungsi Pengeluaran

a) Definisi = kuantiti keluaran fizikal maksimum yang dapat dikeluarkan dengan menggunakan
kombinasi input pengeluaran tertentu pada tingkat teknologi tertentu.
b) Rumus =
Qx = f(T, B, M, U)

c) Penambahan input pengeluaran akan menyebabkan peningkatan jumlah output

d) Fungsi pengeluaran dapat menentukan kombinasi input pengeluaran yang paling cekap
e) Input terdiri daripada input tetap dengan input berubah

3.2.1 Perbezaan antara Input Tetap dengan Input Berubah

Input Tetap Input Berubah
Tidak berubah mengikut tingkatan keluaran firma
Wujud dalam jangka pendek Wujud dalam jangka pendek dan jangka
Tidak berubah secara langsung dengan perubahan
kuantiti keluaran
Wujud walaupun keluaran sifar
Contoh : Contoh :

3.2.2 Perbezaan antara Konsep Jangka Pendek dengan Jangka Panjang

Jangka Pendek Jangka Panjang
Firma daapt mengubah sesetengah input
pengeluaran
Wujud input tetap dan input berubah
Kuantiti keluaran hanya boleh diubah dengna
mengubah input berubah dan menggunakan saiz
logi sedia ada
Keluaran masuk firma dalam industri tidak berlaku

1
Bab 3 Teori Pengeluaran dan Kos Pengeluaran
Mikroekonomi

3.2.3 Fungsi Pengeluaran Satu Input Berubah

 Wujud dalam jangka masa pendek
 Menunjukkan sebarang perubahan tingakt pengeluaran sesuatu barang bergantung pada perubahan
input berubah sahaja
 Jumlah output = f(M,B) / Qx = f(M,B)
 Jumlah poutput fizikal berfungsi kepada kuantiti buruh dan modal yang digunakan

3.3 Konsep Jumlah Keluaran , Keluaran Purata dan Keluaran Sut

a) Jumlah Keluaran (TP)
b) Keluaran Purata (AP)
 Kuantiti output yang dihasilkan oleh satu unit input berubah yang digunakan
 Rumus
AP = Jumlah keluaran

Kuantiti input berubah (buruh)

c) Keluaran Sut (MP)

 Tambahan jumlah keluaran kesan penggunaan satu unit tambahan input berubah dalam proses
pengeluaran
 Rumus

MP = Perubahan Jumlah Keluaran

Perubahan kuantiti input berubah

2
Bab 3 Teori Pengeluaran dan Kos Pengeluaran
Mikroekonomi

3.3.1 Hubungan antara Jumlah Keluaran, Keluaran Purata dan Keluaran Sut
Input Berubah Jumlah Keluaran Keluaran Purata Keluaran Sut Keadaan keluaran
purata dan
keluaran sut

Keluaran Purata, Keluaran sut

Kuantiti buruh (unit)

3
Bab 3 Teori Pengeluaran dan Kos Pengeluaran
Mikroekonomi

3.3.2 Hubungan antara Keluk Keluaran Sut (MP) dengan Keluk Keluaran Purata (AP)

4
Bab 3 Teori Pengeluaran dan Kos Pengeluaran
Mikroekonomi

3.4 Hukum Pulangan Berkurangan

 Apabila input berubah ditambah secara berterusan ke atas input tetap(modal), tambahan keluaran pada
mulanya akan meningkat sehingga suatu tahap tertentu, tetapi selepas itu, setiap unit tambahan input
berubah akan menyebabkan tambahan keluaran semakin menurun dan akhirnya menjadi negatif
 Hanya berlaku dalam jangka pendek
 Pulangan bertambah  keluaran sut semakin meningkat
 apabila input berubah yang homogeny digabungkan dengan input tetap,
proses pengeluaran menjadi semakin cekap
 Pulangan berkurangan  keluaran sut adalah positif tetapi menurun
dan firma mengalami pulangan berkurangan
 Pulangan negatif  jumlah keluaran mula menurun dan menyebabkan
keluaran sut menjadi negatif; apabila keluaran sut adalah sifar

3.5 Kos Pengeluaran

 Kos pengeluaran = jumlah perbelanjaan yang perlu dibayar oleh firma atas penggunaan input
pengeluaran untuk menghasilkan barang dan perkhidmatan
 Perbezaan antara Kos Perakaunan dengan Kos Ekonomi

Kos Perakaunan Kos Ekonomi

Bayaran kepada faktor pengeluaran yang tidak Bayaran dibuat kepada faktor pengeluaran untuk
dimiliki oleh firma sendiri menarik faktor tersebut daripada kegunaan alternatif
terbaik
Kos perakaunan = kos eksplisit Kos ekonomi = kos eksplisit + kos implisit

 Kos pengeluaran boleh dibahagi kepada kos eksplisit dan kos implisit
a) Kos Eksplisit
 Perbelanjaan sebenar firma atas penggunaan input pengeluaran
 Unutk kegunaan input pengeluaran yagn dimiliki oleh orang lian
 Contoh:

b) Kos Implisit
 Kos ditanggung firma apabila menggunakan input pengeluaran yang dimiliki sendiri
 Kos lepas
 Contoh:

5
Bab 3 Teori Pengeluaran dan Kos Pengeluaran
Mikroekonomi

3.5.1 Kos Pengeluaran Jangka Pendek

 terdiri daripada input tetap dan input berubah/kos tetap dan kos berubah
 Kos Tetap
i. Kos yang tidak berubah mengikut tingkat keluaran
ii. Keluk kos tetap ditunjukkan oleh satu garis lurus yang selari dengna paksi kuantiti

Kos tetap (RM)

FC
100

Kuantiti keluaran (unit)

0

 Kos Berubah
i. Berubah mengikut tingkat keluaran
ii. Keluk mencerun ke atas kerana kos berubah mempunyai hubungan langsung dengan tingkat
keluaran

6
Bab 3 Teori Pengeluaran dan Kos Pengeluaran
Mikroekonomi

Perbezaan antara Kos Tetap dan Kos Berubah

Kos Tetap Kos Berubah
Bayaran kepada pemilik input tetap Bayaran kepada pemilik input berubah
Wujud dalam jangka pendek Wujud dalam jangka pendek dan jangka panjang
Tidak berubah walaupun keluaran berubah
Ditanggung walaupun keluaran sifar
Contoh Contoh

Kos purata = Kos tetap + Kos berubah Kos sut = Perubahan kos berubah

Jumlah Keluaran Perubahan Jumlah Keluaran

Keluaran Jumlah Jumlah Jumlah Kos purata Kos tetap Kos Kos sut
kos tetap kos kos purata berubah
berubah purata
0 100 0
1 100 90
2 100 170
3 100 240
4 100 300
5 100 370
6 100 450
7 100 540
8 100 650
9 100 780
10 100 930

 Jumlah Kos (TC)

TC = FC + VC
Keluk :

7
Bab 3 Teori Pengeluaran dan Kos Pengeluaran
Mikroekonomi

 Kos Tetap purata (AFC)

AFC = FC/Q

 Kos Berubah Purata (AVC)

AVC = VC/Q
Keluk AVC berbentuk ‘U’

 Kos Purata (AC)

Kos setiap unit keluaran

AC = TC/Q

8
Bab 3 Teori Pengeluaran dan Kos Pengeluaran
Mikroekonomi

 Kos Sut (MC)

Tambahan jumlah kos kesan pertambahan satu unit keluaran

MC = TC/ Q

LATIHAN

Q FC AFC VC AVC TC AC MC
0 12 - 0 - 12 - -
1 12 12 10 10 22 22 10
2 12 a 16 8 k 14 u
3 12 4 21 h l q 5
4 12 b 28 i m r v
5 12 2.4 e 8 n 10.4 12
6 12 c f 10 o s w
7 12 1.7 91 j 103 14.7 31
8 12 d g 15.75 p t x

9
Bab 3 Teori Pengeluaran dan Kos Pengeluaran
Mikroekonomi

3.5.2 Hubungan Antara Keluk Kos

Kos (RM)

MC
AC

a AVC

AFC

Kuantiti Keluaran (unit )

0

10
Bab 3 Teori Pengeluaran dan Kos Pengeluaran
Mikroekonomi

3.5.3 Hubungan antara Kos sut dengan Keluaran Sut

 Keluk kos sut dipengaruhi oleh hukum pulangan berkuranga
 Kos sut jangka pendek berhubungan songsang dengan keluaran sut
 Apabila tambahan kos berubah menyebabkan keluaran sut meningkat, maka kos sut untuk setiap unit
tambahan keluaran akan jatuh dan sebaliknya

3.5.4 Hubungan antara Keluk Keluaran dengan Keluk Kos

 Apabila keluk MP meningkat, keluk MC menurun
 Apabila keluk MP menurun, keluk MC meningkat
 Apabila keluk AP meningkat, kluk AVC menurun
 Apabila keluk AP menurun , keluk AVC meningkat
 Apabila keluk MP mencapai tahap maksimum pada titika a, keluk MC mencapai tahap minimum pada
tahap minimum
Keluaran purata,
keluaran
 Apabila keluk sut
AP mencapai tahap maksimum, keluk AVC mencapai tahap minimum

AP
MP

0 Kuantiti buruh

Kos berubah MC
purata, kos sut
AVC

Kuantiti keluaran
0
11
Bab 3 Teori Pengeluaran dan Kos Pengeluaran
Mikroekonomi

3.5.5 Rumus Menghitung Kos Jangka Pendek

C = a + bQ

3.5.6 Sebab Keluk Kos Purata berbentuk ‘U’

 Disebabkan penyebaran kos tetap kepada tingkat keluaran yang lebih besar dan kesan hukum
pulangan berkurangan
 Apabila keluaran meningkat, firma akan menyebarkan kos tetap kepada jumlah keluaran yang lebih
besar dan kos tetap purata akan menurun
 Hukum pulangan berkurang bermakna untuk menambahkan keluaran, tambahan input berubah
yang semakin banyak diperlukan untuk menghasilkan tambahan seunit keluaran

3.6 Kos Pengeluaran Jangka Panjang

Definisi:
Kos pengeluaran apabila firma menggunakan input berubah dalam kombinasi yang
paling cekap.

Semua input pengeluaran merupakan faktor berubahmka semua kos pengeluaran

merupakan kos berubah

Pulangan mengikut skel berlaku dalam jangka panjang.

Pulangan mengikut skel = perubahan tingkat keluaran kesan perubahan penggunaan semua input pengeluaran

Hukum pulangan berkurangan tidak wujud dalam jangka panjang ; Hukum pulangan mengikut skel
merupakan konsep jangka panjang apabila firma membuat pengubahsuaian terhadap siaz loji bagi
meningkatkan pengeluaran.

3.6.1 Perkaitan antara Keluk Kos Purata Jangka Panjang dengan Keluk Kos PUrata Jangka Pendek.

Kos Purata (RM)

SAC2
SAC3
SAC1

Keluaran (unit)

Penerbitan keluk perancangan daripada keluk-keluk kos purata jangka pendek

12
Bab 3 Teori Pengeluaran dan Kos Pengeluaran
Mikroekonomi

 Keluk perancangan / keluk kos purata jangka panjang berkaitan dengna pemilihan saiz loji pada
setiap tingkat keluaran supaya dapat meminimumkan kos pengeluaran

 Saiz logi diwakili oleh keluk kos purata jangka pendek

 Dalam jangka panjang, firma tersebut boleh memilih saiz logi yang dapat meminimumkan kos
pengeluaran

 Setelah suatu saiz loji dipilih, firma akan beroperasi pada keluk kos purata jangka pendek yang
mewakili saiz loji tersebut.

 Setiap saiz logi memberi kesan terhadap kos purat jangka pendek (SAC) firma

 Setiap keluk kos purata jangka pendek berbentuk ‘U’

 Semakin besar saiz loji, semakin tinggi tingkat keluaran yagn dapat meminimumkan kos
pengeluaran

 Bilangan saiz adalah banyak dan tidak terhad. Oleh itu, perubahan terhadap tingkat keluaran
akan menyebabkan perubahan terhadap saiz loji yang digunakan

Kos purata

LAC

Keluaran (unit)

Keluk kos purata jangka panjang dengan bilangan saiz loji yang tidak terhad

Hubungan antara Keluk Kos Purata Jankga Pendek dengan Keluk Kos Purata Jangka Panjang adalah:

 Pada tingkat keluaran sebelum titik minimum keluk LAC , iaitu kurang daripada 0Q, keluk SAC
bertangen dengan keluk LAC apabila kedua-dua keluk teresbut sedang menurun

 Pada tingkat keluaran selepas titik minimum keluk LAC , iaitu lebih daripada 0Q, keluk SAC
bertangen dengan keluk LAC apabila keuda-dua keluk teresbut sedang mengingkat

13
Bab 3 Teori Pengeluaran dan Kos Pengeluaran
Mikroekonomi

 Pada titik minimum keluk LAC, kluk LAC bertangen dengan titik minimum keluk SAC. Firma
mencapai tingkat keluaran optimum.

3.7 Ekonomi Bidangan dan Tak Ekonomi Bidangan

3.7.1 Ekonomi Bidangan

 Faedah yang dinikmati oleh sebuah firma dalam jangka panjang kesan perkembangan di dalam
firma itu sendiri dan daripada perkembangan industri secara keseluruhan

 Terbahagi kepada ekonomi bidangan dalaman dan ekonomi bidangan luaran

Kos purata
Ekonomi bidangan Tak ekonomi
dalaman bidangan dalaman

LAC
C1
A

C2

Keluaran
0
Q1 Q2 Q3
Ekonomi bidangan dalaman dan tak ekonomi bidangna dalaman

a) Ekonomi Bidangan Dalaman

 Penurunan kos purat jangka panjang yang dialami secara langsung oleh sesebuha firma itu sendiri
apabila membesarkan saiz firam dan jumlah keluarannya
 Faktor-faktor yang mewujudkan Ekonomi Bidangan Dalaman
 Ekonomi pengkhususan
Firma besar dapat menjalankan pembahagian kerja mengikut kemahiran/pengkhususan
Pengkhususan menjimatkan masa
Menggalakkan pengguna mesin yang memudahkan kerja harian
Meningkatkan daya pengeluaran

 Ekonomi teknikal
Firma besar mampu menggunakan mesin yang moden dan efisien pada tahap kapasiti
maksimum
Penggunaan teknik pengeluaran yang canggih mempercepatkan proses pengeluaran

 Ekonomi pemasaran
Kos pengiklanan disebarkan kepada kuantiti keluaran yang lebih banyak dan menurunkan
kos pengiklanan seunit keluaran
Meningkatkan jualan seterusnya mengembangkan pasaran
Membeli bahan mentah dalam kuantiti yang banyak pada harga yang lebih rendah

 Ekonomi pengurusan dan pentadbiran

Menjalan tugas pengursan dan pendtadbiran dengna lebih efisien untuk menurunkan kos
pengurusan

14
Bab 3 Teori Pengeluaran dan Kos Pengeluaran
Mikroekonomi

Pengawalan dan penyelarasan antara jabatan dapat dilakukan dengna lebih efisien

 Ekonomi kewangan
Pinjaman bank pada kadar faedah yang lebih rendah dan menikmati tempoh bayaran
balik yang lebih panjang
Sumber pinjaman adalah lebih luas
Memudahkan firma untuk menambahkan modal

 Ekonomi penyelidikan dan pembangunan

Teknik pengeluaran diperbaiki dan meningkatkan daya pengeluaran
Kegiatan R&D membantu firma beroperasi dengna lebih cekap
Mengekalkan pelanggan tetap, menarik pelanggan baru dan meningkatkan keuntungan
firma

 Ekonomi risiko
Mempelbagaikan keluaran dan tidak bergantung kepada satu jenis keluaran sahaja
Mengurangkan risiko kerugian
Membolehkan firma besar menjual keluarannya dalam pasaran tempatan dan pasaran luar
negara.

b) Tak Ekonomi Bidangan Dalaman

 Peningkatan kos purata jangka panjang yang dialami secara langsung oleh sebuah firma itu
sendiri apabila membesarkan saiz loji dan jumlah keluarannya
 Faktor-faktor yang menujudkan Tak Ekonomi Bidangan Dalaman
 Tak ekonomi pengkhususan
 Tak ekonomi teknikal
 Tak ekonomi pemasaran
 Tak ekonomi pengurusan dan pentadbiran
 Tak ekonomi kewangan
 Tak ekonomi risiko

Apabila sebuah firma mencapai suatu saiz tertentu yang membolehkan firma tersebut
menghasilkan keluaran pada kos purata jangka panjang minimum, firma tersebut dikatakan
mencapai saiz optimum dalam pengeluarannya dan keluaran yang dihasilkan ialah keluaran
optimum. Titik A merupakan titik keluaran optimum.

3.7.2 Tak Ekonomi Bidangan

 Kekangan yang dihadapi oleh firma dalam jangka panjang kesan perkembangan di dalam firma
itu sendiri dan kdairpada perkembangan industri secara keseluruhan

 Terbahagi kepada tak ekonomi bidangan dalaman dan tak ekonomi bidangan luaran

15
Bab 3 Teori Pengeluaran dan Kos Pengeluaran
Mikroekonomi

c) Ekonomi Bidangan Luaran

 Definisi : kejatuhan kos seunit keluaran /kos purat jangka panjang firma kesan perkembangan
di dalam industri secara keseluruhan

 Faktor-faktor yang mewujudkan Ekonomi Bidangan LUaran

 Ekonomi pembangunan tenaga buruh

Perkembangan kawasan perindustrian akan menarik ramai pekerja mahir/tidak mahir
Pembukaan pusat latihan teknikal dan kemahiran serta institusi pengajian tinggi -
firma mendapat bekalan tenaga buruh mahir dengan mudah

 Ekonomi teknologi makluma dan penyelidikan

Teknik pengeluaran moden dan cara menghasilkan barang yang lebih berkualiti dapat
dimanfaatkan oleh firma
Kemajuan teknoligi maklumat memodenkan sistem penganglutan dan perhubungan

 Ekonomi infrastruktur
Pemusatan kemudahan infrastruktur yang lengkap dapat menjimatkan masa dan kos
operasi

 Ekonomi bekalan input

Terdapat industri yang membekalkan bahan mentah dan modal yang murah untk
keperluan industri lain di kawasan tertentu
Contohnya: industri memperoses minyak kelapa sawit membekalkan bahan mentah
untuk indusrti sabun, industri marjerin

 Ekonomi penempatan dan pemusatan

Firma yang mengeluarakn keluaran berbeza dan ditempatkan di sebuah kawasan yang
sama dapat memperoleh barang atau perkhidmatan yang tidak dikeluarkan oleh firma
itu sendiri

 Ekonomi integrasi
Firma-firma di sesebuah kawasan industri boleh bergabung menjalankan usaha sama
bagi mengeluarkan suatu barang lain

d) Tak Ekonomi Bidangan Luaran

 Kenaikan kos seunit keluaran/ kos purata jangka panjang firma kesan perkembangan di dalam
industri secara keseluruhan
 Faktor-faktor yang mewujudkan Tak Ekonomi Bidangna Luaran
 Tak ekonomi input pengeluaran
Masalah persaingan input pengeluaran

 Tak ekonomi jualan barang

Persaiangan firma untuk meningkatkan jualan masing-masing dan seterusnya
meningkatkan perbelanjaan pengkiklanan

16
Bab 3 Teori Pengeluaran dan Kos Pengeluaran
Mikroekonomi

 Tak ekonomi kesesakan lalu lintas

 Tak ekonomi pencemaran

Kesan Ekonomi Bidangan dan Tak ekonomi Bidangan terhadap Keluk Kos Pruata Jangka Panjang

Kos purata

0 Keluaran

17