Türkçe Terim ve Sözcükler

TTS—Dilbilim
1. Derleme

Aybars Erözden Betül Tarhan


YAL IN YAYINC IL IK
İstanbul - 2008
YALIN YAYINCILIK
Ordu Caddesi Özbek Çarşısı No: 25 / 41
(İstanbul Üniversitesi Rektörlüğü’nün Karşısında)
34452 - Beyazıt - İSTANBUL

Tel: (0212) 518 43 63 - (0212) 546 97 54

e-mail: yalinkitap@yahoo.com

Yayıncı Sertifika No: 0198-009911

Baskı: Yalın Yayıncılık Matbaası

Digital Printing System
Tel: (0212) 518 43 63

Türkçe Terim ve Sözcükler TTS - Dilbilim

1. Derleme
AYBARS ERÖZDEN - BETÜL TARHAN

ISBN: 978-605-9579-35-3
Birinci Basım: Ağustos - 2008

© Bu kitabın 5846 sayılı Kanun ile korunan bütün hakları yazarlarına aittir. İzinsiz olarak herhangi bir şekilde
çoğaltılması, basılması, kaynak gösterilmeksizin alıntılar yapılması yasaktır ve anılan Kanun gereği
kovuşturulur.

©All rights reserved

No part of this book may be reproduced or stored in a retrieval system, or transmitted in any form or by any means
mechanical, electronic, photocopy, magnetic, tape or otherwise, without permission in writing from the writer.

ii
 İçindekiler

Sunuş................................................................................................................................ iv

Terimlerin önemi üzerine .................................................................................................. iv

Kullanım Açıklamaları ...................................................................................................... vi

Taranan Yayınlar ............................................................................................................. vii

Kısaltmalar...................................................................................................................... viii

1. Bölüm: Kaynak Dilden Türkçeye ......................................................... 1

2. Bölüm: Türkçeden Kaynak Dile ...................................................... 163

Bitirirken......................................................................................................................... 327

iii
Sunuş
Türkçe Terim ve Sözcükler (TTS) (―te-te-se‖ olarak okuyabiliriz) Dizinini hazırlama düşüncesi ilk
olarak Yıldız Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü’nde yürüttüğümüz Yüksek Lisans
Programları sırasında başladı. Eğitim dilinin Türkçe olduğu üniversitede, yabancı dil (İngilizce)
öğretimi ve yabancı dil olarak Türkçe öğretimi alanlarında lisans üstü programların yürütülmesi
sırasında pek çok İngilizce terim ve sözcüğün Türkçe karşılıklarını derslerde doğru ve tutarlı
kullanma durumu —bir ―sorun‖ olmasa da— ayrı bir özen gerektirmekteydi. Ancak, sıra ilk Yüksek
Lisans Tezlerinin yazılmasına geldiğinde, doğru terimleri tutarlı kullanmanın önemi kendini iyice
hissettirmeye başlamıştı. Ayrı Danışmanlar tarafından yönetilse de, aynı programdan çıkan
Tezlerin dilinin tutarlı olması bir bakıma bir önkoşuldu. O nedenle, Tez Danışmanları olarak
aramızda 1 Türkçe terim ve sözcüklerle ilgili olarak ara sıra konuşmaya başlamıştık. Sonra, bunları
bir yerlere not etmeye başladık.
Bu arada, bizden önce bu konuda yapılmış olan çalışmaları, sözcük dizinlerini ve terim sözlüklerini
de incelemekteydik. Yabancı dildeki aynı sözcük / terim için değişik yerlerde değişik Türkçe
karşılıklar da karşımıza çıkmaktaydı. Bunları da hem Tez hazırlayan bilimde ustalaşma yolundaki
meslektaşlarımızla hem de kendi aramızda paylaşmaktaydık. 2002 yılında başlayan bu kişisel
çalışma, aradan geçen zaman ve yeni Tez yazımları ile, derli-toplu bir dizelge hazırlanmasının
gerekliliğini de gösterdi.
Bu amaçla, bir dizi yayın klavye üzerinden elle veya optik tarayıcı ile elektronik ortama aktarıldı.
Bu sözcüklerin üzerinden teker teker, harf harf geçilerek yazma yanlışlarının en aza indirilmesine
çalışıldı. Sonuçta, 14.698 sözlüksel girdiden (512.526 karakter) oluşan bir dizelge kullanıcıların
yararlanmasına hazır duruma getirildi.
TTS—Dilbilim Dizini, yayımlanmış olan dilbilim ve alt -dallarındaki terimlerin sözlüklerinden
derleme yoluyla oluşturulmuştur. Dizin, ―dilbilim alanındaki tü m Türkçe bilimsel terimler‖ savını
taşımamaktadır. Ancak, zaman içinde, diğer kaynakların da taranması ile yeni terimlerin de dizine
katılması düşünülmektedir. Ayrıca, uygulamalı dilbilim içinde yer alan dil öğretimi, kuşkusuz
eğitim bilimleri alan terimlerinin de dizine katılmasını gerektirmektedir. Bu terimler de
kaynaklardan derlenerek TTS—Dilbilim Dizininin sonraki baskılarına katılacaktır.
TTS—Dilbilim Dizini bir açıklamalı-sözlük değildir. Terimlerin yalnızca Türkçe karşılık önerileri
derlenmiş, ancak tanımları, açıklamaları ve örnekleri katılmamıştır. Bilimsel terimlerin tanımları ve
açıklamaları çok daha değişik bir çalışmayı gerektirmektedir. Varolan sözlüklerden tanım ve
açıklamaları buraya almak ise doğru olmayacak bir uygulama olurdu.

Terimlerin önemi üzerine

İnsanlığın yaşam deneyimi bireylerini birbirleriyle iletişim içinde bulunmaya iter. İnsanlar yeni
yeni şeyler bulduklarında bunları birbirleriyle paylaşma eğilimindedirler. Öteduyumsal yetiler bir
yana bırakılırsa, insanların bildiklerini birbirleriyle paylaşmaları ortak bir iletişim aracı üzerinden
gerçekleşebilir. İster varoluşçu, ister evrimci, ister dinsel bakış açısıyla yorumlansın, insanlar bir
biçimde beyinlerinde bir dil yetisi ile doğmakta ve bu yetiyi işleyerek algılama ve düşünme
biçimlerini de evirmektedirler. Değişik değerlendirmelere göre, dilin gelişmişliği oranında
düşünmenin de gelişmekteliğinden söz edilebilmektedir.
İnsanın yaşam serüveninde başına gelenleri ve bulduklarını aynı toplumun üyeleri ile paylaşma
eğilimi, insanı düşüncelerini aktarabilmek için ses-tabanlı bir iletişim yolunu geliştirmeye itmiştir
denebilir. Birincil işlevi gıda almak olan ağız ve soluk almak olan örgenler ikincil düzeyde, ama
insan için hiç de azımsanamayacak bir değerde, bu düşünceleri aktarmada kullanılmaktadır. Dil ne
denli gelişmişse, insanın düşüncesi de başkalarına o denli doğru ve eksiksiz aktarılabilir. Dil ne
denli gelişmişse, insan karmaşık düşünsel tartışmalarını o denli sağlam, belirsizlikten uzak ve
düzgün bir biçimde yapabilir.

1
Dr. Hülya Bartu, Dr. Nesrin Bakırcı-Toksöz, Dr. Aybars Erözden

iv
İnsan düşüncesinin bir insandan diğerine aktarılması işleminde sözcüklerin önemi tartışılamaz bile.
Kimi zaman sözcükler, yapılardan hatta işlevlerden bile daha iletişimsel bir görevdedir. Yaşam
deneyimi insanı yeni şeyleri bulma, yeni şeyleri düşünme ve yepyen i ussal kurgulamalara
yönelttiğinde, insanın sözcüklerle serüveni de değişmiştir. İnsan artık sözcükleri; doğadaki,
çevresindeki kavramların yansıtılması için değil, kendi yorduğu ussal kurgulamalarının yerine
geçirmek için kullanır olmuştur. Örneğin, ―ses birim‖ ses-dizisi, biçimsel açıdan bir sözcüktür. Ama
görevsel bakımdan bir terimdir. Tanımı, açıklaması ve örnekleriyle ussal karşılığı birkaç yazı
sayfası tutan bu dilbilim kavramı Türkçede sekiz seslik kısacık bir diziyle karşılanmaktadır. İnsan,
yaşam deneyiminde, terimler olduğu sürece düşünsel değerini koruyabilir. Bilimsel gelişimi de
düşüncelerini ve ussal kurgulamalarını en kısa yoldan karşılayan terimler ile sürebilir.
Bu konuda, Vardar şöyle değerlendirmede bulunmaktaydı:
Terimler ve bunların tanımları her bilim dalının kavramsal özünü oluşturur,
olguları dizgeleştirme düzeyini gösterir. Hangi alan söz konusu olursa olsun, her
türlü bilimsel yaklaşımın temeli terimlerden örülüdür. İster salt betimleyici
nitelikler taşısın, ister açıklayıcı özellikler içersin, olguların ayrımsız yığınını aşma
ereği güden her çaba tümü kapsayıcı, kendi içinde tutarlı, elden geldiğince yalın,
gerçeğe uygun olmak zorundadır ve bu amaca ancak terimler aracılığıyla
ulaşabilir. Özellikle bir “terim patlaması” çağında yaşadığımız düşünülecek
olursa, çağdaş bilim ve uygulayımın dilsel gerekleri daha iyi anlaşılır. (Vardar,
19802)
Bilimsel söylem evreninin temelini terimler oluşturur. Terim düzeni kurulduktan
sonra bilimsel ve uygulayımsal çeviri, birincil sorununu büyük ölçüde çözümlemiş
sayılır. (Vardar, 19833)

Türkçe kökenli terimlerin türetilmesine ilişkin de şu görüşleri belirtmekteydi 4:

Unutmamalıyız ki, terimler bilimsel yapıtların egemen öğeleridir, başlıca
odaklaşma noktalarıdır. Anadilinin öz kaynaklarından alınmış ya da üretilmiş
olmaları daha etkin bir bilim dilinin oluşmasını sağlar, kavramların gereğince
özümsenmesini büyük ölçüde kolaylaştırır. Bu bakımdan, ulusal dil bilinci genel
nitelikli sözcükler düzleminde olduğu gibi, özel uzmanlık terimleri konusunda da
başlıca kılavuzumuz olmalıdır. (Vardar, 19785)
Türkçemizin her türlü bilimsel ve uygulayımsal kavramı terimleştirebileceğinin
bilinci içinde şunu da belirtelim: Hangi alanda olursa olsun, bilimin saçtığı
aydınlık öncelikle terimlerdeki saydamlıkla orantılıdır. (…) Bu önerileri
benimseyecekler de olabilir, benimsemeyecekler de. Bu da son derece doğal.
Doğal olmayan, gereksinme duyulan kavramların karşılıklarını değil, kendilerini
yok saymak, bilim dilimizi bu kavramlara sımsıkı kapalı tutmaya kalkışmaktır.

2
VARDAR, Berke — Nükhet Güz, Erdim Öztokat, Mehmet Rifat, Osman Senemoğlu, Emel Sözer (1980), Dilbilim ve
Dilbilgisi Terimleri Sözlüğü, Türk Dil Kurumu y. No. 471.
3
VARDAR, Berke (Yön.) (1983), XX. Yüzyıl Dilbilimi (Kuramcılardan Seçmeler), TDK, yayın no. 551; Multilingual
Yayınları (1999).
4
Bu konuda, bir baĢlangıç olarak, aĢağıdaki yayınlara ayrıca bakılabilir:
DEMĠRCAN, Ömer (2000), İletişim Ve Dil Devrimi, Yaylım y. No. 54.
KÖKSAL, Aydın, Yabancı Dille Öğretim, Öğretmen Dünyası y.
SARITOSUN, Nadiye — Suna Sonat (Yay.) (1995) Bilim Ve Öğretim Dili Olarak Türkçe, Ġstanbul Teknik
Üniversitesi Rektörlüğü, sayı 1568.
SĠNANOĞLU, Oktay, Bye-Bye Türkçe – Bir Nev-York Rüyası, Otopsi y.
TTK (1978), Bilim, Kültür Ve Öğretim Dili Olarak Türkçe, Atatürk Kültür Dil ve Tarih Yüksek Kurumu, Türk Tarih
Kurumu Yayınları, XXIII.Dizi—Sa.1, (ikinci baskı, 1994)
YEDĠYILDIZ, Bahaeddin (Ed.) (2003), Dil, Kültür Ve Çağdaşlaşma, Hacettepe Üniversitesi, Atatürk Ġlkeleri ve
Ġnkılap Tarihi Enstitüsü
YÜCEL, Tahsin (2000), Türkçenin Kurtuluş Savaşı, Cumhuriyet / Yeni Gün Haber Ajansı Basın ve Yayıncılık A.ġ.
5
VARDAR, Berke — Nükhet Güz, M.Rifat GüzelĢen, Erdim Öztokat, Osman Senemoğlu (1978), Başlıca Dilbilim
Terimleri, Ġstanbul Üniversitesi Yayınları No. 2462, Yabancı Diller Yüksek Okulu Yayınları No. 1.

v
 Kimilerinde aşırı boyutlara varan bu türlü bir tutumun bilimsellikle bağdaşmasına
kuşkusuz olanak yoktur.(Vardar, 1980)
Her türlü bilimsel gerekçeye kapalı kalmayı erdem sayan, kendi anlayışlarını,
daha doğrusu alışkanlıklarını temel ölçüt olarak gören, bir düşünceye, bir söze,
bir terime “anlaşılmıyor” dediler mi tüm bilimsel işlevlerini yerine getirdiklerini
sanan kişiler bugüne değin olduğu gibi bundan sonra da kuşkusuz böyle bir çaba
göstermeyecekler. Bu nedenle sözümüz onlara değil. Çağdaş uygarlık düzeyine
her alanda ancak yoğun bir çaba gösterilerek ulaşılabileceğine inanan ve bunun
gereklerini yerine getirenler ise değindiğimiz güçlükleri aşacaklardır. Bundan da
kuşkumuz yok. (Vardar, 1983)

Kullanım Açıklamaları
Türkçe Terimler ve Sözcükler Dizini, kullanıcılara daha fazla işlevsellik sağlayabilmek amacıyla iki
bölümde düzenlenmiştir. Birinci bölüm kaynak dildeki terimler (örneğin ― needs analysis‖)
üzerinden giderek Türkçe karşılıklarına ulaştırmaya, ikinci bölüm ise Türkçe terimler (örneğin
―gereksinim çözümlemesi‖) üzerinden geriye doğru giderek o sözcüğün kaynak dildeki biçimine
ulaştırmaya çalışmaktadır. Başka bir örnekle, ―article‖ teriminin Türkçe karşılığı araştırılıyorsa,
kullanıcılar 1.Bölüme gitmeli; eğer ―tanımlık‖ teriminin hangi dildeki hangi sözcüğün Türkçe
karşılığı olduğu araştırılıyorsa kullanıcılar 2.Bölümden yararlanmalıdır.
Tüm terimler ve karşılıkları, abece dizilimine göre yerleştirilmiştir.

Bölümler ve içerikleriyle ilgili aşağıda kısa bir kılavuz açıklama yer almaktadır.

1. Bölüm: Kaynak Dilden Türkçeye

Bu bölümde sözlüksel bilgiler şu dizilim ve biçimlendirme temel alınarak işlenmiştir:

Buna göre,

sözlüksel birimi,
―İngilizce 6 bir terim olan semantic component’ın Türkçe karşılıkları olarak 2 sayılı yayında 7 anlam
bileşeni ve anlambilim bileşeni; 8 sayılı yayında anlambilimsel bileşen; 11 ve 19 sayılı yayınlarda
anlamsal bileşen önerilmektedir,‖ açılımıyla okunabilir.

6 Dil kısaltmaları için aşağıdaki ―Kısaltmalar‖ bölümüne bakınız.

7 Sayıların karşılık geldiği yayınlar için aşağıdaki ―Taranan Yayınlar‖ bölümüne bakınız.

vi
2. Bölüm: Türkçeden Kaynak Dile
Bu bölümde sözlüksel bilgiler şu dizilim ve biçimlendirme temel a lınarak işlenmiştir:

Buna göre,

sözlüksel birimi,
―Türkçe8 bir terim olan olumlu tümce, 11 ve 19 sayılı yayınlarda 9 İngilizce affirmative sentence; 11 ve
18 sayılı yayınlarda Almanca affirmativer Satz; 11 sayılı yayında eskiden Türkçede kullanılan müspet
cümle; 11 ve 19 sayılı yayınlarda Fransızca phrase affirmative; ve 2 sayılı yayında İngilizce positive
sentence terimlerinin karşılığı olarak önerilmiştir,‖ açılımıyla okunabilir.

Taranan Yayınlar
TTS—Dilbilim Dizinin derlenmesi için aşağıdaki yayınlar taranmıştır:
1 Özleştirme Kılavuzu, Türk Dil Kurumu, 1978.
2 KOCAMAN, Ahmet (1990), ―Dilbilim Terimleri Sözlü ğü,‖ Dilbilim Araştırmaları 1990, Hitit Yayınevi,
s.155-90.
3 KOCAMAN, Ahmet (1991), ―Dilbilim Terimleri — Ek 1 (Uygulamalı Dilbilim),‖ Dilbilim Araştırmaları
1991, Hitit Yayınevi, s.146-7.
4 OSAM, Necdet (2002), ―Ġngiliz Dili Eğitimi – Sınav Bilgisi Sözlükçesi, A Glossary of Testing in English
Language Teaching,‖ Dilbilim Araştırmaları 2002, s. 105-16.
5 DEMĠRCAN, Ömer (2003), Türk Dilinde Çatı, Papatya yayıncılık.
6 DEMĠRCAN, Ömer (2000), İletişim Ve Dil Devrimi, Yaylım yayıncılık, No. 54.
7 KOCAMAN, Ahmet — Necdet Osam (2000), Uygulamalı Dilbilim – Yabancı Dil Öğretimi Terimleri
Sözlüğü, Hitit Yayınları.
8 VARDAR, Berke (Yön.) (1983), XX. Yüzyıl Dilbilimi (Kuramcılardan Seçmeler), TDK, yayın no. 551;
Multilingual Yayınları (1999).
9 GÜNAY, V. Doğan (2003), Metin Bilgisi — 2ci Baskı, Multilingual Yayınları

8 Dil kısaltmaları için aşağıdaki ―Kısaltmalar‖ bölümüne bakınız.

9 Sayıların karşılık geldiği yayınlar için aşağıdaki ―Taranan Yayınlar‖ bölümüne bakınız.

vii
10 VARDAR, Berke — Nükhet Güz, M.Rifat GüzelĢen, Erdim Öztokat, Osman Senemoğlu (1978), Başlıca
Dilbilim Terimleri, Ġstanbul Üniversitesi Yayınları No. 2462, Yabancı Diller Yüksek Okulu Yayınları No.
1.
11 VARDAR, Berke — Nükhet Güz, Erdim Öztokat, Mehmet Rifat, Osman Senemo ğlu, Emel Sözer (1980),
Dilbilim ve Dilbilgisi Terimleri Sözlüğü, Türk Dil Kurumu y. No. 471.
12 DEMĠRCAN, Ömer (1990), Yabancıdil Öğretim Yöntemleri, Ġstanbul.
13 DEMĠRCAN, Ömer (1996), Türkçenin Sesdizimi, Der Yayınevi.
14 TARHAN, Betül (2005), Kendi Kendine Dil Öğrenme Modeli Ve Türkçenin Yabancı Dil Olarak
Öğretimi, Yıldız Teknik Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretimi
Tezli Yüksek Lisans Programı, YayımlanmamıĢYüksek Lisans Tezi.

15 KOCAMAN, Ahmet (1992), ―Toplumdilbilim Terimleri‖, Dilbilim Araştırmaları 1992, Hitit Yayınevi,
s.115-6.
16 BÜYÜKKANTARCIOĞLU Nalan (2001), ―Türk Dil Devrimine ve Türkçe Sözcük Üretimine Katkıları ile
Özcan BaĢkan‖, XV.Dilbilim Kurultayı Bildiriler (Yayınlayanlar: Ö.Demircan, A.Erözden), s.19-28.
17 VARDAR, Berke (1982), Dilbilimin Temel Kavram ve İlkeleri, TDK.
18 ERKMAN, Fatma (1987), Göstergebilime Giriş, Alan Yayıncılık, yayın no.79, Bilim Dizisi yayın no.18.
19 VARDAR, Berke — Nükhet Güz, Emel Huber, Osman Senemoğlu, Erdim Öztokat (1998), Açıklamalı
Dilbilim Terimleri Sözlüğü, ABC Kitabevi A.ġ .

Bu yayınlar, Türkçe kökenli sözcük ve terim türetme yolunda bilimsel tabanlı çalışmalar
olduklarından ve dizin içerdiklerinden öncelikli olarak seçilmiştir. Hiç kuşkusuz, daha başka pek
çok çalışma da bulunmaktadır. Bunların bir bölümüne ulaşı lmış olup elektronik ortama
aktarılmaları bir izlence içerisinde sürmektedir. Ayrıca, zaman içinde yayımlanacak olan sözlükler
ve sözlükçeler de düzenli olarak TTS Dizininin sonraki baskılarına katılacaktır.
Dilbilim ve alt-dallarında kullanılan terimlerden oluşmasa da, Türkçe kökenli sözcüklerle
anlatımda tutarlılığı sağlaması bakımından Türkçe genel sözvarlığının kimi sözcükleri de 1 sayılı
kaynaktan taranarak Dizine katılmıştır.
Yayınların yanlarındaki sayılar, Dizin içindeki yayın sayılarıdır.

Kısaltmalar
TTS—Dilbilim Dizininde yer alan dil kısaltmalarının açılımı aşağıdaki çizelgede verilmiştir:
Alm. Almanca
Fra. Fransızca
İng. İngilizce
İta. İtalyanca
T/e Türkçede eskiden kullanılan biçim
T/s Türkçe seçimlik terim
Y YTÜ Uygulamalı Dilbilim çevresi tarafından kullanılan terimler

viii
1. Bölüm: Kaynak Dilden Türkçeye

1
2
 Türkçe Terim ve Sözcükler TTS—Dilbilim
1. Derleme
a- (T/e) karşı, karşıt, -dışı (Yun. önek) (1)
a posteriori (İng.) artçıl (Y)
a posteriori syllabus (İng.) sonsal izlence (7)
a posteriori test validation (İng.) ardıl sınav
geçerlemesi (4)
a priori (İng.) öncül (Y)
a priori test validation (İng.) öncel sınav
geçerlemesi (4)
ab- (T/e) -den, oradan (Lat. önek) (1)
abad etmek (T/e) bayındırlaştırmak (1)
abad olmak (T/e) bayındırlaşmak (1)
Abbreviation (Alm.) kısaltma (11, 19)
abbreviation (İng.) kısaltma (2, 11, 19)
aberasyon (T/e) sapınç (1)
aberrant (Fra.) sapkın (19)
aberrant (İng.) sapkın (19)
abes (T/e) anlamsız, saçma, boş (1)
abessif (Fra.) yokluk durumu (11, 19)
Abessiv (Alm.) yokluk durumu (11, 19)
abessive (İng.) -sız durumu (2); yokluk durumu
(2, 11, 19)
abgeleiteter Satz (Alm.) türemiş tümce (11, 19)
abhängig (Alm.) bağımlı (11, 19)
Abhängigkeitsgrammatik (Alm.) bağımsal
dilbilgisi (11, 19)
abıhayat (T/e) bengisu, ölmezlik suyu (1)
abıru (T/e) yüzsuyu (1)
abide (T/e) anıt (1)
abidevi (T/e) anıtsal (1)
abkürzendes Nennen (Alm.) kısaltma (11)
Abkürzung (Alm.) kısaltma (11, 19)
ablatif (Fra.) çıkma durumu (11, 19)
ablatif (T/e) çıkma durumu (1)
Ablativ (Alm.) çıkma durumu (11, 19)
ablative (İng.) çıkma durumu (2, 11, 19)
ablative absolute (İng.) yalın çıkma durumu (2)
Ablaut (Alm.) ünlü almaşması (11, 19)
ablaut (İng.) ünlü kaynaşması (2)
Ableitung (Alm.) türetme (10, 11, 19); türev (11,
19)
abluka (T/e) kuşatım, kuşatma (1)
abluka etmek (T/e) kuşatmak (1)
ablukaya almak (T/e) kuşatmak (1)
abnormal vowel (İng.) ara ünlü (2)
abone (T/e) sürdürümcü (1)
abone etmek (T/e) sürdürümletmek (1)
abone olmak (T/e) sürdürülmemek (1)
abonman (T/e) sürdürümcü, sürdürüm (1)
3
abréviation (Fra.) kısaltma (11, 19)
abridged clause (İng.) kısaltılmış tümcecik (2)
abrupt (Alm.) süreksiz (11, 19)
abrupt (İng.) ivedi (2); süreksiz (11, 19)
abrupt release (İng.) ivedi bırakma (2)
Absicht (Alm.) niyet (18)
absolu (Fra.) salt (19)
absolut (Alm.) salt (19)
absolute (İng.) yalın (2); salt (19)
absolute adjective (İng.) yalın sıfat (2)
absolute case (İng.) yalın durum (2)
absolute construction (İng.) yalın kuruluş (2)
absolute form (İng.) yalın biçim (2)
absolute score (İng.) kesin sonuç, kesin not (4)
absorbe etmek (T/e) emmek, soğurmak (1)
Absorption (Alm.) yutulma (19)
absorption (Fra.) yutulma (19)
absorption (İng.) yutulma (19)
abstract (İng.) soyut (2)
abstract noun (İng.) soyut ad (2, 7, 11)
abstract term (İng.) soyut terim (2)
abstraction (Fra.) soyutlama (9, 19)
abstraction (İng.) soyutlama (2, 18, 19)
abstraksiyonizm (T/e) soyutçuluk (1)
abstraktes Nomen (Alm.) soyut ad (11)
abstraktes Substantiv (Alm.) soyut ad (11)
Abstraktion (Alm.) soyutlama (18, 19)
Abstraktum (Alm.) soyut ad (19)
abstre (T/e) soyut (1)
Abstufung (Alm.) almaşma (11, 19)
absürd (T/e) saçma (1)
abus (T/e) somurtkan, asık (yüz) (1)
Abwandlung (Alm.) eylem çekimi (11)
Abweichung (Alm.) sapma (11, 19)
acayip (T/e) şaşırtıcı, yadırgatıcı, şaşılası,
şaşılacak şey, olağanüstü (1)
acayip karşılamak (T/e) yadırgamak (1)
accélération (Fra.) hızlandırma (9)
accent (Fra.) vurgu (9, 10, 17); şive (19)
accent (İng.) şive (7, 19); vurgu (2, 7, 8, 10, 13,
19)
accent de mot (Fra.) sözcük vurgusu (8)
accent d‘intensité (Fra.) vurgu (11, 19)
accent dynamique (Fra.) vurgu (11, 19)
accented (İng.) vurgulu (2)
accentuation (Fra.) vurgulama (11 ,19)
accentuation (İng.) vurgulama (2, 11, 13, 19)
accentué (Fra.) vurgulu (8, 17)
accentuème (Fra.) vurgubirim (17, 19)
acceptabilité (Fra.) geçerlik (8, 19); geçerlilik
(11); kabul edilebilirlik (9)
acceptability (İng.) benimsenirlik (16); geçerlik
(8, 12); geçerlilik (11, 15, 19); kabuledilirlik
(kabul edilirlik) (2, 7, 15)
 1. Bölüm: Kaynak Dilden Türkçeye
acceptable (Fra.) geçerli (19)
acceptable (İng.) geçerli (8, 19)
accepting (İng.) onay (12)
access (İng.) edinebilirlik (8)
accessibility (İng.) erişilirlik (2)
accessibility hierarchy (İng.) erişilirlik aşaması
(2)
accidence (İng.) büküm (2); bükün (11, 19)
accidental gap (İng.) atlanmış aralık (13)
accidentalness (İng.) bükümlülük (2)
accommodation (İng.) tikel uyum (2); benzetme
(15)
accommodative aspect (İng.) uyuşum
görünüşü (2)
accord (Fra.) uyum (11, 19)
accretion (İng.) artış, birikim (2)
acculturation (İng.) kültürel yenilenme (15);
kültürlenme (7)
acculturation hypothesis (İng.) kültürlenme
varsayımı (7)
accuracy (İng.) doğruluk (7)
accusatif (Fra.) belirtme durumu (11, 17, 19)
accusative (İng.) belirtme durumu (2, 11, 19)
accusative case (İng.) belirtme durumu (7)
acele (T/e) tez, ivedi, tezelden, ivedilikle,
ivedilik (1)
acele etmek (T/e) ivmek, telesmek (1)
aceleci (T/e) ivecen, telesik (1)
acemi (T/e) toy, ustalaşmamış, yetenek
kazanmamış (1)
aceze (T/e) düşkünler (1)
achievement (İng.) başarı (4)
achievement test (İng.) başarı sınavı (4, 7)
acil (T/e) ivedi, gecikmeye gelmez,
geciktirilemez (1)
acilen (T/e) ivedilikle (1)
aciz (T/e) güçsüzlük, beceriksizlik,
yeteneksizlik (1)
âciz (T/e) güçsüz, beceriksiz (1)
âcizane (T/e) beceriksizce (1)
acknowledge (İng.) bildirme (12)
acoustic (İng.) işitimsel (2)
acoustic features (İng.) işitimsel özellikler (2)
acoustic filtering (İng.) işitimsel süzgeç (7)
acoustic image (İng.) ses-duyuntusu (16)
acoustic phonetics (İng.) işitimsel sesbilgisi (2,
7)
acoustic property (İng.) işitsel özellik (8)
acoustics (İng.) işitimbilim (2)
acquisition (İng.) edinim (2, 7)
acrolect (İng.) üst lehçe (15)
achronistisch (Alm.) sürem dışı (19)
acronym (İng.) kısa ad (2)
acrophonetic writing (İng.) önresimli yazı (2)
act (İng.) edim (12)
act of speech (İng.) konuşma edimi (8)
actant (Fra.) eyleyen (8, 9, 10, 11, 19)
4
actant (İng.) eyleyen (2, 10, 11, 19)
acte (Fra.) bölüm (9); perde (9)
acte de discours (Fra.) söylem edimi (9)
acte de langage (Fra.) dil edimi (8)
acte de parole (Fra.) söz edimi (8, 11, 19)
acte illocutionnaire (Fra.) edimsöz edimi (9)
acte locutionnaire (Fra.) düzsöz edimi (9)
acte perlocutionnaire (Fra.) etkisöz edimi (9)
acte prédictif (Fra.) buyurma edimi (9)
acteur (Fra.) eden (9)
ACTFL (İng.) Amerikan Yabancı Diller Öğretimi
Kurulu (4)
actif (Fra.) etken (8)
action (Fra.) eylem (9); oluş (8)
action (İng.) iş (2)
action de parler (Fra.) konuşma (11)
action orientation (İng.) eylem yöneltimi (14)
action research (İng.) eylemli araştırma (7)
activation (İng.) etkinleştirme (2)
active (İng.) etken (2, 5)
active approach to problem solving (İng.)
sorun çözmeye etkin yaklaşım (14)
active case (İng.) etken çatı (2)
active language knowledge (İng.) etken dil
bilgisi (7)
active storage (İng.) etkin biriktirim (2)
active subject (İng.) eyleyen özne (5)
active verb (İng.) etken eylem (2, 11, 19)
active vocabulary (İng.) etken sözvarlığı (7);
etkin sözcük bilgisi (4)
active voice (İng.) düz çatı (5); etken çatı (2, 11,
19)
activity (İng.) etkinlik (7)
activity oriented (İng.) etkinlik yöneltimli (14)
actor (İng.) aracı-yapan, eden, etken özne,
eyleyen özne, yapan (5)
actor-action-goal (İng.) eyleyen-iş- erek (2)
actualisateur (Fra.) gerçekleştirici (11, 19)
actualisation (Fra.) gerçekleşme,
gerçekleştirme (11, 19)
actualisation (İng.) gerçekleşme,
gerçekleştirme (2, 11, 19)
actualiser (İng.) gerçekleştirici (2, 11, 19)
actuation (İng.) gerçekleşme (2)
acul (T/e) tez canlı, ivecen (1)
acute (İng.) tiz (2, 11, 19)
acute accent (İng.) tiz vurgu (2)
acuze (T/e) kocakarı (1)
açık tribün (T/e) açık sekilik (1)
ad- (T/e) -ya, (-e) doğru (Lat. önek) (1)
adabımuaşeret (T/e) görgü, davranış töresi (1)
adabüerkân (T/e) yol yordam, yol yöntem (1)
adale (T/e) kas (1)
adalet (T/e) tüze (1)
adap (T/e) yol yordam (1)
adaptasyon (T/e) uyarlama (1)
adaptation (İng.) uyarlama (2)
 Türkçe Terim ve Sözcükler TTS—Dilbilim
1. Derleme
adapte (T/e) uyarlanmış (1)
adapte etmek (T/e) uyarlamak (1)
adapte olmak (T/e) uymak (1)
adaptive testing (İng.) bilgisayar ortamlı
sınama (4)
adaptör (T/e) uyarlaç (1)
Adäquatheit (Alm.) uyarlık (19)
adavet (T/e) düşmanlık (1)
addetmek (T/e) saymak (1)
Addition (Alm.) ekleme (11)
addition (Fra.) ekleme, katma (11, 19)
addition (İng.) ekleme (2, 11, 19)
additive (İng.) ekleyici, eklemeli (2)
additive adjunct (İng.) ekleyici belirtecimsi (2)
additive bilingual education (İng.) eklemeli
ikidilli eğitim (7); ekleyici ikidilli eğitim (3)
additive bilingualism (İng.) kazançlı ikidillilik
(12, 15)
additive clause (İng.) eklemeli tümcecik (2)
addolunmak (T/e) sayılmak (1)
address (İng.) seslenme (2)
address form (İng.) seslenme biçimi (7)
addressee (İng.) gönderilen (2, 11, 19);
seslenilen (2)
addresser (İng.) gönderen (2, 11, 19); seslenen
(2)
adenit (T/e) akkan yangısı (1)
adequacy (İng.) yeterlik (2); uyarlık (19)
adéquation (Fra.) uyarlık (19)
adessif (Fra.) yakınlık durumu (11, 19)
adessive (İng.) yakınlık durumu (2, 11, 19)
Adessivus (Alm.) yakınlık durumu (11, 19)
adet (T/e) sayı (1)
âdet (T/e) görenek, töre, alışkı, alışkanlık,
aybaşı (1)
adet ismi (T/e) sayı adı (11)
adet sıfatı (T/e) sayı sıfatı (11)
âdeta (T/e) neredeyse, bayağı, sanki (1)
adi (T/e) düşük nitelikli, aşağılık, bayağı,
olağan, sıradan (1)
adil (T/e) doğru, haktanır (1)
adilane (T/e) doğrulukla, tüzece (1)
adilik (T/e) bayağılık, düşüklük, aşağılık (1)
adjacency pair (İng.) bitişik sözce (7, 15)
adjacency pairs (İng.) ardışık çiftler (12)
adjectif (Fra.) sıfat (8, 10, 11, 19)
adjectif démonstratif (Fra.) belirtme sıfatı (11);
gösterme sıfatı (19)
adjectif déterminatif (Fra.) gösterme sıfatı (11);
belirtme sıfatı (19)
adjectif indéfini (Fra.) belgisiz sıfat (11, 19)
adjectif interrogatif (Fra.) soru sıfatı (11, 19)
adjectif numéral (Fra.) sayı sıfatı (11, 19)
adjectif qualificatif (Fra.) niteleme sıfatı (11, 19)
adjectival (İng.) sıfatlık (2)
adjectivateur (Fra.) sıfatlaştırıcı (11, 19)
5
adjectivation (Fra.) sıfatlaşma, sıfatlaştırma
(11, 19)
adjectivation (İng.) sıfatlaşma (11);
sıfatlaştırma (2, 11)
adjective (İng.) nitem (2, 7); önad (2); sıfat (2, 7,
10, 11, 19)
adjective clause (İng.) sıfat tümceciği (2)
adjectivisateur (Fra.) sıfatlaştırıcı (11, 19)
adjectivisation (Fra.) sıfatlaşma, sıfatlaştırma
(11, 19)
adjectivisation (İng.) sıfatlaşma, sıfatlaştırma
(11, 19)
adjectiviser (İng.) sıfatlaştırıcı (11, 19)
Adjektiv (Alm.) sıfat (10, 11, 19)
Adjektivierung (Alm.) sıfatlaşma, sıfatlaştırma
(11, 19)
Adjektivierungsaffix (Alm.) sıfatlaştırıcı (11, 19)
adjoint (Fra.) eklenti (19)
adjunct (İng.) asal belirtecimsi (7); asıl
belirtecimsi (3); belirtecimsi, zarfımsı (2);
eklem (7); eklenti (19)
adjunction (İng.) bitiştirme (2); katma (11, 19)
Adjunkt (Alm.) eklenti (19)
Adjunktion (Alm.) ekleme, katma (11, 19)
adjustment (İng.) uyarlama (13)
Adjuvant (Alm.) yardımeden (11)
adjuvant (Fra.) yardımeden (11)
adli (T/e) tüzel (1)
adli kuvvet (T/e) yargı gücü (1)
administration (İng.) uygulama (4)
adnominal (İng.) bitişik ad niteleyeni (2)
adoucissement (Fra.) yumuşama (11, 19)
adres (T/e) bulunak (1)
Adressant (Alm.) gönderen (11, 19)
Adressat (Alm.) gönderilen (11, 19)
Adstrat (Alm.) yankatman (11, 19)
adstrat (Fra.) yan katman (11)
Adstratum (Alm.) yankatman (11)
adstratum (İng.) üst katman dili (2);
yankatman (yan katman) (11, 19)
adult education (İng.) yetişkin eğitimi (7, 14)
adult language (İng.) yetişkin dili (2)
adultomorphic (İng.) yetişkin odaklı (2)
Adverb (Alm.) belirteç (11, 19)
adverb (İng.) belirteç (2, 7, 10, 11, 13, 19); zarf
(2, 7)
Adverb der Art und Weise (Alm.) niteleme
belirteci (11, 19)
Adverb der Zeit (Alm.) zaman belirteci (11)
Adverb des Ortes (Alm.) yer belirteci (11, 19)
adverb of manner (İng.) niteleme belirteci (11,
19)
adverb of place (İng.) yer belirteci (11, 19)
adverb of quantity (İng.) ölçü belirteci (11, 19)
adverb of time (İng.) zaman belirteci (11, 19)
adverbe (Fra.) belirteç (8, 10, 11, 17, 19)
adverbe de lieu (Fra.) yer belirteci (8, 11, 19)
 1. Bölüm: Kaynak Dilden Türkçeye
adverbe de manière (Fra.) niteleme belirteci
(11, 19)
adverbe de quantité (Fra.) ölçü belirteci (11, 19)
adverbe de temps (Fra.) zaman belirteci (8, 11,
19)
adverbe démonstratif (Fra.) gösterme belirteci
(11, 19)
adverbe interrogatif (Fra.) soru belirteci (11,
19)
adverbial (İng.) belirteçlik (2, 7)
adverbial clause (İng.) belirteç tümceciği (2, 7)
adverbial expression (İng.) belirteç öbeği (2)
adverbial modifier (İng.) belirteç niteleyeni (2)
adverbialisateur (Fra.) belirteçleştirici (11, 19)
adverbialisation (Fra.) belirteçleşme,
belirteçleştirme (19)
adverbialisation (İng.) belirteçleşme,
belirteçleştirme (19)
adverbialiser (İng.) belirteçleştiren (2);
belirteçleştirici (11, 19)
Adverbialisierung (Alm.) belirteçleşme,
belirteçleştirme (19)
Adverbialisierungssuffix (Alm.) belirteçleştirici
(11, 19)
Adverbium (Alm.) belirteç (10, 11)
Adverbsuffix (Alm.) belirteçleştirici (11)
adversative (conjunction) (İng.) çeliştirici
(bağlaç) (2)
aerometre (T/e) havaölçer (1)
af (T/e) bağışlama, görevden alma (1)
afaki (T/e) gelişigüzel, amaçsız, dereden
tepeden, nesnel (1)
aferist (T/e) vurguncu, çıkarcı (1)
afet (T/e) kıran, yıkım, çok güzel (kız, kadın)
(1)
affective (İng.) duygusal (7, 12, Y); etkisel (2)
affective domain (İng.) duygusal alan (12, Y);
etkisel alan (2)
affective filter (İng.) duygusal süzgeç (12, Y)
affective filtering (İng.) duygusal süzgeç (7)
affective learning (İng.) duygusal öğrenme (7)
affective meaning (İng.) duygusal anlam (7);
etkisel anlam (2)
affective reactions (İng.) etkisel karşıtlık (2)
affective variable (İng.) duygusal değişken (7)
affetmek (T/e) bağışlamak, görevden almak (1)
affıumumi (T/e) genel bağışlama (1)
affinity (İng.) yakınlık (2)
Affirmation (Alm.) olumluluk (11, 19)
affirmation (Fra.) olumluluk (11, 19)
affirmation (İng.) olumluluk (2, 11, 19)
affirmative sentence (İng.) olumlu tümce (11,
19)
affirmativer Satz (Alm.) olumlu tümce (11, 18)
Affix (Alm.) ek (10, 11, 19)
affix (İng.) ek (2, 7, 10, 11, 19)
affix hopping (İng.) ek aktarımı (2)
affixal order (İng.) ek dizimi (13)
6
affixal stress (İng.) ek vurgusu (13)
affixation (İng.) ekleştirme (2)
affixe (Fra.) ek (10, 11, 17, 19)
affixe de formation (Fra.) yapım eki (11, 19)
affixing language (İng.) ekleyen diller (2)
affricate (İng.) patlamalı-sızmalı (13); yarı
kapantılı (2, 7, 11, 19)
affrication (İng.) sızıcılaşma (13)
Affrikata (Alm.) yarı kapantılı (11, 19)
affriquée (Fra.) yarı kapantılı (11, 19)
afiş (T/e) ası (1)
afişe etmek (T/e) açıklamak, açığa vurmak (1)
afişe fiyat (T/e) açıklanmış eder (1)
afiyet (T/e) sağlık, esenlik (1)
aforizma (T/e) özlü söz (1)
aforoz (T/e) toplumdışılama (1)
aforoz edilmek (T/e) toplumdışılanmak (1)
aforoz etmek (T/e) toplumdışılamak (1)
agâh (T/e) bilgili, uyanık, öngörülü (1)
age and area theory (İng.) yaş ve alan kuramı
(2)
Agens (Alm.) eden (19)
agent (Fra.) eden (19)
agent (İng.) eden (19); kılıcı (2, 7); yapıcı (7)
agent constraints (İng.) kılıcı sınırlaması (2)
agent noun (İng.) kılıcı ad (2)
agential noun (İng.) eden adı (19)
agentive (İng.) kılgın (2)
agentive case (İng.) kılıcı durumu (7)
agentive passive (İng.) kılgın edilgen yapı (2)
agglomerating languages (İng.) gövdeleyici
diller (11)
agglomerating languages (İng.) kümeleyici
diller (2)
agglutinated languages (İng.) bağlantılı diller
(2)
agglutinating languages (İng.) bitişimli diller
(10, 11, 19); bağlantılı diller (19); bitişken diller
(19)
agglutinating language (İng.) bağlantılı dil (7)
Agglutination (Alm.) bitişim, bitişme (11, 19)
agglutination (Fra.) bitişim (11, 17, 19); bitişme
(11, 19)
agglutination (İng.) bağlantı (2); bitişim,
bitişme (11, 19)
agglutinative (İng.) bağlantılı (2); bitişimli (8);
yanaşık (16)
agglutinative languages (İng.) bitişimli diller
(10, 11, 19); bağlantılı diller, bitişken diller
(19)
agglutinierende Sprachen (Alm.) bitişimli diller
(10, 11, 19); bağlantılı diller, bitişken diller
(19)
aggression (İng.) saldırganlık (12)
agnostik (T/e) bilinemezci (1)
agnostisizm (T/e) bilinemezcilik (1)
agorafobi (T/e) alan korkusu (1)
agraf (T/e) kanca (1)
 Türkçe Terim ve Sözcükler TTS—Dilbilim
1. Derleme
agrafi (T/e) yazma yitimi (1)
agrammaticalité (Fra.) dilbilgisel aykırılık (11,
19)
agrammaticality (İng.) dilbilgisel aykırılık (11,
19); dilbilgisi dışılık (2)
Agrammatikalität (Alm.) dilbilgisel aykırılık (11,
19)
agrammatism (İng.) dilbilgisi dışındalık (2);
dilbilgisi yitimi (11, 19)
agrammatisme (Fra.) dilbilgisi yitimi (11, 19)
Agrammatismus (Alm.) dilbilgisi yitimi (11, 19)
agrandise etmek (T/e) büyültmek (1)
agrandisman (T/e) büyültme (1)
agrandisman yaptırmak (T/e) büyülttürmek (1)
agrandisör (T/e) büyülteç (1)
agraphia (İng.) yazma yitimi (7)
agreement (İng.) uyum (2, 5, 11, 19); uzlaşım
(16)
aguş (T/e) kucak (1)
ağyar (T/e) yabancılar, eller (1)
ahbap (T/e) arkadaş, tanış, biliş, gönüldeş (1)
ahdetmek (T/e) ant içmek (1)
ahdi karip (T/e) yakınçağ (1)
ahenk (T/e) dizem, ezgi, uyum (11); uyum,
anlaşma (1)
ahenk kaidesi (T/e) ünlü uyumu (11)
ahenkli (T/e) uyumlu (1)
ahenksiz (T/e) uyumsuz (1)
aheste (T/e) yavaş, ağır (1)
ahfat (T/e) torunlar, soy (1)
ahir (T/e) son (1)
ahiren (T/e) daha sonra, sonraki (1)
ahit (T/e) antlaşma, sözleşme, ant, çağ (1)
ahitleşmek (T/e) antlaşmak (1)
ahitname (T/e) yazılı antlaşma (1)
ahize (T/e) almaç (1)
ahkâm (T/e) yargılar (1)
ahlak (T/e) töre, aktöre, alışkanlık (1)
ahlaki (T/e) törel (1)
ahmak (T/e) beyinsiz, bön (1)
ahmaklık (T/e) beyinsizlik, bönlük (1)
ahşap (T/e) ağaç, tahta (1)
ahval (T/e) durum, durumlar (1)
AI (İng.) yapay zeka (7)
aidat (T/e) ödenti, kesenek (1)
aidiyet (T/e) ilişkinlik, değginlik, iyelik öğesi (1)
aidiyet lahikası (T/e) iyelik eki (11)
aigu (Fra.) tiz (8, 11, 17, 19)
aile-i kelimat (T/e) sözcük ailesi (11)
aim (İng.) amaç (7)
air condition (eir kondişin) (T/e) hava
düzenleyici (1)
air stream mechanism (İng.) hava akış düzeni
(13)
aire (Fra.) alan (10, 11, 19)
air-stream mechanism (İng.) hava akış
düzeneği (2)
7
ait (T/e) -e değgin, -in ile, ...için, -e düşen,
ilgili (1)
ajan (T/e) görevli, aracı, gizli görevli, gizmen
(1)
ajanda (T/e) andaç (1)
ajans (T/e) haber kurumu (1)
ajur (T/e) delikli işleme (1)
akabinde (T/e) hemen sonra, ardından, ardı
sıra, -dan sonra (1)
akdetmek (T/e) sözleşme yapmak, antlaşma
yapmak, nikâh kıymak (1)
akıbet (T/e) son (1)
akıl (T/e) us, bellek, öğüt (1)
akılcı (T/e) usçu (1)
akılcılık (T/e) usçuluk (1)
akıldışı (T/e) usdışı (1)
akim (T/e) kısır, verimsiz, sonuçsuz (1)
akis (T/e) yankı, tepki, yansı (1)
akit (T/e) sözleşme, bağıt (1)
Akkusativ (Alm.) belirtme durumu (11, 19)
aklıselim (T/e) sağduyu (1)
akli (T/e) ussal (1)
akliye (T/e) us sayrılıkları (1)
akompanye etmek (T/e) yanında bulunmak,
eşlik etmek, katılmak (bir çalgı ile), eşlik
etmek (1)
akort (T/e) düzen (çalgı için), düzen verme
(çalgı için) (1)
akort etmek (T/e) düzenlemek (çalgı için),
düzen vermek (çalgı için) (1)
akraba (T/e) yakındaş, yakın (1)
akran (T/e) yaşıt (1)
akromatopsi (T/e) renkkörlüğü (1)
aks (T/e) dingil, eksen (1)
aksam (T/e) bölümler (1)
aksam-ı kelam (T/e) sözcük türü (11)
aksan (T/e) vurgu , söyleyiş (1)
aksesuar (T/e) eklenti, donatımlık (1)
aksetmek (T/e) yansımak, yankılanmak,
yayılmak (1)
aksettirmek (T/e) yansıtmak, duyurmak (1)
aksi (T/e) ters, inatçı, geçimsiz (1)
aksilik (T/e) terslik (1)
aksine (T/e) tersine (1)
aksiseda (T/e) yankı (1)
aksiyom (T/e) belit (1)
aksiyon (T/e) eylem (1)
aksülamel (T/e) tepki (1)
Aktant (Alm.) eyleyen (10, 11, 19)
aktif (T/e) etkin (Y); etkin, canlı, etken, etkili,
etken (1)
aktifleştirici (T/e) etkinleştirici (1)
aktifleştirmek (T/e) etkinleştirmek (1)
Aktionsart (Alm.) görünüş, kılınış (11, 19)
aktionsart (İng.) kılınış (2)
Aktiv (Alm.) etken çatı, etken eylem (11, 19)
aktivite (T/e) etkinlik, canlılık (1)
 1. Bölüm: Kaynak Dilden Türkçeye
aktivizm (T/e) etkincilik (1)
Aktivum (Alm.) etken çatı, etken eylem (11)
aktör (T/e) erkek oyuncu (1)
aktris (T/e) kadın oyuncu (1)
Aktualisator (Alm.) gerçekleştirici (11, 19)
Aktualisierung (Alm.) gerçekleşme,
gerçekleştirme (11, 19)
aktüalite (T/e) güncellik, güncel olaylar (1)
aktüel (T/e) güncel (1)
akupunktur (T/e) iğne ile sağaltım (1)
akustik (T/e) yankıbilim, yankıdüzeni,
yankılanım, sesdağılım (1)
akut (T/e) ilerlemiş (sayrılık) (1)
akuzatif (T/e) belirtme durumu (1)
akü (akümülatör) (T/e) akımtoplar (1)
Akzent (Alm.) şive (19); vurgu (10, 11, 19)
Akzentuierung (Alm.) vurgulama (11, 19)
akzeptabel (Alm.) geçerli (19)
Akzeptabilität (Alm.) geçerlilik (11, 19)
âlâ (T/e) iyi, çok iyi, üstün (1)
alafranga (T/e) batılıca (1)
alafrangalık (T/e) batılıcalık (1)
alaimisema (T/e) gökkuşağı (1)
alaka (T/e) ilgi, ilişki (1)
alakadar etmek (T/e) ilgilendirmek (1)
alakadar olmak (T/e) ilgilenmek (1)
alakalı (T/e) ilgili, ilişkili (1)
alamet (T/e) belirti, iz, belirti (1)
alameti farika (T/e) ayırtaç (1)
alaminüt (T/e) çarçabuk, ayaküstü (1)
alarm (T/e) tetikdur (1)
alaturka (T/e) doğuluca (1)
alaturkalık (T/e) doğulucalık (1)
alayiş (T/e) gösteriş (1)
albino (T/e) akşın (1)
alegori (T/e) yerine (1, 11)
alegorik (T/e) yerinel (1)
aleksi (T/e) okuma yitimi (1)
alelacele (T/e) ivedilikle, çabucak, çarçabuk (1)
alelade (T/e) sıradan, olağan (1)
alelusul (T/e) üstünkörü, gelişigüzel,
yöntemine göre (1)
âlem (T/e) eğlenti, el gün, evren (1)
âlemşümul (T/e) evrensel (1)
alenen (T/e) açıkça, açıktan açığa (1)
aleni (T/e) açık, ortada (1)
alexia (İng.) okuma yitimi (7, 19)
Alexie (Alm.) okuma yitimi (19)
alexie (Fra.) okuma yitimi (19)
aleyh (T/e) karşı, karşıt (1)
aleyhinde bulunmak(konuşmak) (T/e)
kötülemek (1)
aleyhinde olmak (T/e) karşı olmak, karşısında
olmak (1)
aleyhtar (T/e) karşıtçı, karşı görüşlü, karşı
duran, karşıt (1)
aleyhte rey (T/e) olumsuz oy, karşı oy (1)
8
alfabe (T/e) abece (1)
alfabetik (T/e) abecesel (1)
algorithm (İng.) işlem (18); işlem süreci (2);
işlemsel süreç (11, 19)
Algorithma (Alm.) işlem (18)
algorithme (Fra.) işlemsel süreç (11, 19)
Algorithmus (Alm.) işlemsel süreç (11, 19)
âli (T/e) yüce, yüksek, ulu (1)
alien word (İng.) aktarma (11, 19); aktarma
sözcük (2, 10); yabancı sözcük (2)
alienable (İng.) aktarılabilir (2)
alienable possession (İng.) aktarılabilir iyelik
(2)
alienism (İng.) aktarılabilirlik (2); aktarım,
aktarma (11, 19)
alivre (T/e) dalında satış (1)
allahaısmarladık (T/e) hoşça kal (1)
allatif (Fra.) yöneliş durumu (19)
allative (İng.) -e yönelme durumu (2); yöneliş
durumu (19)
Allativus (Alm.) yöneliş durumu (19)
Allegorie (Alm.) yerine (11, 19)
allégorie (Fra.) yerine (9, 11, 19)
allegory (İng.) yerine (11, 19)
allgemeine Grammatik (Alm.) genel dilbilgisi
(11, 19)
allgemeine Sprachwissenschaft (Alm.) genel
dilbilim (11, 19)
Alliteration (Alm.) ses yinelemesi (11, 19)
alliteration (İng.) ses yinelemesi (2, 11, 19)
allitération (Fra.) sesyinelemesi (ses
yinelemesi) (8, 11, 19); ünsüz yinelenmesi (9)
allitération vocalique (Fra.) ünlülü
sesyinelemesi (8)
allochrone (İng.) uzatımlık (2)
allocutaire (Fra.) dinleyici (9)
allogism (İng.) belirtmelik (2)
allogram (İng.) harfçik (2)
Allograph (Alm.) yazısal değişke (19)
allograph (İng.) yazısal değişke (19)
allographe (Fra.) yazısal değişke (19)
allokine (İng.) hareketlik (2)
Allomorph (Alm.) biçimbirimsel değişke (11, 19)
allomorph (İng.) altbiçimbirim (7); biçimbirimcik
(2, 7); biçimbirimsel değişke (11, 19); çevresel
biçim (13)
allomorphe (Fra.) biçimbirimsel değişke (11, 19)
allongement (Fra.) uzama (19)
Allophon (Alm.) sesbirimsel değişke (11, 19)
allophone (Fra.) sesbirimsel değişke (11, 19)
allophone (İng.) çevresel üye, sesbirim üyesi
(13); sesbirimcik (2, 7); sesbirimsel değişke
(11, 19)
allophonic feature (İng.) çevresel özellik (13)
allophonic variant (İng.) sesbirimcik değişkeni
(2)
alloseme (İng.) anlambirimcik (2)
 Türkçe Terim ve Sözcükler TTS—Dilbilim
1. Derleme
Alloton (Alm.) titremsel değişke (11, 19)
allotone (Fra.) titremsel değişke (11, 19)
allotone (İng.) titremsel değişke (11, 19); ton
değişkesi (2)
Alltagssprache (Alm.) gündelik dil (11, 19)
Allusion (Alm.) anıştırma (19)
allusion (Fra.) anıştırma (19)
allusion (İng.) anıştırma (19)
almanak (T/e) yıllık (1)
alpha coefficient (İng.) alfa katsayısı (4)
alpha notation (İng.) indirgemeci yazım (2)
Alphabet (Alm.) abece (10, 11, 19); alfabe (10,
19)
alphabet (Fra.) abece (8, 10, 11, 17, 19); alfabe
(10, 11, 19)
alphabet (İng.) abece (2, 7, 10, 11, 13, 19);
alfabe (2, 10, 11, 19)
alphabet phonétique (Fra.) sesçil abece (11, 19)
alphabet phonétique international (Fra.)
uluslararası sesçil abece (19)
alphabet reform (İng.) abece yenileyim (16)
alphabetic method (İng.) abece yöntemi (7)
alphabetic writing (İng.) abece yazısı (2, 7)
ALTE (İng.) Avrupa Dil Sınavı Uzmanları Birliği
(4)
alternance (Fra.) almaşım (9); almaşma (11, 19)
alternance vocalique (Fra.) ünlü almaşması
(11, 19)
alternant (İng.) değişken, seçenek (2)
alternatif (T/e) seçenek, dalgalı akım (1)
Alternation (Alm.) almaşma (2)
alternation (İng.) değişim, seçenek (2);
almaşma (19)
alternative (İng.) eşil (11, 19)
alternative assessment (İng.) eşdeğer
değerlendirme (Y)
alternative forms (İng.) eşdeğer sınav (4)
alternative forms method (İng.) eşdeğer sınav
yöntemi (4)
alternative testing (İng.) eşdeğer ölçme (Y)
alternatör (T/e) dalgalı akım üreteci (1)
altruist (T/e) özgeci, özgecil (1)
altruizm (T/e) özgecilik (1)
alvéolaire (Fra.) dişyuvasıl (11, 17, 19)
Alveolar (Alm.) dişyuvasıl (11, 19)
alveolar (İng.) dişyuvasıl (2, 7, 11, 19); dilucu-
dişseti (13)
alveolar ridge (İng.) dişseti (13)
alveolo(-)palatal (İng.) damakönü (13)
Alveo(-)palatal (Alm.) dişyuvasıl-damaksıl (11,
19)
alveo(-)palatal (İng.) dişyuvasıl-damaksıl (2,
11, 19)
alvéo(-)palatale (Fra.) dişyuvasıl-damaksıl (11,
19)
âmâ (T/e) görmez (1)
Amalgam (Alm.) karışım (19)
amalgam (İng.) karışım (2, 11, 19)
9
amalgamating languages (İng.) kaynaştırıcı
diller (2, 11, 19)
amalgame (Fra.) karışım (11, 17, 19)
amalgamierende Sprachen (Alm.) kaynaştırıcı
diller (11, 19)
âmâlık (T/e) görmezlik (1)
amatör (T/e) özengen, özenci (1)
ambalaj (T/e) sarmaç (1)
ambalaj yapmak (T/e) sarmaçlamak (1)
ambale olmak (T/e) şaşkına dönmek, başı
şişmek (1)
ambargo (T/e) engelleyim (1)
ambi- (T/e) (Lat. önek) ikisi (1)
ambig (Alm.) belirsiz (19)
ambigu (Fra.) belirsiz (19)
Ambiguität (Alm.) belirsizlik (11, 19)
ambiguïté (Fra.) belirsizlik (11, 19)
ambiguity (İng.) belirsizlik (2, 7, 11, 12, 19)
ambiguous (İng.) belirsiz (2, 7, 19)
amblem (T/e) belirtke (1)
amboli (T/e) damar tıkanıklığı (1)
ambulans (T/e) cankurtaran (taşıt) (1)
ameli (T/e) uygulamalı, kılgısal (1)
amelioration (İng.) anlam yücelmesi (16);
iyilenme (2)
ameliyat (T/e) işlemce (1)
ameliye (T/e) işlem (1)
amenejman (T/e) düzenleyim (1)
American Council of Foreign Language
Teaching (İng.) Amerikan Yabancı Diller
Öğretimi Kurulu (4)
American English (İng.) Amerikan İngilizcesi (2)
amfibi (T/e) yüzergezer (1)
amil (T/e) etken (1)
amir (T/e) buyurucu, baş (1)
amiyane (T/e) sıradan, bayağıca (1)
amme (T/e) kamu (1)
amme davası (T/e) kamu soruncası (1)
amme hukuku (T/e) kamu türesi (1)
amme idaresi (T/e) kamu yönetimi (1)
amnezi (T/e) bellek yitimi (1)
amoral (T/e) aktöredışı (1)
amoralizm (T/e) aktöredışıcılık (1)
amortisman (T/e) sönüm (1)
amortisör (T/e) yumuşatmalık (1)
amphi- (T/e) ikisi, ikili, çevrel, değirmi (Yun.
önek) (1)
amphibologie (Fra.) ikizleme (19)
amphibology (İng.) ikizleme (19)
ampirizm (T/e) deneycilik (1)
amplificative (İng.) büyülten (2)
amplifier (İng.) büyültücü (2)
amplifikatör (T/e) yükselteç (1)
amplitude (İng.) genlik, titreşim genliği (13)
amudufıkari (T/e) omurga, belkemiği (1)
amuissement (Fra.) silinme (19)
an- (T/e) değil, -olmayan, -sız (Yun. önek) (1)
 1. Bölüm: Kaynak Dilden Türkçeye
an Stelle von (Alm.) yerine (18)
ana- (T/e) geri, yine, yukarı, üste (Yun. önek)
(1)
anacoluthe (Fra.) caymaca (9, 11, 19)
anacoluthon (İng.) caymaca (2, 11, 19)
anagram (İng.) çevrik söz (2); çevrikleme (11,
19)
Anagramm (Alm.) çevrikleme (11, 19)
anagramme (Fra.) çevrikleme (11, 19)
anahtar (T/e) açar (1)
Anakoluth (Alm.) caymaca (11, 19)
anakronik (T/e) çağaşımsal (1)
anakronizm (T/e) çağaşım (1)
analepse (Fra.) geriye sapım (9)
analepse externe (Fra.) dış geri sapım (9)
analepse interne (Fra.) iç geri sapım (9)
analfabet (T/e) okumaz yazmaz (1)
analfabetizm (T/e) okumaz yazmazlık (1)
analitik (T/e) çözümleyici, çözümsel (1)
analiz (T/e) çözümleme (1, Y)
analiz etmek (T/e) çözümlemek (1, Y)
analjezi (T/e) acı yitimi (1)
analjezik (T/e) ağrıkesici (1)
analogical (İng.) örneksemeli (2)
analogical change (İng.) örneksemeli değişim
(2)
analogical creation (İng.) örneksemeli yapım
(2)
analogical extension (İng.) örneksemeli
uzanım (2)
analogical languages (İng.) kalıplı diller (11, 19)
analogical levelling (İng.) örneksemeli
düzenleme (2)
Analogie (Alm.) örnekseme (10, 11, 19)
analogie (Fra.) örnekseme (9, 10, 11, 17, 19)
analogische Sprachen (Alm.) kalıplı diller (11,
19)
analogist (İng.) örneksemeci (2)
analogiste (Fra.) örneksemeci (17)
analogiste (Fra.) kuralcı (ad) (17)
Analogisten (Alm.) örneksemeciler (11, 19)
analogistes (Fra.) örneksemeciler (11, 19)
analogists (İng.) düzenciler (16);
örneksemeciler (11, 19)
analogy (İng.) örnekseme (2, 7, 10, 11, 12, 19)
analoji (T/e) örnekseme, andırışma (1)
analysable (İng.) çözümlenebilir (2)
Analyse (Alm.) çözümleme (10, 11, 19)
analyse (Fra.) çözümleme (8, 10, 11, 19)
analyse componentielle (Fra.) anlam
çözümlemesi (11); bileşen çözümlemesi (19)
analyse de discours (Fra.) söylem çözümlemesi
(9, 11, 19)
analyse distributionnelle (Fra.) dağılımsal
çözümleme (11, 19)
analyse du contenu (Fra.) içerik çözümlemesi
(11, 17, 19)
10
analyse grammaticale (Fra.) dilbilgisel
çözümleme (11, 19)
analyse sémique (Fra.) anlam çözümlemesi
(11); anlambirimcik çözümlemesi (19)
analyse syntagmatique (Fra.) dizimsel
çözümleme (19)
analyse textuelle (Fra.) metinbilimsel
çözümleme (9)
analysis (İng.) çözümleme (2, 10, 11, 12, 19, Y);
çözümlenme (2)
analytic (İng.) çözümleyici (2, 19, Y)
analytic approach (İng.) çözümsel yaklaşım (7)
analytic language (İng.) çözümlemeli dil (7)
analytic languages (İng.) çözümleyici diller (2,
11, 19)
analytic scoring (İng.) çözümsel notlandırma
(4)
analyticity (İng.) çözümleyicilik (2)
analytique (Fra.) çözümleyici (19)
analytisch (Alm.) çözümleyici (19)
analytische Sprachen (Alm.) çözümleyici diller
(11, 19)
anane (T/e) gelenek (1)
ananevi (T/e) geleneksel (1)
Anapher (Alm.) önyinelem, yinelem (11);
yineleme (19)
anaphora (İng.) artgönderim (2, 7); önyinelem,
yinelem (11, 19)
anaphore (Fra.) artgönderim (metinbilim) (9);
önyinelem (şiir) (9, 11); yinelem (11, 19)
anaphore mémorielle (Fra.) belleksel
artgönderim (9)
anaphoric reference (İng.) artgönderim (2)
anaphorique (Fra.) artgönderimsel (9)
anaptyctic (İng.) iç ünlü katımlı (2)
Anaptyxe (Alm.) sestürem (19)
anaptyxe (Fra.) sestürem (19)
anaptyxis (İng.) iç ünlü katımı (2); sestürem
(19)
anarchy (İng.) kargaşacılık, baştanımazlık (16)
anarşi (T/e) başsızlık, kargaşa (1)
anarşik (T/e) kargaşalı (1)
anarşist (T/e) baştanımaz, kargaşacı (1)
anarşizm (T/e) baştanımazlık, kargaşacılık (1)
Anastrophe (Alm.) devrikleme (11, 19)
anastrophe (Fra.) devrikleme (11, 19)
anastrophe (İng.) devrikleme (11, 19)
anatomi (T/e) içyapı, yinbilim (1)
anchoring (İng.) madde ortaklaması (4)
ançüez (T/e) balık ezmesi (1)
androgogy (İng.) yetişkin bilimi (14)
anecdote (Fra.) kısa anlatı (9)
anekdot (T/e) gülencek (1)
anemi (T/e) kansızlık (1)
anemik (T/e) kansız (1)
anestezi (T/e) uyuşturma (1)
 Türkçe Terim ve Sözcükler TTS—Dilbilim
1. Derleme
anestezi yapmak (T/e) uyuşturmak,
duyumsuzlaştırmak, bayıltmak (1)
anestezik (T/e) uyuşturucu, duyumsuzlaştırıcı,
bayıltıcı (1)
anfi- (T/e) ikisi, ikili, çevrel, değirmi (Yun.
önek) (1)
anfügende Sprachen (Alm.) bağlantılı diller,
bitişken diller (19); bitişimli diller (10, 11, 19)
Angabe (Alm.) tümleyen (11, 19)
angaje (T/e) bağımlı (1)
angaje etmek (T/e) bağlamak, tutmak (1)
angaje olmak (T/e) bağlanmak (1)
angajman (T/e) bağlantı (1)
angarya (T/e) yüklenti (1)
angewandte Linguistik (Alm.) uygulamalı
dilbilim (10, 11, 19)
Angleichung (Alm.) benzeşim (10, 11, 19)
ani (T/e) birden, ansızın, beklenmedik (1)
aniden (T/e) apansız (1)
animate (İng.) canlı (2, 11, 12, 19)
animate noun (İng.) canlı adı (7, 8)
animé (Fra.) canlı (11, 19)
animizm (T/e) canlıcılık (1)
anjin (T/e) boğaz yangısı (1)
anket (T/e) soruşturma (1); sormaca (1, Y)
Anlaut (Alm.) önses (11, 19)
anleimende Sprachen (Alm.) bağlantılı diller,
bitişken diller (19); bitişimli diller (10, 11, 19)
Anomal (Alm.) aykırı (11, 19)
anomal (Fra.) aykırı (11, 19)
Anomalie (Alm.) aykırılık (11, 19)
anomalie (Fra.) aykırılık (11, 19)
anomalist (İng.) aykırıkçılık (2)
anomaliste (Fra.) aykırılıkçı (17)
Anomalisten (Alm.) aykırılıkçılar (11, 19)
anomalistes (Fra.) aykırılıkçılar (11, 19)
anomalists (İng.) aykırıcılar (16); aykırılıkçılar
(11, 19)
anomalous (İng.) aykırı (2, 11, 19); kuraldışı (12)
anomaly (İng.) aykırılık (2, 11, 19)
anomia (İng.) özel ad yitimi (7)
anomie (İng.) dışlanmışlık (7)
anomy (İng.) dışlanmışlık (7)
anonim şirket (T/e) toplu ortaklık (1)
anons (T/e) duyuru (1)
anons etmek (T/e) duyurmak (1)
anormal (T/e) olağandışı, dengesiz, sapık (1)
anormallik (T/e) olağandışılık, dengesizlik,
sapıklık (1)
anot (T/e) artıuç (1)
Anrede (Alm.) seslenim, yönenme (19)
anreihende Sprachen (Alm.) sıralayıcı diller (11,
19)
Ansatzrohr (Alm.) ses yolu (11, 19)
Anschluss (Alm.) ulama (11, 19)
ansiklopedi (T/e) bilgilik (1)
ansiklopedik (T/e) bilgiliksel (1)
11
ansiklopedist (T/e) bilgilikçi (1)
answer (İng.) yanıt (2, 11)
answer key (İng.) yanıt anahtarı (4)
antanaclase (Fra.) cinas (9)
antant (T/e) antlaşma (1)
antant kalmak (T/e) uyuşmak, anlaşmak (1)
ante- (T/e) önce, -den önceki (Lat. önek) (1)
antecedent (İng.) öncül (2, 7, 11, 19)
antécédent (Fra.) öncül (11, 19)
anten (T/e) duyarga (1)
antepenult (İng.) sondan üçüncü (hece) (2)
antérieur (Fra.) ince (11, 19); ön (11, 17, 19)
anterior (İng.) ön (2, 13)
anterit (T/e) incebağırsak yangısı (1)
antet (T/e) başlık (1)
antet koymak (T/e) başlık koymak (1)
antetli (T/e) başlıklı (1)
Antezedent (Alm.) öncül (11, 19)
anthropological linguistics (İng.) insanbilimsel
dilbilim (2, 7)
anthropology (İng.) insanbilim (12)
Anthroponymie (Alm.) kişi adları bilimi (19)
anthroponymie (Fra.) kişi adları bilimi (19)
anthroponymy (Fra.) kişi adları bilimi (19)
anti- (T/e) karşı, karşıt, karşı koyan, -savar
(Yun. önek) (1)
anticipation (Fra.) önceleme (9, 19)
anticipation (İng.) beklenti (2); önceleme (19)
anticipation error (İng.) öncelenen yanlış (7)
anticlimax (Fra.) alçalan kerteleme (9)
anti-entelektüalizm (T/e) aydın karşıtlığı (1)
antifriz (T/e) donmaönler (1)
anti-grammatical (İng.) dilbilgisi karşıtı (2)
anti(-)mentalism (İng.) karşıanlıkçılık (11); karşı
anlakçılık (2, 19)
antimentalisme (Fra.) karşıanlıkçılık (11, 17, 19)
Antimentalismus (Alm.) karşıanlıkçılık (11, 19)
antipati (T/e) sevimsizlik, soğukluk (1)
antipatik (T/e) sevimsiz, soğuk (1)
Antiphrase (Alm.) karşıtlama (19)
antiphrase (Fra.) karşıtlama (11, 19)
Antiphrasis (Alm.) karşıtlaşma (11)
antiphrasis (İng.) karşıtlama (2, 11, 19)
antitez (T/e) karşısav (1)
Antithese (Alm.) karşıtlam (11, 19)
antithèse (Fra.) karşıtlam (9, 11, 19)
antithesis (İng.) karşı tez (2); karşıtlam (11, 19)
Antizipation (Alm.) önceleme (19)
antoloji (T/e) derlence, derim, seçki (1);
dermece (Y)
antonomase (Fra.) adsayma (19)
antonomasia (İng.) cins adlaştırma (2);
adsayma (19)
Antonomasie (Alm.) adsayma (19)
antonym (İng.) karşıtanlamlı (karşıt anlamlı)
(2, 7, 10, 11, 12)
 1. Bölüm: Kaynak Dilden Türkçeye
Antonym, antonym (Alm.) karşıtanlamlı (10, 11,
19)
antonyme (Fra.) karşıtanlamlı (10, 11, 17, 19)
Antonymie (Alm.) karşıtanlamlılık (10, 11, 19)
antonymie (Fra.) karşıtanlamlılık (10, 11, 17, 19)
antonymous (İng.) karşıtanlamlı (19)
antonymy (İng.) karşıtanlamlılık (karşıt
anlamlılık) (2, 10, 11, 19)
antre (T/e) giriş (1)
antrenman (T/e) çalışım , alıştırma (1)
antrenman yapmak (T/e) çalışmak, alıştırma
yapmak (1)
antrenör (T/e) çalıştırıcı (1)
antrenörlük (T/e) çalıştırıcılık (1)
antrepo (T/e) arayığımlık (1)
antrparantez (T/e) ayraç içinde, ayrıca, sırası
gelmişken (1)
Antwort (Alm.) yanıt (11, 19)
anxiety (İng.) kaygı (4, 7, 12)
Anzeichen (Alm.) belirti (10, 11)
Aorist (Alm.) geniş zaman (11, 19)
aorist (İng.) geniş zaman (2, 11, 19); koşaç (7)
aoriste (Fra.) geniş zaman (11, 19)
apandisit (T/e) körbağırsak yangısı (1)
apartman (T/e) bark (1)
aperture (Fra.) açıklık derecesi (11, 19)
aperture (İng.) açıklık (2)
apex (İng.) dil ucu (2)
Aphärese (Alm.) önses düşmesi (11, 19)
Aphäresis (Alm.) önses düşmesi (11)
aphasia (İng.) dil yitimi (12); söz yitimi
(sözyitimi) (2, 7, 11, 19)
Aphasie (Alm.) sözyitimi (11, 19)
aphasie (Fra.) sözyitimi (söz yitimi) (8, 11, 17,
19)
aphérèse (Fra.) önses düşmesi (11, 17, 19)
apheresis (İng.) önses düşmesi (11, 19); önünlü
düşmesi (2)
aphorisme (Fra.) özlü söz (9)
aphoristic (İng.) ilk ünlü düşmesi (2)
apical (İng.) dil ucu (dilucu) ünsüzü (2, 11, 19);
dil ucu sesi (7)
apicale (Fra.) dilucu ünsüzü (11, 19)
apico (İng.) dil ucu (2)
Apikal (Alm.) dilucu ünsüzü (11, 19)
apo- (T/e) uzak, -den uzak, -den ayrı (Yun.
önek) (1)
apocope (Fra.) sonses düşmesi (11, 17, 19)
apocope (İng.) son ses (sonses) düşmesi (2, 11,
19)
apodosis (İng.) sonuç tümceciği (2)
Apokope (Alm.) sonses düşmesi (11, 19)
apolet (T/e) omuzluk (1)
apologue (Fra.) öğütlük (9)
apophonie (Fra.) ünlü almaşması (11, 19)
apophony (İng.) ünlü almaşması (11, 19); ünlü
kaynaşması (2)
12
apophtegme (Fra.) ulusöz (9)
Aposiopese (Alm.) kesinti (19)
aposiopèse (Fra.) kesinti (19)
Aposiopesis (Alm.) kesinti (19)
aposiopesis (İng.) kesiklenme (2); kesinti (19)
aposteriori (T/e) sonsal (1)
apostrophe (Fra.) okşayış (9); seslenim,
yönenme (19)
apostrophe (İng.) seslenim, yönenme (19)
apostrophy (İng.) iyelik belirtkesi (2)
apparational (İng.) olurluk görünüşü (2)
appareil phonatoire (Fra.) ses aygıtı (8, 11, 19)
appareil vocal (Fra.) ses aygıtı (11, 17, 19)
appellative (İng.) duyumsal (2)
appellative function (İng.) çağrı işlevi (19)
Appellfunktion (Alm.) çağrı işlevi (11, 19)
application (İng.) uygulama (12)
applied (İng.) uygulamalı (2)
applied linguistics (İng.) uygulamalı dilbilim (2,
4, 7, 10, 11, 19, Y)
apport (Fra.) yükleyim (8)
Apposition (Alm.) koşuntu (11, 19)
apposition (Fra.) koşuntu (9, 11, 19)
apposition (İng.) eşleme (2, 7); koşuntu (11, 19)
appositive (İng.) eşlemeli (2)
appraisal (İng.) değerlendirme (4)
appraisal programmes (İng.) değerlendirme
programları (4)
appreciative comprehension (İng.) beğenisel
kavrayış (7)
approach (İng.) yaklaşım (7)
appropriateness (İng.) uygunluk (2, 7);
yerindelik (7)
approximate system (İng.) yaklaşık düzen (12)
apraksi (T/e) işlev yitimi (1)
apriori (T/e) önsel (1)
apse (T/e) irinlenme (1)
apse yapmak (T/e) irinlenmek (1)
apteshane (T/e) suodası, ayakyolu (1)
aptitude (İng.) yatkınlık (12); yetenek (2, 4)
aptitude test (İng.) yetenek sınavı (4, 7)
Äquativus (Alm.) eşitlik derecesi (11, 19)
äquipollente Opposition (Alm.) eş()öğeli
karşıtlık (11, 19)
Äquivalenz (Alm.) eşdeğerlik (19)
arabesk (T/e) girişik bezeme (1)
Arabic script (İng.) eski yazı (13)
araçlı geçişli (T/e) ettirgen çatı, ettirgen eylem
(11)
aranje etmek (T/e) düzenlemek (1)
aranjman (T/e) düzenleme (1)
araz (T/e) belirti, bulgu (1)
arazi (T/e) toprak (1)
arbede (T/e) çatışma (1)
arbitraire (Fra.) buyrultusal (11, 17, 19);
buyrultusallık (11, 17, 19); nedensiz (8, 10, 11,
19); nedensizlik (8, 10, 11, 19)
 Türkçe Terim ve Sözcükler TTS—Dilbilim
1. Derleme
arbiträr (Alm.) buyrultusal (11, 19); nedensiz
(10, 11, 19)
arbitrariness (İng.) buyrultusallık (11, 19);
nedensizlik (2, 10, 11, 18, 19); saymacalık (16)
Arbitrarität (Alm.) buyrultusallık (11, 19);
nedensizlik (10, 11, 19)
arbitrary (İng.) buyrultusal (11, 19); nedensiz (2,
10, 11, 19); raslantısal (18)
arbre (Fra.) ağaç (10, 11, 19)
archaic (İng.) eskil (2)
archaic words (İng.) köhne sözcükler (16)
archaism (İng.) eskil biçim (2, 11, 19); eskillik
(19)
archaïsme (Fra.) eskil biçim (11, 19); eskillik (19)
Archaismus (Alm.) eskil biçim (11, 19); eskillik
(19)
archi vowel (İng.) üst ünlü (13)
Ärchilexem (Alm.) üstsözlükbirim (11, 19)
archilexeme (İng.) üst()sözlükbirim (2, 11, 19)
archilexème (Fra.) üstsözlükbirim (11, 17, 19)
archimonème (Fra.) üstanlambirim (17, 19)
archiphémème (Fra.) üstsesbirimcik demeti
(17)
Archiphonem (Alm.) üstsesbirim (11, 19)
archiphoneme (İng.) baş sesbirim, başsesbirim
(13); üst sesbirim (üstsesbirim) (2, 11, 13, 19)
archiphonème (Fra.) üstsesbirim (8, 11, 17, 19)
Archisemem (Alm.) üstanlambirimcik demeti
(11, 19)
archisememe (İng.) üst anlambirimcik (2);
üstanlambirimcik demeti (11, 19)
archisémème (Fra.) üstanlambirimcik demeti
(11, 17, 19)
ardiye (T/e) yığımlık (1)
Area (Alm.) alan (10, 11, 19)
area (İng.) alan (2, 10, 11, 19)
area linguistics (İng.) yercil dilbilim (2)
areal classification (İng.) yercil sınıflama (2)
areal types (İng.) yercil tipler (2)
areometre (T/e) yoğunlukölçer (1)
Argot (Alm.) argo (10, 11, 19)
argot (Fra.) argo (10, 11, 17, 19)
argot (İng.) argo (2, 15, 19)
Argument (Alm.) değini (19)
argument (Fra.) değini (19); kanıtlama (9)
argument (İng.) değini (19); katılan (5); öznelik
(2)
argument adder (İng.) öge katan (5)
argument adding (İng.) katılan ekleme, öge
ekleme (5)
argument deleting (İng.) öge dışlayan (5)
argument deletion (İng.) öge dışlama (5)
argument suppression (İng.) öge dışlama (5)
argument tracer (İng.) öge izleyen (5)
argumentatif (Fra.) kanıtlayıcı (9)
argumentative (İng.) tartışmalı (2)
arıza (T/e) aksaklık, bozukluk (1)
arife (T/e) öngün (1)
13
aristokrasi (T/e) soyluerki (1)
aristokrat (T/e) beysoylu (1)
arithmetic mean (İng.) matematiksel ortalama
(4)
arkaik (T/e) eskicil (1)
arkeolog (T/e) kazıbilimci (1)
arkeoloji (T/e) kazıbilim (1)
arma (T/e) ongun (1)
armalı (T/e) ongunlu (1)
armatür (T/e) donatı (1)
armoni (T/e) uyum (1)
arozöz (T/e) sulamaç, sulama arabası (1)
arrangement (İng.) düzenleme (2); düzenleyim
(16)
arrondi (Fra.) yuvarlak (17)
arrondissement (Fra.) yuvarlaklaşma (19);
yuvarlaşma (11)
arşiv (T/e) belgelik (1)
arter (T/e) atardamar (1)
arterit (T/e) atardamar bozukluğu (1)
article (Fra.) tanımlık (8, 11, 17, 19)
article (İng.) tanımlık (2, 7, 8, 11, 12, 19)
articulate (İng.) eklemeli (2); eklemli (10, 11)
articulated (İng.) eklemli (19)
articulate speech (İng.) düzenli konuşma (2)
articulateur (Fra.) eklemleyici (11, 19)
articulation (Fra.) eklemleme (8, 10, 11, 19);
eklemlenme (10, 11, 19); eklemlilik (8, 10, 11,
17, 19)
articulation (İng.) eklemleme (2, 7, 8, 10, 11,
19); eklemlenme (10, 11, 18, 19); eklemlilik
(10, 11, 19); sesletim (13); söyleyiş (2, 7)
articulator (İng.) eklemleyici (2, 7, 11, 19)
articulatory phonetics (İng.) söyleyiş sesbilgisi
(2, 7)
articulatory setting (İng.) söyleyiş konumu (2)
articulé (Fra.) eklemli (8, 10, 11, 17, 19)
artificial intelligence (İng.) yapay zeka (2, 7)
artificial language (İng.) yapay dil (2, 7, 11, 19)
artifisyel (T/e) yapma (1)
Artikel (Alm.) tanımlık (11, 19)
Artikulation (Alm.) eklemleme (10, 11, 19)
eklemlenme (10, 11, 18, 19); eklemlilik (10, 11,
19)
Artikulationsart (Alm.) eklemleme biçimi (11,
19)
Artikulationsort (Alm.) eklemleme bölgesi (11,
19)
Artikulationspunkt (Alm.) eklemleme noktası
(11, 19)
Artikulationsstelle (Alm.) eklemleme bölgesi
(11, 19)
Artikulationsweise (Alm.) eklemleme biçimi
(11, 19)
Artikulator (Alm.) eklemleyici (11, 19)
artikuliert (Alm.) eklemli (11, 19)
artist (T/e) sanatçı, oyuncu (1)
artistik (T/e) sanatla ilgili, sanatlı, sanatlıca (1)
 1. Bölüm: Kaynak Dilden Türkçeye
arz (T/e) sunma, anlatma (bir oruna),
bildirme; yeryüzü; enlem (1)
arz etmek (T/e) bildirmek, sunmak (1)
arz ve talep (T/e) sunu ve istem (1)
arzu (T/e) istek, dilek (1)
arzu etmek (T/e) istemek, dilemek (1)
arzuhal (T/e) dilekçe (1)
asabi (T/e) sinirli, öfkeli (1)
asabilik (T/e) sinirlilik (1)
asabiyet (T/e) sinirlilik (1)
asalet (T/e) soyluluk (1)
asaleten (T/e) temelli, temellice, köklü,
köklüce (1)
asansör (T/e) iner çıkar (1)
asap (T/e) sinir, sinirler (1)
asarıantika (T/e) eski yapıtlar (1)
asayiş (T/e) güvenlik (1)
ascendant (Fra.) çıkışlı (8)
asemantical (İng.) anlamdışı (2)
asgari (T/e) en düşük, en az (1)
asıl (T/e) kök, kaynak, gerçeklik, gerçek (1)
asıllı (T/e) uyruklu (1)
asılsız (T/e) temelsiz, dayanaksız (söz), gerçek
olmayan (1)
asır (T/e) yüzyıl (1)
asi (T/e) başkaldıran, dikbaşlı (1)
asil (T/e) soylu (1)
asilzade (T/e) soylu (1)
asimetri (T/e) bakışımsızlık (1)
asimetrik (T/e) bakışımsız (1)
asimilasyon (T/e) özümleme; benzeşme (1)
asimile etmek (T/e) özümlemek; benzeştirmek
(1)
asismik (T/e) depremsiz (1)
asistan (T/e) yardımcı (1)
asli (T/e) birincil, köklü, baş (1)
aspect (Fra.) görünüş (8, 9, 10, 11, 19)
aspect (İng.) görünüş (2, 7, 10, 11, 19)
aspect accompli (Fra.) bitmiş görünüş (9);
bitmişlik görünüşü (11, 19)
aspect duratif (Fra.) sürerlik görünüşü (11, 19);
sürerlilik görünüş (9)
aspect imperfectif (Fra.) bitmemişlik görünüşü
(11, 19)
aspect inaccompli (Fra.) bitmemişlik görünüşü
(9, 11, 19)
aspect incohatif (Fra.) başlama görünüşü (9)
aspect ingressif (Fra.) başlangıç görünüşü (19)
aspect instantané (Fra.) bir an süren görünüş
(9)
aspect non-accompli (Fra.) bitmemişlik
görünüşü (9, 11, 19)
aspect parfait (Fra.) bitmişlik görünüşü (11, 19)
aspect perfectif (Fra.) bitmiş görünüş (9);
bitmişlik görünüşü (11, 19)
aspect resultatif (Fra.) sonuç görünüşü (19)
aspect statif (Fra.) sınırsızlık görünüşü (9)
14
aspect terminatif (Fra.) bitmeye yönelik
görünüş (9)
aspects model theory (İng.) görünüş örnekçesi
kuramı (2)
aspectual (İng.) görünüşsel (2)
Aspekt (Alm.) görünüş (10, 11, 19)
Aspirata (Alm.) soluklu (11, 19)
aspirate (İng.) soluklu (2, 11, 19)
aspirated (İng.) sert (13); soluklu (2); üflemeli (Y)
aspiration (İng.) soluklama (2, 7); üfleme (13, Y)
aspiratör (T/e) emmeç (1)
aspirée (Fra.) soluklu (11, 19)
aspirierter Laut (Alm.) soluklu (11, 19)
asri (T/e) çağdaş, çağcıl (1)
asrileşmek (T/e) çağdaşlaşmak, çağcıllaşmak
(1)
assertif (Fra.) savsözsel (9)
Assertion (Alm.) önesürüm (19)
assertion (Fra.) savsöz (9); önesürüm (19)
assertion (İng.) belirtme (2); önesürüm (19)
assess (İng.) değerlendirmek (4)
assessment (İng.) değerlendirme (4, 7)
assessment criteria (İng.) değerlendirme
ölçütleri (4)
assibilation (İng.) hışırtılaşma (2)
assigning new subject (İng.) yeni özneleme (5)
Assimilation (Alm.) benzeşim (10, 11, 19)
assimilation (Fra.) benzeşim (10, 11, 19)
assimilation (İng.) benzeşim (2, 7, 10, 11, 19);
benzeşme (13)
assimilation labiale (Fra.) küçük ünlü uyumu
(11, 19)
assimilatorische Umfärbung (Alm.) ünlü
uyumu (11)
associatif (Fra.) çağrışımsal (9, 10, 11, 19)
association (İng.) çağrışım (2); eski ve yeni
bilgilerin bağlanması (12)
Association of Language Testers in Europe
(İng.) Avrupa Dil Sınavı Uzmanları Birliği (4)
associationism (İng.) çağrışımcılık (12)
associative (İng.) çağrışımsal (2, 10, 11, 12, 19)
associative field (İng.) çağrışımsal alan (2, 11,
19)
associative learning (İng.) çağrışımsal
öğrenme (7)
associative meaning (İng.) çağrışımsal anlam
(7)
assomptif (Fra.) varsayımlı (19)
assonance (Fra.) ünlü yinelenmesi (9); yarım
uyak (19)
assonance (İng.) ünlü yinelemesi (2); yarım
uyak (19)
Assonanz (Alm.) yarım uyak (19)
assourdissement (Fra.) ötümsüzleşme (19);
titreşimsizleşme (11, 19)
Assoziationsfeld (Alm.) çağrışımsal alan (11)
assoziativ (Alm.) çağrışımsal (10, 11, 19)
 Türkçe Terim ve Sözcükler TTS—Dilbilim
1. Derleme
assoziatives Feld (Alm.) çağrışımsal alan (19)
assumptive (İng.) varsayımlı (19)
asterisk (İng.) yıldız işareti (2)
asterisk (T/e) yıldız (1)
astronom (T/e) gökbilimci (1)
astronomi (T/e) gökbilim (1)
astronot (T/e) uzayadamı (1)
asude (T/e) dingin, sessiz (1)
asuman (T/e) gökyüzü (1)
asyllabic (İng.) seslem dışı (seslemdışı) (2, 7)
asymmetry (İng.) bakışımsızlık (2)
Asyndese (Alm.) kopukluk (19)
asyndète (Fra.) kopukluk (19)
asyndetic (İng.) bağlaç dışı, bağlaçsız (2)
asyndetic coordination (İng.) bağlaç dışı
sıralama (2)
asyndeton (İng.) bağlaç dışılık (2); kopukluk (19)
asyntactic (İng.) sözdizimi dışı (2)
âşık (T/e) tutkun, vurgun; ozan (halk ozanı) (1)
aşikâr (T/e) açık, besbelli, ortada (1)
aşina (T/e) tanış, biliş, bilen, anlayan (1)
aşiret (T/e) oymak (1)
aşk (T/e) sevgi, sevi (1)
atak (T/e) atılım, akın, saldırı (1)
atalet (T/e) tembellik, gevşeklik, uyuşukluk,
dinginlik (1)
atavizm (T/e) atacılık (1)
ateh (T/e) bunama, bunaklık (1)
ateh getirmek (T/e) bunamak (1)
ateist (T/e) Tanrıtanımaz (1)
ateizm (T/e) Tanrıtanımazlık (1)
atelic aspect (İng.) bitmemişlik görünüşü (2,
11, 19)
atemporel (Fra.) geniş zaman (11); sürem dışı
(19)
atfen (T/e) dayanarak, göre (1)
atfetmek (T/e) yüklemek, yöneltmek,
çevirmek (1)
atf-ı beyan (T/e) koşuntu (11)
athematic (İng.) gövdesiz (2)
atıf yapmak (T/e) gönderme yapmak (1)
atıl (T/e) işe yaramaz, iş göremez, süreduran
(1)
ati (T/e) gelecek (1)
atlas linguistique (Fra.) dil atlası (8, 10, 11, 19)
atlet (T/e) yarışımcı (1)
atletik (T/e) yarışımcı yapılı (1)
atletizm (T/e) yarışımcılık (1)
atmosfer (T/e) havayuvarı (1)
atomism (İng.) atomculuk (2)
atomistic approach (İng.) atomcu yaklaşım (7)
atonale Silbe (Alm.) vurgusuz seslem (11, 19)
atone (Fra.) vurgusuz seslem (11)
atölye (T/e) işlik (1)
attainment (İng.) erişim (4)
attainment test (İng.) erişim sınavı (4)
attention (İng.) dikkat (7)
15
attested (İng.) kanıtlanmış (2)
attested form (İng.) kanıtlı biçim (2)
attitude (İng.) tutum (2)
attitude scale (İng.) tutum ölçeği (4, 7)
attitude test (İng.) tutum sınavı (4)
attitudinal (İng.) tutumcul (2)
attitudinal disjunct (İng.) tutum ayırmacı (2)
attraction (İng.) çekicilik (2)
attribute (İng.) niteleyici (2)
attribution (Fra.) katkı (9)
attributive (İng.) niteleyen (2)
attributive adjective (İng.) niteleme sıfatı (2, 7,
19)
attributive construction (İng.) niteleme öbeği
(2)
attributives Adjektiv (Alm.) niteleme sıfatı (11,
19)
audio-active (İng.) etkin duyumsal (2)
audio-lingual (İng.) dil duyumsal (2); İşitsel-
Dilsel (12, Y)
audiolingual method (İng.) dil işitim yöntemi
(7); İşitsel-Dilsel Yöntem (Y)
audio-memory (İng.) duyum belleği (2)
audio-visual (İng.) görsel-işitsel (3); İşitse-
Görsel (12)
audiovisual aid (İng.) görsel, işitsel araç (7)
audiovisual method (İng.) görsel, işitsel
yöntem (7)
audio-visuel (Fra.) görsel-işitsel (17)
auditeur (Fra.) dinleyici (8, 10, 11, 17, 19)
auditory (İng.) duyumsal (2)
auditory discrimination (İng.) duyumsal
ayrımsama (7)
auditory- feedback (İng.) duyumsal geri iletim
(7)
auditory language (İng.) duyumsal dil (2)
auditory perception (İng.) duyumsal algılama,
işitsel algılama (7)
auditory phonetics (İng.) duyumsal sesbilgisi
(2); işitimsel sesbilgisi (7)
augmentatif (Fra.) büyültme eki; büyültmeli
(11, 19)
augmentative (İng.) büyültme eki (2, 19);
büyültmeli (11, 19)
aural (İng.) duyumsal (7)
aural-oral method (İng.) duyumsal-sözel
yöntem (7)
Ausatmung (Alm.) soluk verme (11, 19)
Ausdruck (Alm.) anlatım (10, 11, 18, 19); deyim
(11, 19)
Ausdrucksfunktion (Alm.) anlatımsallık işlevi
(11, 19)
Ausdrucksweise (Alm.) söyleyim (11, 19)
Ausgang (Alm.) gevşeme (11, 19)
Ausgangssprache (Alm.) kaynak dil (11, 19)
Auslassung (Alm.) eksilti (11, 19)
Auslaut (Alm.) sonses (11, 19)
Ausruf (Alm.) ünlem (10, 11, 19)
 1. Bölüm: Kaynak Dilden Türkçeye

Ausrufesatz (Alm.) ünlem tümcesi (11) avane (T/e) yardakçılar, kafadarlar (1)
Aussage (Alm.) sözce (10) avangard (T/e) öncü (1)
Aussagesatz (Alm.) bildirme tümcesi (11, 19) avans (T/e) öndelik (1)
ausserlinguistisch (Alm.) dilbilim dışı (19) avanta (T/e) çıkar (1)
aussersprachlich (Alm.) dil dışı (19) avantaj (T/e) çıkar, yarar, üstünlük (1)
Äusserung (Alm.) sözce (10, 11, 19); sözceleme avare (T/e) işsiz, aylak (1)
(10, 11, 19) avdet (T/e) dönüş (1)
Aussprache (Alm.) söyleyiş (11, 19) averaj (T/e) ortalama (1)
Ausstossung (Alm.) içses düşmesi, ses avoidance strategy (İng.) sakınmacı strateji (7)
düşmesi (11, 19) avukat (T/e) savunman (1)
Auswahl (Alm.) seçme (11, 19) axe du complexe (Fra.) karmaşık eksen (9)
auteur (Fra.) yazar (9) axe du neutre (Fra.) yansız eksen (9)
authenticity (İng.) gerçeklik (3, 7) axiologie (Fra.) değerbilim (17, 19)
auto- (T/e) kendi, kendine, kendiliğinden (Yun. axiomatic (İng.) belitsel (12)
önek) (1) axis (İng.) eksen (2)
automatic (İng.) özdevimli; kendiliğinden (Y); ayan (T/e) belli, açık (1)
özgüdümlü (16) ayan beyan (T/e) apaçık, açık seçik, besbelli (1)
automatic processing (İng.) kendiliğinden ayin (T/e) dinsel tören (1)
işlemleme, özdevinimli işlemleme (7) aynen (T/e) olduğu gibi (1)
automatic translation (İng.) bilgisayar çevirisi aynı (T/e) tıpkı, tıpkısı, özdeş, başkası değil,
(11); özdevimli çeviri (19) yine o (1)
automatische Übersetzung (Alm.) özdevimli ayni (T/e) nesnesel (1)
çeviri (19) ayniyet (T/e) tıpkılık, özdeşlik (1)
autonome (Fra.) bağımsız (11, 19) aysberk (T/e) buzdağı (1)
autonomous (İng.) özerk (2, Y) ayyaş (T/e) içkici (1)
autonomous learning (İng.) kendi kendine ayyuka çıkmak (T/e) göklere çıkmak,
öğrenme, bağımsız öğrenme (7) yükselmek, yayılmak. (1)
autonomous phoneme (İng.) özerk sesbirim (2) aza (T/e) üye (1)
autonomous syntax (İng.) özerk sözdizimi (2) azamet (T/e) ululuk, çalım, kurum (1)
autonomy (İng.) özerklik (14, Y) azami (T/e) en çok, en yüksek (olarak) (1)
Autonymie (Alm.) özadlılık (19) azap (T/e) ezinç (1)
autonymie (Fra.) özadlılık (19) azar (T/e) paylama (1)
autonymy (İng.) özadlılık (19) azarlamak (T/e) paylamak . (1)
autoportrait (Fra.) özbetimce (9) azarlanmak (T/e) paylanmak (1)
auxiliaire (Fra.) yardımcı eylem (8) azat (T/e) özgür bırakma (1)
auxiliary (İng.) yardımcı sözcük (2) azat etmek (T/e) özgür bırakmak (1)
auxiliary language (İng.) geçerli dil (15); ikincil azil (T/e) görevden alma (1)
dil (2); yardımcı dil (7, 15) azimet (T/e) gidiş (1)
auxiliary verb (İng.) yardımcı eylem (7, 11, 19) azletmek (T/e) görevden almak (1)
availability (İng.) kullanılabilirlik (19); yararlılık
(12)

back formation (İng.) art-yapım (2); geri

baby talk (İng.) bebek dili (2); bebek konuşması
(7)
back (İng.) art (2, 11, 13, 19); dil ardı (13); kalın
(2, 11, 13, 19)
back chaining (İng.) geri zincirleme (7)
back dating (İng.) geri tarihlendirme (2)
oluşum (7)
back vowel (İng.) art ünlü (2, 7)
background (İng.) artalan (Y)
background information (İng.) artalan bilgisi
(7, Y)
backing (İng.) artünlüleşme, kalınlaşma (2)
backlooping (İng.) geri bağlanma (2)
backness harmony (İng.) büyük ünlü uyumu
(13)
backward downgrading (İng.) düzey
gerilemesi (2)
backwash (İng.) ket vurma (4)

16
 Türkçe Terim ve Sözcükler TTS—Dilbilim
1. Derleme
backwash conditioning (İng.) tepkisel
koşullama (4)
badire (T/e) dar boğaz, dar geçit, sıkıntı (1)
bagaj (T/e) taşınca, taşıncak, taşıncalık, yük (1)
baget (T/e) çubuk (1)
bağ-fiil (T/e) ulaç (11)
bağlantılı dil (T/s) bitişimli dil (17)
bahane (T/e) nedensi, sözde neden (1)
bahar (T/e) ilkyaz (1)
bahir (T/e) deniz (1)
bahis (T/e) konu, söz (1)
bahis mevzuu (T/e) söz konusu (1)
bahsetmek (T/e) söz etmek (1, Y)
bahşetmek (T/e) eriştirmek, vermek (1)
bahşiş (T/e) sevinmelik (1)
baht (T/e) kut, yazgı, yazı (1)
bahtiyar (T/e) mutlu (1)
bahtlı (T/e) akgünlü, akyazılı (1)
bahtsız (T/e) karagünlü, karayazılı (1)
bahusus (T/e) hele, özellikle, üstelik (1)
bakaya (T/e) kalıntı (1)
baki (T/e) artan, kalan, kalımlı; ölümsüz (1)
bakir (T/e) bozulmamış, dokunulmamış, el
değmemiş, işlenmemiş (1)
bakire (T/e) erden, kız, kız oğlan kız (1)
bakiye (T/e) kalanca (1)
bakliye (T/e) baklagiller (1)
balanced bilingual (İng.) dengeli ikidilli (7)
balans (T/e) denge (1)
balast (T/e) kırmataş (1)
baliğ (T/e) bulan, erin, varan (1)
ballade (Fra.) balad (9)
band (İng.) kuşak aralığı (4)
band descriptor (İng.) kuşak tanımlayıcısı (4)
bandaj (T/e) kayış, sargı (1)
bani (T/e) kuran, kurucu (1)
bank (T/e) kanepe, sıra (1)
banliyö (T/e) çevre, dolaylık, yörekent (1)
banliyö treni (T/e) çevre treni, yörekent treni
(1)
banyo (T/e) yıkama, yıkanma, yunak (1)
banyo yapmak (T/e) yıkamak, yıkanmak (1)
bap (T/e) bölüm, kapı, konu (1)
bar chart (İng.) sütunlu ölçek (4)
baraj (T/e) bağlağı, büğet, engel, su bendi (1)
barbarism (İng.) biçimbilimsel yadsınlık (19);
yadsınlık (11)
barbarisme (Fra.) biçimbilimsel yadsınlık (19);
yadsınlık (11)
Barbarismus (Alm.) biçimbilimsel yadsınlık (19);
yadsınlık (11)
bariz (T/e) açık, belirgin (1)
barometre (T/e) basınçölçer (1)
baroque (Fra.) barok (9)
base (Fra.) taban (11, 19)
base (İng.) kök (2); taban (2, 8, 11, 12, 19)
17
base component (İng.) kök bileşeni (2); taban
bileşeni (7)
base form (İng.) kök biçim (2)
base phrase marker (İng.) taban dizilim
belirleyicisi (8)
basic core vocabulary (İng.) temel sözvarlığı (2)
basic English (İng.) temel İngilizce (7)
basic string (İng.) taban zinciri (8)
basilect (İng.) alt değişke (15); alt lehçe (2)
basiret (T/e) sağgörü (1)
basiretli (T/e) sağgörülü (1)
basiretsiz (T/e) sağgörüsüz (1)
Basis (Alm.) taban (11, 19)
basis (İng.) altkatman (8); taban (2, 11, 19)
basit (T/e) kolay, sıradan, yalın, yalınç (1)
basit cümle (T/e) yalın tümce (11)
basit kelime (T/e) yalın sözcük (11)
basit zaman (T/e) yalın zaman (11)
basketbol (T/e) sepettopu (1)
başkâtip (T/e) başyazman (1)
başkumandan (T/e) başkomutan (1)
başmakale (T/e) başyazı (1)
başmuharrir (T/e) başyazar (1)
başşehir (T/e) başkent (1)
başvekâlet (T/e) başbakanlık (1)
başvekil (T/e) başbakan (1)
batıl (T/e) boş, dayanaksız, temelsiz (1)
batıni (T/e) içrek (1)
batonsale (T/e) tuzluçubuk (1)
battery (İng.) takım (sınav) (4)
battologie (Fra.) dizemli yineleme (9)
Baumdiagramm (Alm.) ağaç (10, 11, 19)
bayi (T/e) satıcı, satış yeri (1)
baypas (bypass) (T/e) yangeçiş (1)
bazen (T/e) ara sıra, arada, arada bir, kimi kez
(1); kimi zaman (Y)
bazı (T/e) birtakım (1); kimi (1, Y)
bazı bazı (T/e) ara sıra, arada bir, kimi kez (1)
becayiş etmek (T/e) karşılıklı yer değiştirmek
(1)
bedava (T/e) emeksiz, karşılıksız, parasız (1)
bedbaht (T/e) mutsuz (1)
bedbin (T/e) karamsar, kötümser (1)
bedbinlik (T/e) karamsarlık, kötümserlik (1)
beddua (T/e) ilenç, ilenme, kargış (1)
beddua etmek (T/e) ilenmek (1)
bedel (T/e) karşılık, tutar (1)
bedelini tediye etmek (T/e) karşılığını ödemek
(1)
beden (T/e) gövde (1)
bedeni (T/e) gövdesel (1)
Bedeutung (Alm.) anlam (10, 11, 18, 19)
Bedeutungsbeschränkung (Alm.) anlam
daralması (11, 19)
Bedeutungserweiterung (Alm.) anlam
genişlemesi (11, 19)
Bedeutungsfeld (Alm.) anlamsal alan (19)
 1. Bölüm: Kaynak Dilden Türkçeye
bedeutungsgleich (Alm.) eşanlamlı (10, 11, 19)
Bedeutungsverbreitung (Alm.) anlam
genişlemesi (11)
Bedeutungsverengerung (Alm.) anlam
daralması (11, 19)
Bedeutungsverschiebung (Alm.) anlam
kayması (11, 19)
Bedeutungswandel (Alm.) anlam değişimi (11,
19)
Bedeutungswechsel (Alm.) anlam değişimi (11,
19)
Bedeutungszuordnung (Alm.) anlamlama (19)
bedingt werden (Alm.) koşullanma (18)
bedir (T/e) dolunay (1)
Befehlssatz (Alm.) buyrum tümcesi (11, 19)
Begrenzung (Alm.) sınırlandırma (11, 19)
Begriff (Alm.) kavram (10, 11, 18, 19)
Begriffsfeld (Alm.) kavramsal alan (11, 19)
Begriffsschrift (Alm.) kavramsal yazı (11, 19)
Begriffswort (Alm.) soyut ad (19)
Behauptung (Alm.) önesürüm (19)
behavior (behaviour) (İng.) davranış (4)
behavioural objective (İng.) davranışsal amaç
(7)
behaviourism (İng.) davranışçılık (2, 7)
behavitive (İng.) davranışsal (12)
behemehal (T/e) her durumda, kesinlikle, ne
yapıp yapıp (1)
beheri (T/e) her biri (1)
beigeordneter Satz (Alm.) bağımlı sıralı tümce
(11); eşbağımlı tümce (19)
beis (T/e) sakınca (1)
bej (T/e) sazrengi (1)
Bejahung (Alm.) olumluluk (11, 19)
beka (T/e) kalım (1)
bekâret (T/e) erdenlik (1)
belde (T/e) kent (1)
belebt (Alm.) canlı (11, 19)
belebtes Genus (Alm.) canlı (11, 19)
bell-shaped curve (İng.) çan eğrisi (4)
bémolisé (Fra.) bemolleşmiş (8, 11, 19)
benchmark (İng.) temel ölçü, temel ölçüt (4)
bende (T/e) kul (1)
bene- (T/e) doğru, iyi (Yun. önek) (1)
benefactive (İng.) çıkar görünüşlü (2)
beneficiary (İng.) yararlanan (5)
Benennung (Alm.) adlandırma (11, 19)
beraat (T/e) aklanma (1)
beraat etmek (T/e) aklanmak (1)
beraber (T/e) birlikte (1)
berabere kalmak (T/e) başa baş gelmek, başa
baş kalmak, yenişememek (1)
beraberlik (T/e) birliktelik (1)
berat (T/e) akyazı (1)
berbat (T/e) çok kötü, kötü (1)
berdevam (T/e) sürüp giden (1)
berduş (T/e) başıboş (1)
18
bereket (T/e) artağanlık, bolluk, verim (1)
bereketli (T/e) artağan, verimli (1)
bermutat (T/e) alışılageldiği gibi, alışıldığı gibi
(1)
berrak (T/e) duru (1)
bertaraf etmek (T/e) gidermek, ortadan
kaldırmak (1)
beschreibend (Alm.) betimlemeli (19); betimsel
(11, 19)
beschreibende Linguistik (Alm.) betimsel
dilbilim (11, 19)
Beschreibung (Alm.) betimleme (11, 19)
bestimmt (Alm.) belgili, belirli (11, 19)
bestimmte Vergangenheit (Alm.) belirli geçmiş
zaman (11, 19)
Bestimmungsbeiwort (Alm.) belirtme sıfatı (11,
19)
Bestimmungswort (Alm.) belirtme sıfatı (11);
tamlayan (11, 19)
beşaret (T/e) muştu (1)
beşaşet (T/e) güleçlik (1)
beşuş (T/e) güleç (1)
bet (T/e) çirkin, kötü (1)
beter (T/e) daha kötü (1)
betimlemeli (T/s) betimsel (17)
betimleyici sözce (T/s) gözlemleyici sözce (17)
betonte Silbe (Alm.) vurgulu seslem (19)
Betonung (Alm.) vurgu (10, 19); vurgulama (11,
19)
betonyer (T/e) betonkarar (1)
Beugung (Alm.) bükün (10, 11)
Bewusstsein (Alm.) bilinç (18)
beyan (T/e) bildirme, söyleme (1)
beyan etmek (T/e) açıklamak, bildirimde
bulunmak, bildirmek, söylemek (1)
beyanat (T/e) demeç (1)
beyanname (T/e) bildirge, bildiri (1)
beyaz (T/e) ak (1)
beyhude (T/e) boşuna, boşyere, yararsızca (1)
beynelmilel (T/e) uluslararası (1)
beyzi (T/e) söbe, yumurta biçimli (1)
bezeichnen (Alm.) gönderme (18)
Bezeichnende (Alm.) gösteren (18)
Bezeichnete (Alm.) gösterilen (18)
Bezeichnung (Alm.) anlamlama (18)
Beziehung (Alm.) bağıntı (18, 19); bağlantı,
gönderme (18)
bi- (T/e) için, ile, -maz, -sız, -siz, iki (Lat.
önek), iki kez (Lat. önek) (1)
bias (İng.) yanlılık (4)
bibliyografya (T/e) kaynakça (1)
bibliyoman (T/e) kitap delisi (1)
bibliyomani (T/e) kitap deliliği (1)
biblo (T/e) süslük (1)
bicultural (İng.) iki kültürlü (7)
biculturalism (İng.) iki ekinlilik (Y); iki
kültürlülük (2, 7)
 Türkçe Terim ve Sözcükler TTS—Dilbilim
1. Derleme
biçare (T/e) umarsız (1)
bid (İng.) teklif (12)
bidayet (T/e) başlama, başlangıç (1)
bidialect (İng.) iki lehçeli (2)
bidialectal (İng.) iki lehçeli (7)
bidialectism (İng.) iki lehçelilik (2, 15)
bigâne (T/e) ilgisiz, yabancı (1)
bigudi (T/e) sarmaç (1)
bihaber (T/e) bilgisiz, salıksız (1)
bihakkın (T/e) adamakıllı, iyice (1)
bila- (T/e) -sız (1)
Bilabial (Alm.) çiftdudaksıl (11, 19)
bilabial (Fra.) çiftdudaksıl (8)
bilabial (İng.) çift()dudaksıl (2, 7, 11, 19);
çiftdudaksı (13)
bilabiale (Fra.) çiftdudaksıl (11, 19)
bilabio-dental (İng.) çiftdudak-dişsil (2)
bilahara (T/e) bundan sonra, sonradan,
sonunda (1)
bilaistisna (T/e) ayrıksız (1)
bilakis (T/e) tersine (1)
bilanço (T/e) dengelem (1)
bilateral (İng.) iki yanlı (2)
bilateral opposition (İng.) iki yanlı (ikiyanlı)
karşıtlık (2, 11, 19)
bilaterale Opposition (Alm.) ikiyanlı karşıtlık
(11, 19)
bilavasıta (T/e) doğrudan doğruya, dolaysız (1)
bilcümle (T/e) bütün, -in tümü (1)
Bilderschrift (Alm.) görüntüsel yazı (11, 19)
Bildungselement (Alm.) yapım eki (11, 19)
bilfarz (T/e) diyelim ki, sayalım ki, sözgelişi,
tutalım ki (1)
bilfiil (T/e) edimli olarak, edimlice, gerçekten
(1)
bilhassa (T/e) özellikle (1)
bililtizam (T/e) bile bile, bilerek ve isteyerek (1)
Bilingu(al)ismus (Alm.) ikidillilik (10, 11, 19)
bilingual (İng.) ikidilli (iki dilli) (2, 7, 8, 15)
bilingual education (İng.) ikidilli eğitim (7)
Bilingual Method (İng.) İki-dilli Yöntem (12)
bilingual syntax measure (İng.) ikidilli sözdizim
ölçüsü (7)
bilingualism (İng.) ikidillilik (iki dillilik) (2, 7, 10,
11, 15, 19)
bilingue (Fra.) ikidilli (8)
bilinguisme (Fra.) ikidillilik (10, 11, 19)
bilistifade (T/e) yararlanarak (1)
biliterate (İng.) ikidilli okuryazar (3)
bilmukabele (T/e) ben de, karşılık olarak, size
de ... (1)
biloquial (İng.) iki lehçeli okuryazar (3)
bilumum (T/e) bütün (1)
bimodal distribution (İng.) çift tepeli dağılım (4)
bina (T/e) çatı (11); yapı (1)
bina etmek (T/e) kurmak (1)
19
binaen (T/e) dayanarak, -den dolayı, -den
ötürü (1)
binaenaleyh (T/e) bundan dolayı, dolayısıyla (1)
binaire (Fra.) ikili (17, 19)
binär (Alm.) ikili (19)
binäre Opposition (Alm.) ikili karşıtlık (11, 19)
binarism (İng.) ikicilik (2, 11, 19)
binarisme (Fra.) ikicilik (11, 17, 19)
Binarismus (Alm.) ikicilik (11, 19)
binary (İng.) ikicil (2); ikili (2, 19)
binary choice item (İng.) ikiden seçimli madde
(4)
binary feature (İng.) ikili özellik (2); ikili özellik
(7)
binary opposition (İng.) ikili karşıtlık (2, 11, 19)
Bindewort (Alm.) bağlaç (10, 11, 19)
Bindung (Alm.) ulama (11, 19)
biolinguistics (İng.) biyo-dilbilim (2)
biology (İng.) dirimbilim (12)
bipedal locomotion (İng.) iki-ayaklı hareket
(16)
biperva (T/e) çekinmeden, çekinmez,
korkmadan, korkusuz, sakınmaz (1)
birader (T/e) erkek kardeş, arkadaş (1)
biserial correlation (İng.) çift sıralı bağıntı (4)
bisiklet (T/e) çifteker (1)
bit (İng.) ikil (2)
bitap (T/e) bitkin, yorgun argın (1)
bitaraf (T/e) yan tutmayan, yansız (1)
bitaraflık (T/e) yansızlık (1)
bittabi (T/e) doğal olarak (1)
biuniqueness (İng.) eşleme (birebirlik) (2)
biyografi (T/e) yaşamöyküsü (1)
biyolog (T/e) dirimbilimci (1)
biyoloji (T/e) dirimbilim (1)
biyolojik (T/e) dirimbilimsel, dirimsel (1)
biyonik (T/e) dirimkurgu, dirimkurgusal (1)
bizar (T/e) bezmiş, bıkmış, tedirgin (1)
bizar olmak (T/e) bezmek, bıkmak (1)
bizatihi (T/e) kendiliğinden, kendisi (1)
bizzat (T/e) kendisi (1)
blade (İng.) dil palası (2); dil ucu (13)
bleeding (İng.) aksatıcı, bozucu (2)
bleeding order (İng.) bozucu kural sıralaması
(2)
bleeding rule (İng.) bozucu kural (2)
blend (İng.) girişikler (16); kaynaşım (2);
bulaşma (19)
blending (İng.) kaynaştırma (2); ünlü
kaynaşması (13)
blockage constraints (İng.) kısıtlama (2)
blocked (İng.) engelli (2)
blocked vowel (İng.) engelli ünlü (2, 11, 19)
blocking (İng.) engelleme (2)
blok (T/e) topluluk (1)
blokaj (T/e) bekletim, yığım (1)
bloke edilmek (T/e) bekletime alınmak (1)
 1. Bölüm: Kaynak Dilden Türkçeye
bloke etmek (T/e) bekletime almak (1)
bloksuz (T/e) bağlantısız (1)
Bloom‘s taxonomy (İng.) Bloom sınıflaması (7)
Bloomfieldian (İng.) Bloomfield’ci (2)
bloqué (Fra.) engelli (8, 11, 17, 19)
blöf (T/e) kandırmaca, kuru sıkı (1)
blöf yapmak (T/e) kandırmaca yapmak, kuru
sıkı atmak (1)
bobin (T/e) sarımlık (1)
body language (İng.) beden dili (7)
boğumlu (T/s) eklemli (17)
boğumluluk (T/s) eklemlilik (17)
boks (T/e) yumrukoyunu (1)
boksör (T/e) yumrukoyuncusu (1)
bombardıman (T/e) bombalama, topa tutma (1)
bombe (T/e) kabarıklık, şişkinlik (1)
bombeli (T/e) kabarık, şişkin (1)
bonbon (T/e) şekerleme (1)
bone (T/e) başlık (1)
bonkör (T/e) eliaçık, iyiliksever (1)
bonservis (T/e) iş başarı belgesi, iyi iş belgesi
(1)
bordür (T/e) kıyı süsü, su (bir şeyin kenarına
koşut olarak yapılan süs) (1)
borrow (İng.) aktarma, ödünçleme (2)
borrowed word (İng.) aktarma (11, 19);
aktarma sözcük (10)
borrowing (İng.) aktarım (2, 7, 10, 11, 19);
aktarma (19)
botanik (T/e) bitkibilim (1)
Botschaft (Alm.) bildiri (18)
bottom up processing (İng.) tabandan yukarı
işlemleme (7)
bottom-up process (İng.) tabandan yukarı
işlemleme (3)
bound (İng.) bağımlı (2, 13)
bound form (İng.) bağımlı biçim (7, 8, 11, 19)
bound morpheme (İng.) bağımlı biçimbirim (7)
boundary symbol (İng.) kenar simgesi (2)
boundedness (İng.) bağımlılık (2)
boustrephedon (İng.) ters dönmeli yazı (2)
bow-wow theory (İng.) yansıma kuramı (2)
boykot (T/e) direniş (1)
braces (İng.) çevirtmeli ayraç (2)
bracketing (İng.) ayraçlama (2, 8, 11, 19)
brain (İng.) beyin (7)
brain storming (İng.) beyin cimnastiği (7)
brakisefal (T/e) kısakafalı (1)
branching (İng.) dallama (2); dallanma (Y)
branching programme (İng.) dallama izlencesi
(7)
branching programming (İng.) seçenekli
güdüm (12)
branş (T/e) dal, kol (1)
bravo (T/e) yaşa! (1)
break (İng.) durak (8)
breaking (İng.) ses kırılması (2)
20
breath group (İng.) soluk kümesi (2, 7)
breathy (İng.) soluklu (2)
bref (Fra.) kısa (8, 11, 17, 19)
breiter Vokal (Alm.) geniş ünlü (11, 19)
breve (İng.) kısa (2)
bridge letter (İng.) köprü harf (2)
brièveté (Fra.) kısalık (11, 19)
brifing (T/e) özetlem, özetleyim (1)
broad transcription (İng.) ayrıntısız çevriyazı
(2)
broad vowel (İng.) yayvan ünlü (2)
Broca‘s area (İng.) Broca bölgesi (7)
brode (T/e) işleme (1)
broken (İng.) aksamalı (2); bozuk (2)
bröve (T/e) uzluk belgesi (1)
bruit (Fra.) gürültü (11, 17, 19)
brülör (T/e) yakar, yakarlık, yakmaç (1)
brüt (T/e) kesintisiz (1)
bu cihetle (T/e) bu nedenle (1)
bu cümleden (olarak) (T/e) bu arada, bunların
arasında (1)
bu suretle (T/e) böylece, böylelikle (1)
buccal (İng.) ağızsı (2)
Buchstabe (Alm.) harf (11); yazaç (19)
buffer question (İng.) ara soru (4)
buhar (T/e) buğu (1)
buhran (T/e) bunalım, bunluk (sayrılıkta) (1)
buhur (T/e) tütsü (1)
buket (T/e) çiçek bağlamı (1)
bukle (T/e) büklüm, kıvrım (1)
buldozer (T/e) yoldüzler (1)
buluğ (T/e) ergenlik (1)
bulvar (T/e) genyol (1)
bunching (İng.) derleniş (2); yığılma (4)
bundle (İng.) demet (2)
bundle of distinctive features (İng.)
sesbirimcik demeti (19)
burç (T/e) dönence (1)
burjuva (T/e) kentsoylu (1)
burjuvazi (T/e) kentsoylular, kentsoylular sınıfı
(1)
burlesque (Fra.) bürlesk (9)
burs (T/e) öğrenimlik (1)
burst (İng.) patlama (2)
buse (T/e) öpücük, öpüş (1)
butlan (T/e) çürüklük, geçersizlik (1)
buut (T/e) boyut (1)
bühtan (T/e) kara çalma (1)
Bünder distinktiver Merkmale (Alm.)
sesbirimcik demeti (19)
bünye (T/e) yapı (1)
büro (T/e) iş odası, işevi (1)
bürokrasi (T/e) genörgüt (1)
bürokrat (T/e) genörgütçü (1)
bürokratik (T/e) genörgütsel (1)
bütçe (T/e) geçinge (1)
 Türkçe Terim ve Sözcükler TTS—Dilbilim
1. Derleme
büyük ahenk kaidesi (T/e) büyük ünlü uyumu
(11)
cacography (İng.) aykırı yazım (2)
cacology (İng.) ses binişmesi (2)
cacophonie (Fra.) kakışma (11, 19)
cacophony (İng.) kakışma (11, 19)
cacuminal (Fra.) üstdamaksıl (8)
cacuminal (İng.) üst damaksıl (üstdamaksıl) (2,
11, 19)
cacuminale (Fra.) üstdamaksıl (11, 19)
cadde (T/e) anayol (1)
cadence (Fra.) içdizem (8)
cadence (İng.) ses dalgalanması (2)
caesura (İng.) dize durağı (2)
cahil (T/e) bilgisiz, görgüsüz, okumamış, toy
(1)
cahillik (T/e) bilgisizlik, görgüsüzlük, toyluk (1)
cahillik etmek (T/e) düşüncesizlik etmek (1)
caiz (T/e) doğru, uygun (1)
calembour (Fra.) ündeş (9, 11, 19)
calibration (İng.) madde zorluk saptaması,
ölçünleştirme (4)
CALL (İng.) bilgisayar destekli dil öğrenimi (7)
call language (İng.) çığlık dili (16)
calligraphy (İng.) güzel yazı, yazma becerisi (2)
calque (Fra.) öyküntü (11, 19)
calque (İng.) ödünçleme alıntı (3); öyküntü (19)
CALT (İng.) bilgisayar destekli sınav (4)
camia (T/e) topluluk (1)
canal (Fra.) oluk (10, 11, 17, 19)
canal physique (Fra.) fiziki kanal (9)
canal vocal (Fra.) ses yolu (11, 19)
candidate (İng.) aday (4)
canhıraş (T/e) yürek parçalayıcı (1)
cani (T/e) kıyacı (1)
canip (T/e) yan (1)
canonical (İng.) temel biçim (2)
canonical form (İng.) temel biçim (7)
canonique (Fra.) birbirini karşılıklı olarak
varsayar (9)
cant (İng.) argo, ayaktakımı dili (2)
capital letter (İng.) büyük harf (2)
car pool (İng.) araba imecesi (16)
cardinal (İng.) asal (2)
cardinal number (İng.) asal sayı (2, 7)
cardinal sound (İng.) asal ses (2, 11, 19)
cardinal vowel (İng.) asal ünlü (2); temel ünlü
(7)
21
bypass (T/e) yangeçiş (1)
cardinal vowels (İng.) temel ünlüler (13)
caret (İng.) içboşluk simgesi (2)
caretaker speech (İng.) bakıcı dili (12); bakıcı
konuşması (3, 7)
cari (T/e) yürürlükte olan (1)
caritive (İng.) -sız durumda (2)
carré sémiotique (Fra.) göstergebilimsel
dörtgen (9, 11)
carte linguistique (Fra.) dil haritası (11, 19)
Cartesian linguistics (İng.) Dekart’çı dilbilim (2)
cas (Fra.) durum (8, 10, 11, 19)
case (İng.) durum (2, 7, 10, 11, 12, 19)
case ending (İng.) durum takısı (2); takı (11, 19)
case grammar (İng.) durum dilbilgisi (2, 7, 11,
19)
case reliability estimate (İng.) olgu güvenirlik
ölçüsü (4)
case study (İng.) olgu çalışması (7)
case suffixes (İng.) durum ekleri (5)
case vide (Fra.) boş alan (11, 19)
castless noun (İng.) cansız ad (2)
casual speech (İng.) teklifsiz konuşma (2)
casus (T/e) çaşıt, gizci (1)
CAT (İng.) bilgisayar uyarlamalı sınav (4)
catachrèse (Fra.) kaydırma (11, 19)
catachresis (İng.) kaydırma (19); kaydırmaca (2,
11)
cataphora (İng.) öngönderim (2, 7); önyinelem
(19)
cataphore (Fra.) öngönderim (9); önyinelem (19)
cataphoric (İng.) öngönderimle ilgili (2)
cataphorique (Fra.) öngönderimsel (9)
catch (İng.) gırtlaksı kapantılı (2)
categorial (İng.) ulamsal (11, 19)
categorial component (İng.) ulamsal bileşen
(11, 19)
categorial difference (İng.) ulamsal ayrım (13)
categorial subcomponent (İng.) ulamsal
altbileşen (8)
categorial suffixes (İng.) ulamsal ekler (5)
categorial tracing (İng.) ulamsal izleme (5)
categorical component (İng.) küme bileşeni (2)
catégorie (Fra.) ulam (8, 11, 17, 19)
catégoriel (Fra.) ulamsal (11, 19)
categories of communicative function (İng.)
iletişimsel işlem kümeleri (7)
categorisation (İng.) kümeleme (2)
category (İng.) küme (2, 7); ulam (2, 7, 8, 10, 11,
19, Y)
category symbol (İng.) küme simgesi (2)
catena (İta.) zincir (8)
catenative (İng.) koşaç (2)
causality (İng.) nedensellik (2)
 1. Bölüm: Kaynak Dilden Türkçeye
causative (İng.) ettirgen (2, 5); neden olan,
sağlayıcı (5)
causative aspect (İng.) ettirgen görünüş (2)
causative embedding (İng.) ettirgen ekleme (5)
causative verb (İng.) ettirgen eylem (7, 11, 19)
causative voice (İng.) ettirgen çatı (2, 11, 19)
causativisation (İng.) ettirgenleme (5)
causer (İng.) etkileyen, ettiren, neden olan,
sağlayan, yaptıran, zorlayan (5)
causing (İng.) ettirme (5)
causing agent (İng.) neden olan (5)
cavité buccale (Fra.) ağız boşluğu (11, 19)
cavity (İng.) boşluk (2)
cazibe (T/e) albeni, alımlılık, çekicilik, çekim (1)
cazip (T/e) çekici (1)
CBT (İng.) bilgisayar odaklı dil sınavı (4)
CD (İng.) yoğun teker (Y)
cebir (T/e) güç (1)
cebren (T/e) gücem ile, güç kullanarak (1)
cedilla (İng.) harf altı simgesi (2)
cefa (T/e) sıkıntı, üzgü (1)
cehalet (T/e) bilgisizlik, bilmezlik (1)
cehennem (T/e) tamu (1)
ceiling effect (İng.) tavan etkisi (4)
celallenmek (T/e) öfkelenmek (1)
celp (T/e) çağrı belgesi, getirme (1)
celp etmek (T/e) çağırmak, getirmek, kendine
çekmek (1)
celpname (T/e) çağrı belgesi (1)
celse (T/e) oturum (1)
cem etmek (T/e) toplamak, yığmak (1)
cemaat (T/e) topluluk (1)
ceman (T/e) toplam olarak, toplamı (1)
cemi (T/e) bütün (1); çoğul (11); çoğul, hepsi,
toplama (1)
cemiyet (T/e) dernek, topluluk, toplum (1)
cenah (T/e) kanat, yan (1)
cenematics (İng.) boşbirim bilgisi (2)
ceneme (İng.) boşbirim (2, 11, 19)
cénème (Fra.) boşbirim (8, 11, 19)
cenetics (İng.) sesbilim bilgisi (2)
cengaver (T/e) savaşçı (1)
cenin (T/e) dölüt (1)
cenini sakıt (T/e) düşüt (1)
cenk (T/e) savaş (1)
cennet (T/e) uçmak (1)
centilmen (T/e) çelebi, görgülü, ince (1)
central (İng.) orta (13)
central meaning (İng.) çekirdek anlam (16);
temel anlam (2)
central tendency (İng.) eğilim (4); odaksal
eğilim (7)
central vowel (İng.) orta ünlü (2)
centralisation (İng.) ortalanma, yansızlaşma (2)
centralized (İng.) ortalanmış, yansızlaşmış (2)
centrifuge (Fra.) merkezkaç (8)
centripède (Fra.) merkezcil (8)
22
centum language (İng.) ‘k’ sesli dil (2)
cenup (T/e) güney (1)
cephe (T/e) alnaç, önyüz, savaş bölgesi, yan
(1)
cerahat (T/e) irin (1)
cerbeze (T/e) dillilik, girginlik (1)
cerbezeli (T/e) dilli, girgin (1)
cerebral (İng.) üstdamaksıl (2, 11, 19)
cérébrale (Fra.) üstdamaksıl (11, 19)
cereyan (T/e) akım, akıntı (1)
cereyan etmek (T/e) olagelmek, sürmek,
yapılmak (1)
cereyanlı (T/e) akımlı, akıntılı (1)
cerh (T/e) çürütme, yaralama (1)
cerh etmek (T/e) çürütmek, yaralamak (1)
cerrah (T/e) yarman (1)
Certificate in English Proficiency (İng.)
İngilizce Yeterlik Belgesi (4)
cesamet (T/e) büyüklük, irilik (1)
cesametli (T/e) iri, kocaman (1)
cesaret (T/e) yüreklilik (1)
cesaret etmek (T/e) göze atmak, gözüne
yedirmek (1)
cesaret vermek (T/e) yüreklendirmek (1)
cesaretlendirmek (T/e) yüreklendirmek (1)
cesaretli (T/e) yürekli (1)
cesaretsiz (T/e) yüreksiz (1)
cessative aspect (İng.) duruk görünüş (2)
ceste ceste (T/e) azar azar (1)
cesur (T/e) yürekli (1)
césure (Fra.) durak (9)
cet (T/e) dede (1)
cetvel (T/e) çizelge (1)
cevaben (T/e) yanıt olarak (1)
cevabi (T/e) yanıtsal (1)
cevap (T/e) karşılık, yanıt (1, 11, Y)
cevap vermek (T/e) yanıtlamak (1)
cevaplandırmak (T/e) yanıtlandırmak (1)
cevelan (T/e) dolaşma (1)
cevher (T/e) töz, yetenek (1)
cevheri fiil (T/e) ekeylem (11)
cevir (T/e) üzgü (1)
cevval (T/e) canlı, cıvıl cıvıl, devingen, işlek (1)
cezaevi (T/e) suçlularevi (1)
cezbe (T/e) coşku (1)
cezir (T/e) kök (11)
chain (İng.) yatay eksen (2)
chain drill (İng.) zincirleme alıştırma (2)
chaîne (Fra.) zincir (8)
chaîne de la parole (Fra.) söz zinciri (8)
chaîne parlée (Fra.) söz zinciri (8, 11, 17, 19)
champ (Fra.) alan (10, 11, 17, 19)
champ associatif (Fra.) çağrışımsal alan (11, 19)
champ conceptuel (Fra.) kavramsal alan (11,
17, 19)
champ lexical (Fra.) sözlüksel alan (11, 17, 19)
 Türkçe Terim ve Sözcükler TTS—Dilbilim
1. Derleme
champ notionnel (Fra.) kavramsal alan (11, 17,
19)
champ sémantique (Fra.) anlamsal alan (11, 17,
19)
champs lexicaux (Fra.) sözlüksel alan (9)
champs sémantique (Fra.) anlamsal alan (9)
change (İng.) değişim (2, 10, 11, 19); ses
değişimi (2)
changement (Fra.) değişim (8, 10, 11, 17, 19)
changement de sens (Fra.) anlam değişimi (17)
changement phonétique (Fra.) ses değişimi (9,
11, 17, 19)
changement sémantique (Fra.) anlam değişimi
(11, 17, 19)
changements phonétiques (Fra.) ses
değişimleri (8)
channel (İng.) kanal (7); oluk (2, 7, 10, 11, 16, 19,
Y)
check up (T/e) sağlık yoklaması (1)
checked (İng.) engelli (11, 19)
checked syllable (İng.) engelli hece (2)
checked vowel (İng.) engelli ünlü (11, 19)
check-up (İng.) tüm-denet (16)
chenal vocal (Fra.) ses yolu (11, 17, 19)
chest pulse (İng.) göğüs atışı (13); vurgulu
soluk (2)
child language (İng.) çocuk dili (2, 7, 19)
child language acquisition (İng.) çocuğun dil
edinimi (2)
Chi-square (İng.) ki kare formülü (7)
choice (İng.) dikey eksen (2); seçme (2, 11, 19)
choix (Fra.) seçme (11, 17, 19)
Chomskian (İng.) Chomky’ci (2)
Chomskian linguistics (İng.) Chomsky’ci
dilbilim (7)
choral repetition (İng.) toplu yineleme (7)
chrone (İng.) sürebirim (2)
Chronem (Alm.) sürebirim (19)
chroneme (İng.) sürebirim (19); ünlü ses
uzunluğu (2)
chronème (Fra.) sürebirim (17, 19)
chronogénèse (Fra.) süremoluş (8)
chronologie (Fra.) süredizim (9); süredizin (8)
chronologique (Fra.) süredizimsel (9)
chronology (İng.) zaman dizini (2)
chronothése (Fra.) süremtür (8)
chuintante (Fra.) hışırtılı (8, 11, 19)
chunk of information (İng.) bilgi birimi (12)
chunking (İng.) bölmeleme (3); bölümleme (7)
chute (Fra.) ses düşmesi (11, 19)
cidar (T/e) çeper (1)
cidden (T/e) gerçekten (1)
ciddi (T/e) ağırbaşlı, gerçek, önemli, sağlam,
sıkı (1)
cihanşümul (T/e) evrensel (1)
cihaz (T/e) aygıt (1)
cihet (T/e) yan, yön (1)
23
cilve (T/e) kırıtma (1)
cimri (T/e) elisıkı (1)
cinas (T/e) ündeş (11)
cinayet (T/e) kıya, öldürüm (1)
cinétisme (Fra.) devimsellik (8)
cinnet (T/e) delilik (1)
cins ismi (T/e) cins adı (11)
cinsi (T/e) cinsel (1)
cinsiyet (T/e) cinsellik (1)
circonstant (Fra.) tümleyen (11, 19)
circuit de la parole (Fra.) söz çevrimi (8)
circularity (İng.) değirmisellik (2)
circum- (T/e) çevreleyerek (Lat. önek) (1)
circumflex accent (İng.) inceltme-uzatma
vurgusu (2)
circumlocution (İng.) dolaştırma (2); dolaylama
(8)
circumstantial element (İng.) tümleyen (19)
ciro (T/e) döndürüm (1)
ciro etmek (T/e) döndürümlemek (1)
citation form (İng.) alıntı biçimi (2)
civan (T/e) genç (1)
civar (T/e) dolay, yöre (1)
claquante (Fra.) şaklamalı (11, 19)
claquement (Fra.) şaklamalı (11, 19)
class (İng.) küme (2, 7, 12); sınıf (2, 11, 19)
class dialect (İng.) küme lehçesi (2)
class language (İng.) katman dili (15)
classe (Fra.) sınıf (11, 19)
classeme (İng.) kümebirim (2)
classème (Fra.) sınıfbirim (19)
classical analysis (İng.) geleneksel çözümleme
(4)
classical reliability (İng.) geleneksel güvenirlik
(4)
classical reliability theory (İng.) geleneksel
güvenirlik kuramı (4)
classical test theory (İng.) geleneksel sınav
kuramı (4)
classification (Fra.) sınıflandırma (11, 17, 19)
classification (İng.) sınıflama (12); sınıflandırma
(2, 11, 19)
classification typologique (Fra.) türsel
sınıflandırma (17)
classifier (İng.) sınıflandırıcı (2); sınırlayıcı (7)
classroom discourse (İng.) sınıfiçi söylemi (7)
classroom interaction (İng.) sınıfiçi etkileşim (7)
classroom management (İng.) sınıf içi (sınıfiçi)
yönetimi (3, 7)
classroom observation (İng.) sınıfiçi gözlem (7)
classroom studies in SLA (İng.) ikinci dilde
sınıfiçi dil edinim incelemeleri (7)
classroom tasks (İng.) sınıfiçi etkinlikleri (7)
classroom technique (İng.) derslik tekniği (2)
clausal coordination (İng.) tümcecik
sıralanması (2)
 1. Bölüm: Kaynak Dilden Türkçeye
clause (İng.) önerme (11, 19); tümcecik (2, 7,
12); yantümce (8)
clause marker (İng.) tümcecik belirleyeni (2)
clear (İng.) ince (13, Y)
clear ‗l‘ (İng.) dişetsi ‘l’ sesi (2)
clear-l (İng.) ince-l (13, Y)
cleft sentence (İng.) ayrık tümce (2, 7)
clic (Fra.) şaklamalı (11, 19)
click (İng.) şaklama (2, 11); şaklamak (19)
click languages (İng.) şaklamalı diller (2, 11, 19)
client (İng.) danışan kişi (12)
climate (İng.) hava, ortam (7)
cline (İng.) ölçümlü (2)
clinical linguistics (İng.) düzeltmeci dilbilim (2)
clipped word (İng.) kırpma sözcük (2)
clipping (İng.) kısaltma (11, 19); sözcük kırpımı
(2)
clippings (İng.) kırpmalar (16)
CLL (İng.) Danışmanlı Dil-Öğrenme (12);
topluluk danışmalı dil öğrenimi (7)
close (İng.) dar (13); kapalı (2, 11, 13, 19)
closed (İng.) kapalı (11, 19)
closed class (İng.) kapalı küme (2, 7)
closed set (İng.) kapalı dizi (2, 7); sınırlı dizi (2)
closed syllable (İng.) kapalı hece (13)
closed vowel (İng.) kapalı ünlü (2)
closing (İng.) darlaşma (13)
closing consonant (İng.) kapatıcı ünsüz (13)
closure (İng.) kapalılık (11, 19); kapanıklık (2);
kapanma (11, 19)
cloze (İng.) çıkartmalı (2, 4)
cloze procedure (İng.) çıkartmalı işlem (4, 7)
cloze test (İng.) çıkartmalı sınav (4, 7)
clozentropy (İng.) çıkartmalı yöntem (4, 7)
cluster (İng.) demetçik (2, 7)
coalescence (Fra.) derilme (11, 19)
coalescence (İng.) kaynaşım (2)
coalescent assimilation (İng.) bütünleştirici
benzeşim, kaynaşık benzeşim (2)
coarticulation (İng.) eşsöyleyiş (2)
coctail party phenomenon (İng.) seçmeli
dinleme (2)
coda (İng.) hece sonu, uç ünsüz (2)
Code (Alm.) şifre (18)
code (Fra.) düzgü (8, 10, 11, 17, 19)
code (İng.) bilinti (16); düğüm (2); düğüm-düzen
(16); düzenek (2, 7, 15); düzgü (10, 11, 12, 19,
Y); şifre (18)
code selection (İng.) düzenek seçimi (7)
code switching (İng.) dil değiştirme, dil
kaydırma (2); düzenek değiştirimi (15);
düzenek kaydırma (2, 7)
codification (İng.) dürümleme (16)
coefficient (İng.) katsayı (4)
co-énonciateurs (Fra.) ortak sözceleme
özneleri (9)
co-functional (İng.) işteş (5)
24
co-functional suppression (İng.) ikil dönüşlü
gizil (5)
cognate (İng.) eş asıllı (eşasıllı) (2, 7); eşdeş
(12)
cognate languages (İng.) akraba diller (2, 11,
19)
cognate method (İng.) eşdeşler yöntemi (3)
cognates (İng.) sürgen (16)
cognitif (Fra.) bilisel (17); bilişsel (9)
cognition (İng.) bilişsel (7)
cognitive (İng.) bilişsel (2)
cognitive approach (İng.) bilişsel yaklaşım (7)
cognitive code approach (İng.) bilişsel düzenek
yaklaşımı (7)
cognitive code learning (İng.) bilişsel dil
öğrenme (3)
cognitive development (İng.) bilişsel gelişme
(7)
cognitive field theory (İng.) bilişsel alan
kuramı (12)
cognitive function (İng.) bilişsel işlev (2)
cognitive meaning (İng.) bilişsel anlam (7)
cognitive method (İng.) bilişsel yöntem (7)
cognitive process (İng.) bilişsel işlem (7)
cognitive psychology (İng.) bilişsel ruhbilim (7)
cognitive science (İng.) biliş bilimi (7)
cognitive strategy (İng.) bilişsel strateji (7)
cognitive style (İng.) bilişsel biçem (7)
cognitive variable (İng.) bilişsel değişken (7)
coğrafi dilbilim (T/s) uzamsal dilbilim (17)
coherence (İng.) bağdaşıklık (2, 7); tutarlılık (12,
19)
cohérence (Fra.) tutarlılık (9, 19)
cohesion (İng.) bağdaşıklık (Y); bağlaşıklık (2, 7);
bağlaşım (12); birlik (12); içsel bağlılık (18);
ilişim (12); tutarlılık (16); uyumluluk (19)
cohésion (Fra.) bağdaşıklık (9); uyumluluk (19)
cohésion textuelle (Fra.) metinsel bağdaşıklık
(9)
co-hyponym (İng.) eşaltanlamlık (2)
cohyponyme (Fra.) yanaltanlamlı (17)
cohyponymie (Fra.) yanaltanlamlılık (17)
coinage (İng.) söz yapım (2)
coïncidence (Fra.) eşzamanlılık (9)
coined word (İng.) yeni yapım sözcük (2)
colateral clause (İng.) yan tümcecik (2)
collation (İng.) derleme (2)
collective noun (İng.) topluluk adı (2, 7, 11, 19)
colligation (İng.) küme söz (2)
collocate (İng.) birlikte bulunmak (2)
collocation (Fra.) eşdizimlilik (11, 19)
collocation (İng.) birlikte kullanım (12, 13);
birliktelik (2, 7); eşdizimlilik (2, 7, 11, 19)
collocative (İng.) eşkonumsal (12)
colloquial speech (İng.) gündelik dil (2, 7, 11,
19)
colloquialism (İng.) gündelik anlatım (2)
co-locuteurs (Fra.) ortak vericiler (9)
 Türkçe Terim ve Sözcükler TTS—Dilbilim
1. Derleme
colonizing language (İng.) sömürgeci dil (2)
colour term (İng.) renk terimi (2)
combinaison (Fra.) bağdaşım (9); birleşim (8, 9,
10, 11, 17, 19); birleştirim (17, 8)
combination (İng.) birleşim (2, 8, 10, 11, 19)
combinatorial relations (İng.) birleşim ilişkileri
(2)
combinatory variant (İng.) birleşimsel değişke
(11, 19)
combinatory variants (İng.) birleşimsel değişke
(2)
combinazione (İta.) birleştirme (8)
comédie (Fra.) komedi (9)
comédien (Fra.) oyuncu (9)
comissive (İng.) yükümlülük getiren (12)
comitatif (Fra.) birliktelik durumu (11, 19)
comitative (İng.) birliktelik durumu (11, 19);
eşlik durumu (2)
command (İng.) buyurma (2)
comment (İng.) yorum (12, 19); yüklemlik (2)
comment clause (İng.) ek bilgi tümceciği (3)
commentaire (Fra.) yorum (19)
commissive (İng.) üstlenme, yüklenme (2)
common case (İng.) çekimsiz ad (2)
common core (İng.) ortak öz (2, 7)
common denominator (İng.) ortak payda (18)
common gender (İng.) ortak cins (2)
common language (İng.) ortak dil (2, 11, 19);
ölçünlü dil (2)
common noun (İng.) cins ad (2); cins adı (8, 11,
19); tür adı (19)
common voice (İng.) etken çatı (2)
communauté linguistique (Fra.) dilsel topluluk
(8, 11, 19)
communication (Fra.) bildirim (10, 11, 17);
bildirişim (8, 10, 11, 17); iletim (19); iletişim
(19)
communication (İng.) bildirim (10, 11)
bildirişim (2, 7, 8, 10, 11, 15, 16, 18); iletim (19);
iletişim (2, 7, 15, 18, Y)
communication channels (İng.) iletişim
kanalları (15)
communication différée (Fra.) gecikmiş iletişim
(9)
communication ethnography (İng.) bildirişim
etnografisi (15)
communication immédiate (Fra.) doğrudan
iletişim (9)
communication retardée (Fra.) gecikmiş
iletişim (9)
communication strategy (İng.) iletişim
stratejisi (7)
communication system (İng.) iletişim dizgesi
(2)
communication transitive (Fra.) geçişli iletişim
(9)
communicative (İng.) iletişimsel (12, 15)
communicative act (İng.) iletişim edimi (15)
25
communicative approach (İng.) iletişimsel
yaklaşım (3, 7)
communicative competence (İng.) iletişim
edimi (7); iletişim edinci (4); iletişim yetisi (2,
15); iletişimsel edinç (12, Y)
communicative ellipsis (İng.) iletişimsel eksilti
(15)
communicative event (İng.) iletişim olayı (15);
iletişimsel olay (12)
communicative factor (İng.) iletişim etmeni
(12)
communicative function (İng.) iletişim işlevi (2,
15); iletişimsel işlev (7, Y)
communicative interference (İng.) iletişimsel
girişim (7)
communicative language (İng.) iletişim dili (4)
communicative language teaching (İng.)
iletişimsel dil öğretimi (7)
communicative methodology (İng.) iletişimsel
yöntembilim (7)
communicative syllabus (İng.) iletişimsel
izlence (7)
communicative test (İng.) iletişim odaklı dil
sınavı (4)
communicative testing (İng.) iletişimsel
sınama (7)
community language (İng.) topluluk dili (7)
community language learning (İng.) danışmalı
dil öğretimi, topluluk danışmalı dil öğrenimi,
topluluk odaklı dil öğretimi (7); Danışmanlı
Dil-Öğrenme (12)
commutation (Fra.) değişim (11, 17, 19);
değiştirim (8, 10, 17, 19)
commutation (İng.) değişim (2, 11, 19);
değiştirim (2, 10, 11, 19)
commutation test (İng.) yerine koyma testi (2)
commutazione (İta.) değiştirim (8)
compact (Fra.) yoğun (8, 11, 17, 19)
compact (İng.) yoğun (2, 11, 19)
compact disc (İng.) yoğun teker (Y)
comparaison (Fra.) karşılaştırma (9, 10, 11, 17,
19)
comparatif (Fra.) artıklık derecesi (11, 19);
karşılaştırmalı (10, 11, 19)
comparatisme (Fra.) karşılaştırmacılık (11, 19)
comparatist (İng.) karşılaştırmacı (10)
comparatiste (Fra.) karşılaştırmacı (10, 11, 19)
comparative (İng.) artıklık derecesi (11, 19);
karşılaştırmalı (2, 10, 11, 19)
comparative clause (İng.) karşılaştırmalı
tümcecik (7)
comparative degree (İng.) üstünlük derecesi
(2, 7)
comparative grammar (İng.) karşılaştırmalı
dilbilgisi (2, 19)
comparative historical linguistics (İng.)
karşılaştırmalı tarihsel dilbilim (7)
 1. Bölüm: Kaynak Dilden Türkçeye
comparative linguist (İng.) karşılaştırmacı (11,
19)
comparative linguistics (İng.) karşılaştırmalı
dilbilim (2, 7, 19)
comparative philology (İng.) karşılaştırmalı
dilbilim (11); karşılaştırmalı filoloji (2)
comparative stylistics (İng.) karşılaştırmalı
biçembilgisi (2)
comparativism (İng.) karşılaştırmacılık (11, 19)
comparativist (İng.) karşılaştırmacı (10)
comparativiste (Fra.) karşılaştırmacı (11, 19)
comparé (Fra.) karşılaştırmalı (10, 11, 19)
comparison (İng.) karşılaştırma (10, 11, 19)
compatibilité (Fra.) uyuşum (8); bağdaşma (19)
compatibility (İng.) bağdaşma (2, 19); uzlaşma
(2)
compatible (Fra.) bağdaşık (19)
compatible (İng.) bağdaşık (19)
compatible mode (İng.) uzlaştırıcı kip (2)
compellative (İng.) çağırma (2)
compensatory (İng.) denkleştirici, ödünleyici
(2)
compensatory instruction (İng.) ödünleyici
öğretim (7)
compensatory lengthening (İng.) giderici
uzatma, kayıp giderici uzatma (13)
competence (İng.) dil örgüsü (16); edinç (4, 7, 8,
10, 11, 19); yeti (edinç) (2)
compétence (Fra.) edinç (9, 11, 17, 19)
competency in English (İng.) İngilizce edinci (4)
competency-based (İng.) edinç odaklı (4)
competition examination (İng.) yarışma sınavı
(4)
complement (İng.) tümleç (2, 7, 10, 11, 19)
complément (Fra.) tümleç (8, 10, 11, 19)
complément d‘attribution (Fra.) katkı tümleci
(9)
complément direct (Fra.) dolaysız tümleç (8,
11, 19); nesne (11, 19)
complément d‘objet direct (Fra.) nesne (11)
complément indirect (Fra.) dolaylı tümleç (11,
19)
complementarity (İng.) bütünleyicilik (2)
complementary (İng.) bütünleyici (2)
complementary distribution (İng.) bütünleyici
dağılım (2, 11, 13, 16, 19)
complementation (İng.) tümleme (2)
complementiser (İng.) tümleyici (2)
complementiser object (İng.) tümleyici nesne
(2)
complete (İng.) eksiksiz (2)
complete aspect (İng.) bitmişlik görünüşü (2,
11, 19)
complete feedback (İng.) eksiksiz geri iletim (2)
completion item (İng.) tamamlama maddesi (4)
complex (İng.) karmaşık (2)
complex form (İng.) karmaşık biçim (8)
complex segment (İng.) karmaşık parça (2)
26
complex sentence (İng.) karmaşık tümce (2, 7)
complex symbol (İng.) karmaşık simge (2)
component (İng.) bileşen (2, 8, 11, 19); bileştirici
(10)
componente (İta.) bileşen (8)
componential analysis (İng.) anlam
çözümlemesi (11); bileşen çözümlemesi (2, 7,
19)
composant (Fra.) bileşen (8, 11, 17, 19);
bileştirici (10)
composante (Fra.) bileşen (11, 17, 19)
composante catégorielle (Fra.) ulamsal bileşen
(11, 19)
composante phonologique (Fra.) sesbilimsel
bileşen (11, 19)
composante pragmatique (Fra.) edimsel
bileşen (11, 19)
composante sémantique (Fra.) anlamsal
bileşen (11, 19)
composante syntaxique (Fra.) sözdizimsel
bileşen (11, 19)
composante transformationnelle (Fra.)
dönüşümsel bileşen (11, 19)
composé (Fra.) bileşik (8, 17); bileşik sözcük (11,
19)
composition (Fra.) bileşim (8, 17); bileştirme
(10, 11, 17, 19)
composition (İng.) bileştirme (2, 10, 11)
composition (İng.) bileştirme (19); birleşim (2);
yazama (2); yazma (7)
composition test (İng.) yazma sınavı (4)
compound (İng.) bileşik sözcük (11, 19); birleşik
(2); eş-bağlamlı (12)
compound bilingualism (İng.) karma ikidillilik
(7)
compound bilinguals (İng.) eşleyici ikidilli (2)
compound noun (İng.) birleşik ad (2)
compound rule (İng.) bileşik sözcük vurgusu,
tamlama vurgusu (13)
compound sentence (İng.) bileşik tümce (11,
19); birleşik tümce (2, 7)
compound tense (İng.) bileşik zaman (11, 19)
compound tone (İng.) bileşik ton (13)
compound word (İng.) bileşik sözcük (11, 19);
birleşik sözcük (7)
comprehensible input (İng.) algılanabilir girdi
(12); anlaşılabilir girdi (7)
comprehension (İng.) anlama (2, 4, 7); kavrama
(2, 4, 7); içlem (19)
comprehension approach (İng.) anlama
yaklaşımı (7, 12); Anlama-Öncelikli Yaklaşım
(12); İçlemleme Yaklaşımı (12)
comprehensive (İng.) anlaşılabilir (12)
computational linguistics (İng.) bilgisayar
dilbilimi (2); bilgisayarlı dilbilim (7)
computer adaptive test (İng.) bilgisayar
uyarlamalı sınav (4)
 Türkçe Terim ve Sözcükler TTS—Dilbilim
1. Derleme
computer assisted instruction (İng.) bilgisayar
destekli öğretim (2)
computer assisted language instruction (İng.)
bilgisayar destekli öğretim (7)
computer science (İng.) bilgisayar bilimi (2)
computer-assisted instruction (İng.) bilgisayar
destekli öğretim (12)
computer-assisted language testing (İng.)
bilgisayar destekli sınav (4)
computer-based language testing (İng.)
bilgisayar odaklı dil sınavı (4)
con- (T/e) birlikte, ile (Lat. önek) (1)
co-narrateur (Fra.) ortak anlatıcı (9)
conative function (İng.) çağrı işlevi (2, 11, 19)
concatenation (İng.) ardışıklık (2); zincirlenme
(19)
concaténation (İng.) zincirlenme (19)
concept (Fra.) kavram (8, 10, 11, 19)
concept (İng.) kavram (7, 10, 11, 18, 19)
conceptual (İng.) kavramsal (5)
conceptual field (İng.) kavram alanı (2);
kavramsal alan (11, 19)
conceptual meaning (İng.) kavramsal anlam (7)
conceptual memory (İng.) kavram belleği (2)
conceptual relational network (İng.) kavram
ilişkileri ağı (2)
conceptualisation (Fra.) kavramlaştırma (9)
conceptualisation (İng.) kavramlaştırma (2)
conceptuel (Fra.) kavramsal (17)
concessive conjunction (İng.) ödünleyici
bağlama (2)
concord (İng.) uyum (2, 5, 7, 11, 19)
concordance (Fra.) bağlamlı dizin, uygunluk
(11, 19)
concordance (İng.) bağlamlı dizin (11, 19);
tanıklı dizin (2, 7); uygunluk (11, 19)
concrete noun (İng.) somut ad (7, 11, 19)
concrete term (İng.) somut ad (2)
concurrent validity (İng.) örtüşmeli geçerlik (4)
condition (İng.) koşul, şart (2)
conditional (İng.) koşullu (2)
conditional clause (İng.) koşul tümceciği (7);
koşullu tümcecik (2)
conditional mood (İng.) koşul kipi (2)
conditioned (İng.) koşullandırılmış (12)
conditioned response (İng.) koşullu tepki (7)
conditioned variants (İng.) koşullu değişken (2)
conditioning (İng.) koşullandırma (2);
koşullanma (18)
conduit vocal (Fra.) ses yolu (11, 19)
confidence interval (İng.) güven aralığı (4)
configuration (İng.) düzenleme (2)
confix (İng.) saltek (19)
confixation (Fra.) saltekleme (19)
confixation (İng.) saltekleme (19)
confixe (Fra.) saltek (19)
congruence (İng.) çakışma, uyum (2)
27
congruence of levels (İng.) düzey uyumu (2)
conjoin (İng.) sıralama (2)
conjoined (İng.) sıralanmış (2)
conjoining (İng.) sıralanış (2, 7)
conjoint (Fra.) bitişke (19)
conjonction (Fra.) bağlaç (8, 10, 11, 17, 19);
birleştirme (11, 19)
conjonction de coordination (Fra.) düzenleme
bağlacı (9)
conjonction de subordination (Fra.) bağıntı
bağlacı (9)
conjugaison (Fra.) çekim (11, 19); eylem çekimi
(10, 11, 17, 19)
conjugate (İng.) çekim (eylem) (2)
conjugation (İng.) çekim (7, 11, 19); eylem
çekimi (10, 11, 19)
conjunct (İng.) bağlaçlık (2, 7); bitişke (19)
conjunction (İng.) bağlaç (2, 7, 10, 11, 13, 19);
bağlama (12); birleştirme (11, 19)
conjunctions (İng.) belirgeçler (16)
conjunctive ordering (İng.) sıralı düzen (2)
connected discourse (İng.) bağıntılı söylem (2)
connected speech (İng.) bağlantılı konuşma (2)
connected with lexicon (İng.) sözlüksel (5)
connected with subject (İng.) öznel (5)
connecteur (Fra.) bağıntı öğesi (9); bağıntılayan
(9, 19)
connecteur logique (Fra.) mantıksal
bağıntılayan (9)
connection (İng.) bağımlılık (11); bağıntılama
(19); bağlama (2); ulama (2, 11, 19)
connective (İng.) bağlayıcı (2, 7); bağıntılayan
(19)
connectivity (İng.) bağlaşım (12); bağlayıcılık (2)
connector (İng.) bağlayıcı (2)
connexion (Fra.) bağımlılık (8); bağıntılama (19)
connexité (Fra.) yakınlık (19)
connexity (İng.) yakınlık (19)
connotation (Fra.) yananlam (9, 10, 11, 17, 19)
connotation (İng.) yananlam (yan anlam) (7,
10, 11, 12, 18, 19)
connotative (İng.) yan anlamla ilgili (2)
connotatore (İta.) yananlamlayıcı (8)
conscience (İng.) bilinç (18)
conscious knowledge (İng.) bilinçli bilgi (7)
consciousness raising (İng.) bilinç yükseltme
(7)
consequential validity (İng.) sonuç geçerliği,
sonuçsal geçerlik (4)
consistency (İng.) tutarlılık (4)
consonance (İng.) sonünsüz benzerliği (2)
consonant (İng.) selensiz (11, 19); ünsüz (2, 8,
10, 11, 19)
consonant cluster (İng.) ünsüz kümesi (7)
consonant deletion (İng.) ünsüz silimi (13)
consonant doubling (İng.) ünsüz ikilemesi (13)
consonant harmony (İng.) ünsüz uyumu (2, 11,
13, 19)
 1. Bölüm: Kaynak Dilden Türkçeye
consonant intensity (İng.) ünsüz yeğinliği (13)
consonant length (İng.) ünsüz uzunluğu (13)
consonant loss (İng.) ünsüz silimi (13)
consonant mutation (İng.) ünsüz değişimi (11,
19)
consonant shift (İng.) ünsüz kayması (2)
consonantal (İng.) ünsüz (11, 13, 19); ünsüzle
ilgili (2)
consonantal harmony (İng.) ünsüz uyumu (13)
consonantalisation (İng.) ünsüzleşme (2)
consonante (Fra.) selensiz (11, 19)
consonantique (Fra.) ünsüz (11, 19); ünsüz olan
(8, 17)
consonantism (İng.) ünsüz bilgisi (2)
consonant-vowel harmony (İng.) ünsüz-ünlü
uyumu (13)
consonne (Fra.) ünsüz (8, 10, 11, 17, 19)
consonne apicale (Fra.) dilucu ünsüzü (8)
consonne double (Fra.) çift ünsüz (11)
consonne douce (Fra.) yumuşak ünsüz (11, 19)
consonne forte (Fra.) sert ünsüz (11, 19)
consonne géminée (Fra.) çift ünsüz (11); ikiz
ünsüz (19)
constant (İng.) değişmez (2)
constant opposition (İng.) sürekli karşıtlık (2,
11, 19)
constatif (Fra.) betimleyici, gözlemleyici (11,
19)
constative (İng.) betimleyici (2, 11, 19); betimsel
(7); gözlemleyici (11, 19); saptayıcı (2, 7)
constituant (Fra.) kurucu (10, 11, 19)
constituant immédiat (Fra.) dolaysız kurucu
(11, 17, 19)
constituent (İng.) kurucu (2, 7, 8, 10, 11, 19)
constituent analysis (İng.) kurucu çözümleme
(2)
constituent sentence (İng.) kurucu tümce (11,
19)
constituent string (İng.) kurucudizi (2)
constituent structure (İng.) kurucu yapı (2)
constitutive (İng.) belirleyici, temel (2)
constraint (İng.) sınırlama (2)
constricted (İng.) daralmış (2)
constriction (Fra.) daraltı (11, 19)
constriction (İng.) daraltı (2, 11, 19)
constrictive (Fra.) daraltılı (8, 11, 19); daraltılı
(ad) (17)
constrictive (İng.) daraltılı (2, 11, 19)
construct (İng.) kurgu (4)
construct under-representation (İng.) kurgusal
yetmezlik (4)
construct validity (İng.) kurgusal geçerlik (4);
kurgusal geçerlilik (7, Y)
constructed-response item (İng.) kurgu- yanıt
maddesi (4)
construction (Fra.) kuruluş (11, 19)
construction (İng.) kuruluş (2, 8, 11, 18, 19)
contact (Fra.) bağıntı (9)
28
contact language (İng.) ilişki dili (15)
contact vernacular (İng.) yerli iletişim dili (2)
contagion (İng.) bitişim (2)
contagious (İng.) bitişik (2)
contamination (Fra.) bulaşma (11, 19)
contamination (İng.) bulaşma (11, 19); etkileşim
(2)
content (İng.) düşünüm (16); içerik (2, 10, 11,
18, 19)
content analysis (İng.) içerik çözümlemesi (4,
11, 19)
content based instruction (İng.) içerik odaklı
öğretim, içerik temelli öğretim (7)
content schema (İng.) deneyim örgüsü (12)
content validity (İng.) içerik geçerliği (4, 7)
content word (İng.) içerikli söz (2); içerikli
sözcük (7)
contenu (Fra.) içerik (8, 10, 11, 17, 19)
contenuto (İta.) içerik (8)
context (İng.) bağlam (2, 7, 10, 11, 13, 15, 19, Y);
çevre (13); gergef (16); sınırlı bağlam (2)
context free (İng.) bağlamdan bağımsız (2)
context of situation (İng.) durum bağlamı (2, 7,
15); durumsal bağlam (12)
context of utterance (İng.) sözce bağlamı (2)
context restricted (İng.) bağlamla sınırlı (2)
context sensitive (İng.) bağlam duyarlı (2)
contexte (Fra.) bağlam (8, 9, 10, 11, 17, 19)
context-free (İng.) bağlamdan bağımsız (8, 11,
19)
context-restricted (İng.) bağlama bağlı (11, 19)
context-sensitive (İng.) bağlama bağlı (11, 19)
contextual (İng.) bağlamsal (12)
contextual meaning (İng.) bağlamsal anlam (7)
contextualisation (İng.) bağlamlama (2)
contextuel (Fra.) bağlamsal (17)
contiguïté (Fra.) bitişiklik (8)
continu (Fra.) sürekli (11, 17, 19)
continuant (İng.) sürekli (2, 11, 13, 19)
continuous (İng.) sürekli (2, 7)
continuous variable (İng.) sürekli değişken (4)
continuum (İng.) süreklilik (2)
contour tone (İng.) kayan ton (13)
contra (İng.) karşı (12)
contra- (T/e) karşı (Lat. önek) (1)
contraction (Fra.) derilme (11, 19)
contraction (İng.) derilme (2, 11, 19)
contraction (İng.) kaynaşma (2, 13)
contradiction (Fra.) çelişiklik (9)
contradiction (İng.) çelişme (12)
contraire (Fra.) karşıt (19)
contrajunction (İng.) aykırı bağlama (2)
contrariété (Fra.) karşıtlık (9)
contrary (İng.) karşıt (19)
contrast (İng.) aykırılık (2, 10, 11, 19)
contraste (Fra.) aykırılık (10, 11, 19)
contrastif (Fra.) ayrımsal (11); karşıtsal (10, 19)
 Türkçe Terim ve Sözcükler TTS—Dilbilim
1. Derleme
contrastive (İng.) ayrımsal (2, 11); karşıtsal (2,
7, 10, 13, 19)
contrastive analysis (İng.) karşıtsal çözümleme
(2, 7)
contrastive function (İng.) ayırıcı işlev (13)
contrastive function deletion (İng.) karşıtsal
işlev silme, karşıtsal öge silme (13)
contrastive hypothesis (İng.) karşıtsallık
varsayımı (7)
contrastive linguistics (İng.) ayrımsal dilbilim
(11); karşıtsal dilbilim (2, 19)
contrastive stress (İng.) karşıtsal vurgu (13)
contrastive study (İng.) karşıtsal inceleme (2)
contre-sujet (Fra.) karşıt-özne (8)
contriction (Fra.) daraltı (17)
control (İng.) denetim (7)
control group (İng.) denet kümesi (Y);
denetleme kümesi (7)
controlled practice technique (İng.) denetimli
alıştırma tekniği (7)
convention (Fra.) uzlaşım (19)
convention (İng.) uzlaşım (19); uzlaşma (2, 18)
conventional (İng.) saymaca (10, 11, 19);
uzlaşımsal (2, 19)
conventional sign (İng.) belirtge (16)
conventionalists (İng.) uzlaşımcılar (16)
conventionnel (Fra.) saymaca (8, 10, 11, 17, 19);
uzlaşımsal (19)
convergence (Fra.) yöneşme (19)
convergence (İng.) çakışma (2); dil benzeşmesi
(15); geçişme (2); yöneşme (19)
convergent validity (İng.) uyuşum geçerliği (4)
conversation (Fra.) söyleşi (9)
conversation analysis (İng.) konuşma
çözümlemesi (7)
conversational analysis (İng.) konuşma
çözümlemesi (15)
conversational implicature (İng.) konuşma
sezdirimi (2)
conversational maxim (İng.) konuşma ilkeleri
(2)
converse (Fra.) evrişik (17, 19)
converse (İng.) evrik (12); evrişik (19); ters (12)
converseness (İng.) karşıtsallık (2)
conversion (Fra.) evrişim (19)
conversion (İng.) dönüşme (2); evrişim (19)
converted score (İng.) dönüştürülmüş not,
dönüştürülmüş sonuç (4); işlemlenmiş sonuç
(4)
cooccurrence (Fra.) birliktelik (11, 19)
cooccurrence (İng.) birliktelik (11, 19)
co-occurrence (İng.) eşdizimlilik (2)
co-occurrence restrictions (İng.) eşdizimlilik
sınırlaması (2)
co-operative function (İng.) işteşlik (5)
cooperative principle (İng.) işbirliği ilkesi (2, 7)
29
coordinate (İng.) ayrı-bağlamlı (12); sıralı,
yanaşık merkezli (2)
coordinate conjunction (İng.) sıralama bağlacı
(2)
coordinate construction (İng.) yanaşık
merkezli yapı (2)
coordinate sentence (İng.) bağımlı sıralı tümce
(11); eşbağımlı tümce (19)
coordination (Fra.) eşbağımlılık (19)
coordination (İng.) eşbağımlılık (19); eşgüdüm,
eşuyum (16); sıralama (2)
coordinator (İng.) sıralayıcı (2)
copula (İng.) koşaç (2, 7, 11, 19)
copulative (İng.) cevher fiil (16)
copule (Fra.) koşaç (8, 11, 19)
copy (İng.) benzer yazım, örnek (2)
core (İng.) çekirdek (2, 11, 19); öz (2)
core grammar (İng.) ortak dilbilgisi, özek
dilbilgisi (12)
core syllable (İng.) çekirdek hece (13)
co(-)reference (İng.) eşgönderge (2, 11); eş(-
)gönderim (12, 19); eş gönderme (12)
coréférence (Fra.) eşgönderge (11); eşgönderim
(19); ortak gönderge (9)
co-referential (İng.) eşgönderimli (2)
corona (İng.) dil tacı (13)
coronal (İng.) taçsı (13)
corpus (Fra.) bütünce (9, 10, 11, 17, 19)
corpus (İng.) bütünce (2, 8, 10, 11, 19); verilik (2)
corpus linguistics (İng.) bütünce dilbilimi (7)
correct (İng.) doğru (7)
correcting process (İng.) onarımsal işlem (5)
correction for guessing (İng.) kestirim
düzeltmesi (4)
corrélat (Fra.) bağlaşık (19)
correlate (İng.) bağlaşık (19)
corrélatif (Fra.) bağlılaşık (11, 19)
correlation (İng.) bağdaşıklık (2); bağıntı (2, 4,
7); bağlılaşım (8, 11, 19); eşdeşleme (7)
corrélation (Fra.) bağlılaşım (8, 17, 19)
correlation coefficient (İng.) bağıntı katsayısı
(4, 7); eşdeşleme (7)
correlative (İng.) bağıntılayıcı, bağlaşık (2);
bağlılaşık (11, 19)
correspondence (İng.) çakışma, örtüşme,
uyuşum (2)
co-selection in conversation (İng.) konuşmada
ortak seçim ilkesi (15)
cost (İng.) yalınlık ederi (2)
co-text (İng.) eş bağlam, iç bağlam, iç metin
(2)
Council of Europe (İng.) Avrupa Konseyi (7)
counselling (İng.) danışmanlık (12)
counselling learning (İng.) danışmacı öğrenim
(7); danışmanlı öğrenim (3)
counsellor (İng.) danışman (12)
countable (İng.) sayılabilir (2)
 1. Bölüm: Kaynak Dilden Türkçeye
countable noun (İng.) sayılabilir ad (7)
counter (İng.) aykırı, karşı (2); direnme (12)
counter example (İng.) karşı örnek (2)
counter intuitive (İng.) sezgiye karşı (2)
counter-argument (İng.) karşıt-sav (16)
coup de glotte (Fra.) gırtlak vuruşu (11, 19)
coupe (Fra.) kesit (8)
coupe par le travers (Fra.) enine kesit (8)
coupure (Fra.) kesme (8)
courant de conscience (Fra.) bilinç akımı
tekniği (9)
course density (İng.) içerik yoğunluğu (7)
course design (İng.) ders deseni (7)
covariance (Fra.) eşdeğişirlik (11, 17, 19)
co(-)variance (İng.) eşdeğişirlik (2, 3, 11, 19)
coverage (İng.) anlam genişliği (12)
covered (İng.) dar (2)
covert (İng.) örtülü, sezdirimli (2)
cömert (T/e) eliaçık (1)
CPE (İng.) İngilizce Yeterlik Belgesi (4)
crasis (İng.) ünlü göçüşmesi (2)
creaky (İng.) boğuk (2)
creative construction hypothesis (İng.) yaratıcı
oluşturum varsayımı (3)
creative construction hypothesis theory (İng.)
yaratıcı oluşturma kuramı (7)
créativité (Fra.) yaratıcılık (19)
creativity (İng.) yaratıcılık (2, 19)
creole (İng.) kırma dil (2, 7, 12, 15)
creolisation (creolization) (İng.) dil yozlaşması
(2); dilde yerlileşme (15)
crest of sonority (İng.) hecesel (2)
criteria (İng.) ölçüt (2)
criterion (İng.) ölçüt (4)
criterion referenced test (İng.) ölçüt bağımlı
sınav (7)
criterion-referenced test(ing) (İng.) ölçüt
bağımlı sınav (bilim) (4)
criterion-related validity (İng.) ölçütsel
geçerlik (4)
critical comprehension (İng.) eleştirel kavrayış
(7)
critical linguistics (İng.) eleştirel dilbilim (7)
critical period hypothesis (İng.) eşik dönemi
varsayımı (7); kritik dönem varsayımı (3)
critique littéraire (Fra.) yazın eleştirisi (9)
Cronbach‘s alpha (İng.) alfa katsayısı (4)
cross sectional method (İng.) çapraz kesişimli
çalışma, çapraz kesişimli yöntem (7)
cross validation (İng.) çapraz geçerleme (4)
cross-over (İng.) ad-dönüşüm sınırlaması,
geçişimsizlik (2)
cross-reference (İng.) çapraz-gönderim (12)
c-test (İng.) çıkartmalı sınav (4)
cue (İng.) ipucu (4, 7); ipucu verme (12)
culminative function (İng.) yücelim işlevi (19)
cultural (İng.) ekinsel (Y); kültürel (2)
30
cultural deprivation (İng.) kültürel yoksunluk
(7); kültürel yoksunluk kuramı (15)
cultural diffusion (İng.) kültürel dağılma (2)
cultural language (İng.) uygarlık dili (2, 11, 19)
cultural overlap (İng.) kültürel örtüşme (2)
cultural pluralism (İng.) kültürel çoğulculuk (7,
15)
cultural relativism (İng.) kültürel görecelik (7)
cultural systems (İng.) kültürel dizgeler (15)
cultural transmission (İng.) kültürel aktarım (2,
15)
culture (İng.) ekin (Y); kültür (7, 18)
culture shock (İng.) kültür çarpması (7)
culture-fair test (İng.) kültür uyumlu sınav (4)
cuneiform (İng.) v-biçimli yazı (2)
curiosité (Fra.) merak (9)
curriculum (İng.) genel öğretim programı (12);
izlence (4, 7); müfredat (7); öğrence (Y)
curriculum development (İng.) izlence
geliştirmesi (7)
cursive aspect (İng.) oluş görünüşü (2)
cursive writing (İng.) yalın yazı (2)
curtailed word (İng.) kırpıntı sözcük (2)
cut off score (İng.) kopma sayısı (4)
cut-score (İng.) kopma değeri (4)
cühela (T/e) bilgisizler (1)
cümle (T/e) bütün, hep (1); tümce (1, 11, Y)
cümle-i asliye (T/e) temel tümce (11)
cümle-i mutanza (T/e) aratümce (11)
cümleten (T/e) hep birlikte (1)
cümudiye (T/e) buzul (1)
cüret (T/e) ataklık, yüreklilik (1)
cüretkâr (T/e) atak, yürekli (1)
cüretli (T/e) atak, yürekli (1)
cürmü meşhut (T/e) suçüstü (1)
cüruf (T/e) dışık, maden posası (1)
cürüm (T/e) suç (1)
cüsse (T/e) gövde, yapı (1)
cüsseli (T/e) gövdeli, iri yapılı, iriyarı (1)
cüz (T/e) böle, tike (1)
cüzi (T/e) az, azıcık, tikel (1)
cüziyet (T/e) tikellik (1)
CVC (İng.) ünsüz-ünlü-ünsüz dizisi (2)
CV-Phonology (İng.) YO-sesdizimi, ZÜ-
sesdizimi (13)
CV-tier (İng.) YO-katı (13)
cybernetics (İng.) güdümbilim (2, 11, 19);
sibernetik (18)
cybernetics system (İng.) güdümbilim dizgesi
(2)
cybernétique (Fra.) güdümbilim (11, 19)
cycle (İng.) dizilim, dolanım (2)
cyclical (İng.) dolanımsal (2)
cyclical approach (İng.) binişik yaklaşım (3);
sarmal yaklaşım (3, 7)
cyclical syllabus (İng.) döngüsel izlence (Y)
cynical (İng.) kuşkucul (16)
 Türkçe Terim ve Sözcükler TTS—Dilbilim
1. Derleme
çare (T/e) çıkar yol (1)
çare (T/e) umar (1)
çaresiz (T/e) umarsız, ister istemez, onulmaz
(1)
çaresiz kalmak (T/e) umarsız kalmak, çıkar yol
bulamamak (1)
dâhi (T/e) öke (1)
dahil (T/e) içinde, ...ile birlikte (1)
dahil olmak (T/e) katılmak, girmek, içinde
olmak (1)
dahile (T/e) önek (11)
dahili (T/e) iç, içsel (1)
dâhilik (T/e) ökelik (1)
dahiliye (T/e) içişleri, iç sayrılıkları (1)
dahil olmak (T/e) karışmış olmak (bir işe),
karışmak (1)
daim (T/e) sürekli (1)
daim etmek (T/e) sürekli kılmak daimi sürekli
(1)
daima (T/e) her zaman, sürgit (1)
daimi olmak (T/e) sürekli olmak (1)
dair (T/e) - üzerine, -e değgin, ilişkin (1)
daire (T/e) değirmi , evirmelik (devlet işlerinin
görüldüğü yer), katev, katkonut (1)
dairei fasit (T/e) kısırdöngü (1)
daktilo (T/e) yazıncak (yazı makinesi),
yazıncakçı (yazı makinesiyle yazan) (1)
dalalet (T/e) sapınç (1)
dalalete düşmek (T/e) sapınca düşmek (1)
damat (T/e) güvey (1)
damper (T/e) döker (1)
damping (İng.) ses dağılması (2)
damping (T/e) düşürüm (1)
dangling modifier (İng.) aykırı niteleyen (2)
dar sait (T/e) dar ünlü (11)
dar sesli (T/e) dar ünlü (11)
darbe (T/e) vuruş, düşürüm (askeri darbe ve
hükümet darbeleri için) (1)
darbımesel (T/e) atasözü (1)
31
çarnaçar (T/e) ister istemez (1)
çehre (T/e) yüz, görünüş (1)
çek (T/e) ödene (1)
çekap (T/e) sağlık yoklaması (1)
çember (T/e) döngü (1)
çenebaz (T/e) geveze, çalçene (1)
çeşni (T/e) tadım, tadımlık, tat (1)
çifte (T/e) ikili (1)
çiklet (T/e) sakız (1)
çile (T/e) sıkıntı (1)
çini (T/e) sırlıtaş (1)
dark ‗l‘ (İng.) art çıkarımlı ‘l’ (2)
dark vowel (İng.) art ünlü (2)
darphane (T/e) para basımevi (1)
darülaceze (T/e) düşkünler yurdu (1)
data (İng.) veri (2)
datif (Fra.) yönelme durumu (11, 19)
datif (T/e) yönelme durumu (1)
Dativ (Alm.) yönelme durumu (11, 19)
dative (İng.) yönelme durumu (2, 11, 19)
Dauer (Alm.) süre (10, 11, 19); uzunluk (11, 19)
dauernd (Alm.) sürekli (11, 19)
daughter adjunction (İng.) yakın bitiştirme (2)
daughter language (İng.) yavru dil (2)
daüssıla (T/e) yurtsama, yurt özlemi (1)
dava (T/e) sorunca, sorun (1)
dava açmak (T/e) sorunca açmak (1)
davacı (T/e) soruncacı (1)
davalı (T/e) soruncalı (1)
davet (T/e) çağrı (1)
davet etmek (T/e) çağırmak (1)
davetiye (T/e) çağrılık, çağrı belgesi (1)
davetli (T/e) çağrılı (1)
de- (T/e) -dan, ayrılarak (Lat. önek) (1)
dead language (İng.) ölü dil (2, 11, 19)
débit (Fra.) konuşma şekli (9)
debriyaj (T/e) kavrama (1)
decision procedure (İng.) karar işlemi (2)
déclaratif (Fra.) bildirim (9)
declarative mood (İng.) bildirme kipi (2)
declarative sentence (İng.) bildirme tümcesi (2,
7, 11, 19)
declension (İng.) ad çekimi (2, 10, 11, 19); çekim
(11, 19)
déclinaison (Fra.) ad çekimi (10, 11, 19); çekim
(11, 19)
decline (İng.) çekimleme (2)
décodage (Fra.) çözme (17, 19)
decode (İng.) düğüm çözme (2)
decoder (İng.) almaç (16)
 1. Bölüm: Kaynak Dilden Türkçeye
decoding (İng.) çözme (19); çözümleme (12, 16);
düzenek çözme (7)
decomposition (İng.) ayrıştırma (2)
decreolization (İng.) ölçünleşmeye yönelme
(15)
dedektif (T/e) izlemci (1)
dedektiflik (T/e) izlemcilik (1)
de-dialectalization (İng.) ölçünleşme (2)
dédoublement (Fra.) ikilenme (8)
deduction (İng.) tümdengelim (2, 12)
déduction (Fra.) tümdengelim (9)
deductive learning (İng.) tümdengelimsel
öğrenme (7)
dedüksiyon (T/e) tümdengelim (1)
deep (İng.) derin (12)
deep end strategy (İng.) dipsiz kuyu stratejisi
(7)
deep grammar (İng.) derin yapı bilgisi (2)
deep structure (İng.) derin yapı (2, 7, 8, 11, 19);
dip yapı (13, 16)
de-etymologisation (İng.) kökensizleştirme (2)
defa (T/e) kez, yol (1)
defans (T/e) savunma (1)
defansif (T/e) savunmalı (1)
default (İng.) yoksama (2)
defect (İng.) eksiklik (2)
défectif (Fra.) eksikli (19); eksiltili (11)
defective (İng.) eksikli (11, 19)
defective verb (İng.) eksikli eylem (2)
defective writing (İng.) eksikli yazı (2)
defekt (T/e) eksiklik, bozukluk (1)
defektiv (Alm.) eksikli (11, 19)
deferred preposition (İng.) ertelemeli ilgeç (2)
defetmek (T/e) savmak, kovmak (1)
deficiency theory (İng.) eksiklik kuramı (3)
defile (T/e) giysi gösterisi (1)
defin (T/e) (ölüyü) gömme (1)
define (T/e) gömü (1)
défini (Fra.) belgili, belirli (11, 19)
defining vocabulary (İng.) tanımlayıcı
sözvarlığı (7)
definit (Alm.) belgili, belirli (11, 19)
definite (İng.) belgeli (2); belirli (2, 11, 19);
belgili (11, 19); belirtili (5)
definite article (İng.) belirli tanımlık (2, 7)
definiteness (İng.) belirlilik (2)
Definition (Alm.) tanım (11, 19)
definition (İng.) tanım (2, 11, 19, Y); tanımlama
(12)
définition (Fra.) tanım (11, 19)
deflasyon (T/e) inginlik (1)
deflection (İng.) çekim yitimi (2)
defnetmek (T/e) gömmek, toprağa vermek (1)
deformasyon (T/e) biçimsizleşme,
biçimsizlenme, biçimsizleştirme (1)
deformation (İng.) bozulma (2)
deforme (T/e) biçimsizleşmiş, bozulmuş (1)
32
deforme olmak (T/e) biçimsizleşmek,
bozulmak (1)
defroster (T/e) buzçözer (1)
degeminition (İng.) tekleşme (2)
degeneration (İng.) yozlaşma (2)
degree (İng.) derece (2); karşılaştırma (19)
degree of stress (İng.) vurgu derecesi (13)
deha (T/e) öke, ökelik (1)
Dehnung (Alm.) uzama (19)
dehşet (T/e) korku, ürkü (1)
dehşetengiz (T/e) ürkünç, korkunç (1)
dehşetli (T/e) korkunç (1)
deictic (İng.) gösterici (2, 11, 19); gösterimsel (7)
deictic function (İng.) gösterici işlevi (2)
deictic word (İng.) gösterici sözcük (2)
déictique (Fra.) belirleyici (9); gösterici (11, 17,
19)
deiktischer Ausdruck (Alm.) gösterici (11)
Deixis (Alm.) gösterim (11, 19)
déixis (Fra.) gösterim (9, 11, 19)
deixis (İng.) gösterim (2, 11, 12, 19)
déixis négatif (Fra.) olumsuz gösterim (9)
déixis positif (Fra.) olumlu gösterim (9)
dejenerasyon (T/e) soysuzlaşma, yozlaşma (1)
dejenere (T/e) soysuz, yoz, bozulmuş, bozuk
(1)
dejenere olmak (T/e) soysuzlaşmak,
yozlaşmak, bozulmak (1)
dejenereleşmek (T/e) soysuzlaşmak,
yozlaşmak (1)
deklarasyon (T/e) bildiri, açıklama, mal
bildirimi (1)
deklarativer Satz (Alm.) bildirme tümcesi (11,
19)
deklare etmek (T/e) bildirmek, açıklamak,
bildirimde bulunmak (1)
Deklination (Alm.) ad çekimi (10, 11, 19); çekim
(11, 19)
Dekodierung (Alm.) çözme (19)
dekolte (T/e) açık saçık (1)
dekor (T/e) bezem (1)
dekorasyon (T/e) bezemleme (1)
dekoratif (T/e) bezemsel (1)
dekoratör (T/e) bezemci (1)
dekore etmek (T/e) bezemlemek (1)
delabialisation (İng.) düzleşme (2, 11, 19)
délabialisation (Fra.) düzleşme (11, 19)
delalet (T/e) kılavuzluk, aracılık (1)
délatif (Fra.) iniş durumu (11, 19)
delative (İng.) iniş durumu (2, 11, 19)
Delativus (Alm.) iniş durumu (11, 19)
delayed feedback (İng.) gecikmeli geri iletim
(2)
delayed oral practice (İng.) geciktirilmiş sözlü
alıştırma (12)
delayed release (İng.) gecikmeli (13)
delayed speech (İng.) gecikmeli konuşma (2)
 Türkçe Terim ve Sözcükler TTS—Dilbilim
1. Derleme
delegasyon (T/e) seçilmenler, seçilmenler
kurulu (1)
delege (T/e) seçilmen (1)
Deletion (Alm.) silme (11, 19)
deletion (İng.) dışlama (5); düşme, ses düşmesi
(13); silim (12); silme (2, 11, 13, 19); çıkarma (2)
deletion transformation (İng.) silme dönüşümü
(2)
deliberate speech (İng.) özenli konuşma (2)
delicacy (İng.) ayrıntılaşma (2); ayrıntılılık (12)
delil (T/e) kanıt, tanıt, ipucu (1)
delimitation (İng.) sınırlandırma (2, 11, 19)
délimitation (Fra.) sınırlandırma (11, 19)
delta (T/e) çatalağız (1)
demagog (T/e) sözavcısı (1)
demagogue (İng.) halk tavcısı (16)
demagoji (T/e) sözavcılığı (1)
démarcatif (Fra.) sınırlayıcı (11, 17, 19)
demarcation (İng.) sınırlama (2)
demarcative (İng.) sınırlayıcı (2, 11, 19)
demet (T/e) bağlam, çiçek bağlamı (1)
democracy (İng.) tabandan-gelmecilik (16)
demografi (T/e) nüfusbilim (1)
demonstrasyon (T/e) gösteri (1)
démonstratif (Fra.) tanıtlayıcı (9)
Demonstrativadjektiv (Alm.) gösterine sıfatı
(11, 19)
Demonstrativadverb (Alm.) gösterme belirteci
(11, 19)
demonstrative (İng.) gösterme (2, 7)
demonstrative adjective (İng.) gösterme
nitemi (2); gösterme sıfatı (2, 11, 19)
demonstrative adverb (İng.) gösterme belirteci
(11, 19)
demonstrative pronoun (İng.) gösterme adılı
(2, 11, 19)
Demonstrativpronomen (Alm.) gösterme adılı
(11, 19)
demoralizasyon (T/e) içgücü bozumu, içgücü
yitimi (1)
demoralize etmek (T/e) içgücünü bozmak,
içgücünü yitirmek (1)
demoralize olmak (T/e) içgücü bozulmak,
içgücünü yitirmek (1)
demotic script (İng.) yalın kil yazısı (2)
denasalisation (İng.) burunsuluk yitimi (2)
deni (T/e) alçak (1)
Denominal (Alm.) addan türeme biçim (11, 19)
dénominal (Fra.) addan türeme biçim (11, 19)
dénominatif (Fra.) addan türeme biçim (11, 19)
denominative (İng.) addan türeme biçim (2, 11,
19)
Denominativum (Alm.) addan türeme biçim
(11, 19)
Denotation (Alm.) düzanlam (10, 11, 18, 19)
denotation (İng.) düzanlam (2, 10, 11, 18, 19)
dénotation (Fra.) düzanlam (9, 10, 11, 17, 19)
denotative (İng.) düzanlamsal (2)
33
Denotatum (Morris’te) (Alm.) somut gönderge
(18)
dénouement (Fra.) çözüm (9)
Dental (Alm.) dişsil (11, 19)
dental (İng.) dilucu-dişardı (13); dişsi (2); dişsil
(2, 11, 19)
dentale (Fra.) dişsil (8, 11, 19)
Dentilabial (Alm.) dişsil-dudaksıl (11)
dentilabial (İng.) dişsil-dudaksıl (11)
dentilabiale (Fra.) dişsil-dudaksıl (11, 19)
deontic modality (İng.) yükümlülük kipi (2)
deontoloji (T/e) ödevbilim, ödevbilgisi (1)
depalatalisation (İng.) damaksıllık yitimi (2)
departman (T/e) bölüm (1)
dépendance (Fra.) bağımlılık (19)
dépendant (Fra.) bağımlı (11, 19)
dépendant du contexte (Fra.) bağlama bağlı
(11, 19)
dependence (İng.) bağımlılık (2)
dependency (İng.) bağımlılık (19)
dependency grammar (İng.) bağımsal dilbilgisi
(2, 7, 11, 19)
Dependens (Alm.) bağımlı (11, 19)
dependent (İng.) bağımlı (11, 19)
dependent clause (İng.) bağımlı tümcecik (2, 7)
dependent variable (İng.) bağımlı değişken (4,
7)
Dependenz (Alm.) bağımlılık (19)
Dependenzgrammatik (Alm.) bağımsal
dilbilgisi (11, 19)
déplacement (Fra.) kayma (17)
déplacement sémantique (Fra.) anlam kayması
(11, 19)
deplasman (T/e) değiştirmece (1)
depo (T/e) koruncak (1)
depo etmek (T/e) yığmak, toplamak,
biriktirmek (1)
deponent verb (İng.) edilgen görünüşlü eylem
(2)
depozit (T/e) önödence (1)
depozito (T/e) önödence (1)
depresyon (T/e) çöküntü (1)
deprivation (İng.) yoksunluk (15)
depth hypothesis (İng.) derinlik varsayımı (2)
derbeder (T/e) başıboş, dağınık (1)
dercetmek (T/e) yazmak, yazıya geçirmek (1)
derdest etmek (T/e) yakalamak, tutmak (1)
derece (T/e) aşama, basamak, kerte (1)
derhal (T/e) çabucak, birden (1)
Derivat (Alm.) türev (11, 19)
Derivation (Alm.) türetme (11, 19)
derivation (İng.) türetme (2, 5, 8, 10, 11, 13, 19)
dérivation (Fra.) türetme (10, 11, 17, 19)
derivational affix (İng.) yapım eki (2, 11, 19)
derivative (İng.) türemiş sözcük (2); türev (2,
11, 19)
dérivé (Fra.) türev (11, 17, 19)
derived (İng.) türemiş (19); türev (11)
 1. Bölüm: Kaynak Dilden Türkçeye
derived form (İng.) türemiş biçim (2)
derived sentence (İng.) dönüşmüş tümce (2);
türemiş tümce (11, 19)
derman (T/e) güç, dinçlik, em, umar (1)
dermeyan etmek (T/e) ortaya koymak (1)
derpiş etmek (T/e) öngörmek, gözönünde
tutmak, gözönünde bulundurmak (1)
dershane (T/e) derslik (1)
dert ortağı (T/e) acıdaş (1)
deruhte etmek (T/e) üzerine almak,
üstlenmek, yüklenmek (1)
derun (T/e) iç (1)
derya (T/e) deniz, engin deniz (1)
désarrondissement (Fra.) düzleşme (11, 19)
descendant language (İng.) kardeş dil (2)
descending diphthong (İng.) alçalan ikil ünlü
(2)
descriptif (Fra.) betimlemeli (19); betimsel (8,
10, 11, 17, 19)
description (Fra.) betimleme (8, 9, 11, 19)
description (İng.) betimleme (2, 11, 19, Y)
descriptive (İng.) betimlemeli (19); betimsel (10,
11, 19)
descriptive adequacy (İng.) betimleme
yeterliği (2)
descriptive assessment (İng.) betimleyici
değerlendirme (4)
descriptive grammar (İng.) betimlemeli
dilbilgisi (2, 7)
descriptive linguistics (İng.) betimlemeli
dilbilim (2); betimsel dilbilim (8, 11, 19)
descriptive statistics (İng.) betimleyici değerler
(4)
descriptivism (İng.) betimleyicilik (2, 11, 19)
descriptivisme (Fra.) betimleyicilik (11, 19)
descriptor (İng.) tanımlayıcı (4)
deselection (İng.) ayıklanma (16)
désidératif (Fra.) dilek-koşul (11); dilek-koşul
kipi (19)
desiderative (İng.) dilek koşul (2); dilek-koşul
kipi (11, 19)
Desiderativum (Alm.) dilek-koşul kipi (11, 19)
design (İng.) tasarım (12)
design (T/e) çizit, tasarçizim (1)
Designatum (Alm.) kavramsal gösterilen (18)
désinence (Fra.) çekim eki (11, 19)
désinence personnelle (Fra.) kişi eki (11, 19)
desise (T/e) düzen, oyun (1)
Deskription (Alm.) betimleme (11, 19)
deskriptiv (Alm.) betimlemen (19); betimsel (10,
11, 19)
deskriptive Linguistik (Alm.) betimsel dilbilim
(11, 19)
Deskriptivismus (Alm.) betimleyicilik (11, 19)
despot (T/e) buyurgan (1)
dessas (T/e) düzenci, oyuncu (1)
34
destinataire (Fra.) gönderilen (9, 11, 19);
gönderilen (kendisine bildiri) (17); gönderilen
(kendisine bir şey) (8)
destinateur (Fra.) gönderen (9, 11, 17, 19)
destinative (İng.) amaç çekim (2)
deşarj (T/e) boşalma, içini dökme, boşalma
(akü) (1)
deşarj olmak (T/e) boşalmak, içini dökmek,
boşalmak (akü) (1)
deşifre etmek (T/e) çözmek, sökmek (1)
deşifre olmak (T/e) kimliği anlaşılmak, kimliği
açığa çıkmak, kimliği belli olmak (1)
detant (T/e) yumuşama (1)
detay (T/e) ayrıntı (1, Y)
detektör (T/e) bulucu (1)
détente (Fra.) gevşeme (11, 19)
deterioration (İng.) yozlaşma, kötüleşme (2)
deteriorativ (Alm.) aşağılayıcı (11)
deterjan (T/e) arıtıcı (1)
Determinant (Alm.) belirleyen, tamlayan (19)
determinant (İng.) belirleyen (2, 11, 19);
tamlayan (2, 11, 19)
déterminant (Fra.) belirleyen (9, 11, 19);
belirtici, belirten (8); tamlayan (11, 19)
Determinante (Alm.) belirleyen, tamlayan (11)
Determinat (Alm.) belirlenen, tamlanan (11, 19)
determinate knowledge (İng.) temel bilgi (2)
determinated (İng.) tamlanan, belirlenen (11)
Determination (Alm.) belirleme (11, 19)
determination (İng.) belirleme (11, 19);
belirlenen, tamlanan (11)
détermination (Fra.) belirleme (11, 19)
determinative (İng.) tamlayan (2)
determinative adjective (İng.) belirtme sıfatı
(11, 19)
determinative group (İng.) tamlama (11, 19)
determinatum (İng.) belirlenen, tamlanan (2,
19)
déterminé (Fra.) belirlenen, tamlanan (11, 19);
belirtilen (8)
determiner (İng.) belirleyen (2); belirleyici (7, 8)
determinist (T/e) belirlenimci (1)
determinizm (T/e) belirlenimcilik (1)
deuxième articulation (Fra.) ikinci eklemleme
(11); ikinci eklemlilik (8, 17, 19)
deva (T/e) em, umar (1)
devalüasyon (T/e) değer düşürümü (1)
devalüe olmak (T/e) (para) değeri düşmek (1)
devam (T/e) sürek, sürüp gitme, sürme (1)
devamlı (T/e) sürekli (1)
developman (T/e) gelişme, geliştirme (1)
developmental linguistics (İng.) gelişimsel
dilbilim (2)
developmental psycholinguistics (İng.) gelişim
ruh-dilbilimi (12)
deveran (T/e) dolaşım (1)
 Türkçe Terim ve Sözcükler TTS—Dilbilim
1. Derleme
Deverbal (Alm.) eylemden türeme biçim (11,
19)
déverbal (Fra.) eylemden türeme biçim (11, 19)
déverbatif (Fra.) eylemden türeme biçim (11,
19)
deverbative (İng.) eylemden türeme biçim (11,
19)
Deverbativum (Alm.) eylemden türeme biçim
(11, 19)
deviance (İng.) sapma (2, 19)
deviant (İng.) sapkın (8); sapmalı (2)
deviation (İng.) anlam sapması (12); sapma (4,
11)
device (İng.) düzenek (2)
devingen eşsürem (T/s) devimsel eşsürem (17)
devir (T/e) dönüş, dönme, aktarılma, çağ, evre
(1)
devlet (T/e) erkyurt (1)
devoicing (İng.) ötümsüzleşme (2, 13, 19, Y);
titreşimsizleşme (11, 19)
dévoisement (Fra.) titreşimsizleşme (11, 19);
ötümsüzleşme (19)
devre (T/e) dönem, çevrim (elektrik, telsiz
için) (1)
devretmek (T/e) aktarmak, dönmek (1)
devriye (T/e) kol, karakol, dönüm (1)
dezavantaj (T/e) yitirim, çıkar yitirimi, yarar
yitirimi (1)
DIF (İng.) ayırdedici madde işleyişi (4)
dia (İng.) değişke (2)
dia- (T/e) arasından (Yun. önek) (1)
diachronic (İng.) artsüremli (2, 10, 11, 19, Y);
artzamanlı (art zamanlı) (2, 10, 18)
diachronic linguistics (İng.) artsüremli dilbilim
(2, 11, 19); artzamanlı dilbilim (7)
Diachronie (Alm.) artsürem (11, 19);
artsüremlilik (10, 19); artzamanlılık (10)
diachronie (Fra.) artsürem (11, 17, 19);
artsürem, artsüremlilik (8, 10); artzamanlılık
(10)
diachronique (Fra.) artsüremli (10, 17, 19);
artzamanlı (10)
diachronisch (Alm.) artsüremli (10, 11, 19);
artzamanlı (10, 18)
diachronische Sprachwissenschaft (Alm.)
artsüremli dilbilim (11, 19)
diachrony (İng.) artsürem (11, 19); artsüremlilik
(10, 19); artzamanlılık (10)
diacritic (İng.) harfçik (7)
diacritic mark (İng.) harfçik (2)
diaeresis (İng.) tını değişimi işareti (2)
diagnosis (İng.) tanılama (4)
diagnostic (İng.) tanılayıcı (2)
diagnostic test (İng.) tanılayıcı sınav (4)
diagnostic tests (İng.) bulgulayıcı sınav (7)
dialect (İng.) ağız (7, 13); lehçe (2, 8, 10, 11, 15,
19, Y)
dialect area (İng.) lehçe alanı (2)
35
dialect atlas (İng.) lehçe atlası (2)
dialect borrowing (İng.) lehçe ödünçlemesi (2)
dialect geography (İng.) lehçe coğrafyası (2)
dialectalisation (İng.) lehçeleşme (2, 15)
dialecte (Fra.) lehçe (8, 10, 11, 17, 19)
dialectologie (Fra.) lehçebilim (8, 10, 11, 17, 19)
dialectology (İng.) lehçebilim (2, 10, 11, 15, 19)
Dialekt (Alm.) lehçe (10, 11, 19)
Dialektologie (Alm.) lehçebilim (10, 11, 19)
dialinguistic (İng.) değişke dilbilimi (2)
dialogue (Fra.) söyleşim (9)
dialogue (İng.) ikili konuşma (2, 7)
diaphone (İng.) sesçil değişke (2)
Diärese (Alm.) ikilenme (11, 19)
diary studies (İng.) günce çalışması (7)
diasystem (İng.) değişke dizgesi (2)
diathèse (Fra.) çatı (8, 19)
Diathesis (Alm.) çatı (10, 11)
diatype (İng.) kullanım değişkesi (2)
dichotomous scoring (İng.) hep-hiç
notlandırma (4)
dichotomously scored (İng.) hep-hiç
notlandırma (4)
dichotomy (İng.) ikili yapı (2)
dictation (İng.) yazım (4)
dictatorship (İng.) buyrukçuluk (16)
diction (Fra.) söyleyim (11, 19)
diction (İng.) söyleyim (2, 11, 19)
dictionary (İng.) sözlük (2, 10, 11, 19)
dictionnaire (Fra.) sözlük (8, 10, 11, 17, 19)
dicton (Fra.) özdeyiş (9)
didactique (Fra.) öğretici (9)
didaktik (T/e) öğretici (1)
didascalie (Fra.) sahne belirleyicileri (9)
diégétique (Fra.) öyküsel (9)
diérèse (Fra.) ikilenme (11, 19)
dieresis (İng.) ikilenme (11, 19)
diésé (Fra.) diyezleşmiş (8, 11, 19)
difference (İng.) fark (18)
différence (Fra.) ayrılık (8, 17)
difference theory (İng.) ayrılık kuramı (3, 15)
differenciation (İng.) ayrımlaşma (10, 11, 19)
différenciation (Fra.) ayrımlaşma (10, 11, 17, 19)
différent (Fra.) ayrı (8)
differential (İng.) ayrımsal (10, 11, 19); karşıtsal
(10)
differential analysis (İng.) ayrımsal çözümleme
(2)
differential item functioning (İng.) ayırdedici
madde işleyişi (4)
differential linguistics (İng.) ayrımsal dilbilim
(11, 19)
différentiel (Fra.) ayrımsal (8, 10, 11, 17, 19);
karşıtsal (10)
differentiell (Alm.) ayrımsal (10, 11, 19);
karşıtsal (10)
 1. Bölüm: Kaynak Dilden Türkçeye
differentielle Linguistik (Alm.) ayrımsal dilbilim
(11, 19)
Differenz (Alm.) fark (18)
Differenzierung (Alm.) ayrımlaşma (10, 11, 19)
difficulty (İng.) güçlük (4)
difficulty index (İng.) güçlük belirtkesi, güçlük
endeksi (4)
diffus (Alm.) dağınık (11, 19)
diffus (Fra.) dağınık (8, 11, 17, 19)
diffuse (İng.) dağınık (2, 11, 19)
diffusion (İng.) dağılma (2)
difteri (T/e) kuşpalazı (1)
diftong (T/e) ikili ünlü (11)
diftonglaşma (T/e) ikili ünlüleşme (11)
difüzör (T/e) yayıcı (1)
difüzyon (T/e) yayım (1)
digital (İng.) rakamlı (16)
diglossia (İng.) dilsel ikilik (12, Y); iki
değişkelilik (15); iki değişkenli dil (7); ikidillilik
(iki dillilik) (2, 10, 11, 19)
Diglossie (Alm.) ikidillilik (10, 11, 19)
diglossie (Fra.) ikidillilik (10, 11, 19)
digraph (İng.) iki harf (2)
diğer (T/e) öbür, başka, öteki (1)
diğer taraftan (T/e) öte yandan (1)
dikkate almak (T/e) gözönünde tutmak,
gözönünde bulundurmak (1)
dikkate şayan (T/e) ilgi çekici, ilgiye değer (1)
dikkatini çekmek (T/e) ilgisini çekmek,
uyarmak (1)
diksiyon (T/e) söylem (1); söyleyim (11)
diksiyoner (T/e) sözlük (1)
dikta (T/e) buyurma (1)
diktatör (T/e) buyurgan (1)
diktatörlük (T/e) buyurganlık (1)
dikte (T/e) yazdırma, yazdırım, yazım (1)
dikte etmek (T/e) söyleyip yazdırmak,
benimsetmek gücünü) (1)
dilation (İng.) uzak benzeşim (2)
dilbaz (T/e) konuşkan (1)
dilber (T/e) güzel (1)
dilemma (T/e) ikilem (1)
dimağ (T/e) beyin (1)
dimensionality (İng.) boyutluluk (4)
diminutif (Fra.) küçültmeli (11, 19)
diminutiv (Alm.) küçültmeli (11, 19)
diminutive (İng.) küçültmeli (2, 11, 19)
diminutive suffix (İng.) küçültme eki (2, 11, 19)
dinamik (T/e) canlı, devimbilim , devimsel,
devimbilimsel, devingi (1); devingen (1, Y)
dinamizm (T/e) canlılık (1); devingenlik (1, Y)
ding dong theory (İng.) doğuştancı kuram (2)
dini (T/e) dinsel (1)
dinomic (İng.) iki kültürlü (12)
dipendenza (İta.) bağımlılık (8)
dipfriz (T/e) donduraç (1)
Diphthong (Alm.) ikili ünlü (11, 19)
36
diphthong (İng.) çift ünlü (2, 7); ikil ünlü (2); ikili
ünlü (11, 19); kayan ünlü (13, Y)
Diphthongierung (Alm.) ikili ünlüleşme (11, 19)
diphthongisation (İng.) ikili ünlüleşme (2, 11,
19); kayan ünlüleşme (13, Y)
diphtongaison (Fra.) ikili ünlüleşme (11, 19)
diphtongue (Fra.) ikili ünlü (8, 11, 19)
diploma (T/e) yetki belgesi (1)
dips (İng.) tarihlendirme formülü (2)
diptote (İng.) eksik çekimli ad (2)
dirayet (T/e) yetenek, beceriklilik, seziş (1)
direct (İng.) dolaysız (2, 12, Y); düzvarım (2)
direct case (İng.) dolaysız durum (2)
direct discourse (İng.) dolaysız söylem (2)
Direct Method (İng.) Dolaysız Yöntem (12, Y);
düzvarım yöntemi (2, 7)
direct object (İng.) dolaysız nesne (7); dolaysız
tümleç (8, 11, 19); nesne (11, 19)
direct speech (İng.) dolaysız anlatım (2, 7, 11,
19)
direct test (İng.) dolaysız sınav (4)
directed-response (İng.) yönlendirilmiş yanıt
(4)
directed-response item (İng.) yönlendirilmiş
yanıt maddesi (4)
directif (Fra.) buyruk (9)
directive (İng.) yöneltme (12)
directive construction (İng.) yönlendirmeli yapı
(2)
directive function (İng.) yönlendirici işlev (2)
director (İng.) yönlendirici (2)
direksiyon (T/e) yönelteç (1)
direkt (T/e) dolaysız, doğru, doğrudan,
doğruca, doğrudan doğruya (1, Y)
direkte Rede (Alm.) dolaysız anlatım (11, 19)
direktes Objekt (Alm.) dolaysız tümleç (11, 19);
nesne (19)
direktif (T/e) yönerge, yönerme (1)
direktör (T/e) yönetmen (1)
direktörlük (T/e) yönetmenlik (1)
dis- (T/e) kötü, güç, bulunmaz (Yun. sonek) (1)
disambiguation (İng.) açıklaştırma (2)
disappearance (İng.) ses düşmesi (11, 19)
discontinu (Fra.) kesintili (17, 19); süreksiz (11,
17, 19)
discontinuité (Fra.) kesintililik (17, 19)
discontinuity (İng.) süreksizlik (2); kesintililik
(19)
discontinuous (İng.) süreksiz (2); kesintili (19)
discontinuous constituent (İng.) süreksiz
bileşen (2)
discours (Fra.) söylem (8, 9, 10, 11, 17, 19)
discours direct (Fra.) dolaysız anlatım (11, 19)
discours indirect (Fra.) dolaylı anlatım (11, 19)
discours indirect libre (Fra.) serbest dolaylı
anlatım (9)
discours rapporté (Fra.) aktarılan söylem (9)
 Türkçe Terim ve Sözcükler TTS—Dilbilim
1. Derleme
discourse (İng.) dilce (16); söylem (2, 7, 8, 10,
11, 13, 19)
discourse analysis (İng.) dilce çözümlemesi
(16); söylem çözümlemesi (2, 7, 11, 12, 19)
discourse competence (İng.) söylem edinci (4)
discourse construction (İng.) dilce kurması (16)
discovery learning (İng.) bularak öğrenme (12)
discovery procedure (İng.) bulgulama işlemi (2)
discret (Fra.) ayrık (8, 10, 11, 17, 19)
discrete (İng.) ayrık (8, 10, 11, 19); kesintili (10)
discrete item (İng.) parça birimli madde,
bağımsız madde (4)
discrete point approach (İng.) parça birimli
yaklaşım, bağımsız yaklaşım (4)
discrete unit (İng.) ayrık birim (2)
discrete variable (İng.) tam sayılı değişken (4)
discrete-point testing (İng.) parça odaklı
sınama, ayrık nitelikli sınama (4)
discrétion (Fra.) ayrıklık (10)
discriminability (İng.) ayırabilirlik (4)
discriminant validity (İng.) ayırıcı geçerlik,
ayıran geçerlik (4)
discrimination (İng.) ayırıcılık (4)
discrimination index (İng.) ayırıcılık göstergesi
(4)
discursif (Fra.) söylemsel (10)
disharmony (İng.) uyumsuzluk (13)
disiplin (T/e) sıkıdüzen, düzenbağı, düzence (1)
disjonction (Fra.) ayrılaşım (8); ayrışım (9)
disjunct (İng.) tümce belirteci (3)
disjunction (İng.) ayırma (2)
disjunctive (İng.) ayrıştırıcı (2)
diskalifiye etmek (T/e) yarış dışı bırakmak (1)
diskontinuierlich (Alm.) kesintili (19)
diskontinuität (Alm.) kesintililik (19)
diskret (Alm.) ayrık (10, 11, 19); kesintili (10)
diskur (T/e) söylev (1)
Diskurs (Alm.) söylem (10, 11, 19)
Diskursanalyse (Alm.) söylem çözümlemesi
(11, 19)
dispanser (T/e) bakımevi (1)
displaced speech (İng.) zamandışı konuşma (2)
displacedness (İng.) ayrıklık (16)
disponibilité (Fra.) kullanılabilirlik (11, 19)
disponibility (İng.) kullanılabilirlik (2, 11)
Dissimilation (Alm.) ayrışım (10); ayrılım (11, 19)
dissimilation (Fra.) ayrılım (11, 17, 19); ayrışım
(10)
dissimilation (İng.) ayrılım (11, 19); ayrışım (10);
benzeşmeme, ayrılma (13); benzeşmezlik (2)
dissociation (Fra.) ayırma (8)
dissonance (İng.) ses bozuşması (2)
distant assimilation (İng.) uzak benzeşim (2)
distinct (Fra.) ayrık (8)
distinct (İng.) ayırıcı (8)
distinctif (Fra.) ayırıcı (8, 10, 17, 19); belirgin (11)
distinction (Fra.) ayrım (8)
37
distinctive (İng.) anlam ayırıcı (13); ayırıcı (2, 8,
11, 10, 18, 19)
distinctive feature (İng.) ayırıcı özellik (2, 8, 11,
13, 19); sesbirimcik (19)
distinctive feature deletion (İng.) ayırıcı özellik
yitimi (13)
distinctive feature loss (İng.) ayırıcı özellik
yitimi (13)
distinguisher (İng.) anlam ayırıcı (2)
distinktiv (Alm.) ayırıcı (10, 11, 18, 19)
distinktives Merkmal (Alm.) ayırıcı (10); ayırıcı
özellik (11); sesbirimcik (19)
distique (Fra.) koşa (9)
distractor (İng.) çeldirici (4)
Distribution (Alm.) dağılım (10, 11, 19)
distribution (Fra.) dağılım (10, 11, 17, 19)
distribution (İng.) dağılım (2, 4, 8, 10, 11, 19)
distribution complémentaire (Fra.) bütünleyici
dağılım (11, 19)
distribution(n)alisme (Fra.) dağılımcılık (11, 17)
distribution(n)aliste (Fra.) dağılımcı (11)
distributional (İng.) dağılımsal (8, 10, 11, 19)
distributional analysis (İng.) dağılımsal
çözümleme (11, 19)
distributional linguistics (İng.) dağılımsal
dilbilim (11); dağılımcı dilbilim (19)
distributional numeral (İng.) üleştirme sayısı
(2)
distributionalism (İng.) dağılımcılık (2, 11, 19);
dağılımsalcılık (10)
distribution(n)alisme (Fra.) dağılımcılık (10, 19)
Distributionalismus (Alm.) dağılımcılık (10, 11,
19)
Distributionalist (Alm.) dağılımcı (10, 11, 19)
distributionalist (İng.) dağılımcı (10, 11, 19)
distribution(n)aliste (Fra.) dağılımcı (10, 19)
distributionell (Alm.) dağılımsal (11, 19)
distributionelle Linguistik (Alm.) dağılımsal
dilbilim (11, 19)
Distributionen (Alm.) dağılımsal (10)
distributionnel (Fra.) dağılımsal (10, 11, 17, 19)
Distributionsanalyse (Alm.) dağılımsal
çözümleme (11, 19)
distrübütör (T/e) dağıtıcı, dağıtımcı, toptancı
(1)
disyllabic (İng.) iki heceli (2)
disyllable (Fra.) ikili seslem (9)
divanıâli (T/e) yüce yargılık (1)
divergence (İng.) ayrışma (2)
divergent validity (İng.) uzaksak geçerlik (4)
division into tone groups (İng.) bilgi birimlerine
ayırma (13)
diyagram (T/e) çizge (1)
diyalektik (T/e) eytişim (1, Y); (1, Y)
diyet (T/e) besidüzen (1)
diyetetik (T/e) besibilim, besibilimsel (1)
diyetisyen (T/e) besibilimci (1)
 1. Bölüm: Kaynak Dilden Türkçeye
dizanteri (T/e) kanlı sürgün (1)
dizayn (T/e) çizit, tasarçizim (1)
dizayncı (T/e) çizitçi, tasarçizimci (1)
dizel (T/e) içten yanmalı (1)
dodécasyllabe (Fra.) on ikili seslem (9)
doer (İng.) aracı-yapan, yapan (5)
doktrin (T/e) öğreti (1)
doküman (T/e) belge (1)
dokümantasyon (T/e) belgeleme (1)
dokümanter (T/e) belgesel (1)
dolikosefal (T/e) uzunkafalı (1)
domain (İng.) alan (2, 4, 15)
domain oriented (İng.) alan odaklı (4)
domain-referenced test (İng.) alan odaklı sınav
(4)
dominant (T/e) başat (1)
dominant language (İng.) baskın dil (15)
domination (İng.) yönetim, egemenlik (2)
done (T/e) veri (1)
doping (T/e) güç katımı (1)
Doppelform (Alm.) eşil (11, 19)
Doppelgliederung (Alm.) çift eklemleme (11);
çift eklemlilik (11, 19)
Doppelkonsonant (Alm.) çift ünsüz (11); ikiz
ünsüz (19)
Doppelsinn (Alm.) belirsizlik (11, 19)
Dorsal (Alm.) dilüstü ünsüzü (11, 19)
dorsal (İng.) dilüstü ünsüzü (2, 11, 19)
dorsale (Fra.) dilüstü ünsüzü (11, 19)
dorso alveolar (İng.) art dişyuvasıl (2)
dorso velar (İng.) dilardı damaksıl (2)
dorsum (İng.) dilardı (2)
dosya (T/e) dizeç (1)
dot chart (İng.) nokta grafiği (4)
double articulation (Fra.) çift eklemleme (11);
çift eklemlilik (8, 11, 17, 19)
double articulation (İng.) çift eklemleme (2, 11);
çift eklemlilik (11, 18, 19, Y); iki düzeyli
yapılanma (2)
double bar junction (İng.) yükseltme durağı (2)
double comparison (İng.) çifte karşılaştırma (2)
double consonant (İng.) çift ünsüz (2, 11)
double cross juncture (İng.) alçalan durak (2)
double negative (İng.) ikili olumsuz (2)
double vowel (İng.) çift ünlü (2)
doublet (Fra.) eşil (11, 19)
doublet (İng.) çiftçik (2); eşil (11, 19)
doublets (İng.) eşdeş (16)
doubling (İng.) çiftleme (2); ikizleşme (13)
doubly reflexive (İng.) ikil dönüşlü (5)
downgrading (İng.) düzey indirgeme (2)
downward comparison (İng.) azaltıcı
karşılaştırma (2)
dömifinal (T/e) yarıson (1)
döviz (T/e) yabancı para, özyazı (1)
dram (T/e) üzgü, üzünç (1)
dramatic dialect (İng.) oyun lehçesi (2)
38
dramatik (T/e) üzgüsel, üzünçlü (1)
drame (Fra.) dram (9)
dren (T/e) akaç (1)
drenaj (T/e) akaçlama (1)
drift (İng.) lehçeleşme (2)
drill (İng.) alıştırma (2, 7)
Druckakzent (Alm.) vurgu (11, 19)
Drucksilbe (Alm.) vurgulu seslem (11)
dua (T/e) yakarı, yakarış (1)
Dual (Alm.) ikil (11, 19)
dual (İng.) ikil (2, 11, 19)
Dualis (Alm.) ikil (11)
dualism (İng.) ikicilik (2)
dualistic theory (İng.) ikil ilişki kuramı (2)
duality (İng.) ikilik (2)
duality of patterning (İng.) ikili örüntüleme (2)
Dual-Language Method (İng.) İki-dilli Yöntem
(12)
dubitative (İng.) söylenti kipi (2)
dublaj (T/e) sözlendirme (1)
dubleks (T/e) ikikatlı (1)
Dublette (Alm.) eşil (11, 19)
dublör (T/e) yedek oyuncu (1)
duçar olmak (T/e) uğramak, tutulmak (1)
duel (Fra.) iki (11, 19)
duhuliye (T/e) girmelik, girimlik (1)
dummy element (İng.) dışlak öğe (2)
dumura uğramak (T/e) körelmek (1)
dunkel (Alm.) pes (11, 19)
duplication (İng.) ikizleşme (13)
duration (İng.) süre (2, 8, 10, 11, 13, 19);
süreklilik (13); uzunluk (11, 19)
durative (İng.) sürerlik görünüşü (2)
durative Aktionsart (Alm.) sürerlik görünüşü
(11, 19)
durative aspect (İng.) sürerlik görünüşü (11, 19)
durative verb (İng.) sürerlik eylemi (11, 19)
durée (Fra.) süre (10, 11, 19)
düalizm (T/e) ikicilik (1)
dükkân (T/e) satışlık (1)
dünya (T/e) yeryuvarlağı, çevre, ortam (1)
dürbün (T/e) ırakgörür (1)
dürüst (T/e) doğru, güvenilir (1)
düstur (T/e) genel kural, başyasa, yasalar
dergisi, düzgü (1)
düyan (T/e) borçlar (1)
dvanda compound (İng.) eşleyici bileşik (2)
dydic (İng.) ikil (2)
dynamic (İng.) devingen (12); devimsel (19)
dynamic accent (İng.) dinamik vurgu (2)
dynamic linguistics (İng.) zaman boyutlu
dilbilim (2)
dynamique (Fra.) devimsel (8, 19)
dynamique temporelle (Fra.) süremsel
devingenlik (8)
dynamisch (Alm.) devimsel (19)
 Türkçe Terim ve Sözcükler TTS—Dilbilim
1. Derleme

dys- (T/e) kötü, güç, bulunmaz (Yun. sonek) dyslexia (İng.) okuma güçlüğü (2)
(1) dysphasia (İng.) söz yitimi (2)
dysarthria (İng.) bozuk eklemleme (2) dysphonia (İng.) bozuk sesletim (2)
dyslalia (İng.) bozuk söyleyiş (2)

écriture syllabique (Fra.) seslemsel yazı (11, 19)

eçhel (T/e) pek bilgisiz (1)
eda (T/e) alım, anlatış yolu, davranış, ödeme,
yerine getirme (1)
eda etmek (T/e) ödemek, yerine getirmek (1)
edalı (T/e) ince çalımlı (1)
edat (T/e) ilgeç (1, 11)
e- (T/e) -dan, oradan (Lat. önek) (1) edat-ı haber (T/e) koşaç (11)
EAP (İng.) akademik amaçlı İngilizce (4, 7) edebi (T/e) yazınsal (1)
ear-training (İng.) kulak eğitimi (2) edeb-i kelam (T/e) örtmece (11)
ebat (T/e) boyutlar (1) edeb-i lisan (T/e) yazın dili (11)
ebedi (T/e) bengi, ölümsüz, sonsuz (1) edebiyat (T/e) yazın (1, Y)
ebedilik (T/e) ölümsüzlük, sonsuzluk (1) edebiyatçı (T/e) yazıncı (1)
ebediyen (T/e) sonsuza değin (1) edep (T/e) saygıbilirlik (1)
ebediyet (T/e) sonsuzluk (1) edepli (T/e) saygıbilir (1)
Ebene (Alm.) düzey (10, 11, 19) edepsiz (T/e) saygıbilmez (1)
ebeveyn (T/e) ana baba (1); ana-babalar (Y) edepsizlik (T/e) saygıbilmezlik (1)
ebleh (T/e) alık (1) edip (T/e) yazar (1)
écart (Fra.) sapma (9, 11, 19) edisyon (T/e) basım (1)
écart de dialecte (Fra.) yerel dil kullanımına edisyonkritik (T/e) eleştirel basım (1)
dayalı sapma (9) editing (İng.) düzeltim (4); düzeltme,
écart graphologique (Fra.) yazı ile ilgili sapma düzenleme (2)
(9) édition critique (Fra.) eleştirmeli yayım (9)
écart historique (Fra.) tarihsel sapma (9) editör (T/e) yayımcı (1)
écart lexical (Fra.) sözcüksel sapma (9) editörlük (T/e) yayımcılık (1)
écart morphologique (Fra.) biçimbirimsel educational linguistics (İng.) eğitim dilbilimi
sapma (9) (2); eğitimsel dilbilim (7)
écart sémantique (Fra.) anlamsal sapma (9) Educational Testing Service (İng.) Eğitimsel
écart syntaxique (Fra.) sözdizimsel sapma (9) sınama hizmetleri (4)
ecdat (T/e) atalar, dedeler (1) edvar (T/e) çağlar (1)
echo question (İng.) yansıma soru (2) efemine (T/e) kadınsı (1)
echo word (İng.) yansımalı sözcük (2) effacement (Fra.) silme (11, 19)
echoic word (İng.) yansıma (5, 13) effector (İng.) etkileyen (5)
eclectic (İng.) seçmeci (12, Y); seçmeli (2) efficiency (İng.) etkinlik (2)
eclectic method (İng.) seçmeli yöntem (3, 7) efkâr (T/e) düşünceler, kaygı, tasa (1)
eclecticism (İng.) seçmecilik (2, 7, Y) efkârıumumiye (T/e) kamuoyu (1)
éclectisme (Fra.) seçmecilik (17) efkârlı (T/e) düşünceli, tasalı (1)
eclipsis (İng.) silikleşme (2) EFL (İng.) yabancı dil olarak İngilizce (7)
ecnebi (T/e) yabancı (1) efor (T/e) çaba, güç (1)
ecology of language (İng.) dil çevrebilimi (2) efrat (T/e) bireyler (1)
ECPE (İng.) İngilizce yeterlik sertifika sınavı (4) efsane (T/e) söylence (1)
ecphoneme (İng.) ünlem işareti (2) efsanevi (T/e) söylencesel (1)
économie du langage (Fra.) dilsel tutumluluk efsun (T/e) büyü (1)
(19)
egocentric (İng.) benlikçi (2)
écriture (Fra.) yazı (8, 10, 11, 17, 19)
ego-centric (İng.) benmerkezli (12)
écriture idéographique (Fra.) kavramsal yazı
egocentric speech (İng.) benmerkezci
(11, 17, 19)
konuşma (7)
écriture phonétique (Fra.) sesçil yazı (11, 17,
19) egoist (T/e) bencil (1)
écriture pictographique (Fra.) görüntüsel yazı egoistlik (T/e) bencillik (1)
(11, 17, 19) egoizm (T/e) bencillik (1)

39
 1. Bölüm: Kaynak Dilden Türkçeye
egosantrik (T/e) benözekçil (1)
egosantrist (T/e) benözekçi (1)
egosantrizm (T/e) benözekçilik (1)
EGP (İng.) genel amaçlı İngilizce (7)
egressive (İng.) dış çıkışlı (2)
egressive air stream mechanism (İng.) çıkışlı
hava akış düzeni (13)
egzersiz (T/e) alıştırma (1)
egzistansiyalist (T/e) varoluşçu (1)
egzistansiyalizm (T/e) varoluşçuluk (1)
egzo-(exo-) (T/e) dış, dışında (Yun. önek) (1)
egzogami (T/e) dışevlilik (1)
egzotik (T/e) yabancıl (1)
egzotizm (T/e) yabancıllık (1)
ehemmiyet (T/e) önem, önem vermek,
önemsemek (1)
ehemmiyetli (T/e) önemli (1)
ehemmiyetsiz (T/e) önemsiz (1)
ehli (T/e) evcil (1)
ehlihibre (T/e) bilirkişi (1)
ehlileşmek (T/e) evcilleşmek (1)
ehlivukuf (T/e) bilirkişi (1)
ehliyet (T/e) yeterlik, yeterlik belgesi (1)
ehliyetname (T/e) yeterlik belgesi (1)
ehven (T/e) ucuz, yeğ (1)
Eigenname (Alm.) özel ad (11, 19)
Eigenschaftswort (Alm.) sıfat (10, 11, 19)
Einbettung (Alm.) yerleşim (19); yerleşme (11,
19); yerleştirme (11)
einfacher Satz (Alm.) yalın tümce (11, 19)
einfaches Tempus (Alm.) yalın zaman (11, 19)
einfaches Wort (Alm.) yalın sözcük (11)
Eingrenzung (Alm.) sınırlandırma (11, 19)
Einheit (Alm.) birim (10, 11, 19)
Einschub (Alm.) içtüreme (11, 19)
einsilbige Sprachen (Alm.) tekheceli diller (11,
19)
ejective (İng.) gırtlak duraklı (2)
ek- (T/e) dış, dışarı (Yun. önek) (1)
ekâbir (T/e) kodaman (1)
ekalliyet (T/e) azınlık (1)
ekarte etmek (T/e) uzaklaştırmak, yok etmek
(1)
ekber (T/e) en büyük (1)
ek-fiil (T/e) ekeylem (11)
ekip (T/e) takım (1)
eklektizm (T/e) seçmecilik (1)
eko (T/e) yankı (1)
ekol (T/e) okul (1)
ekoloji (T/e) çevrebilim (1)
ekolojik (T/e) çevrebilimsel (1)
ekolu (T/e) yankılı (1)
ekonomi (T/e) tutum, tutumbilim (1)
ekosuz (T/e) yankısız (1)
ekran (T/e) görüntülük (1)
eks- (ex-) (T/e) -dan, oradan (Lat. önek) (1)
eksantrik (T/e) ayrıksı , dışmerkezli (1)
40
ekseri (T/e) çoğu, çokluk (1)
ekseriya (T/e) çoğunlukla (1)
ekseriyet (T/e) çoğunluk (1)
ekskavatör (T/e) kazaratar, kazmaç (1)
ekspansiyon (T/e) yayılım (1)
ekspansiyonist (T/e) yayılımcı (1)
ekspansiyonizm (T/e) yayılımcılık (1)
eksper (T/e) bilirkişi, uzman (1)
eksport (T/e) dışsatım (1)
ekspres (T/e) beklemesiz (tren), özelulak
(mektup) (1)
ekspresyon (T/e) deyim (1)
ekspresyonist (T/e) dışavurumcu (1)
ekspresyonizm (T/e) dışavurumculuk (1)
ekstra (T/e) birinci, eşi benzeri yok, eşsiz, üste
olarak, üstün (1)
ekstra- (extra-) (T/e) -dışı, -üstü (Lat. önek)
(1)
ekstre (T/e) özüt (1)
ekstrem (T/e) uç, uzak (1)
ekvator (T/e) eşlek (1)
elaborated code (İng.) geniş düzenek (15);
incelikli düzenek, özenli dil (2); işlenmiş dil
(12, Y)
elan (T/e) daha, şimdiki durumda (1)
elastiki (T/e) esnek (1)
elastikiyet (T/e) esneklik (1)
élatif (Fra.) çıkış durumu (11, 19)
Elativ (Alm.) çıkış durumu (19)
elative (İng.) çıkış durumu (2, 11, 19)
Elativus (Alm.) çıkış durumu (11)
ELBA (İng.) İngilizce sınav takımı (4)
elbet (T/e) hiç kuşku yok, kuşkusuz (1)
elbette (T/e) hiç kuşku yok, kuşkusuz (1)
elbise (T/e) giysi (1)
elektrifikasyon (T/e) elektrik verme,
elektriklendirilme, elektriklendirme (1)
elem (T/e) acı, üzüntü (1)
eleman (T/e) çalışman, görevli, öğe (1)
eleman (T/e) öge (Y)
Element (Alm.) öğe (19)
element (İng.) öğe (2, 19, Y)
élément (Fra.) öğe (8, 19)
élément formateur (Fra.) oluşturucu öğe (8)
elevation (İng.) yüceltme (2)
elhamdülillah (T/e) Tanrı’ya şükür (1)
elicitation (İng.) bilgi alan (12); çıkartım (2);
söyletim (2, 7)
elicitation procedure (İng.) söyletim işlemi (7)
elicited imitation (İng.) söyletimli öykünme (7)
eliciting (İng.) bilgi alma (12)
elifba (T/e) abece (11)
elim (T/e) acı, acıklı, acınacak (1)
elimine etmek (T/e) elemek (1)
elimine olmak (T/e) elenmek (1)
Elision (Alm.) sonünlü düşmesi (11); sonünlü
silinmesi (19)
 Türkçe Terim ve Sözcükler TTS—Dilbilim
1. Derleme
elision (İng.) düşme, ses düşmesi (13); son ses
düşmesi (2); sonünlü düşmesi (11); sonünlü
silinmesi (19)
élision (Fra.) son ünlü düşmesi (11); sonünlü
silinmesi (19)
elit (T/e) seçkin (1)
Ellipse (Alm.) eksilti (11, 19)
ellipse (Fra.) eksilti (9, 11, 17, 19)
ellipse (İng.) eksilti (11)
ellipsis (İng.) düşüm (5, 12); eksilti (2, 19);
eksiltililik (16); eksiltme (7); silme (13)
ellipted (İng.) eksiltili (2)
elliptic (İng.) düşümlü (13)
elliptical (İng.) eksiltili (2, 11, 19)
elliptique (Fra.) eksiltili (9, 11, 19)
elliptisch (Alm.) eksiltili (11, 19)
elocution (İng.) konuşma eğitimi (2)
éloge (Fra.) övgü (9)
ELTS (İng.) İngilizce Dil Sınavı Hizmetleri (4)
elyaf (T/e) telcikler (1)
elzem (T/e) geçilmez, pek gerekli (1)
emanet (T/e) saklam (1)
emanet yeri (T/e) saklamlık (1)
emanetçi (T/e) saklamcı (1)
emare (T/e) belirti, ipucu, iz (1)
emaye (T/e) sırlı (1)
embed (İng.) içe yerleştirmek, içkinlemek (2)
embedded (İng.) içeyerleşik (2)
embedded clause (İng.) içe yerleşik tümcecik
(2)
embedding (İng.) giriştirme (5); içe yerleştirme
(2); yerleşme (19); yerleştirme (11)
emboîtement (Fra.) yerleşme (11); yerleşim (19)
embrayeur (Fra.) söylemsel öge (9, 17)
emektar (T/e) emeği geçmiş, emek vermiş (1)
emel (T/e) umunç (1)
émetteur (Fra.) verici (10, 11, 17, 19)
emic/etic (İng.) işlev / biçim (2)
emin (T/e) güvenilir, inanılır (1)
emin olmak (T/e) inanmak, iyice bilmek (1)
emir (T/e) buyruk, komut (1)
emir cümlesi (T/e) buyrum tümcesi (11)
emir siygası (T/e) buyrum kipi (11)
emisyon (T/e) kâğıt para çıkarma, yayım
(radyo, televizyonda) (1)
emniyet (T/e) güven, güvenlik (1)
emniyet amiri (T/e) güvenlik yöneticisi (1)
emniyetli (T/e) güvenilir (1)
emotion (İng.) duygulanım (12)
emotive (İng.) duygusal (2)
emotive meaning (İng.) duygusal anlam (7)
empermeabl (T/e) geçirimsiz (1)
emperyalist (T/e) elkoyucu, yayılımcı (1)
emperyalizm (T/e) elkoyuculuk, yayılımcılık (1)
Empfänger (Alm.) alıcı (10, 11, 18, 19)
Empfindungswort (Alm.) ünlem (11, 19)
Emphase (Alm.) tumturak (11, 19)
41
emphase (Fra.) tumturak (11, 19)
emphasis (İng.) pekiştirme (5); tumturak (11,
19); vurgu (2)
emphatic (İng.) tumturaklı, vurgulu (2)
emphatic stress (İng.) pekiştirme vurgusu (13)
emphatic syllable (İng.) pekiştirici parça (13)
emphatique (Fra.) tumturaklı (9)
empirical (İng.) deneysel (7)
empirical validity (İng.) deneysel geçerlik (7);
gözlemsel geçerlik (4)
empiricism (İng.) deneycilik (2); deneyselcilik
(7)
empiricist (İng.) gözlemci (12)
empirique (Fra.) görgül (8)
emploi (Fra.) kullanım (10, 11, 17, 19)
empresyonist (T/e) izlenimci (1)
empresyonizm (T/e) izlenimcilik (1)
emprunt (Fra.) aktarım (10, 11, 19); aktarma
(10, 17, 11, 19)
empty morph (İng.) boş biçimbirimcik (2)
empty position (İng.) boş alan (11, 19)
empty slot (İng.) boş alan (11, 19)
empty word (İng.) boş sözcük (2)
emretmek (T/e) buyurmak (1)
emrivaki (T/e) oldubitti, olupbitti (1)
emsal (T/e) benzer (1)
emsile (T/e) dizi (11)
emtia (T/e) mallar (1)
emülsiyon (T/e) sütsü (1)
enabling skills (İng.) alt beceriler (7)
Enallage (Alm.) değişikleme (19)
enallage (İng.) değişikleme (19)
énallage (Fra.) değişikleme (19)
encam (T/e) işin sonu, son (1)
enchâssement (Fra.) yerleştirme (9, 11);
yerleşme (19)
enclisis (İng.) ulama (2)
enclitic (İng.) sonu bağlımlı (2); sonasığınık (19)
enclitique (Fra.) sonasığınık (19)
encodage (Fra.) düzgüleme (17, 19)
encode (İng.) düğümleme, düzenekleme (2)
encoder (İng.) eşgeçerlilik, iletmeç (16)
encoding (İng.) düzenekleme (7); şifreleme (12);
düzgüleme (19)
endam (T/e) boy bos (1)
endaze (T/e) ölçü (1)
endearments (İng.) sevecenlikli sözcükler (16)
ender (T/e) pek az, pek seyrek (1)
endikasyon (T/e) belirti (1)
endikatör (T/e) gösterge (1)
ending (İng.) bitim (2, 11, 19); çekim eki (2, 11,
19)
endirekt (T/e) dolaylı (1)
endişe (T/e) kaygı, kuşku, tasa (1)
endişe etmek (T/e) kaygılanmak (1)
endo- (T/e) iç, içinde (Yun. önek) (1)
endocentric (İng.) içözeksel (19); ortalı (12)
 1. Bölüm: Kaynak Dilden Türkçeye
endocentric compound (İng.) başlı bileşik
sözcük (13)
endocentric construction (İng.) içmerkezli yapı
(2)
endocentrique (Fra.) içözeksel (19)
endogami (T/e) içevlilik (1)
endokrinoloji (T/e) içsalgıbilim (1)
endophasia (İng.) inilti dil (2)
endophore (Fra.) içgönderim (9)
Endozentrisch (Alm.) içözeksel (19)
Endung (Alm.) bitim (11, 19); çekim eki (11, 19)
endüljans (T/e) hoşgörürlük (1)
endüstri (T/e) işleyim (1)
endüstriyel (T/e) işleyimsel (1)
enerji (T/e) çaba, erk, güç (1)
enerjik (T/e) gürel, güreli (1)
enfeksiyon (T/e) bulaşım (sayrılık), bulaşma
(sayrılık) (1)
enfes (T/e) çok güzel, en güzel (1)
enflasyon (T/e) şişkinlik (1)
enflüanza (T/e) göğüs ingini, paçavra sayrılığı
(1)
enformasyon (T/e) danışma (1)
enformatik (T/e) bilgisayım (1)
enfraruj (T/e) kızılötesi (1)
enfrastrüktür (T/e) altyapı (1)
enfüsi (T/e) öznel (1)
Enge (Alm.) daraltı (11, 19)
Engelaut (Alm.) daraltılı (11, 19)
enger Vokal (Alm.) dar ünlü (11, 19)
English as a Foreign Language (İng.) Yabancı
Dil olarak İngilizce (3, 7)
English as a Second Language (İng.) İkinci Dil
olarak İngilizce (3, 7)
English as an International Language (İng.)
Uluslararası Dil olarak İngilizce (3, 7)
English for Academic Purposes (İng.)
Akademik Amaçlı İngilizce (3, 4)
English for Academic Purposes test (İng.)
Akademik amaçlı İngilizce sınavı (4)
English for General Purposes (İng.) Genel
Amaçlı İngilizce (3, 7)
English for Occupational Purposes (İng.)
Meslek Amaçlı İngilizce (4, 7)
English for Occupational Purposes test (İng.)
Meslek amaçlı İngilizce sınavı (4)
English for science and technology (İng.) bilim
ve teknoloji amaçlı İngilizce (7); Teknoloji
Dili olarak İngilizce (3)
English for Special Purposes (İng.) Özel Amaçlı
İngilizce (3, 7)
English for Specific Purposes (İng.) Belirli
Amaçlı İngilizce (3); Özel Amaçlı İngilizce (4)
English for Specific Purposes test (İng.) Özel
amaçlı İngilizce sınavı (4)
English Language Battery (İng.) İngilizce sınav
takımı (4)
42
English Language Testing Service (İng.)
İngilizce Dil Sınavı Hizmetleri (4)
English medium school (İng.) İngilizce eğitim
yapan okul (7); Öğretim Dili İngilizce olan
Okul (3)
English Placement Test (İng.) İngilizce
yerleştirme sınavı (4)
English Proficiency Test Battery (İng.) İngilizce
yeterlik sınav takımı (4)
English through actions (İng.) eylemlerle
İngilizce (12)
engram (İng.) bellek yazım (2)
enjambement (Fra.) artlama (9)
enjeksiyon (T/e) iğne vurma, iğne yapma (1)
enjekte etmek (T/e) iğne ile vermek, iğne
vurmak (1)
enjektör (T/e) iğne (1)
enkaz (T/e) yıkıntı (1)
enklitisch (Alm.) sonasığınık (19)
énoncé (Fra.) sözce (8, 10, 11, 17, 19)
énoncé constatif (Fra.) betimleyici sözce (9);
gözlemleyici sözce (17)
énoncé de faire (Fra.) edim sözcesi (11)
énoncé d‘état (Fra.) durum sözcesi (11)
énoncé élémentaire (Fra.) temel sözce (11)
énoncé performatif (Fra.) edimsel sözce (9);
gerçekleştirici sözce (17)
énonciataire (Fra.) sözcelenen özne (9)
énonciateur (Fra.) sözceleme öznesi,
sözceleyen (9)
enonciation (İng.) sözceleme (11)
énonciation (Fra.) sözceleme (10, 11, 17, 19)
énonciation énoncée (Fra.) sözcelenmiş sözce
(9)
ensemble (Fra.) küme (8)
enstantane (T/e) çabucak (1)
enstrüman (T/e) çalgı (1)
enstrümantalizm (T/e) araççılık (1)
Entähnlichung (Alm.) ayrışım (10); ayrılım (11,
19)
entailment (İng.) gerektirim (2, 3); gerektirme
(12)
entari (T/e) giysi (1)
entelektüalizm (T/e) aydıncılık (1)
entelektüel (T/e) aydın (1)
enteresan (T/e) ilgi çekici, ilginç (1)
enterese etmek (T/e) ilgilendirmek (1)
enterkonnekte (T/e) bağlantılı (1)
enterkonnekte sistem (T/e) bağlantılıdizge (1)
entern (T/e) yetişici (1)
enternasyonal (T/e) uluslararası (1)
enternasyonalizm (T/e) uluslararasıcılık (1)
enterne etmek (T/e) gözaltına almak (1)
enternlik (T/e) yetişicilik (1)
entertip (T/e) tümdizer, tümdizim (1)
entità (İta.) kendilik (8)
entité (Fra.) kendilik (8)
 Türkçe Terim ve Sözcükler TTS—Dilbilim
1. Derleme
entity (İng.) varlık (2, 5)
Entlehnung (Alm.) aktarım (10, 11, 19); aktarma
(11, 19)
entrance test (İng.) giriş sınavı (4)
entrika (T/e) dolap, düzen, oyun (1)
entrika çevirmek (T/e) dolap çevirmek (1)
entrikacı (T/e) düzenci (1)
entrophy (İng.) bilgi yitimi (2)
Entrundung (Alm.) düzleşme (11, 19)
entry (İng.) madde başı (2)
Entwicklung (Alm.) evrim (11, 19)
enunciation (İng.) sözceleme (2, 10, 19)
envai türlü (T/e) çeşit çeşit, türlü türlü (1)
envanter (T/e) döküm (1, Y)
envestisman (T/e) yatırım (1)
environment (İng.) çevre (2, 8, 10, 11, 19);
ortam (2)
environmental conditioning (İng.) çevre
koşullaması (2)
environnement (Fra.) çevre (10, 11, 17, 19)
EOP (İng.) meslek amaçlı İngilizce (4, 7)
epanalepsis (İng.) vurgulama adılı (2)
épanorthose (Fra.) dönüş (9)
Epenthese (Alm.) içtüreme (11, 19)
épenthèse (Fra.) iç türeme (9, 11, 19); içses
türemesi (17)
epenthesis (İng.) iç()türeme (2, 11, 19); ünlü
türemesi (13)
ephemeral word (İng.) geçici sözcük (2)
epi- (T/e) üst, üstünde, üzerinde (Yun. önek)
(1)
epicene (İng.) ortak cinsli (2)
epidemi (T/e) salgın, salgın sayrılık (1)
epiglottis (İng.) küçük dil (2)
epigrafi (T/e) yazıtbilim (1)
epigrahy (İng.) yazıt inceleme (2)
épigramme (Fra.) iğneleme (9)
épigraphe (Fra.) baş söz (9)
epigraphy (İng.) eski yazı bilgisi (2)
epik (T/e) koçaklamalı (1)
epilog (T/e) sondeyiş (1)
epiphora (İng.) sondan yineleme (2)
epiphore (Fra.) son yinelem (9)
episemem (İng.) birim anlam (2)
épisode (Fra.) oluntu (9)
episodic memory (İng.) benlik belleği (2)
epistemic modality (İng.) düz kiplik (2)
epistemology (İng.) bilgi kuramı (2)
epistemoloji (T/e) bilgi kuramı (1)
épistrophe (Fra.) son yinelem (9)
Epithese (Alm.) sontüreme (19)
épithèse (Fra.) sonses türemesi (17);
sontüreme (11, 19)
Epithesis (Alm.) sontüreme (11)
epithesis (İng.) son()türeme (2, 11, 19)
epithet (İng.) belgeç (11, 19); nitem, tamlayan
(2); sanlık (19)
43
épithète (Fra.) belgeç (11, 19); sanlık (19); sanlık
sıfatı (8)
Epitheton (Alm.) belgeç (11, 19); sanlık (19)
épizeux (Fra.) sözcük yinelemesi (9)
eponym (İng.) kişi kökenli (2)
EPT (İng.) İngilizce yerleştirme sınavı (4)
EPTB (İng.) İngilizce yeterlik sınav takımı (4)
equate (İng.) eşitlemek (4)
équatif (Fra.) eşitlik derecesi (11, 19)
equating (İng.) eşitleme (4)
equational sentence (İng.) eşitlemeli tümce,
eşlemeli (2)
equative (İng.) eşitlik derecesi (11, 19); eşitlik
eki (2)
equi NP deletion (İng.) eş ad silinmesi (2)
equipollent (İng.) eş değerli karşıtlık (2)
equipollent opposition (İng.) eş ağırlıklı
karşıtlık (2); eş()öğeli karşıtlık (11, 19)
equivalence (İng.) eşdeğerlik (2, 4, 19)
équivalence (Fra.) eşdeğerlilik (8); eşdeğerlik
(19)
equivalence coefficient (İng.) eşdeğerlik
katsayısı (4)
equivalent forms (İng.) eşdeğer biçimli
sınavlar (4)
equivocation (İng.) eşbiçimli (2)
erect posture (İng.) dik-duruş (16)
Ergänzung (Alm.) tümleç (11, 19)
ergatif (Fra.) eden durumu (19)
Ergativ (Alm.) eden durumu (19)
ergative (İng.) eş işlevsel (2); işsel (13); eden
durumu (19)
ergonomi (T/e) işbilim (1)
erkân (T/e) büyükler, ileri gelenler (1)
erkânıharbiyeiumumiye (T/e) genelkurmay (1)
erotik (T/e) kösnül (1)
erotizm (T/e) kösnüllük (1)
erozyon (T/e) aşınma (1)
error (İng.) yanılgı (Y); yanlış (7)
error analysis (İng.) yanılgı çözümlemesi (Y);
yanlış çözümlemesi (2, 7)
error correction (İng.) yanlış düzeltme (7)
error evaluation (İng.) yanlış değerlendirme (7)
error of measurement (İng.) ölçüm hatası (4)
error variance (İng.) hata dağılımı (4)
erste Gliederung (Alm.) birinci eklemleme (11,
19)
Erweichung (Alm.) yumuşama (11, 19)
Erweiterung (Alm.) yayılım (11, 19)
Erzählprogramm (Alm.) anlatı izlencesi (11)
erzak (T/e) yiyecek (1)
esaret (T/e) tutsaklık (1)
esas (T/e) ana, asal, temel (1)
esasen (T/e) başından, doğrusu, doğrusunu
isterseniz, gene, kökünden, nasıl olsa (1)
esasi (T/e) asal (1)
esaslı (T/e) etkili, geniş ölçüde, güzel, köklü (1)
 1. Bölüm: Kaynak Dilden Türkçeye
esassız (T/e) doğru olmayan, köksüz (1)
esatir (T/e) söylenceler (1)
esbabı mucibe (T/e) gerekçe (1)
esef (T/e) acınma, yerinme (1)
esef verici (T/e) üzücü (1)
eser (T/e) yapıt (1)
esir (T/e) tutsak (1)
eskiz (T/e) taslak (1)
eskrim (T/e) kılıçoyunu (1)
ESL (İng.) ikinci dil olarak İngilizce (7)
esmer (T/e) buğdayrengi, yağız (1)
esna (T/e) an, sıra (1)
esnasında (T/e) sırasında (1, Y)
esophageal cavity (İng.) yemek borusu
boşluğu (2)
ESP (İng.) Özel Amaçlı İngilizce (4)
espas (T/e) aralık (1)
espase (T/e) aralıklı (1)
espressione (İta.) anlatım (8)
espri (T/e) bulucuk (1)
esprit (Fra.) nükte (9)
esrar (T/e) giz, gizem (1)
esrarengiz (T/e) gizemli (1)
esrarlı (T/e) gizemli (1)
essay test (İng.) yazılı sınav (4)
essif (Fra.) koşul durumu (11, 19)
essive (İng.) koşul durumu (11, 19); yerleşiklik
durumu (2)
Essivus (Alm.) koşul durumu (11, 19)
EST (English for Science and Technology)
(İng.) bilim ve teknoloji amaçlı İngilizce (7)
EST (Extended Standard Theory) (İng.)
Genişletilmiş Standart Kuram (12)
estetik (T/e) güzelduyu, güzelduyubilim,
güzelduyusal (1)
estetikçi (T/e) güzelduyucu (1)
estetisyen (T/e) güzelduyucu (1)
estetizm (T/e) güzelduyuculuk (1)
estimates (İng.) ölçüler (4)
esvap (T/e) giysi (1)
eşantiyon (T/e) örneklik (1)
eşarp (T/e) başörtü (1)
eşel mobil (T/e) oynak ölçü (1)
eşkâl (T/e) biçimler, kılık, taslaklar (1)
eşraf (T/e) ileri gelenler (1)
eşya (T/e) nesne (1)
etap (T/e) aşama (1)
état de langue (Fra.) dil durumu (8, 17)
état de langue (İng.) geçici lehçe (2)
ethics (İng.) ahlak, etik (4)
ethnocentric (İng.) budun merkezli (7)
ethnographic linguistics (İng.) budunbetimsel
dilbilim (2)
ethnography (İng.) budunbetim (15);
budunbilgisi (12)
ethnography of communication (İng.) iletişim
budunbetimi (15)
44
ethnography of speaking (İng.) konuşma
kullanım bilgisi (2)
ethno(-)linguistics (İng.) budundilbilim (2, 11,
15, 19); budun dilbilimi (12)
Ethnolinguistik (Alm.) budundilbilim (11, 19)
ethnolinguistique (Fra.) budundilbilim (11, 17,
19)
ethnology (İng.) budunbilim (15)
ethnomethodology (İng.) budun yöntembilim
(3); budunyöntembilimi (7); etkileşim
yöntembilimi (15)
etik (T/e) törebilim, törel (1)
etimoloji (T/e) kökenbilim (1)
etnik (T/e) budunsal (1)
etnograf (T/e) budunbetimci (1)
etnografya (T/e) betimsel budunbilim (1)
etnolog (T/e) budunbilimci (1)
etnoloji (T/e) budunbilim (1)
etol (T/e) omuz atkısı (1)
etraf (T/e) çevre (1)
etraflı (T/e) ayrıntılı, eksiksiz (1)
être de langue (Fra.) dil varlığı (8)
ETS (İng.) Eğitimsel Sınama Hizmetleri (4)
etüt (T/e) araştırma, inceleme, ön çalışma (1)
etymological (İng.) kökenbilimsel (2)
Etymologie (Alm.) kökenbilim (10, 11, 19)
étymologie (Fra.) kökenbilim (10, 11, 17, 19)
étymologie populaire (Fra.) halk kökenbilimi
(17, 19); köken yakıştırma (19); yanlış
kökenleme (11); yerlileştirme (19)
étymologique (Fra.) kökenbilimsel (17)
etymology (İng.) köken()bilgisi (2, 7);
kökenbilim (2, 10, 11, 19, Y)
Etymon (Alm.) köken (10, 11, 19)
etymon (İng.) köken (2, 10, 11, 19)
étymon (Fra.) köken (10, 11, 19)
eu- (T/e) gerçek, iyi (Yun. önek) (1)
euphemism (İng.) örtmece (11, 16, 19)
euphémisme (Fra.) örtmece (11, 19)
Euphemismus (Alm.) örtmece (11, 19)
Euphonie (Alm.) akışma (11, 19)
euphonie (Fra.) akışma (11, 19)
euphony (İng.) akışım (2); akışma (11, 19)
euphorique (Fra.) esenlikli (9)
evaluation (İng.) değerlendirme (4, 7, 12)
evaluation of coursebooks (İng.) ders kitabı
değerlendirme (7)
evaluation of curricula (İng.) izlence sınaması
(7)
evaluation of materials (İng.) araç gereç
değerlendirme (7)
evaluation procedure (İng.) değerlendirme
işlemi (2)
evaluative comprehension (İng.)
değerlendirmeci kavrayış (7)
event (İng.) olay (2)
evham (T/e) kuruntu(lar), kuşku(lar) (1)
 Türkçe Terim ve Sözcükler TTS—Dilbilim
1. Derleme
evhamlı (T/e) kuruntulu, kuşkulu (1)
evkaf (T/e) bağlıbağışlar (1)
evla (T/e) daha iyi, yeğ (1)
evlat (T/e) çocuk(lar) (1)
evleviyetle (T/e) öncelikle (1)
evliya (T/e) eren, ermiş, yatır (1)
evocative (İng.) çağrışımcı (2)
evocatory (İng.) çağrışımsal (2)
évolutif (Fra.) evrimsel (10, 11, 17, 19)
Evolution (Alm.) evrim (10, 11, 19)
evolution (İng.) evrim (10, 11, 19)
évolution (Fra.) evrim (10, 11, 19)
évolution linguistique (Fra.) dilsel evrim (8)
evolutionary (İng.) evrimsel (10, 11, 19)
evolutionary linguistics (İng.) evrimci dilbilim
(2)
evolutionistisch (Alm.) evrimsel (10)
evolutiv (Alm.) evrimsel (11, 19)
evolutive linguistics (İng.) evrimsel dilbilim (11,
19)
evolutive Sprachwissenschaft (Alm.) evrimsel
dilbilim (11, 19)
evsaf (T/e) nitelik(ler) (1)
evvela (T/e) ilk önce, ilkin, önce (1)
evveliyat (T/e) önceleri, öncesi (1)
exact word method (İng.) tam sözcük yöntemi
(7)
examination (İng.) sınav (4, Y)
examination board (İng.) sınav kurulu (4)
Examination for the Certificate of Proficiency
in English (İng.) İngilizce yeterlik sertifika
sınavı (4)
examinee (İng.) sınava giren (4)
exception (İng.) kuraldışı (2)
exchange (İng.) değişim (3, 12)
exclamation (Fra.) haykırma (9); ünlem (8)
exclamation (İng.) ünlem (2, 7)
exclamative (İng.) ünlemlik (2)
exclamatory (İng.) ünlemle ilgili (2)
excrescent (İng.) iç türemeli (2)
excrescent consonant (İng.) içtüremeli ünsüz
(2)
exercitive (İng.) yaptırımcıl (12)
exhalation (İng.) soluk verme (2)
exhaustiveness (İng.) kapsamlılık (2)
exhortative (İng.) özendirme kipi (2)
existential sentence (İng.) varoluşsal tümce (2)
exit test (İng.) bitirme sınavı (4)
exocentric (İng.) dışözeksel (19); ortasız (12)
exocentric compound (İng.) başsız bileşik
sözcük (13)
exocentric construction (İng.) dışmerkezli yapı
(2)
exocentrique (Fra.) dışözeksel (19)
exogeneus (İng.) dış belirlemeli (2)
exoglossic (İng.) anadil dışı (3)
exolinguistics (İng.) üstdilbilim (2)
45
exonormative (İng.) ölçündışı dil (3)
exophasia (İng.) dış sesleme (2)
exophora (İng.) dış gönderim (2)
exophore (Fra.) dışgönderim (9)
exorde (Fra.) söylev başlangıcı (9)
exozentrisch (Alm.) dışözeksel (19)
Expansion (Alm.) yayılım (11, 19)
expansion (Fra.) yayılım (11, 19)
expansion (İng.) yayılım (2, 11, 19)
expectancy (İng.) beklenirlik (12)
expectancy theory (İng.) beklenti kuramı (7)
expended meaning (İng.) genişlemeli anlam (2)
experiential (İng.) deneyimsel (2)
experimental (İng.) deneyli/araçlı (2)
experimental group (İng.) deney kümesi (Y)
experimental method (İng.) deneyimsel
yöntem (7)
experimental phonetics (İng.) deneyli sesbilgisi
(2)
Expiration (Alm.) soluk verme (11, 19)
expiration (Fra.) soluk verme (11, 19)
expiration (İng.) soluk verme (11, 19)
expiratory accent (İng.) soluk vurgusu (2)
explanation (İng.) açıklama (12)
explanatory adequacy (İng.) açıklama
yeterliği, açıklayıcı yeterlik (2)
explétif (Fra.) dolgu (19)
expletiv (Alm.) dolgu (19)
expletive (İng.) dolgu (19); dolguluk (2)
explicatif (Fra.) açıklayıcı (9)
explicit knowledge (İng.) açık bilgi (7)
explicit learning (İng.) açık öğrenme (12)
explicit performative (İng.) açık edim sözcüğü
(3)
explicite (Fra.) belirtik (9)
explicitness (İng.) açıklık (2)
Explosion (Alm.) dış patlama (11, 19)
explosion (Fra.) dış patlama (11, 19)
explosion (İng.) dış patlama (11, 19); kapantılı,
patlamalı (2)
Explosiv (Alm.) dış patlamalı (11, 19)
explosive (Fra.) dış patlamalı (11, 19)
explosive (İng.) dış patlamalı (11, 19)
Explosivlaut (Alm.) dış patlamalı (11, 19)
exponence (İng.) gerçekleşme, üs (2); taşıyıcı
(12)
exposition (Fra.) serim (9)
expositive (İng.) açıklayıcı (12)
expressif (Fra.) anlatımsal (11, 19)
expressing emotional attitudes (İng.) duygusal
eğilimleri açıklamak (12)
expressing intellectual attitudes (İng.)
düşünsel tutumları açıklamak, ussal
tutumları açıklamak (12)
expressing moral attitudes (İng.) ahlaki
tutumları açıklamak (12)
expression (Fra.) anlatım (8, 10, 11, 17, 19)
 1. Bölüm: Kaynak Dilden Türkçeye
expression (İng.) anlatım (2, 10, 11, 18, 19);
deyiş (8)
expressiv (Alm.) anlatımsal (11, 19)
expressive (Fra.) anlatımsal (9, 19)
expressive (İng.) anlatımsal (11)
expressive function (İng.) anlatım işlevi (2);
anlatımsallık işlevi (11, 19)
extended response (İng.) uzun yanıt (4)
Extended Standard Theory (İng.) Genişletilmiş
Standart Kuram (12)
Extension (Alm.) kaplam (19)
extension (Fra.) kaplam (19)
extension (İng.) kaplam(2, 19); uzanım (2)
extension of meaning (İng.) anlam genişlemesi
(2)
extension sémantique (Fra.) anlam
genişlemesi (11, 19)
extensional meaning (İng.) uzanımsal anlam
(2)
extensive reading (İng.) yaygın okuma (7, 12)
external adequacy (İng.) dış yeterlilik (2)
external argument (İng.) dışsal katılan (5)
external force (İng.) dıştan zorlama (5)
external meaning (İng.) dışanlam (2)
external subject (İng.) dışsal özne (5)
external validity (İng.) dışsal geçerlik (4)
faal (T/e) çalışkan (1)
faal (T/e) etkin (1)
faaliyet (T/e) çalışkanlık, çalışma (1); etkinlik (1,
Y)
faaliyet göstermek (T/e) çalışmak, etkinlik
göstermek (1)
fable (Fra.) öykünce (9)
fabrika (T/e) üretimlik (1)
fabrikasyon (T/e) yapım (1)
face to face interaction (İng.) yüzyüze
etkileşim (7)
face validity (İng.) görünüş geçerliği (4, 7);
öznel geçerlilik (7)
face-to-face test (İng.) yüz-yüze sınav (4)
Fachausdrücke (Alm.) terimce (11)
facia (T/e) acıklı olay, ağlatı (1)
facility (İng.) kolaylık (4, 12)
facility value (İng.) kolaylık-zorluk değeri (4)
fact (İng.) olgu (2)
factif (Fra.) olu durumu (11)
factitive verb (İng.) ettirgen eylem (2, 11, 19)
factitive voice (İng.) ettirgen çatı (11, 19)
46
extinct language (İng.) ölü dil (2)
extra- (ekstra-) (T/e) -dışı, üstü (Lat. önek) (1)
extradiégétique (Fra.) dışöyküsel (9)
extra(-)linguistic (İng.) dil()dışı (7, 19); dilbilim
dışı (19)
extra-linguistique (Fra.) dil dışı, dilbilim dışı
(19)
extralinguistic features (İng.) dildışı özellikler
(2)
extrapolation (İng.) kestirim (4)
extraposition (İng.) dışa kaydırma kuralı (2)
extraversion (İng.) dışadönüklük (7)
extrinsic motivation (İng.) dışsal güdüleme (7)
extrinsic ordering (İng.) dış sıralama (2)
extroversion (İng.) dışa dönüklük (12)
eyyam (T/e) günler (1)
eza (T/e) sıkıntı, üzgü (1)
ezberlemek (T/e) bellemek (1)
ezcümle (T/e) başlıca, örnek olarak (1)
ezel (T/e) öncesizlik (1)
ezeli (T/e) eski, öncesiz (1)
eziyet (T/e) sıkıntı, üzgü (1)
eziyetli (T/e) üzgülü (1)
eziyetsiz (T/e) üzgüsüz (1)
ezkaza (T/e) yanlışlıkla (1)
factive (İng.) olgu adılı (2)
factivity (İng.) olgusallık (2)
factor (İng.) değişken (4); etken (Y); etmen (4, Y)
factor analysis (İng.) etken çözümlemesi (7);
etmen çözümlemesi (4)
factuality (İng.) gerçeklik (12)
facultative variant (İng.) seçmeli değişken (2)
fading (İng.) alçalmalı (2)
fahiş (T/e) aşırı, ölçüdışı (1)
fahişe (T/e) orospu, satılık kadın (1)
fahri (T/e) onursal (1)
faide (T/e) yarar (1)
faikiyet (T/e) üstünlük (1)
fail (T/e) eden (1); özne (1, 11); yapan (1)
failure (İng.) başarısızlık (4)
faire cognitif (Fra.) bilişsel eylem (9)
fairness (İng.) eşitlik, tarafsızlık, uygunluk (4)
fait de discours (Fra.) söylem olgusu (8)
fait de langue (Fra.) dil olgusu (8)
faiz (T/e) artar, ürem (1)
fakat (T/e) ancak, yalnız (1)
fakir (T/e) yoksul (1)
fakirhane (T/e) bakımyurdu (1)
faks (T/e) belgegeçer (Y)
faksimile (T/e) tıpkıbasım (1, Y)
Faktitiv (Alm.) ettirgen çatı, ettirgen eylem (11,
19)
Faktitivum (Alm.) ettirgen çatı (11, 19), ettirgen
eylem (11)
 Türkçe Terim ve Sözcükler TTS—Dilbilim
1. Derleme

Faktivus (Alm.) olu durumu (11) fasit daire (T/e) kısırdöngü (1)
faktör (T/e) etken (1, Y); etmen (Y) fason (T/e) biçim, kesim (1)
fakultative Transformation (Alm.) seçimlik faş etmek (T/e) açığa vurmak, açıklamak (1)
dönüşüm (11, 19) fatura (T/e) satımca, satımlık (1)
fal (T/e) bakı (1) faucalisation (İng.) sertleştirme (2)
falcı (T/e) bakıcı (1) fauna (T/e) direy (1)
fall (İng.) düşen perde (13) favourite sentence (İng.) eksiksiz tümce (2)
fallacy (İng.) yanıltmaca (2) fax (İng.) belgegeçer (Y)
falling (İng.) alçalan (2) fay (T/e) kırık (1)
falling / rising (İng.) alçalan / yükselen (2) fayans (T/e) sırlıtaş (1)
false beginner (İng.) eksik başlangıçlı öğrenci fayda (T/e) yarar (1, Y)
(3, 7) faydalanmak (T/e) yararlanmak (1, Y)
false cognate (İng.) yanıltıcı eş asıllı (2); yanlış faydalı (T/e) yararlı (1)
kökteş (7); yanıltıcı eşdeş (3) faydasız (T/e) yararsız (1)
falso (T/e) yanlış davranış, yanlışlık, yanlış (1) faz (T/e) evre (1)
familiar form (İng.) gündelik biçim, içtenlikli fazilet (T/e) erdem (1)
biçim (2) faziletli (T/e) erdemli (1)
famille de langues (Fra.) dil ailesi (10, 11, 17, fazla (T/e) artmış, aşırı çok, aşkın, gereğinden
19)
çok, gereksiz, yersiz (1)
famille de mots (Fra.) sözcük ailesi (11, 19) FCE (İng.) Birinci Düzey İngilizce Yeterlik
family language (İng.) aile dili (15) Belgesi (4)
family of languages (İng.) dil ailesi (11, 19) feature (İng.) belirti (19); özellik (2, 8, 10, 11, 19)
family of words (İng.) sözcük ailesi (11, 19) feature cavity (İng.) ayırıcı özellik (2)
family terms (İng.) akrabalık terimleri (2) feature loss (İng.) ayırıcı özellik yitimi, özellik
family tree (İng.) dil akrabalığı ağacı (2) yitimi (13)
fanatik (T/e) bağnaz (1) fecaat (T/e) çok acıklı (1)
fanatizm (T/e) bağnazlık (1) feci (T/e) çok acıklı, yürekler acısı (1)
fani (T/e) ölümlü (1) fecir (T/e) güner (1)
fantastique (Fra.) düşlemsel (9) feda etmek (T/e) gözden çıkarmak, kıymak (1)
fantezi (T/e) düşlem, süslü (1) fedakâr (T/e) özverili (1)
faraza (T/e) diyelim ki, sözgelişi, tutalım ki (1) fedakârlık (T/e) özveri (1)
faraziye (T/e) varsayım (1) federal (T/e) birleşik (1)
farbala (T/e) fırfır (1) federasyon (T/e) birlik (1)
farenjit (T/e) yutak yangısı (1) federe (T/e) birlikteş (1)
farika (T/e) ayırtaç (1) feedback (İng.) geri iletim (2); geri-bildiri (16);
fark (T/e) ayrım (1, Y); başkalık, değişiklik (Y) geribildirim (geri bildirim) (4, 12); geriiletim
fark edilmek (T/e) ayrımsanmak (1) (7); geri-itilim, ters-iti (16)
fark etmek (T/e) ayırdına varmak (Y); feeding rule order (İng.) destekleyici kural
ayrımlanmak, ayrımsamak (1) sıralaması (2)
fark etmez (T/e) aynı şey, değişmez, önemi felaket (T/e) çok kötü, karayıkım (1)
yok, önemli değil (1) felç (T/e) inme (1)
farkındalık (T/e) bilinçlilik (Y) felçli (T/e) inmeli (1)
farklı (T/e) ayrımlı (1) Feld (Alm.) alan (10, 11, 19)
farklılaşmak (T/e) ayrımlılaşmak (1) Feldtheorie (Alm.) alan kuramı (19)
farmakoloji (T/e) embilim (1) felicity conditions (İng.) gerçekleşme kuralları
farz (T/e) başkoşul, boyun borcu, çok gerekli, (2, 7)
varsayma, zorunlu (1) feminin (Alm.) dişil (10)
farz etmek (T/e) varsaymak (1) féminin (Fra.) dişil (10, 11, 17, 19)
farzımuhal (T/e) tutalım ki (1) feminine (İng.) dişil (2, 10, 11, 19, Y)
fascism (İng.) bindirmecilik, tepedencilik, Femininum (Alm.) dişil (10, 11, 19)
tepeden-inmecilik (16) fena (T/e) çok, kötü, üzücü (1)
fasıl (T/e) bölüm (1) fenalaşmak (T/e) kötüleşmek (1)
fasıla (T/e) ara, aralık (1) fenalık (T/e) kötülük (1)
fasılalı (T/e) aralı, aralıklı (1) fenomen (T/e) görüngü (1, Y); olay (1)
fasılasız (T/e) ara vermeden, aralıksız (1) fenotip (T/e) soyserim (1)
fasih (T/e) açık, anlaşılır, düzgün (1) feodal (T/e) derebeyi (1)
fasikül (T/e) böle (1) feodalite (T/e) derebeylik (1)

47
 1. Bölüm: Kaynak Dilden Türkçeye
feodalizm (T/e) derebeylik (1)
fer (T/e) aydınlık, parlaklık (1)
feragat (T/e) el çekme (1)
feragat etmek (T/e) el çekme (1)
ferah (T/e) geniş, iç açıcı (1)
feraset (T/e) anlayış, seziş (1)
ferasetli (T/e) anlayışlı, ince (1)
ferdi (T/e) bireysel, kişisel (1)
ferdiyetçilik (T/e) bireycilik (1)
fer-i fiil (T/e) eylemsi, ortaç (11)
feribot (T/e) taşıt gemisi (1)
ferman (T/e) buyruk (1)
fermantasyon (T/e) mayalanma (1)
fermé (Fra.) kapalı (8, 11, 17, 19)
fermejüp (T/e) çıtçıt (1)
fermeture (Fra.) kapalılık, kapanma (11, 19)
fermuar (T/e) kapayıcı (1)
fersah fersah (T/e) bol bol, pek çok (1)
fert (T/e) birey (1)
feryat (T/e) çığlık, haykırış (1)
fesat (T/e) arabozucu, bozukluk, kargaşalık,
karışıklık, karıştırıcı (1)
fesatçı (T/e) arabozucu (1)
fesatçılık (T/e) arabozuculuk (1)
feshetmek (T/e) bozmak, dağıtmak, kaldırmak
(1)
festival (T/e) şenlik (1)
fetiş (T/e) tapıncak (1)
fetişist (T/e) tapıncakçı (1)
fetişizm (T/e) tapıncakçılık (1)
feveran (T/e) köpürme, öfkelenme, taşma (1)
feveran etmek (T/e) öfkelenmek, sinirlenmek
(1)
fevk (T/e) üst, yukarı (1)
fevkalade (T/e) olağanüstü (1)
fevri (T/e) taşkınca (1)
feyizli (T/e) bol, verimli (1)
feyz (feyiz) (T/e) gürlük, verimlilik (1)
feza (T/e) uzay (1)
fezleke (T/e) özet (1)
fıtrat (T/e) yaradılış (1)
fıtri (T/e) doğuştan, yaradılıştan (1)
fictif (Fra.) kurmaca (9)
fiction (İng.) kurmaca (2, 12)
fictional (İng.) kurmaca (12)
fidye (T/e) kurtarmalık (1)
field (İng.) alan (2, 10, 11, 19)
field dependent (İng.) alan bağımlı (3, 7)
field independent (İng.) alan bağımlı (7)
field of discourse (İng.) söylem alanı (2)
field of occupation (İng.) uğraş alanı (16)
field theory (İng.) alan kuramı (2, 7, 19)
field work (İng.) alan çalışması (2, 12)
field-specific test (İng.) alan bağımlı sınav (4)
Figur (Alm.) beti (11, 19); değişmece (10, 11, 19);
figür (18)
figura (İta.) beti (8)
48
figurativ (Alm.) değişmeceli (11, 19)
figurative (İng.) değişmeceli (11, 19)
figurative language (İng.) değişmeceli dil (2)
figure (Fra.) beti (11, 19); değişmece (10, 11, 17,
19)
figure (İng.) beti (11, 19); değişmece (10, 11, 19);
figür (18)
figuré (Fra.) değişmeceli (19)
figure de construction (Fra.) kuruluşla ilgili beti
(9)
figure of speech (İng.) söz sanatı (2, 7)
figures de rhétorique (Fra.) sözbilim betileri (9)
fihrist (T/e) dizin (1)
fiil (T/e) edim (1); (1, 11)
fiil cezri (T/e) eylem kökü (11)
fiil cümlesi (T/e) eylem tümcesi (11)
fiil gövdesi (T/e) eylem gövdesi (11)
fiil tasrifi (T/e) eylem çekimi (11)
fiilen (T/e) eylemli olarak (1)
fiili (T/e) edimsel, eylemsel (1)
fiil-i cevheri (T/e) ekeylem (11)
fiil-i iane (T/e) yardımcı eylem (11)
fiil-i istimrari (T/e) sürerlik eylemi (11)
fiilimsi (T/e) eylemsi (11)
fikir (T/e) düşün (1); düşünce (1, Y)
fikir hürriyeti (T/e) düşün özgürlüğü, düşünce
özgürlüğü (1)
fikri (T/e) düşünsel (1)
fikrisabit (T/e) saplantı (1)
fiksiyon (T/e) imge (1)
fiktif (T/e) imgesel (1)
filhakika (T/e) doğrusu, gerçekten (1)
filiz (T/e) sürgün (1)
filler class (İng.) tümleyici küme (2)
filoloji (T/e) örütbilim (1)
filolojik (T/e) örütbilimsel (1)
filter (İng.) süzgeç (12, Y)
filtre (T/e) süzek, süzgeç (1)
filtreli (T/e) süzekli (1)
filvaki (T/e) gerçekte, gerçekten (1)
final (T/e) sonlama (1)
Final form (İng.) bitmiş sınav, hazırlanmış
sınav (4)
final glide (İng.) gevşeme (11, 19)
final phoneme (İng.) sonses (11, 19)
finanse etmek (T/e) akçalamak (1)
finansman (T/e) akçalama, akçalama (1)
finding out emotional attitudes (İng.) duygusal
eğilimleri öğrenmek (12)
finding out intellectual attitudes (İng.)
düşünsel tutumları öğrenmek (12); ussal
tutumları öğrenmek (12)
finding out moral attitudes (İng.) ahlaki
tutumları öğrenmek (12)
finiş (T/e) bitiş, bitme (1)
finite (İng.) bitimli (13)
finite state grammar (İng.) sonlu dilbilgisi (2)
 Türkçe Terim ve Sözcükler TTS—Dilbilim
1. Derleme
finite verb (İng.) çekimli eylem (2, 7)
firak (T/e) ayrılık (1)
firar (T/e) kaçış, kaçma, kurtulma (1)
firari (T/e) kaçak (1)
firkat (T/e) ayrılık, ayrılış (1)
first articulation (İng.) birinci eklemleme (2,
11); birinci eklemlilik (19)
First Certificate in English (İng.) Birinci Düzey
İngilizce Yeterlik Belgesi (4)
first infinitive (İng.) ana eylemlik (2)
first language (İng.) ilk dil (7)
first language (İng.) yerli dil (2)
first language acquisition (İng.) ilk dil edinimi
(7)
first order language (İng.) konu dil (2)
first person (İng.) birinci kişi (2)
first possessive (İng.) birincil iyelik (2)
fit (İng.) uyarlık, uygunluk (4)
fit statistics (İng.) uyarlık değerleri (4)
fitne (T/e) geçimsizlik, karışıklık (1)
fixation (İng.) kemikleşmiş biçim (2)
fixed accent (İng.) durağan vurgu (2)
fixed choice (İng.) belirlenmiş, seçme (4)
fixed ration (İng.) belirlenmiş, sabit oranlı (4)
fixed stress (İng.) durağan vurgu (7)
fixed word order (İng.) değişmez sözcük dizilişi
(2)
fiyaka (T/e) çalım, gösteriş (1)
fiyat (T/e) eder (1)
fizibilite (T/e) uygulanabilirlik, yapılabilirlik (1)
flap (İng.) çarpmalı (13); titrek (2)
flapped (İng.) titrek (11, 19)
flashcard (İng.) bilgi kartı (7)
flat (İng.) bemolleşme (2); bemolleşmiş (11, 19);
düz (13)
flatness harmony (İng.) küçük ünlü uyumu (13)
flection (İng.) büküm (2); bükün (11, 19)
flektierende Sprachen (Alm.) bükünlü diller (10,
11, 19)
FLES (İng.) ilköğretim düzeyinde yabancı dil (7)
Flexion (Alm.) bükün (11, 19)
flexion (Fra.) bükün (10, 11, 17, 19)
flexion (İng.) büküm (2); bükün (10)
flexional ending (İng.) büküm eki (2)
flexional language (İng.) bükümlü dil (2)
flexional languages (İng.) bükünlü diller (11,
19)
Flexionsendung (Alm.) çekim eki (11, 19)
floating element (İng.) artık öge (2)
floor effect (İng.) alt kümelenme (4)
fluctuation (Fra.) dalgalanma (19)
fluctuation (İng.) dalgalanma (19)
fluency (İng.) akıcılık (2, 7)
fobi (T/e) korku, korkuntu (1)
focal area (İng.) odak bölgesi (2)
focal movement (İng.) yükleme yanaşma (13)
49
focalisation (Fra.) odaklaşma (19); odaklayım
(9)
focalisation (İng.) odaklaştırma (19)
focus (Fra.) odak (19)
focus (İng.) odak (12, 13, 19)
focusing (İng.) odaklama (5, 13)
focusing particles (İng.) odaklayıcı (13)
focussing (İng.) odak seçimi (13)
Fokus (Alm.) odak (19)
Fokusierung (Alm.) odaklaştırma (19)
folk etymology (İng.) benzetim kökenlemesi
(2); halk kökenbilimi (19); köken yakıştırma
(19); yakıştırma (16); yanlış kökenleme (11);
yerlileştirme (2, 19)
folklor (T/e) halk oyunu, halkbilgisi (1)
follow-up (İng.) sürdürme (12)
fon (T/e) anapara, dipyüzey (1)
fonction (Fra.) görev (10, 19); işlev (8, 10, 11, 17,
19)
fonction appellative (Fra.) çağrı işlevi (19)
fonction associative (Fra.) çağrışımsal bağıntı
(17)
fonction cognitive (Fra.) bilisel işlev (17)
fonction conatif (Fra.) çağrı işlevi (9)
fonction conative (Fra.) bilisel işlev (8); çağrı
işlevi (11, 17, 19)
fonction culminative (Fra.) yücelim işlevi (8, 17,
19)
fonction de situation (Fra.) durum işlevi (9)
fonction délimitative (Fra.) sınırlandırma işlevi
(8)
fonction démarcative (Fra.) sınırlayıcı işlev (17)
fonction dénotative (Fra.) düzanlam işlevi (9);
düzanlamsal işlev (17)
fonction différentielle (Fra.) ayrımsal işlev (8)
fonction distinctive (Fra.) ayırıcı işlev (8, 17)
fonction émotive (Fra.) coşku işlevi (8, 17);
duyusal işlev (9)
fonction expressive (Fra.) anlatımsal işlev (8);
anlatımsallık işlevi (9, 11, 19)
fonction linguistique (Fra.) dilbilim işlevi (9)
fonction métalinguistique (Fra.) üst(-)dil işlevi
(8, 9, 11, 17, 19)
fonction phatique (Fra.) ilişki işlevi (8, 9, 11, 17,
19)
fonction poétique (Fra.) sanat işlevi (11); şiirsel
işlev (9); yazın işlevi (19); yazınsal işlev (8, 11,
17, 19)
fonction référentielle (Fra.) gönderge işlevi (8,
9, 11, 17, 19); gösterim işlevi (19)
fonction représentative (Fra.) gösterim işlevi
(17)
fonction symbolique (Fra.) simgesel işlev (17)
fonction vocative (Fra.) seslenme işlevi (9)
fonctionnalisme (Fra.) görevselcilik (10, 19);
işlevselcilik (10, 11, 17, 19)
fonctionnaliste (Fra.) işlevselci (11, 19);
görevselci (19)
 1. Bölüm: Kaynak Dilden Türkçeye
fonctionnel (Fra.) görevsel (10, 19); işlevsel (10,
11, 17, 19)
fonctionnement (Fra.) işleyiş (8, 17)
fonem (T/e) sesbirim (1)
fonetik (T/e) sesbilgisi (1); sesbilim (1, Y)
fonksiyon (T/e) görev (1); işlev (1, Y)
fonograf (T/e) sesyazar (1)
fonoloji (T/e) sesbilim (1); sesdizim (Y)
foot (İng.) ayak (2, 13)
force of breath (İng.) soluk baskısı (13)
forced performance (İng.) ettirilme (5)
forced-choice item (İng.) zorunlu yönlendirici
madde (4)
forcing (İng.) zorlama (5)
foreign language (İng.) yabancı dil (2, 7)
foreign language teaching (İng.) yabancı dil
öğretimi (7)
foreign languages in the elementary school
(İng.) ilköğretim düzeyinde yabancı dil (7)
foreign vs. second language learning (İng.)
yabancı dil/ikinci dil öğrenimi (7)
foreigner talk (İng.) yabancı konuşması (7, 12)
foreignism (İng.) yabancı sözcük (2)
forklift (T/e) kaldırmaç (1)
forlorn element (İng.) tümleyici öğe (2)
Form (Alm.) biçim (10, 11, 18, 19)
form (İng.) biçim (2, 4, 7, 8, 10, 11, 18, 19, Y);
yapı (4)
form (T/e) biçim (1, Y)
form class (İng.) eşbiçim kümesi (2)
form word (İng.) biçim sözcük, yapı sözcüğü
(2)
forma (İta.) biçim (8)
formal (Alm.) biçimsel (10, 11, 19)
formal (İng.) biçimsel (2, 10, 11, 19)
formal (T/e) biçimsel (Y)
formal code (İng.) resmi düzenek (7)
formal grammar (İng.) biçimci dilbilgisi (2);
biçimsel dilbilgisi (2, 11, 19); kurallı dil,
ölçünlü dil (15)
formal language environment (İng.) resmi
öğrenme ortamı (7)
formal languages (İng.) biçimleyici diller (11,
19)
formal schema (İng.) deneyim örgüsü (12)
formal speech (İng.) resmi konuşma (2, 7)
formal test (İng.) resmi sınav (4)
formal universal (İng.) biçimsel tümel /
genelce (2)
formal voice (İng.) biçimsel çatı (5)
formale Grammatik (Alm.) biçimsel dilbilgisi
(11, 19)
formalisation (Fra.) biçimselleştirme (11, 17, 19)
formalisation (İng.) biçimselleştirme (2, 11, 19)
Formalisierung (Alm.) biçimselleştirme (19)
formalism (İng.) biçimcilik (2, 11, 18, 19)
formalisme (Fra.) biçimcilik (11, 19)
50
Formalismus (Alm.) biçimcilik (11, 18, 19)
formalist (T/e) biçimci (1)
formalite (T/e) gerekli işlem (1)
formality (İng.) resmilik (2)
formalizm (T/e) biçimcilik (1)
Formans (Alm.) yapım eki (11, 19)
Formant (Alm.) biçimlendirici (11, 19)
formant (Fra.) biçimlendirici (8, 11, 19);
oluşturucu (10, 11, 19)
formant (İng.) biçimlendirici (2, 11, 19);
biçimleyici (13)
formasyon (T/e) oluşum, yetişim (1)
Formatierung (Alm.) biçimselleştirme (11)
formation de mots (Fra.) sözcük yapımı (11, 19)
Formativ (Alm.) oluşturucu (10, 11, 19)
formative (İng.) oluşturucu (8, 10, 11, 19);
oluşturucu öğe (2)
formative assessment (İng.) biçimlendirici
değerlendirme (4)
formative evaluation (İng.) biçimlendirici
değerlendirme (4); izlemsel değerlendirme
(7)
formative test (İng.) izleme sınavı (4, 7)
forme (Fra.) biçim (8, 10, 11, 17, 19)
forme libre (Fra.) bağımsız biçim (11, 19)
forme liée (Fra.) bağımlı biçim (11, 19)
forme vectrice (Fra.) yönlendirici biçim (8)
formel (Fra.) biçimsel (10, 11, 17, 19)
Formenlehre (Alm.) biçimbilim (10, 11, 19);
bükün (10, 11)
form-focus (İng.) yapı odaklı (7)
formless language (İng.) yalınlayan dil (2)
forms of address (İng.) seslenme biçimleri (7);
seslenmelik (2)
Formsprachen (Alm.) biçimleyici diller (11, 19)
formula (İng.) deyim (11, 19)
formulae (İng.) deyimce (2)
formül (T/e) çözüm yolu (1)
formüle etmek (T/e) biçimlendirmek (1)
fors (T/e) güç (1)
forslu (T/e) güçlü, sayılır, sözü geçen (1)
Fortis (Alm.) sert ünsüz (11, 19)
fortis (İng.) sert (13); sert ünsüz (2)
forum (T/e) toplutartışma (1)
forvet (T/e) akıncı (1)
fos (T/e) boş (1)
fosil (T/e) taşıl (1)
fosseptik (T/e) çürütme çukuru (1)
fossilisation (İng.) yer etme (12)
fossilized form (İng.) kemikleşmiş biçim (2)
fotokopi (T/e) tıpkıçekim (1, Y)
fotometre (T/e) ışıkölçer (1)
fotosel (T/e) ışıkgözü (1)
fotosfer (T/e) ışıkyuvarı (1)
four phase drill (İng.) dört aşamalı alıştırma (7)
four skills (İng.) dört beceri (7)
 Türkçe Terim ve Sözcükler TTS—Dilbilim
1. Derleme
fourier analysis (İng.) dalga bileşeni
çözümlemesi (2)
Fragefürwort (Alm.) soru adılı (11)
Fragepartikel (Alm.) soru eki (11, 19)
Fragepronomen (Alm.) soru adılı (11, 19)
Fragesatz (Alm.) soru tümcesi (11, 19)
Fragewort (Alm.) soru sıfatı (11, 19)
fraksiyon (T/e) bölüngü (1)
frame (İng.) bitirici (12); çerçeve, öğe (2)
framework (İng.) çatı (2)
Français fondamental (Fra.) temel Fransızca (7)
frapan (T/e) gözalıcı (1)
frapanlık (T/e) gözalıcılık (1)
free (İng.) bağımsız (2, 11, 13, 19)
free alternant (İng.) bağımsız seçenek (2)
free composition (İng.) serbest yazma (7)
free form (İng.) bağımsız biçim (2, 7, 8, 11, 19)
free practice (İng.) serbest alıştırma (7)
free translation (İng.) bağımsız çeviri (7);
serbest çeviri (2)
free variant (İng.) bireysel değişke (11, 19);
özgür değişke (19)
free variation (İng.) bağımsız değişim (2, 7, 13);
özgür değişke (8); seçmeli (13)
free vowel (İng.) engelsiz ünlü (2, 11, 19)
free word order (İng.) serbest sözcük dizilişi (2)
frei (Alm.) bağımsız (11, 19)
freie Form (Alm.) bağımsız biçim (11, 19)
freie Variante (Alm.) bireysel değişke (11);
özgür değişke (19)
freier Vokal (Alm.) engelsiz ünlü (11, 19)
fren (T/e) durduraç (1)
frenlemek (T/e) durdurmak, engellemek (1)
fréquence (Fra.) sıklık (11, 19)
frequency (İng.) ses frekansı (13); sıklık (2, 7,
11, 12, 19, Y); titreşim sıklığı (13)
frequency analysis (İng.) sıklık çözümlemesi (2)
frequency aspect (İng.) sıklık görünüşü (2)
frequency count (İng.) sıklık sayımı (2)
frequency distribution (İng.) sıklık dağılımı (4)
frequency of occurrence (İng.) kullanım sıklığı
(2)
Frequenz (Alm.) sıklık (11, 19)
fricative (Fra.) sürtüşmeli (8, 11, 19)
fricative (İng.) sızıcı (2); sızmalı (13); sürtünmeli
(2, 7); sürtüşmeli (11, 19)
friction (İng.) sürtünme (2)
frictionless (İng.) sürtünmesiz (2)
frigorifik (T/e) soğutmalı (1)
frijider (T/e) soğutucu (1)
Frikativ (Alm.) sürtüşmeli (11, 19)
friksiyon (T/e) ovma, ovuşturma (1)
front (İng.) dil önü (13); ince (2, 11, 13, 19); ön
(2, 11, 13, 19)
front vowel (İng.) damaksıl (11); ince (2); ince
ünlü (13); ön ünlü (2)
frontal (İng.) önleşmeyle ilgili (2)
51
fronting (İng.) ön ünlüleşme (2)
fronto-palatal (İng.) öndamak ünsüzü (2)
frozen speech (İng.) donuk konuşma (2)
fuaye (T/e) aragezinek, gezinek (1)
fuel oil (İng.) yağ-yakıt (16)
fuel-oil (T/e) yağyakıt (1)
Fuge (Alm.) kavşak (11, 19)
fuhuş (T/e) orospuluk (1)
fuhuş yapmak (T/e) orospuluk yapmak (1)
fukara (T/e) yoksul (1)
fukaralık (T/e) yoksulluk (1)
full reduplication (İng.) tam ikileme (13)
full sentence (İng.) tam tümce (2)
full stop (İng.) nokta, tam durak (2)
full verb (İng.) asıl eylem (2, 7)
full word (İng.) içerik sözcüğü (2)
fultaym (full time) (T/e) tümgün (1)
function (İng.) görev (2, 10, 19); işlev (2, 8, 10,
11, 12, 15, 18, 19)
function marker (İng.) işlev izleyen (5)
function word (İng.) işlevsel sözcük, yapısal
sözcük (7)
functional (İng.) görevsel (10, 19); işlevsel (2,
10, 11, 19)
functional category (İng.) işlevsel küme (2)
functional change (İng.) işlevsel değişim (2)
functional linguistics (İng.) işlevsel dilbilim (2,
7, 11, 19); görevsel dilbilim (19)
functional load (İng.) işlevsel ağırlık (2)
functional mark (İng.) edimsel iz (5)
functional paradigm (İng.) işlevsel çekim (12)
functional sentence perspective (FSP) (İng.)
işlevsel tümce yaklaşımı (2)
functional syllabus (İng.) işlevsel izlence (2, 7)
functional variety (İng.) işlevsel değişke (15)
functionalism (İng.) görevselcilik (10, 19);
işlevselcilik (2, 7, 10, 11, 19)
functionalist (İng.) işlevselci (11, 19); görevselci
(19)
functional-notional (İng.) işlevsel-kavramsal
(3, 12)
functions of language (İng.) dilin işlevleri (7)
functor (İng.) bağımlı yapı biçimi (2)
fundamental frequency (İng.) temel frekans
(13)
Funktion (Alm.) görev (10, 19); işlev (10, 11, 18,
19)
funktional (Alm.) görevsel (10, 19); işlevsel (10,
11, 19)
Funktionalismus (Alm.) görevselcilik (10, 19);
işlevselcilik (10, 11, 19)
Funktionalist (Alm.) görevselci (19); işlevselci
(11, 19)
funktionell (Alm.) görevsel (10, 19); işlevsel (10,
11, 19)
funktionelle Linguistik (Alm.) görevsel dilbilim
(19); işlevsel dilbilim (11, 19)
funzione segnica (İta.) gösterge işlevi (8)
 1. Bölüm: Kaynak Dilden Türkçeye
fused compound (İng.) açık bileşik (2)
Fusion (Alm.) kaynaşma (19)
fusion (Fra.) kaynaşma (19)
fusion (İng.) kaynaşma (2, 19)
fusional languages (İng.) kaynaşmalı / bükünlü
diller (2)
futbol (T/e) ayaktopu (1)
futhork (İng.) biçim yazı (2)
Futur (Alm.) gelecek zaman (11, 19)
futur (Fra.) gelecek zaman (11, 19)
future (İng.) gelecek (2, 7); gelecek zaman (11,
19)
future in the past (İng.) geçmişte gelecek (2)
future perfect (İng.) gelecekte bitmişlik (2, 7)
future tense (İng.) gelecek zaman (2)
g factor (İng.) g etmeni (4)
gabi (T/e) anlayışsız (1)
gaddar (T/e) acımasız, kıyıcı, kıyıncı (1)
gadir (T/e) kıygı, kıyın (1)
gafil (T/e) aymaz (1)
gaflet (T/e) aymazlık, dalgı (1)
gaile (T/e) dert, sıkıntı (1)
gaip (T/e) bulunmayan, görünmeyen,
görünmezlik (1)
gaita (T/e) dışkı (1)
galat (T/e) bozuk, yanlış (söz) (1)
galatıhis (T/e) yanılsama, yanıltı (1)
galatımeşhur (T/e) yaygın yanlış (1)
galebe (T/e) üstünlük, yengi (1)
galeri (T/e) sergilik, sergiyeri (1)
galeyan (T/e) coşma, kaynama, kaynaşma (1)
galeyana getirmek (T/e) coşturmak (1)
galiba (T/e) anlaşılan, görünüşe bakılırsa,
görünüşe göre (1)
galibiyet (T/e) yenginlik (1)
galip (T/e) yengin (1)
galiz (T/e) çirkin, iğrenç, kaba (1)
galsame (T/e) solungaç (1)
gam (T/e) dizi , kaygı, tasa, üzüntü (1)
game (İng.) oyun (7)
gamlanmak (T/e) kaygılanmak, tasalanmak (1)
gamlı (T/e) kaygılı, tasalı (1)
gammaz (T/e) çekiştirici, dedikoducu, kovcu (1)
gammazlamak (T/e) çekiştirmek, kovlamak (1)
gamsız (T/e) kaygısız, tasasız, üzüntüsüz (1)
gamsızlık (T/e) kaygısızlık, tasasızlık (1)
ganimet (T/e) savaş kazancı, savaş vurgunu (1)
gap (İng.) boşluk (12)
52
Futurum (Alm.) gelecek zaman (11)
fuzuli (T/e) gereksiz, yersiz (1)
fuzuli işgal (T/e) koltuk kapmaca, zorla oturma
(1)
fücceten (T/e) ansızın, birdenbire (1)
füru (T/e) ayrıntılar, çocuklar, dallar, kollar,
torunlar (1)
Fürwort (Alm.) adıl (10)
füsun (T/e) büyü (1)
füsunkâr (T/e) büyüleyici (1)
fütursuz (T/e) korkusuz, umursamaz (1)
fütürist (T/e) gelecekçi (1)
fütürizm (T/e) gelecekçilik (1)
füze (T/e) uçul (1)
gap-filling (İng.) boşluk doldurma (4)
garabet (T/e) şaşılasılık (1); yadsınlık (11)
garaj (T/e) arabalık (1)
garanti (T/e) güvence (1)
garantör (T/e) güvenceci (1)
garaz (T/e) amaç, erek, hınç (1)
gardırop (T/e) giysi dolabı, giysilik (1)
garip (T/e) acınası (kişi), kimsesiz, şaşılası,
şaşırtıcı, yalnız, yersiz yurtsuz (1)
gark etmek (T/e) boğmak (bir şeye) (1)
gark olmak (T/e) boğulmak (bir şeye),
gömülmek (bir şeye) (1)
garnitür (T/e) süslenti (1)
garp (T/e) batı (1)
garplı (T/e) batılı (1)
gasbetmek (T/e) kapmak, zorla almak (1)
gaseyan (T/e) iç bulantısı, kusma (1)
gasp (T/e) zorla alına (1)
gastroentrolog (T/e) sindirim sayrılıkları
uzmanı, sindirimbilimci (1)
gastroentroloji (T/e) sindirim sayrılıkları dalı,
sindirimbilim (1)
gatekeeping test (İng.) seçme sınavı (4)
Gattungsname (Alm.) cins adı (11); tür adı (19)
Gaumenlaut (Alm.) damaksıl (11, 19)
Gaumensegellaut (Alm.) artdamaksıl (11, 19)
Gaunersprache (Alm.) argo (11, 19)
gaybubet (T/e) bulunmayış, yokluk (1)
gaye (T/e) amaç, erek (1)
gayet (T/e) çok, pek, pek çok, son derece (1)
gayr (T/e) başkası, özge (1)
gayret (T/e) çaba (1)
gayretli (T/e) çaba gösteren (1)
gayri ahlaki (T/e) aktöredışı (1)
gayri hukuki (T/e) türedışı (1)
gayri ihtiyari (T/e) düşünmeden, elinde
olmayarak, istemeksizin (1)
gayri ilmi (T/e) bilimdışı (1)
gayri iradi (T/e) istençdışı, istençsiz (1)
 Türkçe Terim ve Sözcükler TTS—Dilbilim
1. Derleme
gayri kanuni (T/e) yasadışı (1)
gayri kıyasi (T/e) kuralsız (11)
gayri menkul (T/e) taşınmaz (mal) (1)
gayri meşru (T/e) evlilikdışı, töreye aykırı,
yasaya aykırı, yolsuz (1)
gayri muntazam (T/e) düzensiz, gelişigüzel (1)
gayri müteaddi (T/e) geçişsiz (11)
gayri safi (T/e) katışık, kesintisiz (1)
gayri sarih meful (T/e) dolaylı tümleç (11)
gayri şef evi sait (T/e) düz ünlü geniş (11)
gayri tabii (T/e) doğadışı, olağandışı (1)
gaz (T/e) uçuntu (1)
gazal (T/e) ceren (1)
gazap (T/e) kızgınlık, öfke (1)
Gebrauchsfunktion (Alm.) kullanım işlevi (18)
gebundene Form (Alm.) bağımlı biçim (11, 19)
Gedächtnis (Alm.) bellek, hafıza (18)
gedeckter Vokal (Alm.) engelli ünlü (11, 19)
Gegenstandswort (Alm.) ad (11, 19)
Gegenwart (Alm.) şimdiki zaman (11, 19)
gehemmt (Alm.) engelli (11, 19)
gemeinsamer Nenner (Alm.) ortak payda (18)
Gemeinsprache (Alm.) ortak dil (11, 19)
geminate (İng.) ikizleşme (2)
geminate consonant (İng.) çift ünsüz (13); ikiz
ünsüz (19)
Gemination (Alm.) ikileme (19)
gemination (İng.) ikileme (19); ikizleşme (13);
ünsüz ikileşmesi (2)
gémination (Fra.) ikileme (19)
gen (T/e) buyrut (1)
gender (İng.) cins (2, 7, 10, 11, 19); tür (12)
gender noun (İng.) cins adı (2)
genealogical (İng.) kalıtımsal (2)
genealogical classification (İng.) akrabalık
sınıflandırması, kalıtımsal sınıflama (2)
genealoji (T/e) soyağacı, soybilim (1)
general (İng.) genel (2)
general grammar (İng.) genel dilbilgisi (2, 11,
19)
general language proficiency (İng.) genel dil
yeterliği (4)
general linguistics (İng.) genel dilbilim (2, 11,
19)
general proficiency test (İng.) genel yeterlik
sınavı (4)
general purpose English (İng.) genel amaçlı
İngilizce (7)
general test (İng.) genel sınav (4)
generalisation (İng.) genelleme (12);
genelleşme (19)
généralisation (Fra.) genelleme(17);
genelleşme (17, 19)
Generalisierung (Alm.) genelleşme (19)
generalizability theory (İng.) genelleme
kuramı (4)
generalization (İng.) genelleme (2, 7)
53
generalized transformation (İng.) genellemeli
dönüşüm (2)
generate (İng.) oluşturma, üretme (2); üretmek
(7)
génératif (Fra.) üretici (10, 11, 17, 19)
generation (İng.) üretme (2)
generativ (Alm.) üretici (10, 11, 19)
generative (İng.) üretici (2, 8, 10, 11, 19);
üretimsel (2, 12, Y)
generative grammar (İng.) üretici dilbilgisi (2,
7, 8, 11, 19)
generative Grammatik (Alm.) üretici dilbilgisi
(11, 19)
Generative Linguistics (İng.) Üretimsel Dilbilim
(13)
generative Phonologie (Alm.) üretici sesbilim
(11, 19)
generative phonology (İng.) üretici sesbilgisi
(2, 19); üretici sesbilim (11); üretimsel
sesdizim (13)
generative semantics (İng.) üretici anlambilim
(2, 7, 11, 19)
generative Semantik (Alm.) üretici anlambilim
(11, 19)
generative transformational grammar (İng.)
üretimsel dönüşümlü dilbilgisi (7)
generative Transformationsgrammatik (Alm.)
üretici - dönüşümsel dilbilgisi (10, 11, 19)
generic reference (İng.) genelleyici gönderim
(7)
generic term (İng.) genel terim, kapsayıcı
terim (2)
generous plural (İng.) yinelemeli çoğul (2)
genetic (İng.) genetik (18); kalıtımsal (2, 18)
génétique (Fra.) oluşumculuk (9)
genetisch (Alm.) genetik (18); kalıtımsal (18)
Geneva School (İng.) Cenova Okulu (2)
geniş sait geniş ünlü (T/e) (11)
geniş sesli (T/e) geniş ünlü (11)
génitif (Fra.) tamlayan durumu (11, 19)
Genitiv (Alm.) tamlayan durumu (11, 19)
genitive (İng.) tamlayan durumu (2, 11, 19)
genitive case (İng.) iyelik durumu (7)
genosit (T/e) soykırım, soykırımı (1)
genotip (T/e) soyyapı (1)
genre (Fra.) cins (8, 10, 11, 17, 19)
genre (İng.) tür (7)
Genus (Alm.) cins (10, 11, 19); çatı (11)
Genus Verbi (Alm.) çatı (19)
geographical (İng.) yercil, yöresel (2)
geographical classification (İng.) yercil
sınıflama (2)
geographical linguistics (İng.) yercil dilbilim (2)
géographie linguistique (Fra.) dilbilimsel
coğrafya (11, 19); uzamsal dilbilim(19)
géolinguistique (Fra.) uzamdilbilim (17)
Geräusch (Alm.) gürültü (11, 19)
gerçi (T/e) - ise de, her ne kadar (1)
 1. Bölüm: Kaynak Dilden Türkçeye
geringste Anstrengung (Alm.) en az çaba
yasası (11)
Germanic (İng.) German (2)
Germanic linguistics (İng.) Germen dilbilimi (2)
Germanic sound shift (İng.) Germen ses
kayması (2)
gérondif (Fra.) ulaç (9, 11, 19)
gerund (İng.) ulaç (2, 7, 11, 19)
gerundeter Vokal (Alm.) yuvarlak ünlü (11, 19)
gerundial clause (İng.) ayrık tümleç (2)
Gerundium (Alm.) ulaç (11, 19)
gerundive (İng.) ortaç (2)
geschlossen (Alm.) kapalı (11, 19)
geschriebene Sprache (Alm.) yazı dili (11, 19)
gespannt (Alm.) gergin (11, 19)
gespannter Konsonant (Alm.) sert ünsüz (11)
gesprochene Sprache (Alm.) konuşma dili (19);
sözlü dil (11, 19)
gesture (İng.) işaret dili (2); jest (12)
Gestalt psychology (İng.) Geştalt ruhbilimi (7)
getr (T/e) tozluk (1)
getting things done (İng.) birine bir iş
yaptırmak (12)
ghost form (İng.) aldatıcı biçim (2)
gıda (T/e) besin, yiyecek (1)
gına (T/e) bıkma, usanma (1)
gıpta etmek (T/e) imrenmek (1)
gıyaben (T/e) uzaktan, yokluğunda (1)
gıyabında (T/e) arkasından, yokken (1)
gıyabi (T/e) görüşmeden, yokken (1)
gıyap (T/e) bulunmama, yitiklik, yokluk (1)
gingival (İng.) dişyuvasıl (11, 19)
gipfelbildende Funktion (Alm.) yücelim işlevi
(19)
girdap (T/e) burgaç (1)
girift (T/e) çapraşık, dolaşık, girişik, karışık (1)
giriftar olmak (T/e) düşmek, tutulmak,
uğramak, yakalanmak (1)
girizgâh (T/e) giriş, girişlik (1)
gist (İng.) öz (2)
given (İng.) bilinen, eski (2)
given information (İng.) bilinen, eski bilgi (5);
verilmiş bilgi (13)
given-new information (İng.) eski-yeni bilgi (7)
glass tunnel (İng.) cam geçit (14)
glide (İng.) akıcı, kayıcı (13); yarı ünlü (2, 11, 19)
Gliederung (Alm.) eklemlenme (18)
global assessment (İng.) genel değerlendirme
(4)
global error (İng.) kapsamlı yanlış (3, 7)
global learning (İng.) bütüncü öğrenme (3);
bütünsel öğrenme (7)
global pattern (İng.) genel düzen (2)
global rating (İng.) genel sınıflandırma (4)
global scoring (İng.) notlandırma (4)
gloss (İng.) açımlama, yorum (2)
glossary (İng.) sözlükçe (2)
54
Glossem (Alm.) dilbirim (11, 19)
glossematics (İng.) glosematik (11, 19); Yeni-
Saussure’cü dilbilimi (2)
Glossematik (Alm.) glosematik (11, 19)
glossématique (Fra.) glosematik (8, 11, 19)
glosseme (İng.) dilbirim (2, 11, 19)
glossème (Fra.) dilbirim (11, 19)
glossogram (İng.) damak çizim (2)
glossolalia (İng.) büyü dili (2)
glossology (İng.) dilbilim (eski) (2)
glotis (T/e) ünlek (1)
Glottal (Alm.) gırtlaksıl (11, 19)
glottal (İng.) gırtlaksıl (2, 11, 19)
glottal catch (İng.) gırtlak vuruşu (2, 11, 19)
glottal stop (İng.) gırtlak ünsüzü (13); gırtlak
vuruşu (11); gırtlaksı kapantı (7); gırtlaksı
patlamalı (2, 7)
glottale (Fra.) gırtlaksıl (11, 19)
glottalisation (İng.) gırtlaksıllaşma (2)
glottalisé (Fra.) gırtlaksıllaşmış (8)
glottalized (İng.) gırtlaksıllaşmış (2)
glottis (İng.) gırtlak (13); ses telleri açıklığı (2);
ses telleri arası (13)
Glottochronie (Alm.) dil tarihlemesi (11)
Glottochronologie (Alm.) dil tarihlemesi (19)
glottochronologie (Fra.) dil tarihlemesi (11, 19)
glottochronology (İng.) dil tarihlemesi (11, 19);
dil tarihlendirmesi (2)
glottogonic linguistics (İng.) köken dilbilimi (2)
glottology (İng.) (eski) dilbilim (2)
glottopolitics (İng.) kurumsal dilbilim (2)
GLP (İng.) genel dil yeterliği (4)
gnomic present tense (İng.) geniş şimdiki
zaman (2)
goal (İng.) erek (2, 7); etkilenen (5)
goal directedness (İng.) amaç yönetimlilik (14)
goal oriented (İng.) hedef yöneltimli (14)
good language learner studies (İng.) başarılı
öğrenci incelemeleri (7)
gourmet (İng.) damak titizi (16)
governed (İng.) yönetilen (2)
governing (İng.) yöneten (2)
governing item (İng.) yönetici (11, 19)
government (İng.) yönetme (2, 7, 11, 19)
gradable (İng.) aşamalanır (7)
gradable adjective (İng.) aşamalanır sıfat (7)
gradation (Fra.) kerteleme (9)
gradation (İng.) almaşma (11, 19); aşamalama
(7); derecelendirme (2)
gradation descendante (Fra.) alçalan
kerteleme (9)
grade (İng.) not, puan (4)
graded antonymy (İng.) aşamalı karşıt
anlamlılık (2)
graded objectives (İng.) aşamalı hedefler (4)
graded reader (İng.) basamaklı okuma kitabı
(7)
 Türkçe Terim ve Sözcükler TTS—Dilbilim
1. Derleme
grading (İng.) aşamalama (7); dereceleme (2);
sıralanma (12)
gradual (İng.) aşamalı (2)
grafik (T/e) çizenek, çizge (1)
grafoloji (T/e) yazıbilim (1)
gramatikal (T/e) dilbilgisel (1)
gramer (T/e) dilbilgisi (1, 11)
grammaire (Fra.) dilbilgisi (8, 10, 11, 17, 19)
grammaire comparée (Fra.) karşılaştırmalı
dilbilgisi (17, 19); karşılaştırmalı dilbilim (11)
grammaire de(s) dépendances (Fra.) bağımsal
dilbilgisi (11, 19)
grammaire de discours (Fra.) söylem dilbilgisi
(9)
grammaire de texte (Fra.) metin dilbilgisi (9)
grammaire des cas (Fra.) durum dilbilgisi (11,
19)
grammaire formelle (Fra.) bağımsal dilbilgisi
(11); biçimsel dilbilgisi (19)
grammaire générale (Fra.) genel dilbilgisi (11,
17, 19)
grammaire générative (Fra.) üretici dilbilgisi
(11, 19)
grammaire générative transformationnelle
(Fra.) üretici – dönüşümsel dilbilgisi (10, 11,
17, 19)
grammaire normative (Fra.) kuralcı dilbilgisi
(17)
grammaire stratificationnelle (Fra.) katmansal
dilbilgisi (19)
grammaire traditionnelle (Fra.) geleneksel
dilbilgisi (8)
grammaire transformationnelle (Fra.)
dönüşümsel dilbilgisi (8, 11, 19)
grammar (İng.) dil düzeneği (16); dilbilgisi (2, 7,
8, 10, 11, 18, 19)
grammar teaching (İng.) dilbilgisi öğretimi (7)
grammar test (İng.) dilbilgisi sınavı (4)
grammar translation method (İng.) dilbilgisi-
çeviri yöntemi (7)
grammarian (İng.) dilbilgici, dilbilgisi uzmanı
(2)
grammatical (Fra.) dilbilgisel (10, 11, 17, 19)
grammatical (İng.) dilbilgisel (2, 7, 8, 10, 11, 19)
grammatical ambiguity (İng.) dilbilgisel
belirsizlik (2, 7)
grammatical analysis (İng.) dilbilgisel
çözümleme (11, 19); dilbilgisi çözümlemesi (2)
grammatical category (İng.) dilbilgisel küme
(2); dilbilgisi kümesi (2, 7)
grammatical competence (İng.) dilbilgisi edinci
(4); dilbilgisi yetisi (2)
grammatical consciousness raising (İng.)
dilbilgisi bilincini yükseltme (7)
grammatical dependency (İng.) dilbilgisel
bağımlılık (2)
grammatical function (İng.) dilbilgisel işlev (7)
grammatical gender (İng.) dilbilgisel cins (2)
55
grammatical interference (İng.) dilbilgisel
girişim (15)
grammatical item (İng.) dilbilgisel öğe (2, 8)
grammatical meaning (İng.) dilbilgisel anlam
(2, 7)
grammatical morpheme (İng.) biçimbirim (11,
19); dilbilgisibirim (19)
grammatical subject (İng.) dilbilgisel özne (2)
grammatical syllabus (İng.) dilbilgisel izlence,
yapısal izlence (7)
grammatical unit (İng.) dilbilgisel birim (2)
grammatical word (İng.) yapısal sözcük (7)
grammaticalisation (Fra.) dilbilgiselleşme (11,
19)
grammaticalisation (İng.) dilbilgiselleşme (2,
11, 19)
grammaticalité (Fra.) dilbilgisellik (9, 11, 19)
grammaticality (İng.) dilbilgisel doğruluk (12);
dilbilgisellik (2, 11, 19)
grammaticalness (İng.) dilbilgisellik (8)
Grammatik (Alm.) dilbilgisi (10, 11, 18, 19)
Grammatikalisierung (Alm.) dilbilgiselleşme
(11, 19)
Grammatikalität (Alm.) dilbilgisellik (11, 19)
grammatisch (Alm.) dilbilgisel (10, 11, 19)
grammatisches Morphem (Alm.) biçimbirim
(11)
grammatology (İng.) yazı bilgisi (2)
Grammem (Alm.) biçimbirim (11)
grammeme (İng.) dilbilgisel birim (2);
dilbilgisibirim (19)
grammème (Fra.) biçimbirim (11); dilbilgisibirim
(17, 19)
grammetrics (İng.) yazar dili bilgisi (2)
graph (İng.) yazıbirimlik (2)
Graphem (Alm.) yazıbirim (19)
grapheme (İng.) yazbirim (2, 7, 19)
graphème (Fra.) yazıbirim (9, 17, 19)
graphemics (İng.) yazıbilim (2)
Graphemvariante (Alm.) yazısal değişke (19)
graphetics (İng.) yazı bilgisi (2)
graphic substance (İng.) yazım kök (2)
graphics (İng.) yazı bilgisi (2)
graphonomy (İng.) yazı bilgisi (2)
grave (Fra.) pes (8, 11, 17, 19)
grave (İng.) pes (2, 11, 19)
grave accent (İng.) peslik vurgusu (2)
great ape (İng.) büyük-maymun (16)
Great English Vowel Shift (İng.) İngilizce
Büyük Ünlü Kayması (2)
Grenzsignal (Alm.) sınırlayıcı (11, 19)
grev (T/e) bırakım, işbırakımı (1)
grevci (T/e) bırakımcı, işbırakımcı (1)
greyder (T/e) yerdüzler (1)
greyfurt (T/e) altıntop (1)
gri (T/e) boz, külrengi (1)
Grimm‘s Law (İng.) Grimm Yasası (2)
 1. Bölüm: Kaynak Dilden Türkçeye
groove (İng.) oluklu (2)
grotesque (Fra.) grotesk (9)
grounding (İng.) odaklama (3)
group (İng.) öbek (2, 11, 19)
group accent (İng.) öbek vurgusu (2)
group genitive (İng.) öbek iyeliği (2)
group language (İng.) küme dili (15)
group of phones (İng.) ses kümesi, ses öbeği
(18)
group test (İng.) küme sınavı (4)
group work (İng.) küme çalışması (7)
groupe (Fra.) öbek (8, 11, 19)
groupe de langues (Fra.) dil öbeği (11, 19)
groupe déterminatif (Fra.) tamlama (11, 19)
grouping (İng.) sınıflama, sınıflandırma (18)
Grundlage (Alm.) taban (11)
Grundwort (Alm.) tamlanan (11)
grup (T/e) küme (1, Y); öbek, takım, topluluk,
yığın (1)
Gruppe (Alm.) öbek (11, 19)
Gruppierung (Alm.) sınıflama, sınıflandırma
(18)
G-theory (İng.) genelleme kuramı (4)
guatr (T/e) boğazlak, bukuk (1)
gudde (T/e) bez, beze (1)
habaset (T/e) kötülük (1)
haber (T/e) salık, duyuk (1); yüklem (11)
haber cümlesi (T/e) bildirme tümcesi (11)
haber siygası (T/e) bildirme kipi (11)
haberleşme (T/e) bildirişme, yazışma (1)
habis (T/e) kötü, kötücül (1)
habit (İng.) alışkanlık (7, 12)
habit formation (İng.) alışkanlık oluşturma (2)
habitual aspect (İng.) alışkanlık görünüşü (2)
hacet (T/e) gerek, gereklik (1)
hacim (T/e) oylum (1, Y)
hacimli (T/e) oylumlu (1)
hacir (T/e) kısıt (1)
hacir altına almak (T/e) kısıtlamak (1)
haciz (T/e) el koyma (1)
haciz koymak (T/e) el koymak (1)
had (T/e) aşama (1)
hâd (T/e) aşırı, evegen, çabuk ilerleyen
(sayrılık) (1)
had safha (T/e) gergin evre, ileri evre, gergin
dönem (1)
haddinden fazla (T/e) gereğinden çok (1)
haddini aşmak (T/e) aşırı gitmek (1)
56
guessing (İng.) kestirme (4)
gufran (T/e) yarlıgama (1)
gurbet (T/e) yadel (1)
gurbetçi (T/e) yadelci (1)
gurup (T/e) gün batımı (1)
gurur (T/e) benlik, burun büyüklüğü,
büyüklenme, kasıntı, kurum, övünç,
şişinme (1)
gururlu (T/e) benliğine düşkün, benlikçi, burnu
büyük, kasıntılı, kurumlu, övünçlü (1)
gusto (T/e) beğeni (1)
Guttural (Alm.) boğazsıl (11, 19)
guttural (Fra.) boğazsıl (11, 19)
guttural (İng.) boğazsıl (2, 11, 19)
gümrah (T/e) bol, çok, gür, sık (1)
günah (T/e) suç, yazık (1)
günahkâr (T/e) suçlu, yazıklı (1)
güney kutbu (T/e) güney yerucu (1)
güruh (T/e) toplaşım (1)
güya (T/e) denildiğine göre, -miş gibi, sanki,
sözde (1)
güzergâh (T/e) yol boyu, yol üstü (1)
güzide (T/e) seçilmiş, seçkin, seçme (1)
gyngival (İng.) dişyuvasıl (2)
hademe (T/e) odacı (1)
hademelik (T/e) odacılık (1)
hadım (T/e) enenmiş (erkek) (1)
hadım etmek (T/e) enemek (1)
hadise (T/e) olay (1)
hadiseli (T/e) olaylı (1)
hadisesiz (T/e) olaysız (1)
hadsiz hesapsız (T/e) sınırsız, ölçüsüz, sayısız
(1)
hafakanlar basmak (T/e) bunalmak (1)
hafıza (T/e) bellek (1, Y)
hafi (T/e) gizli, saklı (1)
hafif (T/e) yeğni, yeğnil, kolay, hoppa (1)
hafifçe (T/e) yavaşça, yeğnice, yeğnilce (1)
hafifletici (T/e) dindirici, kolaylaştırıcı,
yeğnilleştirici (1)
hafiflik (T/e) yeğnilik, yeğnillik, hoppalık (1)
hafifmeşrep (T/e) hoppa (1)
hafiye (T/e) gizli görevli (1)
hafriyat (T/e) kazı, kazılar (1)
haftaym (T/e) ara (1)
hail (T/e) engel (1)
hain (T/e) satkın, kötü (1)
haiz (T/e) ...olan (1)
Hak (T/e) Tanrı (1)
hak (T/e) tüze, kazanım, pay, sağpay (1)
hâk (T/e) toprak (1)
hak etmek (T/e) kazanımlamak, –e değer
olmak (1)
hak sahibi (T/e) kazanımlı, sağpaylı (1)
 Türkçe Terim ve Sözcükler TTS—Dilbilim
1. Derleme
hakaret (T/e) aşağılama, aşağısama (1)
hakaret etmek (T/e) aşağılamak, aşağısamak
(1)
hakem (T/e) yargıcı (1)
hakem heyeti (T/e) yargıcılar kurulu (1)
hakemlik (T/e) yargıcılık (1)
hakeza (T/e) öyle, onun gibi (1)
hakikat (T/e) gerçek, gerçeklik (1)
hakikaten (T/e) gerçekten (1)
hakiki (T/e) gerçek (1)
hakim (T/e) bilge (1)
hâkim (T/e) egemen, yargıç (1)
hâkimiyet (T/e) egemenlik, başatlık (1)
hâkimlik (T/e) yargıçlık (1)
hakir (T/e) aşağı görülen, değersiz (1)
hakir görmek (T/e) aşağı görmek (1)
hakketmek (T/e) kazımak, oymak (1)
hakkında (T/e) üzerine, için (1)
haklı (T/e) doğru, yerinde (1)
hal (T/e) durum (1, 11); şimdiki zaman (11)
hal (-lli) (T/e) çözme, eritme, çözüm (1)
hal çaresi (T/e) çözüm yolu (1)
hal tercümesi (T/e) özgeçmiş, yaşamöyküsü (1)
hal zarfı (T/e) niteleme belirteci (11)
hâlâ (T/e) şimdi, bile (1)
halas (T/e) kurtuluş (1)
halaskâr (T/e) kurtarıcı (1)
halavet (T/e) tatlılık, sevimlilik (1)
halbuki (T/e) oysa (1)
Halbvokal (Alm.) yarı ünlü (11, 19)
hale (T/e) ağıl, ayla (1)
halef (T/e) ardıl (1)
halel vermek (T/e) sarsmak, bozmak (1)
halen (T/e) şimdi, bugün, şu sırada (1)
haleti ruhiye (T/e) ruhsal durum (1)
half close vowel (İng.) yan kapalı ünlü (2)
half open (İng.) orta (13)
halife (T/e) dinbaşkanı (İslam’da), ardıl (lonca
ve tarikatlarda) (1)
halihazırda (T/e) şimdiki durumda, bugünkü
durumda (1)
halim selim (T/e) yumuşak, uysal (1)
halis (T/e) katkısız, katışıksız (1)
halis muhlis (T/e) öz, katışıksız, eksiksiz (1)
halisane (T/e) özdenlikle, açıkyürekle (1)
halita (T/e) alaşım (1)
halletmek (T/e) çözmek, çözümlemek (1)
halo effect (İng.) olumsuz etki (4)
Haltung (Alm.) duralama (11, 19)
ham (T/e) çiğ, olgunlaşmamış, işlenmemiş (1)
hamakat (T/e) beyinsizlik, bönlük (1)
hamal (T/e) taşıyıcı, yükçü (1)
hamam (T/e) ısıdam, yunak, sıcak (1)
hamasi (T/e) koçaklamalı (1)
hami (T/e) koruyucu (1)
hamile (T/e) gebe, yüklü (1)
hamle (T/e) atılım, saldırış (1)
57
hammadde (T/e) işlenmemiş özdek (1)
hançere (T/e) gırtlak (1)
hançere samiti (T/e) gırtlaksıl (11)
handiadyoin (İng.) ikileme (2)
handikap (T/e) engel (1)
hane (T/e) ev (1)
hanende (T/e) okuyucu, şarkıcı (1)
hapaxépie (Fra.) seslem yutumu (11, 19)
hapishane (T/e) suçlularevi (1)
haplography (İng.) tekleşmeli yazım (2)
Haplologie (Alm.) seslem yutumu (11, 19)
haplologie (Fra.) seslem yutumu (11, 19)
haplology (İng.) hece düşmesi, ünlü düşmesi
(13); hece yitimi (2, 13); seslem yitimi (2);
seslem yutumu (11, 19)
harabe (T/e) ören, örenlik (1)
harangue (Fra.) aytam (9)
harap (T/e) yıkık, yıkkın (1)
hararet (T/e) ısı, susama (1)
hararetli (T/e) coşkun, ateşli (1)
harcırah (T/e) yolluk (1)
hard (İng.) sert (2)
hard palate (İng.) sertdamak (sert damak) (2,
13)
hardware (İng.) donanım, donanım (2)
harekât (T/e) eylemce (1)
hareket (T/e) davranış, devinme, deviniş (1);
devinim (1, Y)
hareketli (T/e) canlı (1); devinimli (1, Y)
hareketsiz (T/e) devinimsiz (1, Y); durgun,
dingin (1)
harf (T/e) yazaç (1)
harf-i tarif (T/e) tanımlık (11)
harfiyen (T/e) değiştirmeksizin (1)
haricen (T/e) dışardan, dıştan (1)
harici (T/e) dış, dıştan olan, dışıl (1)
hariciye (T/e) dışişleri, dış sayrılıkları (1)
hariciyeci (T/e) dışişleri görevlisi, dış
sayrılıkları uzmanı (1)
hariç (T/e) dış, dışarı, -ın dışında, -den başka
(1)
harika (T/e) çok güzel, olağanüstü (1)
harikulade (T/e) eşsiz, benzersiz, olağanüstü
(1)
haris (T/e) açgözlü, gözü doymaz (1)
harmoni (T/e) uyum (1)
Harmonie (Alm.) uyum (11, 19)
harmonie (Fra.) uyum (11, 19)
harmonie consonantique (Fra.) ünsüz uyumu
(11, 19)
harmonie labiale (Fra.) küçük ünlü uyumu (11,
19)
harmonie palatale (Fra.) büyük ünlü uyumu
(19)
harmonie vocalique (Fra.) büyük ünlü uyumu
(11); ünlü uyumu (11, 17, 19)
harmony (İng.) uyum (2, 11, 13, 19)
 1. Bölüm: Kaynak Dilden Türkçeye
harp (T/e) savaş (1)
hars (T/e) ekinç, ekin (1)
has (T/e) özgü, katışıksız, arı, som (1)
has isim (T/e) özel ad (11)
hasar (T/e) bozulgu, yıkılgı (1)
hasbıhal (T/e) söyleşi, görüşme, konuşma (1)
hasebiyle (T/e) dolayısıyla, -den ötürü (1)
haset (T/e) kıskançlık, çekemezlik (1)
haset etmek (T/e) kıskanmak, çekememek (1)
hasıl (T/e) ürün, verim (1)
hasılat (T/e) gelir, kazanç, ürün (1)
hasılı (T/e) kısacası (1)
hasis (T/e) elisıkı (1)
hasret (T/e) özlem (1)
hassas (T/e) duygulu, duygun, duyarlı (1)
hassasiyet (T/e) duygululuk, duygunluk,
duyarlık (1)
hassaten (T/e) özellikle (1)
hasta (T/e) sayrı (1)
hastalık (T/e) sayrılık (1)
hastane (T/e) sayrılarevi (1)
haşarı (T/e) yaramaz (1)
haşerat (T/e) böcekler (1)
haşere (T/e) böcek (1)
haşin (T/e) sert, kırıcı (1)
haşmetli (T/e) görkemli (1)
haşv-i melih (T/e) söz uzatımı (11)
hat (T/e) çizgi, yol, geçek (1); yazı (1, 11)
hata (T/e) yanılgı (1, Y); yanılma, yanlış,
yanlışlık, yanlış davranış (1)
hatır (T/e) gönül (1)
hatıra (T/e) anı (1)
hatıra defteri (T/e) anılık (1)
hatırat (T/e) anılar (1)
hatırlamak (T/e) anımsamak (1, Y)
hatmetmek (T/e) bitirmek, sona erdirmek (1)
hatta (T/e) bile, üstelik (1)
Hauptsatz (Alm.) temel tümce (11, 19)
hauteur (Fra.) yükseklik (8, 11, 19)
havai (T/e) hoppa, değersiz, boş, tutarsız (1)
havai hat (T/e) tel yol (1)
havale (T/e) gönderim (1)
havali (T/e) yöre, dolay, çevre (1)
havi olmak (T/e) kapsamak (1)
havza (T/e) bölge, yöre (1)
hayâ (T/e) utanç, utanma (1)
hayal (T/e) düş, imge, görsü (1)
hayal etmek (T/e) düşlemek, kurmak (1)
hayalet (T/e) düşgörüntü, hortlak (1)
hayalperest (T/e) düşkurucu (1)
hayâsız (T/e) utanmaz, sıkılmaz (1)
hayat (T/e) yaşam, dirim (1)
hayat memat meselesi (T/e) ölüm kalım
sorunu (1)
hayat standardı (T/e) yaşam düzeyi (1)
hayati (T/e) yaşamsal, dirimsel (1)
58
hayatiyet (T/e) yaşam gücü, yaşama gücü,
canlılık, dirimsellik (1)
hayıflanmak (T/e) acınmak, üzülmek,
yerinmek (1)
hayır (T/e) iyilik, yardım (1)
hayırdua (T/e) iyi dilek (1)
hayırdua etmek (T/e) iyi dilekte bulunmak (1)
hayırsever (T/e) yardımsever (1)
hayli (T/e) oldukça çok (1)
hayret etmek (T/e) şaşırmak, şaşakalmak,
şaşmak (1)
haysiyet (T/e) onur, saygınlık (1)
haysiyet divanı (T/e) onur kurulu (1)
haysiyetli (T/e) onurlu, saygın (1)
haysiyetsiz (T/e) onursuz (1)
hayvani (T/e) hayvansal, hayvanca (1)
hazan (T/e) güz (1)
hazar (T/e) barış (1)
hazf ü takdir (T/e) eksilti (11)
hazım (T/e) sindirim, sindirme (1)
hazif (T/e) eksilti (11)
hazin (T/e) acıklı, dokunaklı (1)
hazmetmek (T/e) sindirmek (1)
hazne (T/e) birikimlik (1)
hazzetmek (T/e) hoşlanmak (1)
head (İng.) baş sözcük (2, 7); tamlayan (2, 7)
hearer (İng.) dinleyici (8)
hearing (İng.) duyma (2)
heavy stress (İng.) birincil vurgu (2)
heba etmek (T/e) boş yere tüketmek, yele
vermek (1)
heba olmak (T/e) boşa gitmek (1)
hece (T/e) seslem (1)
hedef (T/e) erek (1)
heder olmak (T/e) boşa gitmek (1)
hediye (T/e) armağan (1)
hela (T/e) ayakyolu, suodası (1)
helak olmak (T/e) bitkin düşmek (1)
helecan (T/e) çarpıntı, yürek çarpıntısı (1)
helezon (T/e) sarmal yay (1)
helezoni (T/e) sarmal (1)
hell (Alm.) tiz (11, 19)
helper (İng.) yardımeden (11)
hemcins (T/e) türdeş (1)
hemdert (T/e) acıdaş (1)
hemen (T/e) gecikmeden, çabucak (1)
hemfikir (T/e) düşündeş, oydaş (1)
hemi- (T/e) yarı, yarım (Yun. önek) (1)
hémistiche (Fra.) yarım dize (9)
hemşeri (T/e) yerdeş, ildeş (1)
hemşire (T/e) kızkardeş, bacı, sayrı bakıcı (1)
hemze (T/e) gırtlak vuruşu (11)
hentbol (T/e) eltopu (1)
henüz (T/e) daha, şimdi (1)
hercai (T/e) yeltek, gelgeç, yanardöner (1)
 Türkçe Terim ve Sözcükler TTS—Dilbilim
1. Derleme
hercümerç (T/e) altüst, karmakarışık,
darmadağınık, allak bullak (1)
here and now principle (İng.) yakın çevre ilkesi
(7)
hermeneutic (İng.) yorumsama, yorumbilim (2)
herméneutique (Fra.) yorumbilgisi (9)
herze (T/e) saçma, saçma söz (1)
hesabi (T/e) elisıkı (1)
hesaplı (T/e) ölçülü (1)
hesapsız (T/e) ölçüsüz, çok (1)
hesitation form (İng.) duraksamalı biçim (2)
hetero- (T/e) başka (Yun. önek) (1)
heteroclite (İng.) çok çekimli (2)
heterogen (T/e) ayrı cinsten (1)
heterograph (İng.) ayrı yazımlı (2)
heterography (İng.) ayrı yazım (2)
heterojen (T/e) ayrı cinsten (1)
heterpohemy (İng.) sürçme (2)
heuristics (İng.) bulgulama (12, Y); bulgulayıcı
işlem (3); nedenleme işlemleri (7)
heves (T/e) istek (1)
heveslenmek (T/e) istek duymak, özenmek (1)
hevesli (T/e) istekli (1)
heyecan (T/e) yürek oynaması, coşku, coşuntu
(1)
heyelan (T/e) toprak kayması (1)
heyet (T/e) kurul (1)
heyhat (T/e) yazık, ne yazık! (1)
heykel (T/e) yontu, anıt (1)
heykeltıraş (T/e) yontucu (1)
hezeyan (T/e) sayıklama, saçmalama (1)
hezimet (T/e) bozgun, bozgunluk (1)
hıfz etmek (T/e) saklamak, korumak (1)
hınzır (T/e) domuz (1)
hıragana (İng.) bir tür Japon yazısı (2)
hırs (T/e) açgözlülük, doymazlık, öfke, kızgınlık
(1)
hırslanmak (T/e) öfkelenmek, kızmak (1)
hısım (T/e) kandaş, yakın (1)
hışım (T/e) öfke (1)
hıyanet (T/e) satkınlık (1)
Hiat (Alm.) ünlü boşluğu (11, 19)
hiatus (Fra.) ünlü boşluğu (11, 19)
hiatus (İng.) ünlü boşluğu (2); ünlü boşluğu (11,
19)
hibe (T/e) bağış (1)
hibe etmek (T/e) bağışta bulunmak,
bağışlamak (1)
hicap (T/e) utanma, utanç (1)
hiciv (T/e) taşlama, yergi (1)
hicran (T/e) ayrılık acısı (1)
hicret (T/e) göç, göçme (1)
hicviye (T/e) yergi, taşlama (1)
hiddet (T/e) öfke, kızgınlık (1)
hiddetlenmek (T/e) öfkelenmek, kızmak (1)
hiddetli (T/e) öfkeli, kızgın (1)
hidrofil (T/e) sucul (1)
59
hidrofor (T/e) subasar (1)
hidrografi (T/e) subilgisi, su varlığı (1)
hidroloji (T/e) subilim (1)
hidrosfer (T/e) suküre (1)
hierarchy (İng.) aşama (2)
hierarchical structure (İng.) aşamalı yapı (2)
hierarchic (İng.) derecelenebilir (12)
Hierarchie (Alm.) sıralıdüzen, hiyerarşi (18)
hiérarchie (Fra.) sıralıdüzen (9)
hierarchy (İng.) sıralıdüzen, hiyerarşi (18)
hieratic script (İng.) resim yazısı ile ilgili (2)
hieroglyphic (İng.) resim yazı (2)
high (İng.) üst, tiz (2); yüksek (2, 13)
high / falling (İng.) yükselen / alçalan (2)
high variety (İng.) saygın değişke (3); üst
değişke (7, 15)
high vowel (İng.) yüksek ünlü (11, 19)
higher order skill (İng.) üst (basamak) beceri
(4)
higrometre (T/e) nemölçer (1)
hikâye (T/e) öykü (1)
hikâyeci (T/e) öykücü (1)
hilaf (T/e) ters, karşıt, aykırı, yalan (1)
hilafı hakikat (T/e) gerçeğe aykırı (1)
hilafsız (T/e) doğru, doğru olarak (1)
hilal (T/e) ayça (1)
hile (T/e) düzen, dolap, aldatma (1)
hilebaz (T/e) düzenci (1)
hilekâr (T/e) dolapçı (1)
Hilfsverbe (Alm.) yardımcı eylem (11, 19)
hilkat (T/e) yaradılış (1)
himaye (T/e) koruma, esirgeme, kayırma (1)
himmet (T/e) yardım (1)
hinter (Alm.) art, kalın (11, 19)
Hintergaumenlaut (Alm.) artdamaksıl (11)
hinterlant (T/e) içbölge, arkabölge (1)
hinweisender Ausdruck (Alm.) gösterici (11, 19)
hiper- (T/e) aşırı, yüksek (Yun. önek) (1)
hipertansiyon (T/e) kan basıncı yüksekliği (1)
hipo- (T/e) alt, altında, düşük (Yun. önek) (1)
hipodrom (T/e) koşu alanı (1)
hipopotam (T/e) suaygırı (1)
hipotez (T/e) varsayım (1, Y)
his (T/e) duygu, sezgi (1)
hislenmek (T/e) duygulanmak (1)
hisli (T/e) duygulu, içli (1)
hisse (T/e) pay (1)
hissedar (T/e) paydaş (1)
hissetmek (T/e) duymak, duyumsamak,
sezmek, sezinlemek (1)
hissettirmek (T/e) duyumsatmak, sezinletmek
(1)
hissi (T/e) duygusal (1)
hissikablelvuku (T/e) önsezi (1)
hissiselim (T/e) sağduyu (1)
hissiyat (T/e) duygular, sezişler (1)
hissiz (T/e) duygusuz (1)
 1. Bölüm: Kaynak Dilden Türkçeye
histogram (İng.) dağılım eğrisi (4)
histoire (Fra.) öykü (9)
Histoire (Fra.) tarih (9)
histoire des idées (Fra.) düşünce tarihi (9)
histoire littéraire (Fra.) yazınsal tarih (9)
histoloji (T/e) dokubilim (1)
historic(al) (İng.) tarihsel (10, 11, 19)
historic present (İng.) tarihsel şimdiki zaman
(7)
historical grammar (İng.) tarihsel dilbilgisi (2)
historical linguistics (İng.) tarihsel dilbilim (2,
7, 11, 19)
historical present (İng.) öyküleme zamanı (2)
historicism (İng.) tarihselcilik (2)
historique (Fra.) tarihsel (10, 11, 17, 19)
historisch (Alm.) tarihsel (10, 11, 19)
historische Sprachwissenschaft (Alm.) tarihsel
dilbilim (11, 19)
historisch-vergleichende Sprachwissenschaft
(Alm.) karşılaştırmalı dilbilim (19)
hitabe (T/e) söylev (1)
hitaben (T/e) söyleyerek (birine) (1)
hitam (T/e) son, bitim (1)
hitap etmek (T/e) seslenmek, söz yöneltmek
(1)
hiyerarşi (T/e) aşama sırası, aşama, aşama
düzeni (1); sıralıdüzen (18)
hiyeroglif (T/e) resimyazı (1)
hiza (T/e) düzdizim (1)
hizaya gelmek (T/e) yola gelmek (1)
hizaya getirmek (T/e) yola getirmek (1)
hizip (T/e) bölüntü (1)
hizmet (T/e) görev, iş (1)
hobi (T/e) düşkü (1)
hodbin (T/e) bencil (1)
hodkâm (T/e) bencil (1)
hodpesent (T/e) benbenci (1)
hoher Vokal (Alm.) yüksek ünlü (11, 19)
hold (İng.) durak (2)
holding (T/e) genortaklık (1)
holistic approach (İng.) bütüncü yaklaşım (7)
holistic assessment (İng.) bütünsel
değerlendirme (4)
holistic learning (İng.) bütünsel öğrenme (7)
holistic scoring (İng.) bütünsel notlandırma (4)
holophrase (İng.) tek sözcük (7); tümce söz (2)
holophrasis (İng.) tümce sözcük (2)
holophrastic language (İng.) tümce sözcük
dönemi (2)
home language (İng.) aile dili (2)
homeo- (T/e) benzer, eş, özdeş (Yun. önek) (1)
hominid (İng.) insanımsı (16)
hominoid (İng.) maymınsan (16)
homo (İng.) insansı (16)
homo- (T/e) benzer, eş, özdeş (Yun. önek) (1)
homo erectus (İng.) dik-insansı (16)
60
homo neanderthalensis (İng.) mağaracı-
insansı (16)
homo sapiens (İng.) bilge-insansı, tam-insan
(16)
homogen (T/e) benzeşik, bağlaşık, türdeş (1)
homogram (İng.) eşyazım (2)
homograph (Alm.) eşyazımlı (11, 19)
homograph (İng.) eşyazımlı (2, 11)
homographe (Fra.) eşyazımlı (11, 19)
homographic (İng.) eşyazımlı (19)
Homographie (Alm.) eşyazımlılık (11, 19)
homographie (Fra.) eşyazımlılık (11, 19)
homographs (İng.) eşyazımlılar (7)
homography (İng.) eşyazımlılık (2, 11, 19)
homoionym (İng.) yakın anlamlı (2)
homojen (T/e) benzeşik, bağlaşık (1); türdeş (1,
Y)
homonym (Alm.) eşadlı (10, 11, 19)
homonym (İng.) eş sesletimli (12); eş yazımlı
(12); eşadlı (2, 10, 11); eşbiçimli (12)
homonyme (Fra.) eşadlı (10, 11, 17, 19)
Homonymie (Alm.) eşadlılık (10, 11, 19)
homonymie (Fra.) eşadlılık (8, 9, 10, 11, 17, 19)
homonymous (İng.) eşadlı (19)
homonyms (İng.) eşadlılar (7)
homonymy (İng.) eşadlılık (2, 7, 8, 10, 11, 19)
homorganic sound (İng.) eşçıkışlı ses (2)
homophon (Alm.) eşsesli (11, 19)
homophone (Fra.) eşsesli (11, 19)
homophone (İng.) eşsesli (2, 7, 11)
homophonic clash (İng.) eşsesli çatışma (2)
Homophonie (Alm.) eşseslilik (11, 19)
homophonie (Fra.) eşseslilik (9, 11, 19)
homophonous (İng.) eşsesli (19)
homophony (İng.) eşseslilik (2, 11, 19)
homoseksüel (T/e) eşcinsel (1)
homoseksüellik (T/e) eşcinsellik (1)
honorific form (İng.) saygılı biçim (2)
honorifics (İng.) incelikli anlatım biçimleri (3,
15); saygılık (7)
hoparlör (T/e) sesyayar (1)
hor bakmak (T/e) değersiz saymak, küçük
görmek (1)
hortatory (İng.) istek kipi (2)
hostes (T/e) konukçu (1)
hoşnut etmek (T/e) sevindirmek (1)
Höhe (Alm.) yükseklik (11, 19)
Hörer (Alm.) dinleyici (10, 11, 19)
hububat (T/e) tahıl (1)
hudut (T/e) sınır (1)
hukuk (T/e) türe (1)
hukuki (T/e) türel (1)
hulasa (T/e) özet, öz, kısacası (1)
hulul (T/e) geçme, girme (1)
humanism (İng.) insancıllık (2, 7, Y)
humanistic (İng.) insancıl (12, Y)
 Türkçe Terim ve Sözcükler TTS—Dilbilim
1. Derleme
humanistic approach (İng.) insancıl yaklaşım
(7, 12, Y)
humanistic education (İng.) insancıl eğitim (Y)
humoristique (Fra.) gülmeceye dayalı (9)
humour (Fra.) gülmece (9)
hunhar (T/e) kana susamış, kan dökücü (1)
hurafe (T/e) boş inanç (1)
husumet (T/e) yağılık, düşmanlık (1)
husus (T/e) konu, iş, özellik, yön (1)
hususi (T/e) özel (1)
hususi ahenk kanunu (T/e) küçük ünlü uyumu
(11)
hususiyet (T/e) özellik, yakınlık (1)
huşunet (T/e) sertlik, kabalık, kırıcılık (1)
huzme (T/e) demet (1)
huzur (T/e) erinç, gönül esenliği, dirlik
düzenlik, kat, yan, ön (1)
huzurevi (T/e) yaşlılaryurdu (1)
huzursuzluk (T/e) erinçsizlik, tedirginlik (1)
hüccet (T/e) belgit, tanıt (1)
hücre (T/e) göze, odacık (1)
hücum (T/e) akın, saldırı, üşüşme (1)
hücumbot (T/e) saldırıteknesi (1)
hükmen (T/e) yargıcı kararıyla (1)
hükmi (T/e) tüzel (1)
hükmi şahıs (T/e) tüzelkişi (1)
hükmi şahsiyet (T/e) tüzelkişilik (1)
hüküm (T/e) yargı (1)
hükümsüz (T/e) geçersiz (1)
hülya (T/e) tatlı düş (1)
hümanist (T/e) insancı, insancıl (1)
hüner (T/e) beceri (1)
hünsa (T/e) erselik, er-dişi (1)
hür (T/e) özgür (1)
hürmet (T/e) saygı (1)
hürmet etmek (T/e) saymak (1)
hürriyet (T/e) özgürlük (1)
hüsnühal kâğıdı (T/e) iyi durum belgesi,
durum belgesi (1)
hüsnüniyet (T/e) sağistem, iyi dilek (1)
hüsran (T/e) düşyıkımı, yoksunluk (1)
hüviyet (T/e) kimlik (1)
hüzün (T/e) üzgünlük, üzüntü (1)
hybrid language (İng.) melez dil (2)
hybrid word (İng.) melez sözcük (2)
Hydronymie (Alm.) akarsu adları bilimi (19)
hydronymie (Fra.) akarsu adları bilimi (17)
hydronymy (İng.) adbilim (2); akarsu adları
bilimi (19)
61
Hypallage (Alm.) değişleme (19)
hypallage (Fra.) değişleme (19)
hypallage (İng.) değişleme (19)
hyped urbanism (İng.) kentli dil biçimi (2)
hyper form (İng.) aşırı düzeltilmiş biçim (2)
hyperbate (Fra.) aşırı devriklik (19)
Hyperbaton (Alm.) aşırı devriklik (19)
hyperbaton (İng.) aşırı devriklik (19)
Hyperbel (Alm.) abartma (11, 19)
hyperbole (Fra.) abartma (9, 11, 19)
hyperbole (İng.) abartma (2, 11, 19)
hypercorrection (İng.) aşırı düzeltim (7, 15);
aşırı düzeltmecilik (2)
hyperonym (Alm.) üstanlamlı (19)
hyperonyme (Fra.) üstanlamlı (17, 19)
Hyperonymie (Alm.) üstanlamlılık (19)
hyperonymie (Fra.) üstanlamlılık (17, 19)
hypéronymie (Fra.) üstanlam (9)
hyperonymous (İng.) üstanlamlı (19)
hyperonymy (İng.) üstanlamlılık (19)
hypo- (T/e) alt, altında, düşük (Yun. önek) (1)
hypochoristic form (İng.) küçültme biçimi (2)
hypocoristic (İng.) okşamalı (19)
hypocoristique (Fra.) okşamalı (19)
hypokoristisch (Alm.) okşamalı (19)
hyponym (İng.) alt()anlamlı (12, 19); altanlamlık
(2)
hyponyme (Fra.) altanlamlı (17, 19)
Hyponymie (Alm.) altanlamlılık (11, 19)
hyponymie (Fra.) altanlamlılık (11, 17, 19)
hyponymous (İng.) altanlamlı (19)
hyponymy (İng.) altanlamlık (2); altanlamlılık
(11, 19)
hypotactic clause (İng.) bağımlı tümcecik (2)
Hypotaxe (Alm.) bağlılık (19)
hypotaxe (Fra.) bağlılık (19)
hypotaxis (İng.) bağlaçlı birleşim (2); bağlılık
(19)
hypothesis (İng.) varsayım (2, 4, 7)
hypothesis formation (İng.) varsayım
oluşturma (7)
hypothesis testing (İng.) varsayım sınaması
(4); varsayımı sınama (7)
hypothetical (İng.) varsayımlı (19)
hypothétique (Fra.) varsayımlı (19)
hypothetisch (Alm.) varsayımlı (19)
hypothetical clause (İng.) varsayımsal
tümcecik (2)
Identifikation (Alm.) belirleme (11, 19)
Ideographie (Alm.) kavramsal yazı (19)
Idiolekt (Alm.) bireysel dil (19)
IELTS (İng.) Uluslararası İngilizce Sınama
Sistemleri / Yöntemleri (4)
 1. Bölüm: Kaynak Dilden Türkçeye
Ikon (Alm.) görüntüsel gösterge (11, 18, 19)
Illativus (Alm.) giriş durumu (11, 19)
Illokution (Alm.) edim söz (11, 19)
ILTA (İng.) Uluslararası İngilizce Sınav Birliği /
Derneği (4)
Image (Alm.) hayal, imaj, imge (18)
Immanenz (Alm.) içkinlik (11, 19)
Imperativ (Alm.) buyrum kipi (11, 19)
Imperativsatz (Alm.) buyrum tümcesi (19)
Implosion (Alm.) iç patlama (11, 19)
Implosiv (Alm.) iç patlamalı (11, 19)
Inchoativ (Alm.) başlamalı (19)
Indefinit (Alm.) belgisiz, belirsiz (11)
Index (Alm.) belirti (19); dizin (11, 19)
Indic linguistics (İng.) Hint dilleri (2)
Indikativ (Alm.) bildirme kipi (11, 19)
Individuenvariable (Alm.) bireysel değişke (19)
Indiz (Alm.) belirti (18); belirtici (11, 19)
Indo-European languages (İng.) Hint-Avrupa
dilleri (7)
Indo-European linguistics (İng.) Hint-Avrupa
Dilbilimi (2)
Inessivus (Alm.) içindelik durumu (11, 19)
Infinitiv (Alm.) eylemlik (11, 19)
Infix (Alm.) içek (11, 19)
Informant (Alm.) denek (11, 19)
Information (Alm.) bilgi (10, 11, 19)
Inhalt (Alm.) içerik (10, 11, 18, 19)
Inhaltsanalyse (Alm.) içerik çözümlemesi (11,
19)
Inkompatibilität (Alm.) bağdaşmazlık (19)
Inlaut (Alm.) içses (11, 19)
Instrumentalis (Alm.) araç durumu (11, 19)
Integration (Alm.) bütünleşme (11, 19)
Intension (Alm.) içlem (19)
Intensität (Alm.) yeğinik (11, 19)
Intensitätsbetonung (Alm.) vurgu (11, 19)
Intensivum (Alm.) pekiştirmeli (11, 19)
Intention (Alm.) niyet (18)
Interdentalis (Alm.) peltek dişsil (11, 19)
Interferenz (Alm.) girişim (10, 11, 19)
Interjektion (Alm.) ünlem (10, 11, 19)
Intermediärstruktur (Alm.) ara()yapı (11, 19)
International English Language Testing
Association (İng.) Uluslararası İngilizce Sınav
Birliği / Derneği (4)
i hali (T/e) belirtme durumu (11)
iade (T/e) geri çevirme (1)
62
International English Language Testing
Systems (İng.) Uluslararası İngilizce Sınama
Sistemleri / Yöntemleri (4)
Interpret (Morris‘te) (Alm.) yorumlayan (18)
Interpretant (Morris‘te) (Alm.) yorumlama işi
(18)
Interpretation (Alm.) yorum (11); yorumlama
(19)
Interpunktion (Alm.) noktalama (11, 19)
Interrogativadverb (Alm.) soru belirteci (11, 19)
Intonation (Alm.) titremleme (10, 11, 19)
Intonem (Alm.) titremlemebirim (11, 19)
Inversion (Alm.) devriklik (19)
IP (İng.) öğe ve işlem (2)
IPA (International Phonetics Alphabet) (İng.)
Uluslararası Ses Abecesi (2)
IPA (International Phonetics Association)
(İng.) Uluslararası Sesletim Derneği (7);
Uluslararası Sesbilim Derneği (Y)
ırgat (T/e) tarım işçisi (1); işçi (1)
ırk (T/e) anasoy (1)
ırkçı (T/e) anasoycu (1)
ırkçılık (T/e) anasoyculuk (1)
ırki (T/e) anasoycul (1)
IRT (İng.) madde-yanıt kuramı (4)
ıskat (T/e) düşürme (1)
ıskonto (T/e) indirim, kırma (1)
ıslah (T/e) düzeltme, yola getirme (1)
ıslah etmek (T/e) düzeltmek, yola getirmek (1)
ıslah olmak (T/e) düzelmek, yola girmek (1)
ıslahat (T/e) düzeltmeler, iyileştirmeler (1)
ıslahevi (T/e) eğitmeyurdu (1)
Isolierende Sprachen (Alm.) ayrışkan diller (10)
Isomorphie (Alm.) eşbiçimlilik (10, 11, 19)
Isotopie (Alm.) yerdeşlik (10, 11, 19)
ıspazmoz (T/e) çırpınma, titreme (1)
ısrar (T/e) ayak direme, bekinme, dayatma,
direnme, üsteleme, üstünde durma (1)
ıstampa (T/e) damga, damga kutusu (1)
ıstılah (T/e) terim (1, 11)
ıstırap (T/e) acı, sıkıntı, üzüntü (1)
ıtır (T/e) güzel koku (1)
ıtnab-ı makbul (T/e) dolaylama (11)
ıttıla (T/e) bilgi, bilme, öğrenme (1)
iade (T/e) geri verme (1)
iade etmek (T/e) geri çevirmek, geri
göndermek, geri vermek (1)
iadeli (T/e) dönel (1)
iadeli taahhütlü (T/e) dönel alındılı (1)
iamb (İng.) kısa-uzun hece ölçüsü (2)
iambic pentameter (İng.) beşli ölçü (13)
iane (T/e) para yardımı, yardım, yardımlık (1)
 Türkçe Terim ve Sözcükler TTS—Dilbilim
1. Derleme
iaşe (T/e) yedirip içirme (1)
ibadet (T/e) tapınış, tapınma (1)
ibadet etmek (T/e) kulluk etmek, Tanrı’ya
tapmak, tapınmak (1)
ibadullah (T/e) bol, pek bol, Tanrı kulları (1)
ibare (T/e) deyiş (1)
ibaret (T/e) ancak, -dan oluşan, yalnız (1)
ibate (T/e) barındırma (1)
iblağ etmek (T/e) -e çıkarmak, ulaştırmak (1)
ibra (T/e) aklama, aklanma, temize çıkarma (1)
ibra edilmek (T/e) aklanmak (1)
ibraz etmek (T/e) ortaya koymak (1)
ibret (T/e) öğütörnek (1)
ibret almak (T/e) ögütlenmek (1)
ibret olmak (T/e) ders olmak (1)
icabet etmek (T/e) (çağrıya) uymak (1)
icabına bakmak (T/e) gereğini yerine getirmek
(1)
icabında (T/e) gereğinde, gerekince, gerekirse
(1)
icap (T/e) olumluluk (11)
icap etmek (T/e) gerekmek (1)
icat (T/e) bulma, türetme, uydurma, yaratma
(1)
icat etmek (T/e) bulmak, türetmek, uydurmak,
yaratmak (1)
icbar (T/e) gücem (1)
icbar etmek (T/e) gücemlemek (1)
icon (İng.) görüntüsel gösterge (11, 18, 19)
icône (Fra.) görüntüsel gösterge (9, 11, 17, 19)
iconic (İng.) görüntüsel (8)
iconic sign (İng.) benzetge (16); görüntüsel
gösterge (2)
iconography (İng.) görüntü yazı (2)
icra etmek (T/e) yapmak, yerine getirmek,
yürütmek (1)
icraat (T/e) iş yapımı, yapılan işler (1)
ictus (İng.) vurgulu hece (2)
içtihat (T/e) anlayış, görüş, kavrayış, özel
görüş (1)
içtima (T/e) toplanma, toplantı (1)
içtimai (T/e) toplumsal (1)
idame (T/e) sürdürme (1)
idare (T/e) çekip çevirme, tutum, yönetim,
yönetme (1)
idare etmek (T/e) yönetmek (1)
idare heyeti (T/e) yönetim kurulu (1)
idareci (T/e) yönetici (1)
idarehane (T/e) yönetim yeri (1)
idareimaslahat (T/e) geçiştirme,
geçiştirmecilik, iş geçiştirme (1)
idari (T/e) yönetimsel (1)
iddia (T/e) sav (1)
iddia etmek (T/e) ileri sürmek, savlamak (1)
iddianame (T/e) savlık (1)
iddiasız (T/e) kendi çapında, önemsiz (1)
ide (T/e) düşünce (1)
63
ideal (İng.) ülküsel (16)
ideal (T/e) ülkü (1, Y); ülküsel (1, Y)
ideal self (İng.) ideal benlik (14)
ideal speaker-hearer (İng.) düşsel konuşucu-
dinleyici (2); ideal konuşan-dinleyen (7);
ülküsel konuşucu-dinleyici (8, 11, 19)
idealer Sprecher/Hörer (Alm.) ülküsel
konuşucu-dinleyici (11, 19)
idealist (T/e) ülkücü (1, Y)
idealization (İng.) arıtma (2)
idealizm (T/e) ülkücülük (1)
ideation (İng.) düşünsel (3)
idéation (Fra.) düşünleme (8)
ideational (İng.) düşünsel (2, 12)
idefiks (T/e) saplantı (1)
identical (İng.) özdeş (2, 12)
identification (Fra.) belirleme (11, 17, 19)
identification (İng.) belirleme (11, 19)
identik (T/e) özdeş (1)
identité (Fra.) özdeşlik (8)
ideogram (İng.) düşünyazı, sözyazı (2)
ideograph (İng.) kavram yazı (13)
ideographic writing (İng.) kavramsal yazı (11)
ideography (İng.) düşün yazım, söz yazım (2);
kavramsal yazı (19)
ideolog (T/e) düşüngücü (1)
ideoloji (T/e) düşüngü (1)
ideolojik (T/e) düşüngüsel (1)
idiolect (İng.) birey()dil (2, 7); bireysel dil (19)
idiolecte (Fra.) bireysel dil (19)
idiom (İng.) deyim (7)
idiomatic (İng.) deyimsel (2)
idiomatic usage (İng.) deyimsel kullanım (2)
idiomatology (İng.) dil özelliği bilgisi (2)
idiophone (İng.) düşün ses (2)
idman (T/e) alıştırma (1)
idrak (T/e) algı, anlayış (1)
idrak etmek (T/e) anlamak, erişmek,
kavramak (1)
idraksiz (T/e) algısız, anlayışsız (1)
idrar (T/e) sidik (1)
ifa (T/e) yerine getirme (1)
ifa etmek (T/e) yapmak, yerine getirmek (1)
ifade (T/e) anlatı (Y); anlatım (1, Y); deyiş,
olayanlatım, söyleyiş, söz (1); sözce (11)
ifade etmek (T/e) aktarmak (Y); anlatımlamak
(1); anlatmak (1, Y); belirtmek (1); dile
getirmek (Y); göstermek, söylemek (1)
ifade vermek (T/e) bildiğini söylemek, sorguyu
yanıtlamak (1)
ifadesi alınmak (T/e) sorgulanmak, sorgusu
yapılmak, sorguya çekilmek (1)
if-clause (İng.) koşul tümceciği (2)
iffet (T/e) sililik (1)
iffetli (T/e) sili (1)
iffetsiz (T/e) silisiz (1)
iflas (T/e) batkı, batkınlık, değerden düşme (1)
 1. Bölüm: Kaynak Dilden Türkçeye

ifrat (T/e) aşırılık, taşkınlık (1) ihtisas (T/e) duygu, duyma, uzmanlaşma,
ifrata kaçmak (T/e) aşırı gitmek (1) uzmanlık (1)
ifrazat (T/e) salgılar (1) ihtişam (T/e) görkem (1)
ifşa (T/e) açığa vurma (1) ihtiva (T/e) kapsama (1)
ifşa etmek (T/e) açığa vurmak, dile vermek, ihtiva etmek (T/e) içine almak, kapsamak (1)
ortaya dökmek (1) ihtiyaç (T/e) gerekseme, gereksinme,
ifşaat (T/e) açığa vurma, dile verme, ortaya yoksulluk (1); gereksinim (1, Y)
dökme (1) ihtiyaç duymak (T/e) gereksinmek (1)
iftihar (T/e) kıvanç, kıvanma, övünç, övünme ihtiyar (T/e) seçme, yaşlı (1)
(1) ihtiyar etmek (T/e) seçmek, yeğ tutmak (1)
iftihar etmek (T/e) kıvanç duymak, kıvanmak, ihtiyar heyeti (T/e) köy kurulu (1)
övünç duymak, övünmek (1) ihtiyari (T/e) isteğe bağlı, seçmeli (1)
iftira (T/e) kara çalma, suç yükleme (1) ihtiyat (T/e) sakınma, sakıntı, yedek (1)
iftira etmek (T/e) kara çalmak, suç yüklemek ihtiyatlı (T/e) ölçülü, sakıngan, sakıntılı (1)
(1) ihtiyatlı davranmak (T/e) ölçülü davranmak,
iğfal (T/e) aldatma, ayartma, baştan çıkarma uyanık olmak (1)
(1)
ihtiyatsız (T/e) sakıntısız (1)
ihale (T/e) üsterme (1)
ihtizaz (T/e) titreşim, titreşme (1)
ihanet (T/e) adam satma, aldatma, kötülük,
ihya etmek (T/e) canlandırmak, diriltmek,
yurt satma (1)
mutluluk vermek (1)
ihbar (T/e) bildirilme, bildirme, ele verme (1)
ikame (T/e) yerine geçme, yerine koyma (1)
ihbar etmek (T/e) -e bildirmek, ele vermek (1)
ikamet etmek (T/e) eğleşmek, kalmak,
ihbarcı (T/e) bildiren (1)
oturmak (bir yerde), yerleşmek (1)
ihbarname (T/e) bildiri, bildirim, bildirimlik (1)
ikametgâh (T/e) barınak, konut (1)
ihdas etmek (T/e) kurmak, ortaya çıkarmak (1)
ikametgâh ilmühaberi (T/e) konut belgesi (1)
ihlal (T/e) bozma, uymama (1)
ikaz (T/e) uyarı, uyarma (1)
ihlal etmek (T/e) bozmak, uymamak (1)
ikaz etmek (T/e) uyarmak (1)
ihmal (T/e) boşlama, savsama (1)
ikbalperest (T/e) gündüşkünü (1)
ihmalkâr (T/e) savsak (1)
ikbalperestlik (T/e) gündüşkünlügü (1)
ihracat (T/e) dışsatım (1)
ikmal (T/e) bitirme, bütünleme, tamamlama (1)
ihracatçı (T/e) dışsatımcı (1)
ikmal etmek (T/e) bitirmek, bütünlemek,
ihraç (T/e) çıkarma, dışarıya mal satma,
tamamlamak (1)
dışsatımlama (1)
ikmal imtihanı (T/e) bütünleme sınavı (1)
ihraç etmek (T/e) çıkarmak, dışarı satmak,
ikmale kalmak (T/e) bütünlemeye kalmak (1)
dışsatımlamak (1)
ikna (T/e) inandırma, kandırma (1)
ihsan (T/e) bağış (1)
ikna etmek (T/e) inandırmak, kandırmak (1)
ihsas (T/e) sezdirme (1)
ikon (T/e) put (1)
ihtar (T/e) uyarma (1)
ikrah etmek (T/e) iğrenmek, tiksinmek (1)
ihtar etmek (T/e) uyarıda bulunmak, uyarmak
ikram (T/e) ağırlama, çıkarma, indirme
(1)
ihtifal (T/e) anma töreni (1) (ederde), sunma, tutma (1)
ihtikâr (T/e) vurgun, vurgunculuk (1) ikram etmek (T/e) ağırlamak, çıkarmak,
ihtilaç (T/e) çırpınma (1) indirmek (ederde), sunmak, tutmak (1)
ikrar etmek (T/e) açıkça söylemek (1)
ihtilaf (T/e) anlaşmazlık, aykırılık, ayrılık,
ikraz (T/e) ödünç (verme) (1)
uyuşmazlık (1)
ihtilal (T/e) ayaklanma, devrim, kargaşalık, iktibas (T/e) aktarma, alıntı (1)
tüm değişim (sanatta) (1) iktibas etmek (T/e) aktarmak, alıntılamak,
ihtilat (T/e) karışma (sayrılık için) (1) almak (1)
ihtimal (T/e) belki, ola ki, olabilirlik (1); olasılık iktidar (T/e) erk, güç, yetenek (1)
(1, Y) iktidarsızlık (T/e) güçsüzlük, yeteneksizlik (1)
ihtimam (T/e) bakım, özen (1) iktifa etmek (T/e) yetinmek (1)
ihtimam göstermek (T/e) özen göstermek, iktisap etmek (T/e) edinmek, elde etmek,
özenle bakmak, özenmek (1) kazanmak (1)
ihtiram (T/e) saygı (1) iktisat (T/e) tutum, tutumbilim (1)
ihtiras (T/e) aşırı istek, doymazlık, tutku (1) iktisat etmek (T/e) artırmak (1)
ihtisar (T/e) kısaltma (11) iktiza etmek (T/e) gerekmek (1)
ila (T/e) - arasında, değin, dek (1)
ilaç (T/e) em (1)

64
 Türkçe Terim ve Sözcükler TTS—Dilbilim
1. Derleme
ilah (T/e) Tanrı (1)
ilahe (T/e) Tanrıça (1)
ilahi (T/e) Tanrısal (1)
ilahiyat (T/e) Tanrıbilim (1)
ilam (T/e) yargı belgesi, yargı bildirisi (1)
ilan (T/e) duyuru (1)
ilan etmek (T/e) duyurmak (1)
ilanen (T/e) duyuru yoluyla (1)
ilanı harp (T/e) savaş açma (1)
ilanihaye (T/e) sonsuza dek, sonuna dek (1)
ilave (T/e) ek (1)
ilave etmek (T/e) eklemek (1)
ilaveten (T/e) ek olarak (1)
ilelebet (T/e) sonsuzca, sonsuzlayın,
sonsuzluğa değin (1)
iletişim (T/s) bildirişim (17)
ilga (T/e) bozma, ortadan kaldırma,
yürürlükten kaldırma (1)
ilhak (T/e) bağlama, katma (1)
ilhak etmek (T/e) bağlamak, katmak (1)
ilham (T/e) esin, içe doğma (1)
ilham almak (T/e) esinlenmek (1)
ilim (T/e) bilim (1)
ilkah (T/e) aşı, aşılama, dölleme (1)
ilkbahar (T/e) ilkyaz (1)
illatif (Fra.) giriş durumu (11, 19)
illative (İng.) giriş durumu (2, 11, 19)
illegal (T/e) yasadışı (1)
illet (T/e) bozukluk, sayrılık (1)
ill-formed (İng.) bozuk yapılı (2)
illocution (Fra.) edim()söz (9, 11, 17, 19)
illocution (İng.) anlatımsal güç (16); edim()söz
(2, 7, 11, 19)
illocutionary act (İng.) edimsel eylem (2);
edimsöz edimi (7); sözel edim (12)
illusion (İng.) yanılsama (2)
illüzyon (T/e) görüntü (1)
illüzyonist (T/e) gözbağcı (1)
ilmi (T/e) bilimsel (1)
ilmi belagat (T/e) sözbilim (11)
ilm-i evzan (T/e) ölçübilim (11)
ilmiye (T/e) sarıklılar (1)
ilmühaber (T/e) alındı, durum belgesi (1)
iltibas (T/e) andırışma, benzeşim, karışıklık,
karıştırılma (1)
iltica (T/e) sığınma (1)
iltica etmek (T/e) sığınmak (1)
iltifat (T/e) gönül okşama (1)
iltihak (T/e) katılma (1)
iltihak etmek (T/e) katılmak (1)
iltihap (T/e) yangı (1)
iltihaplanmak (T/e) yangılanmak (1)
iltihaplı (T/e) yangılı (1)
iltihapsız (T/e) yangısız (1)
iltimas (T/e) arka, dilek, kayırma (1)
iltisak (T/e) bitişme, yapışma (1)
iltisaki (T/e) bitişken (1)
65
iltisaki limanlar (T/e) bitişimli diller (11)
iltizami (T/e) bile bile, bile bile yapılan, bile
isteye (1)
iltizami siyga (T/e) istek kipi (11)
ima (T/e) anıştırma, dolaylı anlatım, dolaylı
anlatma (1)
ima etmek (T/e) belirtmek, dokundurmak,
dolaylı anlatmak, sezdirmek (1)
image (Fra.) imge (9)
image (İng.) hayal, imaj, imge (18)
image acoustique (Fra.) işitim imgesi (8, 17)
image auditive (Fra.) duyma imgesi (8)
image mentale (Fra.) anlıksal imge (17)
image verbale (Fra.) söz imgesi (8)
imagination (Fra.) imgelem, imgeleştirme (9)
imaginative function (İng.) düşleme işlevi (2)
imaj (T/e) benzetme, görüntü, imge (1)
imajinasyon (T/e) imgelem (1)
imal (T/e) işleme, yapım, yapma (1)
imal etmek (T/e) yapmak (1)
imalat (T/e) yapım (1)
imalatçı (T/e) yapımcı (1)
imalatçılık (T/e) yapımcılık (1)
imalathane (T/e) yapımlık, yapımevi (1)
imale (İng.) uzatma (13)
imale (T/e) uzatma (13)
imalı (T/e) dokundurucu, örtülü, üstü kapalı (1)
iman (T/e) inan, kutsal inanç (1)
imar (T/e) yapıdüzen (1)
imar etmek (T/e) bayındırlaştırmak (1)
imbik (T/e) damıtıcı (1)
imdat (T/e) yardımına yetişme, yeter!, yetişin!
(1)
imha (T/e) yok etme (1)
imha etmek (T/e) yok etmek (1)
imitation (İng.) öykünme (2, 7); taklit (2)
imitative word (İng.) yansımalı sözcük (2)
imkan (T/e) olanak (Y)
imkân (T/e) olanak (1)
imkânsız (T/e) olanaksız (1)
imla (T/e) yazım (1, 11, Y)
immanence (Fra.) içkinlik (11, 17, 19)
immanence (İng.) içkinlik (2, 11, 19)
immanent (Alm.) içkin (11, 19)
immanent (Fra.) içkin (11, 17, 19)
immanent (İng.) içkin (11, 19)
immediate (İng.) birincil (2)
immediate constituent (İng.) birincil kurucu (2);
dolaysız kurucu (8, 11, 19); bitişik kurucu (12)
immediate speech (İng.) zamandaş konuşma
(2)
immersion (İng.) daldırma (12)
immersion programme (İng.) yabancı dilde
eğitim (7)
immigrant language (İng.) göçmen dili (2)
immotivation (Fra.) nedensizlik (17)
immotivé (Fra.) nedensiz (8, 11, 17, 19)
 1. Bölüm: Kaynak Dilden Türkçeye
immotiviert (Alm.) nedensiz (11)
impact (İng.) etki (4)
imparting factual information (İng.) bilgi
vermek (12)
impératif (Fra.) buyrum kipi (8, 11, 17, 19);
buyurma (9)
imperative (İng.) buyrum (7); buyrum kipi (2,
11, 19)
imperative sentence (İng.) buyrum tümcesi
(11, 19)
imperativer Satz (Alm.) buyrum tümcesi (11)
imperfect (İng.) hikaye bileşik zaman (2)
imperfect aspect (İng.) bitmemişlik görünüşü
(11, 19)
imperfective aspect (İng.) bitmemişlik
görünüşü (2, 11, 19)
imperfektive Aktionsart (Alm.) bitmemişlik
görünüşü (11, 19)
impermutable (Fra.) değişişiz (8)
impersonal (İng.) kişisiz (11, 19)
impersonal construction (İng.) kişidışı yapı (7)
impersonal passive (İng.) kişisiz edilgen (5)
impersonal verb (İng.) kişisiz eylem (2)
impersonnel (Fra.) kişisiz (11, 19)
implication (Fra.) içerme, örtükleşme (9)
implication (İng.) sezdirim (2, 7)
implicational scaling (İng.) sezdirim ölçeği (4);
sezdirimsel ölçekleme (7)
implicature (İng.) ima (12); sezdiri (2)
implicit (İng.) örtük (2, 7)
implicit knowledge (İng.) örtük bilgi (7)
implicit learning (İng.) içsel öğrenme, örtük
öğrenme (12)
implicite (Fra.) örtük (9)
implicite culturelle (Fra.) kültürel örtüklük (9)
implosion (Fra.) iç()patlama (11, 19)
implosion (İng.) iç()patlama (11, 19);
içpatlamalı (2)
implosive (Fra.) iç()patlamalı (11, 19)
implosive (İng.) iç()patlamalı (2, 11, 19)
import (T/e) içalım (1)
impressionistic assessment (İng.) izlenimsel
değerlendirme (4)
improper compound (İng.) çekimli bileşik (2)
improper speech (İng.) bozuk konuşma (2)
impulse (İng.) dürtü (2)
imsak (T/e) oruçlanma (1)
imsakiye (T/e) oruç çizelgesi (1)
imtihan (T/e) sınama, sınav (1)
imtihan etmek (T/e) sınamak, sınavdan
geçirmek (1)
imtina etmek (T/e) çekinmek, kaçınmak,
sakınmak (1)
imtiyaz (T/e) ayrıcalık (1)
imtizaç etmek (T/e) bağdaşmak, uyuşmak (1)
in- (T/e) değil, iç, içinde, olmayan (Lat. önek)
(1)
66
in contrast (İng.) karşıt (13)
in fieri (Fra.) oluşum içinde (8)
in lieu of (İng.) yerine (18)
inaccentué (Fra.) vurgusuz (8, 17)
inactive voice (İng.) edilgen çatı (2)
inagressive (İng.) başlatmalı (2)
inanimate (İng.) cansız (2, 11, 19)
inanimate (gender) (İng.) cansız (11, 19)
inanimate noun (İng.) cansız ad (7)
inanimé (Fra.) cansız (11, 19)
inanimé (genre) (Fra.) cansız (19)
inat (T/e) ayak direme, direnme (1)
inat etmek (T/e) ayak diremek, direnmek (1)
inayet (T/e) kayra (1)
inborn (İng.) doğaçtan (16)
incapsulating language (İng.) geçişimli dil (2)
incapsulation (İng.) geçişim (2)
inceptive aspect (İng.) başlamalı görünüş (2)
inchoatif (Fra.) başlamalı (19)
inchoative (İng.) başlamalı (19); başlamalı
görünüş (2)
incidence (Fra.) uygulanım (8)
incidence externe (Fra.) dış uygulanım (8)
incidence interne (Fra.) iç uygulanım (8)
incidence précoce (Fra.) erken uygulanım (8)
incidence tardive (Fra.) geç uygulanım (8)
incisé (Fra.) aratümce (11, 19)
included (İng.) bağımlı (2)
inclusion (İng.) altanlamlık, kapsam (2)
inclusive (İng.) kapsamlı (2, 7)
incohative verb (İng.) başlamalı eylem (7)
incompatibilité (Fra.) bağdaşmazlık (19)
incompatibility (İng.) bağdaşmazlık (2, 19)
incomplete verb (İng.) eksik eylem (2)
incompleteness (İng.) eksiltililik (16)
inconsistency (İng.) tutarsızlık (12)
incorporating conjunction (İng.) geçişimli
bağlaç (2)
incorporating language (İng.) geçişimli dil (2);
gövdeleyici dil (19)
incorporation (İng.) geçişim (2)
indeclinable (İng.) çekimsiz (2, 11, 19)
indéclinable (Fra.) çekimsiz (11, 19)
indéfini (Fra.) belgisiz, belirsiz (11, 19)
indefinit (Alm.) belgisiz, belirsiz (19)
indefinite (İng.) belgisiz, belirsiz (2, 11, 19);
belirtisiz (5)
indefinite adjective (İng.) belgisiz sıfat (11, 19)
indefinite article (İng.) belirsiz tanımlık (2, 7)
indefinite pronoun (İng.) belgisiz adıl (11, 19);
belirsiz adıl (7)
indeks (T/e) dizin (1, Y)
indépendant du contexte (Fra.) bağlamdan
bağımsız (11, 19)
independent (İng.) bağımsız (2)
independent clause (İng.) bağımsız tümce (11,
19); bağımsız tümcecik (2, 7)
 Türkçe Terim ve Sözcükler TTS—Dilbilim
1. Derleme
independent variable (İng.) bağımsız değişken
(4, 7)
index (Fra.) dizin (11, 19)
index (İng.) belirti (2, 10, 11, 19); dizin (2, 11, 19,
Y)
indexical expressions (İng.) kişi özellikli
anlatımlar (15)
indi (T/e) kendince (1)
indicateur syntagmatique (Fra.) dizimsel
belirtici (11, 19)
indicatif (Fra.) bildirme kipi (11, 17, 19)
indicative (İng.) bildirme (7); bildirme kipi (11,
19)
indicative mood (İng.) bildirme kipi (2)
indice (Fra.) belirti (9, 10, 11, 17, 19); belirtici
(11, 19)
indice (İng.) belirten (2); belirtici (11, 19); dizin
(2)
indice d‘énonciation (Fra.) sözceleme belirtisi
(9)
indigeneous languages (İng.) yerli dilleri (2)
indinde (T/e) (bir kimseye) göre, katında,
yanında (1)
indirect (İng.) dolaylı (2, 5, Y)
indirect discourse (İng.) dolaylı söylem (2)
indirect object (İng.) dolaylı nesne (2, 7); dolaylı
tümleç (5, 11, 19)
indirect question (İng.) dolaylı soru (2, 7)
indirect speech (İng.) dolaylı anlatım (2, 11, 19)
indirect speech act (İng.) dolaylı sözeylem (3,
7)
indirect test (İng.) dolaylı sınav (4)
indirekte Rede (Alm.) dolaylı anlatım (11, 19)
indirektes Objekt (Alm.) dolaylı tümleç (11, 19)
individual (İng.) birey (15)
individual test (İng.) bireysel sınav (4)
individual variant (İng.) bireysel değişke (2, 19)
individualisation (İng.) bireyselleşme (7)
individualised (İng.) bireyselleştirilmiş (12)
individualized instruction (İng.) bireyselleşmiş
öğretim (7)
individualized teaching (İng.)
bireyselleştirilmiş öğretim (3)
individually guided education (İng.) bireysel
yönelimli öğretim (14)
individuelle Variante (Alm.) bireysel değişke
(11, 19)
individüalist (T/e) bireyci (1)
individüalizm (T/e) bireycilik (1)
individüel (T/e) bireysel (1)
induced error (İng.) öğretim kaynaklı yanlış (3,
7)
induction (İng.) tümevarım (12)
inductive (İng.) tümevarımsal (2)
inductive learning (İng.) tümevarımlı öğrenme,
tümevarımsal öğrenme (7)
inessif (Fra.) içindelik durumu (11, 19)
inessive (İng.) içindelik durumu (2, 11, 19)
67
infant language (İng.) çocuk dili (19)
infantilisation (İng.) çocuksulaşma (12)
infaz (T/e) uygulama, yerine getirme, yürütme
(bir yargıyı) (1)
infelicity (İng.) geçmezlik (2)
inference (İng.) çıkarım (2, 4, 12)
inférence (Fra.) çıkarsama (9)
inférence contextuelle (Fra.) bağlamsal
çıkarım (9)
inférence linguistique (Fra.) dilsel çıkarım (9)
inférence situationnelle (Fra.) durumsal
çıkarım (9)
inferencing (İng.) çıkarımsal (7)
inferential aspect (İng.) çıkarım görünüşü (2)
inferential comprehension (İng.) çıkarımsal
kavrayış (7)
inferential statistics (İng.) çıkarımsal değerler
(4)
inferior comparison (İng.) azaltıcı karşılaştırma
(2)
infial (T/e) içerleme, kızgınlık (1)
infial göstermek (T/e) tepki göstermek (1)
infilak (T/e) patlama (1)
infilak etmek (T/e) patlamak (1)
infinite verb form (İng.) sınırlamasız eylem
biçimi (2)
infinitif (Fra.) eylemlik (11, 19)
infinitive (İng.) eylemlik (2, 7, 11, 19)
infit (İng.) uyumsuzluk (4)
infix (İng.) içek (2, 7, 11, 19)
infixé (Fra.) içek (11, 19)
infixing (İng.) içekleme (2)
inflected (İng.) kaynaşık (16)
inflected language (İng.) bükümlü dil (2)
inflected languages (İng.) bükünlü diller (10)
inflection (İng.) büküm (2); çekim (7)
inflective (İng.) bükünlü (8)
inflexible (İng.) bükümlü (2)
inflexion (İng.) bükün (11, 19)
inflexion vocalique (Fra.) tını değişimi (11, 19)
inflexional languages (İng.) bükünlü diller (11,
19)
inflexional suffix (İng.) çekim eki (2)
inform (İng.) bilgi verme (12)
informal (İng.) ölçüsüz (15)
informal language (İng.) ölçü-çevresi dil (16)
informal speech (İng.) resmiyet dışı konuşma
(7)
informal test (İng.) resmi olmayan sınav (4)
informant (İng.) bilgi veren (2); denek (2, 11,
19); kaynak kişi (12)
informateur (Fra.) bilgileyen (9); denek (11, 19)
informatif (Fra.) bilgi verici (9)
information (Fra.) bilgi (10, 11, 17, 19)
information (İng.) bilgi (2, 10, 11, 12, 19)
information distribution (İng.) bilgi dağılımı
(13); bilgileme (5)
 1. Bölüm: Kaynak Dilden Türkçeye
information filter (İng.) bilgisel süzgeç (5)
information filtering (İng.) bilgi eksiltme (5)
information focus (İng.) bilgi odağı (13)
information gap (İng.) bilgi boşluğu (4, 7, Y)
information load (İng.) bilgi yükü (13)
information processing (İng.) bilgi işlemleme
(7)
information structure (İng.) bilgi dağılımı (12);
bilgi yapısı (13)
information theory (İng.) bilgi iletim kuramı
(bilgi-iletim kuramı) (2, 7, 16)
information transfer (İng.) bilgi aktarımı (7)
informational (İng.) bilgisel (5)
informative (İng.) bildirme (12); bildirsel (16)
informative function (İng.) bilgisellik işlevi (7)
informativity (İng.) bilgilendiricilik (12);
bilgisellik (2)
ingressive air stream mechanism (İng.) girişli
hava akış düzeni (13)
ingressive Aktionsart (Alm.) başlangıç
görünüşü (19)
ingressive aspect (İng.) başlangıç görünüşü
(19)
inhalation (İng.) soluk alma (2)
inhärent (Alm.) içsel (19)
inherent (İng.) içsel (19)
inhérent (Fra.) içsel (19)
inherent property (İng.) içkin özellik (8)
inhibition (İng.) ileriye dönük engelleme (7);
ket vurma (4)
inhiraf (T/e) sapma, yoldan çıkma (1)
inhisar (T/e) tekel (1)
inhisar etmek (T/e) dışarı çıkmamak,
sınırlamak, yalnız...için olmak (1)
inhisarcı (T/e) tekelci (1)
inhitat (T/e) çökme, gerileme (1)
inikâs etmek (T/e) yansımak (1)
initial (İng.) başlangıç, ilk, ön (2)
initial glide (İng.) baştaki yarı ünlü (2)
initial phoneme (İng.) önses (11, 19)
initial symbol (İng.) başlangıç simgesi (8)
initiation (İng.) başlatma (2, 12)
initiative in autonomous learning (İng.) özerk
öğrenmede kişisel girişim (14)
initiator (İng.) başlatıcı (2)
injonctif (Fra.) buyrumsal (9)
inkâr (T/e) varlamama, yadsıma (1)
inkâr etmek (T/e) varlamamak, yadsımak (1)
inkılap (T/e) devrim, dönüşme, dönüşüm (1)
inkılapçı (T/e) devrimci (1)
inkıraz (T/e) batma, çöküş, dağılma (1)
inkıta (T/e) kesilme, kesinti (1)
inkıtaa uğramak (T/e) (arkası) kesilmek (1)
inkisar (T/e) ilenç, ilenme, kırılma (1)
inkişaf (T/e) açılma, gelişim, gelişme (1)
inkorpori(er)ende Sprachen (Alm.) gövdeleyici
diller (11, 19)
68
innate (İng.) doğuştan (2, 7)
innateness hypothesis (İng.) doğuştanlık
varsayımı (3)
innatism (İng.) doğuştanlık (2)
innatist hypothesis (İng.) doğuştanlık
varsayımı (7)
inner (İng.) iç (2)
inner closure (İng.) iç kapanım (2)
inner criteria (İng.) iç ölçütler (12)
inner form (İng.) iç biçim (2)
innovation (İng.) yenilenme, yenilik (2)
innovation management in language
teaching (İng.) dil öğretiminde yenilik
yönlendirme (7)
inordinated adjective (İng.) birincil sıfat (2)
inorganic feature (İng.) kökendışı özellik (2)
input (İng.) girdi (2, 7, 12); giri (16)
input (T/e) girdi (1, Y)
input hypothesis (İng.) girdi varsayımı (7, Y)
insaf (T/e) acı!, acıma (1)
insaflı (T/e) acımalı (1)
insafsız (T/e) acımasız (1)
insan (T/e) kişi (1)
insertion (İng.) aralama (12); içleme (2)
insicam (T/e) bağdaşım, tutarlık (1)
insiraf (T/e) bükün (11)
insirafi (T/e) bükülgen (1)
insiyaki (T/e) içgüdülü, içgüdüsel (1)
insiyatif (T/e) girişim, girişimgücü, ilkgirişim (1)
inspiration (İng.) soluk alma (2)
instantaneous release (İng.) gecikmesiz
bırakım (2)
institutional linguistics (İng.) kurumsal dilbilim
(2)
instructif (Fra.) buyurucu (9)
instruction (İng.) yönerge (7)
instructional objective (İng.) öğretim hedefi (7)
instrument(al) (İng.) araç (5)
instrumental (Fra.) araç durumu (11, 19)
instrumental (İng.) araç durumu (2, 11, 19)
instrumental case (İng.) araç durumu (7)
instrumental function (İng.) araç işlevi (7);
araçlık işlevi (2)
instrumental motivation (İng.) araç
güdülemesi (7); araçlık güdülenmesi (3);
araçsal güdülenme (Y)
instrumental phonetics (İng.) araçlı sesbilgisi
(2)
instrumentative verb (İng.) araçlık eylem (2)
inşa (T/e) kurma (1); kuruluş (11); yapma (1)
inşa etmek (T/e) kurmak, yapmak (1)
inşaat (T/e) yapı, yapı işleri, yapı kurma,
yapım (1)
inşaatçı (T/e) yapı kurucu (1)
inşai siyga (T/e) isteme kipi (11)
intake (İng.) algılamalı girdi (7); alım (12)
integral (T/e) tümlev (1)
 Türkçe Terim ve Sözcükler TTS—Dilbilim
1. Derleme
integrated (İng.) bütüncül (2); bütünleşmiş (19)
integrated approach (İng.) bütüncül yaklaşım
(7)
Integrated Approach (İng.) Birleşik Yaklaşım
(12)
integration (İng.) bütünleşme (11, 19)
intégration (Fra.) bütünleşme (11, 19)
integrative motivation (İng.) bütünleşme
amaçlı güdülenme (3); bütünleyici
güdülenme (7)
integrative test (İng.) bütünlükçü sınav (4)
intégré (Fra.) bütünleşmiş (19)
integriert (Alm.) bütünleşmiş (19)
intelligence (İng.) anlak, zeka (7)
intelligence test (İng.) zeka sınavı (4)
intelligibilité (Fra.) anlaşılabilirlik(19)
intelligibility (İng.) anlaşılabilirlik (2, 4, 19)
intensif (Fra.) pekiştirmeli (11, 19)
intensifier (İng.) pekiştirici (2, 7)
intension (Fra.) içlem(19)
intension (İng.) içerim (2); içlem (19)
intensionality (İng.) amaca uygunluk (12)
intensité (Fra.) yeğinlik (11, 19)
intensity (İng.) ses şiddeti (13); yeğinlik (2, 11,
19)
intensity accent (İng.) yeğinlik vurgusu (2)
intensive (İng.) pekiştirmeli (2, 11, 19)
intensive language course (İng.) yoğun dil
öğretim kursu (3)
intensive pronoun (İng.) dönüşlü adıl (2)
intensive reading (İng.) yoğun okuma (7, 12)
intention (İng.) niyet (18)
intentional meaning (İng.) amaçlanan anlam
(2)
intentionality (İng.) amaçlılık (16); niyetlilik (2)
inter- (T/e) arası (Lat. önek) (1)
interaction (İng.) etkileşim (12)
interaction analysis (İng.) etkileşim
çözümlemesi (7)
interaction hypothesis (İng.) etkileşim
varsayımı (7)
interchangeability (İng.) değiş-tokuşluluk (16)
interchangeable (İng.) değişimsel (16)
interchangibility (İng.) değiştirilebilirlik (2)
intercostal muscles (İng.) göğüs kasları (13)
interdental (İng.) dişarasıl (7); peltek dişsil (2,
11, 19)
interdentale (Fra.) peltek dişsil (11, 19)
interface (İng.) karışmalı (7)
interface position (İng.) karışmalı tutum (7)
interference (İng.) diller arası çatışma (12);
girişim (2, 7, 10, 11, 15, 19)
interférence (Fra.) girişim (10, 11, 19)
interim grammar (İng.) ara dilbilgisi (7)
interjected clause (İng.) ara tümcecik (2)
interjection (Fra.) ünlem (9, 10, 11, 19)
interjection (İng.) ünlem (2, 7, 10, 11, 19)
69
interjection onomatopéique (Fra.) yansıma
ünlemi (9)
interjective sentence (İng.) ünlem tümcesi (11,
19)
interlanguage (İng.) ara dil (2, G, 7, 12, Y);
yapma dil (2)
interlevel (İng.) ara düzey (2)
interlingual (İng.) diller arası (12)
interlingual error (İng.) aradil yanlışı (7); dil
aktarım yanlışı (3)
interlingual interference (İng.) dillerarası
girişim (15)
interlinguistics (İng.) dillerarası inceleme (2)
interlocuteurs (Fra.) karşılıklı konuşucular (9)
interlude (İng.) ara ünsüz kümesi (2)
intermediate structure (İng.) ara yapı (11, 19)
intermediate vowel (İng.) ara ünlü (2)
internal (İng.) iç (2)
internal adequacy (İng.) iç yeterlilik (2)
internal change (İng.) iç değişim (2)
internal consistency (İng.) iç tutarlılık (4)
internal consistency measures (İng.) iç
tutarlılık ölçüleri (4)
internal consistency reliability (İng.) iç
tutarlılık güvenirliği (4, 7)
internal hiatus (İng.) iç geçiş (2)
internal inflection (İng.) iç büküm (2)
internal loan (İng.) iç ödünçleme (2)
internal modification (İng.) iç niteleme (2)
internal open juncture (İng.) iç aralık (2)
internal phoneme (İng.) içses (11, 19)
internal reconstruction (İng.) içten yeni kurum
(2)
internal subject (İng.) içsel özne (5)
internalize (İng.) içselleştirmek (2, Y);
oturuşmak (2)
internalized (İng.) oturuşmuş (2)
international phonetic alphabet (İng.)
uluslararası sesçil abece (7, 19)
international phonetic association (İng.)
uluslararası sesletim derneği (7)
internationales phonetisches Alphabet (Alm.)
uluslararası sesçil abece (19)
interpersonal (İng.) kişilerarası (3); kişiler-arası
(12)
interpersonal function (İng.) kişi etkileşimli
işlev, kişi temelli işlev (7)
interpretable (İng.) yorumlanabilir (11, 19)
interprétable (Fra.) yorumlanabilir (11, 19)
interpretation (İng.) çevirme (2); yorum (2, 11);
yorumlama (7, 19)
interprétation (Fra.) yorum (11); yorumlama
(19)
interpretative (İng.) yorumlayıcı (8)
interpreter (İng.) çevirmen (2)
interpretierbar (Alm.) yorumlanabilir (11, 19)
interpretive (İng.) yorumsal (12)
 1. Bölüm: Kaynak Dilden Türkçeye
interpretive error (İng.) yorumsal yanlış (7)
interpretive semantics (İng.) yorumlayıcı
anlambilim (7)
inter-rater reliability (İng.) hakemlerarası
güvenirlik (4)
interrogation (İng.) soru (2)
interrogation mark (İng.) soru işareti (2)
interrogative (İng.) soru (2)
interrogative adjective (İng.) soru sıfatı (2, 11,
19)
interrogative adverb (İng.) soru belirteci (11,
19); soru zarfı (2)
interrogative particle (İng.) soru eki (11, 19)
interrogative pronoun (İng.) soru adılı (2, 7, 11,
19)
interrogative sentence (İng.) soru tümcesi (2,
7, 11, 19)
interrogative word (İng.) soru sözcüğü (2)
interrupted (İng.) kesintili (2)
intertexte (Fra.) metinlerarası (9)
intertextual connection (İng.) metinsel
bağlama (5)
intertextualité (Fra.) metinlerarasılık (9)
intertextuality (İng.) metinlerarası (2);
metinlerarasılık (12)
interval (İng.) aralık (4)
interval scale (İng.) aralık ölçüsü (4)
intervention (Fra.) araya girme (9)
interview (Fra.) görüşme (9)
interview (İng.) görüşme (2, 4)
intervocalic (İng.) ünlülerarası (2, 11, 19)
intervocalique (Fra.) ünlülerarası (11, 19)
intervokalisch (Alm.) ünlülerarası (11, 19)
intiba (T/e) izlenim (1)
intibah (T/e) uyanış, uyanma (1)
intibak (T/e) uyarlanma, uyma (bir duruma ya
da çevreye), uyum (1)
intibak etmek (T/e) kendini alıştırmak, uygun
gelmek, uymak (1)
intifa (T/e) yararlanma (1)
intihap (T/e) seçim, seçme (1)
intihar (T/e) kendine kıyma, kendini öldürme
(1)
intikal (T/e) geçiş, geçme, göçme, göçüş (1)
intikal etmek (T/e) anlamak, el değiştirmek,
geçmek, kavramak, yer değiştirmek (1)
intikam (T/e) öç (1)
intikam almak (T/e) öç almak (1)
intimacy (İng.) yakınlık (2)
intimate speech (İng.) yakın konuşma (2)
intisap etmek (T/e) bağlanmak, birinin adamı
olmak, girmek (bir işe), kapılanmak (1)
intişar etmek (T/e) çıkmak, yayılmak,
yayımlanmak (1)
intizam (T/e) çekidüzen, düzen, düzgünlük (1)
intizamlı (T/e) düzenli (1)
intizamsız (T/e) düzensiz (1)
70
intizamsızlık (T/e) düzensizlik (1)
intonation (Fra.) titremleme (8, 9, 10, 11, 17, 19)
intonation (İng.) ezgi (2, 13, Y); ezgileme işlemi
(13); titremleme (8, 10, 11, 19); tonlama (13)
intonation pattern (İng.) ezgi düzeni (2, 7)
intonation test (İng.) ezgi sınavı (4)
intoneme (İng.) titremlemebirim (11, 19)
intonème (Fra.) titremlemebirim (11, 17, 19)
intra- (T/e) içinde, sırasında (Lat. önek) (1)
intradiégétique (Fra.) içöyküsel (9)
intragroup communication (İng.) kümeiçi
iletişim (7)
intralingual (İng.) dil-içi (12)
intralingual error (İng.) diliçi yanlış (3)
intralingual skills (İng.) diliçi beceriler (7)
intralinguistic (İng.) dil içi özellik (2)
intralinguistic features (İng.) diliçi özellikler (2)
intralinguistic interference (İng.) diliçi girişim
(15)
intransitif (Fra.) geçişsiz (8, 11, 19)
intransitiv (Alm.) geçişsiz (11, 19)
intransitive (İng.) geçişsiz (5, 11, 19)
intransitive passive (İng.) geçişsiz edilgen (5)
intransitive verb (İng.) geçişsiz eylem (2, 7)
intransitivisation (İng.) geçişsizleme (5)
intra-rater reliability (İng.) değerlendirme
geçerliği (7); tek hakem güvenirliği (4)
intrigue (Fra.) dolantı (9)
intrinsèque (Fra.) içsel (8)
intrinsic motivation (İng.) içsel güdüleme (7)
intrinsic ordering (İng.) doğal sıralanma (2)
intrinsic programming (İng.) seçenekli güdüm
(12)
introductory adverb (İng.) bağlaç görevli zarf
(2)
introflexion (İng.) ünlü kayması (2)
introversion (İng.) içedönüklük (7)
intrusion (İng.) ekleme (2)
intrusive (İng.) eklemeli (2)
intuition (Fra.) sezgi (9)
intuition (İng.) sezgi (2)
invariable (Fra.) değişimsiz (19)
invariable (İng.) değişimsiz (19)
invariable word (İng.) değişmez sözcük (2)
invariance (İng.) değişmezlik (2)
inventory (İng.) döküm (2, Y)
inverse derivation (İng.) ters türetim (2)
inverse spelling (İng.) ters yazım (2)
inversion (Fra.) devriklik (9, 19)
inversion (İng.) devrik dizim (13); devrikleşme
(2); devriklik (19)
inversive languages (İng.) tersinir diller (11, 19)
inversive Sprachen (Alm.) tersinir diller (11, 19)
inverted (İng.) devrik (2)
inverted sentence (İng.) devrik tümce (13)
investment (İng.) yatırım (12)
inzibat (T/e) düzenbağı, sıkıdüzen (1)
 Türkçe Terim ve Sözcükler TTS—Dilbilim
1. Derleme
inziva (T/e) çekilgi, çekilgin yaşama (1)
ipnotize etmek (T/e) uyutmak (1)
ipnotizma (T/e) uyutmaca (1)
ipnoz (T/e) uyutum (1)
ipotek (T/e) tutu (1)
iptal (T/e) bozma, geçersiz sayma (1)
iptal etmek (T/e) bozmak, geçersiz saymak (1)
iptida (T/e) başlangıç, önce, önceleri (1)
iptidai (T/e) ilkel (1)
iptila (T/e) düşkünlük, tutkunluk (1)
irade (T/e) buyrum, istem, istenç (1)
iradi (T/e) buyrumlu, istemli, istençsel (1)
irat (T/e) gelir (1)
irca (T/e) çevirme, döndürme, indirgeme (1)
ironie (Fra.) alay (9)
ironique (Fra.) alaycı (9)
irrasyonel (T/e) usdışı (1)
irregular (İng.) kuralsız (11, 19)
irregular verb (İng.) düzensiz eylem (2, 7)
irregularity (İng.) düzensizlik (2); kuraldışılık (8);
kuralsızlık (2)
irrégulier (Fra.) kuralsız (11, 19)
irrelevant (İng.) bağıntısız (2)
irs (T/e) kalıtım (1)
irsal (T/e) gönderme (1)
irsi (T/e) kalıtımsal (1)
irsiyet (T/e) kalıtım, soyaçekim (1)
irtibat (T/e) bağlantı (1)
irtica (T/e) gericilik (1)
irticalen (T/e) doğaçtan (1)
irtifa (T/e) yükseklik, yükselti (1)
irtihal (T/e) ölüm (1)
irtihal etmek (T/e) ölmek (1)
irtikâp (T/e) para yeme, suç işleme, yiyicilik (1)
irtişa (T/e) yemece (1)
isabet (T/e) çarpma, dokunma, düşgelme,
düşme, vurma, yanılmazlık, yerindelik (1)
isabet almak (T/e) vurulmak, yaralanmak (1)
isabet etmek (T/e) (para) çıkmak, çarpmak,
değmek, düşmek (1)
isabetli (T/e) uygun, yerinde (1)
isabetsiz (T/e) uygunsuz, yersiz (1)
ishal (T/e) ötürük, sürgün (1)
isim (T/e) ad (1, 11)
isim cezri (T/e) ad kökü (11)
isim cümlesi (T/e) ad tümcesi (11)
isim tasrif lahikası (T/e) takı . (11)
isim tasrifi (T/e) ad çekimi, çekim (11)
isim-fiil (T/e) eylemlik (11)
iskân (T/e) yerleşme, yerleştirme,
yurtlandırma, yurtlanma (1)
iskele (T/e) yanaşlık (1)
ism-i cami (T/e) topluluk adı (11)
ism-i cemi (T/e) topluluk adı (11)
ism-i cins (T/e) cins adı (11)
ism-i has (T/e) özel ad (11)
71
ism-i tasgir (T/e) küçültmeli (11)
isnat (T/e) suç yükleme, suçlama, üstüne
atma, yükleme (1)
isnat etmek (T/e) üstüne atmak, yüklemek (1)
iso (İng.) eş (2)
iso- (T/e) eşdeğerli, eşit (Yun. önek) (1)
isochronie (Fra.) eşsürerlik (8)
isochronism (İng.) eşsöylemli (2)
isogloss (İng.) eşdillilik çizgisi (2); lehçe sınır
çizgisi (15)
isoglosse Linie (Alm.) eşdillilik çizgisi (11, 19)
isoglottic line (İng.) eşdillik çizgisi (2, 11, 19)
isograde (İng.) eş söylemli (2)
isograph (İng.) eşdillilik dizgisi (2)
isolable (Fra.) yalıtılabilir (19)
isolatable (İng.) yalıtılabilir (19)
isolate (İng.) parça sözcük, parça tümce (2)
isolated area (İng.) ayrı bölge (2)
isolated opposition (İng.) tekil karşıtlık (2, 11,
19)
isolating (İng.) ayrışkan (8)
isolating language (İng.) yalınlayan dil (7);
ayrışkan diller (10, 11, 19); yalınlayan diller
(2)
isolative (İng.) ayrışık (16)
isolect (İng.) eşlehçe (2)
isolex (İng.) eşsözcük çizgisi (2); sözcük sınır
çizgisi (15)
isolierbar (Alm.) yalıtılabilir (19)
isolierende Sprachen (Alm.) ayrışkan diller (11,
19)
isolierte Opposition (Alm.) tekil karşıtlık (11, 19)
isomerism (İng.) eş-yapılılık (16)
isomorph (Alm.) eşbiçimli (19)
isomorph (İng.) biçimbirim sınır çizgisi (15); eş
biçimbirim (2)
isomorphe (Fra.) eşbiçimli (19)
isomorphic (İng.) eşbiçimli (19)
isomorphic line (İng.) eşbiçimbirim çizgisi (2)
isomorphism (İng.) eşbiçimcilik (2); eşbiçimlilik
(10, 11, 19)
isomorphisme (Fra.) eşbiçimlilik (8, 9, 10, 11, 19)
isophone (İng.) eşsöyleyiş çizgisi (2); ses sınır
çizgisi (15)
isopleth (İng.) eşsöylemli (2); sosyo-kültürel
kullanım çizgisi (15)
isoseme (İng.) anlambirimcik sınır çizgisi (15);
eşanlambirim (2)
isosyllabism (İng.) eş hecelilik (2)
isosyntagmatic line (İng.) eşdizim çizgisi (2)
isotonic line (İng.) eşezgi çizgisi (2)
isotopie (Fra.) yerdeşlik (10, 11, 17, 19)
isotopie énonciative (Fra.) sözcelemsel
yerdeşlik (9)
isotopie lexicale (Fra.) sözlüksel yerdeşlik (9)
isotopie narrative (Fra.) anlatısal yerdeşlik (9)
 1. Bölüm: Kaynak Dilden Türkçeye
isotopie phonétique (Fra.) sese dayalı
yerdeşlik (9)
isotopie prosodique (Fra.) bürünsel yerdeşlik
(9)
isotopie sémantique (Fra.) anlamsal yerdeşlik
(9)
isotopie syntaxique (Fra.) sözdizimsel
yerdeşlik (9)
isotopy (İng.) yerdeşlik (10, 11, 19)
ispat (T/e) kanıt, tanıt (1)
ispat etmek (T/e) kanıtlamak, tanıtlamak (1)
israf (T/e) savurganlık, tutumsuzluk (1)
israf etmek (T/e) gereksiz tüketim yapmak,
savurganlık etmek (1)
istalagmit (T/e) dikit (1)
istalaktit (T/e) sarkıt (1)
istasyon (T/e) duralga, yayaç (radyo istasyonu
için), yer (1)
istatistik (T/e) sayıbilim, sayılama, sayısal (1)
istatistikçi (T/e) sayılama uzmanı, sayılamacı
(1)
isteri (T/e) sinir tutsaklığı (1)
isterik (T/e) sinir tutsağı (1)
istiane (T/e) yardım dileme (1)
istiane etmek (T/e) yardım dilemek (1)
istiap (T/e) içine alma, içine sığdırma (1)
istiare (T/e) eğretileme, eğretileme (1)
istiare-i temsiliye (T/e) yerine (11)
istibdat (T/e) baskı yönetimi (1)
isticvap (T/e) sorgu, sorguya çekme (1)
istida (T/e) dilekçe (1)
istidaname (T/e) dilekçe (1)
istidat (T/e) eğilim, yatkınlık, yetenek (1)
istidlal (T/e) çıkarım (1)
istif (T/e) dizme, yığın (düzgün), yığma (1)
istif etmek (T/e) yığmak (1)
istifa (T/e) çekilme (işinden) (1)
istifa etmek (T/e) çekilmek (1)
istifade (T/e) yarar (1)
istifade etmek (T/e) yararlanmak (1)
istifham (T/e) soru (1)
istifham cümlesi (T/e) soru tümcesi (11)
istifham lahikası (T/e) soru eki (11)
istifham sıfatı (T/e) soru sıfatı (11)
istifham zamiri (T/e) soru adılı (11)
istifham zarfı (T/e) soru belirteci (11)
istifrağ etmek (T/e) kusmak (1)
istihale (T/e) başkalaşım, başkalaşma, biçim
değiştirme (1)
istihbarat (T/e) danışma, giz toplama, gizli
araştırma, salık alma (1)
istihdam (T/e) çalıştırma (1); çiftleme (11)
istihdam etmek (T/e) çalıştırmak, kullanmak
görevde) (1)
istihfaf (T/e) küçümseme (1)
istihkak (T/e) hak ediş, kazanım sağlama (1)
istihlak (T/e) tüketim (1)
72
istihlak etmek (T/e) tüketmek (1)
istihsal (T/e) çıkarma, üretim, üretme (1)
istihsal etmek (T/e) çıkarmak, elde etmek,
üretmek (1)
istihza (T/e) gizli alay (1)
istikamet (T/e) doğrultu, yön (1)
istikbal (T/e) gelecek (zaman) (1); gelecek
zaman (11); karşılama (1)
istiklal (T/e) bağımsızlık (1)
istikra (T/e) tümevarım (1)
istikrar (T/e) durulma, kararlılık (1)
istikrar bulmak (T/e) durulmak (1)
istikraz (T/e) borçlanma (1)
istila (T/e) akın, basma, bürüme, kaplama,
salgın, yayılma (1)
istila etmek (T/e) basmak, bürümek,
kaplamak, yayılmak (1)
istilacı (T/e) saldırgan, saldırıcı (1)
istimal etmek (T/e) kullanmak (1)
istimlak (T/e) kamulaştırma (1)
istimlak etmek (T/e) kamulaştırmak (1)
istinaden (T/e) dayanarak, dayanılarak,
güvenerek, güvenilerek (1)
istinat (T/e) dayanma, yaslanma, yaslanmak
(1)
istinat etmek (T/e) dayanmak (1)
istinatgâh (T/e) dayanak (1)
istinkâf etmek (T/e) çekinmek, geri durmak (1)
istinsah (T/e) yazılış, yazıya geçirme, yazma
çekme (1)
istinsah etmek (T/e) yazma çekmek (1)
istintak (T/e) sorgu (1)
istintak edilmek (T/e) sorgulanmak, sorguya
çekilmek (1)
istintak etmek (T/e) sorgulamak, sorguya
çekmek (1)
istirahat (T/e) dinlenme (1)
istirahat etmek (T/e) dinlenmek (1)
istirham (T/e) dileme, yalvarma (1)
istirham etmek (T/e) dilemek, yalvarmak (1)
istiskal (T/e) kovar gibi olma, kovumsama,
soğuk davranma (1)
istiskal etmek (T/e) kovumsamak, soğuk
davranmak (konuğa), yüz vermemek (1)
istismar (T/e) çıkar sağlama, sömürme (1)
istismar etmek (T/e) çıkar sağlamak,
sömürmek (1)
istismarcı (T/e) çıkarcı, sömürücü (1)
istisna (T/e) ayrallık, ayrıksılık, ayrılık,
kuraldışı(lık) (1)
istisnai (T/e) ayral, ayrı, ayrıksı, kuraldışı
(durum) (1)
istisnasız (T/e) ayralsız, ayrıksız (1)
istişare (T/e) danışma (1)
istişare etmek (T/e) danışmak (1)
istişare heyeti (T/e) danışma kurulu (1)
istizah (T/e) açıklama isteme, gensoru (1)
 Türkçe Terim ve Sözcükler TTS—Dilbilim
1. Derleme
isyan (T/e) ayaklanma, başkaldırma, karşı
gelme (1)
isyancı (T/e) başkaldıran, başkaldırıcı (1)
isyankâr (T/e) başkaldırıcı (1)
işaret (T/e) belirti (1); gösterge (11, Y); im (1, Y)
işaret etmek (T/e) belirtmek (1); göstermek (Y)
işaret sıfatı (T/e) gösterme sıfatı (11)
işaret zamiri (T/e) gösterme adılı (11)
işaret zarfı (T/e) gösterme belirteci (11)
işgal (T/e) ele geçirme, kaplama, tutma (1)
işgal etmek (T/e) ele geçirmek, işten
alıkoymak (birini), uğraştırmak (1)
işkence (T/e) kıyınç (1)
işporta (T/e) sergi (1)
işportacı (T/e) sergici (1)
işret (T/e) içki (1)
iştah (T/e) yiyesi (1)
iştigal (T/e) çalışma, uğraş, uğraşma (1)
iştigal etmek (T/e) çalışmak, uğraşmak (1)
iştikak (T/e) türeme (1); türetme (11); türeyiş (1)
iştikak etmek (T/e) türemek (1)
iştirak (T/e) birlik, katılma, ortaklık (1)
iştirak etmek (T/e) katılmak, ortak olmak,
paylaşmak (1)
iştiyak (T/e) göreceği gelme, özlem (1)
işvebaz (T/e) kırıtkan (1)
ita (T/e) verme (1)
ita emri (T/e) verile, verilesi (1)
itaat (T/e) boyun eğme, söz dinleme, uyma (1)
itaat etmek (T/e) boyun eğmek, söz dinlemek,
uymak (1)
itaatli (T/e) boyun eğer, söz dinler (1)
itaatsiz (T/e) boyun eğmez, söz dinlemez (1)
italic (İng.) eğik yazı (2)
item (İng.) madde (4); öğe (2)
item analysis (İng.) madde çözümlemesi (4, 7);
öğe çözümlemesi (2)
item and arrangement (İng.) öğe düzenleme
(2)
item and process (İng.) öğe-işlem (2)
item arrangements (İng.) madde düzenlemesi
(4)
item bank (İng.) madde bankası (4)
item bias (İng.) madde taraflılığı (4)
item calibration (İng.) madde ölçünleştirmesi
(4)
item characteristic curve (İng.) madde özellikli
eğri (4)
item characteristic function (İng.) madde işlev
özelliği (4)
item dependence (İng.) bağımlı madde (4)
item difficulty (İng.) madde zorluğu (4, 7)
item discrimination (İng.) madde ayırıcılığı (4)
item equating (İng.) madde eşitlemesi (4)
item facility (İng.) madde kolaylığı (4); madde
zorluğu (7)
item independence (İng.) bağımsız madde (4)
73
item ordering (İng.) madde düzenlemesi (4)
item pool (İng.) madde havuzu (4)
item reliability (İng.) madde güvenirliği (4)
item response theory (İng.) madde yanıt
kuramı (4); öğe yanıt kuramı (7)
item writing (İng.) madde yazımı (4)
itératif (Fra.) yinelemeli (eylem bakımından)
yapı (9); yinelemesel (19)
iterativ (Alm.) yinelemesel (19)
iterative (İng.) yinelemesel (19)
iterative aspect (İng.) yinelemeli görünüş (2)
itfa (T/e) borç kapama, söndürme (1)
itfaiye (T/e) yangın söndürme örgütü (1)
itfaiyeci (T/e) yangın söndürümcü (1)
ithaf (T/e) adına armağan etme, adına sunma
(1)
ithaf etmek (T/e) adına sunmak (1)
ithal (T/e) dışalım, sokma (1)
ithal etmek (T/e) dışalımlamak, dışardan
getirtmek, getirmek (1)
ithalat (T/e) dışalım (1)
ithalatçılık (T/e) dışalımcılık (1)
itham (T/e) suçlama, suçlandırma, suçlu
görme (1)
itibar (T/e) saygınlık, sayma (1)
itibar etmek (T/e) değer vermek, saygı
göstermek, saymak (1)
itibar görmek (T/e) ağırlanmak, saygı görmek,
sayılmak (1)
itibar sahibi (T/e) saygın, sözü geçen kimse (1)
itibaren (T/e) - den beri, -den sonra (1); -den
başlayarak (1, Y)
itibari (T/e) görece, saymaca (1)
itibariyle (T/e) bakımından (1)
itidal (T/e) ılımlılık (1)
itidalli (T/e) ılımlı, ölçülü (1)
itikat (T/e) inanç (1)
itilaf (T/e) anlaşma, uygunluk, uyuşma (1)
itimat (T/e) güven, güvenç, güvenirlik (1)
itimat etmek (T/e) güvenmek, inanmak (1)
itimatlı (T/e) güvenilir (1)
itimatname (T/e) güven mektubu, güvencelik,
güvenmelik (1)
itimatsızlık (T/e) güvensizlik (1)
itina (T/e) özen (1)
itina etmek (T/e) özenmek (1)
itinalı (T/e) özenli (1)
itinasız (T/e) özensiz (1)
itinasızlık (T/e) özensizlik (1)
itiraf (T/e) açınma, evetleme, gizaçım,
gizdöküm (1)
itiraf etmek (T/e) açınmak, evetlemek,
gizaçımlamak, gizdökümlemek (1)
itiraz (T/e) diyecek, karşı çıkış, takışma (1)
itiraz etmek (T/e) karşı çıkmak, takışmak (1)
ittifak (T/e) bağlaşıklık, bağlaşma, oybirliği,
sözleşme (1)
 1. Bölüm: Kaynak Dilden Türkçeye
ittifak etmek (T/e) bağlaşıklık kurmak,
bağlaşmak, birleşmek (1)
ittifakla (T/e) oybirliğiyle (1)
ittihat (T/e) birleşme, birlik (1)
ittihat etmek (T/e) birleşmek, birlik kurmak (1)
ittihaz (T/e) edinme, kullanma (1)
ittihaz etmek (T/e) almak, saymak, tutmak (1)
izafe (T/e) bağlama (bir şeye, duruma) (1)
izafe etmek (T/e) bağlamak (1)
izafet (T/e) bağıntı, görece, ilgi (1)
izafet terkibi (T/e) ad tamlaması (11)
izafeten (T/e) -e bağlayarak (1)
izafi (T/e) bağıntılı, görece, göreceli, göreli (1)
izafiyet (T/e) bağıllılık, bağıntı, bağıntılılık,
görelik (1)
izah (T/e) açıklama (1)
izah etmek (T/e) açıklamak (1)
izahat (T/e) açıklamalar (1)
izahat vermek (T/e) açıklama yapmak (1)
izale (T/e) giderme, yok etme (1)
izale etmek (T/e) gidermek, yok etmek (1)
izaleyişüyu (T/e) ortaklığı bozma, ortaklığı
giderme (1)
jamming (İng.) ünsüz atımı (2)
janr (T/e) tür (1)
jargon (İng.) uğraş dil (2); uğraş dili (7)
jartiyer (T/e) çorapbağı (1)
jenerasyon (T/e) kuşak, soy (1)
jeneratör (T/e) üreteç (1)
jenerik (T/e) kimdenlik (1)
jenotip (T/e) soyyapı (1)
jeolog (T/e) yerbilimci (1)
jeoloji (T/e) yerbilim (1)
jeolojik (T/e) yerbilimsel (1)
jest (T/e) davranış (1)
jeton (T/e) atmalık (1)
jigolo (T/e) tutma erkek (1)
jigsaw principle (İng.) bulmaca ilkesi (7)
jile (T/e) yelek (1)
jimnastik (T/e) beden eğitimi (1)
jips (T/e) alçıtaşı (1)
jointure (Fra.) kavşak (11, 19)
joncteur (Fra.) bağlayıcı öge (9)
jonctif (Fra.) bağlayıcı (8, 11, 19)
jonction (Fra.) bağlam (9); bağlama (8, 11, 19)
joncture (Fra.) kavşak (11, 19)
journalese (İng.) gazete dili (2)
junction (İng.) bağlama (2, 11, 19)
74
izam (T/e) büyükseme, büyütme (1)
izam etmek (T/e) büyük göstermek, büyütmek
(1)
izan (T/e) anlayış, kavrayış (1)
izdiham (T/e) yığılışma, yığışma (1)
izdivaç (T/e) evlenme (1)
izhar (T/e) belirtme, gösterme (1)
izhar etmek (T/e) belirtmek, göstermek (1)
izin (T/e) olur (1)
izmihlal (T/e) çökme, dağılma, yıkılma (1)
izo- (T/e) eşdeğerli, eşit (Yun. önek) (1)
izobar (T/e) eşbasınçeğrisi (1)
izolasyon (T/e) yalıtım (1)
izolatör (T/e) yalıtkan (1)
izole (T/e) yalıtılmış, yalnız (1)
izole bant (T/e) yalıtım sargısı (1)
izole etmek (T/e) ayırmak (başkalarından),
yalıtmak (1)
izoterm (T/e) eşsıcaklıkeğrisi (1)
izzetinefis (T/e) onur, özsaygı (1)
izzetü ikram (T/e) ağırlama (1)
junctive (İng.) bağlayıcı (2, 11, 19)
junctural assimilation (İng.) geçişsel uyuşma
(13)
junctural ease (İng.) geçişsel uyuşma (13)
juncture (İng.) kavşak (2, 7, 11, 13, 19)
Junggrammatiker (Alm.) yenidilbilgiciler (11,
19)
Junktion (Alm.) bağlama (11, 19)
Junktiv (Alm.) bağlayıcı (11, 19)
Junktur (Alm.) kavşak (11, 19)
jupon (T/e) içetek (1)
jurnal (T/e) giziletim (1)
jurnal etmek (T/e) ele vermek, giziletimlemek
(1)
jurnalcı (T/e) giziletimci (1)
jurnalcılık (T/e) giziletimcilik (1)
jussive mood (İng.) yumuşatıcı kip (2)
juxtaposed compound sentence (İng.)
bağımsız sıralı tümce (2)
juxtaposed sentence (İng.) bağımsız sıralı
tümce (11, 19)
juxtaposierter Satz (Alm.) bağımsız sıralı
tümce (11, 19)
juxtaposing languages (İng.) sıralayıcı diller (2,
11, 19)
juxtaposition (Fra.) sıralanma (9)
juxtapositional assimilation (İng.) yakın
benzeşim (2)
juxtapositional dissimilation (İng.) yakın
benzemezlik (2)
jübile (T/e) kutlama töreni (1)
jüri (T/e) seçiciler kurulu, yargıcılar kurulu (1)
 Türkçe Terim ve Sözcükler TTS—Dilbilim
1. Derleme

kafile (T/e) alay, takım, yolcu topluluğu (1)

kafiye (T/e) uyak (1, 11)
kafiyeli (T/e) uyaklı (1)
kafiyesiz (T/e) uyaksız (1)
kahır (T/e) büyük acı, güç, üzüntü (1)
kâhil (T/e) erişkin (1)
kâhin (T/e) önbilici (1)
kabahat (T/e) suç (1) kahpe (T/e) dönek, orospu, satılık kadın,
kabahatli (T/e) suçlu (1) yolsuz kadın (1)
kabız (T/e) peklik (1) kahraman (T/e) başkişi (romanda, tiyatroda
kabızlık (T/e) peklik, peklik çekme durumu (1) vb.), yiğit (1)
kabil (T/e) bu gibi, bu türlü, olabilir, olanaklı kahretmek (T/e) çok üzmek, ezmek, içlenmek,
(1)
ilenmek (1)
kabile (T/e) boy, oymak (1) kahrolmak (T/e) çok üzülmek (1)
kabili kıyas (T/e) karşılaştırılabilir (1) kaide (T/e) altlık (1); kural (1, 11); taban (1)
kabiliyet (T/e) yetenek (1) kaim (T/e) geçen (başka bir şeyin yerine) (1)
kabiliyetli (T/e) yetenekli (1) kâinat (T/e) evren (1)
kabiliyetsiz (T/e) yeteneksiz (1) Kakophonie (Alm.) kakışma (11, 19)
kabiliyetsizlik (T/e) yeteneksizlik (1) Kakuminal (Alm.) üstdamaksıl (11, 19)
kabine (T/e) bakanlar kurulu, odacık (1) kâkül (T/e) kırkma (1)
kabir (T/e) gömüt (1) kalben (T/e) gönülden, içten, yürekten (1)
kabotaj (T/e) gemi işletimi (bir ülkenin kendi kalbi (T/e) içten gelen), yürekten (1)
sularında) (1) kale almamak (T/e) önem vermemek (1)
kabristan (T/e) gömütlük (1)
kalemtıraş (T/e) açacak (1)
kabul (T/e) olurlama, onama, varlama,
kalifiye (T/e) nitelikli, usta (işçi), yetişmiş (1)
varsayma (1)
kalite (T/e) nitelik (1)
kabul etmek (T/e) olurlamak, onamak,
kaliteli (T/e) nitelikli (1)
varlamak, varsaymak (1)
kalitesiz (T/e) niteliksiz (1)
kabullenmek (T/e) benimsemek, üstüne almak
kallavi (T/e) kocaman (1)
(1)
kâbus (T/e) karabasan (1) kalori (T/e) ısın (1)
kabza (T/e) sap, tutak (1) kalorifer (T/e) ısıtaç (1)
kabzımal (T/e) aracı manav (1) kaloriferci (T/e) ısıtaççı (1)
kadar (T/e) değin, dek, denli (1) kalorimetre (T/e) ısınölçer (1)
kadastro (T/e) yeryazım (1) kalp (T/e) duygu, düzmece, yürek (1)
kadavra (T/e) ölük, ölüyin (1) kalpsiz (T/e) duygusuz (1)
kadem (T/e) ayak (1) kamer (T/e) ay (1)
kademe (T/e) basamak (1) kamera (T/e) alıcı (1)
kademhane (T/e) ayakyolu, su odası (1) kameraman (T/e) alıcı yönetmeni (1)
kademli (T/e) uğurlu (1) kamet (T/e) boy (1)
kademsiz (T/e) uğursuz (1) kâmil (T/e) erişkin, yetkin (1)
kader (T/e) alınyazısı, yazgı (1) kâmilen (T/e) büsbütün, toptan (1)
kadercilik (T/e) yazgıcılık (1) kamp (T/e) dinlenek, dinlenme yeri, toplanak,
kadim (T/e) eski (1) yaka, yan (1)
kampanya (T/e) alımsatım dönemi, çalışım (1)
kadir (T/e) değer (1)
kampus (T/e) yerleşim alanı, yerleşke (1)
kadirşinas (T/e) değerbilir (1)
kamuflaj (T/e) alalama, gizleme, örtme (1)
kadirşinaslık (T/e) değerbilirlik (1)
kamufle etmek (T/e) alalamak, gizlemek (1)
kadro (T/e) takım, tasar yeri, yer (1)
kamus (T/e) sözlük (1)
kadük olmak (T/e) düşmek, geçerliği
kamyon (T/e) yüklet (1)
kalmamak (1)
kafa (T/e) baş, düşünüş (1) kamyoncu (T/e) yükletçi (1)
kafalı (T/e) anlayışlı, bilgili, kavrayışlı (1) kamyonet (T/e) yükletçe (1)
kafasız (T/e) anlayışsız, bilgisiz, kavrayışsız (1) Kana (İng.) Japon hece yazısı (2)
kâfi (T/e) yeter, yeterli (1) kanaat (T/e) kanı (1)
kâfi gelmek (T/e) yetmek (1) kanaatkâr (T/e) kanık, tokgözlü, yetingen (1)

75
 1. Bölüm: Kaynak Dilden Türkçeye
Kanal (Alm.) oluk (10, 11, 19)
kanal (T/e) ark, suyolu, yol (1)
kanalizasyon (T/e) arkdüzen, pislikarkı (1)
kanalize etmek (T/e) yönlendirmek (1)
kangren (T/e) çürükçe (1)
kangrenleşmek (T/e) çürükçeleşmek (1)
kani (T/e) inanmış, kanmış (1)
kanun (T/e) yasa (1)
kanuni (T/e) yasal (1)
kanunlaşmak (T/e) yasalaşmak (1)
kanunsuz (T/e) yasadışı (1)
kânunuevvel (T/e) aralık (ayı) (1)
kânunusani (T/e) ocak (ayı) (1)
kaos (T/e) kargaşa (1)
kapalı tribün (T/e) kapalı sekilik (1)
kaparo (T/e) güvenmelik, pey akçesi (1)
kapasite (T/e) alabilirlik, sığa (1)
kapital (T/e) anamal, anapara (1)
kapitalist (T/e) anamalcı (1)
kapitalizm (T/e) anamalcılık (1)
kapitone (T/e) köpülenmiş (1)
kapitülasyon (T/e) yabancı ayrıcalığı (1)
kaporta (T/e) doğrultma (1)
kaportacı (T/e) doğrultmacı (1)
kapris (T/e) kapılgı (1)
kaprisli (T/e) kapılgın (1)
kâr (T/e) kazanç (1)
karabet (T/e) yakınlık (1)
karakter (T/e) özyapı (1)
karakteristik (T/e) ayırtkan, özyapısal (1)
karakterize etmek (T/e) ayırtkanlaştırmak,
ayırtkanlık vermek, belirlemek,
özgünleştirmek (1)
karaktersiz (T/e) dönek, kişiliksiz, törebilmez
(1)
karar (T/e) durma, düzenlilik, oranlama, ölçü,
yargı sonucu (1)
karbüratör (T/e) karaç (1)
Kardinallaut (Alm.) asal ses (11, 19)
kare (T/e) dördül (1)
kargo (T/e) yük (1)
kari (T/e) okur, okuyucu (1)
karikatür (T/e) gülüntübetim, gülüntüçizim (1)
karikatürist (T/e) gülüntüçizimci (1)
karikatürize etmek (T/e) gülünçleştirmek,
gülüntübetimlemek, gülüntüçizimlemek (1)
karine (T/e) belirti, ipucu (1)
karine ile anlamak (T/e) sözün gelişinden
anlamak (1)
kârlı (T/e) kazançlı (1)
karo (T/e) dördültaş (1)
karyola (T/e) yataklık (1)
kasaba (T/e) ilçe (1)
kasap (T/e) etçi (1)
kaset (T/e) kutucuk (1)
kaset-teyp (T/e) kutucuklu sesalıcı (1)
kasıt (T/e) amaç, istek (1)
76
kasıtlı (T/e) bile bile, isteyerek (1)
kasis (T/e) çukur, çukurluk (1)
kasten (T/e) bile bile, isteyerek (1)
kastetmek (T/e) demek istemek (1)
kasti (T/e) bile bile, isteyerek (1)
Kasus (Alm.) durum (10, 11, 19)
Kasusgrammatik (Alm.) durum dilbilgisi (11, 19)
kasvet (T/e) sıkıntı (1)
kasvetli (T/e) iç sıkıcı, sıkıntılı (1)
kâşif (T/e) bulan (1)
kaşkol (T/e) atkı, boyun atkısı (1)
kata- (T/e) alt, aşağı, aşağıya (Yun. önek) (1)
Katachrese (Alm.) kaydırma (11, 19)
katakana (İng.) Japonca yabancı sözcük
çevriyazısı (2)
Katapher (Alm.) önyinelem (19)
katarakt (T/e) akbasma, aksu (1)
kategori (T/e) ulam (1, 11, Y)
kategorial (Alm.) ulamsal (11, 19)
kategoriale Komponente (Alm.) ulamsal
bileşen (11, 19)
Kategorie (Alm.) ulam (10, 11, 19)
kategorik (T/e) açık, kesin (1)
Kategorisierung (Alm.) sınıflama, sınıflandırma
(18)
kategorize etmek (T/e) ulamlamak (Y)
katetmek (T/e) kesmek, yol almak (1)
kati (T/e) kesin (1)
katil (T/e) öldüren, öldürücü, öldürüm (1)
katileşmek (T/e) kesinleşmek (1)
kâtip (T/e) yazman (1)
katiplik (T/e) yazmanlık (1)
katiyen (T/e) hiçbir zaman, kesinlikle (1)
katiyet (T/e) kesinlik (1)
katletmek (T/e) öldürmek (1)
katliam (T/e) kırım, toptan öldürme (1)
katot (T/e) eksiuç (1)
Kausativ (Alm.) ettirgen çatı, ettirgen eylem
(11, 19)
Kausätivum (Alm.) ettirgen çatı, ettirgen
eylem (11)
kavi (T/e) dayanıklı, güçlü (1)
kavim (T/e) budun (1)
kavis (T/e) eğmeç, yay (1)
kavmi (T/e) budunsal (1)
kaybetmek (T/e) yitirmek (1)
kaybolmak (T/e) yitmek (1)
kaydetmek (T/e) ses almak, yazmak (1)
kaydıhayat (T/e) yaşamca (1)
kaydıhayat şartıyla (T/e) yaşadığı sürece (1)
kaydolmak (T/e) yazılmak (1)
kayınpeder (T/e) kaynata (1)
kayınvalide (T/e) kaynana (1)
kayıp (T/e) yitik (1)
kayıt (T/e) (bir yere) geçirme, ses alma,
yazma (1)
kaza (T/e) ilçe, yargı, yargılama (1)
 Türkçe Terim ve Sözcükler TTS—Dilbilim
1. Derleme

kazaen (T/e) bilmeyerek, istemeyerek, key-word (İng.) anahtar sözcük (19)

yanlışlıkla (1) keza (T/e) yine (1)
kazai (T/e) yargısal (1) kınnap (T/e) sicim (1)
kazara (T/e) bilmeyerek, istemeyerek, kıraat (T/e) okuma (1)
yanlışlıkla (1) kırmızı (T/e) al (1)
kaziye (T/e) önerme (1, 11) kısa dönemli hafıza (T/e) kısa erimli bellek (Y)
kazurat (T/e) dışkı (1) kısım (T/e) bölüm (1)
keder (T/e) acı, üzüntü (1) kısmi (T/e) bölümsel, tikel (1)
kederlenmek (T/e) üzülmek (1) kısmi seçim (T/e) ara seçimi, yenileme seçimi
kederli (T/e) acılı, üzüntülü (1) (1)
kefalet (T/e) yükümlenme (1) kıstas (T/e) ölçüt (1)
kefaletname (T/e) yükümlenme belgesi (1) kıvam (T/e) koyuluk, yoğunluk (1)
kefil (T/e) yükümcü (1) kıyafet (T/e) giyim, giysi (1)
kefil olmak (T/e) yükümlenmek (1) kıyas (T/e) karşılaştırma (1, Y); oranlama (1);
kehanet (T/e) önbili (1) örnekseme (11); örnekseme (1)
kehkeşan (T/e) samanuğrusu (1) kıyasi (T/e) kurallı (11)
Kehlkopfverschluss (Alm.) gırtlak vuruşu (11, kıyaslamak (T/e) karşılaştırmak, oranlamak,
19) örneksemek (1)
Kehllaut (Alm.) gırtlaksıl (11, 19) kıymet (T/e) değer (1)
kelam (T/e) söz (1, 11) kıymetlendirmek (T/e) değerlendirmek (1)
kelime (T/e) sözcük (1, 11, Y) kıymetli (T/e) değerli (1)
kelime hazinesi (T/e) sözcük dağarcığı, sözlük kıymettar (T/e) değerli (1)
(11) kibar (T/e) ince, incelikli (1)
kem (T/e) kötü (1) kibarca (T/e) incelikle (1)
Kemalizm (T/e) Atatürkçülük (1) kibir (T/e) büyüklenme (1)
kemiyet (T/e) nicelik (1) kibirlenmek (T/e) büyüklenmek (1)
kenar (T/e) kıyı (1) kibirli (T/e) büyüklenen, büyüklenmiş (1)
Kendall‘s coefficient of concordance (İng.) kifayet (T/e) yeterlik (1)
Kendall uyum katsayısı (4) kifayet etmek (T/e) yetmek (1)
Kenem (Alm.) boşbirim (11, 19) kifayetli (T/e) yeterli (1)
kepaze (T/e) gülünç ve değersiz, utanmaz (1) kifayetsiz (T/e) yetersiz (1)
kepazelik (T/e) utanmazlık (1) kinayeli (T/e) iğneli (söz), üstü örtülü (1)
kerahat (T/e) iğrençlik (1) Kindersprache (Alm.) çocuk dili (11, 19)
kere (T/e) kez, yol (1) kine (İng.) sözdışı biçimcik (2)
kerhane (T/e) genelev (1) kinematic code (İng.) eylem düzgüsü (12)
kerim (T/e) eliaçık (1) kineme (İng.) sözdışı biçim (2)
Kern (Alm.) çekirdek (11, 19) kinemics (İng.) sözdışı iletişim bilgisi (2)
kernel (İng.) çekirdek (2, 11, 19) kinesics (İng.) sözdışı iletim (2); sözdışı iletişim
kernel sentence (İng.) çekirdek tümce (2, 8, 11, (7)
19) kinetic consonant (İng.) uzatmasız ünsüz (2)
Kernsatz (Alm.) çekirdek tümce (11, 19) kinetik (T/e) devimsel (1)
kerrat cetveli (T/e) çarpım çizelgesi (1) kinship terms (İng.) akrabalık terimleri (2)
kesafet (T/e) yoğunluk (1) kisve (T/e) kılık (1)
kesif (T/e) yoğun (1) kitabe (T/e) yazıt (1)
keşfetmek (T/e) bulmak (1) kitle (T/e) öbek, yığın (1)
keşide (T/e) çekiliş (1) Klammerdarstellung (Alm.) ayraçlama (11, 19)
keşif (T/e) bulgu, buluş (1) Klammerung (Alm.) ayraçlama (11, 19)
KET (İng.) Anahtar İngilizce Sınavı (4) klan (T/e) sop (1)
ketum (T/e) ağzısıkı (1) Klangfarbe (Alm.) tını (11, 19)
key (İng.) anahtar (4); biçem düzlemi (2); çözgü, klasifikasyon (T/e) sınıflama, sınıflandırma (1)
çözücü (12); davranca (7) klasik (T/e) basmakalıp, kökleşik, kuralcı (1)
Key English Test (İng.) Anahtar İngilizce Sınavı klasör (T/e) sıralaç (1)
(4) Klasse (Alm.) sınıf (11, 19)
keyfi (T/e) buyrultusal (11); isteğince, yasadışı, Klassem (Alm.) sınıfbirim (19)
yasasız (1) Klassifikation (Alm.) sınıflandırma (11, 19)
keyfilik (T/e) buyrultusallık (11)
Klassifizierung (Alm.) sınıflandırma (11, 19)
keyfiyet (T/e) nitelik (1)
klik (T/e) bölek (1)

77
 1. Bölüm: Kaynak Dilden Türkçeye
klikçi (T/e) bölekçi (1)
klikçilik (T/e) belekçilik (1)
klikleşmek (T/e) bölekleşmek (1)
klima cihazı (T/e) hava düzenleyici (1)
klinik (T/e) bakımevi (1)
klişe (T/e) basmakalıp, kalıplaşmış (1)
Knacklaut (Alm.) gırtlak vuruşu (11, 19)
Knoten (Alm.) düğüm (11, 19)
knowledge (İng.) bilgi (2, 4, 7)
knowledge of state (İng.) durum bilgisi (2)
koalisyon (T/e) ortakyönetim (1)
Kode (Alm.) düzgü (10, 11, 19); şifre (18)
Kodierung (Alm.) düzgüleme (19)
Kohärenz (Alm.) tutarlılık (19)
Kohäsion (Alm.) içsel bağlılık (18); uyumluluk
(19)
koine (İng.) uzlaşma dili (2); yerel-ölçünlü (15)
koleksiyon (T/e) derlem (1)
koleksiyoncu (T/e) derlemci (1)
kolektif (T/e) ortaklaşa (1)
kolektivizm (T/e) ortaklaşacılık (1)
kolektör (T/e) toplaç (1)
Kollektivum (Alm.) topluluk adı (11, 19)
Kollokation (Alm.) eşdizimlilik (11, 19)
kolokyum (T/e) konuşu (1)
koloni (T/e) sömürge, topluluk (yabancı
ülkeden) (1)
koloniyalist (T/e) sömürgeci (1)
kolye (T/e) boyuncak (1)
komando (T/e) (askerlikte) akıncı (1)
kombina (T/e) tümleşke (1)
Kombination (Alm.) birleşim (10, 11, 19)
kombinatorische Variante (Alm.) birleşimsel
değişke (11, 19)
kombinezon (T/e) bileşim, düzen, iç gömleği
(kadın için) (1)
komedi (T/e) güldürü (1)
komedyen (T/e) güldürücü (1)
komik (T/e) güldürücü, gülünç (1)
komisyon (T/e) aracılık akçası, yarkurul,
yüzdelik (1)
komisyoncu (T/e) aracı, yüzdeci (1)
Komitativus (Alm.) birliktelik durumu (11, 19)
Kommentar (Alm.) yorum (19)
Kommunikation (Alm.) bildirim (10, 11, 19);
bildirişim (10, 11, 18, 19); iletim (19); iletişim
(18, 19)
Kommutation (Alm.) değişim (11, 19);
değiştirim (10, 11, 19)
kompakt (Alm.) yoğun (11, 19)
Komparation (Alm.) karşılaştırma (10, 11, 19)
Komparatist (Alm.) karşılaştırmacı (10, 11, 19)
Komparatistik (Alm.) karşılaştırmacılık (11, 19)
Komparativ (Alm.) artıklık derecesi (11, 19)
komparativ (Alm.) karşılaştırmalı (10, 11, 19)
Komparativist (Alm.) karşılaştırmacı (10)
kompartıman (T/e) bölme (1)
78
kompatibel (Alm.) bağdaşık (19)
Kompatibilität (Alm.) bağdaşma (19)
kompetan (T/e) uzman (1)
Kompetenz (Alm.) edinç (10, 11, 19)
komple (T/e) dolu, eksiksiz, takım, tükel (1)
kompleks (T/e) karmaşa , karmaşık, toplanca
(1)
komplementäre Distribution (Alm.) bütünleyici
dağılım (11, 19)
komplikasyon (T/e) yan etki (1)
komplike (T/e) dolaşık, karışık (1)
kompliman (T/e) koltuklama, okşarövgü (1)
kompliman yapmak (T/e) koltuklamak,
okşarövgülemek, övgülemek (1)
komplo (T/e) gizdüzen (1)
komplocu (T/e) gizdüzenci (1)
Komponente (Alm.) bileşen (11, 19); bileştirici
(10)
Komponentenanalyse (Alm.) bileşen
çözümlemesi(19)
Kompositum (Alm.) bileşik sözcük (11, 19);
tamlama (11)
kompozitör (T/e) besteci (1)
komprador (T/e) işbirlikçi, sömürü işbirlikçisi
(1)
kompresör (T/e) sıkaç, sıkmaç (1)
kompüter (T/e) bilgisayar (1)
komünikasyon (T/e) iletişim (1)
komütatör (T/e) çevirici (1)
kon- (T/e) birlikte, ile (1)
konative Funktion (Alm.) çağrı işlevi (19)
kondansatör (T/e) yoğunlaç, yoğunlaştırıcı (1)
kondansör (T/e) yoğuşturucu (1)
kondisyon (T/e) tümdurum (1)
konfederasyon (T/e) genbirlik (1)
konfeksiyon (T/e) hazır giyim (1)
konfeksiyoncu (T/e) hazır giyimci (1)
konferans (T/e) konuşma, toplantı (1)
konferansçı (T/e) konuşmacı (1)
konfeti (T/e) saçı (1)
Konfix (Alm.) saltek (19)
Konfixation (Alm.) saltekleme (19)
konfor (T/e) gönence (1)
konforlu (T/e) gönenceli (1)
konformist (T/e) uydumcu (1)
konformizm (T/e) uydumculuk (1)
kongre (T/e) kurultay (1)
Kongruenz (Alm.) uyum (11, 19)
Konjugation (Alm.) çekim (11, 19); eylem
çekimi (10, 19)
Konjunkt (Alm.) bitişke (19)
Konjunktion (Alm.) bağlaç (10, 11, 19);
birleştirme (11, 19)
Konjunktiv (Alm.) isteme kipi (11, 19)
Konkatenation (Alm.) zincirlenme (19)
konkasör (T/e) taşkıran (1)
konkav (T/e) içbükey (1)
 Türkçe Terim ve Sözcükler TTS—Dilbilim
1. Derleme
Konkordanz (Alm.) bağlamlı dizin, uygunluk
(11, 19)
konkre (T/e) açık, somut (1)
Konkretum (Alm.) somut ad (19)
konkretes Substantiv (Alm.) somut ad (11)
konkurhipik (T/e) at yarışı (1)
Konnektiv (Alm.) bağıntılayan (19)
Konnexion (Alm.) bağımlılık (11); bağıntılama
(19)
Konnexität (Alm.) yakınlık (19)
Konnotation (Alm.) yananlam (10, 11, 18, 19)
konsantrasyon (T/e) derişme, kendini iyice
verme (1); yoğunlaşma (1, Y)
konsantre (T/e) derişik, yoğun, yoğunlaşmış,
yoğunlaştırılmış (1)
konsantre olmak (T/e) kendini iyice vermek,
yoğunlaşmak (bir şey üzerinde) (1)
konsensüs (T/e) anlaşım (1)
konser (T/e) dinleti (1)
konservatör (T/e) tutucu (1)
konserve (T/e) saklanca (1)
konservelik (T/e) saklancalık (1)
konson (T/e) ünsüz (1)
Konsonant (Alm.) selensiz (11, 19); ünsüz (10,
11, 19)
konsonant (T/e) ünsüz (1)
Konsonantenharmonie (Alm.) ünsüz uyumu
(11, 19)
konsonantisch (Alm.) ünsüz (11, 19)
konsorsiyum (T/e) yardım yürütüm birliği (1)
konstante Opposition (Alm.) sürekli karşıtlık
(11, 19)
konstativ (Alm.) betimleyici, gözlemleyici (11,
19)
Konstituente (Alm.) kurucu (10, 11, 19)
Konstituentensatz (Alm.) kurucu tümce (11, 19)
Konstriktion (Alm.) daraltı (11, 19)
Konstriktiv (Alm.) daraltılı (11, 19)
Konstruktion (Alm.) kuruluş (11, 19)
konstrüksiyon (T/e) kurgu, yapı (1)
konsültasyon (T/e) danışım (1)
kontak (T/e) değme, dokuntu, sürtünüm (1)
kontak kurmak (T/e) ilişki kurmak (1)
Kontamination (Alm.) bulaşma (11, 19)
kontekst (T/e) bağlam (1)
Kontext (Alm.) bağlam (10, 11, 19)
kontextabhängig (Alm.) bağlama bağlı (11, 19)
kontextfrei (Alm.) bağlamdan bağımsız (11, 19)
kontextsensitiv (Alm.) bağlama bağlı (11, 19)
kontextunabhängig (Alm.) bağlamdan
bağımsız (11, 19)
konteynerizasyon (T/e) kaplaşma, kaplaştırma
(1)
konteynir (T/e) kap (1)
kontra- (T/e) karşı, karşıt (Lat. önek) (1)
Kontraktion (Alm.) derilme (11, 19)
konträr (Alm.) karşıt (19)
kontras (T/e) çatışkı, karşıt (renk), karşıtlık (1)
79
kontraslı (T/e) çatışkılı (1)
Kontrast (Alm.) aykırılık (10, 11, 19)
kontrastiv (Alm.) ayrımsal (11); karşıtsal (10, 19)
kontrastive Linguistik (Alm.) ayrımsal dilbilim
(11); karşıtsal dilbilim (19)
kontrat (T/e) sözleşme (1)
kontrol (T/e) denetim (1, Y); denetleme (1)
kontrol etmek (T/e) denetlemek (1)
kontrolör (T/e) denetçi (1)
konveks (T/e) dışbükey (1)
Konvention (Alm.) uzlaşım (19); uzlaşma (18)
konventional (Alm.) saymaca (10, 11, 19);
uzlaşımsal (19)
konventionell (Alm.) saymaca (10, 11, 19);
uzlaşımsal (19)
Konvergenz (Alm.) yöneşme (19)
konvers (Alm.) evrişik (19)
Konversion (Alm.) evrişim (19)
konvoy (T/e) katar (1)
Kookkurrenz (Alm.) birliktelik (11)
kooperatif (T/e) birleşke (1)
kooperatifçi (T/e) birleşkeci (1)
kooperatifçilik (T/e) birleşkecilik (1)
koordinasyon (T/e) eşgüdüm (1)
Koordination (Alm.) eşbağımlılık (19)
koordinatör (T/e) eşgüdümcü (1)
koordine (T/e) bağlantılı, eşgüdümsel (1)
koordine etmek (T/e) eşgüdümlemek (1)
koordinierter Satz (Alm.) bağımlı sıralı tümce
(11); eşbağımlı tümce (19)
Kopula (Alm.) koşaç (11, 19)
kopya (T/e) eşlem (1)
Koreferenz (Alm.) eşgönderge (11); eşgönderim
(19)
koridor (T/e) geçenek (1)
Korpus (Alm.) bütünce (10, 11, 19)
korrekt (T/e) doğru (1)
Korrelat (Alm.) bağlaşık (19)
Korrelation (Alm.) bağlılaşım (11, 19)
korrelativ (Alm.) bağlılaşık (11, 19)
kortej (T/e) tören alayı (1)
kostüm (T/e) giysi (1)
koton (T/e) pamuklu (1)
kotra (T/e) yelkenli (1)
Kovarianz (Alm.) eşdeğişirlik (11, 19)
kozmetik (T/e) sürümlük (1)
kozmik (T/e) evrensel (1)
kozmogoni (T/e) evrendoğum (1)
kozmoloji (T/e) evrenbilim (1)
kozmonot (T/e) uzay adamı (1)
kozmos (T/e) evren (1)
kör (T/e) görmez (1)
kramp (T/e) kasınç (1)
krater (T/e) yanardağ ağzı (1)
kravat (T/e) boyunbağı (1)
kreasyon (T/e) yaratı, yaratım, yaratma (1)
Kreativität (Alm.) yaratıcılık (19)
 1. Bölüm: Kaynak Dilden Türkçeye
kreatör (T/e) yaratıcı (1)
kredi (T/e) saygınlık, verenek (1)
kreş (T/e) çocuk yuvası, yuva (1)
kriko (T/e) kaldırıcı (1)
kriminoloji (T/e) suçbilim (1)
kriter (T/e) ölçüt (1)
kritik (T/e) çekinceli, dönüşül, eleştirel s.,
eleştiri, eleştirmen, korkulu, sonul (1)
kritisizm (T/e) eleştirimcilik (1)
kriz (T/e) bunalım (1)
kroki (T/e) taslak (1)
kromozon (T/e) soyaktaran (1)
kronik (T/e) süreğen (1)
kronikleşmek (T/e) süreğenleşmek (1)
kronoloji (T/e) süredizin (1)
kronometre (T/e) süreölçer, şaşmaz (1)
kros (T/e) kır koşusu (1)
kruvaze (T/e) çapraz (1)
kuartet (T/e) dörtlü (1)
kudret (T/e) erk, güç (1)
kudretli (T/e) gücü yüksek, güçlü (1)
kulis (T/e) görünçlük arkası (1)
kullanımbilim (T/s) edimbilim (17)
Kultur (Alm.) kültür (18)
Kultursprache (Alm.) uygarlık dili (11, 19)
kumanda (T/e) komut, komuta (1)
kumanda etmek (T/e) komuta etmek,
yönetmek (1)
kumandan (T/e) komutan (1)
kumanya (T/e) azık (1)
kumpanya (T/e) alışım, ortaklık, topluluk (para
için) (1)
kundura (T/e) ayakkabı (1)
kup (T/e) (terzilikte) kesim (1)
kupür (T/e) kesik (1)
kur (T/e) alışım, geçerdeğer (para için),
öğrence (1)
kur yapmak (T/e) gönlünü çelmeye çalışmak,
severlenmek (1)
kura (T/e) adçekimi (1)
kurander (T/e) hava akımı (1)
Kurder-Richardson formulae (İng.) Kurder-
Richardson formülü (4)
kurs (T/e) alışım, öğrence (1)
LAB (İng.) Dil Yeteneği Takımı (4)
labelled bracketing (İng.) adlanmış ayraç (2)
labelling (İng.) etiketleme (8)
Labial (Alm.) dudaksıl (11, 19)
80
kursiyer (T/e) alışman (1)
kurtosis (İng.) dikey çarpıklık (4)
kurye (T/e) özel ulak (1)
kurz (Alm.) kısa (11, 19)
kurze Silbe (Alm.) kısa seslem (11, 19)
Kurzwort (Alm.) kısaltma (19)
kutsi (T/e) kutsal (1)
kutsiyet (T/e) kutsallık (1)
kutup (T/e) uç, yerucu (1)
kutur (T/e) çap, köşegen (1)
kuvvet (T/e) güç (1)
kuzey kutbu (T/e) kuzey yerucu (1)
küçük ahenk kaidesi (T/e) küçük ünlü uyumu
(11)
küfretmek (T/e) sövmek (1)
küfür (T/e) sövgü (1)
küfürbaz (T/e) ağzıbozuk (1)
kül (T/e) bütün, tüm (1)
külfet (T/e) ağırlık, sıkıntı, yük (1)
külfetli (T/e) sıkıcı, yorucu (1)
külfetsiz (T/e) kolay, sıkıntısız (1)
külli (T/e) tümel (1)
külliyât (T/e) tümeller (11)
külliyet (T/e) bütünlük, tümlük (1)
külliyetli (T/e) çokça, pek çok (1)
külot (T/e) don (1)
kült (T/e) tapınç (1)
kültür (T/e) ekin (1, Y); ekinç (1)
kültürel (T/e) ekinçsel (1); ekinsel (1, Y)
kümülüs (T/e) kümebulut (1)
künstliche Sprache (Alm.) yapay dil (11, 19)
küre (T/e) yuvar, yuvarlak (1)
kürevi (T/e) toparlak, yuvarsal (1)
Kürze (Alm.) kısalık (11, 19)
küsuf (T/e) güneş tutulması (1)
küşat (T/e) açılış (1)
kütle (T/e) küme, yığın (1)
kütüphane (T/e) kitaplık (1)
küvet (T/e) yunak teknesi (1)
Kybernetik (Alm.) güdümbilim (11, 19);
sibernetik (18)
kymograph (İng.) söz yazım (2)
labial (İng.) dudak (13); dudaksıl (2, 7, 11, 19)
Labial Assimilation, Labialassimilation (Alm.)
küçük ünlü uyumu (11, 19)
labial assimilation (İng.) küçük ünlü uyumu (2,
11, 19)
labial harmony (İng.) küçük ünlü uyumu (11,
19)
labiale (Fra.) dudaksıl (8, 11, 19)
Labialharmonie (Alm.) küçük ünlü uyumu (11,
19)
 Türkçe Terim ve Sözcükler TTS—Dilbilim
1. Derleme
labialisation (Fra.) dudaksıllaşma (11, 19);
dudaksıllaştırma (19)
labialisation (İng.) dudaksıllaşma (2, 11, 13, 19);
dudaksıllaştırma (19); yuvarlaklaşma (13)
Labialisierung (Alm.) dudaksıllaşma (11);
dudaksıllaştırma (19)
labialization (İng.) dudaksıllaşma (7)
Labiodental (Alm.) dişsil-dudaksıl (11, 19)
labio-dental (Fra.) dudaksıl-dişsil (17)
labio-dental (İng.) altdudak-üstdişsi (13); diş-
dudak ünsüzü (2); dişsil-dudaksıl (11, 19)
labiodentale (Fra.) dişsil-dudaksıl (11, 19)
Labiopalatal (Alm.) dudaksıl-damaksıl (11, 19)
labio-palatal (İng.) dudaksıl-damaksıl (11, 19)
labiopalatale (Fra.) dudaksıl-damaksıl (11, 19)
labiovélaire (Fra.) dudaksıl-artdamaksıl (11)
Labiovelar (Alm.) dudaksıl-artdamaksıl (11, 19)
labio-velar (İng.) dudaksıl-artdamaksıl (2, 11,
19)
labirent (T/e) dolangaç (1)
laborant (T/e) yardeneyci (1)
laboratuvar (T/e) deneylik (1)
lâche (Fra.) gevşek (8, 11, 17, 19)
LAD (İng.) dil edinim düzeneği (7)
ladini (T/e) dindışı (1)
laedriye (T/e) bilinemezcilik (1)
laf (T/e) söz (1)
lafazan (T/e) geveze (1)
lag (İng.) ilerletici benzetme (2)
lağvetmek (T/e) kaldırmak (1)
lağvolmak (T/e) kaldırılmak (1)
lahika (T/e) bitim (11); ek (1, 11); sonek (11)
lahika-i mukaddime (T/e) önek (11)
lahza (T/e) kıpma (1)
lahzada (T/e) çabucak (1)
lakap (T/e) takma ad (1)
lakaydi (T/e) aldırışsızlık, aldırmazlık, ilgisizlik
(1)
lakayt (T/e) aldırışsız, aldırmaz, ilgisiz (1)
lalettayin (T/e) düşgele, gelişigüzel, herhangi
bir (1)
lallation (İng.) ünlü edinim aşaması (2)
lamba (T/e) ışıtaç (1)
lambdacism (İng.) ‘l’leşme (2)
lamdiaism (İng.) ‘l’leşme (2)
laminal (İng.) dil palası seslemesi (2)
lanet (T/e) çok kötü, ilenç, ilenme, kargış (1)
lanet etmek (T/e) kargımak, kargışlamak (1)
lanetleme (T/e) kargıma, kargışlama (1)
lanetli (T/e) kargışlı (1)
lang (Alm.) uzun (11, 19)
langage (Fra.) dil (8, 10, 11, 17, 19); dil()yetisi (2,
8, 10, 11, 17, 19)
langage enfantin (Fra.) çocuk dili (11, 19)
langage objet (Fra.) konudil (8, 10, 11, 17, 19)
langage scientifique (Fra.) bilim dili (11, 19)
langage verbal (Fra.) sözel dil (9)
81
langagier (Fra.) dilsel (10, 11, 17, 19)
Länge (Alm.) süre (10, 11, 19); uzunluk (11, 19)
lange Silbe (Alm.) uzun seslem (11, 19)
language (İng.) dil (2, 7, 8, 10, 11, 15, 18, 19);
dil()yetisi (10, 11, 18, 19)
language ability (İng.) dil becerisi, dil yetisi (4)
language achievement (İng.) dilsel gelişim,
dilsel kazanım (7)
language acquisition (İng.) dil edinimi (2, 7)
language acquisition device (İng.) dil edinim
aracı (12); dil edinim düzeneği (2, 7); dil
edinim aygıtı (Y)
language and parole (İng.) dil ve söz (7)
language and power (İng.) dil ve güç (7)
language aptitude (İng.) dil yeteneği (7)
Language Aptitude Battery (İng.) Dil Yeteneği
Takımı (4)
language aptitude test (İng.) dil yeteneği testi
(3)
language attitude (İng.) dilsel tutum (7, 15)
language barrier (İng.) dil engeli (2, 15)
language boundary (İng.) dil sınırı (2)
language change (İng.) dil değişimi (2); dilde
değişme (7)
language contact (İng.) dil ilişkisi (15)
language device (İng.) dil düzeneği (2)
language economy (İng.) dilsel tutumluluk (19);
tutumluluk ilkesi (11)
language ego (İng.) dil benliği (3)
language experience approach (İng.) dil
deneyimi yaklaşımı (7)
language family (İng.) dil ailesi (2)
language for special purposes (İng.) özel
amaçlı dil (7)
language for specific purposes (İng.) belirli
amaçlı dil (12, Y)
Language for Specific Purposes test(ing) (İng.)
Özel Amaçlı Sınav (sınavbilimi) (4)
language functions (İng.) dilsel işlevler (7)
language lab(oratory) (İng.) dil deneyliği (2, 3,
7)
language learning (İng.) dil öğrenimi (2); dil
öğrenme (7)
language loss (İng.) dil yitimi (15)
language loyalty (İng.) dilsel bağlılık (7); dilsel
dayanışma (15)
language maintenance (İng.) dil sürdürümü
(15)
language pedagogy (İng.) dil eğitimi (7)
language planning (İng.) dil planlaması (2, 7,
15)
language policy (İng.) dil siyasası (7)
language proficiency (İng.) dil düzenlemesi (3);
dil yeterliği (4, 7)
language proficiency test (İng.) dil yeterlik
sınavı (4)
 1. Bölüm: Kaynak Dilden Türkçeye
language programme evaluation (İng.) dil
izlence değerlendirmesi (4)
language reform (İng.) Dil Devrimi (13)
language salad (İng.) dil çorbası (12)
language shift (İng.) dil değiştirimi (15)
language skills (İng.) dil becerileri (7)
language standardisation (İng.) dilde
ölçünleşme (2)
language switching (İng.) dil değiştirimi (15)
language teaching (İng.) dil öğretimi (2, 7)
language teaching methodology (İng.) dil
öğretim yöntembilimi (7)
language tester (İng.) dil sınavı hazırlayıcısı (4)
language testing (İng.) dil sınav bilgisi, dil
sınavbilimi (4); dil sınavı (7)
language tests (İng.) dil sınavları (4)
language transfer (İng.) dil aktarımı (7)
language treatment (İng.) dil kullanım
düzenlemesi (3); dil sağaltımı (7)
language universal (İng.) dil genelcesi (7)
language universals (İng.) dil tümelleri /
genelceleri (2)
language variation (İng.) dil değişkesi (7)
language variety (İng.) dil değişkesi (2); dil türü
(12)
Language-Control Method (İng.) Güdümlü-Dil
Yöntemi (12)
language-learner language (İng.) dil-öğrencisi
dili (12)
langue (Fra.) dil (8, 10, 11, 17, 19)
langue (İng.) dil (7); dil dizgesi (2); toplumsal dil
(16); yeti (7)
langue agglutinante (Fra.) bitişimli dil (17)
langue analytique (Fra.) çözümleyici dil (17)
langue artificielle (Fra.) yapay dil (11, 17, 19)
langue cible (Fra.) erek dil (11, 19)
langue commune (Fra.) ortak dil (11, 17, 19)
langue courante (Fra.) gündelik dil (11, 19)
langue d‘arrivée (Fra.) erek dil (11, 19)
langue de civilisation (Fra.) uygarlık dili (11, 19)
langue de départ (Fra.) kaynak dil (11, 19)
langue de spécialité (Fra.) özel dil (11, 19)
langue écrite (Fra.) yazı dili (11, 17, 19); yazılı
dil (17)
langue étrangère (Fra.) yabancı dil (8)
langue flexionnelle (Fra.) bükünlü dil (17)
langue isolante (Fra.) ayrışkan dil (17)
langue littéraire (Fra.) yazın dili (11, 19);
yazınsal dil (17)
langue maternelle (Fra.) anadili (8, 10, 11, 17,
19)
langue mère (Fra.) karma dil (19)
langue mixte (Fra.) anadil (10, 11, 17, 19)
langue morte (Fra.) ölü dil (11, 19)
langue nationale (Fra.) ulusal dil (11, 17, 19)
langue naturelle (Fra.) doğal dil (11, 17, 19)
langue objet (Fra.) konudil (19)
82
langue officielle (Fra.) resmi dil (11, 19)
langue orale (Fra.) konuşma dili (19); sözlü dil
(11, 17, 19)
langue parlée (Fra.) konuşma dili (17, 19); sözlü
dil (11, 17, 19)
langue poétique (Fra.) şiir dili (17)
langue polysynthétique (Fra.) çokbireşimli dil
(17)
langue populaire (Fra.) halk dili (17)
langue scientifique (Fra.) bilim dili (11)
langue source (Fra.) kaynak dil (11, 19)
langue spéciale (Fra.) özel dil (11, 19)
langue spécialisée (Fra.) özel dil (11)
langue standard (Fra.) ölçünlü dil (9, 19)
langue synthétique (Fra.) bireşimli dil (17)
langue vivante (Fra.) yaşayan dil (11, 19)
langues à clics (Fra.) şaklamalı diller (11, 19)
langues agglutinantes (Fra.) bağlantılı diller
(19); bitişimli diller (10, 11, 19); bitişken (19)
langues amalgamantes (Fra.) kaynaştırıcı diller
(11, 19)
langues analogues (Fra.) kalıplı diller (11, 19)
langues analytiques (Fra.) çözümleyici diller
(11, 19)
langues atomiques (Fra.) tekheceli diller (11);
tekseslemli diller (19)
langues flexionnelles (Fra.) bükünlü diller (10,
11, 19)
langues formatives (Fra.) biçimleyici diller (11,
19)
langues incorporantes (Fra.) gövdeleyici diller
(11, 19)
langues inversives (Fra.) tersinir diller (11, 19)
langues isolantes (Fra.) ayrışkan diller (10, 11,
19)
langues juxtaposantes (Fra.) sıralayıcı diller
(11, 19)
langues mixtes (Fra.) karma diller (11)
langues monosyllabiques (Fra.) tek-heceli
diller (11); tekseslemli diller (19)
langues parentes (Fra.) akraba diller (11, 17, 19)
langues polysynthétiques (Fra.) çokbireşimli
diller (11, 19)
langues synthétiques (Fra.) bireşimli diller (11,
19)
Längung (Alm.) uzama (19)
lanse etmek (T/e) çıkarmak, ortaya atmak (1)
lapse (İng.) sürçme (7, Y)
larenjit (T/e) gırtlak yangısı (1)
large (Fra.) geniş (11)
Lärm (Alm.) gürültü (11)
Laryngal (Alm.) gırtlaksıl (11, 19)
laryngale (Fra.) gırtlaksıl (11, 19)
laryngalisation (Fra.) gırtlaksıllaşma,
gırtlaksıllaştırma (19)
Laryngalisierung (Alm.) gırtlaksıllaşma,
gırtlaksıllaştırma (19)
 Türkçe Terim ve Sözcükler TTS—Dilbilim
1. Derleme
laryngeal (İng.) gırtlak ünsüzü (2); gırtlaksıl (2,
11, 19)
laryngealisation (İng.) gırtlaksıllaşma,
gırtlaksıllaştırma (19)
larynx (İng.) gırtlak (2, 13)
Lateral (Alm.) yanünsüz (11, 19)
lateral (İng.) yan (13); yan()ünsüz (2, 11, 19)
lateral consonant (İng.) yan ünsüz (13)
latérale (Fra.) yanünsüz (8, 11, 19)
latife (T/e) şaka (1)
Latinate grammar (İng.) Latince türü dilbilgisi
(2)
laubali (T/e) saygıbilmez, senlibenli (1)
Laut (Alm.) ses (10, 11, 18, 19)
Lautbildung (Alm.) sesleme (19)
Lautgruppe (Alm.) ses kümesi, ses öbeği (18)
Lautkette (Alm.) söz zinciri (11, 19)
Lautlehre (Alm.) sesbilgisi (11, 19)
Lautmalerei (Alm.) yansıma (10, 11, 19)
Lautrohr (Alm.) ses yolu (11, 19)
Lautschrift (Alm.) sesçil yazı (11, 19)
Lautverschiebung (Alm.) ünsüz değişimi (11,
19)
Lautversetzung (Alm.) göçüşme (10, 11, 19)
Lautwandel (Alm.) ses değişimi (11, 19)
Lautwechsel (Alm.) almaşma (19); ses değişimi
(11, 19)
lavabo (T/e) el yunağı (1)
law in linguistics (İng.) dil yasası (2)
lax (İng.) gevşek (2, 11, 19)
layered (İng.) katmanlı (2)
layering (İng.) eşdüzeyleme (2)
layık (T/e) değer, yaraşır (1)
layiha (T/e) tasarı (1)
lazım (T/e) geçişsiz (11); gerek, gerekli (1)
LCT (İng.) Dinleme-algılama sınavı (4)
LD (İng.) sözcük yoğunluğu (4)
learnability (İng.) öğrenilebilirlik (2, 7, 12)
learned word (İng.) yazın biçim (2)
learner (İng.) öğrenici (7)
learner centered instruction (İng.) öğrenci
merkezli öğretim (7)
learner centeredness (İng.) öğrenci merkezlilik
(7); öğrenci odaklılık (7, Y)
learner training (İng.) öğrenci eğitimi (7)
learning oriented (İng.) öğrenme yöneltimli
(14)
learning styles and strategies (İng.) öğrenme
biçem ve stratejileri (7)
least effort (İng.) en az çaba yasası (11)
least effort law (İng.) en az çaba yasası (2)
lebalep (T/e) ağzına değin, silme (1)
lebende Sprache (Alm.) yaşayan dil (11, 19)
leblos (Alm.) cansız (11, 19)
lect (İng.) değişke (2); işlevsel değişke (15)
lecteur (Fra.) okuyucu (9)
Leerstelle (Alm.) boş alan (11, 19)
83
left branching (İng.) sola dallanma (2)
left hemisphere (İng.) sol yarıküre (7)
left-branching construction (İng.) soladallanan
kuruluş (8)
legal (T/e) yasal (1)
leh (T/e) -den yana, yarar (1)
lehine olmak (T/e) yanında olmak (1)
Lehngut (Alm.) aktarım (10, 11, 19); aktarma
(11, 19)
Lehnübersetzung (Alm.) öyküntü (11, 19)
Lehnwort (Alm.) aktarma (10, 11, 19); aktarma
sözcük (10)
lehte oy vermek (T/e) -den yana oy vermek (1)
leitmotiv (Fra.) ana izlek, yönetici örge (9)
leksikolog (T/e) sözlükbilimci (1)
leksikoloji (T/e) sözlükbilim (1, 11)
lektör (T/e) okutman (1)
lenf (T/e) akkan (1)
length (İng.) süre (2, 10, 11, 19); uzunluk (2, 11,
13, 19)
lengthening (İng.) uzama (19); uzatma (13)
lengüist (T/e) dilbilimci (1)
lengüistik (T/e) dilbilim (1, 11); dilbilimsel (1)
Lenis (Alm.) yumuşak ünsüz (11, 19)
lenis (İng.) yumuşak (13); yumuşak ünsüz (2,
11, 19)
lenition (İng.) gevşeme, yumuşama (2)
lénition (Fra.) sızıcılaşma (11)
lento form (İng.) tüm biçim (2)
LES (İng.) sınırlı İngilizce konuşuru (7)
lesson plan (İng.) ders planı (7)
letter (İng.) harf (2, 11, 13); yazaç (19)
lettre (Fra.) harf (11); yazaç (8, 19)
levazım (T/e) gereçler, yiyim kuşam (1)
level (İng.) düzey (2, 4, 7, 10, 11, 19, Y)
level skipping (İng.) düzey atlama (2)
level tone (İng.) düz ton (13)
levelling (İng.) düzeylenme, kurallaşma (2)
levye (T/e) kanırtmaç (1)
Lexem (Alm.) sözlükbirim (10, 11, 19)
lexem (İng.) sözlükbirim (10)
lexeme (İng.) sözcükbirim (7); sözlük()birim (2,
11, 19)
lexème (Fra.) sözlükbirim (10, 11, 17, 19)
lexeme stratum (İng.) sözlükbirim katmanı (2)
lexical (Fra.) sözlüksel (17)
lexical (İng.) sözlüksel (5)
lexical ambiguity (İng.) sözcük belirsizliği (2);
sözcüksel belirsizlik (7)
lexical argument (İng.) sözlüksel katılan (5)
lexical arguments (İng.) doğal katılan (5)
lexical causative (İng.) sözlüksel ettirgen (5)
lexical cohesion (İng.) sözcüksel ilişim (12)
lexical cycle (İng.) sözcük dizilimi, sözcük
dolanımı (2)
lexical density (İng.) sözcük yoğunluğu (4)
 1. Bölüm: Kaynak Dilden Türkçeye
lexical diffision (İng.) dil değişiminde yayılım
(15)
lexical entry (İng.) madde başı (7)
lexical field (İng.) anlam alanı (7); sözlüksel
alan (2, 11, 19)
lexical interference (İng.) sözcüksel girişim (15)
lexical item (İng.) sözcük (2)
lexical meaning (İng.) sözcüksel anlam (7);
sözlük anlamı (2)
lexical morpheme (İng.) sözlükbirim (11)
lexical recurrence (İng.) sözcük yinelemesi (2)
lexical stress (İng.) sözcük vurgusu (2)
lexical stress shift (İng.) sözcük vurgusu
değişimi (13)
lexical syllabus (İng.) sözcük temelli izlence (7)
lexical unit (İng.) sözlüksel birim (11, 19)
lexicalisation (Fra.) sözlükselleşme (19);
lexicalisation (İng.) sözcükleştirme (2);
sözlükselleşme (19)
lexicalizing (İng.) sözcükleşme (5)
lexicographer (İng.) sözlükbilimci (2, Y);
sözlükçü (Y)
lexicographie (Fra.) sözcükbilgisi (10);
sözlükbilgisi (11, 17, 19); sözlükçülük (10)
lexicography (İng.) sözcükbilim (10);
sözlükbilgisi (11, 19); sözlükbilgisi,
sözlükçülük (2); sözlükbilim (7, Y);
sözlükçülük (10, Y)
lexicologie (Fra.) sözcükbilim (10); sözlükbilim
(8, 11, 17, 19)
lexicology (İng.) sözcük bilgisi (2); sözcükbilim
(7, 10, Y); sözlükbilim (11, 19)
lexicométrie (Fra.) sözlükölçüm (17)
lexicon (İng.) konu sözlüğü (12); sözlük (2, 7, 8,
11, 19)
lexie (Fra.) sözlüksel birim (11, 19)
lexikalische Einheit (Alm.) sözlüksel birim (11,
19)
lexikalisches Morphem (Alm.) sözlükbirim (11)
Lexikalisierung (Alm.) sözlükselleşme (19)
Lexikographie (Alm.) sözcükbilgisi (10);
sözlükbilgisi (11, 19); sözlükçülük (10)
Lexikologie (Alm.) sözcükbilim (10); sözlükbilim
(11, 19)
Lexikon (Alm.) sözlük (10, 11, 19)
lexique (Fra.) sözlük (10, 11, 17, 19)
lexis (İng.) sözcük (7); sözcük düzlemi (2)
lexotactics (İng.) sözcük birim düzenlemesi (2)
leyli (T/e) yatılı (1)
leyli meccani (T/e) parasız yatılı (1)
lezzet (T/e) tat (1)
liaison (Fra.) ulama (11, 19)
liaison (İng.) geçiş sesleri (13)
liason (İng.) ulama (2)
libas (T/e) giysi (1)
liberal (T/e) erkin, özelgirişimci, özgür (1)
liberalizm (T/e) erkincilik, özelgirişimcilik,
özgürlükçülük (1)
84
lider (T/e) önder (1)
liderlik (T/e) önderlik (1)
lien cohésif (Fra.) bağdaşıklık ilişkisi (9)
lif (T/e) telcik (1)
lig (T/e) küme (1)
ligature (İng.) birleştirmeli yazım (2)
light (İng.) hafif vurgulu (2)
ligne d‘isoglosse (Fra.) eşdillilik çizgisi (11, 19)
ligne de connection (Fra.) bağlama çizgisi (8)
ligne vectrice (Fra.) yön çizgisi (8)
Likert Scale (İng.) Likert ölçeği (4)
likit (T/e) sıvı (1)
limit (T/e) sınır, uç (1)
limitation (İng.) sınırlama (2)
limited English speaker (İng.) sınırlı İngilizce
konuşuru (7)
line chart (İng.) çizgi grafiği (4)
linea del contenuto (İta.) içerik çizgisi (8)
linea dell‘espressione (İta.) anlatım çizgisi (8)
linéaire (Fra.) çizgisel (8, 10, 11, 17, 19)
linear (Alm.) çizgisel (10, 11, 19)
linear (İng.) çizgisel (2, 10, 11, 19, Y); doğrusal
(12, Y)
linear programme (İng.) çizgisel izlence, düz
izlence (7)
linear regression (İng.) doğrusal eğilim (4)
linear relationship (İng.) doğrusal bağıntı,
doğrusal ilişki (4)
linear script (İng.) çizgisel abece yazısı (2)
linear syllabus (İng.) çizgisel izlence (Y)
linearisation (İng.) çizgiselleşme (2)
Linearität (Alm.) çizgisellik (10, 11, 19)
linéarité (Fra.) çizgisellik (8, 10, 11, 17, 19)
linearity (İng.) çizgisellik (2, 10, 11, 19);
doğrusallık (4)
lingo (İng.) altdil, argo (2)
lingua (İta.) dil (8)
lingua franca (İng.) geçer dil (3); geçerli dil (7,
15); ortak iletişim dili (2); uluslararası dil (12)
linguaggio (İta.) dil yetisi (8)
lingua-oggetto (İta.) konudil (8)
linguist (İng.) dilbilimci (2, 8, Y); dilci (Y)
linguistic (İng.) dilbilimsel (2, 10, 11, 19, Y);
dilsel (2, 10, 11, 19, Y)
linguistic acculturation (İng.) dilsel kültür
yenilenmesi (15)
linguistic analysis (İng.) dil çözümlemesi (2);
dilbilimsel çözümleme (7)
linguistic anthropology (İng.) insanbilimsel
dilbilim (2)
linguistic area (İng.) dil alanı (2)
linguistic atlas (İng.) dil atlası (2, 11, 19)
linguistic change (İng.) dil değişimi (2)
linguistic chart (İng.) dil haritası (11, 19)
linguistic community (İng.) dilsel topluluk (2,
11, 19)
 Türkçe Terim ve Sözcükler TTS—Dilbilim
1. Derleme
linguistic competence (İng.) dil yetisi (2, 7);
dilsel edinç (4, 12, Y)
linguistic context (İng.) dil bağlamı (2)
linguistic demography (İng.) dil kullanıcılarının
incelenmesi (2)
linguistic determinism (İng.) dilsel
belirlemecilik (2)
linguistic family (İng.) dil ailesi (11, 19)
linguistic form (İng.) dilsel biçim (2)
linguistic geography (İng.) dil coğrafyası (2);
dilbilimsel coğrafya (11, 19); uzamsal dilbilim
(19)
linguistic group (İng.) dal öbeği (11, 19); dil
öbeği (2)
linguistic level (İng.) dil düzeyi (2, 11, 19)
linguistic method (İng.) dilbilim yöntemi (7)
linguistic minority (İng.) dilsel azınlık (15)
linguistic norm (İng.) dilsel ölçün (2)
linguistic performance (İng.) dil kullanımı (2)
linguistic philosophy (İng.) dil felsefesi (2)
linguistic relativity (İng.) dilsel görecelik (7, 12,
15); dilsel görelilik (2)
linguistic revolution (İng.) dil devrimi (2, 11, 19)
linguistic sciences (İng.) dil bilimleri (2)
linguistic semantics (İng.) dilsel anlambilim (2)
linguistic sign (İng.) dil göstergesi (2)
linguistic skill (İng.) dil becerisi (2)
linguistic variety (İng.) dilsel değişke (15)
linguistics (İng.) dilbilim (2, 7, 10, 11, 18, 19)
linguistics and language teaching (İng.)
dilbilim ve dil öğretimi (7)
Linguistik (Alm.) dilbilim (10, 11, 18, 19)
linguistique (Fra.) dilbilim (8, 10, 11, 17, 19);
dilbilimsel (10, 11, 17, 19); dilsel (10, 11, 17, 19)
linguistique appliquée (Fra.) uygulamalı
dilbilim (10, 11, 17, 19)
linguistique comparative (Fra.) karşılaştırmalı
dilbilim (11, 17, 19)
linguistique comparée (Fra.) karşılaştırmalı
dilbilim (17)
linguistique contrastive (Fra.) ayrımsal dilbilim
(11); karşıtsal dilbilim (19)
linguistique de position (Fra.) konum dilbilimi
(8)
linguistique descriptive (Fra.) betimsel dilbilim
(8, 11, 17, 19)
linguistique diachronique (Fra.) artsüremli
dilbilim (8, 11, 17, 19)
linguistique différentielle (Fra.) ayrımsal
dilbilim (11, 17, 19)
linguistique distributionnelle (Fra.) dağılımsal
dilbilim (11, 17, 19)
linguistique dynamique (Fra.) devimsel dilbilim
(8)
linguistique évolutive (Fra.) evrimsel dilbilim
(11, 17, 19)
linguistique externe (Fra.) dış dilbilim (17)
85
linguistique fonctionnelle (Fra.) işlevsel
dilbilim (8, 11, 17, 19); görevsel dilbilim (19)
linguistique générale (Fra.) genel dilbilim (8,
11, 17, 19)
linguistique géographique (Fra.) uzamsal
dilbilim (17)
linguistique historique (Fra.) tarihsel dilbilim
(8, 11, 17, 19)
linguistique interne (Fra.) iç dilbilim (17)
linguistique quantitative (Fra.) nicel dilbilim
(11, 17, 19)
linguistique sociale (Fra.) toplumsal dilbilim
(17)
linguistique statique (Fra.) dural dilbilim (8, 11,
19)
linguistique structurale (Fra.) yapısal dilbilim
(8, 11, 17, 19)
linguistique synchronique (Fra.) eşsüremli
dilbilim (8, 11, 17, 19)
linguistique textuelle (Fra.); betiksel dilbilim
(19); metin dilbilimi (9)
linguistique transphrastique (Fra.) tümceötesi
dilbilim (9)
linguistisch (Alm.) dilbilimsel (10, 11, 19); dilsel
(10)
linguostylistics (İng.) dilbiçembilgisi (2)
linking (İng.) geçiş sesleri (13)
linking morpheme (İng.) bağlayıcı biçimbirim
(2)
linking verb (İng.) bağlayıcı eylem (7); ilgi
eylemi (2)
linking words (İng.) kenet-sözcükler (16)
lip (İng.) dudak (13)
lip reading (İng.) dudak okuma (7)
lip rounding (İng.) yuvarlaklaştırma (2)
lip spreading (İng.) yayvanlaşma (2)
Lippenlaut (Alm.) dudaksıl (11, 19)
Lippenzahnlaut (Alm.) dişsil-dudaksıl (11, 19)
lips (İng.) dudaklar (13)
liquid (İng.) akıcı (2, 11, 13, 19); sızıcı (2)
Liquidae (Alm.) akıcı (11, 19)
liquide (Fra.) akıcı (8, 11, 19)
lisan (T/e) dil (1, 11)
lisaniyat (T/e) dilbilim (11)
lisping (İng.) peltekleşme (2)
liste (T/e) dizelge (1, Y)
listelemek (T/e) dizelgelemek (1, Y)
listener (İng.) dinleyici (10, 11, 19)
listening (İng.) dinleme (2, 7)
Listening Comprehension Test (İng.) Dinleme-
algılama sınavı (4)
literacy (İng.) okuryazarlık (7, 15)
literal (İng.) bağımlı (2)
literal comprehension (İng.) düz kavrayış (7)
literal translation (İng.) bağımlı çeviri (2)
literary language (İng.) yazın dili (2, 11, 19)
literature teaching (İng.) yazın öğretimi (7)
Literatursprache (Alm.) yazın dili (11, 19)
 1. Bölüm: Kaynak Dilden Türkçeye
literatür (T/e) yazın (1, Y); yazınlık (“bir konuyla
ilgili kaynakların tümü” anlamında) (1)
litografi (T/e) taşbaskı (1)
litografya (T/e) taşbaskı (1)
litoloji (T/e) taşbilim (1)
litosfer (T/e) taşküre (1)
litote (Fra.) arıksayış (11, 19)
Litotes (Alm.) arıksayış (11, 19)
litotes (İng.) arıksayış (11, 19)
little language (İng.) çocuk dili (2, 11)
liturgical language (İng.) dinsel iletişim dili (2)
liva (T/e) sancak, tugay, tuğgeneral (1)
live test (İng.) kullanılan sınav, yüz-yüze sınav
(4)
living language (İng.) yaşayan dil (2, 11, 19)
liyakat (T/e) değimli, yararlık, yaraşık,
yaraşırlık (1)
liyakatsiz (T/e) değimsiz, yaraşıksız (1)
loading (İng.) yükleme (4)
loan (İng.) aktarma, alıntı (2)
loan shift (İng.) yerlileştirme (2)
loan(-)word (İng.) aktarma (11, 19); aktarma
sözcük (2, 7, 10)
local dialect (İng.) ağız (2, 19); bölge ağzı (2)
local independence (İng.) bölgesel bağımsızlık,
yerel bağımsızlık (4)
local language (İng.) ağız (10, 11)
local pronunciation (İng.) yöresel sesletim (13)
local use (İng.) yöresel kullanım (15)
local variety (İng.) yöresel değişke (15)
localism (İng.) yöresel dilce (2)
locatif (Fra.) kalma durumu (11, 19)
location (İng.) uzam, yer (2)
locative (İng.) kalma durumu (2, 11, 19); yerlik
(2)
locative case (İng.) kalma durumu (7)
locus (İng.) çıkak (2)
locuteur (Fra.) konuşan (9); konuşucu (8, 10, 11,
17, 19)
locuteur-auditeur idéal (Fra.) ülküsel
konuşucu-dinleyici (11, 19)
locution (Fra.) deyim (11, 19); düz()söz (11, 17,
19)
locution (İng.) deyim (11, 19); düz()söz (2, 11,
19); salt dilsel anlam (16)
locutionary act (İng.) düzsöz (7); düzsöz eylemi
(2); sözeylem (12)
loder (T/e) yükler (1)
logical subject (İng.) mantıksal özne (7); örtülü
gerçek özne (2)
logistic curve (İng.) lojistik eğri (4)
86
logogram (İng.) resim yazı belirtkesi (2)
logography (İng.) resim yazı (2)
logo-syllabic (İng.) resim-hece yazısı (2)
loi du moindre effort (Fra.) en az caba yasası
(11, 17)
lojman (T/e) konut, kurum konutu (1)
lokal (T/e) dernek evi, ev, yer, yerel (1)
Lokaladverb (Alm.) yer belirteci (11, 19)
Lokalis (Alm.) kalma durumu (11)
lokalize etmek (T/e) yerelleştirmek (1)
Lokalsprache (Alm.) ağız (10, 11, 19)
lokanta (T/e) doyumevi, doyunak (1)
Lokativ (Alm.) kalma durumu (11, 19)
lokavt (T/e) işkapatımı (1)
lokomotif (T/e) çekit (1)
Lokution (Alm.) düz söz (11, 19)
long (Fra.) uzun (8, 11, 17, 19)
long (İng.) uzun (2, 11, 13, 19)
long consonant (İng.) uzun ünsüz (2)
long syllable (İng.) uzun hece (13); uzun seslem
(11, 19)
long term memory (İng.) uzun erimli bellek (7,
Y)
long vowel (İng.) uzun ünlü (2, 13)
longueur (Fra.) uzunluk (11, 19)
loss (İng.) düşme (13); yitim (2)
loss of voicedness (İng.) titreşimsizleşme (11,
19); ötümsüzleşme (19)
loudness (İng.) ses yüksekliği (13)
low stakes (İng.) ikincil değerli sınav (4)
low variety (İng.) alt değişke (7, 15)
low vowel (İng.) alçak ünlü (2, 11, 19); kalın
ünlü (2)
lower lip (İng.) altdudak (13)
Lozanov method (İng.) esinlemeli yöntem (3);
Lozanov yöntemi (7)
Löschung (Alm.) silme (11, 19)
LSP (İng.) özel amaçlı dil (4, 7)
lungs (İng.) akciğerler (13)
lügat (T/e) söz, sözcük, sözlük, sözlük (1)
lüks (T/e) gösteriş, gösterişli (1)
lütfetmek (T/e) alçakgönüllülük göstermek,
bildirmek, söylemek, vermek (1)
lütuf (T/e) iyilik (1)
lüzum (T/e) gerek, gereklilik, gereklik (1)
lüzumlu (T/e) gerekli (1)
lüzumsuz (T/e) gereksiz (1)
lüzumu halinde (T/e) gerekirse (1)
lyrique (Fra.) içsel (9)
 Türkçe Terim ve Sözcükler TTS—Dilbilim
1. Derleme

mahfuz (T/e) korunaklı, saklı (1)

mahir (T/e) becerikli, usta (1)
mahiyet (T/e) içyüz, nitelik (1)
mahkeme (T/e) yargıevi, yargılık (1)
mahkûm (T/e) yargılı (1)
mahlas (T/e) seçme ad (1)
mahluk (T/e) yaratık (1)
maada (T/e) -den başka (1) mahmul (T/e) yüklem (11)
maaile (T/e) ailece, ailecek (1) mahpus (T/e) tutuklu (1)
maalesef (T/e) ne yazık ki (1) mahpushane (T/e) tutukevi (1)
maalmemnuniye (T/e) seve seve (1) mahreç (T/e) çıkak (1); eklemleme bölgesi,
maarif (T/e) eğitim (ulusal) (1) eklemleme noktası (11); kaynak (1)
maarif vekâleti (T/e) eğitim bakanlığı (1) mahrek (T/e) yörünge (1)
maaş (T/e) aylık (1) mahrem (T/e) gizli, içrek, sırdaş (1)
maatteessüf (T/e) ne yazık ki (1) mahremiyet (T/e) gizlilik (1)
maazallah (T/e) Tanrı esirgesin, Tanrı korusun mahrum (T/e) yoksun (1)
(1)
mahrumiyet (T/e) yoksunluk (1)
mabat (T/e) arka, geri (1)
mahsuben (T/e) -e sayarak (1)
mabet (T/e) tapınak (1)
mahsul (T/e) ürün (1)
machine translation (İng.) bilgisayarlı çeviri (7);
mahsulat (T/e) ürünler (1)
makineli çeviri (2)
mahsur (T/e) kuşatılmış, sarılmış (1)
macro structure (İng.) büyük ölçekli yapı (7)
mahsus (T/e) bile bile, özellikle, özgü (1)
macrolinguistics (İng.) büyük ölçekli dilbilim
mahv (T/e) yıkım, yok olma (1)
(7); geniş oylumlu dilbilim (2)
mahvetmek (T/e) bozmak, yıkmak, yok etmek
macron (İng.) uzun ünlü belirtkesi (-) (2) (1)
macro-skill (İng.) büyük ölçekli beceri (4) mahzuf (T/e) eksiltili (11)
macrostructure (Fra.) büyük yapı (9) mahzun (T/e) üzgün, üzüntülü (1)
macrostructure (İng.) büyük ölçekli yapı (2) mahzur (T/e) engel, sakınca (1)
macrostructure sémantique (Fra.) anlamsal mahzurlu (T/e) engelli, sakıncalı (1)
büyük yapı (9) maimukattar (T/e) damıtık su (1)
madde (T/e) başlam (yasa, sözlük vb.), öğe, main clause (İng.) ana tümcecik (7); temel
özdek (1) tümce (2, 11, 19)
maddeci (T/e) özdekçi (1) main verb (İng.) temel eylem (8)
maddecilik (T/e) özdekçilik (1) maişet (T/e) dirlik, geçim (1)
madde-i asliye (T/e) gövde (11) maiyetinde (T/e) yanında (1)
maddeten (T/e) özdekçe (1) majüskül (T/e) büyük (harf) (1)
maddi (T/e) özdeksel (1) makabline şamil (T/e) öncesini kapsayan (1)
madeni (T/e) madensel (1) makale (T/e) düşünyazı (1); yazı (1, Y)
madun (T/e) ast (1) makam (T/e) orun (1)
mafsal (T/e) eklem (1) makara (T/e) sarımlık (1)
mağaza (T/e) satımevi (1) makat (T/e) kıç (1)
mağdur (T/e) kıygın (1) makber (T/e) gömüt, sin (1)
mağduriyet (T/e) kıygınlık (1) makbul (T/e) beğenilen, geçer, geçerli, uygun
mağfiret (T/e) yarlıgama (1) (1)
mağfiret etmek (T/e) yarlıgamak (1) makbuz (T/e) alındı (1)
mağlubiyet (T/e) yenilgi (1) maket (T/e) taslak, yapı (1)
mağlup (T/e) yenik (1) makro (T/e) genil (1)
mağlup etmek (T/e) yenmek (1) maksat (T/e) erek, istek (1)
mağrur (T/e) benliğine düşkün, benlikçi, burnu maksatlı (T/e) bir amaca yönelik (1)
büyük, kasıntılı, kurumlu, övünçlü (1) maksi (T/e) uzun (1)
mahalli (T/e) yörel, yöresel (1) maksimum (T/e) en çok, en yukarı, en yüksek
maharet (T/e) uzluk (1) (1)
maharetli (T/e) becerikli, usta (1) makta (T/e) kesit (1)
mahdum (T/e) oğul (1) maktu (T/e) kesin (eder) (1)
mahdut (T/e) sayılı, sınırlı (sayıca) (1) maktul (T/e) öldürülen (1)
mahfaza (T/e) kap, koruncak (1) makul (T/e) usa uygun (1)
mahfazalı (T/e) koruncaklı (1) makule (T/e) ulam (11)

87
 1. Bölüm: Kaynak Dilden Türkçeye
makyaj (T/e) süslem, yüzbakımı, yüzboyama
(1)
malapropism (İng.) bozuk kullanım (2)
malarya (T/e) sıtma (1)
malformation (İng.) bozuk oluşum (2)
malihulya (T/e) karakaygı (1)
malik (T/e) iye (1)
malikâne (T/e) yurtluk (1)
maliyet (T/e) elde ediliş değeri (1)
maliyet fiyatı (T/e) kazançsız eder (1)
malul (T/e) eksin (1)
malulen (T/e) eksinlik nedeniyle, işgörmezlik
nedeniyle (1)
maluliyet (T/e) eksinlik (1)
malum (T/e) bilinen (1)
malum bina (T/e) etken çatı (11)
malum fiil (T/e) etken eylem (11)
malumat (T/e) bilgi (1, 11)
malzeme (T/e) gereç (1, Y)
mamafih (T/e) bununla birlikte (1)
mamul (T/e) yapılmış (1)
mamulat (T/e) yapım (1)
mamur (T/e) bayındır (1)
mana (T/e) anlam (1, 11, Y)
manalı (T/e) anlamlı (1)
manasız (T/e) anlamsız (1)
manen (T/e) içsel olarak, tinsel bakımdan,
tinsel yönden (1)
manevi (T/e) tinsel (1)
manevi evlat (T/e) büyütmelik (kız için),
oğulluk (erkek için) (1)
maneviyat (T/e) doğaüstü güç, yürek gücü (1)
mani (T/e) engel, önleyici (1)
mani olmak (T/e) engellemek (1)
mania (İng.) tutkulu davranış (16)
manialı (T/e) engelli (1)
manifestante (İta.) gerçekleştiren (8)
manifestato (İta.) gerçekleştirilen (8)
manifesto (T/e) bildiri, gemi bildirgesi, yük
bildirgesi (1)
maniple (T/e) kesmeç (1)
manipulated variable (İng.) kontrollü değişken
(4)
manipulation (Fra.) eyletim (9, 11)
manipulation (İng.) eyletim (2, 11)
manivela (T/e) kaldıraç (1)
manner of action (İng.) kılınış (11, 19)
manner of articulation (İng.) çıkış biçimi (13);
eklemleme biçimi (2, 7, 11, 19)
manner of discourse (İng.) söylem biçimi (2)
manometre (T/e) basıölçer (1)
mansiyon (T/e) anmalık (1)
manşet (T/e) başlık, üst başlık (1)
manşon (T/e) bağlantı, ellik (1)
manzara (T/e) görünüm, görünüş (1)
mapping (İng.) çakıştırma (2)
maraz (T/e) sayrılık (1)
88
marazi (T/e) sayrıl (1)
margin (İng.) hece yanı (13); uç (2)
margin of security (İng.) güvenlik alanı (2)
marginal area (İng.) uzak bölge (2)
marginal meaning (İng.) çevresel anlam (16)
marifet (T/e) bilgi (1)
mark (İng.) belirti (10, 11)
mark of correlation (İng.) bağdaştırma
belirtkesi (2)
marka (T/e) bellik (1)
marked (İng.) belirtili (2, 10, 11, 13, 19)
marked suppressive argument (İng.) izlenen
öge (5)
markedness (İng.) belirtisellik (7)
marker (İng.) belirti (19); belirtici (2);
değerlendirici, notlandırıcı (4)
marketing (T/e) pazarlama (1)
markiert (Alm.) belirtili (19)
marking (İng.) izleme (5)
marking scheme (İng.) değerlendirme ölçütleri
(4)
marquant (Fra.) belirtici (8)
marque (Fra.) belirti (8, 10, 11, 17, 19)
marqué (Fra.) belirtili (10, 11, 17, 19)
marqueur (Fra.) belirtici (9)
marqueur syntagmatique (Fra.) dizimsel
belirtici (11, 19)
marşandiz (T/e) yük katarı (1)
maruf (T/e) bilinen, tanınmış, ünlü (1)
maruz kalmak (T/e) karşılaşmak, uğramak (1)
maruzat (T/e) diyecek, söylenecek (1)
masaj (T/e) ovma, ovuşturma (1)
masal (T/e) öyküce, öykücük (1)
maschinelle (Sprach—) Übersetzung (Alm.)
bilgisayar çevirisi (11)
masculin (Fra.) eril (10, 11, 17, 19)
masculine (İng.) eril (2, 10, 11, 19, Y)
maskulin (Alm.) eril (10)
Maskulinum (Alm.) eril (10, 11, 19)
maslahat (T/e) iş (1)
maslahatgüzar (T/e) işgüder (1)
masör (T/e) ovucu (1)
masraf (T/e) gider (1)
mass media (İng.) toplu bildirişme araçları (16)
mass noun (İng.) kütle adı (2, 7)
masse parlante (Fra.) konuşan topluluk (8)
mastar (T/e) eylemlik (1, 11)
mastery (İng.) yeterlik (4)
mastery system (İng.) özümleme yöntemi (3,
12)
masum (T/e) suçsuz (1)
masumiyet (T/e) suçsuzluk (1)
masuniyet (T/e) dokunulmazlık (1)
maşuk (T/e) (erkek) sevgili (1)
maşuka (T/e) (kadın) sevgili (1)
mat (Fra.) boğuk (8, 11, 17, 19)
mat (T/e) donuk (1)
 Türkçe Terim ve Sözcükler TTS—Dilbilim
1. Derleme
matador (T/e) boğa güreşçisi (1)
matbaa (T/e) basımevi (1)
matbaacı (T/e) basımcı (1)
matbaacılık (T/e) basım işletmeciliği,
basımcılık (1)
matbu (T/e) basılı, basılmış, basma (1)
matbuat (T/e) basın (1)
matched guise (İng.) eşlemeli kayıt (15)
matched guise technique (İng.) örtük
eşleştirmeli teknik (7)
matem (T/e) yas (1)
matemli (T/e) yaslı (1)
materia (İta.) özdek (8)
material (İng.) gereç (7, Y)
materials evaluation (İng.) araç gereç
değerlendirme (7)
materyal (T/e) gereç (1, Y)
materyalist (T/e) özdekçi (1)
materyalizm (T/e) özdekçilik (1)
mathematical linguistics (İng.) matematiksel
dilbilim (2)
matine (T/e) gündüz gösterisi (1)
matkap (T/e) delgi (1)
matriarkal (T/e) anaerkil (1)
matrix S (İng.) ana tümce (2)
matrix sentence (İng.) ana tümce (11, 19)
Matrixsatz (Alm.) ana tümce (11, 19)
matronymic (İng.) anne kökenli (ad) (2)
matuf (T/e) yönelik, yöneltilmiş (1)
maxim (İng.) ilke (2)
maxim of manner (İng.) tarz ilkesi (2)
maxim of quality (İng.) nitelik ilkesi (2)
maxim of quantity (İng.) nicelik ilkesi (2)
maxim of relation (İng.) bağıntı ilkesi (2)
maxime (Fra.) sağsöz (9)
maya (T/e) çalacak (1)
mayi (T/e) sıvı (1)
mazeret (T/e) bağışlatıcı neden, engel, engellik
(1)
mazhar olmak (T/e) erişmek (1)
mazhariyet (T/e) ergi (1)
mazi (T/e) geçmiş zaman (11)
mazmun (T/e) anlam, içerik, kavram (1)
maznun (T/e) sanık (1)
M-C (İng.) çoktan seçmeli (4)
meal (T/e) anlam, kavram (1)
mealen (T/e) anlamca (1)
mean (İng.) ortalama (4)
mean length of utterance (İng.) ortalama
sözce uzunluğu (7)
meaning (İng.) anlam (2, 7, 8, 10, 11, 18, 19)
meaning potential (İng.) olası anlam (7)
meaningful (İng.) anlamlı (2)
meaningful drill (İng.) anlamlı alıştırma (7)
meaningful learning (İng.) anlamlı öğrenme (7,
12)
means (İng.) aracı (18)
89
measurement (İng.) ölçme (4)
measurement error (İng.) ölçme hatası (4)
measurement of SL proficiency (İng.) ikinci dil
yeterliliğinin ölçülmesi (7)
measures of central tendency (İng.) merkeze
eğilim ölçüleri (4)
measures of dispersion (İng.) yakınsak-
uzaksak dağılım ölçüleri (4)
meblağ (T/e) tutar (1)
mecal (T/e) güç (1)
mecalsiz (T/e) argın (1)
mécanisme (Fra.) düzenek (8, 17)
mecaz (T/e) değişmece (11)
mecaz-ı mürsel (T/e) düz değişmece (11)
mecazi (T/e) değişmeceli (11)
mecbur (T/e) gücemli, zorunda olan, zorunlu
yükümlü (1)
mecburen (T/e) gücemli olarak, zorunlu olarak
(1)
mecburiyet (T/e) gücemlilik, yükümlülük,
zorunluluk (1)
meccanen (T/e) parasız olarak (1)
meccani (T/e) parasız (1)
mechanical drill (İng.) biçim alıştırması (7)
mechanical encoding device (İng.)
dönüştürmeç (16)
mechanical translation (İng.) bilgisayar çeviri /
makineli çeviri (2); bilgisayar çevirisi (11)
mechanism (İng.) düzenek (2); düzenge (16)
mechanist (İng.) karşıanlıkçı (8)
mecmu (T/e) toplam (1)
mecmua (T/e) dergi (1)
mecra (T/e) akak, akarsu yatağı (1)
meçhul (T/e) bilinmeyen (1)
meçhul bina (T/e) edilgen çatı (11)
meçhul fiil (T/e) edilgen eylem (11)
medar (T/e) dönence (1)
medarı iftihar (T/e) övünce (1)
meddücezir (T/e) gelgit, kabarma alçalma (1)
medeni (T/e) uygar (1)
medeni kanun (T/e) yurttaşlar yasası (1)
medenileşmek (T/e) uygarlaşmak (1)
medenilik (T/e) uygarlık (1)
medeniyet (T/e) uygarlık (1)
medeniyet lisanı (T/e) uygarlık dili (11)
medeniyetsiz (T/e) uygarlaşmamış (1)
medet (T/e) yardım (1)
Media (Alm.) kanal (18)
media in language teaching (İng.) dil
öğretiminde kitle iletişim araçları (7)
mediae (İng.) ötümlü patlamalı (2)
median (İng.) medyan, orta değer (4)
médiate (Fra.) dolaysız (8)
mediating causer (İng.) aracı ettiren (5)
mediation theory (İng.) aracılık kuramı (7)
mediator (İng.) aracı (5)
Medieval linguistics (İng.) ortaçağ dilbilimi (2)
 1. Bölüm: Kaynak Dilden Türkçeye
mediopalatal (İng.) orta damaksıl (2)
medium (İng.) kanal (18); orta (11, 19); ortam (2)
medium of instruction (İng.) öğretim dili (3, 7)
medyun (T/e) borçlu, verecekli (1)
meek form (İng.) iğneleyici biçim (2)
mefhum (T/e) kavram (1, 11)
mefkûre (T/e) ülkü (1)
mefluç (T/e) inmeli (1)
mefruşat (T/e) döşeme, döşemelik (1)
meftun (T/e) gönül vermiş, tutkun, vurulmuş
(1)
meftuniyet (T/e) tutkunluk (1)
meful (T/e) tümleç (11)
mefulünanh (T/e) çıkma durumu (11)
mefulünbih (T/e) belirtme durumu (11)
mefulünbih gayri sarih (T/e) nesne (belirtisiz)
(11)
mefulünbih sarih (T/e) nesne (belirtili) (11)
mefulünfih (T/e) kalma durumu (11)
mefulünileyh (T/e) yönelme durumu (11)
megafon (T/e) sesborusu (1)
megaloman (T/e) büyüklük delisi (1)
megalomani (T/e) büyüklük deliliği (1)
mehaz (T/e) kaynak (1)
mehrdeutig (Alm.) çokanlamlı (11, 19)
Mehrdeutigkeit (Alm.) çokanlamlılık (11, 19)
mekân (T/e) uzay, yer (1)
mekân zarfı (T/e) yer belirteci (11)
mekanizma (T/e) düzenek (1)
mektep (T/e) okul (1)
MELA (İng.) Michigan İngilizce Dil Sınavı (4)
MELAB (İng.) Michigan İngilizce Değerlendirme
Takımı (4)
melal (T/e) bezginlik, usanç, üzgü (1)
melankoli (T/e) karakaygı (1)
meleke (T/e) alışıklık, yatkınlık, yeti (1)
mélioratif (Fra.) yükseltici (11, 19)
melioration (İng.) iyilenme (2)
meliorativ (Alm.) yükseltici (11, 19)
meliorative (İng.) yükseltici (11, 19)
mellow (İng.) boğuk (2, 11, 19)
melodi (T/e) ezgi (1)
melodics (İng.) ezgi bilgisi (2)
Melodie (Alm.) ezgi (11, 19)
mélodie (Fra.) ezgi (11, 17, 19)
melody (İng.) ezgi (2, 11, 19)
melun (T/e) kargışlanmış (1)
melül (T/e) bezgin, boynu bükük, üzgün (1)
memat (T/e) ölüm (1)
memba (T/e) kaynak, pınar (1)
membro (İta.) üye (8)
memleket (T/e) ülke, yer yurt (1)
memnu (T/e) yasak (1)
memnun (T/e) kıvançlı, sevinçli (1)
memnuniyet (T/e) kıvanç, sevinç (1)
memnunluk (T/e) kıvanç, kıvanma (1)
memorandum (T/e) andıç (1)
90
mémorisation (Fra.) belleğe yerleştirme (9)
memory (İng.) bellek (2, 7, 18, Y); hafıza (18)
memur (T/e) görevli (1)
memuriyet (T/e) görev (1)
menajer (T/e) yönlemci (1)
mendebur (T/e) sümsük, sünepe (1)
mendirek (T/e) dalgakıran (1)
menetmek (T/e) engel olmak, yasak etmek (1)
menfaat (T/e) çıkar, yarar (1)
menfaatperest (T/e) çıkarcı (1)
menfi (T/e) olumsuz (1)
menfi cümle (T/e) olumsuz tümce (11)
menfi lahikası (T/e) olumsuzluk öğesi (11)
menfur (T/e) iğrenç (1)
mengene (T/e) sıkmaç (1)
mensubiyet (T/e) -den oluş, ilişkinlik (1)
mensup (T/e) bağlı, -den, ilişkili (1)
menşe (T/e) kaynak, kök (1); köken (1, Y)
menşe bilgisi (T/e) kökenbilim (11)
menşeli (T/e) kaynaklı (1)
mentalism (İng.) anlıkçılık (2, 11, 19); usçuluk (7)
mentalisme (Fra.) anlıkçılık (11, 17, 19)
Mentalismus (Alm.) anlıkçılık (11, 19)
mentalist (İng.) anlıkçı (8); ussal (12)
menü (T/e) yemek çizelgesi (1)
mephas-ı esvat (T/e) sesbilgisi (11)
mera (T/e) otlak (1)
merak (T/e) düşkünlük, istek, kaygı, öğrenme
isteği, sorak (1)
merak etmek (T/e) kaygılanmak, soraklanmak
(1)
meraki (T/e) sorakçı (1)
meraklandırmak (T/e) kaygılandırmak,
soraklandırmak, tasalandırmak (1)
meraklanmak (T/e) kaygılanmak,
soraklanmak, tasalanmak (1)
meraklı (T/e) düşkün (bir şeye), istekli (bir
şeye), soraklı (1)
meraksız (T/e) aldırışsız (1)
meram (T/e) amaç, diyesi, erek, etmek üstüne
düşmek (1)
meramını anlatmak (T/e) diyesini anlatmak (1)
merasim (T/e) tören, yol yordam (1)
merbutiyet (T/e) bağlılık, ilişkinlik (1)
merger (İng.) kaynaştırıcı (2)
merhale (T/e) aşama, evre (1)
merhamet (T/e) acıma (1)
merhamet etmek (T/e) acımak (1)
merhametli (T/e) acımalı, yufka yürekli (1)
merhametsiz (T/e) acımasız (1)
merkep (T/e) eşek (1)
Merkmal (Alm.) belirti, özellik (10, 11, 19)
merkmallos (Alm.) belirtisiz (10, 11, 19)
merkmaltragend (Alm.) belirtili (10, 11, 19)
mersi (T/e) sağ ol (1)
mersiye (T/e) ağıt (1)
mert (T/e) sözünün eri, yiğit (1)
 Türkçe Terim ve Sözcükler TTS—Dilbilim
1. Derleme
mertçe (T/e) erkekçe, yiğitçe (1)
mertebe (T/e) aşama, basamak, evre (1)
mertlik (T/e) erkeklik, yiğitlik (1)
merveilleux (Fra.) olağanüstü (9)
mesabesinde (T/e) değerinde, yerinde (1)
mesafe (T/e) ara, uzaklık (1)
mesaha (T/e) yüzölçümü (1)
mesaj (T/e) bildiri, bildiri (1); ileti (Y)
mesamat (T/e) gözenekler (1)
mesame (T/e) gözenek (1)
mesane (T/e) sidiktorbası (1)
mesela (T/e) örneğin, sözgelişi (1)
mesele (T/e) sorun (1)
mesire (T/e) gezi, gezi yeri, gezinti yeri (1)
mesken (T/e) konut (1)
meskûn (T/e) oturulan, şenelmiş (1)
meslek (T/e) iş, uğraş, uğraşı (1)
meslektaş (T/e) koldaş, uğraştaş (1)
mesnet (T/e) dayanak (1)
mesolect (İng.) orta lehçe (15)
message (Fra.) bildiri (8, 9, 11, 17, 19); ileti (19)
message (İng.) bildirge (16); bildiri (2, 10, 11, 16,
18, 19); ileti (2, 19, Y)
message focus (İng.) ileti odaklılık (7)
mesul (T/e) sorumlu (1)
mesuliyet (T/e) sorum, sorumluluk (1)
mesuliyetli (T/e) sorumlu (1)
mesut (T/e) mutlu (1)
meşakkat (T/e) güçlük, sıkıntı (1)
meşgale (T/e) iş güç, uğraş (1)
meşgul etmek (T/e) oyalamak, uğraştırmak (1)
meşguliyet (T/e) iş güç, uğraş, uğraşı (1)
meşhur (T/e) ünlü (1)
meşime (T/e) döleşi, etene, son (1)
meşkûk (T/e) su götürür (1)
meşru (T/e) törel, yasal, yasalı, yasaya uygun
(1)
meşrubat (T/e) içit (1)
meşum (T/e) uğursuz (1)
met (T/e) kabarma (1)
meta- (T/e) ötesi, sonra (Yun. önek) (1)
meta cognition theory (İng.) üstbiliş kuramı (7)
méta narrateur (Fra.) üst anlatıcı (9)
metaanalysis (İng.) ek kaynaşması (2)
metafizik (T/e) doğaötesi, fizikötesi (1)
métalangage (Fra.) üstdil (10, 11, 17, 19)
metalanguage (İng.) üstdil (2, 7, 10, 11, 19)
métalangue (Fra.) üstdil (10, 11, 19)
Metalepse (Alm.) öteleme (19)
métalepse (Fra.) öteleme (11, 19)
Metalepsis (Alm.) öteleme (11)
metalepsis (İng.) öteleme (11, 19)
metalinguistic function (İng.) üstdil işlevi (2,
11, 19)
metalinguistics (İng.) üstdilbilim (2)
metalinguistik (T/e) üstdilsel (Y)
metanet (T/e) dayanca (1)
91
metanetli (T/e) dayancalı (1)
Metapher (Alm.) eğretileme (10, 11, 19)
metaphony (İng.) ünlü atlaması (2)
metaphor (İng.) eğretileme (2, 7, 10, 11, 19, Y)
métaphore (Fra.) eğretileme (8, 9, 10, 11, 17, 19)
metaphoric (İng.) eğretilemeli (11)
metaphorical (İng.) eğretilemeli (8, 11, 19)
métaphorique (Fra.) eğretilemeli (11, 19)
metaphorisch (Alm.) eğretilemeli (11, 19)
metaphrase (İng.) aktarma (2)
métarègle (Fra.) üstkural (9)
metasemiologica (İta.) üstgöstergebilim (8)
metasemiotica (İta.) üstdil (8)
métasémiotique (Fra.) üstgöstergebilim (17)
Metasprache (Alm.) üstdil (10, 11, 19)
metasprachliche Funktion (Alm.) üstdil işlevi
(11, 19)
Metathese (Alm.) göçüşme (19)
métathèse (Fra.) göçüşme (9, 10, 11, 17, 19)
Metathesis (Alm.) göçüşme (10, 11)
metathesis (İng.) göçüşme (2, 7, 10, 11, 13, 19);
ses aktarımı (2); yer değişme (13)
meter (İng.) ölçü (2, 11); ölçü (şiirde) (13)
metfun (T/e) gömülü (1)
methal (T/e) giriş (1)
methaldar (T/e) girmiş, ilgisi olmuş, karışmış
(bir işe) (1)
methetmek (T/e) övmek (1)
methiye (T/e) övgü (1)
method (İng.) yöntem (2, 7, Y)
methodology (İng.) yöntembilim (7)
metin (T/e) betik (11); dayancalı (1)
metodik (T/e) yöntemli, yöntemlice (1)
metodoloji (T/e) yöntem (Y); yöntembilim (1, Y)
metonymical (İng.) düzdeğişmeceli (11, 19)
Metonymie (Alm.) düzdeğişmece (10, 11, 19)
métonymie (Fra.) düzdeğişmece (9, 10, 11, 17,
19)
métonymique (Fra.) düzdeğişmeceli (11, 19)
metonymisch (Alm.) düzdeğişmeceli (11, 19)
metonymy (İng.) ad aktarımı (2);
düz()değişmece (2, 10, 11, 19)
metot (T/e) yöntem (1)
metotlu (T/e) yöntemli (1)
metotsuz (T/e) yöntemsiz (1)
metre (İng.) ölçü (19)
mètre (Fra.) ölçü (9, 11, 19)
metres (T/e) kapatma, oynaş (1)
metrics (İng.) ölçübilim (11, 19); ölçübirim (2)
Metrik (Alm.) ölçübilim (11, 19)
métrique (Fra.) ölçübilim (11, 19)
metro (T/e) altulaşım, altulaşım taşıtı (1)
metronymic (İng.) düzdeğişmeceli (2)
metruk (T/e) bırakılmış, kullanılmayan (1)
Metrum (Alm.) ölçü (11, 19)
mevcudiyet (T/e) var olma, var oluş, varlık (1)
mevcudu kalmamak (T/e) tükenmek (1)
 1. Bölüm: Kaynak Dilden Türkçeye
mevcut (T/e) bulunan, var olan (1)
mevduat (T/e) yatırga (1)
mevki (T/e) durum, orun, yer, yerlik
(taşıtlarda) (1)
mevkuf (T/e) tutuklu (1)
mevkufhane (T/e) tutukevi (1)
mevkufiyet (T/e) tutukluluk (1)
mevsuf (T/e) tamlanan (sıfat tamlamasında)
(11)
mevzi (T/e) konalga, yer (1)
mevzii (T/e) bölgesel, yer yer, yerel (1)
mevzilenmek (T/e) konalgalanmak, konalgaya
girmek (1)
mevzu (T/e) konu (1)
mevzuat (T/e) yürütmelik, yürütümce (1)
mevzubahis (T/e) söz konusu (1)
meyan (T/e) ara (1)
meydan (T/e) alan (1)
meydana gelmek (T/e) oluşmak, ortaya çıkmak
(1)
meyil (T/e) eğilim, eğim (1)
meyilli (T/e) eğilimli, eğimli, eğinik (1)
meyletmek (T/e) eğilim göstermek, eğilmek (1)
meymenet (T/e) uğur (1)
meymenetsiz (T/e) uğursuz (1)
meyyal (T/e) eğilimli (1)
mezar (T/e) gömüt (1)
mezarcı (T/e) gömütçü (1)
mezarlık (T/e) gömütlük (1)
mezat (T/e) artırma, artırmalı satış (1)
mezbaha (T/e) kesimevi (1)
meziyet (T/e) nitelik, özellik, üstünlük (1)
meziyetli (T/e) üstün nitelikli (1)
mezkûr (T/e) adı geçen (1)
mezun (T/e) bitirmiş, yetkili (1)
mezun olmak (T/e) bitirmek (okulu) (1)
mezuniyet (T/e) bitirme (okulu), yetki (1)
mıknatıs (T/e) demirkapan (1)
mıntıka (T/e) bölge (1)
mısdak (T/e) ölçüt (1)
mısra (T/e) dize (1)
mızrak (T/e) kargı (1)
mızrap (T/e) tezene (1)
Michigan English Language Assessment (İng.)
Michigan İngilizce Dil Sınavı (4)
Michigan English Language Assessment
Battery (İng.) Michigan İngilizce
Değerlendirme Takımı (4)
Michigan Test of English Language
Proficiency (İng.) Michigan İngilizce Yeterlik
Sınavı (4)
micro skill (İng.) küçük ölçekli beceri (4)
micro skills (İng.) alt beceriler (3)
micro teaching (İng.) küçük ölçekli öğretim (3)
microlinguistics (İng.) düzdilbilim (düz dilbilim)
(2, 7)
microstructure (Fra.) küçük yapı (9)
92
microteaching (İng.) küçük ölçekli öğretim (7)
mid vowel (İng.) orta ünlü (2)
middle verb (İng.) orta (eylem) (5)
miğfer (T/e) çelik başlık, tolga (1)
mihenk (T/e) denektaşı (1)
mihmandar (T/e) kılavuz (1)
mihnet (T/e) sıkıntı (1)
mihver (T/e) eksen (1)
mikro (T/e) minil (1)
mikrofon (T/e) sesbüyütür (1)
mikser (T/e) çırpıcı, karmaç (1)
miktar (T/e) nicelik, ölçü, sayı, tutam (1)
miktar zarfı (T/e) ölçü belirteci (11)
mikyas (T/e) ölçek, ölçü (1)
mil (T/e) dingil (1)
mild (Alm.) boğuk (11, 19)
militan (T/e) vuruşkan (1)
millet (T/e) ulus (1)
milletlerarası (T/e) uluslararası (1)
milli (T/e) ulusal (1)
milli hareket (T/e) ulusal direniş, ulusal eylem
(1)
millileştirmek (T/e) ulusallaştırmak (1)
milliyet (T/e) ulusallık, ulusçuluk (1)
milliyetçi (T/e) ulusçu (1)
milliyetçilik (T/e) ulusçuluk (1)
milliyetperver (T/e) ulussever (1)
mimetic word (İng.) yansıma aktarmalı sözcük
(2)
mimétique (Fra.) öykünmeci (9)
mimicry-memorisation (İng.) yineleme-
ezberleme (12)
mim-mem method (İng.) düzyinelem yöntemi
(7)
mini (T/e) küçük (1)
minimal contrast (İng.) en küçük karşıtlık (2)
minimal pair (İng.) az ayrımlı çift (3); en küçük
çift (2, 7, 11, 19); tek-ayrımlı çift (13); yalın çift
(12, 13)
Minimalpaar (Alm.) en küçük çift (11, 19)
minimum competence testing (İng.) en alt
düzey edinç sınavı (4)
minimum free form (İng.) en küçük bağımsız
biçim (2)
miniskül (T/e) küçük (harf) (1)
minkale (T/e) iletki (1)
minnet (T/e) gönül borcu (1)
minnettar (T/e) gönül borçlusu (1)
minor sentence (İng.) ikincil tümce (2)
minority language (İng.) azınlık dili (2, 7)
minval (T/e) biçim, yol (1)
mi-occlusive (Fra.) yarı kapantılı (11)
miras (T/e) kalıt (1)
misafir (T/e) konuk (1)
misafirhane (T/e) konukevi (1)
misafirlik (T/e) konukluk (1)
misafirperver (T/e) konuksever (1)
 Türkçe Terim ve Sözcükler TTS—Dilbilim
1. Derleme
misafirperverlik (T/e) konukseverlik (1)
misal (T/e) örnek (1)
misapprehension (İng.) yanlış anlama (12)
Mischsprache (Alm.) karma dil (19)
Mischsprachen (Alm.) karma diller (11)
mise en abyme (Fra.) erken anlatma (9)
misfit (İng.) uyumsuzluk (4)
miskin (T/e) mıymıntı, uyuşuk (1)
missing -link (İng.) kayıp-halka (16)
mistake (İng.) hata, yanılma (7); yanlış (7, Y)
mistik (T/e) gizemci (1)
mistisizm (T/e) gizemcilik (1)
misyoner (T/e) dinyayar, dinyayıcı (1)
miting (T/e) açık hava toplantısı (1)
mitli lisan (T/e) ulusal dil (11)
mitoloji (T/e) söylencebilim (1)
mitolojik (T/e) söylencebilimsel (1)
Mittel (Alm.) aracı (18)
mittel (Alm.) orta (11, 19)
mixed (İng.) karma (2)
mixed language (İng.) karma dil (2, 19)
mixed languages (İng.) karma diller (11)
mizaç (T/e) yaradılış (1)
mizah (T/e) gülmece (1)
mizanpaj (T/e) sayfa düzeni (1)
mizansen (T/e) düzmece oyun, görünçlüğe
koyma, görünçlükleme (1)
MLAT (İng.) Çağdaş Dil Yetenek Sınavı (4)
MLU (İng.) ortalama sözce uzunluğu (7)
mobile stress (İng.) değişken vurgu (2)
mod (İng.) kip (Y)
modal (Alm.) kipsel (19)
modal (Fra.) kipsel (8, 19)
modal (İng.) kılgısal (5); kip (2); kiplik (7);
kiplikbirim (2); kipsel (8)
Modaladverb (Alm.) niteleme belirteci (11, 19)
modalisateur (Fra.) kipselleştirici (19)
modalisation (Fra.) kipleştirme (2, 11);
kipselleştirme (11, 19)
modalisation (İng.) kipselleştirme (11, 19)
Modalisator (Alm.) kipselleştirici (19)
modaliser (İng.) kipselleştirici (19)
Modalisierung (Alm.) kipleştirme (11);
kipselleştirme (11, 19)
Modalität (Alm.) kiplik (11, 19)
modalité (Fra.) kiplik (9, 11, 17, 19)
modality (İng.) kiplik (2, 11, 19, Y); kipsellik (7)
mode (Fra.) kip (9, 10, 11, 17, 19)
mode (İng.) kip (2, 11, 19, Y); mod, üst değer (4)
mode d‘articulation (Fra.) eklemleme biçimi
(11, 19)
mode of articulation (İng.) söyleyiş biçimi (2)
mode of communication (İng.) iletişim tarzı (15)
mode signifying (İng.) belirleme kipleri (2)
model (İng.) model (18); örnek (2, 11); örnekçe
(7, 19)
model (T/e) benzer, biçim, örnek (1)
93
model data fit (İng.) model-veri uyumu (4)
modèle (Fra.) örnek (11); örnekçe (19)
Modell (Alm.) model (18); örnek (11); örnekçe
(19)
modelling (İng.) örnekleme (7)
moderation (İng.) özdenetim (4)
modern (T/e) çağcıl, çağdaş, yeni (1)
Modern Language Aptitude Test (İng.) Çağdaş
Dil Yetenek Sınavı (4)
modernleşme (T/e) çağcıllaşma, çağdaşlaşma,
yenileşme (1)
modernleşmek (T/e) çağcıllaşmak,
çağdaşlaşmak, yenileşmek (1)
modificateur (Fra.) değiştirici (19)
modification (İng.) niteleme (2)
modified speech (İng.) değiştirilmiş konuşma
(7)
modifier (İng.) değiştirici (19); niteleyici (2, 7);
tümleyen (11)
Modifikator (İng.) değiştirici (19)
Modistea (İng.) ortaçağ dilcileri (2)
modular (İng.) birimsel (2)
modulation (İng.) kipleme (2)
Modus (Alm.) kip (10, 11, 19)
modülasyon (T/e) değişme , değişinim, geçiş
(makamdan makama) , gezinme
(makamlarda) (1)
mola (T/e) ara, dinlenme (1)
momentary aspect (İng.) anlık görünüş (2)
monarşi (T/e) tekerklik (1)
Monem (Alm.) anlambirim (10, 11, 19)
moneme (İng.) anlambirim (2, 10, 11, 19);
biçimbirim (2)
monème (Fra.) anlambirim (8, 10, 11, 17, 19);
biçimbirim (11)
monème grammatical (Fra.) biçimbirim (11)
monème lexical (Fra.) sözlükbirim (11)
mongrel word (İng.) melez sözcük (2)
monist (T/e) tekçi (1)
monitor (İng.) düzelti (12)
monitor hypothesis (İng.) denetleme varsayımı
(7)
monitor model (İng.) denetleme örnekçesi (7);
düzeltili yöntem (3)
monitoring (İng.) denetleme, düzenleme (2)
monizm (T/e) tekçilik (1)
mono- (T/e) (Yun. önek) tek (1)
monoblok (T/e) tekgövde (1)
monoculturual (İng.) tekekinli (Y)
monoculturualism (İng.) tekekinlilik (Y)
monogam (T/e) tekevli (1)
monogami (T/e) tekevlilik (1)
monogenesis theory (İng.) tek kaynak kuramı
(2)
monoglot (İng.) tek dilli (2)
monografi (T/e) tekyazım (1)
monolingual (İng.) tek()dilli (2, 7, Y)
 1. Bölüm: Kaynak Dilden Türkçeye
monolingualism (İng.) tekdillilik (2, 7, 19, Y)
Monolingualismus (Alm.) tekdillilik (19)
monolinguisme (Fra.) tekdillilik (19)
Monolinguismus (Alm.) tekdillilik (19)
monologue (Fra.) iç konuşma (9)
monologue (İng.) tekil konuşma (2)
monomorphemic (İng.) tek biçimbirimli (2)
monopersonal verb (İng.) kişisiz eylem (2)
monophonématique (Fra.) teksesbirimli (8)
monophthong (İng.) tek ünlü (2)
Monophthongierung (Alm.) tek()ünlüleşme (11,
19)
monophthongisation (İng.) tek ünlüleştirme
(2); tekünlüleşme (11, 19)
monophtongaison (Fra.) tekünlüleşme (11, 19)
monopol (T/e) tekel (1)
mono-reflexive (İng.) biril dönüşlü, tekil-
dönüşlü (5)
monosemic (İng.) tekanlamlı (10, 11, 19)
Monosemie (Alm.) tekanlamlılık (11, 19)
monosémie (Fra.) tekanlamlılık (10, 17, 19)
monosémique (Fra.) tekanlamlı (10, 11, 17, 19);
tekanlamlılık (11)
monosemisch (Alm.) tekanlamlı (11, 19)
monosemy (İng.) tek()anlamlılık (2, 10, 11, 19)
monosyllabic (İng.) tek hecelilik (2)
monosyllabic languages (İng.) tekheceli diller
(11); tekseslemli diller (19)
monosyllable (İng.) tek hece (2)
monosystemic (İng.) tek dizgeli (2)
monoteist (T/e) tektanrıcı (1)
monoteizm (T/e) tektanrıcılık (1)
monotip (T/e) tekdizer, tekdizim (1)
monoton (T/e) tekdüze (1)
monotonluk (T/e) tekdüzelik (1)
montaj (T/e) kurgu, kurma, kurtak (1)
montajcı (T/e) kurtakçı (1)
monte etmek (T/e) kurmak, kurup takmak (1)
mood (İng.) kip (2, 7, 10, 11, 12, 19)
mora (İng.) bürünbirimcik (2); seslemaltı (19)
moral (T/e) gönülgücü, içgüç (1)
moralizm (T/e) aktörecilik (1)
moralman (T/e) içgücü bakımından, içgücü
yönünden (1)
More (Alm.) seslemaltı (19)
more (Fra.) seslemaltı (19)
morfem (T/e) biçimbirim (1)
morfoloji (T/e) biçimbilim (1); biçimdizim (Y);
yapıbilim (1)
morfolojik (T/e) biçimsel (Y)
Morph (Alm.) biçim (11, 19)
morph (İng.) biçim (11, 19); biçimlik (2)
morphe (Fra.) biçim (11, 19)
Morphem (Alm.) anlambirim (10, 11); biçimbirim
(10, 11, 19)
morpheme (İng.) anlambirim (10, 11);
biçimbirim (2, 7, 8, 10, 11, 13, 19, Y)
94
morphème (Fra.) anlambirim (10); biçimbirim
(8, 10, 11, 17, 19)
morpheme acquisition studies (İng.)
biçimbirim edinim çalışmaları (7)
morphème grammatical (Fra.) biçimbirim (11)
morphème zéro (Fra.) sıfır biçimbirim (11, 19)
morphemic (İng.) biçimbirimsel (8)
morphemic analysis (İng.) biçimbirimsel
çözümleme (2)
morphemics (İng.) biçimbilgisi (2)
morpho- phoneme (İng.) üst sesbirim (13)
Morpho(pho)nemik (Alm.) biçimbilimsel
sesbilim (11)
Morpho(pho)nologie (Alm.) biçimbilimsel
sesbilim (11)
morphographemics (İng.) yazınbiçimsel (2)
morphologic (İng.) biçimbilimsel (8)
morphological (İng.) biçimbilgisel (2);
biçimbilimsel (11, 19); biçimdizimsel (Y)
Morphologie (Alm.) biçimbilim (11, 19);
yapıbilgisi (19)
morphologie (Fra.) biçimbilim (8, 10, 11, 17, 19);
yapıbilgisi (19)
morphologique (Fra.) biçimbilimsel (11, 17, 19)
morphologisch (Alm.) biçimbilimsel (11, 19)
morphology (İng.) biçim()bilgisi (2, 7, 13);
biçimbilim (8, 10, 11, 19); biçimdizim (13, Y);
yapı()bilgisi (2, 19)
morphoneme (İng.) ses biçimbirim (2)
Morphonemik (Alm.) biçimbilimsel sesbilim (19)
Morphonologie (Alm.) biçimbilimsel sesbilim
(19)
morphonologie (Fra.) biçimbilimsel sesbilim
(11, 19)
morphonology (İng.) biçimbilimsel sesbilim (19)
morphophoneme (İng.) biçimsel sesbirim (13);
sesbiçimbirim (2); üst sesbirim (13)
morphophonemics (İng.) biçimbilimsel sesbilim
(11, 19); ses biçimbilgisi (2)
Morphophonemik (Alm.) biçimbilimsel sesbilim
(19)
Morphophonologie (Alm.) biçimbilimsel
sesbilim (19)
morphophonologie (Fra.) biçimbilimsel
sesbilim (11, 19)
morpho(-)phonology (İng.) biçimbilimsel
sesbilim (2, 11, 19); biçimsel sesdizimi (13)
morphotactics (İng.) biçim dizgesi (2)
mot (Fra.) sözcük (8, 10, 11, 17, 19)
mot clé (Fra.) anahtar sözcük (19)
mot composé (Fra.) bileşik sözcük (11, 17, 19)
mot d‘emprunt (Fra.) aktarma (11, 19); aktarma
sözcük (10)
mot plein (Fra.) dolu sözcük (8)
mot simple (Fra.) yalın sözcük (11, 19)
mot vide (Fra.) boş sözcük (8)
mother tongue (İng.) anadili (2, 7, 10, 11, 19)
 Türkçe Terim ve Sözcükler TTS—Dilbilim
1. Derleme
mother tongue interference (İng.) anadilden
aktarım (12)
motif (Fra.) örge (9)
motif (T/e) örge (1)
motivated (İng.) nedenli (2, 10, 11, 18, 19)
motivation (Fra.) nedenlilik (8, 10, 11, 17, 19)
motivation (İng.) dürtü (2); güdüleme (4, 7);
güdülenme (12, Y); nedenlilik (2, 10, 11, 19)
motivation relative (Fra.) görece nedenlilik (17)
motivation secondaire (Fra.) ikincil nedenlilik
(17)
motive (İng.) dürtü (2)
motivé (Fra.) nedenli (10, 11, 17, 19)
motiviert (Alm.) nedenli (10, 11, 18, 19)
Motiviertheit (Alm.) nedenlilik (10, 11, 19)
Motivierung (Alm.) nedenlilik (10, 11)
motor actions (İng.) devinsel eylemler (12)
motor (İng.) devinsel (12)
motor phonetics (İng.) söyleyiş dilbilimi (2)
motto (İng.) sav-söz (16)
Mouillierung (Alm.) damaksıllaşma (11, 19);
damaksıllaştırma (19)
mouillure (Fra.) damaksıllaşma (11);
damaksıllaştırma (19)
mouth (İng.) ağız (13)
mouth cavity (İng.) ağız boşluğu (2, 11, 19)
movable stress (İng.) değişken vurgu (2)
move (İng.) altsözce (7); çıkış, katılım (12)
moyen (Fra.) orta (11, 19)
moyen réciproque (Fra.) işteş çatı (11, 19)
mozaik (T/e) silmetaş (1)
mozaikçi (T/e) silmetaşçı (1)
MTELP (İng.) Michigan İngilizce Yeterlik Sınavı
(4)
muadele (T/e) denklem (1)
muadil (T/e) denk, eşdeğer, eşit (1)
muaf (T/e) bağışık (1, Y)
muafiyet (T/e) bağışıklık (1, Y)
muaflık (T/e) bağışıklık (1, Y)
muahede (T/e) antlaşma (1)
muaheze (T/e) çıkışma, kınama, paylama (1)
muahhar (T/e) daha sonraki, sonraki (1)
muallak (T/e) asıda kalmış, asılı, askıda (1)
muallim (T/e) öğretmen (erkek) (1)
muallime (T/e) öğretmen (kadın) (1)
muamelat (T/e) işlemler (1)
muamele (T/e) davranış, davranma, işlem (1)
muamma (T/e) anlaşılmaz (iş), bilmece,
yanıltmaca (1)
muasır (T/e) çağdaş (1)
muaşeret adabı (T/e) görgü, davranış töresi (1)
muavin (T/e) yardımcı (1)
muayene (T/e) yoklama (1)
muayyen (T/e) belgili (11); belirli (1, 11)
muazzam (T/e) büyük, kocaman (1)
mucibince (T/e) gereğince (1)
mucip (T/e) gerekçe (1)
95
mucip olmak (T/e) gerektirmek, neden olmak
(1)
mucit (T/e) türetmen, yaratıcı (1)
mucize (T/e) tansık (1)
mudi (T/e) para yatıran, yatırımcı, yatırman (1)
mufassal (T/e) ayrıntılı (1)
mugaddi (T/e) besleyici (1)
mugalata (T/e) yanıltmaca (1)
mugayeret (T/e) aykırılık, uymazlık (1)
mugayir (T/e) aykırı, uymaz (1)
muğber (T/e) gücenik, küskün (1)
muğlak (T/e) anlaşılmaz, çapraşık (1)
muhabbet (T/e) dostça konuşma, sevgi (1)
muhabere (T/e) bildirişme, yazışma (1)
muhabere etmek (T/e) haberleşmek, yazışmak
(1)
muhabir (T/e) bildirmen (1)
muhaceret (T/e) göç, göçme (1)
muhacim (T/e) saldırıcı (1)
muhacir (T/e) göçmen (1)
muhafaza (T/e) koruma, saklama (1)
muhafaza etmek (T/e) korumak, saklamak (1)
muhafazakâr (T/e) tutucu (1)
muhafız (T/e) kolcu, koruyucu (1)
muhakeme (T/e) usa vurma, yargılama (1)
muhakeme etmek (T/e) usa vurmak,
yargılamak (1)
muhakkak (T/e) kesinlikle (1)
muhalefet (T/e) aykırılık, karşıtçılık (1)
muhalif (T/e) aykırı, karşı, karşıt, karşıtçı (1)
muharebe (T/e) savaşma, vuruşma (1)
muharip (T/e) savaşçı (1)
muharrir (T/e) yazar (1)
muharrirlik (T/e) yazarlık (1)
muhasara (T/e) kuşatma, sarma (1)
muhasebat (T/e) saymanlık işleri (1)
muhasebe (T/e) saymanlık (1)
muhasebeci (T/e) sayman (1)
muhasebecilik (T/e) saymanlık (işi) (1)
muhbir (T/e) eleverici (1)
muhit (T/e) çevre (1)
muhtaç olmak (T/e) gereksemek, gereksinmek
(1)
muhtar (T/e) özerk (1)
muhtariyet (T/e) özerklik (1)
muhtasar (T/e) kısa, kısaltma (1)
muhtasaran (T/e) kısaca, kısaltarak (1)
muhtekir (T/e) vurguncu (1)
muhtelif (T/e) çeşitli (1)
muhtelit (T/e) karma (1)
muhtemel (T/e) olası, olası (1)
muhterem (T/e) saygıdeğer, sayın (1)
muhteris (T/e) tutkulu (1)
muhteşem (T/e) görkemli (1)
muhteva (T/e) içerik (1, 11); kapsam (1)
muhteviyat (T/e) içerik, içindekiler (1)
muhtıra (T/e) son uyarı (1)
 1. Bölüm: Kaynak Dilden Türkçeye
muin (T/e) yardımcı (1)
mukabele (T/e) karşılama, karşılık verme (1);
karşıtlam (11)
mukabele etmek (T/e) karşılık vermek (1)
mukabil (T/e) karşı, karşılık (1)
mukaddeme (T/e) önsöz (1)
mukadderat (T/e) alınyazısı, yazgı (1)
mukaddes (T/e) kutsal (1)
mukaddesat (T/e) kutsal kavramlar,
kutsallıklar (1)
mukaddesatçı (T/e) kutsalcı (1)
mukâllit (T/e) benzetçi, öyküncü, yansılayıcı (1)
mukarrer (T/e) kesinleştirilmiş, saptanmış (1)
mukattar (T/e) damıtık, damıtılmış (1)
mukavele (T/e) sözleşme (1)
mukavelename (T/e) sözleşme belgiti (1)
mukavemet (T/e) dayanma, direnç, direniş,
direnme (1)
mukavemet etmek (T/e) dayanmak, direnmek
(1)
mukavemetli (T/e) dayanıklı, dirençli (1)
mukavim (T/e) dayanıklı, dirençli (1)
mukayese (T/e) karşılaştırma (1, 11, Y)
mukayese derecesi (T/e) artıklık derecesi (11)
mukayeseli (T/e) karşılaştırmalı (1, 11, Y)
mukayeseli gramer (T/e) karşılaştırmalı
dilbilgisi (11)
mukayyet (T/e) bağlı, yazılı (1)
mukim (T/e) oturan (1)
mukni (T/e) inandırıcı (1)
mukriz (T/e) ödünç veren (1)
muktebes (T/e) alıntılanmış (1)
muktedir (T/e) erkli, gücü yeter (1)
muktedir olmak (T/e) gücü yetmek (1)
muktesit (T/e) tutumlu (1)
muktezi (T/e) gerekli (1)
multicultural (İng.) çok ekinli (Y)
multicultural education (İng.) çokkültürlü
eğitim (7)
multicultural society (İng.) çok kültürlü toplum
(15)
multiculturalism (İng.) çok ekinlilik (Y)
multidimensional syllabuses (İng.) çokboyutlu
izlence (7)
multidimensionality (İng.) çok boyutluluk (4)
multilateral opposition (İng.) çok()yanlı
karşıtlık (2, 11, 19)
multilaterale Opposition (Alm.) çokyanlı
karşıtlık (11, 19)
Multilingu(al)ismus (Alm.) çokdillilik (10, 11, 19)
multilingual (İng.) çokdilli (7, Y)
multilingualism (İng.) çok()dillilik (2, 10, 11, 15,
19, Y)
multilinguisme (Fra.) çokdillilik (10, 11, 19)
multilogue (İng.) çok kişili konuşma (2)
multiple choice item (İng.) çoktan seçmeli
madde (7)
96
multiple choice test (İng.) çoktan seçmeli
sınav (4)
multiple correlation (İng.) çoklu bağıntı (7)
multiple language acquisition (İng.) çoklu dil
edinimi (7)
multiple meaning (İng.) çoğul anlam (2)
multiple register (İng.) çok kesitli yöntem (3)
multiple-branching construction (İng.)
çokdallanan kuruluş (8)
multiple-choice item (İng.) çoktan seçmeli
madde (4)
multiple-choice question (İng.) çoktan seçmeli
soru (4)
multiple-regression analysis (İng.) çok boyutlu
düzgün doğrusal çözümleme (4)
multiple-trait scoring (İng.) çok boyutlu
notlandırma (4)
multisyllable (İng.) çok heceli (2)
munafık (T/e) arabozan (1)
munafıklık (T/e) arabozanlık, arabozuculuk (1)
Mundart (Alm.) ağız (10, 11, 19)
Mundhöhle (Alm.) ağız boşluğu (11, 19)
Mundraum (Alm.) ağız boşluğu (11, 19)
munis (T/e) cana yakın (1)
muntazam (T/e) derli toplu, düzenli, düzgün (1)
muntazaman (T/e) düzenli olarak (1)
muntazır (T/e) bekleyen, gözleyen (1)
munzam (T/e) ek, ekleme, eklenmiş, katılmış,
katma (1)
murabba (T/e) dördül (1)
muradına ermek (T/e) dileği gerçekleşmek,
ereğine varmak (1)
murafaa (T/e) duruşma (Yargıtay’da) (1)
murahhas (T/e) delege (1)
murahhaslık (T/e) delegelik (1)
murakabe (T/e) denet, denetim, denetleme (1)
murakabe etmek (T/e) denetlemek (1)
murakıp (T/e) denetçi, denetleyici (1)
murakıplık (T/e) denetçilik (1)
murat (T/e) dilek, istek (1)
murdar (T/e) kirli, pis (1)
murdarilik (T/e) omurilik (1)
muris (T/e) kalıt bırakan, kalıtçı (1)
musahabe (T/e) konuşma, söyleşi (1)
musahhih (T/e) düzeltici, düzeltmen (1)
musahhihlik (T/e) düzelticilik, düzeltmenlik (1)
mustarip (T/e) acı çeken (1)
mustatil (T/e) dikdörtgen (1)
muta (T/e) veri (1)
mutaassıp (T/e) bağnaz (1)
mutabakat (T/e) uygunluk (11); uyum (1, 11)
mutabakat (T/e) uyuşma (1)
mutabık (T/e) uygun, uyuşmuş olan (1)
mutalion (İng.) ünsüz atlaması (2)
mutantan (T/e) görkemli (1)
mutarıza (T/e) ayraç (11)
mutasavver (T/e) düşünülmüş (1)
 Türkçe Terim ve Sözcükler TTS—Dilbilim
1. Derleme
mutasyon (T/e) değişinim (1)
mutasyonizm (T/e) değişinimcilik (1)
mutat (T/e) alışılan, alışılmış (1)
mutation (İng.) değişinim, sıçrama (16); tını
değişimi (11, 19)
mutation consonantique (Fra.) ünsüz değişimi
(11, 19)
mutavaat (T/e) dönüşlü çatı (11)
mutavaat fiili (T/e) dönüşlü eylem (11)
mutavaat zamiri (T/e) dönüşlü adıl (11)
mutavassıt (T/e) aracı, orta s., ortalama (1)
muteber (T/e) geçerli, güvenilir, saygın (1)
mutedil (T/e) ılımlı, ölçülü (1)
mutena (T/e) özenli, seçkin (1)
muti (T/e) eslek, uysal, yumuşak başlı (1)
mutlak (T/e) salt (1)
mutlak ekseriyet (T/e) salt çoğunluk (1)
mutlaka (T/e) kesinlikle, yüzdeyüz (1)
mutlakiyet (T/e) saltçılık (1)
mutmain (T/e) gönlü kanmış (1)
muttali (T/e) öğrenmiş (1)
muttarit (T/e) düzenli, tekdüze (1)
muttasıl (T/e) ara vermeden, biteviye (1)
Muttersprache (Alm.) anadili (10, 11, 19)
mutual intelligibility (İng.) karşılıklı
anlaşılabilirlik (15); karşılıklı bildirişme (16)
muvacehesinde (T/e) karşısında (1)
muvafakat (T/e) onama, uygun görme (1)
muvafakat etmek (T/e) onamak, uygun
görmek (1)
muvaffak (T/e) başarılı (1)
muvaffak olmak (T/e) başarılı olmak,
başarmak (1)
muvaffakiyet (T/e) başarı, başarılılık (1)
muvaffakiyetli (T/e) başarılı (1)
muvaffakiyetsiz (T/e) başarısız (1)
muvafık (T/e) uygun (1)
muvakkat (T/e) geçici (1)
muvakkaten (T/e) geçici olarak (1)
muvasala (T/e) ulaşım (1)
muvazaa (T/e) danışık, danışıklı iş, danışıklılık
(1)
muvazaalı (T/e) danışıklı (1)
muvazene (T/e) denge (1)
muvazeneli (T/e) dengeli (1)
muvazenesiz (T/e) dengesiz, ölçüsüz (1)
muvazi (T/e) koşut (1)
muvazzaf (T/e) görevli, ödevli (1)
muvazzaf hizmet (T/e) askerlik görevi (1)
muvazzaf subay (T/e) sürekli subay (1)
muzaf (T/e) tamlanan (ad tamlamasında) (11)
muzaffer (T/e) utkun (1)
muzafferiyet (T/e) utku, yengi (1)
muzafünileyh (T/e) tamlayan (ad
tamlamasında) (11)
muzari (T/e) geniş zaman (11)
muzip (T/e) takılgan (1)
97
mübadele (T/e) değiş tokuş (1)
mübalağa (T/e) abartı, abartma (1)
mübalâğa (T/e) abartma (11)
mübalağa etmek (T/e) abartmak (1)
mübalağacı (T/e) abartmacı (1)
mübalağalı (T/e) abartmalı (1)
mübarek (T/e) kutlu, kutsal, uğurlu (1)
mübayenet (T/e) ayrılık, başkalık, karşıtlık (1)
mübrem (T/e) gerekli, kaçınılmaz (1)
mücadele (T/e) savaşım (1)
mücadele etmek (T/e) savaşmak, uğraşmak (1)
mücadeleci (T/e) savaşımcı, uğraşmacı (1)
mücavir (T/e) komşu, yakın (1)
mücbir (T/e) gücemsel (1)
mücehhez (T/e) donanmış, donatılmış (1)
mücehhez olmak (T/e) donanmış olmak,
donatılmış olmak, taşımak (1)
mücella (T/e) parlatılmış (1)
mücellit (T/e) ciltçi (1)
mücerret (T/e) soyut (1)
mücerret hali (T/e) yalın durum (11)
mücerret isim (T/e) soyut ad (11)
mücmel (T/e) kısa, özetli (1)
mücrim (T/e) suçlu (1)
müdafaa (T/e) savunma, savunu (1)
müdafaa etmek (T/e) savunmak (1)
müdafi (T/e) savunucu (1)
müdahale (T/e) el atma, karışma (1)
müdahale etmek (T/e) karışmak (1)
müdavi (T/e) bakan (sayrıya), sağaltan (1)
müdavim (T/e) (bir yere) sürekli gelen (1)
müddeiumumi (T/e) savcı (1)
müddeiumumilik (T/e) savcılık (1)
müddet (T/e) süre (1)
müdire (T/e) (kadın) yönetmen (1)
müdür (T/e) (erkek) yönetmen (1)
müdüriyet (T/e) yönetmenlik (1)
müebbet hapis cezası (T/e) yaşam boyu
tutukluluk (1)
müeccel (T/e) ertelenmiş (1)
müellif (T/e) yazar (1)
müemmen (T/e) sağlanmış (1)
müennes (T/e) dişil (1, 11)
müessese (T/e) kuruluş, kurum (1)
müessif (T/e) üzücü (1)
müessir (T/e) etkili (1)
müessir olmak (T/e) etkilemek, etkili olmak (1)
müessis (T/e) kurucu (1)
müeyyide (T/e) yaptırım, yaptırma gücü (1)
müfettiş (T/e) denetçi, denetmen (1)
müfettişlik (T/e) denetçilik (1)
müflis (T/e) batkın (1)
müfredat (T/e) ayrıntılar (1); öğretmelik (1)
müfredat programı (T/e) öğretim izlencesi (1)
müfret (T/e) tekil (1, 11)
müfrit (T/e) aşırı (1)
 1. Bölüm: Kaynak Dilden Türkçeye
müfteri (T/e) karaçalan, karaçalıcı (1)
mühendis (T/e) ölçmen (1)
mühim (T/e) önemli (1)
mühimmat (T/e) savaş gereçleri (1)
mühimsemek (T/e) önemsemek (1)
müjde (T/e) muştu (1)
müjdelemek (T/e) muştulamak (1)
mükâfat (T/e) ödül (1)
mükâfatlandırmak (T/e) ödüllendirmek (1)
mükâleme (T/e) konuşma (1)
mükellef (T/e) gösterişli, özenli, yükümlü (1)
mükellefiyet (T/e) yükümlülük (1)
mükemmel (T/e) eksiksiz, tükel, yetkin (1)
mükemmelen (T/e) eksiksiz olarak, yetkin
olarak (1)
mükerrer (T/e) yinelemeli, yinelenmiş (1)
mükerreren (T/e) yinelemeli olarak,
yinelemeyle (1)
mükrim (T/e) ağırlayıcı, konuksever (1)
müktesep (T/e) kazanılmış (1)
mülahaza (T/e) düşüntü (1)
mülahazat (T/e) düşüntüler (1)
mülakat (T/e) görüşme (1)
mülayim (T/e) yumuşak yaradılışlı (1)
mülazım (T/e) teğmen (1)
mülevves (T/e) iğrenç, kirli, kötü (1)
mülga (T/e) kaldırılan (varlığı), kapatılan (1)
mülhak (T/e) bağlı, ekli, katılmış (1)
mülhem (T/e) esinlenmiş (1)
mülkiyet (T/e) iyelik (1); iyelik öğesi (11)
mülkiyet lahikası (T/e) iyelik eki (11)
mülteci (T/e) sığınan, sığınık (1)
mültefit (T/e) güler yüz gösteren (1)
mümarese (T/e) alışma, el yatkınlığı, yatkınlık
(1)
mümasil (T/e) andıran, benzeş (1)
mümbit (T/e) bitek, verimli (1)
mümeyyiz (T/e) ayırtman (1)
mümin (T/e) inançlı (1)
mümkün (T/e) olabilir (1); olanaklı (1, Y)
mümkün mertebe (T/e) elden geldiğince,
olabildiğince (1)
mümtaz (T/e) seçkin (1)
münakalat (T/e) ulaştırma (1)
münakale (T/e) aktarma, ulaşım (1)
münakaşa (T/e) tartışma (1)
münakaşa etmek (T/e) tartışmak (1)
münasebet (T/e) ilişki (1)
münasebetli (T/e) ilişkili (1)
münasebetsiz (T/e) ters, uyumsuz (1)
münasip (T/e) uygun (1)
münavebe (T/e) sıra (1)
münavebe ile (T/e) sıra ile (1)
münazaa (T/e) çekişme, kavga (1)
münazara (T/e) tartışı, tartışım (1)
müncer olmak (T/e) sonuçlanmak (1)
münderecat (T/e) içindekiler (1)
98
münebbih (T/e) uyandırıcı, uyarıcı (1)
müneccim (T/e) yıldızbilimci (1)
müneccimlik (T/e) yıldızbilimcilik (1)
münekkit (T/e) eleştirici, eleştirmen (1)
münevver (T/e) aydın, aydınlatılmış (1)
münezzeh (T/e) arı, uz (1)
münfail (T/e) alınmış, gücenmiş, kırgın (1)
münferiden (T/e) tek başına olarak (1)
münferit (T/e) ayrı ayrı, tek tek (1)
münfesih (T/e) bozulmuş, dağılmış (1)
münhal (T/e) açık, boş (1)
münharif (T/e) çarpık, sapmış (1)
münhasır (T/e) sınırlanmış, yalnız ...-e ayrılmış
(1)
münhasıran (T/e) özellikle, yalnız (1)
münkir (T/e) Tanrı’yı yadsıyan, yadsıyan (1)
münteşir (T/e) yayımlanan (1)
münzevi (T/e) çekilgin (1)
müphem (T/e) belgisiz (11); belirsiz (1, 11)
müphem (T/e) üstü kapalı (1)
müphem zamir (T/e) belgisiz adıl (11)
müpteda (T/e) özne (11)
müptedi (T/e) başlayıcı, yeni başlayan (1)
müptela (T/e) düşkün, tutkun (1)
müptela olmak (T/e) tutkun olmak, tutulmak
(1)
müptezel (T/e) bayağı, orta malı (1)
müracaat (T/e) başvuru, danışma (1)
müracaat etmek (T/e) başvurmak (1)
müracaatçı (T/e) başvurucu (1)
müradif (T/e) anlamdaş, eşanlamlı (1)
mürai (T/e) iki yüzlü (1)
mürailik (T/e) iki yüzlülük (1)
mürebbi (T/e) eğitici, eğitmen, yetiştirici (1)
müreccah (T/e) yeğ (tutulan) (1)
müreffeh (T/e) gönençli (1)
mürekkep (T/e) bileşik, -den oluşan, yazıboya,
yazısıvı (1)
mürekkep cümle (T/e) bileşik tümce (11)
mürekkep kelime (T/e) bileşik sözcük (11)
mürekkep siyga (T/e) bileşik zaman (11)
mürettip (T/e) dizgici, dizmen (1)
mürettip hatası (T/e) dizgi yanlışı (1)
mürettiphâne (T/e) dizgiodası (1)
mürettiplik (T/e) dizgicilik, dizmenlik (1)
mürit (T/e) izdeş (1)
mürsel mecaz (T/e) düzdeğişmece (11)
mürteci (T/e) gerici (1)
mürtekip (T/e) yiyici (1)
müruruzaman (T/e) süreaşımı (1)
mürüvvet (T/e) iyilikseverlik, kişilik, yiğitlik (1)
müsaade (T/e) elverişlilik, olur (1)
müsaade almak (T/e) olur almak (1)
müsaade etmek (T/e) olurlamak (1)
müsaade vermek (T/e) olur vermek (1)
müsabaka (T/e) yarışma (1)
müsabık (T/e) yarışmacı (1)
 Türkçe Terim ve Sözcükler TTS—Dilbilim
1. Derleme
müsademe (T/e) çarpışma (1)
müsadere (T/e) gücemsel alım (1)
müsait (T/e) uygun (1)
müsamaha (T/e) göz yumma, hoşgörü (1)
müsamahakâr (T/e) hoşgörülü, hoşgörür (1)
müsamahakârlık (T/e) hoşgörürlük (1)
müsavat (T/e) denklik, eşitlik (1)
müsavat derecesi (T/e) eşitlik derecesi (11)
müsavi (T/e) denk, eşit (1)
müsebbip (T/e) neden olan, yol açan (1)
müseccel (T/e) kütüğe geçirilmiş (1)
müseddes (T/e) altıgen (1)
müsekkin (T/e) yatıştırıcı (1)
müselles (T/e) üçgen (1)
müselsel (T/e) ardı ardına gelen (1)
müsemma (T/e) ad verilmiş (1)
müshil (T/e) içsürdürücü (1)
müskirat (T/e) içkiler (1)
müsmir (T/e) sonu lu, verimli, yararlı (1)
müsnedünileyh (T/e) özne (11)
müsnet (T/e) yüklem (11)
müspet (T/e) olumlu (1)
müspet cümle (T/e) olumlu tümce (11)
müsrif (T/e) savurgan, tutumsuz (1)
müstacel (T/e) ivedi (1)
müstaceliyet (T/e) ivedilik (1)
müstafi (T/e) (işten) çekilmiş (1)
müstahak (T/e) kazanımlı, kazanmış (1)
müstahsil (T/e) üretici (1)
müstakbel (T/e) gelecek s., gelecekteki (1)
müstakil (T/e) bağımsız (1)
müstakil cümle (T/e) bağımsız tümce (11)
müstakim (T/e) doğru (1)
müstamel (T/e) kullanılmış (1)
müstantik (T/e) sorgu yargıcı (1)
müstear (T/e) takma (ad) (1)
müstefit olmak (T/e) yararlanmak (1)
müstehcen (T/e) açık saçık (1)
müstehlik (T/e) tüketici (1)
müstehzi (T/e) alaycı (1)
müstekreh (T/e) iğrenç (1)
müstemleke (T/e) sömürge (1)
müstemlekeci (T/e) sömürgeci (1)
müsteniden (T/e) dayanarak (1)
müstensih (T/e) yazmaca (1)
müsterih (T/e) içi esen, kaygısız (1)
müstesna (T/e) ayrıcalıklı (1)
müsteşrik (T/e) doğubilimci (1)
müstevi (T/e) düz, düzlem (1)
müsvedde (T/e) karalama, yazı taslağı (1)
müşabehet (T/e) benzerlik, benzeşlik (1)
müşabih (T/e) benzer, benzeş (1)
müşahede (T/e) görme, gözlem (1)
müşahhas (T/e) somut (1)
müşahhas isim (T/e) somut ad (11)
müşahit (T/e) gözlemci (1)
99
müşareket (T/e) işteş çatı (11); ortaklaşma,
ortaklık (1)
müşareket fiili (T/e) işteş eylem (11)
müşarünileyh (T/e) adı anılan, adı geçen
(orunu yüksek kimse için) (1)
müşavere (T/e) danışım (1)
müşavir (T/e) danışman (1)
müşavirlik (T/e) danışmanlık (1)
müşekkel (T/e) gösterişli, iri (1)
müşerref olmak (T/e) onur duymak,
onurlanmak (1)
müşfik (T/e) sevecen (1)
müşkül (T/e) güç, güçlük (1)
müşkülat (T/e) güçlük(ler) (1)
müşkülpesent (T/e) güç beğenen, titiz (1)
müştak (T/e) göresi gelen, özlemiş (1); türev (1,
11)
müştakkunminh (T/e) köken (11)
müşteki (T/e) yakınıcı (1)
müştemilat (T/e) eklentiler (1)
müşterek (T/e) elbirlikli, ortak, ortaklaşa (1)
müştereken (T/e) ortaklaşa (1)
müşteri (T/e) alıcı (1)
mütalaa (T/e) düşünce, irdeleme, okuma (1)
mütalaa etmek (T/e) düşünmek (üzerinde),
okumak (1)
mütareke (T/e) (silah) bırakışma, ateşkes (1)
müteaddi (T/e) geçişli (11)
müteaddit (T/e) birçok, çok (1)
müteaffin (T/e) kokuşuk, pis kokulu (1)
müteahhit (T/e) yüklenici (1)
müteakıben (T/e) ardı sıra, arkadan, sonra (1)
müteakıp (T/e) ardı sıra gelen, ardıl, arkadan
gelen, -den sonra (1)
müteallik (T/e) ilgili, ilişkin (1)
müteammim (T/e) genelleşmiş, yaygın (1)
mütearife (T/e) belit (1)
mütebaki (T/e) geri kalan, kalan (1)
mütebasbıs (T/e) yaltakçı, yaltaklanan (1)
mütebeddil (T/e) değişen, dengesiz (1)
mütebessim (T/e) güleç, gülümseyen (1)
mütecanis (T/e) eşadlı (11); tek cinsten, türdeş
(1)
mütecanis lafız (T/e) eşadlı (11)
mütecaviz (T/e) aşkın, -den çok, saldırgan (1)
mütecessis (T/e) soraklı (1)
mütedavil (T/e) döner, geçen, geçer (1)
mütedeyyin (T/e) dindar (1)
müteessir (T/e) etkilenmiş, üzgün, üzülmüş (1)
müteessir olmak (T/e) etkilenmek, üzülmek (1)
mütefekkir (T/e) düşünür (1)
müteferrik (T/e) ayrı ayrı, dağınık (1)
mütehammil (T/e) dayanıklı (1)
müteharrik (T/e) devingen (1)
mütehassıs (T/e) uzman (1)
mütehassis olmak (T/e) duygulanmak (1)
mütehavvil (T/e) değişik, değişken (1)
 1. Bölüm: Kaynak Dilden Türkçeye
mütehayyir (T/e) şaşakalmış, şaşmış (1)
müteheyyiç (T/e) coşkulu, coşkuya kapılmış (1)
mütekabil (T/e) karşılıklı (1)
mütekait (T/e) emekli (1)
mütekâmil (T/e) gelişmiş, olgunlaşmış (1)
mütekâsif (T/e) derişik, koyulaşmış, sıklaşmış,
yoğunlaşmış (1)
mütemadi (T/e) kesiksiz, sürekli (1)
mütemadiyen (T/e) ara vermeksizin, sürekli (1)
mütemayil (T/e) eğilimli (1)
mütemayiz (T/e) kendini gösteren, sivrilen (1)
mütemerkiz (T/e) derişik, toplanmış (1)
mütemmim (T/e) tümleç (11)
mütenakıs (T/e) çatışık, çelişik (1)
mütenasip (T/e) orantılı, uygun (1)
mütenavip (T/e) almaşık (1)
mütenazır (T/e) bakışımlı (1)
mütenebbih (T/e) uslanmış (1)
mütenevvi (T/e) çeşitli, türlü (1)
müteradif (T/e) eşanlamlı (1, 11)
müterakim (T/e) birikmiş (1)
mütercim (T/e) çevirici, çevirmen (1)
mütereddi (T/e) soysuzlaşmış (1)
mütereddit (T/e) duraksamalı, ikircimli (1)
mütesanit (T/e) dayanışık (1)
müteselli (T/e) avunmuş (1)
müteselli olmak (T/e) avunmak (1)
müteselsil (T/e) birbiri ardından, dayanışmalı
(1)
Nachricht (Alm.) bildiri (10, 11, 18); ileti (19)
Nachstellung (Alm.) ilgeç (10, 11, 19)
naçar (T/e) umarsız (1)
naçiz (T/e) değersiz (1)
naçizane (T/e) değersiz (olarak), önemsiz (1)
nadide (T/e) az görülen, çok değerli,
görülmemiş (1)
nadir (T/e) az, az bulunur (1)
nadiren (T/e) seyrek, seyrek olarak (1)
nafaka (T/e) geçimlik, geçinmelik (1)
nafıa (T/e) bayındırlık (1)
nafi (T/e) yararlı (1)
nafile (T/e) boşuna (1)
nağme (T/e) ezgi (1)
nahiv (T/e) sözdizim (11); sözdizimi (1);
tümcebilim (11)
nahiye (T/e) bölge, bucak (1)
nahoş (T/e) kötü, tatsız, yakışıksız (1)
nail olmak (T/e) erişmek, kavuşmak (1)
100
müteşair (T/e) ozanımsı (1)
müteşebbis (T/e) girişimci (1)
müteşekkil (T/e) oluşan, oluşmuş (1)
mütevali (T/e) art arda gelen (1)
mütevazi (T/e) alçak gönüllü (1)
müteveccih (T/e) ...yönelmiş, dönük,
yönelerek (1)
müteveffa (T/e) sonsuzluğa göçen (kişi) (1)
mütevellit (T/e) -den doğmuş, ileri gelmiş (1)
müteyakkiz (T/e) uyanık (1)
müthiş (T/e) korkunç, şaşılacak (şey) (1)
müttefik (T/e) bağlaşık (1)
müttefikan (T/e) elbirliğiyle, oybirliğiyle (1)
müttehit (T/e) birleşik (1)
müvesvis (T/e) işkilli, kuruntulu (1)
müvezzi (T/e) dağıtıcı (1)
müzakere (T/e) danışma, görüşme, sözlü sınav
(1)
müzakere etmek (T/e) görüşmek (1)
müzayaka (T/e) darlık, sıkıntı (1)
müzayede (T/e) artırma (1)
müzekker (T/e) eril (1, 11)
müzevir (T/e) arabozan (1)
müzeyyen (T/e) bezenmiş, süslenmiş (1)
müziç (T/e) sıkıcı, tedirgin edici (1)
müzikolog (T/e) müzikbilimci (1)
müzmin (T/e) süreğen (1)
müzminleşmek (T/e) süreğenleşmek (1)
mythe (Fra.) söylence (9)
nakavt etmek (T/e) oyundışı etmek (1)
nakden (T/e) para olarak (1)
nakdi (T/e) paraca, parasal (1)
nakıs (T/e) eksi , eksik (1)
nakış (T/e) bezek, işlenge (1)
nakil (T/e) aktarım, iletim (1)
nakit (T/e) akça, para (1)
naklen (T/e) aktararak, ileterek (1)
naklen yayın (T/e) iletimli yayın (1)
nakletmek (T/e) aktarmak, iletmek, taşımak
(1)
nakli mazi (T/e) belirsiz geçmiş zaman (11)
nakliyat (T/e) taşımacılık (1)
nakliyeci (T/e) taşımacı (1)
nakliyecilik (T/e) taşımacılık (1)
nakzetmek (T/e) bozmak (1)
nam (T/e) ad, ün (1)
namağlup (T/e) yenilmemiş, yenilmeyen,
yenilmez (1)
namahdut (T/e) sınırsız (1)
Namenkunde (Alm.) adbilim (10, 11);
özeladbilim (19)
naming (İng.) adlandırma (2, 11, 19)
namüsait (T/e) elverişsiz (1)
namütenahi (T/e) sonsuz (1)
namzet (T/e) aday (1)
 Türkçe Terim ve Sözcükler TTS—Dilbilim
1. Derleme
nankör (T/e) iyilikbilmez (1)
narenciye (T/e) turunçgiller (1)
narıbeyza (T/e) akkor (1)
narrataire (Fra.) anlatılan (9)
narrateur (Fra.) anlatan (9)
narrateur extradiégétique (Fra.) dışöyküsel
anlatıcı (9)
narrateur intradiégétique (Fra.) içöyküsel
anlatıcı (9)
narratif (Fra.) anlatısal (9)
narration (Fra.) anlatma (9)
narration antérieure (Fra.) öncesel anlatma (9)
narration circulaire (Fra.) çevrimsel anlatma (9)
narration elliptique (Fra.) eksiltili anlatma (9)
narration intercalée (Fra.) katımsal anlatma (9)
narration simultanée (Fra.) eşsürel anlatma (9)
narration ultérieure (Fra.) artsürel anlatma (9)
narrative (İng.) anlatı (2)
narrative program (İng.) anlatı izlencesi (11)
narratives Programm (Alm.) anlatı izlencesi
(11)
narrativité (Fra.) anlatssallık (9)
narrativité généralisée (Fra.) genelleşmiş
anlatısallık (9)
narratologie (Fra.) anlatıbilim (9)
narrow (İng.) dar (2)
narrow transcription (İng.) ayrıntısız çevriyazı
(2)
narrow vowel (İng.) dar ünlü (11, 19)
narrowing of meaning (İng.) anlam daralması
(2)
Nasal (Alm.) genizsil (11, 19)
nasal(e) (Fra.) genizsil (8, 17, 19)
nasal (İng.) geniz (13); genizsi (2, 7); genizsil (11,
19)
nasal cavity (İng.) burun boşluğu (2); geniz
boşluğu (13)
nasal consonant (İng.) geniz ünsüzü (13);
genizsi ünsüz (2)
nasal passage (İng.) geniz yolu (13)
nasal vowel (İng.) genizsi ünlü (2)
nasale (Fra.) genizsil (11)
Nasalierung (Alm.) genizsilleşme (11, 19);
genizsilleştirme (19)
nasalisation (Fra.) genizsilleşme (11, 19);
genizsilleştirme (19)
nasalisation (İng.) genizsileşme (2, 13);
genizsilleşme (11, 19); genizsilleştirme (19)
nasalized vowel (İng.) geniz ünlüsü (2)
Nasenlaut (Alm.) genizsil (11, 19)
nasihat (T/e) öğüt (1)
nasip (T/e) yazgı payı (1)
naşi (T/e) dolayı, ötürü (1)
naşir (T/e) saçan, yayan, yayımcı, yayımlayan
(1)
national language (İng.) ulusal dil (2, 3, 7, 11,
19)
Nationalsprache (Alm.) ulusal dil (11, 19)
101
native language (İng.) anadil (7); anadili (2, 10,
11, 19)
native speaker (İng.) anadil konuşuru (7);
anadili konuşmacısı (2)
native speaker (İng.) doğal konuşucu (8)
native word (İng.) yerli sözcük (2)
nativisation (nativization) (İng.) özleştirme
(13); yerlileştirme (3)
nativist (İng.) doğuştancı (12)
nativistic theory (İng.) dil kökeni kuramı (2)
nativizm (T/e) doğuştancılık (1)
natuk (T/e) dilli, iyi konuşan (1)
natural approach (İng.) doğal yaklaşım (7)
natural gender (İng.) doğal cins (2)
natural language (İng.) doğal dil (2, 8, 11, 19)
natural language environment (İng.) doğal
öğrenme ortamı (7)
Natural Method (İng.) Doğal Yöntem (12)
natural order hypothesis (İng.) doğal düzen
varsayımı (3); doğal sıra varsayımı (7)
naturalism (İng.) doğalcılık (2)
naturalists (İng.) doğalcılar (16)
natür (T/e) doğa (1)
natüralist (T/e) doğalcı (1)
natüralizm (T/e) doğalcılık (1)
natürel (T/e) doğal, doğuştan (1)
natürist (T/e) doğacı (1)
natürizm (T/e) doğacılık (1)
natürliche Sprache (Alm.) doğal dil (11, 19)
natürmort (T/e) ölüdoğa (1)
nazar (T/e) bakış (1)
nazar değmek (T/e) göz değmek, göze gelmek
(1)
nazaran (T/e) göre (1)
nazari (T/e) kuramsal (1)
nazariyat (T/e) kuramlar (1)
nazır (T/e) bakan, -e bakan (1)
nazire (T/e) benzeş (1)
ne- (T/e) -almayan, -değil (Lat. önek) (1)
nebat (T/e) bitki (1)
nebati (T/e) bitkisel (1)
Nebenbedeutung (Alm.) yananlam (10, 11, 19)
Nebensatz (Alm.) yantümce (11, 19)
nebülöz (T/e) bulutsu (1)
necat (T/e) kurtuluş (1)
nécessitatif (Fra.) gereklik kipi (11, 19)
necessitative (İng.) gereklik kipi (11, 19);
gereklilik kipi (2)
nedamet (T/e) yerinme (1)
needs analysis (İng.) gereksinim çözümlemesi
(2, 3, 7, 12, Y); gereksinim saptanması (2)
nefes (T/e) soluk (1)
nefi (T/e) olumsuzluk (11)
nefi edatı (T/e) olumsuzluk öğesi (11)
nefis (T/e) özvarlık (1)
nefret (T/e) iğrenme, tiksinme (1)
nefret etmek (T/e) iğrenmek, tiksinmek (1)
 1. Bölüm: Kaynak Dilden Türkçeye
negatif (T/e) eksi (eksi değer) , eksi yük, eksi
yüklü, kara (resimde), olumsuz, yok gebelik
testi) (1)
Negation (Alm.) olumsuzluk (11, 19)
negation (İng.) olumsuzluk (2, 11, 19)
négation (Fra.) olumsuzluk (11, 19)
negation particle (İng.) olumsuzluk eki (11, 19)
negative (İng.) olumsuz (2)
negative correlation (İng.) olumsuz bağıntı,
olumsuz eşdeşleme (4)
negative particle (İng.) olumsuz eki (2)
negative politeness (İng.) uzaksak incelik (7)
negative pronoun (İng.) olumsuz adıl (7)
negative question (İng.) olumsuz soru (7)
negative sentence (İng.) olumsuz tümce (11,
19)
negative transfer (İng.) olumsuz aktarım (7)
negatively skewed distribution (İng.) sola
çarpık dağılım (4)
negativer Satz (Alm.) olumsuz tümce (11, 19)
negotiated syllabus (İng.) uzlaşmalı izlence (12)
negotiation of meaning (İng.) anlam
söyleşmesi (7)
nehari (T/e) gündüzcü, yatısız (1)
nehir (T/e) ırmak (1)
nekahet (T/e) sayrılık ertesi dönemi (1)
nema (T/e) büyüme, gelişme, ürem (1)
neo- (T/e) yeni (Yun. önek) (1)
néogrammairiens (Fra.) yenidilbilgiciler (11, 19)
neogrammarian(s) (İng.) yenidilbilgici(ler) (2,
11, 19)
neologism (İng.) yeni sözcük (2, 11, 19);
yeniyapım (7)
néologisme (Fra.) yeni sözcük (11, 19)
Neologismus (Alm.) yeni sözcük (11, 19)
neolojizm (T/e) yenitüreti, yenitüretim (1)
nesep (T/e) soy (1)
nesiç (T/e) doku (1)
nesil (T/e) döl (hayvan için), kuşak (insan için)
(1)
nesir (T/e) düzyazı (1)
nested construction (İng.) yuvalı kuruluş (8)
nesting (İng.) yerleşme (2, 11); yerleşim (19);
yuvalanma (8)
nesting of construction (İng.) kuruluşların
örgütlenmesi (2)
neşcen (T/e) yayın yoluyla (1)
neşe (T/e) sevinç (1)
neşeli (T/e) sevinçli, şen (1)
neşir (T/e) yayım (1)
neşredilmek (T/e) yayımlanmak (1)
neşretmek (T/e) yayımlamak, yaymak (1)
neşriyat (T/e) yayım (1)
neşvünema (T/e) gelişme, yetişme (1)
net (T/e) açık, belirgin, kesintili (1)
netameli (T/e) tekinsiz (1)
netice (T/e) sonuç (1)
102
neticede (T/e) sonuç olarak, sonunda (1)
neticelenmek (T/e) sonuçlanmak (1)
network (İng.) ağ (7)
Neubildung (Alm.) yeni sözcük (11, 19)
neurolinguistics (İng.) beyin dilbilimi (3);
beyindilbilim (7, Y); sinirdilbilim (19)
Neurolinguistik (Alm.) sinirdilbilim (19)
neurolinguistique (Fra.) sinirdilbilim (19)
neuter (İng.) yansız (2, 10, 11, 19)
neutral (Alm.) yansız (10)
neutral vowel (İng.) doğal ünlü (13)
neutralisable opposition (İng.) yansızlaşabilir
karşıtlık (11, 19)
Neutralisation (Alm.) yansızlaşma (10, 11)
neutralisation (Fra.) yansızlaşma (10, 11, 17, 19)
neutralisation (İng.) düzlenme (13);
yansızlaşma (2, 7, 10, 11, 13, 19)
neutralisierbare Opposition (Alm.)
yansızlaşabilir karşıtlık (11, 19)
Neutralisierung (Alm.) yansızlaşma (19)
neutre (Fra.) yansız (10, 11, 19)
Neutrum (Alm.) yansız (10, 11, 19)
nevale (T/e) yiyecek (1)
nevi (T/e) çeşit, tür (1)
nevi şahsına münhasır (T/e) kendine özgü (1)
nevroloji (T/e) sinirbilim (1)
nevroz (T/e) sinirce (1)
new information (İng.) yeni bilgi (5, 13)
nexus index (İng.) bükümlü dil (2)
nezafet (T/e) temizlik (1)
nezaket (T/e) incelik (1)
nezaketen (T/e) incelikle (1)
nezaketsiz (T/e) kaba (1)
nezaketsizlik (T/e) kabalık (1)
nezaret (T/e) gözaltı (1)
nezarete almak (T/e) gözaltına almak (1)
nezd (T/e) kat, yan (1)
nezle (T/e) dumağı, ingin (1)
nicht-integriert (Alm.) bütünleşmemiş (19)
nicht-konsonantisch (Alm.) ünsüz olmayan (11,
19)
nicht-markiert (Alm.) belirtisiz (19)
nicht-spitz (Alm.) diyezleşmemiş (11, 19)
nicht-tief (Alm.) bemolleşmemiş (11, 19)
nicht-vokalisch (Alm.) ünlü olmayan (11, 19)
nida (T/e) ünlem (1, 11)
nida cümlesi (T/e) ünlem tümcesi (11)
niedriger Vokal (Alm.) alçak ünlü (11, 19)
nifak (T/e) arabozukluğu, karıştırıcılık (1)
nigori mark (İng.) ötümlü ünsüz işareti (2)
nihai (T/e) kesin, son, sona eriştiren (1)
nihayet (T/e) son, sonunda (1)
nihayetsiz (T/e) sonsuz, uçsuz bucaksız (1)
nihilist (T/e) hiççi (1)
nihilizm (T/e) hiççilik (1)
nikbin (T/e) iyimser (1)
nikbinlik (T/e) iyimserlik (1)
 Türkçe Terim ve Sözcükler TTS—Dilbilim
1. Derleme
nimet (T/e) ergi, iyilik, kutsal verim (1)
nisaiye (T/e) kadın sayrılıkları (1)
nisaiyeci (T/e) kadın sayrılıkları uzmanı (1)
nisap (T/e) yetersayı (1)
nispet (T/e) bağıntı, oran, ölçü (1)
nispet zamiri (T/e) ilgi adılı (11)
nispeten (T/e) bir ölçüde, göre, oldukça (1)
nispi (T/e) bağıl, bağıntılı, görece, göreli (1)
nişan (T/e) belirti, bellik, im, iz (1)
niveau (Fra.) düzey (10, 11, 17, 19)
niveau de langue (Fra.) dil düzeyi (11, 17, 19)
niveau figuratif (Fra.) betisel düzey (9)
niveau narratif (Fra.) anlatışa! düzey (9)
niveau thématique (Fra.) izleksel düzey (9)
niyaz etmek (T/e) yakarmak (1)
niza (T/e) bozuşma, çekişme, kavga (1)
nizam (T/e) düzen, yol (1)
nizami (T/e) yasaca, yasal (1)
nizamname (T/e) tüzük (1)
noa word (İng.) örtmece, tabu (2)
node (İng.) düğüm (2, 11, 19)
noeme (İng.) dilbilim anlamı (2)
noeud (Fra.) düğüm (8, 9, 11, 19)
noeud central (Fra.) özeksel düğüm (8)
noeud de l‘action (Fra.) eylemin düğümü (9)
noeud verbal (Fra.) eylemsel düğüm (8)
noise (İng.) engel (2); gürültü (2, 11, 19)
noksan (T/e) eksik, eksiklik (1)
nokta (T/e) benek, dura (1)
noktai nazar (T/e) bakış açısı (1)
noktalama (T/e) duralandırma (1)
noktalı virgül (T/e) duralı çeke (1)
nom (Fra.) ad (8, 10, 11, 17, 19)
nom abstrait (Fra.) soyut ad (11, 19)
nom collectif (Fra.) topluluk adı (11, 19)
nom commun (Fra.) cins adı (11, 19); tür adı (19)
nom concret (Fra.) somut ad (11, 19)
nom d‘agent (Fra.) eden adı (19)
nom de nombre (Fra.) sayı adı (11, 19)
nom propre (Fra.) özel ad (11, 19)
nomad (T/e) göçebe (1)
nombre (Fra.) sayı (8, 10, 11, 17, 19)
Nomen (Alm.) ad (10, 11, 19)
Nomen agentis (Alm.) eden adı (19)
nomenclature (İng.) terimbilgisi (2)
Nominalstamm (Alm.) ad gövdesi (11)
nominal (İng.) ad kökenli (2, 7)
nominal (T/e) saymaca (1)
nominal clause (İng.) ad öbeği (2)
nominal function (İng.) ad işlevi (2)
nominal root (İng.) ad kökü (11, 19)
nominal scale (İng.) sınıflama ölçeği (4)
nominal sentence (İng.) ad tümcesi (2, 11, 19)
nominal stem (İng.) ad gövdesi (11, 19)
nominalisateur (Fra.) adlaştırıcı (11, 19)
103
nominalisation (Fra.) adlaşma, adlaştırma (11,
19)
nominalisation (İng.) adlaşma (5, 11, 19);
adlaştırma (2, 7, 11, 19)
nominalisational suffix (İng.) adlaştırıcı (11)
Nominalisierung (Alm.) adlaşma, adlaştırma
(11, 19)
Nominalisierungssuffix (Alm.) adlaştırıcı (11,
19)
nominalism (İng.) adcılık (2)
nominalist (T/e) adcı (1)
nominalizer (İng.) adlaştırıcı (11, 19)
nominalizing (İng.) adlaştırma (5)
nominalizm (T/e) adcılık (1)
Nominalsatz (Alm.) ad tümcesi (11, 19)
Nominalstamm (Alm.) ad gövdesi (19)
Nominalwurzel (Alm.) ad kökü (11, 19)
nominatif (Fra.) yalın durum (11, 19)
nominatif (T/e) yalın (1)
nomination (Fra.) adlandırma (11, 19)
nomination (İng.) ad belirtme (12)
Nominativ (Alm.) yalın durum (11, 19)
nominative (İng.) yalın durum (2, 11, 19)
nomonklatür (T/e) adlık, adlık dizgesi (1)
non- (T/e) -değil, -olmayan (Lat. önek) (1)
non arrondi (Fra.) düz (17)
non finite (İng.) çekimsiz sözcük (2)
non standard (İng.) ölçün dışı (2)
non-acceptable (İng.) kabul edilemez (12)
non-animé (Fra.) cansız (11, 19)
non-anterior (İng.) art (2)
non-aspirated (İng.) üflemesiz (13)
non-bémolisé (Fra.) bemolleşmemiş (8, 11, 17,
19)
non-bloqué (Fra.) engelsiz (8, 11, 19)
non-causative and non-suppressive voice
(İng.) eksiz çatı (5)
nonce word (İng.) özel sözcük (2)
non(-)consonantal (İng.) ünsüz dışı (2); ünsüz
olmayan (11, 19)
non-consonantique (Fra.) ünsüz olmayan (8,
11, 17, 19)
non(-)continuant (İng.) süreksiz (2, 11, 19)
non-defining clause (İng.) tanımlayıcı olmayan
tümcecik (7)
non-diésé (Fra.) diyezleşmemiş (8, 11, 19)
nondistinctive feature (İng.) ayırıcı olmayan
özellik (2)
non-favourite sentence (İng.) eksikli tümce (2)
non-finite (İng.) bitimsiz (13)
non-finite verb (İng.) çekimsiz eylem (7)
non(-)flat (İng.) bemolleşmemiş (11, 19)
non-glottalisé (Fra.) gırtlaksıllaşmamış (8)
non-integrated (İng.) bütünleşmemiş (19)
non-intégré (Fra.) bütünleşmemiş (19)
noninterface (İng.) karışmasız (7)
 1. Bölüm: Kaynak Dilden Türkçeye
noninterface position (İng.) karışmasız tutum
(7)
non-linguistic (İng.) dil dışı (2)
non-marqué (Fra.) belirtisiz (10, 11, 17, 19)
non-past (İng.) geçmiş dışı (7)
non-past tense (İng.) geçmiş dışı zaman (2)
non-reflexive (İng.) dönüşsüz (5)
non-reflexive suppressive (İng.) dönüşsüz gizil
(5)
nonrestrictive (İng.) geniş (15)
non-restrictive (İng.) sınırlamasız (2, 7)
nonsense form (İng.) anlamsız biçim (2)
non-sharp (İng.) diyezleşmemiş (11, 19)
non-significant (İng.) özelliksiz (2)
non-standard language (İng.) ölçü-altı dil (16)
nonstandart (İng.) ölçünsüz (15)
non-standard (İng.) ölçündışı (7)
non-strident (İng.) boğuk (2, 11)
nonsuppressed expression (İng.) açık anlatım
(5)
non-syllabic (İng.) hece dışı (2)
non-text (İng.) metindışılık (2)
non-verbal (İng.) sözel olmayan (7)
non-vocalic (İng.) ünlü olmayan (11, 19)
non-vocalique (Fra.) ünlü olmayan (8, 11, 17,
19)
non-voisé (Fra.) titreşimsiz (8, 11, 17, 19);
ötümsüz (19)
Norm (Alm.) kural (10, 11, 19); norm (18)
norm (İng.) kural (2, 10, 11, 19); norm (7, 18);
ölçün (7)
norm (T/e) düzgü, kural, ölçü, örnek (1)
normal (İng.) olağan (13)
normal (T/e) düzgülü, olağan (1)
normal curve (İng.) düzgün dağılım eğrisi (4)
normal distribution (İng.) düzgün dağılım (4)
normal stress (İng.) olağan vurgu (13)
normal subject (İng.) içsel özne (5)
normatif (Fra.) kuralcı (11, 17, 19)
normatif (T/e) kuralcı (1)
normativ (Alm.) kuralcı (11, 19)
normative (İng.) kuralcı (11, 19)
normative grammar (İng.) kuralcı dilbilgisi (7)
normative linguistics (İng.) kuralcı dilbilim (2)
norme (Fra.) kural (10, 11, 17, 19)
norm-referenced test (İng.) ölçün temelli sınav
(7)
norm-referenced test(ing) (İng.) düzgü odaklı
sınav (4)
nostalji (T/e) yurt özlemi, yurtsama (1)
nosyon (T/e) kavram (1)
not (T/e) değer (1)
notion (Fra.) kavram (10, 11, 19)
notion (İng.) kavram (10, 11, 12, 19)
104
notional grammar (İng.) kavramsal dilbilgisi (2,
7)
notional syllabus (İng.) kavramlar izlencesi (2);
kavramsal izlence (3, 7, Y)
notionnel (Fra.) kavramsal (17)
Notwendigkeitsform (Alm.) gereklik kipi (11,
19)
noun (İng.) ad (2, 8, 10, 11, 19)
noun clause (İng.) ad tümceciği (7)
noun phrase (İng.) ad dizilimi (8); ad öbeği (2, 7)
nouvelle (Fra.) kısa öykü (9)
noyau (Fra.) çekirdek (11, 19)
nöbet (T/e) keşik, sıra (1)
nötr (T/e) yansız (1)
nötralizasyon (T/e) etkisizleştirme,
yansızlaştırma (1)
nötralize etmek (T/e) yansızlaştırmak (1)
NP (İng.) ad öbeği (7)
nuclear syllable (İng.) çekirdek hece (13)
nucleus (İng.) çekirdek, hece çekirdeği (13)
nucléus (Fra.) çekirdek (8, 11, 19)
nuisance variable (İng.) etkileyici değişken (4)
Nukleus (Alm.) çekirdek (11, 19)
Nullmorphem (Alm.) sıfır biçimbirim (11, 19)
Nullphonem (Alm.) sıfır sesbirim (19)
numaratör (T/e) sayıcı (1)
number (İng.) sayı (2, 10, 11, 19)
numeral (İng.) sayı adı (11, 19)
numeral adjective (İng.) sayı sıfatı (11, 19)
Numerale (Alm.) sayı adı (11, 19)
Numerus (Alm.) sayı (10, 11, 19)
numune (T/e) örnek (1)
numunelik (T/e) göstermelik, örneklik (1)
nur (T/e) aydınlık, ışık (1)
nurani (T/e) aydınlık, ışıklı (1)
nursery language (İng.) çocuk / bebek dili (2);
çocuk dili (11)
nutuk (T/e) söylev (1)
nüans (T/e) ayırtı (1)
nüfuz (T/e) içine geçme, sinme, sözügeçerlik
(1)
nüfuz etmek (T/e) etkili olmak, içine geçmek
(1)
nüfuzlu (T/e) sözügeçer (1)
nükleer (T/e) çekirdeksel (1)
nüksetmek (T/e) depreşmek (1)
nükte (T/e) bulucuk (1)
nüktedan (T/e) bulucukçu (1)
nümayiş (T/e) gösteri (1)
nüsha (T/e) elyazması, eşlem, sayı, tane,
yazma (1)
nüve (T/e) çekirdek (1)
nüzul (T/e) inme (1)
 Türkçe Terim ve Sözcükler TTS—Dilbilim
1. Derleme
obelisk (T/e) dikili taş (1)
Oberflächenstruktur (Alm.) yüzeysel yapı (11,
19)
obje (T/e) nesne (1)
object (İng.) konu (2); nesne (2, 5, 7, 8, 11, 19);
tümleç (8)
object deletion (İng.) nesne silimi (5); nesne
silme (2); tümleç silmesi (8)
object language (İng.) konu()dil (2, 10, 11, 19)
object raising (İng.) düzey çıkma (5)
objective (İng.) amaç, hedef (7)
objective case (İng.) nesne durumu (2)
objective item (İng.) nesnel madde (4)
objective pronoun (İng.) nesnel adıl (5)
objective scoring (İng.) nesnel notlandırma (4)
objective test (İng.) nesnel sınav (4, 7)
objectives (İng.) amaçlar (7)
objectivisation (İng.) nesneleşme (5)
objectless (İng.) nesnesiz (5)
object-lesson technique (İng.) araçlı-ders
uygulaması (12)
Objekt (Alm.) nesne (11, 19); tümleç (10, 11, 19)
objektif (T/e) çeker (fotoğrafçılık), mercek,
nesnel (1)
objektivizm (T/e) nesnelcilik (1)
Objektsprache (Alm.) konudil (10, 11, 19)
objet (Fra.) nesne (11, 19)
objet modal (Fra.) kipsel nesne (9)
objet valeur (Fra.) değer nesne (9)
obligasyon (T/e) yükümlülük (1)
obligative mood (İng.) yükümlülük kipi (2)
obligatorische Transformation (Alm.) zorunlu
dönüşüm (11, 19)
obligatory rules (İng.) zorunlu kurallar (2)
obligatory transformation (İng.) zorunlu
dönüşüm (2, 11, 19)
obliger (İng.) zorlayıcı (5)
oblique case (İng.) yalın dışı durum (2)
observasyon (T/e) gözlem (1)
observation (İng.) gözlem (2)
observational adequacy (İng.) gözlem yeterliği
(2)
observatuvar (T/e) gözlemevi (1)
observed score (İng.) gözlemlenmiş sonuç (4)
obskürantist (T/e) karanlıkçı (1)
obskürantizm (T/e) karanlıkçılık (1)
obstruent (İng.) duraklamalı ünsüz (2)
obstrüksiyon (T/e) engelleme (1)
obviate (İng.) özne dışı üçüncü kişi (2)
occlusif (Fra.) kapantılı (8)
105
occlusion (Fra.) kapantı (11, 19)
occlusive (Fra.) kapantılı (11, 17, 19)
occlusive (İng.) kapantılı (2, 11, 19)
occupation-specific test (İng.) meslek odaklı
sınav (4)
Oceanic linguistics (İng.) Okyanus dilleri bilimi
(2)
odyovizüel (T/e) gör-işit (1)
odyovizüel metot (T/e) gör-işit yöntemi (1)
off glide (İng.) yan ünlü bitişi, yarı ünlü (2)
offen (Alm.) açık (11, 19)
off-glide (İng.) gevşeme (11, 19)
official language (İng.) resmi dil (2, 3, 7, 11, 19)
offizielle Sprache (Alm.) resmi dil (11, 19)
ofis (T/e) işyeri (1)
ofset (T/e) çıkartmabaskı (1)
okey (T/e) oldu (1)
okeylemek (T/e) oldulamak (1)
old information (İng.) bilinen (5)
oligarşi (T/e) takımerki (1)
omits (İng.) yanıtlanmamış (4)
on glide (İng.) yarı ünlü başlangıcı (2)
ondüle (T/e) dalgalı, kıvırcık, kıvrık, kıvrılmış
(1)
one place predicate (İng.) bir adlı yüklem (2)
one-parameter model (İng.) tek ölçütlü model
(4)
one-tailed test (İng.) tek kuyruklu sınama (4)
Onomasiologie (Alm.) adbilim (11, 19)
onomasiologie (Fra.) adbilim (11, 19)
onomasiologique (Fra.) adbilimsel (17)
onomasiology (İng.) adbilim (11, 19)
onomastics (İng.) adbilim (2, 10, 11);
özeladbilim (19)
Onomastik (Alm.) adbilim (11); özeladbilim (19)
onomastique (Fra.) adbilim (10, 11); özeladbilim
(19)
onomathesia (İng.) adlandırma (2)
onomatology (İng.) adbilim (2)
onomatope (T/e) yansıma (1)
onomatopée (Fra.) yansıma (8, 10, 11, 17, 19)
onomatopeic word (İng.) yansımalı sözcük (2);
yankı-sözcük (16)
onomatop(o)eia (İng.) yansıma (2, 5, 10, 11, 13,
19); yansımalı sözcük (7)
Onomatopoie (Alm.) yansıma (11, 19)
onset (İng.) hece başlangıcı (2)
ontogeny (İng.) birey dil tarihçesi (2)
ontoloji (T/e) varlıkbilim (1)
opacity (İng.) geçirimsizlik (2)
opaque (İng.) geçirimsiz (2)
open (İng.) açık (2, 11, 13, 19); geniş (13)
open class (İng.) açık küme (7)
open class word (İng.) içerik sözcüğü (2)
open ended question (İng.) açık uçlu soru (7)
open expression (İng.) açık anlatım (5)
open juncture (İng.) açık geçiş (2)
 1. Bölüm: Kaynak Dilden Türkçeye
open set (İng.) açık uçlu dizi (7)
open syllable (İng.) açık hece (13)
open-ended question (İng.) açık uçlu soru (4)
opening (İng.) açıklık, açıklık derecesi, açılma
(11, 19); açış (12); genişleme (13)
operant conditioning (İng.) yönlendirici
koşullama (7)
operasyon (T/e) eylemce (harekât), işlemce
(ameliyat), işlem (1)
opératoire (Fra.) işlemsel (17)
operator (İng.) ilk işlemci (7)
operatör (T/e) işletmen (uygulayım), yarman
(1)
OPI (İng.) Konuşma Yeterlik Sınavı (4)
oportünist (T/e) günoğlu (1)
oportünizm (T/e) günoğluculuk (1)
Opponent (Alm.) karşıçıkan (11)
opponent (İng.) karşıçıkan (11); karşıtdaş (16)
opposant (Fra.) karşıçıkan (11)
Opposition (Alm.) karşıtlık (10, 11, 19)
opposition (Fra.) karşıtlık (8, 10, 11, 17, 19)
opposition (İng.) karşıtlık (2, 7, 10, 11, 19)
opposition bilatérale (Fra.) ikiyanlı karşıtlık (8,
11, 19)
opposition binaire (Fra.) ikili karşıtlık (11, 19)
opposition constante (Fra.) sürekli karşıtlık (8,
11, 19)
opposition équipollente (Fra.) eş()öğeli
karşıtlık (8, 11, 19)
opposition graduelle (Fra.) dereceli karşıtlık (8)
opposition isolée (Fra.) tekil karşıtlık (8, 11, 19)
opposition multilatérale (Fra.) çok(-)yanlı
karşıtlık (8, 11, 19)
opposition neutralisable (Fra.) yansızlaşabilir
karşıtlık (8, 11, 19)
opposition phonologique (Fra.) sesbilimsel
karşıtlık (8)
opposition privative (Fra.) eksik öğeli karşıtlık
(8, 11, 19)
opposition proportionnelle (Fra.) orantılı
karşıtlık (8, 11, 19)
opposition supprimable (Fra.) silinebilir
karşıtlık (8)
optatif (Fra.) istek kipi (11, 19)
Optativ (Alm.) istek kipi (11, 19)
optative (İng.) istek kipi (11, 19)
optative mood (İng.) istek kipi (2)
optimal distribution (İng.) dağılımsal denge
(13)
optimist (T/e) iyimser (1)
optimizm (T/e) iyimserlik (1)
optimum age hypothesis (İng.) uygun yaş
varsayımı (7)
optional rule (İng.) seçimli kural (2)
optional transformation (İng.) seçimlik
dönüşüm (11, 19)
oraison funèbre (Fra.) ağıt söylevi (9)
106
Oral (Alm.) ağızsıl (11, 19)
oral (Fra.) ağızsıl (8, 17)
oral (İng.) ağız (13); ağızsı (2); ağızsıl (11, 19);
sözel (7)
oral approach (İng.) sözel yaklaşım (7)
oral cavity (İng.) ağız boşluğu (2, 13)
oral culture (İng.) sözel kültür (7)
oral interview (İng.) konuşma sınavı, mülakat
(4)
oral literature (İng.) sözlü edebiyat (2)
Oral Method (İng.) Sözlü Yöntem (12)
oral passage (İng.) ağız yolu (13)
Oral Proficiency Interview (İng.) Konuşma
Yeterlik Sınavı (4)
orale (Fra.) ağızsıl (11, 19)
orateur (Fra.) aytaç (9)
Oratio obliqua (Alm.) dolaylı anlatım (11, 19)
Oratio recta (Alm.) dolaysız anlatım (11, 19)
oratoire (Fra.) aytamlık (9)
oratorical speech (İng.) söylev türü konuşma
(2)
order (İng.) düzen (2, 11, 19); takım (19)
order marker (İng.) konumlayıcı (5)
order of acquisition (İng.) edinim sırası (7)
order of informativity (İng.) bilgi düzeni (2)
ordering of rules (İng.) kural sıralaması (2)
ordinal number (İng.) sıra sayısı (2, 7)
ordinal scale (İng.) sıralama ölçeği (4)
ordinary language (İng.) gündelik dil (2)
Ordnung (Alm.) düzen (11, 19); takım (19)
ordre (Fra.) düzen (11, 19); takım (19)
ordre accusé (Fra.) belirgin düzen (8)
ordre de procès (Fra.) kılınış (11, 19)
ordre mitigé (Fra.) ılımlı düzen (8)
organes de la parole (Fra.) ses örgenleri (8, 11,
19)
organizasyon (T/e) düzen, düzenleme, örgüt,
örgütleme (1)
organizatör (T/e) düzenleyen, düzenleyici,
örgütçü, örgütleyici (1)
organize etmek (T/e) düzenlemek, kurmak,
örgütlemek (1)
organs of speech (İng.) konuşma aygıtı (2); ses
aygıtı (11); ses örgenleri (8, 11, 19)
oriented (İng.) yöneltimli (14)
origin of language (İng.) dil kökeni (2)
orijin (T/e) kaynak, köken (1)
orijinal (T/e) değişik (1); özgün (1, Y)
orijinalite (T/e) değişiklik, özgünlük, yenilik (1)
Orkhun Inscriptions (İng.) Orhun Yazıtları (13)
ornitolog (T/e) kuşbilimci (1)
ornitoloji (T/e) kuşbilim (1)
Oronymie (Alm.) dağ adları bilimi (19)
oronymie (Fra.) dağ adları bilimi (19)
oronymy (İng.) dağ adları bilimi (19)
orthoepy (İng.) ölçünlü söyleyiş (2)
orthographe (Fra.) yazım (10, 11, 17, 19)
 Türkçe Terim ve Sözcükler TTS—Dilbilim
1. Derleme
Orthographie (Alm.) yazım (10, 11, 19)
orthography (İng.) yazı (7); yazım (10, 11, 13,
19)
orthographic word (İng.) yazımsal sözcük (2)
orthography (İng.) yazım (2)
Orthophonie (Alm.) sağsöyleyiş, sözdüzeltim
(19)
orthophonie (Fra.) doğru sesleme (8);
sağsöyleyiş, sözdüzeltim (19)
orthophony (İng.) sağsöyleyiş, sözdüzeltim (19)
Ortsadverb (Alm.) yer belirteci (11, 19)
oryan (T/e) doğu (1)
oryantal (T/e) doğulu, doğusal (1)
oryantalist (T/e) doğubilimci (1)
oryantalistik (T/e) doğubilim (1)
oryantalizm (T/e) doğubilim (1)
oryantasyon (T/e) yön, yöneltme,
yönlendirme, yönlenme (1)
oryantasyon merkezi (T/e) yönlendirme
merkezi (1)
oscillograph (İng.) ses dalgaları yazım aygıtı (2)
osmoz (T/e) geçişme (1)
ostensive definition (İng.) gösterimsel tanım
(2)
oşinograf (T/e) denizbilimci (1)
oşinografi (T/e) denizbilim (1)
otantik (T/e) gerçek, sağlam (1)
oto- (T/e) kendi, kendiliğinden, kendine (Yun.
önek) (1)
otoban (T/e) hızyolu (1)
otobiyografi (T/e) özgeçmiş, özyaşam öyküsü
(1)
otodidakt (T/e) özöğrenimli (1)
otokrasi (T/e) saltıkçı yönetim, saltıkçılık (1)
otokrat (T/e) saltıkçı (1)
otokritik (T/e) özeleştiri (1)
otokton (T/e) yerli (1)
ö- (T/e) gerçek, iyi (Yun. önek) (1)
ödem (T/e) şişlik, yangısız şiş (1)
107
otomasyon (T/e) özdevinim (1)
otomatik (T/e) özdevimli (1)
otomatizm (T/e) özdevim (1)
otomotiv (T/e) özgidimli (1)
otonom (T/e) özerk (1)
otonomi (T/e) özerklik (1)
otopsi (T/e) gözlegörü (1)
otorite (T/e) sözdinletirlik, sözügeçerlik, yetke,
yetkili, yetkili kişi, yüksek yetkili (kişi)
(bilimde), yüksekgörevli (yönetim ve
siyasal yaşamda) (1)
otoriter (T/e) baskılı, baskın, sözdinletir,
sözügeçer, yetkili (1)
Ottoman Poetry (İng.) Divan Şiiri (13)
Ottoman script (İng.) eski yazı (13)
Ottoman Turkish (İng.) Osmanlıca (13)
outer closure (İng.) dış kapamalı (2)
outfit (İng.) ölçüt dışında olan (4)
output (İng.) çıkı, çıkım (16); çıktı (2, 7)
output (T/e) çıktı (1)
ouvert (Fra.) açık (8, 11, 17, 19)
ouverture (Fra.) açıklık, açılma (11, 19)
oval (T/e) söbe, yumurtamsı (1)
overcorrection (İng.) aşın düzeltmecilik (2)
over-extension (İng.) aşırı genişletme (7)
overgeneralisation (İng.) aşırı genelleme (2)
overgeneralization (İng.) aşırı genelleme (3, 7)
overlapping (İng.) örtüşen (2)
over-regularization (İng.) aşırı kurallaştırma (7)
overt (İng.) açık (2)
overtone (İng.) yan anlam (2)
oxytone (İng.) sondan vurgulu (2)
oxytone language (İng.) sondan vurgulu dil (2)
oynaklanma (T/s) eklemlenme (11)
Öffnung (Alm.) açıklık, açılma (11, 19)
Öffnungsgrad (Alm.) açıklık derecesi (11, 19)
ömür (T/e) yaşam (1)
örf (T/e) gelenek, töre (1)
örfi (T/e) geleneksel (1)
örfi idare (T/e) sıkıyönetim (1)
özür (T/e) bağışıt, eksiklik, engel (1)
paha (T/e) değer, eder (1)
pair work (İng.) ikili çalışma (7, 12)
paire minimale (Fra.) en küçük çift (11, 19)
paired associate (İng.) çağrışım çifti (12)
paired-associate learning (İng.) eşleşmeli
çağrışımsal öğrenme (7)
pak (T/e) arı, temiz (1)
 1. Bölüm: Kaynak Dilden Türkçeye
pakt (T/e) antlaşma (1)
palaeography (İng.) eski yazı bilimi (2)
Palatal (Alm.) damaksıl (11, 19)
palatal (Fra.) damaksıl (8)
palatal (İng.) damaksı (13); damaksıl (2, 7, 19);
dilönü-sertdamak (13)
palatal fricative (İng.) hışırtılı (11, 19)
palatal harmony (İng.) büyük ünlü uyumu (11,
19)
palatal vowel (İng.) damaksıl (11)
palatale (Fra.) damaksıl (8, 11, 19)
Palatalharmonie (Alm.) büyük ünlü uyumu (11,
19)
palatalisation (Fra.) damaksıllaşma (11, 19);
damaksıllaştırma (19)
palatalisation (palatalization) (İng.)
damaksıllaşma (2, 7, 11, 19);
damaksıllaştırma (19)
palatalised (İng.) damaksıllaşmış (2)
Palatalisierung (Alm.) damaksılaşma (11, 19);
damaksıllaştırma (19)
palatal-l (İng.) ince-l (13)
palate (İng.) damak (2, 13)
palatogram (İng.) damak çizim (2)
palatography (İng.) damaksıl söyleyiş bilgisi (2)
paleo- (T/e) eski (Yun. önek) (1)
paleografi (T/e) eskiyazı bilgisi (1)
paleontoloji (T/e) taşılbilim (1)
palillogie (Fra.) sözcük yinelemesi (9)
palindrome (İng.) ikil okumalı sözcük (2)
palyatif (T/e) etkisiz, geçici (1)
pamphlet (Fra.) yergilik (9)
pan- (T/e) bütün, tüm (Yun. önek) (1)
panchronic (İng.) tümsüremli (19)
Panchronie (Alm.) tümsürem (19)
panchronie (Fra.) tümsürem (19)
panchronique (Fra.) tümsüremli (19)
panchronisch (Alm.) tümsüremli (19)
panchrony (İng.) tümsürem (19)
pandialectal (İng.) tüm lehçesel (2)
pandül (T/e) sarkaç (1)
panel (T/e) toplugörüşme (1)
panik (T/e) ürkü (1)
pankart (T/e) duyurumluk (1)
panorama (T/e) toplu görünüm (1)
pansiyon (T/e) barınak (1)
pansiyoncu (T/e) barınakçı (1)
pansiyonculuk (T/e) barınakçı (1)
pansiyoner (T/e) barınıcı (1)
pant- (T/e) bütün, tüm (Yun. önek) (1)
panteist (T/e) kamutanrıcı (1)
panteizm (T/e) kamutanrıcılık (1)
panter (T/e) pars (1)
panto- (T/e) bütün, tüm (Yun. önek) (1)
papyekuşe (T/e) kaymakkâğıt (1)
para- (T/e) boyunca, çevresinde, doğru , karşı,
ötesinde, üstünde, yanında (Yun. önek) (1)
108
parabole (Fra.) mesel (9)
paradigm (İng.) dizi (10, 11, 18, 19); örnekçe (7);
örneklem (2); paradigma (18, 19)
Paradigma (Alm.) dizi (10, 11, 18, 19);
paradigma (18, 19)
paradigma (İta.) dizi (8)
paradigmatic (İng.) çekimsel (12, 16); dizisel (2,
10, 11, 19); düşey (12); örneksemeli (16);
seçimsel (12)
paradigmatic axis (İng.) dikey eksen (2)
paradigmatic relation (İng.) dizisel bağıntı (11,
19)
paradigmatic relations (İng.) yatay ilişkiler (7)
paradigmatics (İng.) dizibilim (11, 19)
Paradigmatik (Alm.) dizibilim (11, 19)
paradigmatique (Fra.) dizibilim (11, 19); dizisel
(9, 10, 11, 17, 19)
paradigmatisch (Alm.) dizisel (10, 11, 19)
paradigmatische Relation (Alm.) dizisel bağıntı
(11, 19)
paradigme (Fra.) dizi (10, 11, 17, 19); paradigma
(19)
paradoks (T/e) aykırıkanı, yanıltmaç (1)
paragogue (İng.) son ses eklemeli (2)
paragraf (T/e) bölümce (1)
paragraph (İng.) bölümce (7); bölüntü (2)
paralanguage (İng.) öte dil (2)
paralel (T/e) enlem (1); koşut (1, Y)
paralellik (T/e) benzerlik (1); koşutluk (1, Y)
paralinguistic (İng.) dilötesi (2, 7)
paralinguistic features (İng.) ötedil özellikleri
(2)
paralitik (T/e) inmeli (1)
paralizi (T/e) inme (1)
parallel form (İng.) eşdeğer biçim (4)
parallel form reliability (İng.) eşdeğer biçim
güvenirliği (4)
parallelism (İng.) koşutluk (2)
parametre (T/e) değişken, değiştirgen,
evrendeğer (1)
parametric linguistics (İng.) bileşke dilbilimi (2)
parankima (T/e) özekdoku (1)
paranoya (T/e) yansıtımca (1)
parantez (T/e) ayraç (1, 11)
Paraphrase (Alm.) açımlama (11, 19)
paraphrase (Fra.) açımlama (11, 19)
paraphrase (İng.) açımlama (2, 7, 11, 12, 13, 19);
eş-anlatım (12); eşsöz (12)
Paraphrasierungstransformation (Alm.)
açımlamalı dönüşüm (11, 19)
paraphrasing transformation (İng.) açımlamalı
dönüşüm (11, 19)
paraplasm (İng.) yeni yapım sözcük (2)
parasitic (İng.) iç türemeli (2)
parasynthesis (İng.) türetme ekli yapı (2)
Parataxe (Alm.) yanaşık sıralam (19)
parataxe (Fra.) yanaşık sıralam (19)
 Türkçe Terim ve Sözcükler TTS—Dilbilim
1. Derleme
parataxis (İng.) bağlaçsız birleşim (2); yanaşık
sıralam (19)
paratexte (Fra.) metin dışı (9)
paratoner (T/e) yıldırımlık, yıldırımsavar (1)
parazit (T/e) asalak, ekti (1)
parazitoloji (T/e) asalakbilim (1)
parcours génératif (Fra.) genel izlem (9)
parça (T/e) bölecik (1)
pardesü (T/e) yağmurluk (1)
pardon (T/e) bağışlayın, bağışlayınız (1)
parent language (İng.) anadil (2)
parenté linguistique (Fra.) dil akrabalığı (17)
Parenthese (Alm.) ayraç (19)
parenthèse (Fra.) ayraç (11, 19)
Parenthesis (Alm.) ayraç (11)
parenthesis (İng.) ayraç (2, 11, 19)
parenthetical clause (İng.) ara()tümce (2, 11,
19)
parenthétisation (Fra.) ayraçlama (11, 19)
park (T/e) durguluk, gezilik (1)
parkur (T/e) yarışyolu (1)
parler (Fra.) ağız (10, 11, 17, 19)
parodi (T/e) gülünçleme (1)
parole (Fra.) konuşma (11, 19); söz (8, 10, 11, 17,
19)
parole (İng.) kişisel söz (16); söz (2, 8, 10)
paromasis (İng.) ses benzeşimi (2)
paronomase (Fra.) ses()benzeşimi (9, 11, 19)
paronomasia (İng.) kökteşleme (2); ses
benzeşimi (19)
Paronomasie (Alm.) sesbenzeşimi (11, 19)
paronomasis (İng.) sesbenzeşimi (11)
paronomastique (Fra.) sesbenzeşimsel (8)
paronym (İng.) eş köklü sözcük (2)
paronyme (Fra.) okşar (19)
Paronymie (Alm.) okşarlık (19)
paronymie (Fra.) okşarlık (19)
Paronymon (Alm.) okşar (19)
paronymous (İng.) okşar (19)
paronymy (İng.) okşarlık (19)
paroxytone (İng.) sondan önce vurgulu (2)
parsel (T/e) yerbölüm (1)
parsellemek (T/e) yerbölümlemek (1)
parsing (İng.) çözümleme (2)
part of speech (İng.) sözcük türü (2, 11, 19)
part taym (part time) (T/e) yarım gün
(çalışma) (1)
parte (İta.) bölüm (8)
parti (T/e) bölüm, eğlence, eğlenti, kazanç,
vurgun, yöndeşlik (1)
partial assimilation (İng.) yaklaşık benzeşim (2)
partial devoicing (İng.) yarı ötümsüzleşme (13)
partial recurrence (İng.) parçalı yineleme (2)
participant (İng.) katılan (2); katılımcı (7)
participe (Fra.) ortaç (9, 11, 17, 19)
participle (İng.) eylemsi (12); ortaç (2, 7, 11, 19)
particle (İng.) ilgeç (2, 10, 11, 19); parçacık (2)
109
particularité (Fra.) özellik (8)
particule (Fra.) ilgeç (10, 11, 17, 19)
particule de négation (Fra.) olumsuzluk öğesi
(11, 19)
particule interrogative (Fra.) soru eki (11, 19)
particle (İng.) parçacık (7)
partie du discours (Fra.) sözcük türü (11, 19)
Partikel (Alm.) ilgeç (10, 11, 19)
partisip (T/e) ortaç (1)
partitive (İng.) parçacıl tanımlık (2)
partizione (İta.) bölümleme (8)
Partizip (Alm.) ortaç (11, 19)
Partizipium (Alm.) ortaç (11)
parts of speech (İng.) sözcük türü (7)
part-score analysis (İng.) bölümsel sonuç
çözümlemesi (4)
pasaj (T/e) bölüm, geçit, parça (yazıda) (1)
pasaport (T/e) geçiş belgesi, geçişlik (1)
pasif (T/e) edilgen (1, Y); edilgin (Y); etkisiz,
eylemsiz (1)
pasifikasyon (T/e) barışlandırma (1)
pasigraphy (İng.) genel geçer yazım (2)
paso (T/e) yol kimliği (1)
pass mark (İng.) başarı notu, geçiş notu (4)
passage item (İng.) metin maddesi (4)
passé (Fra.) geçmiş zaman (11, 19)
passé défini (Fra.) belirli geçmiş zaman (11, 19)
passé indéfini (Fra.) belirsiz geçmiş zaman (11,
19)
passé indéterminé (Fra.) belirsiz geçmiş
zaman (11, 19)
passé simple (Fra.) belirli geçmiş zaman (9, 11,
19)
passif (Fra.) edilgen (8, 17)
Passiv (Alm.) edilgen çatı, edilgen eylem (11,
19)
passive (İng.) edilgen (2, 5, 7)
passive language knowledge (İng.) edilgen dil
bilgisi (7)
passive verb (İng.) edilgen eylem (11); edilgen
çatı (19)
passive vocabulary (İng.) edilgen sözcük bilgisi
(4); edilgen sözvarlığı (7)
passive voice (İng.) edilgen çatı (2, 11, 19)
passivisation (İng.) edilgenleştirme (2)
Passivum (Alm.) edilgen çatı, edilgen eylem
(11)
past (İng.) geçmiş (2); geçmiş zaman (11, 19)
past definite (İng.) belirli geçmiş zaman (11,
19)
past indefinite (İng.) belirsiz geçmiş zaman
(11, 19)
past participle (İng.) geçmiş zaman ortacı (2)
past perfect (İng.) belirli geçmiş zaman (11,
19); geçmişte geçmiş zaman (2)
past tense (İng.) geçmiş zaman (2, 7, 8)
pastiche (Fra.) benzek (9)
pastoral (T/e) çobanlama (1)
 1. Bölüm: Kaynak Dilden Türkçeye
paten (T/e) kayakça, kayakkabı (1)
patent (T/e) buluşbelgesi, tekel (1)
patetik (T/e) dokunaklı (1)
path analysis (İng.) ilişki çözümlemesi (4)
pathétique (Fra.) dokunaklı (9)
patient (İng.) erek (2); etkilenen (5, 13); katılan
(2)
patient deletion (İng.) etkilenen silimi (5)
patika (T/e) keçiyolu (1)
patinaj (T/e) kayakça ile kayma, kayma (1)
patois (Fra.) ağız (8, 11); taşra ağzı (19)
patois (İng.) yerellehçe (2); taşra ağzı (19)
patriarkal (T/e) ataerkil (1)
patron (T/e) başçı, biçintilik, işveren (1)
patronymic (İng.) baba kökenli ad (2)
pattern (İng.) örgü (8, 12); örüntü, yapı (2)
pattern (T/e) biçit (1)
pattern drill (İng.) yapı alıştırması (2)
pattern practice (İng.) kalıp alıştırması, örüntü
alıştırması (7); örgü alıştırması (12)
Pause (Alm.) durak (10, 11, 19)
pause (Fra.) ara verme (9); durak (8, 10, 11, 19)
pause (İng.) durak (2, 10, 11, 13, 19)
pausing (İng.) duraklama (7)
payan (T/e) sınır, son (1)
paybent (T/e) ayakbağı, köstek (1)
paye (T/e) aşama, derece (1)
paye vermek (T/e) değer vermek (1)
payidar (T/e) durucu, kalımlı, sürekli (1)
payimal (T/e) ayak altında kalmış, çiğnenmiş
(1)
payitaht (T/e) başkent (1)
payplayn (pipe-line) (T/e) boru yolu (1)
peak (İng.) hece ortası (13)
peak of prominence (İng.) hece doruğu (2)
pedagog (T/e) eğitbilimci, eğitimci (1)
pedagogical grammar (İng.) eğitim amaçlı
dilbilgisi (2); öğretimsel dilbilgisi (7)
pedagoji (T/e) eğitbilim, eğitim (1)
pedal (T/e) ayaklık (1)
peder (T/e) baba (1)
pederşahi (T/e) ataerkil (1)
pedigree theory (İng.) dil ailesi kuramı (2)
pedolog (T/e) çocukbilimci (1)
pedoloji (T/e) çocukbilim (1)
peer group (İng.) akran kümesi (2, 7); yaşıt
kümesi (2); yaşıtlar kümesi (15)
peer teaching (İng.) akran öğretimi (7); arkadaş
kümesi içinde öğretim (3)
pehlivan (T/e) güreşçi (1)
pejmürde (T/e) dağınık, eski püskü, yırtık
pırtık (1)
pejoratif (T/e) yermeli (1)
péjoratif (Fra.) aşağılayıcı (11, 19)
pejoration (İng.) anlam kötülenmesi (2)
pejorativ (Alm.) aşağılayıcı (11, 19)
110
pejorative (İng.) aşağılayıcı (2, 11, 19);
küçültücü (2)
pen- (T/e) neredeyse (Lat. önek) (1)
pense (T/e) kıskaç (1)
pensée créative et globale (Fra.) yaratıcı ve
genel düşünce (9)
pentür (T/e) boyam, boyar (1)
per- (T/e) aracılığıyla (Lat. önek) (1)
perakende (T/e) azar azar (yapılan, satılan),
tekten (1)
perakendeci (T/e) tektenci (1)
percentile (İng.) yüzde (4)
percentile band (İng.) yüzde aralığı (4)
percentile rank (İng.) sınıflama yüzdesi (4)
perception (İng.) algılama (2, 7)
peregrenism (İng.) yabancı sözcük (2)
perestiş etmek (T/e) tapınmak, tapmak (1)
perestişkâr (T/e) tutkun, vurgun (1)
perfect (İng.) bitmişlik (7)
perfect aspect (İng.) bitmişlik görünüşü (11, 19)
perfect tense (İng.) bitmişlik zamanı (2)
perfective aspect (İng.) bitmişlik görünüşü (2,
7, 11, 19)
perfeksiyonist (T/e) yetkinci (1)
perfeksiyonizm (T/e) yetkincilik (1)
Perfekt (Alm.) belirli geçmiş zaman (11, 19)
perfektive Aktionsart (Alm.) bitmişlik görünüşü
(11, 19)
Perfektum (Alm.) belirli geçmiş zaman (11)
performance (Fra.) edim (9, 10, 11, 17, 19)
performance (İng.) dil kullanımı (2, 15); edim (2,
4, 7, 8, 10, 11, 19); söz dökümü (16)
performance objective (İng.) edimsel erek (7)
performance test (İng.) edim sınavı (4)
performans (T/e) başarım (1, Y); edim (Y)
Performanz (Alm.) edim (10, 11, 19)
performatif (Fra.) edimsel (9, 19); edimsel
gerçekleştirici (11); gerçekleştirici (19)
performativ (Alm.) edimsel, gerçekleştirici (11,
19)
performative (İng.) edimsel (2, 5, 7, 19); edimsel
gerçekleştirici (11); gerçekleştirici (19)
performatives (İng.) sözedimler (12)
pergel (T/e) yayçizer (1)
peri- (T/e) çepeçevre, çevresinde (Yun. önek)
(1)
période (Fra.) sıralama (9)
peripatetizm (T/e) gezimcilik (1)
péripétie (Fra.) beklenmedik olgu (9)
Periphrase (Alm.) dolaylama (11, 19)
périphrase (Fra.) dolaylama (9, 11, 19)
periphrasis (İng.) dolaylama (2, 11, 19)
périssologie (Fra.) kıtık (9)
perişan (T/e) acınsı, dağınık, darmadağın,
ezgin (1)
periton (T/e) karınzarı (1)
peritonit (T/e) karınzarı yangısı (1)
 Türkçe Terim ve Sözcükler TTS—Dilbilim
1. Derleme
periyodik (T/e) aralıklı, dönemsel, sürekli,
sürekli yayın (1)
perlocution (Fra.) etki()söz (9, 11, 17, 19)
perlocution (İng.) etki()söz (2, 11, 19);
yaptırımsal etki (16)
perlocutionary act (İng.) etkisöz (7); söz ile
etkileme (12)
Perlokution (Alm.) etki()söz (11, 19)
permissive aspect (İng.) kalıcılık görünüşü (2)
permutable (Fra.) değişili (8)
Permutation (Alm.) değişi (10, 11, 19); değiştiri
(11, 19)
permutation (Fra.) değişi (10, 11, 17, 19);
değiştiri (11, 19)
permutation (İng.) değişi (10, 11, 19); değiştiri
(11, 19); yer değiştirme (2)
peron (T/e) yanaşlık (1)
persistence in autonomous learning (İng.)
özerk öğrenmede ısrar (14)
persistence in overcoming obstacles (İng.)
engellerin üstesinden gelmek için ısrar (14)
Person (Alm.) kişi (10, 11, 19)
person (İng.) kişi (2, 10, 11, 19)
person discriminability (İng.) birey
ayırdedilebilirliği (4)
person oriented elaborated code (İng.) kişi
yönelimli geniş düzenek (15)
personal ending (İng.) kişi eki (2, 11, 19)
personal pronoun (İng.) kişi adılı (7, 11, 19)
personal responsibility orientation model
(İng.) kişisel sorumluluk yöneltimi modeli (14)
Personalendung (Alm.) kişi eki (11, 19)
personality factor (İng.) kişilik etmeni (12)
personality test (İng.) kişilik sınavı (4)
personality variables (İng.) kişisel değişkenler
(7)
Personalpronomen (Alm.) kişi adılı (11, 19)
personel (T/e) görevliler (1)
personne (Fra.) kişi (10, 11, 19)
personnification (Fra.) kişileşme (9)
perspektif (T/e) görünge (1)
pertavsız (T/e) büyüteç (1)
pertinence (Fra.) ayırıcılık (10, 11); belirginlik (8,
10, 11, 17, 19)
pertinent (Fra.) ayırıcı (10); belirgin (8, 10, 17,
19)
peruk (T/e) takma saç (1)
peruka (T/e) takma saç (1)
perva (T/e) çekinme, korku, sakınma (1)
pervasız (T/e) çekinmesiz, korkusuz,
sakınmasız (1)
peryot (T/e) süre aralığı (1)
pesimist (T/e) karamsar, kötümser (1)
pesimizm (T/e) karamsarlık, kötümserlik (1)
pespaye (T/e) alçak, soysuz (1)
peş (T/e) arka (1)
peşin (T/e) ön, önceden, önden (1)
111
peşin hüküm (T/e) önyargı (1)
peşinat (T/e) öndelik (1)
peşpeşe (T/e) birbiri ardından (1)
PET (İng.) Başlangıç Düzeyi İngilizce Sınavı (4)
petroglyph (İng.) eski taş yazısı (2)
petrol (T/e) akaryakıt, yeryağı (1)
peyda etmek (T/e) edinmek, ortaya çıkarmak
(1)
peyda olmak (T/e) ortaya çıkmak (1)
peyderpey (T/e) azar azar, bölüm bölüm (1)
peygamber (T/e) yalvaç (1)
peyk (T/e) uydu (1)
peyman (T/e) ant (1)
peymane (T/e) içki bardağı (1)
peyzaj (T/e) kır resmi (1)
Phänomen (Alm.) görüngü (18)
phantom word (İng.) yanıltıcı biçim (2)
Pharyngal (Alm.) boğazsıl (11, 19)
pharyngale (Fra.) boğazsıl (11, 19)
pharyngalisation (Fra.) boğazsıllaşma,
boğazsıllaştırma (19)
Pharyngalisierung (Alm.) boğazsıllaşma,
boğazsıllaştırma (19)
pharyngeal (İng.) boğazsıl (2, 11, 19); yutak (13)
pharyngeal cavity (İng.) gırtlak boşluğu (2);
yutak boşluğu (13)
pharyngealisation (İng.) boğazsıllaşma,
boğazsıllaştırma (19)
pharynx (İng.) yutak (13)
phase of articulation (İng.) söyleyiş aşaması (2)
phatic (İng.) ilişkisel (2); söz açıcı (12)
phatic communion (İng.) ilişki işlevi (7)
phatic function (İng.) ilişki işlevi (2, 11, 19)
phatische Funktion (Alm.) ilişki işlevi (11, 19)
phème (Fra.) sesbirimcik (10, 11, 17, 19)
phememe (İng.) birimcil (2)
phémème (Fra.) sesbirimcik demeti (10, 11, 17,
19)
phenomen (İng.) görüngü (18)
phenomenon (İng.) görüngü (2)
Philologie (Alm.) betikbilim (10, 11, 19)
philologie (Fra.) betikbilim (10, 11, 17, 19)
philologie comparée (Fra.) karşılaştırmalı
betikbilim (17)
philology (İng.) betikbilim (8, 10, 11, 19); dilcilik
(2); filoloji (2, 7)
philosophical grammar (İng.) kavramsal
dilbilgisi (2)
philosophy (İng.) düşünbilim (16)
philosophy of language (İng.) dil felsefesi (2)
phobia (İng.) ürküntülü davranış (16)
Phon (Alm.) ses (19)
phonaesthetics (İng.) ses simgeciliği (2)
Phonation (Alm.) sesleme (10, 11, 19)
phonation (Fra.) sesleme (8, 10, 11, 17, 19)
phonation (İng.) sesleme (2, 10, 11, 19); ünleme
(13)
 1. Bölüm: Kaynak Dilden Türkçeye
phone (Fra.) ses (19)
phone (İng.) selenli (11); ses (18, 19);
sesbirimcik (2)
Phonem (Alm.) sesbirim (10, 11, 19)
phonematic unit (İng.) büründışı birim (2)
phonematics (İng.) sesbirimbilim (2, 10, 11, 19)
Phonematik (Alm.) sesbirimbilim (10, 11, 19)
phonématique (Fra.) sesbirimbilim (10, 11, 17,
19)
phoneme (İng.) birimses (16); sesbirim (2, 7, 8,
10, 11, 13, 19)
phonéme (Fra.) sesbirim (8, 9, 10, 11, 17, 19)
phonème final (Fra.) sonses (11, 19)
phonème initial (Fra.) önses (11, 19)
phonème intérieur (Fra.) içses (11, 19)
phonème zéro (Fra.) sıfır sesbirim (19)
phonemic (İng.) sesbirimsel (2)
phonemic analysis (İng.) sesbirim
çözümlemesi (7)
phonemic features (İng.) sesbirimsel özellikler
(13)
phonemic representation (İng.) sesbirimsel
gösterim (8); sesbirimsel yazım (13)
phonemics (İng.) sesbilim (2, 11, 19);
sesbirimbilgisi (7); sesbirimbilim (10, 11, 19);
yazımbilim, yazımsal sesdizimi (13)
Phonemik (Alm.) sesbirimbilim (11, 19)
phonémique (Fra.) sesbirimbilim (11)
phonetic (İng.) sesbilgisel (2, 10, 11, 19); sesçil
(8, 10, 11, 13, 19)
phonetic alphabet (İng.) sesçil abece (11, 19);
sesçil alfabe (2)
phonetic change (İng.) ses değişimi (11, 19);
sesel değişim (13)
phonetic law (İng.) ses yasası (2)
Phonetic Method (İng.) Sesbilimsel Yöntem (12)
phonetic notation (İng.) sesçil yazım (2)
phonetic script (İng.) sesçil simge (7)
phonetic symbols (İng.) sesçil simge (7)
phonetic transcription (İng.) sesçil çevriyazı (2,
11, 19)
phonetical (İng.) sesçil (8)
phoneticial (İng.) sesbilgisi uzmanı (2)
phonetics (İng.) sesbilgisi (2, 7, 8, 10, 11, 13, 19);
sesbilim (13, Y)
Phonetik (Alm.) sesbilgisi (11, 19)
phonétique (Fra.) sesbilgisel (8, 10, 11, 19);
sesbilgisi (8, 9, 10, 11, 17, 19); sesçil (8, 10, 11,
17, 19)
phonetisch (Alm.) sesbilgisel (10, 11, 19); sesçil
(10, 11, 19)
phonetische Transkription (Alm.) sesçil
çevriyazı (11, 19)
phonetische Umschrift (Alm.) sesçil yazı (11,
19)
phonetisches Alphabet (Alm.) sesçil abece (11,
19)
phonic (İng.) sesçil (2)
112
phonics (İng.) ses okuma bilgisi (2)
phonique (Fra.) sesli (17); sessel (8)
phonogram (İng.) ses yazım birimi (2)
phonography (İng.) ses yazımcılığı (2)
phonologic (İng.) sesbilimsel (8)
phonological (İng.) sesbilimsel (2, 10, 11, 19)
phonological component (İng.) sesbilgisi
bileşeni (2); sesbilimsel bileşen (2, 8, 11, 19)
phonological feature (İng.) sesbirimcik (10, 11)
phonological transcription (İng.) sesbilimsel
çevriyazı (11, 19)
Phonologie (Alm.) sesbilim (10, 11, 18, 19)
phonologie (Fra.) sesbilim (8, 9, 10, 11, 17, 19)
phonologie descriptive (Fra.) betimsel sesbilim
(8)
phonologie générative (Fra.) üretici sesbilim
(11, 17, 19)
phonologie synchronique (Fra.) eşsüremli
sesbilim (8)
phonologique (Fra.) sesbilimsel (8, 10, 11, 17,
19)
phonologisch (Alm.) sesbilimsel (10, 11, 19)
phonologische Komponente (Alm.) sesbilimsel
bileşen (11, 19)
phonologische Transkription (Alm.) sesbilimsel
çevriyazı (11, 19)
phonologisches Merkmal (Alm.) sesbirimcik
(10, 11)
phonologist (İng.) sesbilim uzmanı (2)
phonology (İng.) görevsel sesbilim (2); sesbilim
(7, 8, 10, 11, 18, 19); sesdizim (13, Y)
phonometrics (İng.) sesbilimsel çözümleme (2)
phono-morphology (İng.) sesbiçim bilgisi (2)
phonostylistics (İng.) ses biçembilgisi (2)
phonotactics (İng.) sesbirim dizge bilgisi (2)
phrasal stress (İng.) tamlama vurgusu (13)
phrasal verb (İng.) öbeksi eylem (7)
phrase (Fra.) tümce (8, 10, 11, 17, 19)
phrase (İng.) deyim (11); dizilim (8); öbek (2, 7,
Y)
phrase affirmative (Fra.) olumlu tümce (11, 19)
phrase assertive (Fra.) bildirme tümcesi (11)
phrase composée (Fra.) bileşik tümce (11, 19)
phrase constituante (Fra.) kurucu tümce (11,
19)
phrase déclarative (Fra.) bildirme tümcesi (11,
19)
phrase dérivée (Fra.) türemiş tümce (11, 19)
phrase elliptique (Fra.) eksiltili tümce (8)
phrase énonciative (Fra.) bildirme tümcesi (11,
19)
phrase exclamative (Fra.) ünlem tümcesi (11,
19)
phrase impérative (Fra.) buyrum tümcesi (11,
19)
phrase interjective (Fra.) ünlem tümcesi (11,
19)
 Türkçe Terim ve Sözcükler TTS—Dilbilim
1. Derleme
phrase interrogative (Fra.) soru tümcesi (11,
19)
phrase matrice (Fra.) ana()tümce (11, 19)
phrase négative (Fra.) olumsuzluk tümcesi (11);
olumsuz tümce (19)
phrase nominale (Fra.) ad tümcesi (11, 19)
phrase noyau (Fra.) çekirdek tümce (11, 19)
phrase nucléaire (Fra.) çekirdek tümce (11, 19)
phrase simple (Fra.) yalın tümce (11, 19)
phrase structure (İng.) öbek yapısı (2)
phrase structure grammar (İng.) öbek yapısı
dilbilgisi (7)
phrase verbale (Fra.) eylem tümcesi (11, 19)
phrastic (İng.) tümcesel (2, 11)
phrastique (Fra.) tümcesel (11, 19)
phrastisch (Alm.) tümcesel (11, 19)
phylogeny (İng.) dil dizgesi tarihçesi (2)
Piagetian developmental stages (İng.) Piaget
gelişim basamakları (7)
piano del contenuto (İta.) içerik düzlemi (8)
piano dell‘espressione (İta.) anlatım düzlemi
(8)
pictogram (İng.) resim yazı (2)
pictographic writing (İng.) görüntüsel yazı (11,
19)
pictorial test (İng.) resimli sınav (4)
pidgin (İng.) çalık dil (12); karma dil (2, 7, 12);
karma diller (11)
pidginization (pidginisation) (İng.)
karmalaşma (7); yalınlaşma (12)
pidginize (İng.) karmalaşmak (2, 15)
piece of information (İng.) bilgi-birim, bim (16)
piknik (T/e) (yemekli) kır gezisi (1)
pilot (T/e) uçman (1)
pilot test (İng.) deneme çalışması, deneme
sınavı (4)
pilotluk (T/e) uçmanlık (1)
pingpong (T/e) masatopu (1)
pinti (T/e) kısmık (1)
pipe-line (payplayn) (T/e) boru yolu (1)
piraye (T/e) bezek, süs (1)
pirüpak (T/e) arı, lekesiz, tertemiz (1)
pist (T/e) inişlik (uçaklar için), oyunluk (dans
için), yarışlık (buz vb.) (1)
pişdar (T/e) öncü (1)
pişva (T/e) önder (1)
pitch (İng.) perde (13); yükseklik (2, 11, 19)
pitch change (İng.) perde değişimi (13)
pitch level (İng.) ses yükseklik düzeyi (7)
pitch of voice (İng.) ses perdesi (13)
pitch range (İng.) ses yükseklik düzeyi (7)
pitoresk (T/e) canlı, çekici, gözalıcı, gözalıcılık
a., güzel görünümlü, ilginç, özgün,
özgünlük, renklemeli (1)
pivot grammar (İng.) eksen dilbilgisi (7)
pivot structure (İng.) mihver yapı (2)
piyes (T/e) oyun (1)
113
place of articulation (İng.) çıkak, çıkış noktası
(7); çıkış yeri (13); eklemleme noktası (2)
placement (İng.) yerleştirme (4)
placement test (İng.) yerleştirme sınavı (4, 7)
plaj (T/e) çimerlik, kumla (1)
plan (Fra.) düzlem (17)
plan (İng.) tasarım (2)
plan (T/e) tasar (1)
plan d‘appel (Fra.) çağrı düzlemi (8)
plan expressif (Fra.) anlatımsal düzlem (8)
plan représentatif (Fra.) gösterim düzlemi (8)
plane (İng.) düzlem (2)
planet (T/e) gezegen (1)
plantasyon (T/e) ekimlik (1)
plasenta (T/e) döleşi (1)
plasman (T/e) yatırım (1)
plaster (T/e) yara bandı (1)
plastik (T/e) yoğruk, yoğrumsal (1)
platform (T/e) düzlük , seki, taban, tasarılar,
tasarılar, temel düşünceler (1)
platokurtic distribution (İng.) basık dağılım (4)
Platt (Alm.) taşra ağzı (19)
playboy (İng.) sefa çapkını (16)
plene writing (İng.) eksik yazım (2)
pleonasm (İng.) söz uzatımı (2, 11, 19)
pléonasme (Fra.) söz uzatımı (11, 19); sözcük
arttırımı (9)
Pleonasmus (Alm.) söz uzatımı (11, 19)
Plerem (Alm.) dolubirim (11, 19)
plerem (İng.) dolu birim (2)
plereme (İng.) dolubirim (11, 19)
plérème (Fra.) dolubirim (11, 19)
plexity (İng.) çok zamanlılık (2)
plosion (İng.) içpatlama (11, 19); patlama (2)
Plosiv (Alm.) patlamalı (19)
plosive (Fra.) patlamalı (19)
plosive (İng.) içpatlamalı (11, 19); patlamalı (2,
13, 19)
pluperfect tense (İng.) hikaye bileşik zamanı
(2)
Plural (Alm.) çoğul (10, 11, 19)
plural (Alm.) çoğul (10)
plural (İng.) çoğul (2, 10, 11, 19)
pluraliser (İng.) çoğullaştırıcı (2)
pluricultural (İng.) çoğul ekinli (Y)
pluriculturalism (İng.) çoğul ekinlilik (Y)
pluriel (Fra.) çoğul (8, 10, 11, 17, 19)
plurilingual (İng.) çoğuldilli (Y)
plurilingualism (İng.) çoğuldillilik (Y);
çok()dillilik (2, 19)
Plurilingualismus (Alm.) çokdillilik (19)
plurilinguisme (Fra.) çokdillilik (10, 11, 19)
Plurilinguismus (Alm.) çokdillilik (19)
plus juncture (İng.) sözcük ayırma aralığı (2)
plüralist (T/e) çoğulcu (1)
plüralizm (T/e) çoğulculuk (1)
plütokrasi (T/e) varsılerki (1)
 1. Bölüm: Kaynak Dilden Türkçeye
plütokrat (T/e) varsılerkçi (1)
pnömoni (T/e) satlıcan (1)
podyum (T/e) seki (1)
Poetik (Alm.) yazınbilim (19)
poetic function (İng.) sanat işlevi (11); yazınsal
işlev (2, 11, 19); yazın işlevi (19)
poetics (İng.) yazınbilim (2, 19)
poétique (Fra.) yazınbilim (8, 19)
poetische Funktion (Alm.) sanat işlevi (11)
yazın işlevi (19); yazınsal işlev (11, 19)
point d‘articulation (Fra.) eklemleme noktası
(11, 19)
point of articulation (İng.) boğumlama noktası
(2); eklemleme noktası (11, 19)
point-biserial correlation (İng.) nokta çift sıralı
eşdeşleme (4)
polar (İng.) kutupsal (12)
polarizasyon (T/e) uçlaşma (1)
polemik (T/e) kalem tartışması, söz güreşi,
tartışı, yazılı tartışma (1)
polemik yapmak (T/e) söz güreştirmek (1)
polémique (Fra.) kalem kavgasına yatkın (9)
poli- (T/e) çok (Yun. önek) (1)
polifoni (T/e) çokseslilik (1)
poligam (T/e) çokevli (1)
poligami (T/e) çokevlilik (1)
poligon (T/e) atış yeri, çokgen (1)
polisaj (T/e) parlatma (1)
polite form (İng.) incelikli biçim (2)
politeist (T/e) çoktanrılı (1)
politeizm (T/e) çoktanrıcılık (1)
politeness (İng.) incelik (7)
politik (T/e) siyasal (1, Y)
politika (T/e) siyasa (1, Y)
poly- (T/e) çok (Yun. önek) (1)
polygenesis theory (İng.) çok kökenlilik kuramı
(2)
polyglot (İng.) çok dilli (2)
polylingualism (İng.) çok dillilik (2)
polylogue (İng.) çoklu konuşma (2)
polyphonématique (Fra.) çoksesbirimli (8)
polyphonie (Fra.) çokseslilik (9)
polyphony (İng.) çok seslilik (2)
polyptoton (İng.) sözcük türü kaydırması (2)
polysem (Alm.) çokanlamlı (10, 11, 19)
Polysemie (Alm.) çokanlamlılık (10, 11, 19)
polysémie (Fra.) çokanlamlılık (9, 10, 11, 17, 19)
polysémique (Fra.) çokanlamlı (10, 11, 17, 19)
polysemous (İng.) çokanlamlı (10, 11, 19)
polysemy (İng.) çok anlamlı (12);
çok()anlamlılık (2, 7, 10, 11, 19)
polysyllabic (İng.) çokheceli (7)
polysyllable (İng.) çok heceli (2)
Polysyndese (Alm.) çokbağlaçlılık (11)
polysyndète (Fra.) çokbağlaçlılık (11, 19)
Polysyndeton (Alm.) çokbağlaçlılık (11, 19)
polysyndeton (İng.) çok()bağlaçlılık (2, 11, 19)
114
polysynthetic (İng.) geçişimli (2)
polysynthetic languages (İng.) çokbireşimli
diller (11, 19)
polysynthetische Sprachen (Alm.) çokbireşimli
diller (11, 19)
polytone (İng.) çok tonlu (2)
polyvalence (İng.) anlamsal çok değerlilik (2)
ponctuation (Fra.) noktalama (11, 19)
pongid (İng.) maymunumsu (16)
pooh pooh theory (İng.) ünlem kuramı (2)
pop quiz (İng.) anlık sınama, anlık sınav (4)
popular etymology (İng.) halk kökenlemesi (2)
population (İng.) evren (4, Y); kitle (4)
popüler (T/e) sevilgen, tutulan, yayılgan (1)
pornografi (T/e) açık saçık yayın (1)
portatif (T/e) sökülüp takılır, taşınabilir, taşınır
(1)
portfolio (İng.) dosya (4)
portfolio assessment (İng.) dosya
değerlendirmesi (4)
portmanto (T/e) askı, askılık (1)
portmanteau word (İng.) kaynaşım sözcük (2)
portrait (Fra.) betimce (9)
Position (Alm.) yer (18)
position (İng.) yer (18)
positional variant (İng.) koşullu değişken (2)
positioner (İng.) konumlayıcı (5)
positioning (İng.) konumlama (5)
positionnement (Fra.) konumlanma (9)
positive contributer for realising (İng.)
sağlayan (5)
positive correlation (İng.) olumlu bağıntı,
olumlu eşdeşleme (4)
positive degree (İng.) yalın durum (2)
positive sentence (İng.) olumlu tümce (2)
positively cause (İng.) sağlama (5)
positively skewed distribution (İng.) sağa
çarpık dağılım (4)
positivism (İng.) olguculuk (2)
possessif (Fra.) iyelik öğesi (11, 19)
possessing a subject (İng.) özde özneli (5)
possessing an object (İng.) özde nesneli (5)
Possessiv (Alm.) iyelik öğesi (11, 19)
possessive (İng.) iyelik (2); iyelik öğesi (11, 19)
possessive case (İng.) iyelik durumu (2)
possessive suffix (İng.) iyelik (7); iyelik eki (11,
19)
Possessivsuffix (Alm.) iyelik eki (11, 19)
post- (İng.) art (12)
post- (T/e) art, sonra (Lat. önek) (1)
post predicate constituents (İng.) devrik dizim
(13)
post predication (İng.) anlamlanabilir devriklik
(13)
post test (İng.) art sınav (7)
postalvéolaire (Fra.) artdişyuvasıl (8)
postérieur (Fra.) art (11, 17, 19); kalın (11, 19)
 Türkçe Terim ve Sözcükler TTS—Dilbilim
1. Derleme
postfix (İng.) sonek (2)
postmodifier (İng.) sonlamalı niteleyen (7)
Postpalatal (Alm.) artdamaksıl (11, 19)
post-palatal (Fra.) artdamaksıl (19)
postpalatale (Fra.) artdamaksıl (8, 11, 19)
Postposition (Alm.) ilgeç (11, 19)
postposition (Fra.) ilgeç (10, 11, 17, 19)
postposition (İng.) edat (7); ilgeç (2, 10, 11, 19);
son takı (2)
post-predicate (İng.) devrik (5)
post-predication (İng.) devrik dizim (13)
postrestant (T/e) beklerulak (1)
post-session (İng.) art oturum (12)
post-test (İng.) art sınav (4)
potansiyel (T/e) gizilgüç (1, Y)
potansiyel … (T/e) gizil … (Y)
potentiality (İng.) gücüllük (2)
power test (İng.) güç sınavı, yeterlik sınavı (4)
poz (T/e) duruş (1)
pozisyon (T/e) durum, konum (1)
pozitif (T/e) ak (fotoğrafçılıkta), artı , artı , artı
yük , artı yüklü , doğal (türe), geçerli (türe)
, olgucu , olgul, olumlu, tanıtlı, var (gebelik
testi), yazılı (türe) (1)
pozitivizm (T/e) olguculuk (1)
practical (İng.) kılgısal (8)
practicality (İng.) uygulanabilirlik (4)
practice (İng.) alıştırma (12)
practice effect (İng.) uygulama etkisi (4)
Prädikat (Alm.) yüklem (10, 11, 19)
Prädikation (Alm.) yüklemleme (19)
prae- (T/e) ön (Lat. önek) (1)
praeter- (T/e) -den çok, -in çevresinde (Lat.
önek) (1)
Präfix (Alm.) önek (11, 19)
pragma linguistics (İng.) edimbilim (19)
Pragmalinguistik (Alm.) edimbilim (19)
pragmalinguistique (Fra.) edimbilim (19)
pragmatic (İng.) edimsel (5)
pragmatic competence (İng.) edimbilim yetisi
(7); edimsel edinç, kullanım edinci (4)
pragmatic component (İng.) edimsel bileşen
(11, 19)
pragmatic test (İng.) edim sınavı (4)
pragmatic translation (İng.) kullanımsal çeviri
(2)
pragmatics (İng.) bağlamsal dilbilim (16);
edimbilim (2, 7, 11, 15, 12, 18, 19);
kullanımbilgisi (2)
Pragmatik (Alm.) edimbilim (11, 18, 19)
pragmatique (Fra.) edimbilim (9, 11, 17, 19)
pragmatische Komponente (Alm.) edimsel
bileşen (11, 19)
pragmatist (T/e) yararcı (1)
pragmatizm (T/e) yararcılık (1)
Präposition (Alm.) ilgeç (10, 11, 19)
Präsens (Alm.) şimdiki zaman (11, 19)
115
präskriptiv (Alm.) kuralcı (11, 19)
Präsupposition (Alm.) önvarsayım (11, 19)
Präterition (Alm.) sözaçmazlık (11, 19)
pratik (T/e) evirgen, kılgı, kılgılı, uygulama,
uygulamalı, uygun (1)
pre- (İng.) ön (12)
pre- (T/e) ön (Lat. önek) (1)
pre assessment (İng.) ön değerlendirme (4)
pre-article (İng.) tanımlık öncesi (2)
pre-base (İng.) önek (2)
pre-coordinator (İng.) ilk bağlaç (2)
predental cavity (İng.) diş-dudak arası boşluğu
(13)
predeterminer (İng.) ön belirleyen (7); ön
belirleyici (2)
prédicat (Fra.) yüklem (8, 10, 11, 17, 19)
predicate (İng.) yüklem (2, 7, 8, 10, 11, 13, 19)
predicate attraction (İng.) yüklemsel çekim
(13)
predicate noun (İng.) yüklemcil ad (2)
predication (İng.) yüklemleme (2, 19)
prédication (Fra.) belirleme (9); yüklemleme
(19)
predicative verb (İng.) ek()eylem (2, 11, 19)
predicative attraction (İng.) yükleme
yanaşma, yüklemsel çekim (13)
predicatoid (İng.) yüklemsi (11, 19)
prédicatoïde (Fra.) yüklemsi (11, 19)
prédictif (Fra.) önceden haber verici (9)
prediction (İng.) kestirim (Y)
predictive validity (İng.) kestirim geçerliği (4);
kestirimsel geçerlik (7, Y)
predictor (İng.) kestirici (4)
prefabrike (T/e) kurma, takma (1)
prefix (İng.) önek (2, 7, 11, 13, 19)
préfixe (Fra.) önek (11, 19)
prefixing language (İng.) önekli dil (2)
prehistorik (T/e) tarihöncesi (1)
Preliminary English Test (İng.) Başlangıç
Düzeyi İngilizce Sınavı (4)
preliteracy (İng.) yazı öncesi dönem (2)
première articulation (Fra.) birinci eklemleme
(11); birinci eklemlilik (8, 17, 19)
premodification (İng.) ön niteleme (2)
premodifier (İng.) önniteleyen (7)
prensip (T/e) ilke (1)
prepalatal (İng.) öndamaksıl (2, 11, 19)
prépalatal (Fra.) öndamaksıl (8)
prépalatale (Fra.) öndamaksıl (11, 19)
preposition (İng.) ilgeç (2, 10, 11, 19)
préposition (Fra.) ilgeç (8, 10, 11, 17, 19)
prepositional phrase (İng.) ilgeç öbeği (7)
pres (T/e) sıkacak, sıkıştırıcı (1)
prescriptif (Fra.) kuralcı (11, 19)
prescriptive (İng.) kuralcı (2, 11, 19)
prescriptive grammar (İng.) kural koyucu
dilbilgisi (12); kuralcı dilbilgisi (7)
 1. Bölüm: Kaynak Dilden Türkçeye
prescriptivism (İng.) kuralcılık (2)
prese (T/e) sıkıştırılmış (1)
present (İng.) şimdiki zaman (7, 11, 19)
présent (Fra.) şimdiki zaman (11, 19)
present participle (İng.) durum ortacı (2)
present tense (İng.) şimdiki zaman (2)
presentation, practice, production (İng.) sunu,
alıştırma, üretim (7)
pre-session (İng.) ön oturum (12)
presupposition (İng.) önsayıltı (2, 7);
önvarsayım (11, 19); varsayım (12
prestige dialect (İng.) saygın lehçe (2)
prestij (T/e) etki, saygınlık (1)
présupposé (Fra.) önvarsayıltı (9)
présupposition (Fra.) önvarsayım (9, 11, 17, 19)
pre-teaching (İng.) ön öğretim (7)
prétention (Fra.) söz()açmazlık (9, 11, 19)
preter- (T/e) -den çok, -in çevresinde (Lat.
önek) (1)
preterite (İng.) geçmiş zaman (2)
preterition (İng.) söz()açmazlık (2, 11, 19)
pre-test (İng.) önsınav (ön sınav) (4, 7)
pre-test post-test design (İng.) ön-ardıl sınav
tasarımı (4)
prevantoryum (T/e) önleyimevi (1)
preventive (İng.) engellemsel (16)
prevocalic (İng.) ünsüz öncesi (2)
prezante etmek (T/e) sunmak, tanıştırmak,
tanıtmak (1)
prezervatif (T/e) koruyucu (1)
prim (T/e) düşerlik (1)
primary accent (İng.) asıl vurgu, birincil vurgu
(2)
primary causer (İng.) üst-ettiren (5)
primary distinction (İng.) üst-ayrım (5)
primary language (İng.) asıl dil (7)
primary trait scoring (İng.) ana boyutlu
notlandırma (4)
primates (İng.) başparmaklılar (16)
prime actant (Fra.) birinci eyleyen (8)
primitif (T/e) ilkel (1)
primitive language (İng.) anadil (10, 11, 19)
principal (İng.) temel (2)
principal branching direction (İng.) ana
dallanma yönü (12)
principe d‘économie (Fra.) tutumluluk ilkesi
(11)
principe du moindre effort (Fra.) en az çaba
ilkesi (19)
principle of the least effort (İng.) en az çaba
ilkesi (19)
Prinzip des gereingsten Aufwandes (Alm.) en
az çaba ilkesi (19)
private Opposition (Alm.) eksik öğeli karşıtlık
(11, 19)
privative affix (İng.) yoksunluk eki (2)
116
privative opposition (İng.) eksik()öğeli karşıtlık
(2, 11, 19)
privilege of occurrence (İng.) bulunma
ayrıcalığı (2)
prizma (T/e) biçme (1)
pro- (T/e) -için (Lat. önek), için, ön, önce,
önde, üstünde, yerine (Yun. önek) (1)
probabilistic model (İng.) olasılık modeli (2, 4)
probability (İng.) olasılık (7)
probability theory (İng.) olasılık kuramı (4)
probabilizm (T/e) olasıcılık (1)
problem (T/e) çözgü (1); sorun (1, Y)
problem solving (İng.) sorun çözme (7)
procedimento (İta.) uygulama süreci (8)
procedural (İng.) çok-işlemli (12)
procedural approach (İng.) işlemci yaklaşım (2)
procedural syllabus (İng.) işlemci izlence (7);
işlemsel izlence (12)
procedure (İng.) işlem (2); uygulama (12)
procès (Fra.) oluş (8, 9, 11, 19)
procès itératif (Fra.) düzenli yinelenen oluş (9)
procès ponctuel (Fra.) noktasal oluş (9)
procès répétitif (Fra.) yinelenen oluş (9)
process (İng.) oluş (2, 11, 19); süreç (2)
process oriented (İng.) süreç yönelimli (2)
process syllabus (İng.) görev dağılımlı izlence
(7)
process writing (İng.) süreç odaklı yazma (7)
processo (İta.) süreç (8)
processus (Fra.) süreç (9)
proclitic (İng.) önesığınık (19); vurgusuz sözcük
(2)
proclitique (Fra.) önesığınık (19)
production processes (İng.) üretici işlemler (7)
production stage (İng.) üretme aşaması (7)
production test (İng.) üretici sınav, üretim
sınavı, üretken sınav (4)
productive (İng.) işlek (2); üretimsel (Y); üretken
(2)
productive skill (İng.) üretken beceri (7)
productive skills (İng.) üretken beceriler (4)
productivité (Fra.) üretkenlik (19)
productivity (İng.) üretkenlik (2, 19)
product-process (İng.) sonuç-süreç (7)
product-process distinction (İng.) ürün-işlem
ayrımı (3)
Produktionsregeln (Alm.) yeniden yazım
kuralları (11, 19)
prodüksiyon (T/e) üretim, yapım (1)
prodüktif (T/e) verimli (1)
Produktivität (Alm.) üretkenlik (19)
prodüktivite (T/e) üretkenlik, verimlilik (1)
prodüktör (T/e) yapımcı (1)
profesyonel (T/e) uğraşman (1)
proffer (İng.) istek (12)
proficiency (İng.) yeterlik (4, 7)
proficiency scale (İng.) yeterlik ölçütü (4)
 Türkçe Terim ve Sözcükler TTS—Dilbilim
1. Derleme
proficiency test (İng.) yeterlik sınavı (4, 7)
profil (T/e) yanay, yandan görünüş (1)
profile (İng.) görünüm (4); profil (7)
profiling (İng.) görünüş (4)
proform (İng.) önbiçim (2)
pro-form (İng.) ön biçim (7)
prognosis (İng.) kestirim ölçeği (4)
prognostic test (İng.) kestirim sınavı (4)
program (T/e) izlence (1)
programme evaluation (İng.) izlence
değerlendirmesi, program değerlendirmesi
(4)
programme narratif (Fra.) anlatı izlencesi (9,
11)
programme narratif d‘usage (Fra.)
kullanımdaki anlatı izlencesi (9)
programme narratif de base (Fra.) temel anlatı
izlencesi (9)
programmed (İng.) güdümlü (12)
programmed learning (İng.) güdümlü öğrenme
(12); programlı öğrenme (7)
progress test (İng.) gelişim sınavı (4, 7)
progression thématique (Fra.) izleksel gelişme
(9)
progressive (İng.) ilerleyici (13); sürekli (2, 7)
progressive aspect (İng.) süreklilik görünüşü
(2)
progressive assimilation (İng.) ilerletici
benzeşim, ilerleyici benzeşme (2)
progressive harmony (İng.) ilerleyici uyum (13)
prohibitif (Fra.) yasaklayıcı (19)
prohibitive (Alm.) yasaklayıcı (19)
prohibitive (İng.) yasaklayıcı (2, 19)
proje (T/e) tasarı (1)
projection (İng.) bağdaştırma (16); izdüşüm (12)
projective rules (İng.) yönlendirme kuralları (2);
izdüşüm kuralları (19)
proklitisch (Alm.) önesığınık (19)
projeksiyon (T/e) gösterim , iz düşüm (1)
Projektionsregeln (Alm.) izdüşüm kuralları (19)
projektör (T/e) gösterici, ışıldak (1)
prolative (İng.) ‘ile’ anlatım (2)
Prolepse (Alm.) önleme (11, 19)
prolepse (Fra.) önleme (9, 11, 19)
prolepsis (İng.) beklenti özne (2); önleme (11,
19)
proleter (T/e) emekçi (1)
proleterya (T/e) emekçi sınıf (1)
prolixité (Fra.) söz uzatımı (9)
prolog (T/e) öndeyiş (1)
prominence (İng.) belirginlik (2); önceleme (7)
promodifier (İng.) ön niteleyici (2)
prompt (İng.) yönlendirici (4)
prompting (İng.) yöneltimli (7)
pronom (Fra.) adıl (8, 10, 11, 17, 19); relatif ilgi
adılı (9)
pronom démonstratif (Fra.) gösterme adılı (11,
19)
117
pronom indéfini (Fra.) belgisiz adıl (11, 19)
pronom interrogatif (Fra.) soru adılı (11, 19)
pronom personnel (Fra.) kişi adılı (11, 19)
pronom réfléchi (Fra.) dönüşlü adıl (11, 19)
pronom relatif (Fra.) ilgi adılı (11, 19)
Pronomen (Alm.) adıl (10, 11, 19)
pronominal (İng.) adılla ilgili (2)
pronominalisation (Fra.) adıllaş(tır)ma (11, 19)
pronominalisation (İng.) adıllaşma (11, 19);
adıllaştırma (2, 11, 19)
Pronominalisierung (Alm.) adıllaş(tır)ma (11,
19)
pronominalize (İng.) adıllamak (5)
prononciation (Fra.) söyleyiş (10, 11, 17, 19)
pronoun (İng.) adıl (2, 7, 8, 10, 11, 13, 19); ilgi
adılı (2)
pronouns of address (İng.) seslenme adılları
(15)
pronunciation (İng.) sesletim (7, 13, Y); söyleyiş
(2, 7, 10, 11, 19)
prop word (İng.) gönderimli sözcük (2)
propaganda (T/e) yaymaca (1)
propagandist (T/e) yayman (1)
proparalepse (Fra.) son türeme (9)
proparoxytone (İng.) sondan üçüncü hecesi
vurgulu (2)
proper adjective (İng.) özel ad sıfatı (2)
proper noun (İng.) özel ad (7, 11, 19)
proportional opposition (İng.) orantılı karşıtlık
(11); orantısal karşıtlık (19)
proportionelle Opposition (Alm.) orantılı
karşıtlık (11, 19)
Proposition (Alm.) önerme (11, 19)
proposition (Fra.) önerme (11, 19); tümce (19);
tümcecik (9)
proposition (İng.) önerme (2, 7, 11, 19)
proposition coordonnée (Fra.) bağımlı sıralı
tümce (11); eşbağımlı tümce (19)
proposition incidente (Fra.) aratümce (11, 19)
proposition indépendante (Fra.) bağımsız
tümce (11, 19)
proposition juxtaposée (Fra.) bağımsız sıralı
tümce (11, 19)
proposition principale (Fra.) temel tümce (11,
19)
proposition subordonnée (Fra.) yan tümce (11,
19)
propositional verb (İng.) önermesel eylem (7)
proscriptive grammar (İng.) kuralcı dilbilgisi (2)
prose (İng.) düzyazı (2)
prosedeme (İng.) bürünbirim (2)
prosedür (T/e) yol, yöntem (1)
proses (T/e) süreç (1)
prosiopesis (İng.) önçıkarımlı sözcük (2)
Prosodem (Alm.) bürünbirim (10, 11, 19)
prosodèmatique (Fra.) bürünbirim (10, 11, 17);
bürünbilim(sel) (19)
 1. Bölüm: Kaynak Dilden Türkçeye
prosodeme (İng.) bürünbirim (10, 11, 13, 19)
prosodème (Fra.) bürünbirim (10, 11, 17, 19)
prosodic (İng.) bürünsel (10, 11, 19);
bürünbilimsel (19)
prosodic analysis (İng.) bürünsel çözümleme
(2)
prosodic feature (İng.) bürünsel özellik (7)
prosodic features (İng.) bürünsel özellikler (13)
prosodic phonology (İng.) bürünsel sesdizimi
(13)
Prosodie (Alm.) bürün (10, 11, 19); bürünbilim
(10, 11, 19)
prosodie (Fra.) bürün (11, 17, 19); bürünbilgisi
(9); bürünbilim (10, 11, 17, 19)
prosodique (Fra.) bürünsel (8, 10, 11, 17, 19);
bürünbilimsel (19)
prosodisch (Alm.) bürünsel (10, 11, 19);
bürünbilimsel (19)
prosody (İng.) bürün (2, 7, 10, 11, 13, 19);
bürünbilim (2, 10, 11, 19)
prospectif (Fra.) öngörümlü (8, 19)
prospection (Fra.) gelecekten haber verme (9)
prospective (İng.) öngörümlü (19)
prospektiv (Alm.) öngörümlü (19)
prospektüs (T/e) tanıtmalık (1)
prosthesis (İng.) ön türeme (2)
prosthetic (İng.) öne ekleme (2)
protasis (İng.) koşul tümceciği (2)
protective sound (İng.) koruma sesi (13)
protensity features (İng.) ayırıcı özellikler (2)
Prothese (Alm.) öntüreme (11, 19)
prothèse (Fra.) önses türemesi (17); öntüreme
(9, 11, 19)
prothesis (İng.) ön()türeme (2, 11, 19)
proto (İng.) ön (2)
proto- (T/e) birinci, ilk (Yun. önek) (1)
proto-hominid (İng.) ön-insanımsı (16)
protokol (T/e) sözleşme tutanağı, törendüzen
(1)
proto-syllabus (İng.) ana izlence (12)
prototip (T/e) ilk örnek, temel örnek (1)
prova (T/e) deneme, denenme, sınama (1)
pro-verb (proverb) (İng.) öneylem (2, 7)
proverbe (Fra.) atalar sözü (9)
providansializm (T/e) kayracılık (1)
provincialism (İng.) taşra ağzı (2)
provokasyon (T/e) kışkırtma (1)
provokatör (T/e) kışkırtıcı (1)
proxemics (İng.) konuşma uzaklığı bilgisi (3);
uzaklık incelemesi (7)
proxémique (Fra.) yakınlık derecesi (9)
proximate (İng.) yakın (2)
prozodi (T/e) bürün (11)
prömiyer (T/e) açılış, ilk oyun (1)
118
pseud(o)- (T/e) aldatıcı, düzmece, yalancı
(Yun. önek) (1)
pseudo- (İng.) sözde- (12)
pseudo-cleft sentence (İng.) sözde ayrık tümce
(7)
pseudo-passivity (İng.) sözde-edilgenlik (12)
psikanalist (T/e) ruhçözümcü (1)
psikanalitik (T/e) ruhçözümsel (1)
psikanaliz (T/e) ruhçözümü (1)
psikolog (T/e) ruhbilimci (1)
psikoloji (T/e) ruhbilim (1, Y); ruhsal durum (Y)
psikolojik (T/e) ruhbilimsel (1, Y); ruhsal (Y)
psittacism (İng.) papağanlık (19)
psittacisme (Fra.) papağanlık (19)
Psittakose (Alm.) papağanlık (19)
psöd(o)- (T/e) aldatıcı, düzmece, yalancı (Yun.
önek) (1)
psycholinguistics (İng.) davranışsal dilbilim
(16); psikodilbilim (7); ruhdilbilim (2, 7, 10, 11,
19, Y)
Psycholinguistik (Alm.) ruhdilbilim (10, 11, 19)
psycholinguistique (Fra.) ruhdilbilim (10, 11, 17,
19)
psychological tests (İng.) psikolojik sınavlar (4)
psychology (İng.) ruhbilim (7)
psychometrics (İng.) psikometri (4)
psychophonetics (İng.) işitimsel sesbilgisi (2)
psycho-systématique (Fra.) anlıksal dizgebilim
(8)
puan (T/e) benek, sayı (1)
puanlı (T/e) benekli, sayılı (1)
public language (İng.) halk dili (15)
pulmonic cavity (İng.) akciğer boşluğu (2)
pun (İng.) sözcük oyunu (2); ündeş (11, 19)
punched stencil key (İng.) delikli anahtar (4)
punctual aspect (İng.) anlık görünüşü (2)
punctuation (İng.) noktalama (2, 19)
pur (Fra.) arı (19)
pure test (İng.) arı (19)
pure test (İng.) özlü sınav (4)
pure vowel (İng.) tek ünlü (2)
purification (İng.) sözcük tazeleyim,
yerlileştirme (16)
purification of language (İng.) dilin
özeleştirilmesi (2)
purism (İng.) özleştirmecilik (2)
purport (İng.) anlam, kavram (2)
putative (İng.) varsayımsal (2)
pülverizatör (T/e) püskürteç, püskürtücü (1)
pür azamet (T/e) olanca kurumuyla (1)
pür hiddet (T/e) çok öfkeli, öfkeyle (1)
püre (T/e) ezme (1)
pürtelaş (T/e) yel yepelek (1)
 Türkçe Terim ve Sözcükler TTS—Dilbilim
1. Derleme
quadrisyllabic (İng.) dört heceli (2)
qualificative adjective (İng.) niteleme sıfatı (2,
11)
qualifier (İng.) niteleyen (7); niteleyici (2)
qualifikatives Beiwort (Alm.) niteleme sıfatı
(11, 19)
qualifying conjunction (İng.) yan tümce
bağlacı (2)
Qualität (Alm.) nitelik (19)
qualitative (İng.) nitel (Y)
qualitative data (İng.) niteliksel veri (4)
qualité (Fra.) nitelik (19)
quality (İng.) nitelik (2, 19)
quantifiable noun (İng.) kütle adı (2)
quantificateur (Fra.) niceleyici (19)
quantification (Fra.) niceleme (9)
quantification (İng.) niceliksel (4)
r lingual (Fra.) dil r’si (8)
r uvulaire (Fra.) küçükdil r’si (8)
Rab (T/e) Tanrı (1)
rabıt (T/e) bağ (1); bağlaç (11); bağlantı (1)
rabıt sıygası (T/e) ulaç (11)
rabıtalı (T/e) düzgün, tutarlı (1)
rabıtasız (T/e) birbirini tutmaz, düzensiz,
tutarsız (1)
raccourcissement (Fra.) kısaltma (11, 19)
raci olmak (T/e) dayanmak, dokunmak,
dönmek (1)
racine (Fra.) kök (10, 11, 19)
racine nominale (Fra.) ad kökü (11, 19)
racine verbale (Fra.) eylem kökü (11, 19)
radde (T/e) kerte (1)
raddelerinde (T/e) sıralarında, sularında (1)
radiation (İng.) anlam yaygınlaşması (2)
radical (Fra.) köken (8, 10, 11, 17, 19)
radical (İng.) köken (2, 8, 10, 11, 19)
radical languages (İng.) tek()heceli diller (2,
11); tekseslemli diller (19)
Radikal (Alm.) köken (10, 11)
radikal (T/e) köklü (1)
radikalist (T/e) köktenci (1)
119
quantifier (İng.) niceleyen (7); niceleyici (19);
nicelik sözcüğü (2)
Quantifikator (Alm.) niceleyici (19)
Quantität (Alm.) nicelik (19)
quantitative (İng.) nicel (Y)
quantitative data (İng.) niceliksel veri (4)
quantitative linguistics (İng.) nicel dilbilim (2,
11, 19)
quantitative Linguistik (Alm.) nicel dilbilim (11,
19)
Quantitätsadverb (Alm.) ölçü belirteci (11, 19)
quantité (Fra.) nicelik (19)
quantity (İng.) nicelik (2, 19)
Quantor (Alm.) niceleyici (19)
question (İng.) soru (2, 4)
question tag (İng.) soru eklentisi (7)
question word (İng.) soru sözcüğü (2, 7)
questionnaire (İng.) anket (2); sormaca (2, Y)
questions (İng.) soru (7)
quinquessyllable (İng.) beş heceli sözcük (2)
quiz (İng.) anlık sınama (4)
quotation mark (İng.) tırnak işareti (2)
radikalizm (T/e) köktencilik (1)
radyasyon (T/e) ışıma, ışınım (1)
radyatör (T/e) ısısavar (otoda), ısıyayar (1)
radyoaktif (T/e) ışınetkin (1)
radyoaktivite (T/e) ışınetki (1)
radyometre (T/e) ışınölçer (1)
raf (T/e) terek (1)
rafine (T/e) arıtılmış yağ, inceyağ (1)
rafineri (T/e) arıtımevi, arıtımyeri (1)
rağbet (T/e) istek (1)
rağbet etmek (T/e) istek göstermek, tutmak (1)
rağmen (T/e) karşın (1, Y)
rahim (T/e) dölyatağı (1)
raising to subject (İng.) öznel konuma geçme
(5)
raket (T/e) vuraç (1)
rakım (T/e) yükseklik (1)
raksetmek (T/e) oynamak (1)
ralenti (Fra.) yavaşlama (9)
ramification (İng.) alt bölümleme (2)
rampa (T/e) yokuş (1)
randevu (T/e) buluşma, buluşum (1)
randevu almak (T/e) gün almak (1)
randevucu (T/e) buluşturucu (1)
randevuculuk (T/e) buluşturuculuk (1)
randevuevi (T/e) buluşumevi (1)
randıman (T/e) verim (1)
randımanlı (T/e) verimli (1)
random sampling (İng.) düzensiz örneklem,
gelişigüzel örneklem (4)
range (İng.) aralık (4); yaygınlık (12)
 1. Bölüm: Kaynak Dilden Türkçeye
range of scores (İng.) taban-tavan aralığı (4)
Rangordnung (Alm.) hiyerarşi, sıralıdüzen (18)
rank (İng.) düzey (2, 12)
rank bound (İng.) düzey bağımlı (2)
rank scale (İng.) aşamalı düzey (2)
rank score (İng.) sınıflandırılmış puan (4)
rank shift (İng.) düzey kayması (2)
rantabilite (T/e) gelir sağlarlık, verimlilik (1)
rantabl (T/e) gelirli, verimli (1)
rapor (T/e) sağlık yazanağı, yazanak (1)
raportör (T/e) sözcü, yazanakçı (1)
rapport (Fra.) bağıntı (8, 10, 11, 17, 19)
rapport associatif (Fra.) çağrışımsal bağıntı (8)
rapport de contiguité (Fra.) bitişiklik bağıntısı
(17)
rapport de contraste (Fra.) aykırılık bağıntısı
(17)
rapport paradigmatique (Fra.) dizisel bağıntı
(11, 17, 19)
rapport syntagmatique (Fra.) dizimsel bağıntı
(8, 11, 17, 19)
raptetmek (T/e) iliştirmek, tutturmak (1)
rasat (T/e) gözlem (1)
rasathane (T/e) gözlemevi (1)
Rasch analysis (İng.) Rasch çözümlemesi (4)
rasgele (T/e) düşgele (1)
raslantı (T/e) düşgelim (1)
rast gelmek (T/e) düşgelmek (1)
rastlamak (T/e) düşgelmek (1)
rastlantısal (T/e) düşgelimsel (1)
rastlantıyla (T/e) düşgele (1)
rasyonalist (T/e) usçu (1)
rasyonalizm (T/e) usçuluk (1)
rasyonel (T/e) ölçülü, ussal (1)
rater (İng.) notlandırıcı (4)
rater training (İng.) notlandırıcı eğitimi (4)
rating scale (İng.) notlandırma ölçeği (4)
ratio scale (İng.) oran ölçeği (4)
rational cloze (İng.) nesnel çıkarım, ussal
çıkarım (4)
rational equivalence (İng.) nesnel eşdeğerlik,
ussal eşdeğerlik (4)
rational grammar (İng.) akılcı dilbilgisi (12)
rational validity (İng.) içerik geçerliği (4)
rationalism (İng.) akılcı (2)
ravi (T/e) duyultucu (1)
raw scores (İng.) ham puanlar (4)
rayiç (T/e) sürümdeğer (1)
rayiç fiyat (T/e) sürümdeğer ederi (1)
re- (T/e) yeniden, yine (Lat. önek) (1)
reaction (İng.) tepki (12)
readability (İng.) okunurluk (2, 4, 7)
reading (İng.) okuma (2, 7)
reading approach (İng.) okuma yaklaşımı (7)
reading comprehension (İng.) okuduğunu
anlama (7)
120
reading comprehension test (İng.) okuma
anlama sınavı (4)
reading method (İng.) okuma yöntemi (7)
reading rhythm (İng.) okuma ritmi (13)
reading vocabulary (İng.) okumalık sözvarlığı
(7)
ready-made utterances (İng.) hazır sözceler (2)
reaksiyon (T/e) tepki, tepkime (1)
reaksiyoner (T/e) gerici, tepkici (1)
reaktif (T/e) ayıraç, tepkin (1)
realia (İng.) gerçek nesneler (7)
realisation (İng.) gerçekleşme (2)
réalisation (Fra.) gerçekleşme (8)
realism (İng.) gerçekçilik (2)
realist (T/e) gerçekçi (1)
realite (T/e) gerçek, gerçeklik (1)
realization (İng.) gerçekleşme (7)
realizm (T/e) gerçekçilik (1)
reanimasyon (T/e) canlandırma (1)
recall cluster (İng.) bilgi birimi (12)
recall item (İng.) çağrıştırıcı madde, hatırlatıcı
madde (4)
received pronunciation (İng.) benimsenmiş
sesletim (7); ölçünlü söyleyiş (2)
receiver (İng.) alıcı (2, 10, 11, 18, 19)
récepteur (Fra.) alıcı (10, 11, 17, 19); dinleyici
(10)
réception (Fra.) algılama (9)
reception learning (İng.) hazırcı öğrenme (12)
receptive (İng.) algısal (Y)
receptive skills (İng.) algılayıcı beceriler (4);
alımlayıcı beceriler (7)
receptive test (İng.) algılama sınavı (4)
recessive stress (İng.) ilk hece vurgusu (2)
Rechtschreibung (Alm.) yazım (10, 11, 19)
reciprocal (İng.) işteş (2, 5); karşılıklı (5)
reciprocal assimilation (İng.) karşılıklı
benzeşme (2)
reciprocal middle (İng.) işteş çatı (11, 19)
reciprocal pronoun (İng.) işteş adıl (7)
reciprocal reflexive (İng.) ikil dönüşlü (5)
reciprocal suppression (İng.) ikil dönüşlü gizil
(5)
reciprocal verb (İng.) işteş eylem (2, 7, 11, 19)
récit (Fra.) anlatı (9)
récit diégétique (Fra.) öyküsel anlatı (9)
récit mimétique (Fra.) öykünmeci anlatı (9)
recognition item (İng.) hatırlanan madde (4)
recomposition (İng.) ödünçlü yapım (2)
reconstruction (Fra.) yeniden oluşturum (19)
reconstruction (İng.) yeni kurum (2); yeniden
oluşturum (19)
rection (Fra.) yönetme (11, 19)
rection (İng.) yönetme (2)
recurrence (İng.) yineleme (2)
récursif (Fra.) yinelemeli (11, 19); yinelenmeli
(8)
 Türkçe Terim ve Sözcükler TTS—Dilbilim
1. Derleme
recursive (İng.) yinelemeli (2, 11, 19)
redaksiyon (T/e) yayındüzen, yazıdüzen (1)
redaktör (T/e) yayındüzenci, yazıdüzenci (1)
redaktörlük (T/e) yayındüzencilik,
yazıdüzencilik (1)
reddetmek (T/e) geri çevirmek, tepmek (1)
Rede (Alm.) söylem (10, 11, 19); söz (10, 11, 18,
19)
Redeerwähnung (Alm.) dolaylı anlatım (11, 19)
Redekunst (Alm.) söyleyim (11, 19)
Redensart (Alm.) deyim (11, 19)
redif (T/e) döner uyak (1)
redondance (Fra.) artıkbilgi (10, 11, 17, 19)
redoublement (Fra.) ikileme (9, 11, 19)
reduced (İng.) daraltılmış (2)
reduction (İng.) daralma (2)
redundancy (İng.) artıkbilgi (8, 10, 11, 19);
artıklık (2, 5, 7, 16)
redundant (İng.) artık (2, 13)
redundant information deletion (İng.) artık
bilgiyi silme (5)
Redundanz (Alm.) artıkbilgi (10, 11, 19)
reduplication (İng.) ikileme (2, 11, 13, 19);
pekiştirme (13)
réduplication (Fra.) ikileme (11, 19)
Reduplikation (Alm.) ikileme (11, 19)
Reduplizierung (Alm.) ikileme (11)
redüksiyon (T/e) indirgeme (1)
redüktör (T/e) indirgeç (1)
réécriture (Fra.) yeniden yazım (10, 11)
reel (T/e) doğru, gerçek (1)
refah (T/e) bolluk, geçim genişliği, gönenç (1)
refakat (T/e) arkadaşlık, eşlik (1)
referandum (T/e) halkoylaması (1)
referans (T/e) başvuru (yapıt, kitap vb. için),
iyi çalıştı belgesi, yeterlik belgesi (1)
reference (İng.) gönderge (18); gönderim (2, 19);
gönderme (11, 12, 18)
référence (Fra.) gönderge (8, 9); gönderim (8,
19); gönderme (11)
référence anaphorique (Fra.) artgönderimsel
gönderge (9)
référence déictique (Fra.) belirleyici gönderge
(9)
reference group (İng.) gönderge kümesi (4)
Referent (Alm.) gönderge (10, 11, 19)
referent (İng.) gönderge (2, 10, 11, 19)
réfèrent (Fra.) gönderge (10, 11, 17, 19);
gönderme (9)
réfèrent détaché (Fra.) ayrık gönderge (9)
réfèrent réel (Fra.) gerçek gönderge (9)
réfèrent situationnel (Fra.) durumsal gönderge
(9)
réfèrent sui-référentiel (Fra.) kendi üzerine
gönderge (9)
réfèrent textuel (Fra.) metin içi gönderge (9)
referential (İng.) göndergesel (10, 11, 19)
121
referential appropriateness (İng.) gönderim
uygunluğu (2)
referential function (İng.) gönderge işlevi (2,
11, 19); gösterim işlevi (19)
referential meaning (İng.) gönderimsel anlam
(2)
référentiel (Fra.) göndergesel (10, 11, 19)
referentiell (Alm.) göndergesel (10, 11, 19)
référentielle (Fra.) göndergesel (9)
referentielle Funktion (Alm.) gönderge işlevi
(11); gösterim işlevi (19)
Referenz (Alm.) gönderge (18); gönderme (11);
gönderim (19)
reflection (İng.) yansıtma (12)
refleks (T/e) tepke , yansı (1)
reflektör (T/e) yansıtıcı (1)
reflex (İng.) dönüş (2)
Reflexiv (Alm.) dönüşlü çatı (11, 19)
reflexivation (İng.) dönüşlüleşme (19);
dönüşlüleştirme (11, 19)
reflexive (İng.) dönüşlü (5); dönüşlü çatı (11,
19); öze-dönüşlü (5)
reflexive pronoun (İng.) dönüşlü adıl (2, 7, 11,
19)
reflexive suppression (İng.) dönüşlü gizil (5)
reflexive verb (İng.) dönüşlü eylem (7, 11, 19)
reflexives Verb (Alm.) dönüşlü eylem (11, 19)
Reflexivierung (Alm.) dönüşlüleşme (19);
dönüşlüleştirme (11, 19)
reflexivisation (İng.) dönüşlüleştirme (2)
réflexivisation (Fra.) dönüşlüleşme (19);
dönüşlüleştirme (11, 19)
Reflexivpronomen (Alm.) dönüşlü adıl (11, 19)
reform (T/e) düzeltim (1)
Reform Movement (İng.) Devrim Hareketi (12)
reform school (İng.) reform okulu (7)
reformist (T/e) düzeltimci (1)
refüze etmek (T/e) geri çevirmek, istememek
(1)
Regel (Alm.) kural (10, 11, 19)
regelmässig (Alm.) kurallı (11, 19)
Regens (Alm.) yönetici (11, 19)
regimen (İng.) yönetme (2)
région d‘articulation (Fra.) eklemleme bölgesi
(11, 19)
region of articulation (İng.) eklemleme bölgesi
(11, 19)
regional accentuation (İng.) yöresel vurgu (2)
regional dialect (İng.) bölgesel lehçe (7);
yöresel lehçe (2)
regional language (İng.) bölge dili (7)
régissant (Fra.) yöneten (8); yönetici (11, 19)
register (İng.) dil türü, sicil (12); kesit (2, 7, 15);
özel değişke (7)
register tone (İng.) seken ton (13)
règle (Fra.) kural (8, 10, 11, 17, 19)
règles de projection (Fra.) izdüşüm kuralları
(19)
 1. Bölüm: Kaynak Dilden Türkçeye
règles de réécriture (Fra.) yeniden yazım
kuralları (11, 19)
règles de sélection (Fra.) seçme kuralları (11,
19)
regression (İng.) düzgün doğrusal (4)
regression analysis (İng.) düzgün doğrusal
çözümleme (4); sayısal çözümleme (7)
regression line (İng.) düzgün doğrusal çizgi (4)
regressive (İng.) geriletici (2)
regressive assimilation (İng.) gerileyici
benzeşim (2)
regular (İng.) düzenli (13); kurallı (2, 11, 19)
regular verb (İng.) düzenli eylem (7)
regulation (İng.) düzenleme (2)
regulative (İng.) düzenleyici (2)
régulier (Fra.) kurallı (11, 19)
regülatör (T/e) düzengeç, düzenleç,
düzenleyici (1)
regüle etmek (T/e) düzenlemek (1)
rehabilitasyon (T/e) esenleştirme,
saygınlaştırma, yeniden saygınlaştırma (1)
rehber (T/e) kılavuz (1)
rehberlik (T/e) kılavuzluk (1)
rehin (T/e) tutu (1)
rehine (T/e) tutu (insan için) (1)
Reibelaut (Alm.) sürtüşmeli (11, 19)
Reihe (Alm.) sıra (11, 19)
Reim (Alm.) uyak (11, 19)
rein (Alm.) arı (19)
reinforcement (İng.) pekiştirme (2, 7, 12)
reis (T/e) başkan (1)
reisicumhur (T/e) cumhurbaşkanı (1)
reiteration (İng.) yineleme (2)
reject (İng.) red (12)
rejet (Fra.) bitirme (9)
rejim (T/e) düzen (akarsu için), yönetim biçimi
(1)
rejisör (T/e) yönetmen (1)
rekabet (T/e) yarışma (1)
reklam (T/e) tanıtım (1)
reklamcı (T/e) tanıtıcı (1)
reklamcılık (T/e) tanıtıcılık (1)
rekolte (T/e) toplam ürün (1)
Rekonstruktion (Alm.) yeniden oluşturum (19)
rekor (T/e) erişim (1)
rekortmen (T/e) erişmen (1)
Rektion (Alm.) yönetme (11, 19)
rekursiv (Alm.) yinelemeli (11, 19)
related languages (İng.) akraba diller (2)
relatif (Fra.) görece (19)
relatif (T/e) bağıntılı, görece (1)
Relation (Alm.) bağıntı (10, 11, 19)
relation (Fra.) bağıntı (8, 10, 11, 17, 19); bağlantı
(17)
relation (İng.) bağıntı (2, 8, 10, 11, 18, 19);
bağlantı (18)
relational (İng.) ilişkisel (12)
122
Relational Grammar (İng.) İlişkisel Dilbilgisi (5)
relational structuring (İng.) ilişkisel çatılama
(5)
Relativ (Alm.) görece (19)
relative (İng.) görece (19)
relative clause (İng.) ilgi tümceciği (2); ilgi
yantümcesi (8)
relative clause (İng.) sıfat tümceciği (7)
relative pronoun (İng.) ilgi adılı (7, 11, 19)
relativisation (İng.) sıfatlaştırma (2)
Relativität (Alm.) görecelik (18)
relativity (İng.) görecelik (18); görelilik (2)
Relativpronomen (Alm.) ilgi adılı (11, 19)
release (İng.) bırakım (2)
relevance (İng.) ayırıcılık (10, 11); belirginlik (8,
10, 11, 19)
relevance theory (İng.) bağıntı kuramı (7)
relevant (Alm.) belirgin (19)
relevant (İng.) ayırıcı (10); bağıntılı (2); belirgin
(8, 19)
Relevanz (Alm.) ayırıcılık (10, 11); belirginlik (19)
relexification (İng.) yeniden sözcükleşme (2,
15)
reliability (İng.) güvenirlik (4, 7)
reliability co-efficient (İng.) güvenirlik
katsayısı (4)
relic area (İng.) eski lehçe bölgesi (15); uzak
bölge (2)
remaining definite (İng.) belirtili kalma (5)
remedial (İng.) onarımsal (16)
remedial grammar (İng.) düzeltmeci dilbilgisi
(7)
remedial teaching (İng.) düzeltici öğretim (12)
remiz (T/e) simge (1)
remote area (İng.) uzak alan (2)
rencide (T/e) incinmiş (1)
rencide etmek (T/e) incitmek, kırmak (1)
rençper (T/e) işçi, tarım işçisi (1)
rende (T/e) yontar (1)
rendelemek (T/e) yontarlamak (1)
rendement fonctionnel (Fra.) işlevsel verim (8)
repair (İng.) onarım (13)
repeated (İng.) kesikli (13)
repertoire (İng.) gösteri dağarcığı (16)
repertuar (T/e) dağar, dağarcık (1)
répétitif (Fra.) yinelemeli (söylem bakımından)
yapı (9)
repetition (İng.) kesiklilik (13); yineleme (12)
répétition (Fra.) yinelem (9)
repetition drill (İng.) yineleyici alıştırma (7)
repetitive (İng.) yineleme (13); yinelemeli (2)
replacive morph (İng.) yer tutan biçimlik (2)
reply (İng.) karşılık (12)
réponse (Fra.) yanıt (11, 19)
reported question (İng.) dolaylı soru (2)
reported score (İng.) işlemlenmiş puan (4)
reported speech (İng.) dolaylı anlatım (2, 7, 11)
 Türkçe Terim ve Sözcükler TTS—Dilbilim
1. Derleme
reporting (İng.) işlemleme (4)
representation (İng.) gösterim (8); gösterme,
simgeleme (2)
représentation (Fra.) betimleyim (9)
representative sample (İng.) seçkileyici
örneklem, tanımlayıcı örneklem (4)
reprint (T/e) eşbaskı (1)
reprodüksiyon (T/e) özdeşbaskı (1)
re-run (İng.) yeniden istek (12)
research (İng.) araştırma (7)
research methodology for LL (İng.) dil
öğrenimi için araştırma yöntembilimi (7)
réseau lexical (Fra.) sözlüksel ağ (9)
resemblance (İng.) benzerlik (2)
resen (T/e) kendi başına (1)
resepsiyon (T/e) karşılama, törençağrı (1)
reseptör (T/e) almaç (1)
reserve capacity (İng.) yedek ussal sığa (12)
resonance (İng.) tınlama (2, 13)
resonance cavity (İng.) tınlama boşluğu,
titreşim boşluğu (13)
resonance chamber (İng.) tınlama boşluğu,
titreşim boşluğu (13)
resonant (İng.) tınlayıcı (2)
résonateur (Fra.) tınlatıcı (11, 19)
Resonator (Alm.) tınlatıcı (11, 19)
resonator (İng.) tınlatıcı (2, 11, 19)
resourcefulness in autonomous learning (İng.)
özerk öğrenmede beceriklilik (14)
respiratory system (İng.) solumun aygıtı (2)
respondent (İng.) yanıtlayan (2)
responding (İng.) yanıt (12)
response (İng.) tepki (8, 12); yanıt (2, 4, 11, 19)
response validity (İng.) yanıt geçerliği (4)
restorasyon (T/e) onarım (1)
restore etmek (T/e) onarmak (1)
restricted code (İng.) kaba düzenek (2); kısıtlı
dil (12, 15, Y); kısıtlı düzenek (15); sınırlı
düzenek (2)
restriction (Fra.) daralma (17)
restriction de champ (Fra.) alan sınırlaması (9)
restriction of meaning (İng.) anlam daralması
(2)
restriction de sélection (Fra.) seçme
kısıtlaması (19)
restriction sémantique (Fra.) anlam daralması
(11, 19)
restrictive (İng.) sınırlayıcı (2)
resul (T/e) yalvaç (1)
resultative Aktionsart (Alm.) sonuç görünüşü
(19)
resultative aspect (İng.) sonuç görünüşü (19)
results (İng.) sonuçlar (4)
reşit (T/e) ergin (1)
retension (İng.) duralama (2)
retention (İng.) duralama, kapantı (11, 19)
123
retesting method (İng.) yeniden sınama
yöntemi (4)
réticence (Fra.) kesme (9)
retired test (İng.) kullanımdışı kalmış sınav (4)
retorik (T/e) sözbilim (1)
retour en arrière (Fra.) geriye dönüş (9)
retracted (İng.) artdamaksıllaşmış (2)
retro- (T/e) geri (Lat. önek) (1)
Retroflex (Alm.) üstdamaksıl (11, 19)
retroflex (İng.) üstdamaksıl (2, 11, 19)
rétroflexe (Fra.) üstdamaksıl (11, 19)
retroflexion (İng.) üstdamaksıllaşma (2)
retrogressive assimilation (İng.) geriletici
benzeşim (2)
rétrospectif (Fra.) artgörümlü (8, 19)
rétrospection (Fra.) geriye dönüş (9)
retrospective (İng.) artgörümlü (2, 19)
retrospektiv (Alm.) artgörümlü (19)
retuş (T/e) düzeltme (1)
reva (T/e) uygun, yakışır (1)
revaç (T/e) geçerlik, sürüm (1)
revalüasyon (T/e) değer yükseltimi (1)
revalüe etmek (T/e) değerini yükseltmek (1)
réversibilité (Fra.) geriye dönüşlülük (8)
review of literature (İng.) artalan taraması,
yazın taraması (Y)
revir (T/e) bakım odası (1)
revival form (İng.) eskil biçim (2)
revizyon (T/e) bakım, gözden geçirme,
saptırım (1)
revizyonist (T/e) saptırımcı (1)
revizyonizm (T/e) saptırımcılık (1)
revnak (T/e) göz alıcılık, parlaklık (1)
révolution linguistique (Fra.) dil devrimi (11,
17, 19)
rewrite rules (İng.) yeniden yazım kuralları (2)
rewriting (İng.) yeniden yazım (8)
rewriting rules (İng.) yeniden yazım kuralları
(11, 19)
rey (T/e) oy (1)
reyon (T/e) bölüm (1)
rezerv (T/e) biriki, yatak (1)
rezervasyon (T/e) yer ayırtımı (1)
rezerve (T/e) ayırtım (1)
rezervuar (T/e) biriktirici (1)
rezil (T/e) alçak, aşağılık (1)
rezione (İta.) yönetme (8)
reziprokes Medium (Alm.) işteş çatı (11, 19)
reziprokes Verb (Alm.) işteş eylem (11, 19)
rezistans (T/e) direnç (1)
rezonans (T/e) seselim (1)
Rhema (Alm.) yorum (19)
rhematics (İng.) anlam felsefesi (2)
rheme (İng.) anlam odağı (2); yorum (12, 19)
rhème (Fra.) anlam odağı (9); yorum (19)
rhetoric (İng.) sözbilim (2, 11, 12, 19)
 1. Bölüm: Kaynak Dilden Türkçeye

rhetorical question (İng.) tümce değerli soru Romance linguistics (İng.) Romen dilleri bilimi
(3, 7) (2)
Rhetorik (Alm.) sözbilim (11, 19) romantik (T/e) duygusal (1)
rhétorique (Fra.) sözbilim (9, 11, 19) romantiklik (T/e) duygusallık (1)
rhotacism (İng.) ‘r’leşme (2) root (İng.) dil kökü (13); kök (2, 10, 11, 19)
rhotic area (İng.) r-söyleyişli lehçe bölgesi (15) root creation (İng.) kök yapımı (2)
rhyme (İng.) uyak (2, 11, 19) root inflected language (İng.) kök çekimli dil
rhythm (İng.) dizem (2, 11, 19); düzgü (16); ritim (2)
(13) rotasyon (T/e) döngü (1)
Rhythmus (Alm.) dizem (11, 19) rotatif (T/e) dönerbasar (1)
rızası olmak (T/e) gönlü olmak (1) rote learning (İng.) ezbere öğrenme (7, 12)
riayet etmek (T/e) uymak (1) rote memorization ability (İng.) yineleme
rical (T/e) büyükler (1) öğrenim yetisi (4)
riddle (İng.) bilmece (5) round (İng.) yuvarlak (2, 13)
right-branching construction (İng.) rounded (İng.) yuvarlak (13)
sağadallanan kuruluş (8) rounded vowel (İng.) yuvarlak ünlü (2, 11, 19)
rime (Fra.) uyak (9, 11, 19) rounding (İng.) yuvarlaklaşma (2, 11, 13, 19)
rime croisé (Fra.) çapraz uyak (9) routine (İng.) kalıp söz (3)
rime en écho (Fra.) yankı uyak (8) rölativite (T/e) bağıntı (1)
rime féminin (Fra.) açık uyak (9) rölativizm (T/e) bağıntıcılık (1)
rime masculin (Fra.) kapalı uyak (9) rölyef (T/e) kabartma (1)
rime plat (Fra.) düz uyak (9) rönesans (T/e) yenidendoğuş (1)
rimes embrassées (Fra.) sarmal uyak (9) röportaj (T/e) görüşüm (1)
rise (İng.) çıkan perde (13); yükselme (2) röprezantan (T/e) tanıtmacı (1)
rise-fall (İng.) inip-çıkan, yükselen-alçalan (2) röprodüksiyon (T/e) özdeşbaskı (1)
rising (İng.) yükselen (2) rötar (T/e) gecikme (1)
risk (T/e) çekince (1) rötarlı (T/e) gecikmeli (1)
rite (Fra.) kuttöre (9) rötuş (T/e) düzeltme (1)
ritim (T/e) dizem (1); tartı (Y); tartım (1) rötuş yapmak (T/e) düzeltmek (1)
ritmik (T/e) dizemli, dizemsel, tartımlı, RP (İng.) benimsenmiş sesletim (7)
tartımsal (1) rubric (İng.) yönerge (4)
ritual (İng.) törensel (2) ruhi (T/e) ruhsal (1)
ritual utterance (İng.) törensel sözce (2) ruj (T/e) dudak boyası (1)
rivayet (T/e) duyultu (1) rule (İng.) kural (2, 4, 7, 8, 10, 11, 19)
rivayet etmek (T/e) duyultulamak (1) rule writing (İng.) kural yazımı (13)
riya (T/e) ikiyüzlülük (1) rule-governed behaviour (İng.) kurala dayalı
riyakâr (T/e) ikiyüzlü (1) davranış (3)
riyaset (T/e) başkanlık (1) Rundung (Alm.) yuvarlaklaşma (11, 19)
riziko (T/e) çekince (1) rune (İng.) eski Germen yazısı (2)
role (İng.) rol (2, 15) rutubet (T/e) yaşlık (1)
role play (İng.) rol yapma (7) rückbezügliches Fürwort (Alm.) dönüşlü adıl
roll (İng.) çarpmalı (13) (11, 19)
Roman alphabet (İng.) Romen abecesi (2) rüsum (T/e) vergiler (1)
roman épistolaire (Fra.) mektup roman (9) rüşt (T/e) erginlik (1)
roman pittoresque (Fra.) renklemeli roman (9) rüşvet (T/e) yedirmelik (1)
rythme (Fra.) dizem (9, 11, 19)

sabıka (T/e) önsuç (1)

sabıkalı (T/e) önsuçlu (1)
sabır (T/e) dayanç, katlantı (1)
sabırlı (T/e) dayançlı, katlantılı (1)
sabırsız (T/e) dayançsız, katlantısız (1)
sabırsızlık (T/e) dayançsızlık, katlantısızlık (1)
sabit (T/e) durağan, tanıtlanmış (1)
saadet (T/e) mutluluk (1) sabitleşmek (T/e) durağanlaşmak (1)
sabık (T/e) eski, önceki (1) sabotaj (T/e) baltalama, kundaklama (1)

124
 Türkçe Terim ve Sözcükler TTS—Dilbilim
1. Derleme
sabotajcı (T/e) baltalayıcı, kundakçı (1)
sabote etmek (T/e) baltalamak, kundaklamak
(1)
sabretmek (T/e) dayanmak, katlanmak (1)
sada (T/e) ses (11)
sadaka (T/e) acımalık (1)
sadakat (T/e) bağlılık (1)
sadakatli (T/e) bağlı (1)
sade (T/e) arı, gösterişsiz, yalın (1)
sadece (T/e) ancak, yalnız (1)
sadede gelmek (T/e) konuya dönmek (1)
sadeleşme (T/e) özleşme, yalınlaşma (1)
sadeleşmek (T/e) özleşmek, yalınlaşmak (1)
sadeleştirmek (T/e) özleştirmek, yalınlaştırmak
(1)
sadık (T/e) bağlı (1)
sadır olmak (T/e) çıkmak (1)
safha (T/e) aşama, evre (1)
safi (T/e) katkısız (1)
saha (T/e) alan (1)
sahi (T/e) gerçekten be. (1)
sahici (T/e) gerçek (1)
sahiden (T/e) gerçekten (1)
sahip (T/e) ıs, iye (1)
sahne (T/e) görünçlük (1)
sahra (T/e) çöl (1)
sahte (T/e) düzmece (1)
sahtekâr (T/e) düzmeci (1)
saika (T/e) güdü, neden (1)
sair (T/e) başka, öteki (1)
sairfilmenam (T/e) uyurgezer (1)
saisie (Fra.) kavrama edimi (8)
sait (T/e) ünlü (11)
sakıt olmak (T/e) düşmek (1)
sakil (T/e) ağır, çirkin (1)
sakin (T/e) dingin, durgun, oturan, sessiz (1)
sakinleşmek (T/e) yatışmak (1)
salahiyet (T/e) yetki (1)
salahiyetli (T/e) yetkili (1)
salahiyettar (T/e) yetkili (1)
salamanje (T/e) yemek odası (1)
salim (T/e) esen, sağlam (1)
salimen (T/e) sağ ve esen olarak (1)
samimiyet (T/e) içtenlik (1)
samit (T/e) ünsüz (11)
Sammelname (Alm.) topluluk adı (11, 19)
sample (İng.) örnek (4)
sampling (İng.) örnekleme (4)
sampling distribution (İng.) örneklem dağılımı
(4)
sampling error (İng.) örnekleme yanlışı (4)
sanat işlevi (T/s) yazınsal işlev (17)
sanatoryum (T/e) sağaltımevi (1)
sanction (Fra.) yaptırım (9, 11)
sanction (İng.) yaptırım (11)
sandhi (İng.) birleşimli biçim (2)
saneme (Fra.) anlambirimcik demeti (17)
125
Sanktion (Alm.) yaptırım (11)
sansasyon (T/e) çarpınç, yürek oynatma (1)
sansasyonel (T/e) çarpınçlı, yürek oynatıcı (1)
sansür (T/e) sıkıdenetim (1)
sansür etmek (T/e) kırpmak, sıkıdenetimden
geçirmek (1)
sansürcü (T/e) sıkıdenetimci (1)
santral (T/e) özek (merkez karşılığı), özeklik,
özeksel (1)
santrfor (T/e) orta akıncı (1)
santrfüj (T/e) merkezkaç (1)
Sapir-Whorf hypothesis (İng.) Sapir-Whorf
kuramı (2); Sapir-Whorf varsayımı (7, Y)
sarahat (T/e) açıklık (1)
sarahaten (T/e) açıkça, açıklıkla (1)
sarf (T/e) biçimbilim (11, Y); dilbilgisi (1)
sarf etmek (T/e) kullanmak, ödemek,
tüketmek, vermek (1)
sarf ü nahiv (T/e) dilbilgisi (11)
sarfınazar etmek (T/e) bırakmak, bir yana
bırakmak, den geçmek (1)
sarfiyat (T/e) gider (1)
sâri (T/e) bulaşıcı (1)
sarih (T/e) açık (1)
Satellit (Alm.) uydu (19)
satellite (Fra.) uydu (19)
satellite (İng.) uydu (19)
satem languages (İng.) ‘s’ sesli diller (2)
sathımail (T/e) eğik düzey (1)
sathi (T/e) üstünkörü, yüzeysel (1)
satıh (T/e) yüzey (1)
satir (T/e) yergi (1)
satire (Fra.) taşlama (9)
satirik (T/e) yergisel (1)
satisfy (İng.) karşılama (12)
Satz (Alm.) tümce (10, 11, 19)
Satzanalyse (Alm.) dilbilgisel çözümleme (11,
19)
Satzaussage (Alm.) yüklem (10, 11, 19)
Satzgegenstand (Alm.) özne (10, 11, 19)
Satzglied (Alm.) önerme (11, 19)
Satzlehre (Alm.) tümcebilim (10, 11, 19)
Satzparenthese (Alm.) ayraç (11)
Satzteil (Alm.) önerme (11, 19)
Satzzeichensetzung (Alm.) noktalama (11)
Sauglaut (Alm.) şaklamak (11); şaklamalı (19)
Saussurean linguistics (İng.) Saussure’cü
dilbilim (2)
savt (T/e) ses (11)
savt-ı taklidi (T/e) yansıma (11)
savti (T/e) sesçil (11)
savti şedde (T/e) vurgu (11)
savtiyat (T/e) sesbilgisi (11)
say (T/e) çalışma, emek (1)
saye (T/e) gölge (1)
sayesinde (T/e) yardım ve yol göstericiliği ile,
yardımıyla (1)
 1. Bölüm: Kaynak Dilden Türkçeye
sayfiye (T/e) yazlık (1)
sa‘y-i ekal kanunu (T/e) en az çaba yasası (11)
saying (İng.) deyim (2)
saynsfikşın (T/e) bilimkurgu (1)
saz (T/e) çalgı (1)
SC (İng.) yapısal değişim (2)
scale (İng.) ayırıcı (12)
scale and category grammar (İng.) dizgeci
dilbilgisi (2)
scaled score (İng.) ölçülmüş not, ölçülmüş
sonuç, sınıflandırılmış not, sınıflandırılmış
sonuç (4)
scaled score equating (İng.) sınıflandırılmış
sonuç eşitlemesi (4)
scaling (İng.) ölçme, sınıflandırma (4)
scanning (İng.) tarama (7)
scène (Fra.) sahne (9)
Schallnachahmung (Alm.) yansıma (10, 11, 19)
Schaltsatz (Alm.) aratümce (11, 19); ayraç (11)
scharf (Alm.) keskin (11, 19)
Schema (Alm.) taslak (11, 19)
schema (İng.) bütüncül düzen, deyimce (2);
düşünsel çerçeve kuramı (7)
schéma (Fra.) çizge (9); taslak (11, 19)
schéma actantiel (Fra.) eyleyen çizgesi (9)
schema linguistico (İta.) dil taslağı (8)
schema map (İng.) bilişsel harita (12)
schema theory (İng.) şema kuramı (12)
schématique (Fra.) çizgesel (9)
scheme (İng.) düşünsel çerçeve kuramı (7);
söylem derin yapısı (3); taslak (11, 19)
Schliessung (Alm.) kapalılık, kapanma (11, 19)
Schlüsselwort (Alm.) anahtar sözcük (19)
Schnalzlaut (Alm.) şaklamak (11); şaklamalı (19)
Schnalzlautsprachen (Alm.) şaklamalı diller
(11, 19)
scholastic aptitude test (İng.) akademik
yetenek sınavı (4)
scholasticism (İng.) Skolastik felsefe (2)
Schrift (Alm.) yazı (10, 11, 19)
Schriftsprache (Alm.) yazı dili (11, 19)
schwa (İng.) ‘ı’ sesi (2); doğal ünlü (13)
Schwächung (Alm.) silinme (19)
Schwankung (Alm.) dalgalanma (19)
Schwund (Alm.) ses düşmesi (11, 19)
science of translation (İng.) çeviribilim (2, 11,
19)
science-fiction (T/e) bilimkurgu (1)
scientific language (İng.) bilim dili (2, 11, 19)
scope (İng.) kapsam (4)
scorability (İng.) notlandırılabilirlik (4)
score (İng.) not, puan (4)
score equating (İng.) not eşitlemesi, not
eşleştirmesi (4)
scorer (İng.) notlandırıcı (4)
scorer reliability (İng.) notlandırıcı güvenirliği
(4)
126
scoring (İng.) notlandırma (4)
screening test (İng.) tarama sınavı (4)
script (İng.) yazı (2, 10, 11, 19)
scripteur (Fra.) yazan (9)
SD (İng.) yapısal tanımlama (2)
seans (T/e) kez, oturum, oynatım (sinemada),
süre (1)
sebat (T/e) direşim, direşme (1)
sebat etmek (T/e) direşkenlik göstermek,
direşmek (1)
sebatkâr (T/e) direşken (1)
sebatlı (T/e) direşken (1)
sebebiyet vermek (T/e) neden olmak, yol
açmak (1)
sebep (T/e) neden (1, Y)
sebze (T/e) göveri, yeşillik (1)
seciye (T/e) özyapı (1)
second actant (Fra.) ikinci eyleyen (8)
second articulation (İng.) ikinci eklemleme (2,
11); ikinci eklemlilik (19)
second language (İng.) ikinci dil (2)
second language acquisition (İng.) İkinci Dil
Edinimi (4, 7)
second language acquisition testing (İng.)
ikinci dil edinimi sınavı (4)
second order language (İng.) üst dil (2)
second order nominals (İng.) ikinci sıradan ad
(2)
second person (İng.) ikinci kişi (2)
second possessive (İng.) ikinci iyelik (2)
secondary articulation (İng.) ikincil
boğumlama (2)
secondary feature (İng.) ikincil özellik (2)
seconde articulation (Fra.) ikinci eklemlilik (8)
seçim (T/s) seçme (17)
seda (T/e) ses (1)
sedalı (T/e) sesli, ünlü (1)
sedasız (T/e) sessiz, ünsüz (1)
sedatif (T/e) yatıştırıcı (1)
sedimantasyon (T/e) çökelme (1)
seeking factual information (İng.) bilgi
edinmek (12)
sefahat (T/e) eğlence düşkünlüğü (1)
sefalet (T/e) yoksulluk (1)
sefaret (T/e) büyükelçilik, elçilik (1)
sefarethane (T/e) büyükelçilik, elçilik (1)
sefer (T/e) kez, savaş, savaşa gidiş, yolculuk
(1)
sefih (T/e) uçarı (1)
sefil (T/e) alçak, yoksul (1)
sefine (T/e) gemi (1)
sefir (T/e) büyükelçi, elçi (1)
sefire (T/e) büyükelçi (kadın), büyükelçi eşi,
elçi (kadın), elçi eşi (1)
Segment (Alm.) parça (10, 11, 19)
segment (Fra.) parça (10, 11, 17, 19)
segment (İng.) parça (2, 8, 10, 11, 13, 19)
 Türkçe Terim ve Sözcükler TTS—Dilbilim
1. Derleme
segmentai (Fra.) parçasal (10, 19)
segmental (Alm.) parçasal (10, 11, 19)
segmental (Fra.) parçasal (11, 19)
segmental (İng.) parçasal (10, 11)
segmental analysis (İng.) parçacıl çözümleme
(2)
segmental phoneme (İng.) parça sesbirim (13);
parçacıl sesbirim (2)
Segmentation (Alm.) bölümleme (10)
segmentation (Fra.) bölümleme (10, 11, 17, 19);
kesitleme (19)
segmentation (İng.) bölümleme (2, 10, 11, 19);
kesitleme (19)
Segmentierung (Alm.) bölümleme (11, 19);
kesitleme (19)
sehven (T/e) yanlışlıkla (1)
Seitenlaut (Alm.) yanünsüz (11, 19)
sekreter (T/e) yazman (1)
sekreterlik (T/e) yazmanlık (1)
seks (T/e) cinsellik (1)
seksapel (T/e) cinsel çekicilik (1)
seksiyon (T/e) bölüm (1)
seksoloji (T/e) cinslikbilim (1)
sekte (T/e) durgu, durma (1)
sektör (T/e) bölüm, kesim (1)
selam (T/e) esenleme (1)
selamet (T/e) esenlik (1)
selametlemek (T/e) uğurlamak (1)
selamlaşmak (T/e) esenleşmek (1)
selaset (T/e) akıcılık (1)
selected response (İng.) seçilmiş yanıt (4)
selected test (İng.) seçme sınavı (4)
selection (İng.) seçme (11, 19)
sélection (Fra.) seçme (11, 17, 19)
selection of focus (İng.) odak seçimi (13)
selection rules (İng.) seçme kuralları (11, 19)
selectional restriction (İng.) seçme kısıtlaması
(19)
selectional rules (İng.) seçme kuralları (2)
selef (T/e) öncel (1)
Selektion (Alm.) seçme (11, 19)
Selektionsbeschränkung (Alm.) seçme
kısıtlaması (19)
Selektionsregeln (Alm.) seçme kuralları (11, 19)
selektör (T/e) seçici (1)
self assessment (İng.) bireysel değerlendirme
(4)
self determinasyon (T/e) özbelirlenim (1)
self embedded (İng.) özde yerleşik (2)
self servis (T/e) kendin seç (1)
self-directed (İng.) kendi-güdümlü (12)
self-directed learning (İng.) özyönetimli
öğrenme (14)
self-directed learning readiness scale (İng.)
özyönetimli öğrenme hazırlık ölçeği (14)
self-directed, self-management (İng.)
özyönetim (14)
127
self-direction (İng.) özyönlendirme (14)
self-education (İng.) özeğitim (14)
self-efficacy (İng.) özyeterlilik (14)
self-embedded construction (İng.) özyerleşik
kuruluş (8)
self-esteem (İng.) kendine verilen değer, öz-
beğeni (12)
self-evaluation (İng.) özdeğerlendirme (14)
self-monitoring (İng.) özizleme (14)
self-reaction (İng.) öztepki (14)
self-reflection (İng.) özyansıtma (14)
self-regulation (İng.) özdüzenleme (14)
self-startedness (İng.) öz başlatmalılık (14)
Sem (Alm.) anlambirimcik (10, 11, 19)
sema (T/e) gök, gökyüzü (1)
Semanalyse (Alm.) anlam çözümlemesi (11);
anlambirimcik çözümlemesi (19)
Semantem (Alm.) kavrambirim (19)
semanteme (İng.) kavrambirim (19); kökanlam
(2)
sémantème (Fra.) içerikbirim (8); kavrambirim
(19)
semantic (İng.) anlambilimsel (10, 11, 19);
anlamsal (8, 10, 11, 18, 19)
semantic analysis (İng.) anlam çözümlemesi (2)
semantic axis (İng.) anlam ekseni (2, 11)
semantic change (İng.) anlam değişimi (11, 19);
anlam değişmesi (2)
semantic component (İng.) anlam bileşeni,
anlambilim bileşeni (2); anlambilimsel
bileşen (8); anlamsal bileşen (11, 19)
semantic differential (İng.) anlam ayırtmacı (7)
semantic distinguisher (İng.) anlam ayırıcı (2)
semantic extension (İng.) anlam genişlemesi
(11, 19)
semantic field (İng.) alan örgüsü (16); anlam
alanı (2, 18); anlamsal alan (11, 19)
semantic field theory (İng.) anlam alanı kuramı
(2)
semantic marker (İng.) anlam belirleyeni (2)
semantic pair (İng.) anlam çiftleri (2)
semantic range (İng.) anlam uzamı (2)
semantic relations (İng.) değintiler (16)
semantic restriction (İng.) anlam daralması (2,
11, 19)
semantic shift (İng.) anlam kayması (2)
semantic transfer (İng.) anlam kayması (11, 19)
semantic triangle (İng.) anlam üçgeni (2)
semantic value (İng.) anlam değeri (2)
semanticity (İng.) anlamsallık (2)
semantico-grammatical categories (İng.)
anlam-dilbilgisi kümeleri (7)
semantics (İng.) anlambilim (2, 4, 7, 8, 10, 11,
18, 19)
Semantik (Alm.) anlambilim (10, 11, 18, 19)
semantik (T/e) anlambilim, anlambilimsel s.,
anlamsal (1)
 1. Bölüm: Kaynak Dilden Türkçeye
sémantique (Fra.) anlambilim (8, 10, 11, 17, 19);
anlambilimsel (10, 11, 19); anlamsal (8, 10, 11,
17, 19)
sémantique générative (Fra.) üretici
anlambilim (11, 17, 19)
semantisch (Alm.) anlambilimsel (10, 11, 19);
anlamsal (10, 11, 18, 19)
semantische Achse (Alm.) anlam ekseni (11)
semantische Komponente (Alm.) anlamsal
bileşen (11, 19)
semantisches Feld (Alm.) anlam alanı (18);
anlamsal alan (11, 19)
Semasiologie (Alm.) kavrambilim (11, 19)
sémasiologie (Fra.) kavrambilim (11, 19)
sémasiologique (Fra.) kavrambilimsel (17)
semasiology (İng.) kavrambilim (2, 11, 19)
sematology (İng.) anlambilim (2)
semavi (T/e) göksel (1)
sembol (T/e) gösterge (Y); simge (1, 18, Y)
sembolik (T/e) simgesel (1)
sembolist (T/e) simgeci (1)
sembolizm (T/e) simgecilik (1)
seme (İng.) anlambirimcik (2, 10, 11, 19)
sème (Fra.) anlambirimcik (10, 11, 17, 19)
Semem (Alm.) anlambirimcik (10);
anlambirimcik demeti (11, 19)
sememe (İng.) anlambirimcik demeti (2, 10, 11,
19)
sémème (Fra.) anlambirimcik demeti (10, 11,
19)
sememic stratum (İng.) anlam katmanı (2)
sememics (İng.) anlambirim bilgisi (2)
Semeologie (Alm.) göstergebilim (10, 11)
semi- (T/e) yarı, yarım (Lat. önek) (1)
semi consonant (İng.) yarı ünsüz, yarı-ünsüz
(13)
semi reduplication (İng.) yarı ikileme (13)
semi vowel (İng.) yarı ünlü, yarı-ünlü (13)
semic analysis (İng.) anlam çözümlemesi (11);
anlambirimcik çözümlemesi (19)
semi-consonant (İng.) yan ünsüz, yarı ünsüz
(2)
semi-consonne (Fra.) yarı ünsüz (8)
semi-direct test (İng.) yarı-dolaylı sınav (4)
semilingualism (İng.) yarımdillilik (7)
seminer (T/e) topluçalışım (1)
semiologia (İta.) göstergebilim (8)
semiological (İng.) göstergebilimsel,
göstergesel (10, 11, 19)
Semiologie (Alm.) gösterge demeti (10);
göstergebilim (11, 18, 19)
sémiologie (Fra.) gösterge (8); göstergebilgisi
(9); göstergebilim (8, 10, 11, 19)
sémiologique (Fra.) göstergebilimsel (10, 11,
19); göstergesel (10, 11, 17, 19)
semiologisch (Alm.) göstergebilimsel (11, 19)
semiology (İng.) göstergebilim (2, 10, 11, 19)
128
Semiose (Alm.) göstergesel işlev (19)
Semiosis (Alm.) gösterme süreci (18)
sémiosis (Fra.) göstergesel işlev (19)
semiosis (İng.) göstergesel işlev (19); gösterme
süreci (18)
semiotic (İng.) göstergebilimsel, göstergesel
(10, 11, 19)
semiotic square (İng.) göstergebilimsel
dörtgen (11)
semiotica (İta.) göstergebilim (8)
semiotica connotativa (İta.) yananlam dili (8)
semiotica denotativa (İta.) düzanlam dili (8)
semiotical (İng.) göstergebilimsel, göstergesel
(10, 11, 19)
semiotics (İng.) göstergebilim (2, 7, 10, 11, 18,
19)
Semiotik (Alm.) göstergebilim (10, 11, 18, 19)
sémiotique (Fra.) göstergebilim (9, 10, 11, 17,
19); göstergebilimsel, göstergesel (10, 11, 19)
sémiotique littéraire (Fra.) yazınsal
göstergebilim (9)
semiotisch (Alm.) göstergebilimsel,
göstergesel (10, 11, 19)
semiotisches Viereck (Alm.) göstergebilimsel
dörtgen (11)
semi-reduplication (İng.) pekiştirme (5)
Semivokal (Alm.) yarı ünlü (11, 19)
semi-vowel (İng.) yarı ünlü (2, 11, 19)
semi-voyelle (Fra.) yarı ünlü (8, 11, 19)
semology (İng.) göstergebilim (2)
semotactics (İng.) anlambirim bilgisi (2)
sempati (T/e) duygudaşlık , sevgi, yakınlık (1)
sempatik (T/e) canayakın, duygudaş, sevimli
(1)
sempatizan (T/e) duygudaş (1)
sempozyum (T/e) bilimsel sunuşma (1)
semt (T/e) kentbölgesi (1)
senarist (T/e) oyun yazarı (1)
Sender (Alm.) gönderici (18); verici (10, 11, 18,
19)
sender (İng.) gönderici, verici (18)
sendrom (T/e) belirgi (1)
sene (T/e) yıl (1)
senei devriye (T/e) yıldönümü (1)
senei kebise (T/e) artıkyıl (1)
senet (T/e) belgit (1)
senkron (T/e) eşzaman (1)
senkroni (T/e) eşzamanlılık (1)
sens (Fra.) anlam (8, 10, 11, 17, 19)
sens référentiel (Fra.) göndergesel anlam (17)
sense (İng.) anlam (10, 11, 19); içlem (2)
sense realism (İng.) duyusal gerçeklik (12)
sense relations (İng.) içlem ilişkileri (2)
sensitive to voice (İng.) çatı duyarlı (5)
sentaks (T/e) sözdizim , sözdizimi (1)
sentence (İng.) tümce (2, 7, 8, 10, 11, 19)
sentence adverbial (İng.) zarf tümcesi (2)
 Türkçe Terim ve Sözcükler TTS—Dilbilim
1. Derleme
sentence combining (İng.) tümce birleştirme
(7)
sentence compound (İng.) bileşik tümce (2)
sentence connector (İng.) tümce bağlacı (2)
sentence method (İng.) tümce yöntemi (7)
sentence of statement (İng.) bildirme tümcesi
(11, 19)
sentence pattern (İng.) tümce kalıbı (7, 12)
sentence stress (İng.) tümce vurgusu (2, 13)
sentence word (İng.) tümce değerli sözcük (2)
sentential (İng.) tümcesel (11, 19)
sentetik (T/e) bireşimli (1)
sentez (T/e) bireşim (1)
septik (T/e) kuşkucu (1)
septisizm (T/e) kuşkuculuk (1)
sequence (İng.) dizi (2); diziliş (8)
séquence (Fra.) diziliş (8, 11, 17, 19); kesit (9)
séquence isotope (Fra.) yerdeş kesit (9)
sequence of tenses (İng.) zaman uyumu (2)
sequence of words (İng.) sözcükler katarı (16)
sequencing (İng.) dereceleme, sıralama (2, 7)
Sequenz (Alm.) diziliş (11, 19)
ser (T/e) baş (1)
serap (T/e) ılgım, yalgın (1)
serapa (T/e) baştan başa, büsbütün (1)
serbest (T/e) bağımsız, özgür (1)
serbesti (T/e) özgürlük (1)
serdetmek (T/e) ileri sürmek (1)
serhat (T/e) sınır (boyu) (1)
seri (T/e) dizi, hızlı, sıra (1)
serial learning (İng.) dizisel öğrenme (7)
série (Fra.) diziliş (8); sıra (11, 19)
series (İng.) sıra (11, 19)
Series Method (İng.) Diziler Yöntemi (12)
serkeş (T/e) başkaldıran, kafatutan (1)
serlevha (T/e) başlık (yazıda) (1)
sermaye (T/e) anamal, anapara (1)
sermayedar (T/e) anamalcı (1)
sermest (T/e) esrik (1)
sermuharrir (T/e) başyazar (1)
sermürettip (T/e) başdizgici, başdizici (1)
serpuş (T/e) başlık (1)
sert samit (T/e) sert ünsüz (11)
sert sessiz (T/e) sert ünsüz (11)
sertifika (T/e) belge, bitirme belgesi, bitirmelik
(1)
servet (T/e) varlık (1)
serzeniş (T/e) başa kakma (1)
ses cihazı (T/e) ses aygıtı (11)
ses organları (T/e) ses örgenleri (11)
sesli (T/e) ünlü (11)
session (İng.) oturum (12)
sessiz (T/e) ünsüz (11)
sessizlerin benzeşmesi (T/e) ünsüz benzeşmesi
(11)
set (İng.) küme (8)
setting (İng.) konum (7); ortam (Y)
129
seviye (T/e) düzey (1, Y)
seviyeli (T/e) saygıdeğer, saygın (1)
seviyesiz (T/e) bayağı (1)
sevk (T/e) gönderme (1)
sevketmek (T/e) göndermek, yollamak (1)
sevkıtabii (T/e) içgüdü (1)
sevkıyat (T/e) gönderme, yollama işi (1)
seyahat (T/e) gezi, yolculuk (1)
seyahatname (T/e) geziyazısı (1)
seyelan (T/e) akıntı, akma (1)
seyirci (T/e) izleyici (1)
seylap (T/e) su baskını, taşma (1)
seyran (T/e) gezinme, gezme (1)
seyretmek (T/e) izlemek (1)
seyrüsefer (T/e) gidişgeliş (1)
seyyah (T/e) gezgin (1)
seyyal (T/e) akışkan (1)
seyyanen (T/e) eşit olarak (1)
seyyar (T/e) gezginci, gezici, taşınabilir (1)
seyyare (T/e) gezegen (1)
sezon (T/e) sürem (1)
SFA (İng.) anlam özelliği çözümlemesi (2)
shaping (İng.) yönlendirme (12)
shared knowledge (İng.) ortak yaşantı (16)
sharp (İng.) diyezleşmiş (2, 11, 19)
sheltered classroom approach (İng.) örtük sınıf
yaklaşımı (12)
short (İng.) kısa (11, 19)
short answer question (İng.) kısa yanıtlı soru
(4)
short syllable (İng.) kısa hece (2, 13); kısa
seslem (11, 19)
short term memory (İng.) kısa erimli bellek (2,
7, Y)
shortened genitival construction (İng.)
belirtisiz tamlama (2)
shortening (İng.) kısalma (2); kısaltma (13)
shortness (İng.) kısalık (11, 19)
sıfat (T/e) önad (1)
sıfat terkibi (T/e) sıfat tamlaması (11)
sıhhat (T/e) sağlık (1)
sıhhatli (T/e) sağlıklı (1)
sıhhiye (T/e) sağlık işleri (1)
sıhhiyeci (T/e) sağlık görevlisi (1)
sıklet (T/e) ağırlık, sıkıntı (1)
sıla (T/e) kavuşma, ulaşma (1)
sınıf (T/e) derslik (1)
sır (T/e) giz (1)
sırf (T/e) büsbütün, salt, tümüyle, yalnız (1)
sıyanet (T/e) koruma (1)
sıyga (T/e) kip (1)
sibernetik (T/e) güdümbilim (1)
Sibilant (Alm.) ıslıklı (11, 19)
sibilant (İng.) ıslıklı (11, 19); ıslıklı ünsüz (2);
sızmalı (13)
sich beziehen auf (Alm.) gönderme (18)
sicil (T/e) kütük (1)
 1. Bölüm: Kaynak Dilden Türkçeye

sifflante (Fra.) ıslıklı (8, 11, 19) similarité (Fra.) benzerlik (17)
sight vocabulary (İng.) görüntüsel sözvarlığı (7) simile (İng.) benzetme (2)
sign (İng.) gösterge (2, 10, 11, 13, 19) simple form (İng.) yalın biçim (2); yalın sözcük
Signal (Alm.) belirtke (11, 19) (11)
signal (Fra.) belirtke (8, 9, 11, 17, 19) simple noun (İng.) yalın ad (2)
signal (İng.) belirtke (2, 7, 8, 11, 19); devitge (16) simple past (İng.) di’li geçmiş (2)
signary (İng.) yazım dizgesi (2) simple perfect (İng.) yalın bitmişlik (2)
signe (Fra.) gösterge (8, 9, 10, 11, 17, 19) simple sentence (İng.) yalın tümce (2, 7, 8, 11,
signe (İng.) gösterge (18) 19)
signe artificiel (Fra.) yapay gösterge (17) simple tense (İng.) yalın zaman (11, 19)
signe naturel (Fra.) doğal gösterge (17) simple tone (İng.) yalın ton (13)
signe visuel (Fra.) görse! gösterge (9) simple vowel (İng.) yalın ünlü (2)
signifıé (Fra.) gösterilen (8) simple word (İng.) yalın sözcük (19)
signifiant (Fra.) gösteren (8, 9, 10, 11, 17, 19) Simplex (Alm.) yalın sözcük (11, 19)
signifiant (İng.) gösteren (2) simplification (İng.) yalınlaştırma (7)
significans (İng.) gösteren (2, 18) simplified code (İng.) yalınlaştırılmış düzenek
(7)
significance (İng.) anlam (2, 8)
simplified reader (İng.) basitleştirilmiş okuma
significance testing (İng.) sayısal sınavbilgisi,
kitabı (7); yalınlaştırılmış okuma kitabı (3)
verisel sınavbilgisi (4)
simsar (T/e) aracı (1)
significant (İng.) anlamlı (2)
simulated (İng.) benzeşik (2)
signification (Fra.) anlam (8, 10, 11, 17, 19);
simulation (İng.) benzeşim (2); benzeşim
anlamlama (11, 17, 19); anlamlandırma (9)
alıştırması (3); benzetim (7); benzeylem (16);
signification (İng.) anlam (10, 11, 19);
benzetleme (Y)
anlamlama (2, 7, 11, 18, 19)
simulator (İng.) benzetgeç (16)
significatum (İng.) gösterilen (2, 18)
simultané (Fra.) süremdeş (8)
significs (İng.) göstergebilim (2)
simultaneous bilingualism (İng.) andaş
signifié (Fra.) gösterilen (8, 9, 10, 11, 17, 19)
ikidillilik (15)
signified (İng.) gösterilen (2, 10, 11, 18, 19);
simultaneous interpretation (İng.) eşzamanlı
gösterilge (16)
çeviri (7)
signifier (İng.) gösteren (2, 10, 11, 19)
simultaneous interpreting (İng.) eşzamanlı
Signifikant (Alm.) gösteren (10, 11, 19)
çeviri (2)
Signifikat (Alm.) gösterilen (10, 11, 19)
simülasyon (T/e) öykünüm (1)
Signifikation (Alm.) anlamlama (11, 18, 19)
sin (T/e) birlikte (Yun. önek) (1)
Signifikatum (Alm.) kavramsal gösterilen (18)
sine (T/e) göğüs (1)
signs (İng.) gösterge (7)
sine- (T/e) -siz (Lat. önek) (1)
sigorta (T/e) korunç (1)
sinematik (T/e) devimbilim (1)
sihir (T/e) büyü (1)
sinerji (T/e) görevdeşlik (1)
sihirbaz (T/e) büyücü (1)
sing sing theory (İng.) müzik kökenli dil
sihirbazlık (T/e) büyücülük (1)
kuramı (2)
sihirli (T/e) büyülü (1)
single bar junction (İng.) duraklama aralığı (2)
silahşor (T/e) savaşçı (1)
single base (İng.) tek tabanlı (2)
Silbe (Alm.) hece (10); seslem (11, 19)
Singular (Alm.) tekil (10, 11, 19)
Silbendissimilation (Alm.) seslem yutumu (11)
singular (İng.) tekil (2, 10, 11, 19)
Silbenschichtung (Alm.) seslem yutumu (11,
singulary transformation (İng.) tekli dönüşüm
19)
(2)
Silbenschrift (Alm.) seslemsel yazı (11, 19)
singulatif (Fra.) tekli yapı (9)
silbisch (Alm.) seslemsel (19)
singulative (İng.) tekil ekleyici (2)
silency (İng.) silinme (19)
singulier (Fra.) tekil (10, 11, 17, 19)
silent reading (İng.) sessiz okuma (7)
Sinn (Alm.) anlam (10, 11, 18, 19)
silent stress (İng.) sessiz vurgu (2)
sinni sait (T/e) düz ünlü (11)
Silent Way (İng.) Sessiz Yol (12); sessiz yöntem
sinni samit (T/e) dişsil (11)
(3, 7)
sinonim (T/e) eşanlamlı (1)
siluet (T/e) karaltı (1)
sipariş (T/e) ısmarlama (1)
sim (T/e) gümüş (1)
siper (T/e) dulda, koruyucu engel, kuytu (1)
sim- (T/e) birlikte (Yun. önek) (1)
siperisaika (T/e) yıldırımlık, yıldırımsavar (1)
simetri (T/e) bakışım (1)
sirayet (T/e) bulaşma, geçme (1)
simetrik (T/e) bakışımlı (1)

130
 Türkçe Terim ve Sözcükler TTS—Dilbilim
1. Derleme
sirayet etmek (T/e) bulaşmak, geçmek (1)
sirkat (T/e) çalma, hırsızlık (1)
sirkum- (T/e) çevreleyerek (Lat. önek) (1)
sirkülasyon (T/e) dolaşım (1)
sirküler (T/e) genelge (1)
sirrus (T/e) saçakbulut (1)
sismik (T/e) sarsıntısal (1)
sismograf (T/e) depremyazar (1)
sismoloji (T/e) deprembilim (1)
sistem (T/e) dizge (1, 11, 18, Y); yol, yöntem (1)
sistematik (T/e) dizgeli (1); dizgesel (1, Y)
sistemli (T/e) dizgeli, düzenli (1)
sistemsiz (T/e) dizgesiz, düzensiz (1)
sister adjunction (İng.) yakın bitiştirme (2)
sister language (İng.) kardeş dil (2)
sitayiş (T/e) övme, övüş (1)
site (Fra.) görünüm (9)
Situation (Alm.) durum (19)
situation (Fra.) durum (19)
situation (İng.) durum (2, 19); konum (2)
situation de communication (Fra.) bildirişim
durumu (9)
situation de l‘énonciation (Fra.) sözceleme
durumu (9)
situation initiale (Fra.) başlangıç durumu (9)
situation of utterance (İng.) sözce konumu (2)
situational (İng.) durumsal (12, Y)
situational language teaching (İng.) durum
dayanaklı öğretim (7); Durum Merkezli Dil
Öğretimi (3); Durumsal Dil Öğretimi (Y)
situational meaning (İng.) durumsal anlam (2)
situational syllabus (İng.) durumsal izlence (7,
Y)
situational teaching (İng.) durum temelli
öğretim (4)
situationality (İng.) duruma uygunluk (2);
durumsallık (12)
situationnalité (Fra.) yerlemleme (9)
siyah (T/e) kara (1)
siyasi (T/e) siyasal (1)
siyga (T/e) kip (11)
siyga-i temenni (T/e) dilek-koşul kipi (11)
skandal (T/e) utanca (1)
sketch (Fra.) skeç (9)
skewed distribution (İng.) eğimli dağılım,
eğimsel dağılım (4)
skewness (İng.) eğimlilik (4)
ski (T/e) kayak (1)
skill (İng.) beceri (2, 4)
skill getting activities (İng.) beceri kazandırıcı
çalışmalar (4)
skill using activities (İng.) beceri kullandırıcı
çalışmalar (4)
skills (İng.) beceriler (7)
skimming (İng.) özarama (7)
skrayper (T/e) kazıcı (1)
SLA (İng.) ikinci dil edinimi (4, 7)
131
slack vowel (İng.) gevşek ünlü (2)
slang (İng.) argo (2, 10, 11, 19)
slender vowel (İng.) ön ünlü (2)
slip of tongue (İng.) dil sürçmesi (2)
slogan (T/e) çarpıcı söz, sav-söz (1)
slope (İng.) eğim (4)
slopes (İng.) hece ucu öğeler (2)
slot (İng.) yapısal boşluk (2)
smaç (T/e) çivileme (1)
snack-bar (T/e) sunumluk (1)
snek bar (T/e) sunumluk (1)
social (İng.) sosyal (18); toplumsal (15, 18)
social accentuation (İng.) toplumsal vurgu (2)
social appropriateness (İng.) toplumsal
uygunluk (2)
social context (İng.) toplumsal bağlam (7)
social dialect (İng.) topluluk lehçesi (2);
toplumsal lehçe (7)
social distance (İng.) toplumsal uzaklık (7)
social function (İng.) toplumsal işlev (7)
social meaning (İng.) toplumsal anlam (15)
social mobility (İng.) toplumsal hareketlilik (15)
social stratification (İng.) toplumsal
katmanlaşma (15)
socialization (İng.) toplumsallaşma (15)
socializing (İng.) insanlar arasında ilişki
kurma, toplumlaştırma (12)
sociolect (İng.) katman dilcesi (3); topluluk dili
(2, 19); toplumsal değişke (15)
sociolecte (Fra.) topluluk dili (19); toplumsal
kullanım (17)
sociolectology (İng.) toplumsal değişkebilim
(15)
sociolinguistic competence (İng.) toplumsal dil
yetisi (4)
sociolinguistics (İng.) toplum()dilbilim (2, 7, 10,
11, 15, 19, Y)
sociolinguistics in ELT (İng.) dil öğretiminde
toplumdilbilimi (7)
sociolinguistique (Fra.) toplumdilbilim (10, 11,
17, 19)
sociologie de la littérature (Fra.) yazın
toplumbilimi (9)
sociology of language (İng.) dil toplumbilimi (7,
15)
sociometric perception test (İng.) sosyometrik
algılama sınavı (4)
sofizm (T/e) bilgicilik (1)
soft (İng.) yumuşak (2)
soft consonant (İng.) yumuşak ünsüz (11, 19)
soft palate (İng.) yumuşak damak (13)
soft sign (İng.) damaksıllaşma belirtkesi (2)
softening (İng.) yumuşama (11, 19)
soft-g (İng.) yumuşak-g (13)
software (İng.) yazılım (2, 7)
sohbet (T/e) söyleşi (1)
 1. Bölüm: Kaynak Dilden Türkçeye
solecism (İng.) aykırıcılık (2); sözdizimsel
yadsınlık (19)
solécisme (Fra.) sözdizimsel yadsınlık (19)
Solözismus (Alm.) sözdizimsel yadsınlık (19)
soliciting (İng.) isteme (12)
solid compound (İng.) birincil bileşik sözcük (2)
solidarietà (İta.) dayanışma (8)
solidarite (T/e) dayanışma (1)
solidarizm (T/e) dayanışçılık (1)
soliloquy (İng.) kendilik konuşma (2)
solipsizm (T/e) tekbencilik (1)
solüsyon (T/e) çözelti, çözüm, eriyik (1)
sommaire (Fra.) özetleme (anlatıcının yaptığı)
(9)
sommet (Fra.) doruk (8)
son (Fra.) ses (8, 10, 11, 17, 19)
son cardinal (Fra.) asal ses (11, 19)
Sonant (Alm.) selenli (11, 19)
sonant (İng.) ötümlü (2); selenli (11, 19)
sonante (Fra.) selenli (11, 19)
Sondersprache (Alm.) ağız (10, 11, 19); özel dil
(11, 19)
sonnet (Fra.) sone (9)
sonogram (İng.) sesyazımı (2)
sonograph (İng.) ses yazım cihazı (2)
sonorant (İng.) tınılı (13); titreşimli (2)
sonore (Fra.) ötümlü (19); titreşimli (8, 11, 17,
19)
sonorisation (Fra.) ötümlüleşme (19);
titreşimlileşme (11, 19)
sonorisation (İng.) ötümlüleşme (19);
titreşimlileşme (11, 19)
Sonorisierung (Alm.) ötümlüleşme (19);
titreşimlileşme (11, 19)
Sonorität (Alm.) ötümlülük (19); titreşimlilik (11,
19)
sonorité (Fra.) ötümlülük (19); titreşimlilik (11,
19)
sonority (İng.) ötümlülük (19); titreşimlilik (2,
11, 19)
sortal universal (İng.) düzenleyici tümel (2)
sostanza (İta.) töz (8)
sosyal (T/e) toplumsal (1, 18, Y)
sosyal statü (T/e) toplumdurum (1)
sosyalist (T/e) toplumcu (1)
sosyalizasyon (T/e) toplumsallaştırma (1)
sosyalizm (T/e) toplumculuk (1)
sosyolog (T/e) toplumbilimci (1)
sosyoloji (T/e) toplumbilim (1)
sosyometri (T/e) uyumölçüm (1)
sound (İng.) ses (2, 8, 10, 11, 19)
sound change (İng.) ses değişikliği (7)
sound discrimination (İng.) anlamlı ayrıştırma,
sağlıklı ayrıştırma (4)
sound echoism (İng.) ses yansıtmacılığı (2)
sound law (İng.) ses yasası (2)
sound shift (İng.) ses kayması (2)
132
sound source (İng.) ses kaynağı (2)
sound spect(r)ograph (İng.) sesyazar (2)
sound symbolism (İng.) ses simgeciliği (2)
sound system (İng.) ses dizgesi (2)
sound wave (İng.) ses dalgası (7)
source (İng.) kaynak (2, 7)
source feature (İng.) ayırıcı özellik (2)
source language (İng.) kaynak dil (2, 7, 11, 19)
sourd (Fra.) ötümsüz (19); titreşimsiz (8, 11, 17,
19)
sous-catégorie (Fra.) altulam (8, 11, 19)
sous-ensemble (Fra.) altküme (8)
sous-entendu (Fra.) sezdirim (9)
SOV language (İng.) ÖNE/özne nesne eylem
dili (7)
sozial (Alm.) sosyal, toplumsal (18)
Soziolekt (Alm.) topluluk dili (19)
Soziolinguistik (Alm.) toplumdilbilim (10, 11, 19)
sömestr (T/e) yarıyıl (1)
space (İng.) aralık, uzam (2)
Spannung (Alm.) gerilme (11, 19)
speaker (İng.) konuşucu (2, 8, 10, 11, 19)
speaking (İng.) konuşma (2)
speaking test (İng.) konuşma sınavı (4)
special language (İng.) özel dil (2)
special languages (İng.) özel diller (7)
special parlance (İng.) özel dil (15)
special purpose testing (İng.) özel amaçlı sınav
(7)
specialisation (İng.) özelleşme (2, 19)
spécialisation (Fra.) özelleşme (17, 19)
specific objectivity (İng.) belirli özellikler (4)
specific question (İng.) özel nitelikli sora (7)
specifications (İng.) tanımlayıcı özellikler (4)
spectacle (Fra.) gösteri (9)
spect(r)ogram (İng.) izge yazı (13); ses yazımı
(2)
spectral analysis (İng.) ses yazımı
çözümlemesi (2)
spectrum (İng.) izge (13)
speculative grammar (İng.) düşünsel dilbilgisi
(2); kurgusal dilbilgisi (12)
speech (İng.) konuşma (2, 8, 11, 19); söylem (10,
11, 19); söz (2, 10, 11, 18, 19); sözlü dil (8)
speech act (İng.) söz edimi (11, 19); sözeylem
(2, 7, 15)
speech chain (İng.) söz zinciri. (11, 19)
speech community (İng.) dil toplumu (12);
dilsel()topluluk (2, 8, 11, 15, 19); konuşma
topluluğu (7)
speech defect (İng.) konuşma kusuru (2, 7)
speech disorder (İng.) konuşma bozukluğu (2)
speech errors (İng.) konuşma yanlışı (7)
speech event (İng.) dil olayı (12); konuşma
olayı (2, 7)
speech functions (İng.) konuşma işlevleri (7)
 Türkçe Terim ve Sözcükler TTS—Dilbilim
1. Derleme
speech organs (İng.) konuşma organları (2); ses
organları (13)
speech pathology (İng.) konuşma bozukluğu
(7); konuşma bozukluğu bilgisi (2)
speech perception (İng.) konuşma algılaması
(7)
speech repertoire (İng.) konuşma dağarı (7)
speech rhythm (İng.) konuşma ritmi (7)
speech situation (İng.) konuşma ortamı (7)
speech stretcher (İng.) konuşma yavaşlatma
cihazı (2)
speech styles (İng.) konuşma biçemi (7)
speech synthesis (İng.) konuşma bireşimi (7);
yapay konuşma (2)
speech therapy (İng.) konuşma sağaltımı,
konuşma tedavisi (2); konuşma sağaltımı (7)
speech variety (İng.) konuşma değişkesi (7)
speech-form (İng.) konuşma biçimi (8)
speed reading (İng.) hızlı okuma (7)
speed test (İng.) hız sınavı (4)
spektroskop (T/e) yayılgıölçer (1)
spekülasyon (T/e) kurgu , vurgun (1)
spekülatif (T/e) kurgusal , vurguncul,
vurgunsal (1)
spekülatör (T/e) vurguncu (1)
spelling (İng.) yazım (2, 10, 11, 13, 19)
spelling book (İng.) Yeni Yazım Kılavuzu (13)
spelling pronunciation (İng.) yazıma dayalı
söyleyiş (2)
sperma (T/e) atmık, belsuyu (1)
spesifik (T/e) özgül (1)
spesiyalist (T/e) uzman (1)
spesiyalite (T/e) özellik, uzmanlık (1)
Spezialisierung (İng.) özelleşme (19)
spiker (T/e) konuşucu (1)
spiral (İng.) dönel (12)
Spiral Approach (İng.) Dönel Yaklaşım (12)
spiral approach (İng.) sarmal yaklaşım (4, 7)
spiral syllabus (İng.) dönel izlence (12)
Spirans (Alm.) sızıcı (11, 19)
spirant (İng.) sızıcı (11, 19); sızmalı (2)
spirante (Fra.) sızıcı (8, 11, 19)
spirantisation (Fra.) sızıcılaşma (11, 19)
spirantisation (İng.) sızıcılaşma (11, 19)
Spirantisierung (Alm.) sızıcılaşma (11, 19)
spiritualist (T/e) tinselci (1)
spiritualizm (T/e) tinselcilik (1)
spitz (Alm.) diyezleşmiş (11, 19)
split (İng.) ayrık (2)
split clause (İng.) ayrık tümcecik (2)
split half coefficient (İng.) iki yarı katsayısı,
yarıya bölümlü katsayı (4)
split half method (İng.) yarıya bölme yöntemi
(4)
split harmony (İng.) ayrık uyum (13)
split infinitive (İng.) ayrık eylemlik (2)
split intransitivity (İng.) ayrık geçişsizlik (5)
133
split-half reliability (İng.) iki yarılı geçerlik,
yarıya bölümlü geçerlik (4)
spoken language (İng.) konuşma dili (2, 19);
sözlü dil (11, 19)
spoken-written discourse (İng.) sözlü-yazılı
söylem (7)
spoonerism (İng.) karmacılık (2); tersinleyici
yanlış (7)
sporadic sound change (İng.) koşulsuz ses
değişimi (2)
spot (T/e) benek, benekçik (1)
Sprachatlas (Alm.) dil atlası (11, 19)
Sprache (Alm.) dil (10, 11, 18, 19); dilyetisi (11,
19)
Sprache der Wissenschaft (Alm.) bilim dili (11)
Sprachebene (Alm.) dil düzeyi (10, 19)
Sprachebene (Alm.) dil düzeyi (11)
Sprachfähigkeit (Alm.) dilyetisi (11, 19)
Sprachfamilie (Alm.) dil ailesi (11, 19)
Sprachgebrauch (Alm.) kullanım (10, 11, 19)
Sprachgemeinschaft (Alm.) dilsel topluluk (11,
19)
Sprachgeographie (Alm.) dilbilimsel coğrafya
(11, 19); uzamsal dilbilim (19)
Sprachgruppe (Alm.) dil öbeği (11, 19)
Sprachkarte (Alm.) dil haritası (11, 19)
sprachlich (Alm.) dilsel (10, 11, 19)
Sprachökonomie (Alm.) dilsel tutumluluk (19);
tutumluluk ilkesi (11)
Sprachrevolution (Alm.) dil devrimi (11, 19)
Sprachvermögen (Alm.) dilyetisi (18)
Sprachwissenschaft (Alm.) dilbilim (10, 11, 19)
spread vowel (İng.) yaygın söylenişli ünlü (2)
Sprechakt (Alm.) söz edimi (11, 19)
Sprechapparat (Alm.) ses aygıtı (19)
Sprechen (Alm.) konuşma (11, 19); söz (10, 11,
19)
Sprecher (Alm.) konuşucu (10, 11, 19)
Sprechorgane (Alm.) ses aygıtı (11); ses
örgenleri (11, 19)
Sprechtakt (Alm.) dizem (11, 19)
sprey (T/e) püskürteç (1)
squatter (İng.) toprak-konducu (16)
S-R theory (İng.) uyaran-tepki kuramı (7)
ST (İng.) Standart Kuram (12)
stability coefficient (İng.) sabit katsayı (4)
stabilizasyon (T/e) dengeleme (1)
stabilize etmek (T/e) dengelemek (1)
stabilize yol (T/e) sıkıştırma yol (1)
stagflasyon (T/e) duruk şişkinlik (1)
staging (İng.) dereceleme (2)
staj (T/e) yetişim (1)
stajyer (T/e) yetişmen (1)
stajyerlik (T/e) yetişmenlik (1)
stakeholders (İng.) sınav kullanan, sınava
giren (4)
Stamm (Alm.) gövde (10, 11, 19); köken (10)
 1. Bölüm: Kaynak Dilden Türkçeye
stammer (İng.) kekeleme (2)
Stammwort (Alm.) köken (11, 19)
standard (İng.) ölçün (4, 7); ölçünlü (15); ölçünlü
dil (2)
standard achievement test (İng.) ölçünlü
başarı sınavı (4)
standard deviation (İng.) ölçünlü sapma (4)
Standard English (İng.) ölçünlü İngilizce (Y)
standard language (İng.) ölçü dil (13); ölçü dili,
ölçünlü dil (Y); ölçünlü dil (19); ulusal örnek
kullanım (16)
standard pronunciation (İng.) ölçü sesletim
(13)
standard score (İng.) ölçünlü sonuç (4)
standard setting (İng.) ölçünlü konum (4)
Standardsprache (Alm.) ölçünlü dil (19)
Standard Theory (İng.) Standart Kuram (12)
Standard Turkish (İng.) ölçünlü Türkçe (Y)
standardisation (İng.) ölçünleme (2)
standardised score (İng.) ölçünlendirilmiş
sonuç (4)
standardised test (İng.) ölçünlendirilmiş sınav
(4)
standardization (İng.) ölçünleşme (15);
ölçünleştirme (7)
standardize etmek (T/e) ölçünlemek (1)
standardized test (İng.) ölçünleştirilmiş sınav
(7)
standart (T/e) ölçün (1, Y)
standart (T/e) ölçünlü (1, Y)
standard deviation (İng.) ölçünlü sapma,
standart sapma (7)
standard English (İng.) ölçünlü İngilizce (7)
standard error of measurement (İng.) ölçünlü
hata ölçümü (4)
standard language (İng.) ölçünlü dil (7)
standard variety (İng.) ölçünlü değişke (7)
star (T/e) yıldız (1)
starred form (İng.) yıldız işaretli biçim (2)
starter (İng.) başlatıcı (12)
statement (İng.) düztümce (düz tümce) (2, 7);
sözce (10)
static (İng.) dural (10, 11, 19)
static linguistics (İng.) dural dilbilim (11, 19);
sayısal dilbilim (2)
statik (T/e) duruk (1)
statique (Fra.) durağan (17); dural (8, 10, 11, 17,
19)
statisch (Alm.) dural (10, 11, 19)
statische Sprachwissenschaft (Alm.) dural
dilbilim (11, 19)
statistical significance (İng.) sayısal anlamlılık
(7)
statistics in AL research (İng.) uygulamalı
dilbilim araştırmalarında sayıbilim kullanımı
(7)
stative (İng.) durum anlatan (2)
stative verb (İng.) durum eylemi (7)
134
status (İng.) konum (7, 15)
statü (T/e) tüzük (1)
statüko (T/e) sürerdurum (1)
statükocu (T/e) sürerdurumcu (1)
Stellvertretung (Alm.) ornatma (11)
stem (İng.) gövde (2, 7, 10, 11, 19); kök (4)
stem inflected language (İng.) gövde çekimli
dil (2)
stemma (Fra.) oluşum ağacı (8)
stemma (İng.) gövdelik (2)
stenograf (T/e) imyazar, imyazımcı (1)
stenografi (T/e) imyazım (1)
step (T/e) bozkır (1)
stepne (T/e) yedek teker (1)
stereotyped (İng.) basmakalıp (2)
Stil (Alm.) biçem (19); deyiş (10, 11, 19)
stil (T/e) biçem (1, Y)
Stilistik (Alm.) biçembilim (19); deyişbilim (10,
11, 19)
stilistik (T/e) biçembilim, toplubiçem (1)
stilizasyon (T/e) biçemleme (1)
stilize etmek (T/e) biçemlemek (1)
Stimme (Alm.) ses (10, 11, 19)
stimmhaft (Alm.) ötümlü (19); titreşimli (11, 19)
Stimmlippen()verschluss (Alm.) gırtlak vuruşu
(11, 19)
stimmlos (Alm.) ötümsüz (19); titreşimsiz (11,
19)
Stimmverstärkung (Alm.) yeğinlik (11, 19)
Stimulus (Alm.) uyaran (19)
stimulus (Fra.) uyaran (19)
stimulus (İng.) uyaran (7, 8, 19); uyarı (4);
uyarıcı (12)
stimulus-response (İng.) uyaran-tepki (2, 7)
Stoff (Alm.) töz (10, 11, 19)
Stoffname (Alm.) somut ad (11, 19)
stok (T/e) yığım (1)
stok etmek (T/e) yığımlamak (1)
stokaj (T/e) yığımlama (1)
stokçu (T/e) yığımcı (1)
stokçuluk (T/e) yığımcılık (1)
stop (İng.) durak (7); gırtlak vuruşu (19);
kapantı (11, 19); kapantılı (2, 7, 11, 19);
patlamalı (13)
stop (T/e) dur (1)
stop etmek (T/e) durmak (1)
Störung (Alm.) gürültü (11, 19)
stratal (İng.) katmanlık (2)
strategic competence (İng.) yol-yordam yetisi
(4, 7)
strategy (İng.) strateji, yol yordam (7)
strateji (T/e) gengüdüm, ordugüdüm (1)
stratejik (T/e) gengüdümsel, ordugüdümsel (1)
stratification (İng.) katmanlaşma (2)
stratificational grammar (İng.) katmansal
dilbilim (19)
stratified sampling (İng.) katmanlı örneklem (4)
 Türkçe Terim ve Sözcükler TTS—Dilbilim
1. Derleme
Stratifikationsgrammatik(Alm.) katmansal
dilbilgisi (19)
stratosfer (T/e) katyuvarı (1)
stratum (İng.) katman (2)
stratus (T/e) katmanbulut (1)
strength of linkage (İng.) bağlama sağlamlığı
(2)
stress (İng.) vurgu (2, 7, 11, 13, 19)
stress accent (İng.) yoğunluk vurgusu (2)
stress group (İng.) vurgu kümesi (2)
stress mark (İng.) vurgu işareti (2)
stress movement (İng.) vurgu kaydırma (13)
stress movements (İng.) vurgu oynamaları (13)
stress pulse (İng.) vurgu atışı (13)
stress timed rhythm (İng.) vurgu zamanlı ritim
(7)
stressed (İng.) vurgu (10, 13)
stressed … (İng.) vurgu alan ek (13)
stressed syllable (İng.) vurgulu hece (13);
vurgulu seslem (11, 19)
stress-timed language (İng.) vurgu zamanlı dil
(2)
stress-timed rhythm (İng.) vurgu süreli ritim
(13)
stricture (İng.) kısıtlama (2)
strident (Fra.) keskin (8, 11, 17, 19)
strident (İng.) keskin (2, 11, 19); sızmalı (13)
string (İng.) dizi (2); diziliş (11, 19); zincir (8)
strip-tease (İng.) soyun-dökün (16)
striptiz (T/e) soyunma gösterisi (1)
striptizci (T/e) soyunma göstericisi (1)
strong (İng.) şiddetli (13)
strong adequacy (İng.) güçlü yeterlik (2)
strong consonant (İng.) sert ünsüz (2, 11, 19)
strong form (İng.) tam biçim (7)
strong verb (İng.) kurallı çekim (2)
strophe (Fra.) bağlam (9)
structural (Fra.) yapısal (8, 10, 11, 17, 19)
structural (İng.) yapısal (2, 8, 10, 11, 19)
structural ambiguity (İng.) yapısal belirsizlik (2)
structural description (İng.) yapısal betimleme
(7); yapısal tanımlama (2)
structural equating model(l)ing (İng.) yapısal
eşleştirme modeli (4)
structural linguistics (İng.) yapısal dilbilim (2,
7, 8, 11, 13, 19)
structural meaning (İng.) yapısal anlam (2)
structural modelling (İng.) yapısal modelleme
(4)
structural phoneme (İng.) yapısal sesbirim (13)
structural phonology (İng.) yapısal sesdizim
(13)
structural syllabus (İng.) yapısal izlence (3, 7, Y)
structural word (İng.) yapı sözcüğü (2)
structuralism (İng.) yapısalcılık (10, 11, 18, 19)
structuralisme (Fra.) yapısalcılık (10, 11, 17, 19)
structuralist (İng.) yapısalcı (10, 11, 19)
structuraliste (Fra.) yapısalcı (10, 11, 19)
135
structuration (Fra.) yapılaştırma (17)
structure (Fra.) yapı (8, 10, 11, 17, 19)
structure (İng.) yapı (2, 4, 7, 8, 10, 11, 12, 18, 19)
structure de surface (Fra.) yüzeysel yapı (11,
17, 19)
structure intermédiaire (Fra.) ara yapı (11, 19)
structure profonde (Fra.) derin yapı (11, 17, 19)
structure superficielle (Fra.) yüzeysel yapı (11,
17, 19)
structuring (İng.) kuruş (12)
Struktur (Alm.) yapı (10, 11, 18, 19)
Strukturalismus (Alm.) yapısalcılık (10, 11, 18,
19)
Strukturalist (Alm.) yapısalcı (10, 11, 19)
strukturell (Alm.) yapısal (10, 11, 19)
strukturelle Linguistik (Alm.) yapısal dilbilim
(11, 19)
Strukturierung (Alm.) kuruluş (18)
strüktür (T/e) yapı (1)
strüktüralist (T/e) yapısalcı (1)
strüktüralizm (T/e) yapısalcılık (1)
strüktürel (T/e) yapısal (1)
student autonomy (İng.) öğrenci özerkliği (7)
student centred learning (İng.) öğrenci
merkezli öğretim, öğrenci odaklı öğretim (7)
student-centered education (İng.) öğrenci
merkezli eğitim (3)
study skills (İng.) araştırma becerileri (7);
öğrenim becerileri (3)
Stufenwechsel (Alm.) almaşma (11)
style (Fra.) biçem (19); deyiş (10, 11, 19)
style (İng.) biçem (2, 7, 8, 12, 19, Y); biçim (4);
deyiş (2, 10, 11, 19)
style shift (İng.) biçem kaydırma (7)
stylistic appropriateness (İng.) biçem
uygunluğu (2)
stylistics (İng.) biçembilgisi (2, 7); biçembilim
(19); deyişbilim (10, 11, 19)
stylistique (Fra.) biçembilim (9, 19); deyişbilim
(10, 11, 17, 19)
stylostatistics (İng.) sayısal biçembilgisi (2)
sual (T/e) soru (1)
sual-i mukaddere cevap (T/e) önleme (11)
suare (T/e) gece gösterisi (1)
suasion (İng.) birine bir iş yaptırmak (12)
sub- (T/e) alt (Lat. önek) (1)
subcategorisation (İng.) altbölümleme (2)
subcategory (İng.) altulam (11, 19)
subclause (İng.) yan tümce (2)
subcomponent (İng.) altbileşen (8)
sub-concept (İng.) alt kavram (5)
sub-contrariété (Fra.) alt karşıtlık (9)
subdialect (İng.) ağız (2)
sub-distinction (İng.) alt-ayrım (5)
sub-form (İng.) alt-biçim (5)
sub-function (İng.) alt işlev (5)
subject (İng.) konu (7); özne (2, 5, 8, 10, 11, 19)
 1. Bölüm: Kaynak Dilden Türkçeye
subject as goal (İng.) etkilenen özne (5)
subject deletion (İng.) özne silimi (5)
subject demotion (İng.) düzey düşme (5)
subject variable (İng.) konu değişkeni (4)
subjectif (Fra.) öznel (9)
subjective case (İng.) özne durumu (2)
subjective item (İng.) öznel madde (4)
subjective scoring (İng.) öznel notlandırma (4)
subjective test (İng.) öznel sınav (4); öznel test
(7)
subjectively scored (İng.) öznel notlandırma (4)
Subjekt (Alm.) özne (10, 11, 19)
subjonctif (Fra.) isteme kipi (8, 11, 19)
subjunctive (İng.) isteme kipi (7, 11, 19)
subjunctive mood (İng.) istek kipi (2)
Subjunktiv (Alm.) isteme kipi (11, 19)
Subkategorie (Alm.) altulam (11, 19)
sublatif (Fra.) yükselme durumu (11, 19)
sublative (İng.) yükselme durumu (2, 11, 19)
Sublativus (Alm.) yükselme durumu (11, 19)
submersion (İng.) batırma (12)
sub-morpheme (İng.) ara biçim (5)
subordinate (İng.) niteleyen, tümleyen (2)
subordinate clause (İng.) bağımlı tümcecik (7);
yan()tümce (2, 11, 19)
subordinating conjunction (İng.) yan tümce
bağlacı (2); yantümce bağlacı (7)
Subordination (Alm.) bağımlanma (19)
subordination (Fra.) bağımlanma (19)
subordination (İng.) bağımlanma (19); yan
tümceleme (2)
subordinator (İng.) bağımlayıcı (7); yan tümce
bağlacı (2)
subordonné (Fra.) bağımlı (11)
subordonnée (Fra.) bağımlı (8)
subordonnée indirecte (Fra.) dolaysız bağımlı
(8)
subset (İng.) ikincil dizi (2)
sub-skills (İng.) alt beceriler (4)
substance (Fra.) töz (8, 10, 11, 17, 19)
substance (İng.) töz (2, 10, 11, 19)
substandard (İng.) ölçünaltı (ölçün altı) (2, 7)
substantif (Fra.) ad (8, 10, 11, 17, 19)
Substantiv (Alm.) ad (10, 11, 19)
substantive (İng.) ad (2, 7, 10, 11, 19)
substantive noun (İng.) asal ad (2)
substantive universal (İng.) asıl tümel (2)
substantive verb (İng.) ekeylem (11, 19)
Substanz (Alm.) töz (10, 11, 19)
substitute (İng.) değiştirmelik (8)
Substitution (Alm.) değiştirim, ornatma (11, 19)
substitution (Fra.) değiştirim (9, 11); ornatma
(11, 19)
substitution (İng.) değiştirim (2, 8, 11); ornatma
(11, 19); yerine geçme (12)
substitution drill (İng.) değiştirim alıştırması (2)
136
substitution lexicale (Fra.) sözcüksel değiştirim
(9)
substitution table (İng.) değiştirim çizelgesi (7)
Substrat (Alm.) altkatman (11, 19)
substrat (Fra.) altkatman (11, 19)
substrate (İng.) alt katman (2)
Substratum (Alm.) altkatman (11)
substratum (İng.) alt()katman (11, 15, 19)
substring (İng.) alt dizi (2)
sub-system (İng.) düzencik (16)
subter- (T/e) alt (Lat. önek) (1)
sub-term (İng.) alt-terim (5)
subtest (İng.) alt sınav birim (7)
sub-test (İng.) alt sınav (birimleri) (4)
subtractive bilingual (İng.) çıkarmalı ikidilli (7)
subtractive bilingualism (İng.) kayıplı ikidillilik
(12, 15)
succession (İng.) ardışıklık (2)
Suffix (Alm.) sonek (11, 19)
suffix (İng.) sonek (2, 7, 11, 19)
Suffix des Kasus (Alm.) takı (11, 19)
suffixe (Fra.) sonek (11, 17, 19)
suffixe de cas (Fra.) takı (11, 19)
suffixe diminutif (Fra.) küçültme eki (11, 19)
suffixe possessif (Fra.) iyelik eki (11, 19)
suffixeme (İng.) ekbirim (5)
suffixeme of causativisation (İng.) ettirgenlik
ekbirimi (-Dlr) (5)
suffixes (İng.) tutaçlar (16)
suffixing (İng.) sonekleme (8)
suffixing languages (İng.) son eklemeli diller
(2)
suflör (T/e) fısıldayıcı (1)
suggest (İng.) esinleme (12)
Suggestopaedia (Suggestopedia) (İng.)
Esinlemeli Yöntem (3, 12, Y); öneri yöntemi,
telkin yöntemi (7)
suhunet (T/e) ısı, sıcaklık (1)
suiistimal (T/e) kötüye kullanma, yolsuzluk (1)
suikast (T/e) öldürüm girişimi (1)
suikastçı (T/e) öldürüm girişimcisi (1)
suite (Fra.) diziliş (8)
sujet (Fra.) özne (10, 11, 17, 19)
sujet de renonciation (Fra.) sözceleme öznesi
(9)
sujet d‘état (Fra.) durum öznesi (9)
sujet écoutant (Fra.) dinleyen birey (8)
sujet parlant (Fra.) konuşan birey (8)
sukut (T/e) düşme (1)
sukutu hayal (T/e) düş kırıklığı (1)
sulh (T/e) barış (1)
sulh olmak (T/e) uzlaşmak (1)
sulhperver (T/e) barışçı, barışsever (1)
sulta (T/e) yetke (1)
sumen (T/e) el altlığı (1)
summary (İng.) özet (4)
summary cloze (İng.) özet çıkartmalı (4)
 Türkçe Terim ve Sözcükler TTS—Dilbilim
1. Derleme
summative assessment (İng.) genel
değerlendirme, özetleyici değerlendirme (4)
summative evaluation (İng.) sonuç özetleyici
sınav (7)
suni (T/e) yapay (1)
supap (T/e) kapaç (1)
super- (T/e) üst (Lat. önek) (1)
super category (İng.) üst-ulam (5)
super causer (İng.) üst-ettiren (5)
super stratum (İng.) üst katman (2)
superessif (Fra.) üstündelik durumu (11, 19)
superessive (İng.) üstündelik durumu (2, 11, 19)
Superessivus (Alm.) üstündelik durumu (11, 19)
superfix (İng.) bürün özellikleri (2)
superlatif (Fra.) üstünlük derecesi (11, 19)
Superlativ (Alm.) üstünlük derecesi (11, 19)
superlative (İng.) enüstünlük (7); üstünlük
derecesi (11, 19)
superlative degree (İng.) en üstünlük derecesi
(2)
superordinate (İng.) altanlamlık (2);
üstanlamlık (7)
superstition (İng.) yoz-inanç (16)
superstrat (Fra.) üstkatman (11, 19)
Superstrat (Alm.) üstkatman (19)
Superstratum (Alm.) üstkatman (11)
superstratum (İng.) üst()katman (15, 19)
superstructure (Fra.) üstyapı (9)
supine (İng.) sınırlı ad eylem (2)
supleman (T/e) ek (1)
suples (T/e) esneklik (1)
suppletion (İng.) değişik biçimlenme (2)
suppletive (İng.) değişik biçim (2)
support (Fra.) dayanca (8)
supposition (Fra.) varsayma (9)
suppression (Fra.) silme (11, 19)
suppression (İng.) dışlama, gizilleme (5)
suppressive (İng.) gizil (5)
suppressive argument marking (İng.) gizil öge
izleme (5)
suppressive expression (İng.) gizil anlatım (5)
suppressive process (İng.) gizil işlem (5)
suppressive voice (İng.) gizil çatı (5)
suprasegment (İng.) bürün (13)
suprasegmental (Alm.) parçaüstü (10, 11, 19)
suprasegmental (Fra.) parçalarüstü (9);
parçaüstü (8, 10, 11, 17, 19)
suprasegmental (İng.) parça()üstü (10, 11, 19);
parçalarüstü (Y)
suprasegmental phoneme (İng.) bürünbirim,
parçalar üstü sesbirim (13)
suprasegmentals (İng.) parçalarüstü (7)
supra-segmentals (İng.) birim-üstü özellikler
(16)
surat (T/e) yüz (1)
surd (İng.) süreksiz ünlü (2)
suret (T/e) biçim, görünüş, yol (1)
137
sureta (T/e) görünüşte, yalandan (1)
surface (İng.) yüzey (12)
surface structure (İng.) yüzey yapı (2, 7, 13, 16);
yüzeysel yapı (8, 11, 19)
surface text (İng.) yüzey metin (2)
survival (İng.) öte-yaşama (16); yaşamsal (12);
yaşayakalma (16)
survival language (İng.) yaşamsal dil (7)
survival of the fittest (İng.) güçlü egemenliği
(16)
sustained juncture (İng.) duraklama aralığı (2)
sutyen (T/e) göğüsbağı (1)
suvanyör (T/e) bakımcı (1)
sübjektif (T/e) öznel (1)
sübjektivite (T/e) öznellik (1)
sübjektivizm (T/e) öznelcilik (1)
süblimleşme (T/e) uçunma (1)
sübut (T/e) gerçekleşme, tanıtlama (1)
sübvansiyon (T/e) destek akça, para yardımı
(1)
sübvansiyonel (T/e) yardımsal (1)
süfli (T/e) alçak, aşağılık (1)
sühulet (T/e) kolaylık (1)
sühunet (T/e) sıcaklık (1)
sükse (T/e) gösteriş (1)
sükse yapmak (T/e) ilgi çekmek (1)
sükûnet (T/e) dinginlik, dinme, durgunluk,
suskunluk, susuntu (1)
sükût (T/e) sessizlik, susma (1)
sülale (T/e) soy sop (1)
süper (T/e) en büyük, en güçlü, en iyi, en
üstün, üstün (1)
süper- (T/e) üstün (Lat. önek) (1)
sürat (T/e) hız (1)
sürmenaj (T/e) beyin bitkinliği (1)
sürpriz (T/e) şaşırtı (1)
sürrealist (T/e) gerçeküstücü (1)
sürrealizm (T/e) gerçeküstücülük (1)
süspansiyon (T/e) asıltı (1)
süvari (T/e) atlı (1)
SVO language (İng.) ÖEN dili (7)
syllabary (İng.) hece yazı (13); hece yazımı (2)
syllabation (Fra.) seslemleme (11, 17, 19)
syllabe (Fra.) hece (10); seslem (8, 9, 11, 17, 19)
syllabe accentuée (Fra.) vurgulu seslem (11, 19)
syllabe atone (Fra.) vurgusuz seslem (11, 19)
syllabe brève (Fra.) kısa seslem (11, 19)
syllabe inaccentuée (Fra.) vurgusuz seslem
(11, 19)
syllabe longue (Fra.) uzun seslem (11, 19)
syllabic (İng.) hecesel (2); seslemsel (19)
syllabic consonant (İng.) hece ağırlıklı ünsüz
(2); hecesel ünsüz, yarı ünsüz (13)
syllabic length (İng.) hece süresi (13)
syllabic meter (İng.) hece ölçüsü (13)
syllabic peak (İng.) hece doruğu (2)
 1. Bölüm: Kaynak Dilden Türkçeye
syllabic pulse (İng.) hece atışı, hece kasılması
(13)
syllabic reduplication (İng.) hecesel ikileme
(13)
syllabic writing (İng.) hece yazısı (2, 7);
seslemsel yazı (11, 19)
syllabication (İng.) seslemleme (11, 19)
Syllabierung (Alm.) seslemleme (11, 19)
syllabification (İng.) heceleme (2, 5, 7)
syllabique (Fra.) seslemsel (17, 19)
syllable (İng.) hece (2, 7, 10, 13); seslem (2, 7, 8,
11, 13, 12, 19); soluk-vurgusu, soluk-vuruşu
(16)
syllable coda (İng.) hece bitişi (13)
syllable core (İng.) hece doruğu (13)
syllable node (İng.) hece düğümü (13)
syllable onset (İng.) hece açışı başlangıç (13)
syllable peak (İng.) hece çekirdeği (13)
syllable structure (İng.) hece yapısı (13)
syllable structure conditions (İng.) hece yapısı
koşulları (13)
syllable types (İng.) hece türleri (13)
syllable-timed rhythm (İng.) hece süreli ritim
(13)
syllable weight (İng.) hece ağırlığı (13)
syllabogram (İng.) hece yazısı (2)
syllabography (İng.) hece yazım bilgisi (2)
syllabus (İng.) izlek (4); izlence (12, Y)
syllabus design (İng.) izlence deseni (7)
syllabuses (İng.) izlenceler (7)
Syllemma (Alm.) dizimbirim (19)
syllemma (İng.) dizimbirim (19)
sylemme (Fra.) dizimbirim (19)
Syllepse (Alm.) çiftleme (11, 19)
syllepse (Fra.) çiftleme (11, 19)
syllepsis (İng.) çiftleme (11, 19); çiftleşme (2)
sym- (T/e) birlikte (Yun. önek) (1)
Symbol (Alm.) sembol (18); simge (10, 11, 18,
19)
symbol (İng.) sembol (18); simge (2, 8, 10, 11,
18, 19)
symbole (Fra.) simge (8, 9, 10, 11, 17, 19)
symbolic (İng.) simgesel (10, 11, 19)
symbolique (Fra.) simgesel (10, 11, 17, 19)
symbolisch (Alm.) simgesel (10, 11, 19)
symmetrical (İng.) bakışımlı (2)
syn- (T/e) birlikte (Yun. önek) (1)
synaesthesia (İng.) ses anlamlama simgeciliği
(2)
Synäresis (Alm.) birlenme (19)
synchronic (İng.) eşsüremli (2, 10, 11, 19);
eşzamanlı (2, 10, 18)
synchronic linguistics (İng.) eşsüremli dilbilim
(2, 11, 19); eşzamanlı dilbilim (7)
Synchronie (Alm.) eşsürem (11, 19);
eşsüremlilik (10, 11, 19); eşzamanlılık (10)
synchronie (Fra.) eşsürem (8, 11, 17, 19);
eşsüremlilik (8, 10, 11, 19); eşzamanlılık (10)
138
synchronie dynamique (Fra.) devimsel
eşsürem (17)
synchronique (Fra.) eşsüremli (8, 10, 11, 17, 19);
eşzamanlı (10)
synchronisch (Alm.) eşsüremli (10, 11, 19);
eşzamanlı (10, 18)
synchronische Sprachwissenschaft (Alm.)
eşsüremli dilbilim (11, 19)
synchrony (İng.) eşsürem (2, 11, 19);
eşsüremlilik (10, 11, 19); eşzamanlılık (10)
syncope (Fra.) içses düşmesi (11, 17, 19)
syncope (İng.) iç()ses düşmesi (2, 11, 19)
syncretism (İng.) ayrımsızlaşma (19); kaynaşık
çatı (2)
syndesis (İng.) çok bağlaçlılık (2)
syndetic construction (İng.) çok bağlaçlı yapı
(2)
syndeton (İng.) bağlaçlı yapı (2)
syndoche (İng.) kapsamlayış (2)
synecdoche (İng.) kapsamlayış (11, 19)
synecdoque (Fra.) kapsamlayış (9, 11)
Synekdoche (Alm.) kapsamlayış (11, 19)
synérèse (Fra.) birlenme (11)
syneresis (İng.) birlenme (2, 11, 19); ünlü
çatışması (2)
synesis (İng.) anlam bağıntılı uyum (2)
Synkope (Alm.) içses düşmesi (11, 19)
Synkretismus (Alm.) ayrımsızlaşma (19)
synonym (Alm.) eşanlamlı (10, 11, 19)
synonym (İng.) anlamdaş (2); eşanlamlı (eş
anlamlı) (2, 7, 10, 11, 12)
synonyme (Fra.) eşanlamlı (10, 11, 17)
Synonymie (Alm.) eşanlamlılık (10, 11, 19)
synonymie (Fra.) eşanlamlılık (9, 10, 11, 17)
synonymous (İng.) eşanlamlı (10, 19)
synonymy (İng.) anlamdaşlık (2); eşanlamlılık
(2, 10, 11, 19)
syntactic (İng.) sözdizimsel (2, 10, 11, 19);
tümcebilimsel (10, 11, 19)
syntactic component (İng.) sözdizimi bileşeni
(2); sözdizimsel bileşen (8, 11, 19)
syntactic position (İng.) dizimsel konum (5)
syntactic stress rule (İng.) sözdizimsel vurgu
(13)
syntactic structure (İng.) sözdizimi yapısı (7)
syntactic suffixes (İng.) dizim ekleri (5)
syntagm (İng.) dizim (2, 10, 11, 18, 19);
sentagma (19)
Syntagma (Alm.) dizim (10, 11, 18, 19);
sentagma (19)
syntagmatic (İng.) dizimsel (2, 10, 11, 12, 19);
dizisel, zincirleme (12)
syntagmatic analysis (İng.) dizimsel
çözümleme (19)
syntagmatic axis (İng.) yatay eksen (2)
syntagmatic indicator (İng.) dizimsel belirtici
(19)
 Türkçe Terim ve Sözcükler TTS—Dilbilim
1. Derleme
syntagmatic marker (İng.) dizimsel belirtici (11,
19)
syntagmatic relation (İng.) dizimsel bağıntı (11,
19)
syntagmatic relations (İng.) dizimsel ilişkiler (7)
syntagmatics (İng.) dizimbilim (11, 19)
Syntagmatik (Alm.) dizimbilim (11, 19)
syntagmatique (Fra.) dizimbilim (11); dizimsel
(9, 10, 17); dizimsel (11)
syntagmatisch (Alm.) dizimsel (10, 11, 19)
syntagmatische Analyse (Alm.) dizimsel
çözümleme (19)
syntagmatische Markierung (Alm.) dizimsel
belirtici (11, 19)
syntagmatische Relation (Alm.) dizimsel
bağıntı (11, 19)
syntagme (Fra.) dizim (8, 9, 10, 11, 17)
syntagme déterminatif (Fra.) tamlama (11)
syntagme nominal (Fra.) ad dizimi (9)
syntagmeme (İng.) dizimbirim (2)
syntaktisch (Alm.) sözdizimsel (10, 11, 19);
tümcebilimsel (11, 19)
syntaktische Komponente (Alm.) sözdizimsel
bileşen (11, 19)
Syntax (Alm.) sözdizim (10, 11, 18, 19);
tümcebilim (11, 19); tümcebilimsel (10)
syntax (İng.) sözdizim (8, 10, 11, 18, 19);
sözdizimi (2, 7, 13); tümcebilim (10, 11, 19)
syntaxe (Fra.) sözdizim (8, 10, 11, 17);
tümcebilim (10, 11, 17)
syntaxe narratif (Fra.) anlatısal sözdizim (9)
syntaxique (Fra.) sözdizimsel (10, 11, 17);
tümcebilimsel (10, 11)
Synthem (Alm.) birleşkebirim (19)
synthematics (İng.) birleşkebilim (19)
şablon (T/e) kipörnek (1)
şadan (T/e) sevinçli (1)
şafak (T/e) alaca karanlık, tan ağartısı (1)
şaft (T/e) dingil (1)
şahadet (T/e) tanıklık (1)
şahadetname (T/e) belge, yetki belgesi (1)
şahadetparmağı (T/e) göstermeparmağı (1)
şahane (T/e) çok güzel (1)
şahap (T/e) ağma, akanyıldız (1)
şaheser (T/e) başyapıt (1)
şahıs (T/e) kimse (1); kişi (1, 11)
şahıs lahikası (T/e) kişi eki (11)
şahıs zamiri (T/e) kişi adılı (11)
139
Synthematik (Alm.) birleşkebilim (19)
synthématique (Fra.) birleşkebilim (17)
synthème (Fra.) birleşkebirim (11, 17)
syntheme (İng.) birleşkebirim (19)
Synthese (Alm.) bireşim (19)
synthèse (Fra.) bireşim (9)
synthesis (İng.) bireşim (2, 19); bireştirme (12)
synthetic (İng.) bireşimli (19); bireşimsel (2)
synthetic approach (İng.) bireşimsel yaklaşım
(7)
synthetic languages (İng.) bireşimli diller (7, 11,
19)
synthetisch (Alm.) bireşimli (19)
synthetische Sprachen (Alm.) bireşimli diller
(11, 19)
System (Alm.) dizge (11, 18, 19); sistem (18);
tümcebilim (10)
system (İng.) dizge (2, 8, 10, 11, 12, 18, 19, Y);
sistem (18)
systematic error (İng.) dizgesel hata (4)
systematic validity (İng.) dizgesel geçerlik (4)
systématique (Fra.) dizgebilim (8)
système (Fra.) dizge (8, 10, 11, 17)
systemic (İng.) dizgesel (10, 11, 19)
systemic grammar (İng.) dizgeci dilbilgisi (2, 7);
dizgesel dilbilgisi (12)
systemic linguistics (İng.) dizgeci dilbilim (3, 7)
systemic-functional grammar (İng.) dizgesel-
işlevsel dilbilgisi (12)
systémique (Fra.) dizgesel (10, 11)
systemisch (Alm.) dizge (10); dizgesel (11, 19)
systems approach (İng.) dizge yaklaşımı (7)
systems network (İng.) ilişkiler ağı (12)
şahika (T/e) doruk (1)
şahit (T/e) tanık (1)
şahsen (T/e) kendi (1)
şahsi (T/e) kişisel, özel (1)
şahsiyat (T/e) kişilik (1)
şahsiyet (T/e) kimse, kişi, kişilik (1)
şaibe (T/e) karadamga, kir, leke (1)
şaibeli (T/e) karadamgalı (1)
şair (T/e) ozan (1)
şairane (T/e) ozansı (1)
şairlik (T/e) ozanlık (1)
şaki (T/e) soyguncu, yolkesen (1)
şakirt (T/e) çırak, öğrenci (1)
şakul (T/e) çekül (1)
şakuli (T/e) düşey (1)
şal (T/e) bürgü (1)
şalter (T/e) akım çevirgeci, çevirgeç (1)
şamandıra (T/e) yüzertop (1)
şamil (T/e) geniş alanlı, içine alan, kapsayan,
yaygın (1)
 1. Bölüm: Kaynak Dilden Türkçeye
şamil olmak (T/e) içine almak, kapsamak (1)
şampiyon (T/e) yarışbaşı (1)
şampiyona (T/e) başyarış (1)
şan (T/e) ün (1)
şanjan (T/e) yanardöner (1)
şanjman (T/e) hız kutusu (1)
şanlı (T/e) ünlü (1)
şans (T/e) akyazı, akyıldız, düşgelim, uğur,
yıldız (1)
şanslı (T/e) akyıldızlı, yıldızı parlak (1)
şanssız (T/e) yıldızıkara (1)
şantaj (T/e) gizsömürü, gözkorkutum (1)
şantajcı (T/e) gizsömürücü, gözkorkutumcu (1)
şantiye (T/e) yapı alanı (1)
şarampol (T/e) kıyı çukuru, yan çukur (1)
şarbon (T/e) karakabarcık (1)
şarj (T/e) doldurma, yükleme (1)
şarj etmek (T/e) doldurmak, yüklemek (1)
şark (T/e) doğu (1)
şarkiyat (T/e) doğubilim (1)
şarklı (T/e) doğulu (1)
şarlatan (T/e) ağzı kalabalık, çığırtkan (1)
şart (T/e) koşul (1)
şartname (T/e) koşul bildirimliği (1)
şasi (T/e) çatkı (1)
şaşaa (T/e) görkem, parıltı, parlaklık (1)
şaşaalı (T/e) görkemli, parıltılı (1)
şatafat (T/e) gösteriş, süs (1)
şatır (T/e) cıvıl cıvıl, şen (1)
şavk (T/e) ışık (1)
şavkımak (T/e) ışık saçmak, parlamak (1)
şayan (T/e) -e değer, -ecek (1)
şayeste (T/e) değer, yakışır, yaraşır (1)
şayet (T/e) eğer, ise, ola ki, olur ki (1)
şayi olmak (T/e) dillere düşmek, yayılmak (1)
şayia (T/e) duyultu (1)
şeamet (T/e) uğursuzluk (1)
şebeke (T/e) ağ, gizli toplaşım, öğrenci kimliği
(1)
şebnem (T/e) çiy (1)
şecaat (T/e) koçaklık, yiğitlik, yüreklilik (1)
şecere (T/e) soyağacı (1)
şedde (T/e) çift ünsüz (11)
şedit (T/e) çetin, sert, sıkı (1)
şef (T/e) baş, başbuğ, başkan, önder (1)
şefevi sait (T/e) yuvarlak ünlü (11)
şefevi samit (T/e) çiftdudaksıl, dudaksıl (11)
şefevi sinni (T/e) dişsildudaksıl (11)
şeffaf (T/e) saydam (1)
şeffaflaşmak (T/e) saydamlaşmak (1)
şefkat (T/e) sevecenlik (1)
şefkatli (T/e) sevecen (1)
şefkatsiz (T/e) katıyürekli (1)
şehevi (T/e) kösnül (1)
şehir (T/e) kent (1)
şehsuvar (T/e) binici (1)
şehvani (T/e) kösnül (1)
140
şehvet (T/e) kösnü (1)
şehvetli (T/e) kösnük, kösnülü (1)
şek (T/e) kuşku (1)
şekavet (T/e) soygunculuk, yol kesme (1)
şekil (T/e) biçim (1, Y)
şekilbilgisi (T/e) yapıbilim (1)
şekilbilim (T/e) biçimbilim (1)
şekilci (T/e) biçimci (1)
şeklen (T/e) biçimce, biçime uyarak (1)
şeklinde (T/e) biçiminde (Y)
şekliyat (T/e) biçimbilim (11)
şekva (T/e) sızlanma, yakınma (1)
şelale (T/e) çağlayan, çavlan (1)
şema (T/e) çizem (1)
şematik (T/e) çizemsel (1)
şenaat (T/e) alçaklık, kötülük, tiksinçlik (1)
şeni (T/e) alçakça, utanç verici (1)
şer (T/e) kötülük (1)
şerait (T/e) koşullar (1)
şerare (T/e) kıvılcım (1)
şeref (T/e) onur, övünme, ululuk, üstünlük (1)
şeref azası (T/e) onur üyesi (1)
şeref misafiri (T/e) onur konuğu (1)
şerefbahş (T/e) onurlandırıcı (1)
şereflendirmek (T/e) onurlandırmak (1)
şereflenmek (T/e) onurlanmak (1)
şerefli (T/e) onurlu (1)
şerefsiz (T/e) alçak, onursuz (1)
şerh (T/e) açımlama (1)
şerh etmek (T/e) açımlamak (1)
şerik (T/e) ortak (1)
şerir (T/e) kötülükçü (1)
şerm (T/e) utanç, utanma (1)
şetaref (T/e) sevinç (1)
şevk (T/e) istek (1)
şevket (T/e) ululuk (1)
şey (T/e) nesne (1)
şeyda (T/e) çılgın, deli, düşkün, şaşkın (1)
şiar (T/e) belgi (1)
şiddet (T/e) yeğinlik (1, 11); yüksek güç (1)
şifa (T/e) iyileşme, onma (1)
şifa bulmak (T/e) iyileşmek, onulmak (1)
şifahen (T/e) ağızdan, sözle, sözlü olarak (1)
şifahi (T/e) sözlü (1)
şifre (T/e) gizyazı (1)
şifrelemek (T/e) gizyazılamak (1)
şifreli (T/e) gizyazılı (1)
şiir (T/e) koşuk (1)
şikâyet (T/e) etmek sızlanmak, sızlanma,
yakınma, yakınmak (1)
şike (T/e) danışıklı dövüş (1)
şilep (T/e) yük gemisi (1)
şimal (T/e) kuzey (1)
şimendifer (T/e) demiryolu (1)
şimiotaksi (T/e) kimyagöçümü (1)
şimiotropizm (T/e) kimyadoğrulumu (1)
 Türkçe Terim ve Sözcükler TTS—Dilbilim
1. Derleme

şirket (T/e) ortaklık (1) şule (T/e) alev (1)

şirret (T/e) geçimsiz, kavgacı, kötülük (1)
şiryan (T/e) atardamar (1)
şive (T/e) ağız (1, 11)
şizofreni (T/e) erkenbunama (1)
şofben (T/e) ısıtıcı, ısıtmaç (1)
şoför (T/e) sürücü (1)
şoke etmek (T/e) şaşkınlığa uğramak (1)
şoke olmak (T/e) şaşırmak, şaşkına dönmek (1)
şov (T/e) gösterim (1)
şöhret (T/e) ün (1)
şöhretli (T/e) tanınmış, ünlü (1)
şömine (T/e) ocak (1)
şua (T/e) ışın (1)
şua huzmesi (T/e) ışın demeti (1)
şube (T/e) bölüm, dal, kol (1)
şuhudî mazi (T/e) belirli geçmiş zaman (11)
şura (T/e) danışma kurulu (1)
Şurayıdevlet (T/e) Danıştay (1)
şuur (T/e) bilinç (1)
şuurlu (T/e) bilinçli (1)
şuursuz (T/e) bilinçsiz (1)
şümul (T/e) alan, değinti, kapsam (1)
şümullü (T/e) geniş kapsamlı (1)
şüphe (T/e) işkil (1); kuşku (1, Y)
şüpheci (T/e) kuşkucu (1)
şüphecilik (T/e) kuşkuculuk (1)
şüphelenmek (T/e) kuşkulanmak (1)
şüpheli (T/e) kuşkulu (1)
şüphesiz (T/e) kuşkusuz (1)
şürekâ (T/e) işbirlikçiler, ortaklar (1)
şüyu (T/e) yayılma (1)
şüyu bulmak (T/e) duyulmak, yayılmak (1)

tabi cümle (T/e) yantümce (11)

tabi olmak (T/e) bağımlı olmak, uymak (1)
tabiat (T/e) doğa (1)
tabiatüstü (T/e) doğaüstü (1)
tabii (T/e) doğal (1, Y); kuşkusuz (Y)
tabii afet (T/e) doğal kıran, doğal yıkım (1)
tabii ki (T/e) kuşkusuz (Y)
taaccüp (T/e) şaşma (1) tabiilik (T/e) doğallık (1)
taaccüp etmek (T/e) donakalmak, şaşakalmak, tabiiyet (T/e) bağım, bağımlılık, uyruk (1)
şaşmak (1) tabir (T/e) deyim (1, 11); düş yorma, yorma
taaffün (T/e) kokuşma (1) (düş) (1)
taaffün etmek (T/e) kokuşmak (1) tabir etmek (T/e) … adı vermek, demek,
taahhüt etmek (T/e) yükümlenmek (1) yormak (düş) (1)
taahhütlü (T/e) alındılı (1) table (İng.) çizelge (Y)
taahhütname (T/e) yüklemlik, yükümlülük table of specifications (İng.) belirtke tablosu (4)
belgesi (1) tablo (T/e) çizelge (Y)
taalluk (T/e) ilgili (1) taboo (İng.) tabu (2)
taalluk etmek (T/e) ilgilendirmek, ilgili olmak, tachygraphy (İng.) çabuk yazım (2)
ilişiği bulunmak, ilişiği olmak (1) tacil etmek (T/e) çabuklaştırmak,
taallukat (T/e) ilgililer, yakınlar (1) ivedileştirmek (1)
taam (T/e) yemek (1) tacir (T/e) satımcı (1)
taammüden (T/e) bile bile, tasarlayıp kurarak tacit knowledge (İng.) örtük bilgi (2)
(1)
taciz (T/e) tedirgin etme (1)
taammüm (T/e) genelleşme, yayılma (1)
taciz etmek (T/e) tedirgin etmek (1)
taannüt (T/e) ayak direme, direnme (1)
tactics (İng.) düzen bilgisi (2)
taarruz (T/e) saldırı, saldırma, sataşma (1)
tadat (T/e) sayım, sayma (1)
taarruz etmek (T/e) saldırmak, sataşmak (1)
tadil (T/e) değişiklik, değiştirme (1)
taassup (T/e) bağnazlık (1)
tadil etmek (T/e) değişiklik yapmak,
taba (T/e) tütünrengi (1)
değiştirmek (1)
tababet (T/e) doktorluk (1)
tadilat (T/e) değişiklik, değiştirme (1)
tabak (T/e) sepici (1)
tadiye (lazım‘dan) (T/e) oldurgan çatı,
tabaka (T/e) kat, katman (1)
oldurgan eylem (11)
tabakhane (T/e) sepi yeri (1)
tadiye (müteaddi‘den) (T/e) ettirgen çatı,
tabasbus (T/e) yaltaklanma (1)
ettirgen eylem (11)
tabetmek (T/e) basmak (1) tafsilat (T/e) ayrıntılar (1)
tabı (T/e) bası, baskı (1) tafsilat vermek (T/e) ayrıntılarıyla anlatmak,
tabi (T/e) bağımlı, bağlı, basan, basıcı, ayrıntılı anlatmak (1)
basımcı, uyruk (1)

141
 1. Bölüm: Kaynak Dilden Türkçeye
tag (İng.) eklenti (7)
tag question (İng.) eklenti soru (2, 7)
tagma (İng.) dilbirimcik (2)
Tagmem (Alm.) dizilimbirim (19)
tagmeme (İng.) dilbirim (2); dizilimbirim (19)
tagmemic (İng.) dizimbirimsel (3)
tagmemic analysis (İng.) dilbirim çözümlemesi
(2)
tagmemics (İng.) dilbirim bilgisi (2, 7);
dizilimbirim (19); dizimbirim (12)
Tagmemik (Alm.) dizilimbilim (19)
tağyir (T/e) değiştirme (1)
tağyir etmek (T/e) değiştirmek (1)
tağyir ve tebdil (T/e) değiştirme (1)
tahaffuz (T/e) barınma, korunma (1)
tahaffuz yeri (T/e) barınak, korunak, sığınak
(1)
tahakkuk (T/e) gerçekleşme (1)
tahakkuk etmek (T/e) anlaşılmak, doğru
çıkmak, gerçekleşmek, ortaya çıkmak (1)
tahakküm (T/e) baskı (1)
tahakküm etmek (T/e) baskı altına almak,
baskıya almak (1)
tahammül (T/e) dayanca, dayanma, katlanma
(1)
tahammül etmek (T/e) çekmek, dayanmak,
götürmek, kaldırmak, katlanmak (1)
tahammül fersa (T/e) çekilmez, dayanılmaz (1)
tahammür (T/e) ekşime, mayalanma (1)
taharet (T/e) temizlenme, temizlik (1)
taharri (T/e) arama, araştırma (1)
tahassür (T/e) özlem, özleyiş (1)
tahassüs (T/e) duygulanım, duygulanma (1)
tahattur (T/e) anımsama (1)
tahattur etmek (T/e) anımsamak (1)
tahavvül (T/e) değişim, değişme, dönüşme,
dönüşüm (1)
tahayyül (T/e) imgeleme (1)
tahdit (T/e) çevreleme, daraltma, sınırlama (1)
tahfif (T/e) azaltma (1)
tahkik (T/e) soruşturma (1)
tahkik etmek (T/e) doğruyu araştırmak,
soruşturmak (1)
tahkikat (T/e) soruşturmalar (1)
tahkim (T/e) berkitme, pekiştirme,
sağlamlaştırma (1)
tahkir (T/e) aşağılama, onur kırma (1)
tahkir etmek (T/e) aşağılamak, onur kırmak (1)
tahkiye (T/e) anlatış düzeni (1)
tahlil (T/e) çözüm, çözümleme, yorum (1)
tahlil etmek (T/e) çözümlemek, yorumlamak
(1)
tahlis (T/e) kurtarma (1)
tahlisiye (T/e) can kurtarma, cankurtaran
(sandal, simiti vb.) (1)
tahliye (T/e) boşaltma, salıverme (1)
tahliye etmek (T/e) boşaltmak, salıvermek (1)
142
tahmil (T/e) ödeme, yükleme, yükletme (1)
tahmin (T/e) kestirme, oranlama, sanı, sanma
(1)
tahmin etmek (T/e) kestirmek, oranlamak,
sanmak (1)
tahminen (T/e) aşağı yukarı, oranla (1)
tahmini (T/e) kestirmece, oranlamaya dayanan
(1)
tahribat (T/e) yıkım, yıkıntılar (1)
tahrif (T/e) bozma, değiştirme, kalem
oynatma (1)
tahrif etmek (T/e) değiştirmek, kalem
oynatmak (1)
tahrifat (T/e) bozma, değiştirme, kalem
oynatma (1)
tahrik (T/e) kımıldatma, kışkırtma, uyandırma
(1)
tahrik etmek (T/e) kışkırtmak, uyandırmak (1)
tahrikamiz (T/e) kışkırtıcı, kızıştırıcı,
körükleyici (1)
tahril (T/e) çizgi (1)
tahrip (T/e) kırıp dökme, yıkma (1)
tahrip etmek (T/e) kırıp dökmek, yıkmak (1)
tahripkâr (T/e) yıkıcı (1)
tahrir (T/e) yazma (1)
tahrirat (T/e) yazı, yazı işleri (1)
tahriren (T/e) yazı ile, yazılı olarak (1)
tahriri (T/e) yazılı (1)
tahriş (T/e) azdırma, kurcalama, yakıp
kaşındırma (1)
tahriş etmek (T/e) kaşındırmak (teni) (1)
tahsil (T/e) alma (para), öğrenim, toplama (1)
tahsil etmek (T/e) öğrenmek, toplamak (para,
vergi) (1)
tahsilat (T/e) para alımı (1)
tahsildar (T/e) alımcı, vergici (1)
tahsin (T/e) beğenme, övme (1)
tahsis (T/e) ayırma, bağlama (aylık) (1)
tahsis etmek (T/e) ayırmak, bağlamak (aylık)
(1)
tahsisat (T/e) ödenek (1)
tahtelarz (T/e) yeraltı (1)
tahtelbahir (T/e) denizaltı (1)
tahteşşuur (T/e) bilinçaltı (1)
tahvil (T/e) çevirme, değiştirme, dönüştürme
(1)
tahvil etmek (T/e) çevirmek, değiştirmek,
dönüştürmek (1)
tailored test (İng.) bilgisayar ortamlı sınama (4)
takaddüm (T/e) önce davranma, önce gelme,
öncelik (1)
takaddüm etmek (T/e) önce davranmak, önce
gelmek, önce olmak (1)
takallüs (T/e) kasılma (1)
takarrüp (T/e) yaklaşma, yanaşma (1)
takarrür (T/e) kararlaşma (1)
 Türkçe Terim ve Sözcükler TTS—Dilbilim
1. Derleme
takarrür etmek (T/e) karar kılmak,
kararlaşmak (1)
takas (T/e) değiş tokuş, ödeş (1)
takat (T/e) güç (1)
takaza (T/e) başa kakma (1)
takbih (T/e) kınama (1)
takdim (T/e) sunma, tanıtma (1)
takdim etmek (T/e) sunmak, tanıtmak (1)
takdim tehir (T/e) ön son değişimi (1)
takdimci (T/e) sunucu, tanıtmacı (1)
takdimcilik (T/e) sunuculuk (1)
takdir (T/e) alınyazısı, alkış, anlama,
beğenme, değer biçme, değerlendirme,
önemini anlama, yazgı (1)
takdir etmek (T/e) alkışlamak, anlamak,
beğenmek, değer biçmek, değerlendirmek,
önemini anlamak (1)
takdirname (T/e) başarı belgesi (1)
takdis (T/e) kutsama, ululama (1)
takdis etmek (T/e) kutsamak, ululamak (1)
takı-fiil (T/e) ekeylem (11)
takibat (T/e) kovuşturma (1)
takip (T/e) gütme, izlem, izleme, kovalama,
kovuşturma (1)
takip etmek (T/e) ...den sonra gelmek,
izlemek (1)
takipçi (T/e) izlemci (1)
takipçilik (T/e) izlemcilik (1)
taklidi (T/e) benzetlemeli, öykünmeli (1)
taklit (T/e) benzet, öykünme, yansılama (1)
taklit etmek (T/e) benzetlemek, öykünmek,
yansılamak (1)
taklitçi (T/e) benzetçi, öykünücü, yansılayıcı (1)
takoz (T/e) kıskı (1)
takriben (T/e) aşağı yukarı, yaklaşık olarak (1)
takribi (T/e) yaklaşık (1)
takrir (T/e) anlatış, anlatma, önerge (1)
takriz (T/e) beğence (1)
taksi (T/e) taşınca (1)
taksim (T/e) bölme, bölü, bölüştürme,
gezinme , gezinti (1)
taksim etmek (T/e) bölmek, bölüştürmek (1)
taksimat (T/e) bölüntüler (1)
taksimetre (T/e) taşınca sayacı (1)
taksirat (T/e) suçlar (1)
taksit (T/e) bölünç (1)
Takt (Alm.) dizem (11, 19)
takt (T/e) den, denlilik, sezinç (1)
takt sahibi (T/e) denli, sezinçli (1)
taktik (T/e) yönlem (1)
taktir (T/e) çekme (imbikten), damıtma (1)
taktir etmek (T/e) damıtmak (1)
takvim (T/e) gün bilgisi, sürelge (1)
takviye (T/e) berkitme, pekiştirme (1)
takviye etmek (T/e) berkitmek, pekiştirmek (1)
talak (T/e) boşama, boşanma (1)
talebe (T/e) öğrenci (1)
143
talebelik (T/e) öğrencilik (1)
talep (T/e) istem (1)
talep etmek (T/e) istemde bulunmak, istemek
(1)
talepname (T/e) istek kâğıdı, istem belgesi,
istemelik (1)
tali (T/e) ikincil (1)
tali cümle (T/e) yantümce (11)
talih (T/e) kut (1)
talik (T/e) erteleme (1)
talik etmek (T/e) bağlamak, bırakmak,
ertelemek, sonraya bırakmak (1)
talil (T/e) tümdengelim (1)
talim (T/e) alıştırı, alıştırma, askerlik öğrenimi,
öğretim, yetiştirme (1)
talimat (T/e) yönerge (1)
talimatname (T/e) yönetmelik (1)
talip (T/e) istekli, isteyen (1)
talip olmak (T/e) istemek (1)
taltif (T/e) gönül okşama, ödüllendirme (1)
taltif etmek (T/e) gönlünü okşamak,
ödüllendirmek (1)
tam (T/e) bütün, eksiksiz, tüm (1)
tamah (T/e) açgözlülük (1)
tamah etmek (T/e) açgözlülük etmek, çok
istemek (1)
tamahkâr (T/e) açgözlü (1)
tamam (T/e) bütün, eksiksiz, tüm (1)
tamamen (T/e) büsbütün, tümü ile (1)
tamber (İng.) ton (2)
tamik (T/e) derinleştirme (1)
tamik etmek (T/e) derinine gitmek,
derinleştirmek (1)
tamim (T/e) genelge, genelleme, genelleştirme
(1)
tamir (T/e) onarım, onarma (1)
tamir etmek (T/e) onarmak (1)
tamirat (T/e) onarım, onarma (1)
tamirci (T/e) onarıcı (1)
tamirhane (T/e) onarım işliği (1)
tampon bölge (T/e) ara bölge (1)
tampon devlet (T/e) ara devlet (1)
tandans (T/e) eğilim (1)
tank (T/e) birikimlik (1)
tannan (T/e) çınlayan (1); selenli (11); tınlayan
(1)
tansiyon (T/e) gerginlik, kan basıncı (1)
tantana (T/e) görkem (1)
tanzifat (T/e) temizleme, temizlik işleri (1)
tanzim (T/e) düzene koyma, düzenleme (1)
tanzim etmek (T/e) düzenlemek (1)
tape recorder (İng.) kaset çalar (2)
tape-mediated test (İng.) kaset aracılı sınav (4)
tapon (T/e) kalık, kötü nitelikli (1)
taraf (T/e) bölge, bölüm, yan, yön (1)
tarafgir (T/e) yantutar, yantutucu (1)
taraflı (T/e) yandaş, yanlı (1)
 1. Bölüm: Kaynak Dilden Türkçeye
tarafsız (T/e) yansız (1)
taraftar (T/e) yandaş (1)
tarassut (T/e) gözetleme (1)
tarassut etmek (T/e) gözetlemek (1)
taravet (T/e) körpelik (1)
target language (İng.) erek dil (2, 7, 11, 19, Y);
hedef dil (4)
target test population (İng.) hedef sınav kitlesi
(4)
tarh (T/e) çıkarma, koyma (vergi) (1)
tarh etmek (T/e) çıkarmak, indirmek, salmak
(vergi) (1)
tarif (T/e) tanım (1, 11); tanımlama (1);
betimleme, tanımlama (Y)
tarif etmek (T/e) tanımlamak (1)
tarife (T/e) eder çizelgesi, ederlik, kalkış-varış
(çizelgesi) (1)
tarih (T/e) gün (1)
tarihi (T/e) tarihsel (1, 11)
tarik (T/e) yol (1)
tarikiyle (T/e) yoluyla (1)
tariz (T/e) dokundurma, taşlama (1)
tart (T/e) atma, kovma (1)
tart etmek (T/e) atmak, kovmak (1)
tarumar (T/e) dağınık, darmadağın (1)
tarumar etmek (T/e) darmadağın etmek (1)
tarz (T/e) biçim, yol (1)
tasallut (T/e) sarkıntılık, sataşma (1)
tasallüp (T/e) katılaşma (1)
tasannu (T/e) yapmacık (1)
tasarruf (T/e) artırım, biriktirme, kullanım (1)
tasarruf etmek (T/e) artırmak, biriktirmek (1)
tasavvuf (T/e) İslam gizemciliği (1)
tasavvur (T/e) göz önüne getirme, tasarım (1)
tasavvur etmek (T/e) aklından geçirmek,
düşünmek, göz önüne getirmek, tasarlamak
(1)
tasdik (T/e) doğrulama (1); olumluluk (11);
onay, onaylama (1)
tasdik etmek (T/e) doğrulamak, onamak,
onaylamak (1)
tasdikli (T/e) doğrulanmış, onaylı (1)
tasdikname (T/e) doğrulama belgesi,
onamalık, onaylamalık (1)
tasfiye (T/e) arılaştırma, ayıklama, özleştirme
(1)
tasfiyehane (T/e) arıtımevi (1)
tasgir (T/e) küçültme (1)
tasgir lahikası (T/e) küçültme eki (11)
tashih (T/e) doğrultma, düzeltme (1)
tashih etmek (T/e) düzeltmek (1)
task (İng.) görev (4)
task based hypothesis (İng.) görev temelli
varsayım (7)
task based syllabus (İng.) görev temelli izlence
(7)
144
task based teaching (İng.) görev temelli
öğretim (7)
task syllabus (İng.) görev temelli izlence (7)
task-based syllabus (İng.) görevsel izlence (12)
task-oriented (İng.) görev temelli (4)
tasks (İng.) etkinlik, görev, ödev (7)
task-syllabus (İng.) görev dayanaklı izlence (3)
tasmim (T/e) tasarlama, tasımlama (1)
tasmim etmek (T/e) tasarlamak, tasımlamak
(1)
tasnif (T/e) bölümleme, sınıflama (1)
tasnif etmek (T/e) bölümlemek, sınıflandırmak
(1)
tasrif etmek (T/e) çekimlemek , çekmek (1)
tasrif lahikası (T/e) çekim eki (11)
tasrifi lisanlar (T/e) bükünlü diller (11)
tasrih (T/e) açık söyleme, belirtme (1)
tasrih etmek (T/e) açık söylemek, belirtmek (1)
tasvip (T/e) onama, onay, uygun bulma (1)
tasvip etmek (T/e) onamak, uygun görmek (1)
tasvir (T/e) betim (1); betimleme (1, 11);
betimlenme, resim (1)
tasviri (T/e) betimsel (1)
taşeron (T/e) ikinci üstenci (1)
tatbik (T/e) kılgı , uygulama (1)
tatbik etmek (T/e) uygulamak (1)
tatbikat (T/e) uygulama (1)
tatbikatçı (T/e) uygulayıcı (1)
tatbiki (T/e) kılgısal , uygulamalı (1)
tatil (T/e) dinlence (1)
tatmin (T/e) doyum, doyurma (1)
tatmin etmek (T/e) doyumsatmak, doyurmak
(1)
tatmin olmak (T/e) doyumlanmak,
doyumsamak (1)
tatminkâr (T/e) doyurucu, gönül kandırıcı (1)
Tautologie (Alm.) eşsöz (19)
tautologie (Fra.) ikili yineleme (9)
tautology (İng.) eşsöz (2, 19); gereksiz
yineleme (3, 12)
tautophony (İng.) uyaklı söz (2)
tavassut (T/e) aracılık, araya girme (1)
tavassut etmek (T/e) aracılık etmek, araya
girmek (1)
tavır (T/e) durum, tutum (1)
taviz (T/e) ödün, ödünleme (1)
taviz vermek (T/e) ödün vermek (1)
tavsif (T/e) nitelendirme (1)
tavsifi sıfat (T/e) niteleme sıfatı (11)
tavsiye (T/e) öğütleme, salık verme (1)
tavzih (T/e) açıklama, aydınlatma (1)
Taxem (Alm.) düzenbirim (19)
taxeme (İng.) dilbilgisel özellik (2); düzenbirim
(8, 19)
taxinomique (Fra.) sınıflandırmacı (17)
taxonomic (İng.) sınıflamacı (7); sınıflandırmacı
(8, 19); sınıflayıcı (12)
 Türkçe Terim ve Sözcükler TTS—Dilbilim
1. Derleme
taxonomic linguistics (İng.) sınıflamacı dilbilim
(2)
Taxonomie (Alm.) sınıflandırma (19)
taxonomisch (Alm.) sınıflandırmacı (19)
taxonomy (İng.) sınıflandırma (19); sınıflama (2)
tayf (T/e) görüntü, yayılgı (1)
tayın (T/e) er azığı (1)
tayin (T/e) atama, belirleme (1)
tayin etmek (T/e) atamak, belirlemek (1)
tayin olmak (T/e) atanmak, belirlenmek (1)
tayin olunmak (T/e) atanmak, belirlenmek (1)
tayin sıfatı (T/e) belirtme sıfatı (11)
tayinli izafet terkibi (T/e) belirtili tamlama (11)
tayinsiz izafet terkibi (T/e) belirtisiz tamlama
(11)
tayip (T/e) kınama (1)
tayyare (T/e) uçak (1)
tayyare meydanı (T/e) havaalanı (1)
tazammun (T/e) kapsama (1)
tazarru (T/e) yakarış (1)
tazim (T/e) saygı gösterme, ululama (1)
tazim etmek (T/e) saygı göstermek, ululamak
(1)
taziye (T/e) başsağlığı dileme (1)
tazmin (T/e) zararı ödeme (1)
tazmin etmek (T/e) karşılamak, ödemek,
zararı ödemek (1)
tazminat (T/e) ödence (1)
tazyik (T/e) basınç, baskı (1)
teachability hypothesis (İng.) öğretilebilirlik
varsayımı (7)
teacher (İng.) öğretmen (7)
teacher centered instruction (İng.) öğretmen
merkezli öğretim (7)
teacher education (İng.) öğretmen eğitimi (7)
teacher talk (İng.) öğretmen dili (12); öğretmen
konuşması (7)
teacher training (İng.) öğretmen eğitimi (7)
teaching (İng.) öğretim (7)
teaching integrated skills (İng.) bütünleşik
beceri öğretimi (7)
teaching listening (İng.) dinleme öğretimi (7)
teaching reading (İng.) okuma öğretimi (7)
teaching speaking (İng.) konuşma öğretimi (7)
teaching writing (İng.) yazma öğretimi (7)
teaching young learners (İng.) küçüklere dil
öğretimi (7)
teamül (T/e) tepkime , yapılageliş (1)
tearuz (T/e) çatışma (1)
teati (T/e) alıp verme, verişme (1)
tebaa (T/e) uyruk (1)
tebahhur etmek (T/e) buğulaşmak, uçmak (su)
(1)
tebarüz etmek (T/e) belirmek (1)
tebarüz ettirmek (T/e) belirtmek (1)
tebdil (T/e) değiştirme (1)
tebdil etmek (T/e) değiştirmek (1)
145
tebdilihava (T/e) havadeğişimi (1)
tebellüğ (T/e) bildiriyi alma (1)
teberru (T/e) bağış (1)
teberru etmek (T/e) bağışta bulunmak (1)
tebessüm (T/e) gülümseme (1)
tebessüm etmek (T/e) gülümsemek (1)
tebligat (T/e) bildiri (1)
tebliğ (T/e) bildiri (1)
tebliğ etmek (T/e) bildirmek (1)
tebrik (T/e) kutlama (1)
tebrik etmek (T/e) kutlamak (1)
tebriye (T/e) aklama, temize çıkarma (1)
tecahül (T/e) bilmezlenme (1)
tecanüs (T/e) birörneklik, türdeşlik (1)
tecavüz (T/e) saldırı (1)
tecavüz etmek (T/e) aşmak, geçmek,
saldırmak, sataşmak (1)
tecavüzkâr (T/e) saldırgan, saldırıcı, sataşkan
(1)
tecdit (T/e) yenileme (1)
tecdit etmek (T/e) yenilemek (1)
teceddüt (T/e) yenilik (1)
teceddütperver (T/e) yenilikçi (1)
tecelli (T/e) alınyazısı, belirme, görünme (1)
tecerrüt (T/e) sıyrılma, soyutlanma (1)
tecessüm (T/e) belirme, canlanma (1)
tecessüm etmek (T/e) belirmek, canlanmak (1)
tecessüs (T/e) gizli sorak (1)
technical (İng.) teknik (2)
technique (İng.) işlem (12); teknik (7); yordam
(16, Y)
techniques (İng.) teknik (7)
tecil (T/e) erteleme (1)
tecil etmek (T/e) ertelemek, geri bırakmak,
sonraya bırakmak (1)
tecrit (T/e) ayırma, soyutlama, yalıtma (1)
tecrit etmek (T/e) ayırmak, soyutlamak,
yalıtmak (1)
tecrübe (T/e) deneme, deney (1); deneyim (1,
Y); görgü, sınak, sınama (1)
tecrübeli (T/e) deneyimli, görgülü, görmüş
geçirmiş, sınaklı (1)
tecrübesiz (T/e) deneyimsiz, sınaksız (1)
tecrübi (T/e) deneysel (1)
teçhiz etmek (T/e) donatmak (1)
teçhizat (T/e) donatı (1)
tedai (T/e) çağrışım (1)
tedarik (T/e) araştırıp bulma, sağlama (1)
tedarik etmek (T/e) araştırıp bulmak,
sağlamak (1)
tedavi (T/e) iyileştirme, otama, sağaltma (1)
tedavül (T/e) geçerlik, sürüm (1)
tedbir (T/e) önlem (1, Y)
tedbirli (T/e) önlemli (1)
tedbirsiz (T/e) önlemsiz (1)
tedfin (T/e) gömme (1)
tedhiş (T/e) korkusalma, ürkütme, yıldırma (1)
 1. Bölüm: Kaynak Dilden Türkçeye
tedhişçi (T/e) korku salıcı, yıldırman (1)
tediye (T/e) ödeme (1)
tediye etmek (T/e) ödemek (1)
tedricen (T/e) azar azar, giderek, yavaş yavaş
(1)
tedrici (T/e) aşama aşama, aşamalı, basamak
basamak, basamaklı, kerte kerte, kerteli (1)
tedris (T/e) öğretim, öğretme (1)
tedrisat (T/e) öğretim (1)
teemmül etmek (T/e) düşünmek (1)
teessüf (T/e) üzüntü, yazıklanma (1)
teessüf ederim (T/e) yazıklar olsun (1)
teessüf etmek (T/e) acımak, üzülmek (1)
teessür (T/e) üzülme, üzüntü (1)
teessüs (T/e) kökleşme, kurulma, yerleşme (1)
teessüs etmek (T/e) kökleşmek, kurulmak,
yerleşmek (1)
teeth (İng.) diş, dişler (13)
teeth ridge (İng.) dişseti (13)
tefekkür (T/e) düşünme, düşünüş (1)
tefekküre dalmak (T/e) düşünceye dalmak (1)
teferruat (T/e) ayrıntı, ayrıntılar (1)
teferruatlı (T/e) ayrıntılı (1)
teferrüç (T/e) gezinti (1)
tefessüh etmek (T/e) bozulmak, kokuşmak (1)
TEFL (İng.) İngilizcenin yabancı dil olarak
öğretimi (7)
tefrik (T/e) ayırma (1)
tefrik etmek (T/e) ayırmak, ayırt etmek (1)
tefrika (T/e) sürmece (1)
tefriş etmek (T/e) döşemek (1)
tefsir (T/e) yorum, yorumlama (1)
tefsir etmek (T/e) yorumlamak (1)
teftiş (T/e) denetim, denetleme (1)
teftiş etmek (T/e) denetlemek (1)
tegafül etmek (T/e) anlamaz görünmek,
anlamazlıktan gelmek (1)
tehdit (T/e) göz korkutma, gözdağı (1)
tehdit etmek (T/e) gözdağı vermek, gözünü
korkutmak (1)
tehevvür (T/e) kızma, öfke (1)
teheyyüç (T/e) coşma (1)
tehir (T/e) erteleme, gecikme, geciktirme (1)
tehir etmek (T/e) ertelemek, geciktirmek (1)
tehlike (T/e) çekince (1)
tehlikeli (T/e) çekinceli (1)
tehyiç etmek (T/e) coşturmak (1)
teizm (T/e) Tanrıcılık (1)
tekabül (T/e) karşılama (1)
tekabül etmek (T/e) karşılamak, karşılık olmak
(1)
tekâmül (T/e) evrim (1, 11); gelişim, gelişme,
olgunlaşma (1)
tekâmül etmek (T/e) gelişmek, olgunlaşmak (1)
tekâmül nazariyesi (T/e) evrim kuramı (1)
tekâpu (T/e) dalkavukluk, etek öpme, kavuk
sallama (1)
146
tekâsüf (T/e) derişme, yoğunlaşma (1)
tekaüdiye (T/e) emekli aylığı (1)
tekaüt (T/e) emekli, emeklilik (1)
tekaüt olmak (T/e) emekliye ayrılmak (1)
tekdir (T/e) azar, azarlama, paylama (1)
tekdir etmek (T/e) azarlamak, paylamak (1)
tekeffül etmek (T/e) üzerine almak,
yükümlenmek (1)
tekellüf (T/e) gösteriş, özeniş (1)
tekellüm (T/e) konuşma (1, 11); söyleme (1)
tekemmül etmek (T/e) olgunlaşmak,
yetkinleşmek (1)
tekerrür (T/e) yinelenme (1)
tekerrür etmek (T/e) yine olmak, yinelenmek
(1)
tekevvün (T/e) doğuş, oluş, oluşma, var olma
(1)
tekiden (T/e) üsteleyerek (1)
tekidi (T/e) pekiştirmeli (11)
tekit (T/e) pekiştirme, pekitme, üsteleme (1)
tekit etmek (T/e) pekiştirmek, pekitmek,
üstelemek (1)
teklif (T/e) öneri, önerme (1)
teklif etmek (T/e) öne sürmek, önermek (1)
tekmil (T/e) bütün, tüm (1)
tekmil etmek (T/e) bitirmek, tümlemek (1)
teknik (T/e) uygulayım, uygulayımsal s., yol,
yöntem (1)
tekniker (T/e) uygulaman (1)
teknisyen (T/e) uygulaman (1)
teknokrasi (T/e) uygulayımcıerki (1)
teknokrat (T/e) uygulayımcı (1)
teknoloji (T/e) uygulayımbilim (1)
tekrar (T/e) gene, yine (1); yineleme (1, Y)
tekrar etmek (T/e) yinelemek (1, Y)
tekrarlamak (T/e) yinelemek (1)
tekrarlanmak (T/e) yinelenmek (1)
teksif (T/e) sıklaştırma, yoğunlaştırma (1)
teksif etmek (T/e) sıklaştırmak,
yoğunlaştırmak (1)
teksir (T/e) çoğaltma (1)
teksir etmek (T/e) çoğaltmak (1)
teksir kâğıdı (T/e) çoğaltma kağıdı (1)
tekst (T/e) örüt (1)
tekstil (T/e) dokuma, dokumacılık (1)
tektonik (T/e) kaymaoluşum, kaymaoluşumsal
s. (1)
tekzip (T/e) yalanlama (1)
tekzip etmek (T/e) yalanlamak (1)
telaffuz (T/e) sesletim (Y); söylem, söyleniş (1);
söyleyiş (1, 11)
telaffuz etmek (T/e) ağzından çıkarmak (1);
sesletmek (Y); söylemek (1)
telafi (T/e) karşılama, ödünleme , yerini
doldurma (1)
telafi etmek (T/e) karşılamak, ödünlemek ,
yerini doldurmak (1)
 Türkçe Terim ve Sözcükler TTS—Dilbilim
1. Derleme
telakki (T/e) anlayış, görüş, kavrayış (1)
telakki etmek (T/e) . . . olarak düşünmek,
anlamak, saymak (1)
télécommunication (Fra.) uzbildirişim (17)
telef etmek (T/e) eskitmek, kırmak, öldürmek,
yıpratmak, yok etmek (1)
telef olmak (T/e) yok olmak (1)
telefat (T/e) can ve mal kaybı, yitik (1)
telekinezi (T/e) ötedevim (1)
telekomünikasyon (T/e) uziletişim (1)
teleks (T/e) uzçektirim (1)
telemekanik (T/e) uzaktarım (1)
telemetre (T/e) uzaklıkölçer (1)
teleobjektif (T/e) uzakçeker (1)
teleoloji (T/e) erekbilim (1)
telepati (T/e) öteduyum (1)
telescoped word (İng.) kaynaşık sözcük (2)
teleskop (T/e) ırakgörür (1)
televizyon (T/e) uzgöreç (1)
telgraf (T/e) uzyazdırım (1)
telic aspect (İng.) bitmişlik görünüşü (2, 11, 19)
telif (T/e) yazma (kitap) (1)
telif etmek (T/e) bağdaştırmak, uzlaştırmak,
yazmak (kitap) (1)
telin etmek (T/e) kargımak (1)
telkin (T/e) aşılama, esinleme (1)
telkin etmek (T/e) aşılamak, esinlemek (1)
telmih (T/e) anıştırma (1)
tema (T/e) izdem (1)
temas (T/e) değini, değme, dokunma,
görüşme, ilişki (1)
temas etmek (T/e) değinmek, değmek,
dokunmak, görüşmek (1)
temasa geçmek (T/e) görüşmek, ilişki kurmak
(1)
temaşa (T/e) görünç (1)
temaşa etmek (T/e) görünçlemek (1)
temayül (T/e) eğilim, yönseme (1)
temayül etmek (T/e) eğilmek, eğinmek,
yönsemek (1)
temayüz etmek (T/e) kendini göstermek,
seçkinleşmek, sivrilmek (1)
tembel (T/e) eringen, üşengeç, üşengen (1)
tembih (T/e) uyandırma, uyarma (1)
tembih etmek (T/e) uyandırmak, uyarmak (1)
temdit (T/e) uzatma (1)
temdit etmek (T/e) sürdürmek, uzatmak (1)
temeddün (T/e) uygarlaşma (1)
temenni (T/e) dilek, dileme (1)
temenni etmek (T/e) dilemek (1)
temerküz (T/e) toplama, yığışma (1)
temettü (T/e) kazanç (1)
temin (T/e) sağlama (1)
temin etmek (T/e) elde etmek, güvence
vermek, sağlamak (1)
teminat (T/e) güvence (1)
teminat vermek (T/e) güvence vermek (1)
147
temizlemek (T/e) arıtmak (1)
temizlenmek (T/e) arınmak (1)
temkin (T/e) ağırbaşlılık, sakınım (1)
temkinli (T/e) ağırbaşlı, ölçülü, sakınımlı (1)
tempo (T/e) dizem (ritim), uyumvuruş (1)
temporal (İng.) zaman (2)
temporal adjunct (İng.) zaman zarflığı (2)
Temporaladverb (Alm.) zaman belirteci (11, 19)
Tempus (Alm.) zaman (11, 19)
temps (Fra.) zaman (10, 11, 17)
temps composé (Fra.) bileşik zaman (11)
temps opératif (Fra.) işlemsel zaman (8)
temps simple (Fra.) yalın zaman (11)
Tempus (Alm.) zaman (10)
temrin (T/e) alıştırma (1)
temsil (T/e) gösteri, oyun, özümleme (1)
temyiz (T/e) ayırt etme (1)
temyiz etmek (T/e) ayırt etmek, Yargıtay’a
iletmek (1)
ténacité (Fra.) direngenlik (9)
tenafür (T/e) kakışma (11)
tenakuz (T/e) çelişki, çelişme, tutmazlık (1)
tenasül (T/e) üreme (1)
tenasüp (T/e) oran, orantı (1)
tendu (Fra.) gergin (8, 11, 17)
teneffüs (T/e) solunum (1)
teneffüs etmek (T/e) hava almak, soluk almak,
solumak (1)
tenevvü (T/e) çeşitlenme, çeşitlilik (1)
tenezzül (T/e) alçakgönüllülük gösterme,
alçalma (1)
tenezzül etmek (T/e) alçakgönüllülük
göstermek, alçalmak (1)
tenha (T/e) boş, ıssız (1)
tenis (T/e) alantopu (1)
tenkit (T/e) eleştiri, eleştirme (1); noktalama
(11)
tenkit etmek (T/e) eleştirmek (1)
tenkitçi (T/e) eleştirici, eleştirme, eleştirmeci
(1)
tenor (İng.) söylem biçemi (2)
tense (İng.) eylem zamanı (7); gergin (2, 11, 19);
zaman (2, 10, 11, 12, 19)
tenseness (İng.) gerginlik (2)
tension (Fra.) gerilme (9, 11)
tension (İng.) gerilme (11, 19)
tensip etmek (T/e) uygun görmek, yerinde
görmek (1)
tente (T/e) gölgelik (1)
tenue (Fra.) duralama (11)
tenvir (T/e) aydınlatma (1)
tenvirat (T/e) aydınlatma (1)
tenzih (T/e) arılama (1)
tenzih etmek (T/e) -den uzak görmek, -den
uzak tutmak (1)
tenzilat (T/e) indirim (1)
tenzilatlı (T/e) indirimli (1)
 1. Bölüm: Kaynak Dilden Türkçeye
teokrasi (T/e) dincierki (1)
teokratik (T/e) dincierkil (1)
teoloji (T/e) Tanrıbilim (1)
teolojik (T/e) Tanrıbilimsel (1)
teori (T/e) kuram (1, Y)
teorik (T/e) kuramsal (1)
teorikman (T/e) kuramca (1)
teorisyen (T/e) kuramcı (1)
teradüf (T/e) eşanlamlılık (11)
terakki (T/e) gelişme, ilerleme, yükselme (1)
terakkiperver (T/e) ilerici (1)
teraküm (T/e) birikme (1)
terbi (T/e) dördün , dörtleme (1)
terbiye (T/e) eğitim, görgü (1)
terbiyeci (T/e) eğitimci (1)
terbiyevi (T/e) eğitici, eğitimsel, eğitsel (1)
tercih (T/e) seçme, üstün tutma, yeğleme (1)
tercih etmek (T/e) seçmek, üstün tutmak,
yeğlemek (1)
tercüman (T/e) çevirici, çevirmen, dilmaç (1)
tercüme (T/e) çeviri (1, 11); çevirme (1)
tercüme etmek (T/e) çevirmek (1)
tercümeihal (T/e) özgeçmiş, yaşamöyküsü (1)
tereddi (T/e) soysuzlaşma, yozlaşma (1)
tereddüt (T/e) duraklama, duraksama, ikircik,
kararsızlık (1)
tereddüt etmek (T/e) duraklamak,
duraksamak, ikirciklenmek (1)
tereke (T/e) bırakıt (1)
terennüm etmek (T/e) okumak (şarkı, türkü),
şakımak (1)
terfi (T/e) yükselme (1)
terfi etmek (T/e) yükselmek (yeri ya da aylığı)
(1)
terhis (T/e) görev bitimi (1)
terk (T/e) ayrılma, bırakma (1)
terk etmek (T/e) ayrılmak, bırakmak (1)
terkip (T/e) bileşim, takım (1); tamlama (1, 11)
terkip etmek (T/e) bileştirmek, oluşturmak (1)
term (İng.) terim (2, 10, 11, 19)
terme (Fra.) terim (10, 11, 17)
terminoloji (T/e) terimler dizgesi (1)
termik (T/e) ısıl (1)
terminaison (Fra.) bitim (11)
terminal (T/e) duralga (1)
terminal behaviour (İng.) istendik davranış (4)
terminal juncture (İng.) sonlayıcı aralık (2)
terminal stress (İng.) sonlama vurgusu (2)
terminal string (İng.) bitim zinciri (8); sonuç
dizgisi (2)
terminasion (Fra.) bitim (17)
terminated (İng.) bitmiş (8)
terminatif (Fra.) varış durumu (11)
termination (İng.) çekim eki (2, 11, 19)
terminative (İng.) varış durumu (11, 19)
Terminativus (Alm.) varış durumu (11, 19)
Terminologie (Alm.) terimbilim, terimce (11, 19)
148
terminologie (Fra.) terimbilim (11, 17); terimce
(11)
terminology (İng.) terimbilgisi (2, 7); terimbilim,
terimce (11, 19); terimler dizelgesi (2)
Terminus (Alm.) terim (10, 11, 19)
termometre (T/e) sıcakölçer (1)
termostat (T/e) ısıdenetir (1)
terör (T/e) korkutma, yıldırı, yıldırma, yılgı (1)
territorial dialect (İng.) yöresel lehçe (2)
tertiary stress (İng.) üçüncül vurgu (2)
tertibat (T/e) düzen, düzenleniş (1)
tertip (T/e) dizgi, düzen, düzenleme,
düzenleniş, kuruluş, yol (1)
tertip etmek (T/e) dizmek, düzen vermek,
düzenlemek, düzmek, kurmak, tasımlamak
(1)
tertipli (T/e) düzenli (1)
tertipli cümle (T/e) bağımlı sıralı tümce (11)
tertipsiz (T/e) düzensiz (1)
terzi (T/e) dikici (1)
tesadüf (T/e) düşgelim, rastlantı (1)
tesadüf etmek (T/e) düşgelmek, karşılaşmak,
rast gelmek, rastlamak (1)
tesadüfen (T/e) düşgele, rastlantıyla (1)
tesadüfi (T/e) düşgelimsel, rastlantısal (1)
tesanüt (T/e) dayanışma (1)
tescil etmek (T/e) kütüğe geçirmek (1)
teselli (T/e) avunç, avunma, avuntu (1)
teselli etmek (T/e) avutmak (1)
teselsül etmek (T/e) arka arkaya gelmek (1)
teshin (T/e) ısıtma (1)
teshin etmek (T/e) ısıtmak (1)
teshir etmek (T/e) büyülemek, ele geçirmek,
kendine bağlamak (1)
tesir (T/e) etki (1)
tesir etmek (T/e) dokunmak, etkilemek,
etkilendirmek, işlemek (1)
tesirli (T/e) etkili (1)
tesirsiz (T/e) etkisiz (1)
tesis (T/e) düzen, kurum (1)
tesis etmek (T/e) kurmak (1)
tesisat (T/e) döşem, kurumlar (1)
tesisatçı (T/e) döşemci (1)
teskin (T/e) yatıştırma (1)
teskin etmek (T/e) dindirmek, yatıştırmak,
yumuşatmak (1)
TESL (İng.) İngilizce’nin ikinci dil olarak
öğretimi (7)
teslim etmek (T/e) doğru bulmak, eline
vermek, vermek (yerine), yatırmak (1)
teslim olmak (T/e) baş eğmek (1)
teslimiyet (T/e) boyun eğme (1)
tesmiye binnakis (T/e) karşıtlama (11)
tesmiye etmek (T/e) ad koymak, ad vermek,
adlandırmak (1)
tesniye (T/e) ikil (11)
 Türkçe Terim ve Sözcükler TTS—Dilbilim
1. Derleme
TESOL (İng.) İngilizcenin başka dil
konuşurlarına öğretilmesi (7)
tespit (T/e) saptama (1, Y); tutturma (1)
tespit etmek (T/e) oturtmak (1); saptamak (Y, 1)
test (İng.) sınav (4); ölçüm, sınama (Y); yoklama
(1)
test administration (İng.) sınav yönetimi (4)
test analysis (İng.) sınav çözümlemesi (4)
test anxiety (İng.) sınav kaygısı, sınav korkusu
(4)
test battery (İng.) sınav kümesi (2); sınav
takımı (4, 7)
test bias (İng.) sınav yanlılığı (4)
test content (İng.) sınav içeriği (4)
test equating (İng.) sınav eşitlemesi (4)
test equivalence (İng.) sınav eşdeğerliği (4)
test etmek (T/e) ölçmek, sınamak (Y)
test fairness (İng.) sınav eşitliği, sınav
yansızlığı (4)
test form (İng.) eşdeğer sınav (4)
test format (İng.) sınav biçemi (4)
test handbook (İng.) sınav elkitabı (4)
test item (İng.) sınav maddesi (4, 7)
test length (İng.) sınav uzunluğu (4)
test maintenance (İng.) sınav sürdürümü (4)
test manual (İng.) sınav elkitabı (4)
test method (İng.) sınav yöntemi (4)
Test of English as a Foreign Language (İng.)
Yabancı Dil Olarak İngilizce Sınavı (4)
Test of English for International
Communication (İng.) Uluslararası İletişim
Dili Olarak İngilizce Dil Sınavı (4)
test of written English (İng.) İngilizce yazma
sınavı (4)
test purpose (İng.) sınama amacı (4)
test reliability (İng.) sınav güvenirliği (4)
test results (İng.) sınav sonuçları (4)
test rubric (İng.) sınav yönergesi (4)
test security (İng.) sınav güvenliği (4)
test specifications (İng.) sınav tanımlamaları
(4)
test taker (İng.) sınanan, sınava giren (4)
test taker characteristics (İng.) adayın
özellikleri, sınananın özellikleri (4)
test taker feedback (İng.) sınananın geri
bildirimi (4)
test type (İng.) sınav türü (4)
test user (İng.) sınav kullanan, sınava giren (4)
test version (İng.) eşdeğer sınav (4)
test wiseness (İng.) sınav deneyimi (4)
testee (İng.) sınanan (4, Y); sınava giren (4)
testing (İng.) sınama (7); sınav (2, 7); ölçme (Y)
testing objective (İng.) sınama amacı (4)
testing point (İng.) sınama hedefi, sınama
noktası (4)
test-retest (İng.) sınama-yeniden sınama (4)
149
test-retest coefficient (İng.) sınama-yeniden
sınama katsayısı (4)
tests (İng.) sınav, test (7)
tesviye (T/e) düzeçleme, düzleme (1)
tesviye aleti (T/e) düzeç (1)
tesviye etmek (T/e) düzlemek, ödemek (1)
tesviyeci (T/e) düzlemeci (1)
teşbih (T/e) benzeti, benzetme (1)
teşebbüs (T/e) girişim, girişme (1)
teşebbüs etmek (T/e) el atmak, girişmek,
kalkışmak, yeltenmek (1)
teşebbüse geçmek (T/e) girişmek (1)
teşebbüsü şahsi (T/e) özel girişim (1)
teşekkül (T/e) kurulma, kuruluş, oluşma,
oluşum, örgüt (1)
teşekkül etmek (T/e) kurulmak, olmak,
oluşmak (1)
teşekkür (T/e) sağ ol, var ol (1)
teşerrüf etmek (T/e) onur duymak,
onurlanmak (1)
teşhir (T/e) gösterme, sergi, sergileme (1)
teşhir etmek (T/e) dile düşürmek, göstermek,
sergilemek (1)
teşhir hastalığı (T/e) göstermecilik (1)
teşhirci (T/e) göstermeci (1)
teşhircilik (T/e) göstermecilik (1)
teşhis (T/e) tanı, tanılama (1)
teşhis etmek (T/e) seçmek, tanılamak
(sayrılığı), tanımak (1)
teşkil etmek (T/e) demek olmak, kurmak,
oluşturmak, sayılmak (1)
teşkil lahikası (T/e) yapım eki (11)
teşkilat (T/e) kuruluş, örgüt (1)
teşkilatçı (T/e) örgütçü (1)
teşkilatçılık (T/e) örgütçülük (1)
teşkilatlandırmak (T/e) örgütlemek (1)
teşkilatlanmak (T/e) örgütlenmek (1)
teşkilatlı (T/e) örgütlü (1)
teşmil (T/e) yayılma, yayma (1)
teşmil etmek (T/e) içine aldırmak, kapsatmak,
yaymak (1)
teşne (T/e) istekli (1)
teşne olmak (T/e) çok istemek, özlemek (1)
teşrif (T/e) buyurma, onurlandırma (1)
teşrif etmek (T/e) buyurmak, onurlandırmak
(1)
teşrifat (T/e) törencilik, törendüzen, törensellik
(1)
teşrii (T/e) yasal (1)
teşrik etmek (T/e) ortak etmek, yanına katmak
(1)
teşriki mesai (T/e) işbirliği (1)
teşrinievvel (T/e) ekim (ayı) (1)
teşrinisani (T/e) kasım (ayı) (1)
teşvik (T/e) isteklendirim, kışkırtma, özendirim
(1)
 1. Bölüm: Kaynak Dilden Türkçeye
teşvik etmek (T/e) isteklendirmek, kışkırtmak,
özendirmek (1)
teşyi (T/e) geçirme, uğurlama (1)
teşyi etmek (T/e) geçirmek, uğurlamak (1)
tetabu-ı izafat (T/e) zincirleme ad tamlaması
(11)
tetanos (T/e) kazıklıhumma (1)
tetebbu (T/e) araştırma, irdeleme (1)
tetebbu etmek (T/e) araştırmak, irdelemek (1)
tetkik (T/e) araştırma, inceleme (1)
tetkik etmek (T/e) araştırmak, incelemek (1)
tevakkuf (T/e) duraklama, durma, eğleşme (1)
tevarüs etmek (T/e) kalıt almak, kalmak
(kendisine) (1)
tevatür (T/e) söylenti, yaygın söylenti (1)
tevazu (T/e) alçakgönüllülük, gösterişsizlik (1)
tevcih etmek (T/e) çevirmek, vermek (nişan,
unvan vb.), yöneltmek (1)
tevdi etmek (T/e) eline bırakmak, vermek,
yatırmak (1)
tevdiat (T/e) yatırım (1)
teveccüh etmek (T/e) yönelmek (1)
teveccüh göstermek (T/e) gönlünü okşamak,
güler yüz göstermek (1)
tevellüt (T/e) doğma, doğum, doğum tarihi,
ileri gelme (1)
tevellütlü (T/e) doğumlu (1)
tevessül etmek (T/e) başvurmak, girişmek (1)
tevhit (T/e) birleştirme, tektanrıcılık (1)
tevil (T/e) çevirme (sözü), değiştirme (sözü),
döndürme (sözü) (1)
tevil etmek (T/e) çevirmek (sözü) (1)
tevkif (T/e) tutuklama (1)
tevkif etmek (T/e) alıkoymak, durdurmak,
tutuklamak (1)
tevkifhane (T/e) tutukevi (1)
tevsi (T/e) genişletme (1)
tevsi etmek (T/e) genişletmek (1)
tevsik (T/e) belgeleme (1)
tevsik etmek (T/e) belgelemek, belgeye
bağlamak (1)
tevzi (T/e) dağıtım, dağıtma (1)
tevzi etmek (T/e) dağıtmak, üleştirmek (1)
tevziat (T/e) dağıtım, dağıtma (1)
Text (Alm.) betik (11, 19)
text (İng.) betik (11, 19); metin (2, 4, 7)
text grammar (İng.) metindilbilgisi (7)
text linguistics (İng.) betiksel dilbilim (19);
metin dilbilim (12)
text structure world structure theory (İng.)
metin yapısı evren yapısı kuramı (2)
text type (İng.) metin türü (2)
text types (İng.) metin türleri (7)
textbook evaluation (İng.) kitap değerlendirme
(7)
texte (Fra.) betik (8, 11)
textlinguistics (İng.) metindilbilim (2, 7)
150
Textlinguistik (Alm.) betiksel dilbilim (11, 19)
textologie (Fra.) metinbilim (9)
text-presented knowledge (İng.) metin çıkışlı
bilgi (2)
textual (İng.) betiksel, metinsel (12)
textual appropriateness (İng.) metinsel
uygunluk (2)
textual function (İng.) metin işlevi (3); metinsel
işlev (7)
textualité (Fra.) metinsellik (9)
texuality (İng.) metinsellik (2)
teyakkuz (T/e) uyanıklık (1)
teyit (T/e) doğrulama, sağlamlaştırma (1)
teyit etmek (T/e) doğrulamak,
sağlamlaştırmak (1)
teyp (T/e) sesalıcı (1)
tez (T/e) bitirme araştırması, çabuk, sav (1)
tezahür (T/e) belirme, belirti, görünüm (1)
tezahür etmek (T/e) belirmek, görünmek,
gözükmek (1)
tezahürat (T/e) belirme, belirti, gösteri (1)
tezat (T/e) çelişki, karşıtlık (1)
tezhip (T/e) yaldız işi süsleme, yaldızlama (1)
tezvir (T/e) yalan dolan (1)
tezyin (T/e) bezek, bezeme, süsleme (1)
tezyinat (T/e) bezek, bezeme, süsleme (1)
tezyini (T/e) bezeksel, bezemelik, süslemelik
(1)
TG grammar (İng.) üretici dönüşümlü dilbilgisi
(2); üretimci dönüşümsel dilbilgisi (7)
Thema (Alm.) konu (19)
thematic (İng.) izleksel (12)
thématique (Fra.) izlekçilik (9)
thematisation (İng.) odaklama (2)
theme (İng.) etkilenen (13); izlek (2, 5, 13, 12);
konu (19); öznelik (7)
thème (Fra.) gövde (10, 11); izlek (9)
thème nominal (Fra.) ad gövdesi (11)
thème verbal (Fra.) eylem gövdesi (11)
theme-rheme (İng.) öznelik-yüklemlik (2)
theoretical grammar (İng.) kuramsal dilbilgisi
(2)
theoretical linguistics (İng.) kuramsal dilbilim
(2)
théorie de texte (Fra.) metin kuramı (9)
théorie des ondes (Fra.) dalga kuramı (11)
theory (İng.) kuram (7)
theory of evolution (İng.) gelişim kuramı (16)
theory of meaning (İng.) anlam kuramı (2)
theory of mutation (İng.) dönüşüm kuramı (16)
thermodynamics (İng.) ısıl-devingenlik (16)
thesaurus (İng.) kavram dizini (2); kavramlar
dizimi (7)
third person (İng.) üçüncü kişi (2)
three parameter model (İng.) üç ölçütlü model
(4)
three place verb (İng.) üç tümleçli eylem (2)
 Türkçe Terim ve Sözcükler TTS—Dilbilim
1. Derleme
threshold hypothesis (İng.) eşik varsayımı (7)
threshold level (İng.) eşik düzeyi (2, 3, 4, 7, 12)
tıbbi (T/e) sağlıkbilimsel (1)
tımarhane (T/e) us sayrılıkları evi (1)
tınnet (T/e) tını (11)
tıp (T/e) sağlıkbilim (1)
tıynet (T/e) yaradılış (1)
ticaret (T/e) alım satım, satımcılık, tecim (1)
ticarethane (T/e) tecimevi (1)
ticari (T/e) tecimsel (1)
tief (Alm.) bemolleşmiş (11, 19)
Tiefenstruktur (Alm.) derin yapı (11, 19)
tiefer Vokal (Alm.) alçak ünlü (11, 19)
tiers actant (Fra.) üçüncü eyleyen (8)
tifdruk (T/e) oygubaskı (1)
tight (İng.) gergin (2)
tilde (İng.) genizsileşme (2)
Tilgung (Alm.) silme (11, 19)
timbre (Fra.) tını (8, 11)
timbre (İng.) tını (2, 11, 19)
time (İng.) zaman (2, 10)
timeless (İng.) geniş (11); süre dışı (19)
timsal (T/e) simge (1)
tiner (T/e) inceltici (1)
tip (İng.) dil doğrusu (13)
tipo (T/e) düzbaskı (1)
tipografi (T/e) düzbaskı (1)
tipografya (T/e) düzbaskı (1)
tiraj (T/e) baskı sayısı (1)
tirbuşon (T/e) burmaç (1)
tizreftar (T/e) çabuk gider (1)
tmesis (İng.) sözcük aralama (2)
TOEFL (İng.) Yabancı Dil Olarak İngilizce Sınavı
(4)
TOEIC (İng.) Uluslararası İletişim Dili Olarak
İngilizce Dil Sınavı (4)
token (İng.) örnekçe (2); türce (7)
tolerance of ambiguity (İng.) belirsizlik
hoşgörüsü (7)
tolerans (T/e) hoşgörü, oynama payı (1)
Ton (Alm.) titrem (10, 11, 19)
ton (Fra.) titrem (8, 10, 11, 17)
ton (T/e) titrem (ses) (1)
tonal quality (İng.) ses niteliği (2)
tonalité (Fra.) tonlama (9)
tone (İng.) ses perdesi (8); titrem (10, 11, 19);
ton (2, 7, 13)
tone change (İng.) ton değişimi (13)
tone group (İng.) ezgi birimi (13)
tone languages (İng.) ton dilleri (13)
tone length (İng.) ton uzunluğu (13)
tone selection (İng.) ton seçimi (13)
tone unit (İng.) ezgi birimi (13); tonbirim (7)
Tonem (Alm.) titrembirim (11, 19)
toneme (İng.) tirembirim (11, 19); tonbirim (2)
tonème (Fra.) titrembirim (11, 17, 19)
tonetics (İng.) ton bilgisi (2)
151
tongue (İng.) dil (2, 13)
tongue slip (İng.) dil sürçmesi (2)
Tonhöhe (Alm.) yükseklik (11, 19)
tonic (İng.) vurgulu (2)
tonlama (T/e) ezgi (Y); titremleme (11)
Tonstärke (Alm.) yeğinlik (11, 19)
top causer (İng.) üst-ettiren (5)
top down process (İng.) tepeden aşağıya
işlemleme (3)
top down processing (İng.) yukardan aşağı
işlemleme (7)
topic (İng.) konu (2, 5, 7, 19)
topic oriented elaborated code (İng.) konu
yönelimli geniş düzenek (15)
topic sentence (İng.) konu tümcesi (7)
topicalisation (Fra.) konulaştırım (19)
topicalisation (İng.) konulaştırım (19);
odaklama (2)
topic-comment (İng.) öznelik-yüklemlik (2)
Topikalisierung (Alm.) konulaştırım (19)
topique (Fra.) konu (19)
topografik (T/e) yerbetimsel (1)
topografya (T/e) yerbetim (1)
topografyacı (T/e) yerbetimci (1)
toponomy (İng.) yer adları bilgisi (2)
Toponymie (Alm.) yer adları bilimi (19)
toponymie (Fra.) yer adları bilimi (19)
toponymy (İng.) yer adları bilimi (19)
topyekûn (T/e) bütün, toplu, toptan (1)
toreador (T/e) boğa güreşçisi (1)
torpil (T/e) arka, bomba, kayırıcı (1)
total (T/e) tüm (1)
total assimilation (İng.) tam benzeşim (2)
Total Physical Response (İng.) Bütüncül
Fiziksel Tepki yöntemi (3, 7); Tüm Bedensel
Katılım, Tüm Bedensel Tepki (12)
totaliter (T/e) bütüncül, erktekelci (1)
tote Sprache (Alm.) ölü dil (11, 19)
totem (T/e) ongun (1)
totemizm (T/e) ongunculuk (1)
töhmet (T/e) suçlama (1)
trace theory (İng.) iz kuramı (12)
trachea (İng.) soluk borusu (2)
trade language (İng.) ticaret dili (2, 15)
traditional grammar (İng.) geleneksel dilbilgisi
(2, 7, 8)
traduction (Fra.) çeviri (10, 11, 17, 19)
traduction automatique (Fra.) bilgisayar
çevirisi (11); özdevimli çeviri (17, 19)
traductologie (Fra.) çeviribilim (11, 17, 19)
trafik (T/e) gidişgeliş (1)
tragédie (Fra.) tragedya (9)
Träger (Alm.) taşıyıcı (18)
trait (Fra.) özellik (8, 10, 11, 17, 19)
trait (İng.) boyut (4)
trait distinctif (Fra.) ayırıcı özellik (11, 17, 19)
trajedi (T/e) ağlatı (1)
 1. Bölüm: Kaynak Dilden Türkçeye
trajik (T/e) ağlatıcı, ağlatısal (1)
traktör (T/e) çeker (1)
trampa (T/e) değiş tokuş (1)
trampa etmek (T/e) değiş tokuş etmek (1)
tramplen (T/e) sıçrama tahtası (1)
tranformationalism (İng.) dönüşümcülük (11)
trankilizan (T/e) yatıştırıcı (1)
trans- (T/e) arasından (Lat. önek), enine (Lat.
önek), öte (Lat. önek) (1)
transaction (İng.) işlem (12)
transactional factors (İng.) karşılıklı edimsel
etmenler (12)
transandan (T/e) aşkın (1)
transandans (T/e) aşkınlık (1)
transandantal (T/e) deneyüstü (1)
transandantalizm (T/e) deneyüstücülük (1)
transcription (Fra.) çevri()yazı (10, 11, 17, 19)
transcription (İng.) çevriyazı (7, 10, 11, 19, Y)
transcription phonétique (Fra.) sesçil çevriyazı
(11, 19)
transcription phonologique (Fra.) sesbilimsel
çevriyazı (11, 19)
transfer (İng.) aktarım (7, 15, 12)
transfer (T/e) aktarım, aktarma (1)
transfer etmek (T/e) aktarmak (1)
transféré (Fra.) aktarılmış (8)
transférende (Fra.) aktarılacak (8)
transferred meaning (İng.) eğretilemeli anlam
(2)
transform (İng.) dönüşme (2)
transformasyon (T/e) değişim, dönüşüm (1)
Transformation (Alm.) dönüştürüm (11, 19);
dönüşüm (10, 11, 19)
transformation (Fra.) dönüştürüm (9, 11, 17,
19); dönüşüm (8, 9, 10, 11, 17, 19)
transformation (İng.) dönüştürüm (11, 19);
dönüşüm (2, 5, 8, 10, 11, 12, 19)
transformation affixale (Fra.) eksel dönüşüm
(11, 19)
transformation component (İng.) dönüşüm
bileşeni (2)
transformation drill (İng.) dönüşüm alıştırması
(7)
transformation facultative (Fra.) seçimlik
dönüşüm (11, 19)
transformation obligatoire (Fra.) zorunlu
dönüşüm (11, 19)
transformation paraphrastique (Fra.)
açımlamalı dönüşüm (11, 19)
transformation rules (İng.) dönüşüm kuralları
(2)
transformation(n)alisme (Fra.) dönüşümcülük
(11, 19)
transformation(n)aliste (Fra.) dönüşümcü (11,
19)
transformational (İng.) dönüşümsel (8, 10, 11,
19)
152
transformational component (İng.) dönüşüm
bileşeni (2, 7); dönüşümsel bileşen (8, 11, 19)
transformational cycle (İng.) dönüşüm
dolanımı (2)
transformational generative grammar (İng.)
dönüşümlü üretimsel dilbilgisi (7); üretici –
dönüşümsel dilbilgisi (10, 11, 19)
transformational grammar (İng.) dönüşümsel
dilbilgisi (11, 19)
transformational-generative (İng.) dönüşümlü-
üretimsel (13)
transformationalism (İng.) dönüşümcülük (10,
19)
transformationalisme (Fra.) dönüşümcülük (10,
19)
Transformationalismus (Alm.) dönüşümcülük
(10, 11, 19)
Transformationalist (Alm.) dönüşümcü (11, 19)
transformationalist (İng.) dönüşümcü (10, 11,
19)
transformationaliste (Fra.) dönüşümcü (10, 19)
transformationell (Alm.) dönüşümsel (10, 11,
19)
transformationelle Grammatik (Alm.)
dönüşümsel dilbilgisi (11, 19)
transformationelle Komponente (Alm.)
dönüşümsel bileşen (11, 19)
transformationnel (Fra.) dönüşümsel (8, 10, 11,
17, 19)
Transformationsteil (Alm.) dönüşümsel bileşen
(11, 19)
transformatör (T/e) dönüştürücü (1)
transformizm (T/e) dönüşümcülük (1)
transit (T/e) düzgeçiş, geçiş (1)
transitif (Fra.) geçişli (11, 19)
transitional sound (İng.) geçiş sesi (2)
transitiv (Alm.) geçişli (11, 19)
transitive (İng.) geçişli (2, 5, 11, 19)
transitive verb (İng.) geçişli eylem (2, 7, 8)
transitivisation (İng.) geçişlileme (5)
transitivised (İng.) oldurgan (5)
transitivité (Fra.) geçişlilik (9)
transitivity (İng.) geçişlilik (2, 7)
transkripsiyon (T/e) çeviriyazı (1); çevriyazı (11,
Y)
Transkription (Alm.) çevriyazı (10, 11, 19)
translatif (Fra.) aktarıcı (8, 11, 19); oluş durumu
(19)
Translation (Alm.) aktarma (11, 19)
translation (Fra.) aktarım (8); aktarma (11, 19)
translation (İng.) aktarma (11, 19); çeviri (2, 7,
10, 11, 19)
translation in LT (İng.) dil öğretiminde çeviri (7)
translation method (İng.) gramer-çeviri
yöntemi (2)
Translativ (Alm.) aktarıcı, oluş durumu (11, 19)
translative (İng.) aktarıcı, oluş durumu (11, 19)
 Türkçe Terim ve Sözcükler TTS—Dilbilim
1. Derleme
translit(t)ération (Fra.) harf çevirisi (11); yazaç
çevirisi (19)
Transliteration (Alm.) harf çevirisi (11); yazaç
çevirisi
transliteration (İng.) çevri-yazım (16); harf
çevirisi (2, 11); yazaç çevirisi
transmission (İng.) bildirim (16)
transmitter (İng.) verici (10, 11, 19)
transmutation (İng.) işlev değişimi (2)
transparent (İng.) saydam (2)
transphrastique (Fra.) tümce ötesi (11, 19)
transphrastisch (Alm.) tümce ötesi (11, 19)
transplantasyon (T/e) aktarım (1)
transport (T/e) taşımacılık (1)
transportasyon (T/e) taşınım, ulaştırma (1)
transsentential (İng.) tümce ötesi (11, 19)
travers (T/e) tabanlık (1)
tree(-)diagram(me) (İng.) ağaç (10, 11, 19);
dizim ağacı (2, 7); yapı ağacı (8)
trema (İng.) umlaut işareti (2)
trençkot (T/e) yağmurluk (1)
tri- (T/e) üç (Lat. önek) (1)
trial (İng.) deneme (4)
trial and error (İng.) sınama-yanılma (12)
tribün (T/e) sekilik (1)
trigraph (İng.) üç harfli küme (2)
triko (T/e) örgü, örme (1)
trikotaj (T/e) örme, örmecilik (1)
trikotajcı (T/e) örgücü (1)
trill (İng.) akıcı ünsüz (2); çarpmalı (13); titrek
ünsüz (2)
trilled (İng.) titrek (11, 19)
triphton (İng.) üçlü ünlü (2)
triplication (İng.) üçleme (13)
triportör (T/e) üçteker (1)
triptik (T/e) gir-çık belgesi (1)
trisyllabe (Fra.) üçlü seslem (9)
trisyllabic (İng.) üç heceli (2)
trivial (Alm.) eğlencelik (18)
trivial (İng.) eğlencelik (18)
triyo (T/e) üçlü (1)
trop (Fra.) değişmece (9)
Trope (Alm.) değişmece (10, 11)
trope (Fra.) değişmece (10, 11, 17, 19)
trope (İng.) değişmece (2, 10, 11, 19)
tropizm (T/e) doğrulum (1)
Tropus (Alm.) değişmece (10, 11, 19)
trotuar (T/e) kaldırım, yaya kaldırımı (1)
true beginner (İng.) yeni başlayan (7)
true false item (İng.) doğru yanlış madde (7);
doğru-yanlış maddesi (4)
true score (İng.) gerçek sonuç (4)
trup (T/e) kol, takım (1)
truth conditional semantics (İng.) doğruluk
koşullu anlambilim (2)
truth conditions (İng.) doğruluk koşulları (2)
153
truth value (İng.) doğruluk değeri (2)
t-score (İng.) t değeri (7)
t-test (İng.) t sınavı (t-sınavı) (4, 7)
tufeyli (T/e) asalak, ekti (1)
tuhaf (T/e) yabansı (1)
tuhafına gitmek (T/e) yabansımak (1)
tul (T/e) boy, boylam , uzunluk (1)
tul dairesi (T/e) boylam (1)
tulu (T/e) doğuş gökcisimleri için) (1)
tulu etmek (T/e) doğmak gökcisimleri için) (1)
t-unit (İng.) t birimi (t-birimi) (4, 7)
t-unit (İng.) (4)
tur (T/e) dolaşı, dönü (1)
tur atmak (T/e) dolaşmak (1)
turcologist (İng.) türkçebilimci (16)
turcology (İng.) türkçebilim (16)
turist (T/e) gezgin, gezmen (1)
turistik (T/e) gezimsel (1)
turizm (T/e) gezim (1)
Turkish alphabet (İng.) Yeni Türk Alfabesi (13)
Turkish consonants (İng.) Türkiye Türkçesi
ünsüzleri (13)
Turkish Linguistic Society (İng.) Türk Dil
Kurumu (13)
Turkish vowels (İng.) Türkiye Türkçesi ünlüleri
(13)
turn taking (İng.) konuşma sırası (2, 7)
turne (T/e) dolaşı (1)
turnike (T/e) çevirgeç, döner geçit (1)
turns at talking (İng.) konuşma sırası (15)
tuvalet (T/e) ayakyolu, giysi, suodası, süs,
süslenme (1)
tüccar (T/e) satımcı, tecimci (1)
tünel (T/e) içgeçit (1)
Türkiyat (T/e) Türklükbilim (1)
Türkolog (T/e) Türklükbilimci (1)
Türkoloji (T/e) Türklükbilim (1)
TWE (İng.) İngilizce yazma sınavı (4)
two place verbs (İng.) iki adlı eylemler (2)
two-parameter model (İng.) iki ölçütlü model
(4)
two-tailed test (İng.) çift kuyruklu sınama, iki
kuyruklu sınama (4)
type (İng.) tür (7)
type 1 error (İng.) 1. tür hata (4)
type 2 error (İng.) 2. tür hata (4)
type and token (İng.) örnek ve örnekçe (2)
typological classification (İng.) biçim
sınıflaması (2)
Typologie (Alm.) tipbilimsel sınıflandırma (19);
tiplendirme (11)
typologie (Fra.) tipbilimsel sınıflandırma (19);
tiplendirme (11)
typology (İng.) tipbilimsel sınıflandırma (19);
tiplendirme (2, 7, 11)
 1. Bölüm: Kaynak Dilden Türkçeye
UCLES (İng.) Cambridge Üniversitesi Yerel
Sınav Kurulu (4)
ufki (T/e) yatay (1)
ufuk (T/e) çevren, gözerimi (1)
ufunet (T/e) kokuşma, pis koku, yangı (1)
ufunetlenmek (T/e) irinlenmek (yara için) (1)
uhdesinden gelmek (T/e) başarmak, becermek
(1)
ukala (T/e) bilgiç (1)
ukde (T/e) düğüm (1)
ulema (T/e) bilginler (1)
ultimate constituent (İng.) sonuncul bileşenler,
sonuncul kurucu (2)
ultra- (T/e) -den çok (Lat. önek), -in üstünde
(Lat. önek) (1)
ulum (T/e) bilimler (1)
ulvi (T/e) yüce (1)
umde (T/e) ilke (1)
Umformung (Alm.) dönüştürüm (11, 19);
dönüşüm (10, 11, 19)
Umgangssprache (Alm.) gündelik dil (11, 19)
Umgebung (Alm.) çevre (10, 11, 19)
Umkehrung (Alm.) devriklik (19)
Umlaut (Alm.) tını değişimi (11, 19)
umlaut (İng.) tını değişimi (2)
umran (T/e) bayındırlık (1)
Umschreibung (Alm.) açımlama (11, 19)
Umstandswort (Alm.) belirteç (10, 11, 19)
umum (T/e) bütün, genel, kamu, tüm (1)
umumhane (T/e) genelev (1)
umumi (T/e) genel (1)
umumi ahenk kanunu (T/e) büyük ünlü uyumu
(11)
umumi kâtip (T/e) genel yazman (1)
umumi lisaniyat (T/e) genel dilbilim (11)
umumileştirmek (T/e) genelleştirmek (1)
umumiyet (T/e) genellik (1)
umumiyetle (T/e) genellikle (1)
umummüdür (T/e) genel müdür (1)
umunu lengüistik (T/e) genel dilbilim (11)
umur (T/e) görevler, işler (1)
unabhängiger Satz (Alm.) bağımsız tümce (11,
19)
unacceptable (İng.) kabul edilemez (2, 7)
unaccusative (İng.) öznesi yüklem öbeğinde
olma (5)
Unaccusative Hypothesis (İng.) nesnesizlik
varsayımı (5)
154
unaspirated (İng.) üflemesiz (2)
unbelebtes Genus (Alm.) cansız (11, 19)
unbestimmt (Alm.) belgisiz, belirsiz (11, 19)
unbestimmte Vergangenheit (Alm.) belirsiz
geçmiş zaman (11, 19)
unbestimmtes Adjektiv (Alm.) belgisiz sıfat (11,
19)
unbestimmtes Beiwort (Alm.) belgisiz sıfat (11,
19)
unbestimmtes Fürwort (Alm.) belgisiz adıl (11,
19)
unbestimmtes Pronomen (Alm.) belgisiz adıl
(11, 19)
unbetonte Silbe (Alm.) vurgusuz seslem (11,
19)
unbounded noun (İng.) kütle adı (2)
unchecked (İng.) engelsiz (2, 11, 19)
unconditioned (İng.) koşullandırılmamış (12);
koşulsuz (2)
unconscious knowledge (İng.) bilinçsiz bilgi (7)
uncountable (İng.) kütle (2, 7); kütle adı (2)
uncountable (İng.) sayılamaz (7)
undeklinierbar (Alm.) çekimsiz (11, 19)
under achiever (İng.) az başarılı, yavaş
öğrenen (4)
underlying structure (İng.) derin yapı (2, 7);
temeldeki yapı (2)
understood (İng.) örtük (2)
ungehemmt (Alm.) engelsiz (11, 19)
ungerundeter Vokal (Alm.) düz ünlü (11, 19)
ungespannt (Alm.) gevşek (11, 19)
ungradable (İng.) tek boyutlu (2)
ungraded antonymy (İng.) aşamasız karşıt
anlamlılık (2)
ungrammatical (İng.) dilbilgisi dışı (2)
unicultural (İng.) bir ekinli (Y)
uniculturalism (İng.) bir ekinlilik (Y)
unidimensionality (İng.) tek boyutluluk (4)
unilingual (İng.) bir dilli (Y); tek dilli (2)
unilingualism (İng.) bir dillilik (Y); tekdillilik (19)
Unilingu(al)ismus (Alm.) tekdillilik (19)
unilingue (Fra.) tekdilli (8)
unilinguism (Fra.) tekdillilik (19)
unintentional transmission (İng.) bilinim (16)
union language (İng.) birlik adı (2)
unit (İng.) birim (2, 4, 10, 11, 12, 19)
unit credit system (İng.) birim kredi dizgesi (7);
birim-kredi sistemi (4)
unit noun (İng.) sayılabilir ad (2)
unitary competence hypothesis (İng.) birleşik
edinç varsayımı (4)
unité (Fra.) birim (8, 10, 11, 17, 19)
unité d‘effet (Fra.) gerçekleşmiş birim (8)
unité distinctive (Fra.) ayırıcı birim (17)
unité prosodique (Fra.) bürünbirim (8)
 Türkçe Terim ve Sözcükler TTS—Dilbilim
1. Derleme
unité significative (Fra.) anlamlı birim (17)
universal (İng.) evrensel (2); genelce (2, 7)
universal grammar (İng.) evrensel dilbilgisi (2,
7, 8, 12)
universal test (İng.) evrensel sınav (4)
Universalien (Alm.) tümeller (10, 11, 19)
universals (İng.) genelce (2); genelceler (16);
tümel (2); tümeller (10, 11, 12, 19)
universaux (Fra.) tümeller (10, 11, 17, 19)
universaux du langage (Fra.) dil tümelleri (8)
universe of discourse (İng.) söylem evreni (2)
University of Cambridge Local Examinations
Syndicate (İng.) Cambridge Üniversitesi Yerel
Sınav Kurulu (4)
unmarked (İng.) belirtisiz (2, 7, 10, 11, 13, 19)
unmarked focus (İng.) olağan odak (13)
unmittelbare Konstituente (Alm.) dolaysız
kurucu (11, 19)
unmotivated (İng.) nedensiz (2, 10, 11, 18, 19)
unmotiviert (Alm.) nedensiz (18, 19)
unpersönlich (Alm.) kişisiz (11, 19)
unproductive (İng.) işlek olmayan (2)
unproductive system (İng.) kısır düzen (16)
unregelmässig (Alm.) kuralsız (11, 19); sapkın
(19)
unrounded (İng.) düz (2, 13)
unrounded vowel (İng.) düz ünlü (11, 19)
unrounding (İng.) düzleşme (2, 11, 13, 19)
unstressed (İng.) vurgusuz (2)
unstressed syllable (İng.) vurgusuz hece (13);
vurgusuz seslem (11, 19)
unsur (T/e) öğe (1)
unsyllabic (İng.) selensiz (11, 19)
unsystematic error (İng.) düzensiz yanlış (4)
unusual (İng.) yabanıl (16)
Übereinstimmung (Alm.) uyum (11)
Übersetzung (Alm.) çeviri (10, 11 ,19)
Übersetzungswissenschaft (Alm.) çeviribilim
(11, 19)
ücret (T/e) çalışmalık, emeklik (1)
ülfet (T/e) alışma, dostluk, görüşme, tanışma
(1)
ülfet etmek (T/e) alışmak, dostluk etmek,
görüşmek, tanışmak (1)
ülser (T/e) oyulgan (1)
ültimatom (T/e) sonuyarı (1)
ültra- (T/e) -den çok (Lat. önek), -in üstünde
(Lat. önek) (1)
155
unvan (T/e) san (1)
unveränderlich (Alm.) değişimsiz (19)
unvoiced (İng.) ötümsüz (2)
upgrading (İng.) düzey yükseltme (2)
upper teeth (İng.) üstdişler (13)
uptake (İng.) edimsel çıkarım (7)
upward comparison (İng.) üstünlük
karşılaştırması (2)
Ural-Altaic linguistics (İng.) Ural-Altay dilbilimi
(2)
urban dialectology (İng.) kent lehçebilimi (15)
urban language (İng.) kent dilleri (15)
urbanism (İng.) kent dil özelliği (2)
Ursprache (Alm.) anadil (10, 11, 19)
usage (Fra.) kullanım (8, 10, 11, 17, 19)
usage (İng.) kullanılış (7); kullanım (2, 10, 11,
19); yapı (7)
usare (T/e) özsu (1)
use (İng.) kullanım (7); kullanma (2)
using suppressive voice (İng.) edilgen anlatım
(5)
usul (T/e) yol, yöntem (1)
usulsüz (T/e) yasa dışı (1)
utility function (İng.) kullanım işlevi (18)
utterance (İng.) söz (10); sözce (2, 5, 7, 8, 10, 11,
13, 19)
uvertür (T/e) başlantı, giriş (1)
uvula (İng.) küçük dil (2, 13)
uvulaire (Fra.) küçükdil ünsüzü (11, 19)
Uvular (Alm.) küçükdil ünsüzü (11, 19)
uvular (İng.) küçük()dil ünsüzü (2, 7, 11, 19)
uz tasımsal (T/s) saymaca (17)
uzun dönemli hafıza (T/e) uzun erimli bellek (Y)
uzuv (T/e) organ, üye (1)
ültramodern (T/e) çağüstü (1)
ültraviyole (T/e) morötesi (1)
ümit (T/e) umut (1)
ümit etmek (T/e) ummak (1)
ümitlendirmek (T/e) umutlandırmak (1)
ümitlenmek (T/e) umutlanmak (1)
ümitli (T/e) umutlu (1)
ümitsiz (T/e) umutsuz (1)
ümitvar (T/e) umutlu (1)
ümmi (T/e) okumamış (1)
ünite (T/e) birim, birlik (1)
üniversel (T/e) evrensel (1)
ünsiyet (T/e) alışkanlık, arkadaşlık, tanışıklık
(1)
üryan (T/e) çıplak, yalın (1)
üs (T/e) konumluk (1)
üslup (T/e) anlatı, biçem (1); deyiş (11)
üstat (T/e) usta (1)
 1. Bölüm: Kaynak Dilden Türkçeye

variety (İng.) ağız (13); değişke (7, 15)

variety in language (İng.) dil değişkesi (2)
varis (T/e) kalıtçı (1)
varoş (T/e) dolaylık (1)
varyasyon (T/e) çeşitleme (1)
vasat (T/e) orta, ortam (1)
vasati (T/e) ortalama (1)
vacip (T/e) gerekli (1) vasıf (T/e) nitelik (1)
vade (T/e) erim, süre (1) vasıflandırmak (T/e) nitelendirmek (1)
vadeli (T/e) erimli, süreli (1) vasıflanmak (T/e) nitelenmek (1)
vadesiz (T/e) süresiz (1) vasıflı (T/e) nitelikli (1)
vadi (T/e) koyak (1) vasıfsız (T/e) niteliksiz (1)
vague (İng.) bulanık (2) vasıl olmak (T/e) ulaşmak, varmak (1)
vahdet (T/e) birlik (1) vasıta (T/e) aracı, araç (1)
vahim (T/e) ağır, korkulu (1) vatan (T/e) yurt (1)
vahşi (T/e) yabanıl (1) vatandaş (T/e) yurttaş (1)
vaka (T/e) olay, olgu (1) vatani (T/e) yurtsal (1)
vakar (T/e) ağırbaşlılık (1) vatanperver (T/e) yurtsever (1)
vakfiye (T/e) bağlıbağış belgiti (1) vaveyla (T/e) çığlık (1)
vakıf (T/e) bağlıbağış, bağlıbağış kurumu (1) vazıh (T/e) açık, belli (1)
vaki (T/e) olmuş (1) vazııkanun (T/e) yasa koyucusu (1)
vakur (T/e) ağırbaşlı (1) vazife (T/e) görev, ödev (1)
valence (Fra.) birleşim değeri (8, 11, 19) vazifelendirmek (T/e) görevlendirmek (1)
valence (İng.) birleşim değeri (2, 11, 19) vazifeli (T/e) görevli (1)
valency (İng.) uydu (2) vaziyet (T/e) durum, konum (1)
Valenz (Alm.) birleşim değeri (11, 19) vazo (T/e) çiçeklik (1)
valeur (Fra.) değer (8, 10, 11, 17, 19) vebal (T/e) yazık (1)
vali (T/e) ilbay (1) vecibe (T/e) boyun borcu, ödev, zorunlu görev
valid (İng.) geçerli (4) (1)
validation (İng.) geçerleme (4) vecize (T/e) özdeyiş (1)
validity (İng.) geçerlik (2, 4, 7) veçhile (T/e) ...nedenle (1)
value (İng.) değer (2, 7, 10, 11, 19); değerlik (5) vefa (T/e) sevgide bağlılık (1)
vantilatör (T/e) üfleç, yelvuran (1) vefat (T/e) ölüm (1)
Variable (Alm.) değişken (10, 11, 19) vefat etmek (T/e) ölmek (1)
variable (Fra.) değişken (8, 19) vehicle (İng.) taşıyıcı (18)
variable (İng.) değişken (2, 4, 7, 19) vehim (T/e) kuruntu (1)
variance (İng.) dağılım (7); değişme (4) vehmetmek (T/e) kuruntulanmak (1)
variant (İng.) değişke (2, 10, 11, 19); değişken vekâlet (T/e) yerine bakarlık, yetkideşlik (1)
(7) vekâlet vermek (T/e) yetkideşlik vermek (1)
Variante (Alm.) değişke (10, 11, 19) vekâleten (T/e) yetkideş olarak (1)
variante (Fra.) değişke (8, 10, 11, 19) vekâletname (T/e) yetkideşlik belgesi (1)
variante (İta.) değişke (8) vekil (T/e) yardımcı, yerine bakan, yetkideş (1)
variante combinatoire (Fra.) birleşimsel vélaire (Fra.) artdamaksıl (8, 11, 19)
değişke (8, 11, 17, 19) Velar (Alm.) artdamaksıl (11, 19)
variante contextuelle (Fra.) bağlamsal değişke velar (İng.) artdamaksıl (2, 7, 11, 19); dilardı-
(17)
yumuşakdamaksı (13)
variante facultative (Fra.) istemli değişke (8)
velarisation (İng.) artdamaksıllaşma (2)
variante générale (Fra.) genel değişke (8)
velarised (İng.) artdamak çıkışlı (2)
variante individuelle (Fra.) bireysel değişke (8,
velarized (İng.) kalın (13)
11, 17, 19)
variante libre (Fra.) özgür değişke (17, 19) velar-l (İng.) kalın-l (13)
Variation (Alm.) değişkenlik (11, 19) velev (T/e) ister, isterse, olsa da (1)
variation (Fra.) değişkenlik (11, 17, 19) velhasıl (T/e) sözün kısası (1)
variation (İng.) değişkenlik (11, 19) veli (T/e) eren, ermiş (1)
varidat (T/e) gelir(ler) (1) velic closure (İng.) art damak kapanmalı (2)

156
 Türkçe Terim ve Sözcükler TTS—Dilbilim
1. Derleme
velum (İng.) artdamak (2, 7); yumuşak damak
(13)
velut (T/e) doğurgan, verimli (1)
velvele (T/e) bağrışma, gürültü (1)
veraset (T/e) kalıtım, soyaçekim (1)
Verb (Alm.) eylem (11, 19)
verb (İng.) eylem (2, 7, 8, 10, 11, 19)
verb affixation transformation (İng.) eksel
dönüşüm (11, 19)
verb of predicate (İng.) ek eylem (2)
verb of predication (İng.) ekeylem (11)
verb phrase (İng.) eylem dizilimi (8); eylem
öbeği (2, 7)
Verbaffigierungstransformation (Alm.) eksel
dönüşüm (11, 19)
verbal (İng.) eylemsi, sözel (2)
verbal adjective (İng.) sıfat fiil (2)
verbal auxiliary (İng.) yardımcı eylem (8)
verbal behaviour (İng.) sözel davranış (12)
verbal deficit hypothesis (İng.) sözel eksiklik
kuramı (3, 7)
verbal deprivation (İng.) sözel yoksunluk (15)
verbal learning (İng.) sözel öğrenme (7)
verbal memory (İng.) sözel bellek (12)
verbal noun (İng.) ad fiil (2)
verbal repertoire (İng.) sözel dağarcık (7)
verbal root (İng.) eylem kökü (11, 19)
verbal sentence (İng.) eylem tümcesi (11, 19)
verbal stem (İng.) eylem gövdesi (11, 19)
Verbalabstraktum (Alm.) eylemden türeme
biçim (11, 19)
verbaler Satz (Alm.) eylem tümcesi (11, 19)
verbalisation (İng.) eylemleştirme, sözelleşme
(2)
Verbalstamm (Alm.) eylem gövdesi (11, 19)
Verbalwurzel (Alm.) eylem kökü (11, 19)
verbe (Fra.) eylem (8, 10, 11, 17, 19)
verbe actif (Fra.) etken eylem (11, 19)
verbe appréciatif (Fra.) beğenme/
beğenmemeyi gösteren eylem (9)
verbe approximatif (Fra.) yakınlık eylemi (9)
verbe auxiliaire (Fra.) yardımcı eylem (11, 19)
verbe auxilié (Fra.) destekli eylem (8)
verbe causatif (Fra.) ettirgen eylem (11, 19)
verbe d‘action (Fra.) hareket eylemi (9)
verbe de processus (Fra.) süreç eylemi (9)
verbe d‘état (Fra.) durum eylemi (9)
verbe duratif (Fra.) sürerlik eylemi (11, 19);
sürerlilik eylemi (9)
verbe factitif (Fra.) ettirgen eylem (11, 19)
verbe hatif (Fra.) tezlik eylemi (9)
verbe modal (Fra.) kipsel eylem (9)
verbe passif (Fra.) edilgen eylem (11, 19)
verbe prédicatif (Fra.) ekeylem (11, 19)
verbe pronominal (Fra.) dönüşlü eylem (11, 19)
verbe réciproque (Fra.) işteş eylem (11, 19)
verbe substantif (Fra.) ekeylem (11, 19)
157
verbid (İng.) eylemsi (2)
Verbum (Alm.) eylem (11, 19)
Verbum Durativum (Alm.) sürerlik eylemi (11,
19)
Verbum Prädikativum (Alm.) ekeylem (11, 19)
Verbum Substantivum (Alm.) ekeylem (11, 19)
Verbuni (Alm.) eylem (10)
verdictive (İng.) karar bildiren (12); yargısal (2)
Verdoppelung (Alm.) ikileme (11, 19)
Vereinbarung (Alm.) uzlaşma (18)
Verfügbarkeit (Alm.) kullanılabilirlik (11, 19)
Vergangenheit (Alm.) geçmiş zaman (11, 19)
Vergleich (Alm.) karşılaştırma (19)
vergleichende Grammatik (Alm.)
karşılaştırmalı dilbilgisi (11)
vergleichende Sprachwissenschaft (Alm.)
karşılaştırmalı dilbilim (11)
vergrössernd (Alm.) büyültmeli (11, 19)
Vergrösserungssuffix (Alm.) büyültme eki (11,
19)
véridictoire (Fra.) doğrulayıcı (9)
verit (T/e) toplardamar (1)
Verkettung (Alm.) zincirlenme (19)
Verkleinerungssuffix (Alm.) küçültme eki (11,
19)
Verlust der Stimmhaftigkeit (Alm.)
ötümsüzleşme (19); itreşimsizleşme (11, 19)
vernacular (İng.) ana dili (2, 7); ortak dil (2);
yerli dil (15)
Verneinung (Alm.) olumsuzluk (11, 19)
Verneinungspartikel (Alm.) olumsuzluk öğesi
(11, 19)
Verquickung (Alm.) karışım (11)
vers (Fra.) dize (8, 9)
vers libre (Fra.) serbest şiir (9)
Verschluss (Alm.) kapalılık, kapantı (11, 19)
Verschlussdauer (Alm.) duralama (11, 19)
Verschlusslaut (Alm.) dış patlamalı, kapantılı
(11, 19)
Verschmelzung (Alm.) karışım (19)
verse (İng.) koşuk, nazım (2)
versification (Fra.) koşuklama (9)
versification métrique (Fra.) ölçülü koşuk (9)
versification rythmique (Fra.) dizeli koşuk (9)
versification syllabique (Fra.) seslemli koşuk
(9)
version (İng.) çeşit, tür (4)
Versmass (Alm.) ölçü (11, 19)
Verständlichkeit (Alm.) anlaşılabilirlik (19)
Verstummen (Alm.) silinme (19)
vertical equating (İng.) dikey eşitleme (4)
verwandte Sprachen (Alm.) akraba diller (11,
19)
vesaire (T/e) ve başkaları, ve benzerleri (1)
vesait (T/e) araçlar (1)
vesayet (T/e) korumanlık (1)
vesika (T/e) belge (1)
vesile olmak (T/e) sağlamak, yol açmak (1)
 1. Bölüm: Kaynak Dilden Türkçeye
vestiyer (T/e) askıyeri (1)
vesvese (T/e) işkil (1)
vesveseli (T/e) işkilli (1)
vetire (T/e) süreç (1)
veto (T/e) olmaz (1)
veto etmek (T/e) olmazlamak (1)
veya (T/e) ya da (1)
vezin (T/e) ölçü (1, 11)
Vibrant (Alm.) titrek (11, 19)
vibrant (İng.) titremli (2)
vibrante (Fra.) titrek (11, 17, 19)
vibrasyon (T/e) titreşim (1)
vibration (İng.) titreşim (2, 13)
vibratör (T/e) sarsaç (1)
vicahen (T/e) yüzlemece, yüzüne karşı (1)
vicdan (T/e) duyunç, törel bilinç (1)
vicdanlı (T/e) duyunçlu (1)
vice- (T/e) yerine (Lat. önek) (1)
vicious circle (İng.) kapalı döngü (16)
vidanjör (T/e) boşaltıcı (1)
video in LT (İng.) dil öğretiminde video
kullanımı (7)
vikaye (T/e) esirgeme, koruma (1)
vilayet (T/e) il, ilbaylık (1)
viraj (T/e) dönemeç (1)
viran (T/e) yıkık (1)
viran olmak (T/e) yıkılmak (1)
virane (T/e) yıkıntı (1)
virgül (T/e) çeke (1)
virtualité (Fra.) gücüllük (9)
virtuel (Fra.) gücül (9)
virtuème (Fra.) gücülbirim (17, 19)
vis- (T/e) yerine (Lat. önek) (1)
visal (T/e) kavuşma (1)
visible speech (İng.) konuşma sesleri
çizimlemesi (2)
vision avec (Fra.) birlikte görü (9)
vision du dehors (Fra.) dışarıdan görü (9)
vision par derrière (Fra.) arkadan görü (9)
visual (İng.) görsel (18)
visual perception (İng.) görsel algılama (7)
visuell (Alm.) görsel (18)
vites (T/e) hız (1)
vites kutusu (T/e) hız kutusu (1)
vitrin (T/e) görümlük, sergen (1)
viyabilite (T/e) geçilirlik, öndöşem (kent
düzenlenmesi alanında), yaşayabilirlik (1)
viyadük (T/e) aşıt, kuruköprü (1)
vize (T/e) görüldü (1)
vizite (T/e) görüm, görümlük (1)
vizör (T/e) bakaç (1)
vocable (Fra.) sözcük (8)
vocabulaire (Fra.) sözcük dağarcığı (10, 11, 19);
sözlük (11, 17, 19)
vocabulary (İng.) sözcük (4); sözcük dağarcığı
(10, 11, 19); sözlük (19); sözvarlığı (2, 7, Y)
158
vocabulary teaching (İng.) sözcük öğretimi (7)
vocabulary test (İng.) sözcük sınavı (4)
vocal (Fra.) sesli (8, 17)
vocal (İng.) sesle ilgili (2)
vocal apparatus (İng.) ses aygıtı (19)
vocal bands (cords) (İng.) ses telleri (2)
vocal cords (İng.) ses telleri (7, 13)
vocal harmony (İng.) ses uyumu (18)
vocal tract (İng.) ses aygıtı (2, 7); ses yolu (11,
13, 19)
vocalic (İng.) ünlü (11, 13, 19)
vocalic alternation (İng.) ses kaynaşması (2);
ünlü almaşması (11, 19)
vocalique (Fra.) ünlü (11, 19); ünlü olan (8, 17)
vocalisation (Fra.) ünlüleşme (11, 19)
vocalisation (İng.) ötümlüleşme (2); ünlüleşme
(2, 11, 19)
vocalised (İng.) ötümlü (2)
vocatif (Fra.) seslenme (9); seslenme durumu
(8, 11, 19)
vocational slang (İng.) ağız (10, 11, 19); özel dil
(11, 19)
vocative (İng.) seslenme durumu (2, 11, 19);
seslenmelik (2)
vocoid (İng.) ünlü (2)
voice (İng.) çatı (7, 10, 11, 12, 19); ötüm (2, 7,
13); ses (10, 11, 19)
voice marked by a suffix (İng.) ekli çatı (5)
voice reduplication (İng.) çatısal ikileme (5)
voice suffixes (İng.) çatı ekleri (5)
voice with no deleted arguments (İng.) düz
çatı (5)
voiced (İng.) ötümlü (2, 13, 19); titreşimli (11, 19)
voiceless (İng.) ötümsüz (2, 13, 19); titreşimsiz
(11, 19)
voicing (İng.) ötümlüleşme (2, 13, 19);
titreşimlileşme (11, 19)
voisé (Fra.) ötümlü (19); titreşimli (8, 11, 17, 19)
voisement (Fra.) ötümlülük (19); titreşimlileşme
(11, 19); titreşimlilik (11, 19)
voix (Fra.) çatı (8, 10, 11, 19); ses (10, 11, 19)
voix active (Fra.) etken çatı (11, 19)
voix causative (Fra.) ettirgen çatı (11, 19)
voix factitive (Fra.) ettirgen çatı (11, 19)
voix passive (Fra.) edilgen çatı (11, 19)
voix pronominale (Fra.) dönüşlü çatı (11, 19)
voix réfléchie (Fra.) dönüşlü çatı (11, 19)
Vokal (Alm.) ünlü (10, 11, 19)
vokal (T/e) ünlü (1)
Vokalharmonie (Alm.) ses uyumu (18); ünlü
uyumu (11, 19)
Vokalisation (Alm.) ünlüleşme (11)
vokalisch (Alm.) ünlü (11, 19)
Vokalisierung (Alm.) ünlüleşme (19)
Vokativ (Alm.) seslenme durumu (11, 19)
volan (T/e) düzenteker (1)
voleybol (T/e) uçantop (1)
 Türkçe Terim ve Sözcükler TTS—Dilbilim
1. Derleme
volition (İng.) istem (2)
volkan (T/e) yanardağ (1)
Volksetymologie (Alm.) halk kökenbilimi (19);
köken yakıştırma (19); yanlış kökenleme
(11); yerlileştirme (19)
Vollverschlusslaut (Alm.) kapantılı (11, 19)
voltaj (T/e) gerilim (1)
volume (İng.) oylum (2, Y), yükseklik (2)
volunteer (İng.) özengen (16)
vorder (Alm.) ince, ön (11, 19)
Vorderpalatal (Alm.) öndamaksıl (11, 19)
Vorgang (Alm.) oluş (11, 19)
Vorwort (Alm.) ilgeç (11)
vowel (İng.) ünlü (2, 7, 8, 10, 11, 13, 19)
vowel assimilation (İng.) ötüm uyumu (13)
vowel change (İng.) ünlü değişimi (13)
vowel cluster (İng.) ünlü kümesi (2)
vowel gradation (İng.) ünlü almaşması (2, 11,
19)
vowel harmony (İng.) ünlü uyumu (2, 7, 11, 13,
19)
vowel length (İng.) ünlü uzunluğu (7, 13)
vowel mutation (İng.) ünlü değişimi (2)
vowel quadrilateral (İng.) ünlü dörtgeni (13)
vowel reduction (İng.) ünlü azaltımı (2)
vowel shift (İng.) ünlü kayması (2)
vowel shortening (İng.) ünlü kısalması (13)
Wandel (Alm.) değişim (10, 11, 19); evrim (19)
washback (İng.) ket vurma (4)
washback effect (İng.) ket vurma etkisi (4)
wave form (İng.) dalga biçimi (2)
wave theory (İng.) dalga kuramı (2, 11, 19)
waystage (İng.) iş görme (12)
weak … (İng.) vurgu almayan ek (13)
weak adequacy (İng.) zayıf yeterlik (2)
weak form (İng.) vurgusuz biçim (2, 7)
weak stress (İng.) zayıf vurgu (2)
weak verb (İng.) düzenli eylem (2)
weakening (İng.) silinme (19)
Wechsel (Alm.) almaşma (11)
weicher Konsonant (Alm.) yumuşak ünsüz (11,
19)
weighting (İng.) ağırlıklandırma (4)
Wellentheorie (Alm.) dalga kuramı (11, 19)
well-formed (İng.) doğru biçimlenmiş (2)
Wert (Alm.) değer (10, 11, 19)
Wertigkeit (Alm.) birleşim değeri (11, 19)
wh question (İng.) wh- sorusu (7)
159
vox (İng.) ses (2)
vox nihili (İng.) düşlem sözcük (2)
voyelle (Fra.) ünlü (8, 10, 11, 17, 19)
voyelle arrondie (Fra.) yuvarlak ünlü (11, 19)
voyelle basse (Fra.) alçak ünlü (11, 19)
voyelle entravée (Fra.) engelli ünlü (11, 19)
voyelle étroite (Fra.) dar ünlü (11, 19)
voyelle haute (Fra.) yüksek ünlü (11, 19)
voyelle large (Fra.) geniş ünlü (11, 19)
voyelle libre (Fra.) engelsiz ünlü (11, 19)
voyelle nasale (Fra.) geniz ünlüsü (8)
voyelle non-arrondie (Fra.) düz ünlü (11, 19)
voyelle orale (Fra.) ağız ünlüsü (8)
VP (İng.) eylem öbeği (2)
vraisemblance (Fra.) gerçeğe benzerlik (9)
vuku bulmak (T/e) olmak, oluşmak (1)
vukua gelmek (T/e) olmak, oluşmak (1)
vukuat (T/e) olay (1)
vukuf (T/e) bilgi, bili (1)
vulgar (İng.) kaba (2)
vulgarism (İng.) kaba kullanım (2)
vuslat (T/e) kavuşma (1)
vuzuh (T/e) açıklık, aydınlık (1)
vücut (T/e) yin (1)
vüçup siygası (T/e) gereklik kipi (11)
vüsat (T/e) genişlik (1)
whisper (İng.) fısıltı (2)
whispered vowel (İng.) fısıltılı ünlü (2)
whistle speech (İng.) fısıltılı konuşma (2)
whistling consonant (İng.) ıslıklı ünsüz (2)
whole word method (İng.) bütüncül sözcük (7)
Whorfian hypothesis (İng.) Whorf görelilik
varsayımı (2); Whorf varsayımı (7)
wh-questions (İng.) neden soruları, wh-
soruları (4)
wide (İng.) geniş (11)
wide vowel (İng.) geniş ünlü (2, 11, 19)
widening of meaning (İng.) anlam genişlemesi
(2)
willkürlich (Alm.) nedensiz, raslantısal (18)
Willkürlichkeit (Alm.) nedensizlik (18)
wing brackets (İng.) çevirtmeli ayraç (2)
Wissenschaftssprache (Alm.) bilim dili (19)
with objective subject (İng.) nesnel özneli (5)
with single argument (İng.) tek katılanlı (5)
with subject as actor (İng.) yapan özneli (5)
Wohlklang (Alm.) uyum (11, 19)
word (İng.) sözcük (2, 7, 8, 10, 11, 19)
word and paradigm (İng.) sözcük çekimi
yaklaşımı (2)
word association (İng.) sözcük çağışımı (7)
word boundary (İng.) sözcük sınırı (2)
word class (İng.) sözcük kümesi (7); sözcük
türü (2, Y)
 1. Bölüm: Kaynak Dilden Türkçeye
word count (İng.) sözcük sayımı (2)
word for word (İng.) sözcüğü sözcüğüne (2)
word formation (İng.) sözcük yapımı (2, 7, 11,
19)
word frequency (İng.) sözcük sıklığı (2, 7)
word frequency count (İng.) sözcük sıklığı
sayımı (3); sözcük sıklık sayımı (4)
word group (İng.) sözcük kümesi (2)
word list (İng.) sözcük dizelgesi (7)
word method (İng.) sözcük yöntemi (7)
word order (İng.) sözcük dizilişi, sözcük düzeni
(2); sözcük sırası (7)
word stock (İng.) sözlük (11)
word stress (İng.) sözcük vurgusu (2, 13)
world English (İng.) dünya dili İngilizce (7)
world knowledge (İng.) gerçek dünya bilgisi (2)
world view (İng.) dünya görüşü (12)
Wort (Alm.) sözcük (10, 11, 19)
Wortart (Alm.) sözcük türü (11, 19)
yabani (T/e) yabanıl (1)
yâd etmek (T/e) anmak (1)
yadigâr (T/e) andaç (1)
yahut (T/e) ya da (1)
yani (T/e) demek, demem şu, şu demek ki (1)
yâr (T/e) sevgili (1)
yâran (T/e) arkadaş, yakın (1)
yardımcı fiil (T/e) yardımcı eylem (11)
yâren (T/e) arkadaş (1)
yârenlik (T/e) arkadaşlık (1)
yayık vokal (T/e) düz ünlü (11)
yediemin (T/e) güvenilir kişi (1)
yegâne (T/e) biricik, eşsiz, tek (1)
yeis (T/e) karamsarlık, umutsuzluk, üzüntü (1)
yek (T/e) bir (1)
yekdiğeri (T/e) birbiri (1)
yeknesak (T/e) tekdüze (1)
yeknesaklık (T/e) tekdüzelik (1)
yekpare (T/e) tek parça (1)
160
Wortbildung (Alm.) sözcük yapımı (11, 19)
Wortfamilie (Alm.) sözcük ailesi (11, 19)
Wortfeld (Alm.) sözlüksel alan (11, 19)
Wortfügung (Alm.) kuruluş (11, 19)
Wortgeschichte (Alm.) kökenbilim (11)
Wortironisierung (Alm.) karşıtlama (11, 19)
Wortschatz (Alm.) sözcük dağarcığı, sözlük (11,
19)
Wortspiel (Alm.) ündeş (11, 19)
Wörterbuch (Alm.) sözlük (10, 11, 19)
writing (İng.) yazı (2, 7, 8, 10, 11, 13, 19); yazma
(2)
writing system (İng.) yazı dizgesi (7)
writing test (İng.) yazma sınavı (4)
written language (İng.) yazı dili (11, 19)
Wurzel (Alm.) kök (11, 19); köken (10, 11, 19)
Wurzelsprachen (Alm.) tek heceli diller (11);
tekseslemli diller (19)
xerokopie (T/e) kuruçekim (1)
x-square (İng.) ki kare (Chi square) (4)
yekta (T/e) eşsiz, tek (1)
yekten (T/e) birden, birdenbire, durup
dururken (1)
yekûn (T/e) toplam (1)
yemekhane (T/e) yemekyeri (1)
yemin (T/e) ant (1)
yemin etmek (T/e) ant içmek (1)
yes-no question (İng.) evet-hayır seçenekli
soru, evet-hayır sorusu (4); seçenekli soru
(3, 7)
yes-no test (İng.) evet-hayır seçenekli sınavı
(4)
yetim (T/e) babasız (1)
yevmiye (T/e) gündelik, her gün (1)
yevmiye defteri (T/e) gündelik defter (1)
yevmiyeci (T/e) gündelikçi (1)
yield (İng.) kazanım (4)
YLE (İng.) Cambridge Üniversitesi Çocuklar için
İngilizce Sınavı (4)
yo-he-ho theory (İng.) zorlamacı dil kökeni
kuramı (2)
Young grammarians (İng.) Genç dilbilgiciler (2)
Young Learners English (İng.) Cambridge
Üniversitesi Çocuklar için İngilizce Sınavı (4)
yübuset (T/e) peklik (1)
 Türkçe Terim ve Sözcükler TTS—Dilbilim
1. Derleme
z score (İng.) z puanı (4)
z score (İng.) z sonucu (7)
zaaf (T/e) düşkünlük, güçsüzlük (1)
zabıt (T/e) tutanak (1)
zabıt kâtibi (T/e) tutanakçı (1)
zabıtname (T/e) tutanak (1)
-zade (T/e) oğul (1)
zafer (T/e) utku (1)
za‘f-ı suri (T/e) arıksayış (11)
zafiyet (T/e) arıklık, güçsüzlük (1)
zahir (T/e) açık, belli, görünüşe göre,
görünüşte (1)
zahirde (T/e) görünüşte (1)
zahire (T/e) aşlık (1)
zahiren (T/e) görünüşte (1)
zahiri (T/e) görünen, görünürdeki, sözde,
yapmacık (1)
Zahladjektiv (Alm.) sayı sıfatı (11, 19)
Zahlwort (Alm.) sayı adı (11, 19)
zahmet (T/e) güçlük, sıkıntı, yorgunluk (1)
zahmetli (T/e) sıkıntılı, yorucu (1)
zahmetsiz (T/e) emeksiz, sıkıntısız (1)
Zahnlaut (Alm.) dişsil (11, 19)
zail olmak (T/e) ortadan kalkmak, yok olmak
(1)
zait (T/e) artı , gereksiz (1)
zalim (T/e) acımasız, kıyıcı (1)
zalimlik (T/e) acımasızlık, kıyıcılık (1)
zam (T/e) artırım, bindirim (1)
zaman zarfı (T/e) zaman belirteci (11)
zamanaşımı (T/e) süreaşımı (1)
zamir (T/e) adıl (1, 11, Y)
zamir-i fiili (T/e) kişi eki (11)
zamlı (T/e) bindirimli (1)
zampara (T/e) çapkın (1)
zamparalık (T/e) çapkınlık (1)
zan (T/e) karakuşku, sanı (1)
zanlı (T/e) sanık (1)
zannetmek (T/e) sanmak (1)
zapt etmek (T/e) tutmak, yazıya geçirmek,
zorla almak (1)
zapturapt (T/e) düzence, sıkıdüzen (1)
zarafet (T/e) incelik (1)
zarar (T/e) dokunca (1)
zararlı (T/e) dokuncalı (1)
zararsız (T/e) dokuncasız (1)
zarf (T/e) belirteç (1, 11)
zarf-fiil (T/e) ulaç (11)
zarfında (T/e) içinde (1)
zarif (T/e) ince (1)
161
zariflik (T/e) incelik (1)
zaruret (T/e) sıkıntı, yoksulluk, zorunluk (1)
zaruri (T/e) kaçınılmaz, zorunlu (1)
zat (T/e) kişi, öz (1)
zat işleri (T/e) özlük işleri (1)
zati (T/e) özel (1)
zatülcenp (T/e) satlıcan (1)
zatürree (T/e) batar (1)
zaviye (T/e) açı, köşe (1)
zayıf (T/e) arık, çelimsiz, güçsüz, kötü,
yetersiz (1)
zayi (T/e) yitik (1)
zayi etmek (T/e) yitirmek (1)
zayiat (T/e) yitik, yitikler (1)
zebun (T/e) düşkün (1)
zedelemek (T/e) berelemek (1)
zehap (T/e) sanı (1)
zehir (T/e) ağı (1)
zehirlemek (T/e) ağılamak (1)
Zeichen (Alm.) gösterge (10, 11, 18, 19)
Zeichensetzung (Alm.) noktalama (19)
Zeichenkürzung (Alm.) kısaltma (11, 19)
Zeigefürwort (Alm.) gösterme adılı (11, 19)
Zeit (Alm.) zaman (10)
Zeitadverb (Alm.) zaman belirteci (11, 19)
Zeitform (Alm.) zaman (10, 11, 19)
Zeitgeist (Alm.) çağın kendine özgü anlayışı,
çağın kendine özgü havası, Zeitgeist (18)
Zeitgeist (İng.) Zeitgeist (18)
Zeitwort (Alm.) eylem (11)
zekâ (T/e) anlak (1)
zeki (T/e) varışlı (1)
zelzele (T/e) deprem, yersarsıntısı (1)
zem (T/e) kötüleme, yerme (1)
zemheri (T/e) karakış (1)
zemin (T/e) dayanak, taban, temel (1)
zemmetmek (T/e) kötülemek, yermek (1)
zengin (T/e) varlıklı, varsıl (1)
zenginlik (T/e) varlıklılık, varsıllık (1)
Zerebral (Alm.) üstdamaksıl (11, 19)
zero (İng.) boş, sıfır (2)
zero article (İng.) tanımlıksız (7)
zero modification (İng.) nitelemesiz (2)
zero morph (İng.) boş biçimbirim (2)
zero-morpheme (İng.) sıfır biçimbirim (11, 19)
zero-phoneme (İng.) sıfır sesbirim (19)
zerre (T/e) tozan (1)
zerzevat (T/e) göveri (1)
Zeugma (Alm.) ilişkilendirme (19)
zeugma (Fra.) ilişkilendirme (19)
zeugma (İng.) ilişkilendirme (19)
zeugme (Fra.) eksik kapsama (9); ilişkilendirme
(19)
zevahir (T/e) dışyüz, görünür, görünüş (1)
zeval (T/e) yok edilme, yok olma (1)
zevalsiz (T/e) kalımlı (1)
zevat (T/e) kişiler (1)
 1. Bölüm: Kaynak Dilden Türkçeye
zevce (T/e) eş, karı (1)
zevç (T/e) eş, koca (1)
zevk (T/e) beğeni, eğlence, eğlenme, tat (1)
zeyil (T/e) ek (1)
zıddiyet (T/e) karşıtlık (1)
zımnen (T/e) dolaylıca, örtülü, üstü örtülü
olarak (1)
zırnık (T/e) sıçanotu (1)
zıt (T/e) karşı (1); karşıt (1, Y)
zıtanlamlı (T/e) karşıtanlamlı (11)
zıya-ı kelam (T/e) sözyitimi (11)
Zielsprache (Alm.) erek dil (11, 19)
zihaf (İng.) kısaltma (13)
zihaf (T/e) kısaltma (13)
zihin (T/e) anlayış, kavrayış, us gücü (1)
zihniyet (T/e) anlayış, düşünce, düşünüş (1)
zikretmek (T/e) adını anmak, belirtmek,
söylemek (1)
zikr-i cüz irade-i kül (T/e) kapsamlayış (11)
zikr-i kül irade-i cüz (T/e) kapsamlayış (11)
zikr-i lazım irade-i melzum (T/e) öteleme (11)
zikr-i melzum irade-i lazım (T/e) öteleme (11)
zillet (T/e) alçalma (1)
zinde (T/e) canlı, dinç, diri (1)
zinhar (T/e) olmaya ki, sakın (1)
Zipf‘s law (İng.) dilde tutumluluk yasası, Zipf
yasası (2)
zira (T/e) ...-diği için (1)
ziraat (T/e) tarım (1)
zirai (T/e) tarımsal (1)
ziraks (T/e) kuruçekim (1)
zirve (T/e) doruk (1)
Zischlaut (Alm.) hışırtılı (11, 19)
Zitterlaut (Alm.) titrek (11, 19)
ziya (T/e) aydınlık, ışık (1)
ziyade (T/e) daha çok (1)
ziyadesiyle (T/e) pek çok (1)
162
ziyafet (T/e) şölen, toy (1)
ziyan (T/e) dokunca (1)
ziyaret (T/e) görüşme (1)
ziyaret etmek (T/e) görüşmek (1)
ziyaretçi (T/e) görüşmeci (1)
ziynet (T/e) bezek, süs, süs takısı (1)
Zoo semiotics (İng.) hayvan haberleşme bilimi
(2)
zooloji (T/e) hayvanbilim (1)
zor (T/e) baskı, çetin, güç, güçlük, sıkıntı (1)
zufällig (Alm.) raslantısal (18)
zuhur (T/e) baş gösterme, ortaya çıkma (1)
zuhur etmek (T/e) baş göstermek, ortaya
çıkmak (1)
zulmet (T/e) karanlık (1)
zulmetmek (T/e) kıyıcılık etmek (1)
zulüm (T/e) ezinç, kıyıcılık (1)
zusammengesetzter Satz (Alm.) bileşik tümce
(11, 19)
zusammengesetztes Tempus (Alm.) bileşik
zaman (11, 19)
zusammengesetztes Wort (Alm.) bileşik sözcük
(11, 19)
Zusammensetzung (Alm.) bileştirme (10, 11,
19); tamlama (19)
Zusammenziehung (Alm.) derilme (11, 19)
zül (T/e) alçalma (1)
zümre (T/e) bölük, takım (1)
zürriyet (T/e) döl (1)
Zweideutigkeit (Alm.) ikizleme (19)
zweifache Gliederung (Alm.) çift eklemlilik (18)
Zweisprachigkeit (Alm.) ikidillilik (10, 11, 19)
zweite Gliederung (Alm.) ikinci eklemleme (11);
ikinci eklemlilik (19)
Zwischensatz (Alm.) ayraç (11)
Zwischenstruktur (Alm.) ara yapı (11, 19)
2. Bölüm: Türkçeden Kaynak Dile

163
164
Türkçe Terim ve Sözcükler TTS—Dilbilim
1. Derleme
1. tür hata type 1 error (İng.) (4)
2. tür hata type 2 error (İng.) (4)
abartı mübalağa (T/e) (1)
abartma Hyperbel (Alm.) (11, 19); hyperbole
(Fra.) (9, 11, 19); hyperbole (İng.) (2, 11, 19);
mübalağa (T/e) (1); mübalâğa (T/e) (11)
abartmacı mübalağacı (T/e) (1)
abartmak mübalağa etmek (T/e) (1)
abartmalı mübalağalı (T/e) (1)
abece alfabe (T/e) (1); Alphabet (Alm.) (10, 11,
19); alphabet (Fra.) (8, 10, 11, 17, 19); alphabet
(İng.) (2, 7, 10, 11, 13, 19); elifba (T/e) (11)
abece yazısı alphabetic writing (İng.) (2, 7)
abece yenileyim alphabet reform (İng.) (16)
abece yöntemi alphabetic method (İng.) (7)
abecesel alfabetik (T/e) (1)
acı elem (T/e) (1); elim (T/e) (1); ıstırap (T/e) (1);
keder (T/e) (1)
acı çeken mustarip (T/e) (1)
acı yitimi analjezi (T/e) (1)
acı! insaf (T/e) (1)
acıdaş dert ortağı (T/e) (1); hemdert (T/e) (1)
acıklı elim (T/e) (1); hazin (T/e) (1)
acıklı olay facia (T/e) (1)
acılı kederli (T/e) (1)
acıma insaf (T/e) (1); merhamet (T/e) (1)
acımak merhamet etmek (T/e) (1); teessüf
etmek (T/e) (1)
acımalı insaflı (T/e) (1); merhametli (T/e) (1)
acımalık sadaka (T/e) (1)
acımasız gaddar (T/e) (1); insafsız (T/e) (1);
merhametsiz (T/e) (1); zalim (T/e) (1)
acımasızlık zalimlik (T/e) (1)
acınacak elim (T/e) (1)
acınası (kişi) garip (T/e) (1)
acınma esef (T/e) (1)
acınmak hayıflanmak (T/e) (1)
acınsı perişan (T/e) (1)
açacak kalemtıraş (T/e) (1)
açar anahtar (T/e) (1)
açgözlü haris (T/e) (1); tamahkâr (T/e) (1)
açgözlülük hırs (T/e) (1); tamah (T/e) (1)
açgözlülük etmek tamah etmek (T/e) (1)
açı zaviye (T/e) (1)
açığa vurma ifşa (T/e) (1); ifşaat (T/e) (1)
açığa vurmak afişe etmek (T/e) (1); faş etmek
(T/e) (1); ifşa etmek (T/e) (1)
165
açık aleni (T/e) (1); aşikâr (T/e) (1); ayan (T/e) (1);
bariz (T/e) (1); fasih (T/e) (1); kategorik (T/e) (1);
konkre (T/e) (1); münhal (T/e) (1); net (T/e) (1);
offen (Alm.) (11, 19); open (İng.) (2, 11, 13, 19);
ouvert (Fra.) (8, 11, 17, 19); overt (İng.) (2);
sarih (T/e) (1); vazıh (T/e) (1); zahir (T/e) (1)
açık anlatım nonsuppressed expression (İng.)
(5); open expression (İng.) (5)
açık bileşik fused compound (İng.) (2)
açık bilgi explicit knowledge (İng.) (7)
açık edim sözcüğü explicit performative (İng.)
(3)
açık geçiş open juncture (İng.) (2)
açık hava toplantısı miting (T/e) (1)
açık hece open syllable (İng.) (13)
açık küme open class (İng.) (7)
açık öğrenme explicit learning (İng.) (12)
açık saçık dekolte (T/e) (1); müstehcen (T/e) (1)
açık saçık yayın pornografi (T/e) (1)
açık seçik ayan beyan (T/e) (1)
açık sekilik açık tribün (T/e) (1)
açık söyleme tasrih (T/e) (1)
açık söylemek tasrih etmek (T/e) (1)
açık uçlu dizi open set (İng.) (7)
açık uçlu soru open ended question (İng.) (7);
open-ended question (İng.) (4)
açık uyak rime féminin (Fra.) (9)
açıkça alenen (T/e) (1); sarahaten (T/e) (1)
açıkça söylemek ikrar etmek (T/e) (1)
açıklama deklarasyon (T/e) (1); explanation
(İng.) (12); izah (T/e) (1); tavzih (T/e) (1)
açıklama isteme istizah (T/e) (1)
açıklama yapmak izahat vermek (T/e) (1)
açıklama yeterliği explanatory adequacy
(İng.) (2)
açıklamak afişe etmek (T/e) (1); beyan etmek
(T/e) (1); deklare etmek (T/e) (1); faş etmek
(T/e) (1); izah etmek (T/e) (1)
açıklamalar izahat (T/e) (1)
açıklanmış eder afişe fiyat (T/e) (1)
açıklaştırma disambiguation (İng.) (2)
açıklayıcı explicatif (Fra.) (9); expositive (İng.)
(12)
açıklayıcı yeterlik explanatory adequacy
(İng.) (2)
açıklık aperture (İng.) (2); explicitness (İng.) (2);
opening (İng.) (11, 19); ouverture (Fra.) (11, 19);
Öffnung (Alm.) (11, 19); sarahat (T/e) (1); vuzuh
(T/e) (1)
açıklık derecesi aperture (Fra.) (11, 19);
opening (İng.) (11, 19); Öffnungsgrad (Alm.)
(11, 19)
açıklıkla sarahaten (T/e) (1)
açıktan açığa alenen (T/e) (1)
açıkyürekle halisane (T/e) (1)
2. Bölüm: Türkçeden Kaynak Dile
açılış küşat (T/e) (1); prömiyer (T/e) (1)
açılma inkişaf (T/e) (1); opening (İng.) (11, 19);
ouverture (Fra.) (11, 19); Öffnung (Alm.) (11,
19)
açımlama gloss (İng.) (2); Paraphrase (Alm.) (11,
19); paraphrase (Fra.) (11, 19); paraphrase
(İng.) (2, 7, 11, 12, 13, 19); şerh (T/e) (1);
Umschreibung (Alm.) (11, 19)
açımlamak şerh etmek (T/e) (1)
açımlamalı dönüşüm
Paraphrasierungstransformation (Alm.) (11,
19); paraphrasing transformation (İng.) (11,
19); transformation paraphrastique (Fra.) (11,
19)
açınma itiraf (T/e) (1)
açınmak itiraf etmek (T/e) (1)
açış opening (İng.) (12)
ad Gegenstandswort (Alm.) (11, 19); isim (T/e)
(1, 11); nam (T/e) (1); nom (Fra.) (8, 10, 11, 17,
19); Nomen (Alm.) (10, 11, 19); noun (İng.) (2, 8,
10, 11, 19); substantif (Fra.) (8, 10, 11, 17, 19);
Substantiv (Alm.) (10, 11, 19); substantive
(İng.) (2, 7, 10, 11, 19)
ad aktarımı metonymy (İng.) (2)
ad belirtme nomination (İng.) (12)
ad çekimi declension (İng.) (2, 10, 11, 19);
déclinaison (Fra.) (10, 11, 19); Deklination
(Alm.) (10, 11, 19); isim tasrifi (T/e) (11)
ad dizilimi noun phrase (İng.) (8)
ad dizimi syntagme nominal (Fra.) (9)
ad fiil verbal noun (İng.) (2)
ad gövdesi nominal stem (İng.) (11, 19);
Nominalstamm (Alm.) (11, 19); thème
nominal (Fra.) (11)
ad işlevi nominal function (İng.) (2)
ad koymak tesmiye etmek (T/e) (1)
ad kökenli nominal (İng.) (2, 7)
ad kökü isim cezri (T/e) (11); nominal root
(İng.) (11, 19); Nominalwurzel (Alm.) (11, 19);
racine nominale (Fra.) (11, 19)
ad öbeği nominal clause (İng.) (2); noun
phrase (İng.) (2, 7); NP (İng.) (7)
ad tamlaması izafet terkibi (T/e) (11)
ad tümceciği noun clause (İng.) (7)
ad tümcesi isim cümlesi (T/e) (11); nominal
sentence (İng.) (2, 11, 19); Nominalsatz (Alm.)
(11, 19); phrase nominale (Fra.) (11, 19)
ad verilmiş müsemma (T/e) (1)
ad vermek tesmiye etmek (T/e) (1)
adam satma ihanet (T/e) (1)
adamakıllı bihakkın (T/e) (1)
aday candidate (İng.) (4); namzet (T/e) (1)
adayın özellikleri test taker characteristics
(İng.) (4)
adbilim hydronymy (İng.) (2); Namenkunde
(Alm.) (10, 11); Onomasiologie (Alm.) (11, 19);
onomasiologie (Fra.) (11, 19); onomasiology
166
(İng.) (11, 19); onomastics (İng.) (2, 10, 11);
Onomastik (Alm.) (11); onomastique (Fra.) (10,
11); onomatology (İng.) (2)
adbilimsel onomasiologique (Fra.) (17)
adcı nominalist (T/e) (1)
adcılık nominalism (İng.) (2); nominalizm (T/e)
(1)
adçekimi kura (T/e) (1)
addan türeme biçim Denominal (Alm.) (11, 19);
denominative (İng.) (2, 11, 19);
Denominativum (Alm.) (11, 19); dénominal
(Fra.) (11, 19); dénominatif (Fra.) (11, 19)
ad-dönüşüm sınırlaması cross-over (İng.) (2)
adı anılan müşarünileyh (T/e) (1)
adı geçen mezkûr (T/e) (1)
adı geçen (orunu yüksek kimse için)
müşarünileyh (T/e) (1)
adı vermek tabir etmek (T/e) (1)
adıl Fürwort (Alm.) (10); pronom (Fra.) (8, 10, 11,
17, 19); Pronomen (Alm.) (10, 11, 19); pronoun
(İng.) (2, 7, 8, 10, 11, 13, 19); zamir (T/e) (1, 11,
Y)
adılla ilgili pronominal (İng.) (2)
adıllamak pronominalize (İng.) (5)
adıllaş(tır)ma pronominalisation (Fra.) (11,
19); Pronominalisierung (Alm.) (11, 19)
adıllaşma pronominalisation (İng.) (11, 19)
adıllaştırma pronominalisation (İng.) (2, 11,
19)
adına armağan etme ithaf (T/e) (1)
adına sunma ithaf (T/e) (1)
adına sunmak ithaf etmek (T/e) (1)
adını anmak zikretmek (T/e) (1)
adlandırma Benennung (Alm.) (11, 19); naming
(İng.) (2, 11, 19); nomination (Fra.) (11, 19);
onomathesia (İng.) (2)
adlandırmak tesmiye etmek (T/e) (1)
adlanmış ayraç labelled bracketing (İng.) (2)
adlaşma nominalisation (Fra.) (11, 19);
nominalisation (İng.) (5, 11, 19);
Nominalisierung (Alm.) (11, 19)
adlaştırıcı nominalisateur (Fra.) (11, 19);
nominalisational suffix (İng.) (11);
Nominalisierungssuffix (Alm.) (11, 19);
nominalizer (İng.) (11, 19)
adlaştırma nominalisation (Fra.) (11, 19);
nominalisation (İng.) (2, 7, 11, 19);
Nominalisierung (Alm.) (11, 19); nominalizing
(İng.) (5)
adlık nomonklatür (T/e) (1)
adlık dizgesi nomonklatür (T/e) (1)
adsayma antonomase (Fra.) (19); antonomasia
(İng.) (19); Antonomasie (Alm.) (19)
ağ network (İng.) (7); şebeke (T/e) (1)
ağaç ahşap (T/e) (1); arbre (Fra.) (10, 11, 19);
Baumdiagramm (Alm.) (10, 11, 19); tree(-
)diagram(me) (İng.) (10, 11, 19)
Türkçe Terim ve Sözcükler TTS—Dilbilim
1. Derleme
ağı zehir (T/e) (1)
ağıl hale (T/e) (1)
ağılamak zehirlemek (T/e) (1)
ağır aheste (T/e) (1); sakil (T/e) (1); vahim (T/e)
(1)
ağırbaşlı ciddi (T/e) (1); temkinli (T/e) (1); vakur
(T/e) (1)
ağırbaşlılık temkin (T/e) (1); vakar (T/e) (1)
ağırlama ikram (T/e) (1); izzetü ikram (T/e) (1)
ağırlamak ikram etmek (T/e) (1)
ağırlanmak itibar görmek (T/e) (1)
ağırlayıcı mükrim (T/e) (1)
ağırlık külfet (T/e) (1); sıklet (T/e) (1)
ağırlıklandırma weighting (İng.) (4)
ağıt mersiye (T/e) (1)
ağıt söylevi oraison funèbre (Fra.) (9)
ağız dialect (İng.) (7, 13); local dialect (İng.) (2,
19); local language (İng.) (10, 11);
Lokalsprache (Alm.) (10, 11, 19); mouth (İng.)
(13); Mundart (Alm.) (10, 11, 19); oral (İng.) (13);
parler (Fra.) (10, 11, 17, 19); patois (Fra.) (8, 11);
Sondersprache (Alm.) (10, 11, 19); subdialect
(İng.) (2); şive (T/e) (1, 11); variety (İng.) (13);
vocational slang (İng.) (10, 11, 19)
ağız boşluğu cavité buccale (Fra.) (11, 19);
mouth cavity (İng.) (2, 11, 19); Mundhöhle
(Alm.) (11, 19); Mundraum (Alm.) (11, 19); oral
cavity (İng.) (2, 13)
ağız ünlüsü voyelle orale (Fra.) (8)
ağız yolu oral passage (İng.) (13)
ağızdan şifahen (T/e) (1)
ağızsı buccal (İng.) (2); oral (İng.) (2)
ağızsıl Oral (Alm.) (11, 19); oral (Fra.) (8, 17); oral
(İng.) (11, 19); orale (Fra.) (11, 19)
ağlatı facia (T/e) (1); trajedi (T/e) (1)
ağlatıcı trajik (T/e) (1)
ağlatısal trajik (T/e) (1)
ağma şahap (T/e) (1)
ağrıkesici analjezik (T/e) (1)
ağzı kalabalık şarlatan (T/e) (1)
ağzıbozuk küfürbaz (T/e) (1)
ağzına değin lebalep (T/e) (1)
ağzından çıkarmak telaffuz etmek (T/e) (1)
ağzısıkı ketum (T/e) (1)
ahlak ethics (İng.) (4)
ahlaki tutumları açıklamak expressing
moral attitudes (İng.) (12)
ahlaki tutumları öğrenmek finding out moral
attitudes (İng.) (12)
aile dili family language (İng.) (15); home
language (İng.) (2)
ailece maaile (T/e) (1)
ailecek maaile (T/e) (1)
ak beyaz (T/e) (1)
ak (fotoğrafçılıkta) pozitif (T/e) (1)
akaç dren (T/e) (1)
akaçlama drenaj (T/e) (1)
167
Akademik Amaçlı İngilizce EAP (İng.) (4, 7);
English for Academic Purposes (İng.) (3, 4)
Akademik amaçlı İngilizce sınavı English for
Academic Purposes test (İng.) (4)
akademik yetenek sınavı scholastic aptitude
test (İng.) (4)
akak mecra (T/e) (1)
akanyıldız şahap (T/e) (1)
akarsu adları bilimi Hydronymie (Alm.) (19);
hydronymie (Fra.) (17); hydronymy (İng.) (19)
akarsu yatağı mecra (T/e) (1)
akaryakıt petrol (T/e) (1)
akbasma katarakt (T/e) (1)
akciğer boşluğu pulmonic cavity (İng.) (2)
akciğerler lungs (İng.) (13)
akça nakit (T/e) (1)
akçalama finansman (T/e) (1); finansman (T/e)
(1)
akçalamak finanse etmek (T/e) (1)
akgünlü bahtlı (T/e) (1)
akıcı glide (İng.) (13); liquid (İng.) (2, 11, 13, 19);
Liquidae (Alm.) (11, 19); liquide (Fra.) (8, 11, 19)
akıcı ünsüz trill (İng.) (2)
akıcılık fluency (İng.) (2, 7); selaset (T/e) (1)
akılcı rationalism (İng.) (2)
akılcı dilbilgisi rational grammar (İng.) (12)
akım cereyan (T/e) (1)
akım çevirgeci şalter (T/e) (1)
akımlı cereyanlı (T/e) (1)
akımtoplar akü (akümülatör) (T/e) (1)
akın atak (T/e) (1); hücum (T/e) (1); istila (T/e) (1)
akıncı forvet (T/e) (1)
akıncı (askerlikte) komando (T/e) (1)
akıntı cereyan (T/e) (1); seyelan (T/e) (1)
akıntılı cereyanlı (T/e) (1)
akışım euphony (İng.) (2)
akışkan seyyal (T/e) (1)
akışma Euphonie (Alm.) (11, 19); euphonie
(Fra.) (11, 19); euphony (İng.) (11, 19)
akkan lenf (T/e) (1)
akkan yangısı adenit (T/e) (1)
akkor narıbeyza (T/e) (1)
aklama ibra (T/e) (1); tebriye (T/e) (1)
aklanma beraat (T/e) (1); ibra (T/e) (1)
aklanmak beraat etmek (T/e) (1); ibra edilmek
(T/e) (1)
aklından geçirmek tasavvur etmek (T/e) (1)
akma seyelan (T/e) (1)
akraba diller cognate languages (İng.) (2, 11,
19); langues parentes (Fra.) (11, 17, 19);
related languages (İng.) (2); verwandte
Sprachen (Alm.) (11, 19)
akrabalık sınıflandırması genealogical
classification (İng.) (2)
akrabalık terimleri family terms (İng.) (2);
kinship terms (İng.) (2)
akran kümesi peer group (İng.) (2, 7)
2. Bölüm: Türkçeden Kaynak Dile
akran öğretimi peer teaching (İng.) (7)
aksaklık arıza (T/e) (1)
aksamalı broken (İng.) (2)
aksatıcı bleeding (İng.) (2)
aksu katarakt (T/e) (1)
akşın albino (T/e) (1)
aktararak naklen (T/e) (1)
aktarıcı translatif (Fra.) (8, 11, 19); Translativ
(Alm.) (11, 19); translative (İng.) (11, 19)
aktarılabilir alienable (İng.) (2)
aktarılabilir iyelik alienable possession (İng.)
(2)
aktarılabilirlik alienism (İng.) (2)
aktarılacak transférende (Fra.) (8)
aktarılan söylem discours rapporté (Fra.) (9)
aktarılma devir (T/e) (1)
aktarılmış transféré (Fra.) (8)
aktarım alienism (İng.) (11, 19); borrowing
(İng.) (2, 7, 10, 11, 19); emprunt (Fra.) (10, 11,
19); Entlehnung (Alm.) (10, 11, 19); Lehngut
(Alm.) (10, 11, 19); nakil (T/e) (1); transfer (İng.)
(7, 15, 12); transfer (T/e) (1); translation (Fra.)
(8); transplantasyon (T/e) (1)
aktarma alien word (İng.) (11, 19); alienism
(İng.) (11, 19); borrow (İng.) (2); borrowed word
(İng.) (11, 19); borrowing (İng.) (19); emprunt
(Fra.) (10, 17, 11, 19); Entlehnung (Alm.) (11,
19); iktibas (T/e) (1); Lehngut (Alm.) (11, 19);
Lehnwort (Alm.) (10, 11, 19); loan (İng.) (2);
loan(-)word (İng.) (11, 19); metaphrase (İng.)
(2); mot d'emprunt (Fra.) (11, 19); münakale
(T/e) (1); transfer (T/e)(1); Translation (Alm.)
(11, 19); translation (Fra.) (11, 19);
translation (Ġng.) (11, 19)
aktarma sözcük alien word (İng.) (2, 10);
borrowed word (İng.) (10); Lehnwort (Alm.)
(10); loan(-)word (İng.) (2, 7, 10); mot
d'emprunt (Fra.) (10)
aktarmak devretmek (T/e) (1); ifade etmek
(T/e) (Y); iktibas etmek (T/e) (1); nakletmek
(T/e) (1); transfer etmek (T/e) (1)
aktöre ahlak (T/e) (1)
aktörecilik moralizm (T/e) (1)
aktöredışı amoral (T/e) (1); gayri ahlaki (T/e) (1)
aktöredışıcılık amoralizm (T/e) (1)
akyazı berat (T/e) (1); şans (T/e) (1)
akyazılı bahtlı (T/e) (1)
akyıldız şans (T/e) (1)
akyıldızlı şanslı (T/e) (1)
al kırmızı (T/e) (1)
alabilirlik kapasite (T/e) (1)
alaca karanlık şafak (T/e) (1)
alalama kamuflaj (T/e) (1)
alalamak kamufle etmek (T/e) (1)
alan aire (Fra.) (10, 11, 19); Area (Alm.) (10, 11,
19); area (İng.) (2, 10, 11, 19); champ (Fra.) (10,
168
11, 17, 19); domain (İng.) (2, 4, 15); Feld (Alm.)
(10, 11, 19); field (İng.) (2, 10, 11, 19); meydan
(T/e) (1); saha (T/e) (1); şümul (T/e) (1)
alan bağımlı field dependent (İng.) (3, 7); field
independent (İng.) (7)
alan bağımlı sınav field-specific test (İng.) (4)
alan çalışması field work (İng.) (2, 12)
alan korkusu agorafobi (T/e) (1)
alan kuramı Feldtheorie (Alm.) (19); field
theory (İng.) (2, 7, 19)
alan odaklı domain oriented (İng.) (4)
alan odaklı sınav domain-referenced test
(İng.) (4)
alan örgüsü semantic field (İng.) (16)
alan sınırlaması restriction de champ (Fra.) (9)
alantopu tenis (T/e) (1)
alaşım halita (T/e) (1)
alay ironie (Fra.) (9); kafile (T/e) (1)
alaycı ironique (Fra.) (9); müstehzi (T/e) (1)
albeni cazibe (T/e) (1)
alçak deni (T/e) (1); pespaye (T/e) (1); rezil (T/e)
(1); sefil (T/e) (1); süfli (T/e) (1); şerefsiz (T/e) (1)
alçak gönüllü mütevazi (T/e) (1)
alçak ünlü low vowel (İng.) (2, 11, 19);
niedriger Vokal (Alm.) (11, 19); tiefer Vokal
(Alm.) (11, 19); voyelle basse (Fra.) (11, 19)
alçakça şeni (T/e) (1)
alçakgönüllülük tevazu (T/e) (1)
alçakgönüllülük gösterme tenezzül (T/e) (1)
alçakgönüllülük göstermek lütfetmek (T/e)
(1); tenezzül etmek (T/e) (1)
alçaklık şenaat (T/e) (1)
alçalan falling (İng.) (2)
alçalan / yükselen falling / rising (İng.) (2)
alçalan durak double cross juncture (İng.) (2)
alçalan ikil ünlü descending diphthong (İng.)
(2)
alçalan kerteleme anticlimax (Fra.) (9);
gradation descendante (Fra.) (9)
alçalma tenezzül (T/e) (1); zillet (T/e) (1); zül (T/e)
(1)
alçalmak tenezzül etmek (T/e) (1)
alçalmalı fading (İng.) (2)
alçıtaşı jips (T/e) (1)
aldatıcı pseud(o)- (T/e) (1); psöd(o)- (T/e) (1)
aldatıcı biçim ghost form (İng.) (2)
aldatma hile (T/e) (1); iğfal (T/e) (1); ihanet (T/e)
(1)
aldırışsız lakayt (T/e) (1); meraksız (T/e) (1)
aldırışsızlık lakaydi (T/e) (1)
aldırmaz lakayt (T/e) (1)
aldırmazlık lakaydi (T/e) (1)
alev şule (T/e) (1)
alfa katsayısı alpha coefficient (İng.) (4);
Cronbach's alpha (İng.) (4)
alfabe Alphabet (Alm.) (10, 19); alphabet (Fra.)
(10, 11, 19); alphabet (İng.) (2, 10, 11, 19)
Türkçe Terim ve Sözcükler TTS—Dilbilim
1. Derleme
algı idrak (T/e) (1)
algılama perception (İng.) (2, 7); réception
(Fra.) (9)
algılama sınavı receptive test (İng.) (4)
algılamalı girdi intake (İng.) (7)
algılanabilir girdi comprehensible input (İng.)
(12)
algılayıcı beceriler receptive skills (İng.) (4)
algısal receptive (İng.) (Y)
algısız idraksiz (T/e) (1)
alıcı Empfänger (Alm.) (10, 11, 18, 19); kamera
(T/e) (1); müşteri (T/e) (1); receiver (İng.) (2, 10,
11, 18, 19); récepteur (Fra.) (10, 11, 17, 19)
alıcı yönetmeni kameraman (T/e) (1)
alık ebleh (T/e) (1)
alıkoymak tevkif etmek (T/e) (1)
alım eda (T/e) (1); intake (İng.) (12)
alım satım ticaret (T/e) (1)
alımcı tahsildar (T/e) (1)
alımlayıcı beceriler receptive skills (İng.) (7)
alımlılık cazibe (T/e) (1)
alımsatım dönemi kampanya (T/e) (1)
alındı ilmühaber (T/e) (1); makbuz (T/e) (1)
alındılı taahhütlü (T/e) (1)
alınmış münfail (T/e) (1)
alıntı iktibas (T/e) (1); loan (İng.) (2)
alıntı biçimi citation form (İng.) (2)
alıntılamak iktibas etmek (T/e) (1)
alıntılanmış muktebes (T/e) (1)
alınyazısı kader (T/e) (1); mukadderat (T/e) (1);
takdir (T/e) (1); tecelli (T/e) (1)
alıp verme teati (T/e) (1)
alışıklık meleke (T/e) (1)
alışılageldiği gibi bermutat (T/e) (1)
alışılan mutat (T/e) (1)
alışıldığı gibi bermutat (T/e) (1)
alışılmış mutat (T/e) (1)
alışım kumpanya (T/e) (1); kur (T/e) (1); kurs
(T/e) (1)
alışkanlık âdet (T/e) (1); ahlak (T/e) (1); habit
(İng.) (7, 12); ünsiyet (T/e) (1)
alışkanlık görünüşü habitual aspect (İng.) (2)
alışkanlık oluşturma habit formation (İng.) (2)
alışkı âdet (T/e) (1)
alışma mümarese (T/e) (1); ülfet (T/e) (1);
antrenman (T/e) (1)
alışmak ülfet etmek (T/e) (1)
alışman kursiyer (T/e) (1)
alıştırı talim (T/e) (1)
alıştırma drill (İng.) (2, 7); egzersiz (T/e) (1);
idman (T/e) (1); practice (İng.) (12); talim (T/e)
(1); temrin (T/e) (1)
alıştırma yapmak antrenman yapmak (T/e) (1)
alkış takdir (T/e) (1)
alkışlamak takdir etmek (T/e) (1)
allak bullak hercümerç (T/e) (1)
alma (para) tahsil (T/e) (1)
169
almaç ahize (T/e) (1); decoder (İng.) (16);
reseptör (T/e) (1)
almak iktibas etmek (T/e) (1); ittihaz etmek
(T/e) (1)
almaşık mütenavip (T/e) (1)
almaşım alternance (Fra.) (9)
almaşma Abstufung (Alm.) (11, 19); alternance
(Fra.) (11, 19); Alternation (Alm.) (2);
alternation (İng.) (19); gradation (İng.) (11, 19);
Lautwechsel (Alm.) (19); Stufenwechsel (Alm.)
(11); Wechsel (Alm.) (11)
-almayan ne- (T/e) (1)
alnaç cephe (T/e) (1)
alt hipo- (T/e) (1); hypo- (T/e) (1); kata- (T/e) (1);
sub- (T/e) (1); subter- (T/e) (1)
alt beceriler enabling skills (İng.) (7); micro
skills (İng.) (3); sub-skills (İng.) (4)
alt bölümleme ramification (İng.) (2)
alt değişke basilect (İng.) (15); low variety
(İng.) (7, 15)
alt dizi substring (İng.) (2)
alt işlev sub-function (İng.) (5)
alt karşıtlık sub-contrariété (Fra.) (9)
alt katman substrate (İng.) (2)
alt kavram sub-concept (İng.) (5)
alt kümelenme floor effect (İng.) (4)
alt lehçe basilect (İng.) (2)
alt sınav (birimleri) sub-test (İng.) (4)
alt sınav birim subtest (İng.) (7)
alt()anlamlı hyponym (İng.) (12, 19)
alt()katman substratum (İng.) (11, 15, 19)
altanlamlı hyponyme (Fra.) (17, 19);
hyponymous (İng.) (19)
altanlamlık hyponym (İng.) (2); hyponymy
(İng.) (2); inclusion (İng.) (2); superordinate
(İng.) (2)
altanlamlılık Hyponymie (Alm.) (11, 19);
hyponymie (Fra.) (11, 17, 19); hyponymy (İng.)
(11, 19)
alt-ayrım sub-distinction (İng.) (5)
alt-biçim sub-form (İng.) (5)
altbiçimbirim allomorph (İng.) (7)
altbileşen subcomponent (İng.) (8)
altbölümleme subcategorisation (İng.) (2)
altdil lingo (İng.) (2)
altdudak lower lip (İng.) (13)
altdudak-üstdişsi labio-dental (İng.) (13)
altıgen müseddes (T/e) (1)
altında hipo- (T/e) (1); hypo- (T/e) (1)
altıntop greyfurt (T/e) (1)
altkatman basis (İng.) (8); Substrat (Alm.) (11,
19); substrat (Fra.) (11, 19); Substratum (Alm.)
(11)
altküme sous-ensemble (Fra.) (8)
altlık kaide (T/e) (1)
altsözce move (İng.) (7)
alt-terim sub-term (İng.) (5)
2. Bölüm: Türkçeden Kaynak Dile
altulam sous-catégorie (Fra.) (8, 11, 19);
subcategory (İng.) (11, 19); Subkategorie
(Alm.) (11, 19)
altulaşım metro (T/e) (1)
altulaşım taşıtı metro (T/e) (1)
altüst hercümerç (T/e) (1)
altyapı enfrastrüktür (T/e) (1)
amaca uygunluk intensionality (İng.) (12)
amaç aim (İng.) (7); garaz (T/e) (1); gaye (T/e) (1);
kasıt (T/e) (1); meram (T/e) (1); objective (İng.)
(7)
amaç çekim destinative (İng.) (2)
amaç yönetimlilik goal directedness (İng.) (14)
amaçlanan anlam intentional meaning (İng.)
(2)
amaçlar objectives (İng.) (7)
amaçlılık intentionality (İng.) (16)
amaçsız afaki (T/e) (1)
Amerikan İngilizcesi American English (İng.)
(2)
Amerikan Yabancı Diller Öğretimi Kurulu
ACTFL (İng.) (4); American Council of Foreign
Language Teaching (İng.) (4)
an esna (T/e) (1)
ana esas (T/e) (1)
ana baba ebeveyn (T/e) (1)
ana boyutlu notlandırma primary trait
scoring (İng.) (4)
ana dallanma yönü principal branching
direction (İng.) (12)
ana dili vernacular (İng.) (2, 7)
ana eylemlik first infinitive (İng.) (2)
ana izlek leitmotiv (Fra.) (9)
ana izlence proto-syllabus (İng.) (12)
ana tümce matrix S (İng.) (2); matrix sentence
(İng.) (11, 19); Matrixsatz (Alm.) (11, 19)
ana tümcecik main clause (İng.) (7)
ana()tümce phrase matrice (Fra.) (11, 19)
ana-babalar ebeveyn (T/e) (Y)
anadil langue mixte (Fra.) (10, 11, 17, 19);
native language (İng.) (7); parent language
(İng.) (2); primitive language (İng.) (10, 11, 19);
Ursprache (Alm.) (10, 11, 19)
anadil dışı exoglossic (İng.) (3)
anadil konuşuru native speaker (İng.) (7)
anadilden aktarım mother tongue
interference (İng.) (12)
anadili langue maternelle (Fra.) (8, 10, 11, 17,
19); mother tongue (İng.) (2, 7, 10, 11, 19);
Muttersprache (Alm.) (10, 11, 19); native
language (İng.) (2, 10, 11, 19)
anadili konuşmacısı native speaker (İng.) (2)
anaerkil matriarkal (T/e) (1)
anahtar key (İng.) (4)
Anahtar İngilizce Sınavı KET (İng.) (4); Key
English Test (İng.) (4)
anahtar sözcük key-word (İng.) (19); mot clé
170
(Fra.) (19); Schlüsselwort (Alm.) (19)
anamal kapital (T/e) (1); sermaye (T/e) (1)
anamalcı kapitalist (T/e) (1); sermayedar (T/e)
(1)
anamalcılık kapitalizm (T/e) (1)
anapara fon (T/e) (1); kapital (T/e) (1); sermaye
(T/e) (1)
anasoy ırk (T/e) (1)
anasoycu ırkçı (T/e) (1)
anasoycul ırki (T/e) (1)
anasoyculuk ırkçılık (T/e) (1)
anayol cadde (T/e) (1)
ancak fakat (T/e) (1); ibaret (T/e) (1); sadece (T/e)
(1)
andaç ajanda (T/e) (1); yadigâr (T/e) (1)
andaş ikidillilik simultaneous bilingualism
(İng.) (15)
andıç memorandum (T/e) (1)
andıran mümasil (T/e) (1)
andırışma analoji (T/e) (1); iltibas (T/e) (1)
anı hatıra (T/e) (1)
anılar hatırat (T/e) (1)
anılık hatıra defteri (T/e) (1)
anımsama tahattur (T/e) (1)
anımsamak hatırlamak (T/e) (1, Y); tahattur
etmek (T/e) (1)
anıştırma Allusion (Alm.) (19); allusion (Fra.)
(19); allusion (İng.) (19); ima (T/e) (1); telmih
(T/e) (1)
anıt abide (T/e) (1); heykel (T/e) (1)
anıtsal abidevi (T/e) (1)
anket questionnaire (İng.) (2)
anlak intelligence (İng.) (7); zekâ (T/e) (1)
anlam Bedeutung (Alm.) (10, 11, 18, 19); mana
(T/e) (1, 11, Y); mazmun (T/e) (1); meal (T/e) (1);
meaning (İng.) (2, 7, 8, 10, 11, 18, 19); purport
(İng.) (2); sens (Fra.) (8, 10, 11, 17, 19); sense
(İng.) (10, 11, 19); significance (İng.) (2, 8);
signification (Fra.) (8, 10, 11, 17, 19);
signification (İng.) (10, 11, 19); Sinn (Alm.) (10,
11, 18, 19)
anlam alanı lexical field (İng.) (7); semantic
field (İng.) (2, 18); semantisches Feld (Alm.)
(18)
anlam alanı kuramı semantic field theory
(İng.) (2)
anlam ayırıcı distinctive (İng.) (13);
distinguisher (İng.) (2); semantic
distinguisher (İng.) (2)
anlam ayırtmacı semantic differential (İng.)
(7)
anlam bağıntılı uyum synesis (İng.) (2)
anlam belirleyeni semantic marker (İng.) (2)
anlam bileşeni semantic component (İng.) (2)
anlam çiftleri semantic pair (İng.) (2)
anlam çözümlemesi analyse componentielle
(Fra.) (11); analyse sémique (Fra.) (11);
componential analysis (İng.) (11);
Türkçe Terim ve Sözcükler TTS—Dilbilim
1. Derleme
Semanalyse (Alm.) (11); semantic analysis
(İng.) (2); semic analysis (İng.) (11)
anlam daralması Bedeutungsbeschränkung
(Alm.) (11, 19); Bedeutungsverengerung (Alm.)
(11, 19); narrowing of meaning (İng.) (2);
restriction of meaning (İng.) (2); restriction
sémantique (Fra.) (11, 19); semantic
restriction (İng.) (2, 11, 19)
anlam değeri semantic value (İng.) (2)
anlam değişimi Bedeutungswandel (Alm.) (11,
19); Bedeutungswechsel (Alm.) (11, 19);
changement de sens (Fra.) (17); changement
sémantique (Fra.) (11, 17, 19); semantic
change (İng.) (11, 19)
anlam değişmesi semantic change (İng.) (2)
anlam ekseni semantic axis (İng.) (2, 11);
semantische Achse (Alm.) (11)
anlam felsefesi rhematics (İng.) (2)
anlam genişlemesi Bedeutungserweiterung
(Alm.) (11, 19); Bedeutungsverbreitung (Alm.)
(11); extension of meaning (İng.) (2);
extension sémantique (Fra.) (11, 19);
semantic extension (İng.) (11, 19); widening
of meaning (İng.) (2)
anlam genişliği coverage (İng.) (12)
anlam katmanı sememic stratum (İng.) (2)
anlam kayması Bedeutungsverschiebung
(Alm.) (11, 19); semantic shift (İng.) (2);
semantic transfer (İng.) (11, 19)
anlam kayması déplacement sémantique
(Fra.) (11, 19)
anlam kötülenmesi pejoration (İng.) (2)
anlam kuramı theory of meaning (İng.) (2)
anlam odağı rheme (İng.) (2); rhème (Fra.) (9)
anlam özelliği çözümlemesi SFA (İng.) (2)
anlam sapması deviation (İng.) (12)
anlam söyleşmesi negotiation of meaning
(İng.) (7)
anlam uzamı semantic range (İng.) (2)
anlam üçgeni semantic triangle (İng.) (2)
anlam yaygınlaşması radiation (İng.) (2)
anlam yücelmesi amelioration (İng.) (16)
anlama comprehension (İng.) (2, 4, 7); takdir
(T/e) (1)
anlama yaklaşımı comprehension approach
(İng.) (7, 12)
anlamak idrak etmek (T/e) (1); intikal etmek
(T/e) (1); takdir etmek (T/e) (1); telakki etmek
(T/e) (1)
Anlama-Öncelikli Yaklaşım comprehension
approach (İng.) (12)
anlamaz görünmek tegafül etmek (T/e) (1)
anlamazlıktan gelmek tegafül etmek (T/e) (1)
anlambilim semantics (İng.) (2, 4, 7, 8, 10, 11,
18, 19); Semantik (Alm.) (10, 11, 18, 19);
semantik (T/e) (1); sémantique (Fra.) (8, 10, 11,
17, 19); sematology (İng.) (2)
171
anlambilim bileşeni semantic component
(İng.) (2)
anlambilimsel semantic (İng.) (10, 11, 19);
sémantique (Fra.) (10, 11, 19); semantisch
(Alm.) (10, 11, 19)
anlambilimsel bileşen semantic component
(İng.) (8)
anlambilimsel s. semantik (T/e) (1)
anlambirim Monem (Alm.) (10, 11, 19);
moneme (İng.) (2, 10, 11, 19); monème (Fra.)
(8, 10, 11, 17, 19); Morphem (Alm.) (10, 11);
morpheme (İng.) (10, 11); morphème (Fra.) (10)
anlambirim bilgisi sememics (İng.) (2);
semotactics (İng.) (2)
anlambirimcik alloseme (İng.) (2); Sem (Alm.)
(10, 11, 19); seme (İng.) (2, 10, 11, 19); sème
(Fra.) (10, 11, 17, 19); Semem (Alm.) (10)
anlambirimcik çözümlemesi analyse
sémique (Fra.) (19); Semanalyse (Alm.) (19);
semic analysis (İng.) (19)
anlambirimcik demeti saneme (Fra.) (17);
Semem (Alm.) (11, 19); sememe (İng.) (2, 10,
11, 19); sémème (Fra.) (10, 11, 19)
anlambirimcik sınır çizgisi isoseme (İng.) (15)
anlamca mealen (T/e) (1)
anlamdaş müradif (T/e) (1); synonym (İng.) (2)
anlamdaşlık synonymy (İng.) (2)
anlamdışı asemantical (İng.) (2)
anlam-dilbilgisi kümeleri semantico-
grammatical categories (İng.) (7)
anlamlama Bedeutungszuordnung (Alm.) (19);
Bezeichnung (Alm.) (18); signification (Fra.)
(11, 17, 19); signification (İng.) (2, 7, 11, 18,
19); Signifikation (Alm.) (11, 18, 19)
anlamlanabilir devriklik post predication
(İng.) (13)
anlamlandırma signification (Fra.) (9)
anlamlı manalı (T/e) (1); meaningful (İng.) (2);
significant (İng.) (2)
anlamlı alıştırma meaningful drill (İng.) (7)
anlamlı ayrıştırma sound discrimination (İng.)
(4)
anlamlı birim unité significative (Fra.) (17)
anlamlı öğrenme meaningful learning (İng.)
(7, 12)
anlamsal semantic (İng.) (8, 10, 11, 18, 19);
semantik (T/e) (1); sémantique (Fra.) (8, 10, 11,
17, 19); semantisch (Alm.) (10, 11, 18, 19)
anlamsal alan Bedeutungsfeld (Alm.) (19);
champ sémantique (Fra.) (11, 17, 19); champs
sémantique (Fra.) (9); semantic field (İng.) (11,
19); semantisches Feld (Alm.) (11, 19)
anlamsal bileşen semantic component (İng.)
(11, 19); semantische Komponente (Alm.) (11,
19)
anlamsal bileşen composante sémantique
(Fra.) (11, 19)
anlamsal büyük yapı macrostructure
2. Bölüm: Türkçeden Kaynak Dile
sémantique (Fra.) (9)
anlamsal çok değerlilik polyvalence (İng.) (2)
anlamsal sapma écart sémantique (Fra.) (9)
anlamsal yerdeşlik isotopie sémantique (Fra.)
(9)
anlamsallık semanticity (İng.) (2)
anlamsız abes (T/e) (1); manasız (T/e) (1)
anlamsız biçim nonsense form (İng.) (2)
anlaşılabilir comprehensive (İng.) (12)
anlaşılabilir girdi comprehensible input (İng.)
(7)
anlaşılabilirlik intelligibilité (Fra.) (19);
intelligibility (İng.) (2, 4, 19); Verständlichkeit
(Alm.) (19)
anlaşılan galiba (T/e) (1)
anlaşılır fasih (T/e) (1)
anlaşılmak tahakkuk etmek (T/e) (1)
anlaşılmaz muğlak (T/e) (1)
anlaşılmaz (iş) muamma (T/e) (1)
anlaşım konsensüs (T/e) (1)
anlaşma ahenk (T/e) (1); itilaf (T/e) (1)
anlaşmak antant kalmak (T/e) (1)
anlaşmazlık ihtilaf (T/e) (1)
anlatan narrateur (Fra.) (9)
anlatı ifade (T/e) (Y); narrative (İng.) (2); récit
(Fra.) (9); üslup (T/e) (1)
anlatı izlencesi Erzählprogramm (Alm.) (11);
narrative program (İng.) (11); narratives
Programm (Alm.) (11); programme narratif
(Fra.) (9, 11)
anlatıbilim narratologie (Fra.) (9)
anlatılan narrataire (Fra.) (9)
anlatım Ausdruck (Alm.) (10, 11, 18, 19);
espressione (İta.) (8); expression (Fra.) (8, 10,
11, 17, 19); expression (İng.) (2, 10, 11, 18, 19);
ifade (T/e) (1, Y)
anlatım çizgisi linea dell’espressione (İta.) (8)
anlatım düzlemi piano dell’espressione (İta.)
(8)
anlatım işlevi expressive function (İng.) (2)
anlatımlamak ifade etmek (T/e) (1)
anlatımsal expressif (Fra.) (11, 19); expressiv
(Alm.) (11, 19); expressive (Fra.) (9, 19);
expressive (İng.) (11)
anlatımsal düzlem plan expressif (Fra.) (8)
anlatımsal güç illocution (İng.) (16)
anlatımsal işlev fonction expressive (Fra.) (8)
anlatımsallık işlevi Ausdrucksfunktion (Alm.)
(11, 19); expressive function (İng.) (11, 19);
fonction expressive (Fra.) (9, 11, 19)
anlatısal narratif (Fra.) (9)
anlatısal sözdizim syntaxe narratif (Fra.) (9)
anlatısal yerdeşlik isotopie narrative (Fra.) (9)
anlatış takrir (T/e) (1)
anlatış düzeni tahkiye (T/e) (1)
anlatış yolu eda (T/e) (1)
anlatışa! düzey niveau narratif (Fra.) (9)
172
anlatma narration (Fra.) (9); takrir (T/e) (1)
anlatma (bir oruna) arz (T/e) (1)
anlatmak ifade etmek (T/e) (1, Y)
anlatssallık narrativité (Fra.) (9)
anlayan aşina (T/e) (1)
anlayış feraset (T/e) (1); içtihat (T/e) (1); idrak
(T/e) (1); izan (T/e) (1); telakki (T/e) (1); zihin (T/e)
(1); zihniyet (T/e) (1)
anlayışlı ferasetli (T/e) (1); kafalı (T/e) (1)
anlayışsız gabi (T/e) (1); idraksiz (T/e) (1);
kafasız (T/e) (1)
anlık görünüş momentary aspect (İng.) (2)
anlık görünüşü punctual aspect (İng.) (2)
anlık sınama pop quiz (İng.) (4); quiz (İng.) (4)
anlık sınav pop quiz (İng.) (4)
anlıkçı mentalist (İng.) (8)
anlıkçılık mentalism (İng.) (2, 11, 19);
mentalisme (Fra.) (11, 17, 19); Mentalismus
(Alm.) (11, 19)
anlıksal dizgebilim psycho-systématique
(Fra.) (8)
anlıksal imge image mentale (Fra.) (17)
anma töreni ihtifal (T/e) (1)
anmak yâd etmek (T/e) (1)
anmalık mansiyon (T/e) (1)
anne kökenli (ad) matronymic (İng.) (2)
ansızın ani (T/e) (1); fücceten (T/e) (1)
ant ahit (T/e) (1); peyman (T/e) (1); yemin (T/e)
(1)
ant içmek ahdetmek (T/e) (1); yemin etmek
(T/e) (1)
antlaşma ahit (T/e) (1); antant (T/e) (1);
muahede (T/e) (1); pakt (T/e) (1)
antlaşma yapmak akdetmek (T/e) (1)
antlaşmak ahitleşmek (T/e) (1)
apaçık ayan beyan (T/e) (1)
apansız aniden (T/e) (1)
ara fasıla (T/e) (1); haftaym (T/e) (1); mesafe
(T/e) (1); meyan (T/e) (1); mola (T/e) (1)
ara biçim sub-morpheme (İng.) (5)
ara bölge tampon bölge (T/e) (1)
ara devlet tampon devlet (T/e) (1)
ara dil interlanguage (İng.) (2, 7, 12, Y)
ara dilbilgisi interim grammar (İng.) (7)
ara düzey interlevel (İng.) (2)
ara seçimi kısmi seçim (T/e) (1)
ara sıra bazen (T/e) (1); bazı bazı (T/e) (1)
ara soru buffer question (İng.) (4)
ara tümcecik interjected clause (İng.) (2)
ara ünlü abnormal vowel (İng.) (2);
intermediate vowel (İng.) (2)
ara ünsüz kümesi interlude (İng.) (2)
ara verme pause (Fra.) (9)
ara vermeden fasılasız (T/e) (1); muttasıl (T/e)
(1)
ara vermeksizin mütemadiyen (T/e) (1)
ara yapı intermediate structure (İng.) (11, 19);
Türkçe Terim ve Sözcükler TTS—Dilbilim
1. Derleme
structure intermédiaire (Fra.) (11, 19);
Zwischenstruktur (Alm.) (11, 19)
ara()tümce parenthetical clause (İng.) (2, 11,
19)
ara()yapı Intermediärstruktur (Alm.) (11, 19)
araba imecesi car pool (İng.) (16)
arabalık garaj (T/e) (1)
arabozan munafık (T/e) (1); müzevir (T/e) (1)
arabozanlık munafıklık (T/e) (1)
arabozucu fesat (T/e) (1); fesatçı (T/e) (1)
arabozuculuk fesatçılık (T/e) (1); munafıklık
(T/e) (1)
arabozukluğu nifak (T/e) (1)
aracı ajan (T/e) (1); komisyoncu (T/e) (1); means
(İng.) (18); mediator (İng.) (5); Mittel (Alm.) (18);
mutavassıt (T/e) (1); simsar (T/e) (1); vasıta
(T/e) (1)
aracı ettiren mediating causer (İng.) (5)
aracı manav kabzımal (T/e) (1)
aracılığıyla (Lat. önek) per- (T/e) (1)
aracılık delalet (T/e) (1); tavassut (T/e) (1)
aracılık akçası komisyon (T/e) (1)
aracılık etmek tavassut etmek (T/e) (1)
aracılık kuramı mediation theory (İng.) (7)
aracı-yapan actor (İng.) (5); doer (İng.) (5)
araç instrument(al) (İng.) (5); vasıta (T/e) (1)
araç durumu Instrumentalis (Alm.) (11, 19);
instrumental (Fra.) (11, 19); instrumental (İng.)
(2, 11, 19); instrumental case (İng.) (7)
araç gereç değerlendirme evaluation of
materials (İng.) (7); materials evaluation (İng.)
(7)
araç güdülemesi instrumental motivation
(İng.) (7)
araç işlevi instrumental function (İng.) (7)
araççılık enstrümantalizm (T/e) (1)
araçlar vesait (T/e) (1)
araçlı sesbilgisi instrumental phonetics (İng.)
(2)
araçlı-ders uygulaması object-lesson
technique (İng.) (12)
araçlık eylem instrumentative verb (İng.) (2)
araçlık güdülenmesi instrumental
motivation (İng.) (3)
araçlık işlevi instrumental function (İng.) (2)
araçsal güdülenme instrumental motivation
(İng.) (Y)
arada bazen (T/e) (1)
arada bir bazen (T/e) (1); bazı bazı (T/e) (1)
aradil yanlışı interlingual error (İng.) (7)
aragezinek fuaye (T/e) (1)
aralama insertion (İng.) (12)
aralı fasılalı (T/e) (1)
aralık espas (T/e) (1); fasıla (T/e) (1); interval
(İng.) (4); range (İng.) (4); space (İng.) (2)
aralık (ayı) kânunuevvel (T/e) (1)
aralık ölçüsü interval scale (İng.) (4)
173
aralıklı espase (T/e) (1); fasılalı (T/e) (1);
periyodik (T/e) (1)
aralıksız fasılasız (T/e) (1)
arama taharri (T/e) (1)
arası (Lat. önek) inter- (T/e) (1)
arasında ila (T/e) (1)
arasından (Lat. önek) trans- (T/e) (1)
arasından (Yun. önek) dia- (T/e) (1)
araştırıp bulma tedarik (T/e) (1)
araştırıp bulmak tedarik etmek (T/e) (1)
araştırma etüt (T/e) (1); research (İng.) (7);
taharri (T/e) (1); tetebbu (T/e) (1); tetkik (T/e) (1)
araştırma becerileri study skills (İng.) (7)
araştırmak tetebbu etmek (T/e) (1); tetkik
etmek (T/e) (1)
aratümce cümle-i mutanza (T/e) (11); incisé
(Fra.) (11, 19); proposition incidente (Fra.) (11,
19); Schaltsatz (Alm.) (11, 19)
araya girme intervention (Fra.) (9); tavassut
(T/e) (1)
araya girmek tavassut etmek (T/e) (1)
arayığımlık antrepo (T/e) (1)
ardı ardına gelen müselsel (T/e) (1)
ardı sıra akabinde (T/e) (1); müteakıben (T/e) (1)
ardı sıra gelen müteakıp (T/e) (1)
ardıl halef (T/e) (1); müteakıp (T/e) (1)
ardıl (lonca ve tarikatlarda) halife (T/e) (1)
ardıl sınav geçerlemesi a posteriori test
validation (İng.) (4)
ardından akabinde (T/e) (1)
ardışık çiftler adjacency pairs (İng.) (12)
ardışıklık concatenation (İng.) (2); succession
(İng.) (2)
argın mecalsiz (T/e) (1)
argo Argot (Alm.) (10, 11, 19); argot (Fra.) (10,
11, 17, 19); argot (İng.) (2, 15, 19); cant (İng.)
(2); Gaunersprache (Alm.) (11, 19); lingo (İng.)
(2); slang (İng.) (2, 10, 11, 19)
arı has (T/e) (1); münezzeh (T/e) (1); pak (T/e) (1);
pirüpak (T/e) (1); pur (Fra.) (19); pure test (İng.)
(19); rein (Alm.) (19); sade (T/e) (1)
arık zayıf (T/e) (1)
arıklık zafiyet (T/e) (1)
arıksayış litote (Fra.) (11, 19); Litotes (Alm.) (11,
19); litotes (İng.) (11, 19); za'f-ı suri (T/e) (11)
arılama tenzih (T/e) (1)
arılaştırma tasfiye (T/e) (1)
arınmak temizlenmek (T/e) (1)
arıtıcı deterjan (T/e) (1)
arıtılmış yağ rafine (T/e) (1)
arıtımevi rafineri (T/e) (1); tasfiyehane (T/e) (1)
arıtımyeri rafineri (T/e) (1)
arıtma idealization (İng.) (2)
arıtmak temizlemek (T/e) (1)
ark kanal (T/e) (1)
arka iltimas (T/e) (1); mabat (T/e) (1); peş (T/e)
(1); torpil (T/e) (1)
2. Bölüm: Türkçeden Kaynak Dile
arka arkaya gelmek teselsül etmek (T/e) (1)
arkabölge hinterlant (T/e) (1)
arkadan müteakıben (T/e) (1)
arkadan gelen müteakıp (T/e) (1)
arkadan görü vision par derrière (Fra.) (9)
arkadaş ahbap (T/e) (1); birader (T/e) (1); yâran
(T/e) (1); yâren (T/e) (1)
arkadaş kümesi içinde öğretim peer
teaching (İng.) (3)
arkadaşlık refakat (T/e) (1); ünsiyet (T/e) (1);
yârenlik (T/e) (1)
arkası kesilmek inkıtaa uğramak (T/e) (1)
arkasından gıyabında (T/e) (1)
arkdüzen kanalizasyon (T/e) (1)
armağan hediye (T/e) (1)
art back (İng.) (2, 11, 13, 19); hinter (Alm.) (11,
19); non-anterior (İng.) (2); post- (İng.) (12);
post- (T/e) (1); postérieur (Fra.) (11, 17, 19)
art arda gelen mütevali (T/e) (1)
art çıkarımlı ‗l‘ dark ‘l’ (İng.) (2)
art damak kapanmalı velic closure (İng.) (2)
art dişyuvasıl dorso alveolar (İng.) (2)
art oturum post-session (İng.) (12)
art sınav post test (İng.) (7); post-test (İng.) (4)
art ünlü back vowel (İng.) (2, 7); dark vowel
(İng.) (2)
artağan bereketli (T/e) (1)
artağanlık bereket (T/e) (1)
artalan background (İng.) (Y)
artalan bilgisi background information (İng.)
(7, Y)
artalan taraması review of literature (İng.) (Y)
artan baki (T/e) (1)
artar faiz (T/e) (1)
artçıl a posteriori (İng.) (Y)
artdamak velum (İng.) (2, 7)
artdamak çıkışlı velarised (İng.) (2)
artdamaksıl Gaumensegellaut (Alm.) (11, 19);
Hintergaumenlaut (Alm.) (11); Postpalatal
(Alm.) (11, 19); post-palatal (Fra.) (19);
postpalatale (Fra.) (8, 11, 19); vélaire (Fra.) (8,
11, 19); Velar (Alm.) (11, 19); velar (İng.) (2, 7,
11, 19)
artdamaksıllaşma velarisation (İng.) (2)
artdamaksıllaşmış retracted (İng.) (2)
artdişyuvasıl postalvéolaire (Fra.) (8)
artgönderim anaphora (İng.) (2, 7); anaphoric
reference (İng.) (2)
artgönderim (metinbilim) anaphore (Fra.) (9)
artgönderimsel anaphorique (Fra.) (9)
artgönderimsel gönderge référence
anaphorique (Fra.) (9)
artgörümlü rétrospectif (Fra.) (8, 19);
retrospective (İng.) (2, 19); retrospektiv (Alm.)
(19)
artı pozitif (T/e) (1); pozitif (T/e) (1); zait (T/e) (1)
artı yük pozitif (T/e) (1)
174
artı yüklü pozitif (T/e) (1)
artık redundant (İng.) (2, 13)
artık bilgiyi silme redundant information
deletion (İng.) (5)
artık öge floating element (İng.) (2)
artıkbilgi redondance (Fra.) (10, 11, 17, 19);
redundancy (İng.) (8, 10, 11, 19); Redundanz
(Alm.) (10, 11, 19)
artıklık redundancy (İng.) (2, 5, 7, 16)
artıklık derecesi comparative (İng.) (11, 19);
Komparativ (Alm.) (11, 19); mukayese
derecesi (T/e) (11)
artıklık derecesi comparatif (Fra.) (11, 19)
artıkyıl senei kebise (T/e) (1)
artırım tasarruf (T/e) (1); zam (T/e) (1)
artırma mezat (T/e) (1); müzayede (T/e) (1)
artırmak iktisat etmek (T/e) (1); tasarruf
etmek (T/e) (1)
artırmalı satış mezat (T/e) (1)
artış accretion (İng.) (2)
artıuç anot (T/e) (1)
artlama enjambement (Fra.) (9)
artmış fazla (T/e) (1)
artsürel anlatma narration ultérieure (Fra.) (9)
artsürem Diachronie (Alm.) (11, 19);
diachronie (Fra.) (11, 17, 19); diachronie (Fra.)
(8, 10); diachrony (İng.) (11, 19)
artsüremli diachronic (İng.) (2, 10, 11, 19, Y);
diachronique (Fra.) (10, 17, 19); diachronisch
(Alm.) (10, 11, 19)
artsüremli dilbilim diachronic linguistics
(İng.) (2, 11, 19); diachronische
Sprachwissenschaft (Alm.) (11, 19);
linguistique diachronique (Fra.) (8, 11, 17, 19)
artsüremlilik Diachronie (Alm.) (10, 19);
diachronie (Fra.) (8, 10); diachrony (İng.) (10,
19)
artünlüleşme backing (İng.) (2)
art-yapım back formation (İng.) (2)
artzamanlı diachronique (Fra.) (10);
diachronisch (Alm.) (10, 18)
artzamanlı (art zamanlı) diachronic (İng.) (2,
10, 18)
artzamanlı dilbilim diachronic linguistics
(İng.) (7)
artzamanlılık Diachronie (Alm.) (10);
diachronie (Fra.) (10); diachrony (İng.) (10)
asal cardinal (İng.) (2); esas (T/e) (1); esasi (T/e)
(1)
asal ad substantive noun (İng.) (2)
asal belirtecimsi adjunct (İng.) (7)
asal sayı cardinal number (İng.) (2, 7)
asal ses cardinal sound (İng.) (2, 11, 19);
Kardinallaut (Alm.) (11, 19); son cardinal (Fra.)
(11, 19)
asal ünlü cardinal vowel (İng.) (2)
asalak parazit (T/e) (1); tufeyli (T/e) (1)
Türkçe Terim ve Sözcükler TTS—Dilbilim
1. Derleme

asalakbilim parazitoloji (T/e) (1) aşınma erozyon (T/e) (1)

ası afiş (T/e) (1) aşırı fahiş (T/e) (1); hâd (T/e) (1); hiper- (T/e) (1);
asıda kalmış muallak (T/e) (1) müfrit (T/e) (1)
asık (Yüz) abus (T/e) (1) aşırı çok fazla (T/e) (1)
asıl belirtecimsi adjunct (İng.) (3) aşırı devriklik hyperbate (Fra.) (19);
asıl dil primary language (İng.) (7) Hyperbaton (Alm.) (19); hyperbaton (İng.) (19)
asıl eylem full verb (İng.) (2, 7) aşırı düzeltilmiş biçim hyper form (İng.) (2)
asıl tümel substantive universal (İng.) (2) aşırı düzeltim hypercorrection (İng.) (7, 15)
asıl vurgu primary accent (İng.) (2) aşırı düzeltmecilik hypercorrection (İng.) (2)
asılı muallak (T/e) (1) aşırı genelleme overgeneralisation (İng.) (2);
asıltı süspansiyon (T/e) (1) overgeneralization (İng.) (3, 7)
askerlik görevi muvazzaf hizmet (T/e) (1) aşırı genişletme over-extension (İng.) (7)
askerlik öğrenimi talim (T/e) (1) aşırı gitmek haddini aşmak (T/e) (1); ifrata
askı portmanto (T/e) (1) kaçmak (T/e) (1)
askıda muallak (T/e) (1) aşırı istek ihtiras (T/e) (1)
askılık portmanto (T/e) (1) aşırı kurallaştırma over-regularization (İng.)
askıyeri vestiyer (T/e) (1) (7)
ast madun (T/e) (1) aşırılık ifrat (T/e) (1)
aşağı kata- (T/e) (1) aşıt viyadük (T/e) (1)
aşağı görmek hakir görmek (T/e) (1) aşkın fazla (T/e) (1); mütecaviz (T/e) (1);
aşağı görülen hakir (T/e) (1) transandan (T/e) (1)
aşağı yukarı tahminen (T/e) (1); takriben (T/e) aşkınlık transandans (T/e) (1)
(1) aşlık zahire (T/e) (1)
aşağılama hakaret (T/e) (1); tahkir (T/e) (1) aşmak tecavüz etmek (T/e) (1)
aşağılamak hakaret etmek (T/e) (1); tahkir at yarışı konkurhipik (T/e) (1)
etmek (T/e) (1) atacılık atavizm (T/e) (1)
aşağılayıcı deteriorativ (Alm.) (11); péjoratif ataerkil patriarkal (T/e) (1); pederşahi (T/e) (1)
(Fra.) (11, 19); pejorativ (Alm.) (11, 19); atak cüretkâr (T/e) (1); cüretli (T/e) (1)
pejorative (İng.) (2, 11, 19) ataklık cüret (T/e) (1)
aşağılık adi (T/e) (1); adilik (T/e) (1); rezil (T/e) (1); atalar ecdat (T/e) (1)
süfli (T/e) (1) atalar sözü proverbe (Fra.) (9)
aşağısama hakaret (T/e) (1) atama tayin (T/e) (1)
aşağısamak hakaret etmek (T/e) (1) atamak tayin etmek (T/e) (1)
aşağıya (Yun. önek) kata- (T/e) (1) atanmak tayin olmak (T/e) (1); tayin olunmak
aşama derece (T/e) (1); etap (T/e) (1); had (T/e) (T/e) (1)
(1); hierarchy (İng.) (2); hiyerarşi (T/e) (1); atardamar arter (T/e) (1); şiryan (T/e) (1)
merhale (T/e) (1); mertebe (T/e) (1); paye (T/e) atardamar bozukluğu arterit (T/e) (1)
(1); safha (T/e) (1) atasözü darbımesel (T/e) (1)
aşama aşama tedrici (T/e) (1) Atatürkçülük Kemalizm (T/e) (1)
aşama düzeni hiyerarşi (T/e) (1) ateşkes mütareke (T/e) (1)
aşama sırası hiyerarşi (T/e) (1) ateşli hararetli (T/e) (1)
aşamalama grading (İng.) (7); gradation (İng.) atılım atak (T/e) (1); hamle (T/e) (1)
(7) atış yeri poligon (T/e) (1)
aşamalanır gradable (İng.) (7) atkı kaşkol (T/e) (1)
aşamalanır sıfat gradable adjective (İng.) (7) atlanmış aralık accidental gap (İng.) (13)
aşamalı gradual (İng.) (2); tedrici (T/e) (1) atlı süvari (T/e) (1)
aşamalı düzey rank scale (İng.) (2) atma tart (T/e) (1)
aşamalı hedefler graded objectives (İng.) (4) atmak tart etmek (T/e) (1)
aşamalı karşıt anlamlılık graded antonymy atmalık jeton (T/e) (1)
(İng.) (2) atmık sperma (T/e) (1)
aşamalı yapı hierarchical structure (İng.) (2) atomcu yaklaşım atomistic approach (İng.) (7)
aşamasız karşıt anlamlılık ungraded atomculuk atomism (İng.) (2)
antonymy (İng.) (2) Avrupa Dil Sınavı Uzmanları Birliği ALTE
aşı ilkah (T/e) (1) (İng.) (4); Association of Language Testers in
aşılama ilkah (T/e) (1); telkin (T/e) (1) Europe (İng.) (4)
aşılamak telkin etmek (T/e) (1) Avrupa Konseyi Council of Europe (İng.) (7)
aşın düzeltmecilik overcorrection (İng.) (2) avunç teselli (T/e) (1)

175
2. Bölüm: Türkçeden Kaynak Dile
avunma teselli (T/e) (1)
avunmak müteselli olmak (T/e) (1)
avunmuş müteselli (T/e) (1)
avuntu teselli (T/e) (1)
avutmak teselli etmek (T/e) (1)
ay kamer (T/e) (1)
ayak foot (İng.) (2, 13); kadem (T/e) (1)
ayak altında kalmış payimal (T/e) (1)
ayak direme ısrar (T/e) (1); inat (T/e) (1);
taannüt (T/e) (1)
ayak diremek inat etmek (T/e) (1)
ayakbağı paybent (T/e) (1)
ayakkabı kundura (T/e) (1)
ayaklanma ihtilal (T/e) (1); isyan (T/e) (1)
ayaklık pedal (T/e) (1)
ayaktakımı dili cant (İng.) (2)
ayaktopu futbol (T/e) (1)
ayaküstü alaminüt (T/e) (1)
ayakyolu apteshane (T/e) (1); hela (T/e) (1);
kademhane (T/e) (1); tuvalet (T/e) (1)
ayartma iğfal (T/e) (1)
aybaşı âdet (T/e) (1)
ayça hilal (T/e) (1)
aydın entelektüel (T/e) (1); münevver (T/e) (1)
aydın karşıtlığı anti-entelektüalizm (T/e) (1)
aydıncılık entelektüalizm (T/e) (1)
aydınlatılmış münevver (T/e) (1)
aydınlatma tavzih (T/e) (1); tenvir (T/e) (1);
tenvirat (T/e) (1); nurani (T/e) (1); vuzuh (T/e)
(1); ziya (T/e) (1)
aydınlık fer (T/e) (1); nur (T/e) (1)
aygıt cihaz (T/e) (1)
ayıklama tasfiye (T/e) (1)
ayıklanma deselection (İng.) (16)
ayırabilirlik discriminability (İng.) (4)
ayıraç reaktif (T/e) (1)
ayıran geçerlik discriminant validity (İng.) (4)
ayırdedici madde işleyişi DIF (İng.) (4);
differential item functioning (İng.) (4)
ayırdına varmak fark etmek (T/e) (Y)
ayırıcı distinct (İng.) (8); distinctif (Fra.) (8, 10,
17, 19); distinctive (İng.) (2, 8, 11, 10, 18, 19);
distinktiv (Alm.) (10, 11, 18, 19); distinktives
Merkmal (Alm.) (10); pertinent (Fra.) (10);
relevant (İng.) (10); scale (İng.) (12)
ayırıcı birim unité distinctive (Fra.) (17)
ayırıcı geçerlik discriminant validity (İng.) (4)
ayırıcı işlev contrastive function (İng.) (13);
fonction distinctive (Fra.) (8, 17)
ayırıcı olmayan özellik nondistinctive
feature (İng.) (2)
ayırıcı özellik distinctive feature (İng.) (2, 8,
11, 13, 19); distinktives Merkmal (Alm.) (11);
feature cavity (İng.) (2); source feature (İng.)
(2); trait distinctif (Fra.) (11, 17, 19)
ayırıcı özellik yitimi distinctive feature
176
deletion (İng.) (13); distinctive feature loss
(İng.) (13); feature loss (İng.) (13)
ayırıcı özellikler protensity features (İng.) (2)
ayırıcılık discrimination (İng.) (4); pertinence
(Fra.) (10, 11); relevance (İng.) (10, 11);
Relevanz (Alm.) (10, 11)
ayırıcılık göstergesi discrimination index
(İng.) (4)
ayırma disjunction (İng.) (2); dissociation (Fra.)
(8); tahsis (T/e) (1); tecrit (T/e) (1); tefrik (T/e) (1)
ayırmak tahsis etmek (T/e) (1); tecrit etmek
(T/e) (1); tefrik etmek (T/e) (1)
ayırmak (başkalarından) izole etmek (T/e) (1)
ayırt etme temyiz (T/e) (1)
ayırt etmek tefrik etmek (T/e) (1); temyiz
etmek (T/e) (1)
ayırtaç alameti farika (T/e) (1); farika (T/e) (1)
ayırtı nüans (T/e) (1)
ayırtım rezerve (T/e) (1)
ayırtkan karakteristik (T/e) (1)
ayırtkanlaştırmak karakterize etmek (T/e) (1)
ayırtkanlık vermek karakterize etmek (T/e) (1)
ayırtman mümeyyiz (T/e) (1)
aykırı Anomal (Alm.) (11, 19); anomal (Fra.) (11,
19); anomalous (İng.) (2, 11, 19); counter (İng.)
(2); hilaf (T/e) (1); mugayir (T/e) (1); muhalif
(T/e) (1)
aykırı bağlama contrajunction (İng.) (2)
aykırı niteleyen dangling modifier (İng.) (2)
aykırı yazım cacography (İng.) (2)
aykırıcılar anomalists (İng.) (16)
aykırıcılık solecism (İng.) (2)
aykırıkanı paradoks (T/e) (1)
aykırıkçılık anomalist (İng.) (2)
aykırılık Anomalie (Alm.) (11, 19); anomalie
(Fra.) (11, 19); anomaly (İng.) (2, 11, 19);
contrast (İng.) (2, 10, 11, 19); contraste (Fra.)
(10, 11, 19); ihtilaf (T/e) (1); Kontrast (Alm.) (10,
11, 19); mugayeret (T/e) (1); muhalefet (T/e) (1)
aykırılık bağıntısı rapport de contraste (Fra.)
(17)
aykırılıkçı anomaliste (Fra.) (17)
aykırılıkçılar Anomalisten (Alm.) (11, 19);
anomalistes (Fra.) (11, 19); anomalists (İng.)
(11, 19)
ayla hale (T/e) (1)
aylak avare (T/e) (1)
aylık maaş (T/e) (1)
aymaz gafil (T/e) (1)
aymazlık gaflet (T/e) (1)
aynı şey fark etmez (T/e) (1)
ayraç mutarıza (T/e) (11); parantez (T/e) (1, 11);
Parenthese (Alm.) (19); parenthèse (Fra.) (11,
19); Parenthesis (Alm.) (11); parenthesis (İng.)
(2, 11, 19); Satzparenthese (Alm.) (11);
Schaltsatz (Alm.) (11); Zwischensatz (Alm.)
(11)
Türkçe Terim ve Sözcükler TTS—Dilbilim
1. Derleme
ayraç içinde antrparantez (T/e) (1)
ayraçlama bracketing (İng.) (2, 8, 11, 19);
Klammerdarstellung (Alm.) (11, 19);
Klammerung (Alm.) (11, 19); parenthétisation
(Fra.) (11, 19)
ayral istisnai (T/e) (1)
ayrallık istisna (T/e) (1)
ayralsız istisnasız (T/e) (1)
ayrı différent (Fra.) (8); istisnai (T/e) (1)
ayrı ayrı münferit (T/e) (1); müteferrik (T/e) (1)
ayrı bölge isolated area (İng.) (2)
ayrı cinsten heterogen (T/e) (1); heterojen (T/e)
(1)
ayrı yazım heterography (İng.) (2)
ayrı yazımlı heterograph (İng.) (2)
ayrı-bağlamlı coordinate (İng.) (12)
ayrıca antrparantez (T/e) (1)
ayrıcalık imtiyaz (T/e) (1)
ayrıcalıklı müstesna (T/e) (1)
ayrık discret (Fra.) (8, 10, 11, 17, 19); discrete
(İng.) (8, 10, 11, 19); diskret (Alm.) (10, 11, 19);
distinct (Fra.) (8); split (İng.) (2)
ayrık birim discrete unit (İng.) (2)
ayrık eylemlik split infinitive (İng.) (2)
ayrık geçişsizlik split intransitivity (İng.) (5)
ayrık gönderge réfèrent détaché (Fra.) (9)
ayrık nitelikli sınama discrete-point testing
(İng.) (4)
ayrık tümce cleft sentence (İng.) (2, 7)
ayrık tümcecik split clause (İng.) (2)
ayrık tümleç gerundial clause (İng.) (2)
ayrık uyum split harmony (İng.) (13)
ayrıklık discrétion (Fra.) (10); displacedness
(İng.) (16)
ayrıksı eksantrik (T/e) (1); istisnai (T/e) (1)
ayrıksılık istisna (T/e) (1)
ayrıksız bilaistisna (T/e) (1); istisnasız (T/e) (1)
ayrılarak (Lat. önek) de- (T/e) (1)
ayrılaşım disjonction (Fra.) (8)
ayrılık différence (Fra.) (8, 17); firak (T/e) (1);
firkat (T/e) (1); ihtilaf (T/e) (1); istisna (T/e) (1);
mübayenet (T/e) (1)
ayrılık acısı hicran (T/e) (1)
ayrılık kuramı difference theory (İng.) (3, 15)
ayrılım Dissimilation (Alm.) (11, 19);
dissimilation (Fra.) (11, 17, 19); dissimilation
(İng.) (11, 19); Entähnlichung (Alm.) (11, 19)
ayrılış firkat (T/e) (1)
ayrılma dissimilation (İng.) (13); terk (T/e) (1)
ayrılmak terk etmek (T/e) (1)
ayrım distinction (Fra.) (8); fark (T/e) (1, Y)
ayrımlanmak fark etmek (T/e) (1)
ayrımlaşma differenciation (İng.) (10, 11, 19);
différenciation (Fra.) (10, 11, 17, 19);
Differenzierung (Alm.) (10, 11, 19)
ayrımlı farklı (T/e) (1)
ayrımlılaşmak farklılaşmak (T/e) (1)
177
ayrımsal contrastif (Fra.) (11); contrastive (İng.)
(2, 11); differential (İng.) (10, 11, 19);
différentiel (Fra.) (8, 10, 11, 17, 19);
differentiell (Alm.) (10, 11, 19); kontrastiv
(Alm.) (11)
ayrımsal çözümleme differential analysis
(İng.) (2)
ayrımsal dilbilim contrastive linguistics (İng.)
(11); differential linguistics (İng.) (11, 19);
differentielle Linguistik (Alm.) (11, 19);
kontrastive Linguistik (Alm.) (11); linguistique
contrastive (Fra.) (11); linguistique
différentielle (Fra.) (11, 17, 19)
ayrımsal işlev fonction différentielle (Fra.) (8)
ayrımsamak fark etmek (T/e) (1)
ayrımsanmak fark edilmek (T/e) (1)
ayrımsızlaşma syncretism (İng.) (19);
Synkretismus (Alm.) (19)
ayrıntı detay (T/e) (1, Y); teferruat (T/e) (1)
ayrıntılar füru (T/e) (1); müfredat (T/e) (1);
tafsilat (T/e) (1); teferruat (T/e) (1)
ayrıntılarıyla anlatmak tafsilat vermek (T/e)
(1)
ayrıntılaşma delicacy (İng.) (2)
ayrıntılı etraflı (T/e) (1); mufassal (T/e) (1);
teferruatlı (T/e) (1)
ayrıntılı anlatmak tafsilat vermek (T/e) (1)
ayrıntılılık delicacy (İng.) (12)
ayrıntısız çevriyazı broad transcription (İng.)
(2); narrow transcription (İng.) (2)
ayrışık isolative (İng.) (16)
ayrışım disjonction (Fra.) (9); Dissimilation
(Alm.) (10); dissimilation (Fra.) (10);
dissimilation (İng.) (10); Entähnlichung (Alm.)
(10)
ayrışkan isolating (İng.) (8)
ayrışkan dil langue isolante (Fra.) (17)
ayrışkan diller Isolierende Sprachen (Alm.)
(10); isolating language (İng.) (10, 11, 19);
isolierende Sprachen (Alm.) (11, 19); langues
isolantes (Fra.) (10, 11, 19)
ayrışma divergence (İng.) (2)
ayrıştırıcı disjunctive (İng.) (2)
ayrıştırma decomposition (İng.) (2)
aytaç orateur (Fra.) (9)
aytam harangue (Fra.) (9)
aytamlık oratoire (Fra.) (9)
az cüzi (T/e) (1); nadir (T/e) (1)
az ayrımlı çift minimal pair (İng.) (3)
az başarılı under achiever (İng.) (4)
az bulunur nadir (T/e) (1)
az görülen nadide (T/e) (1)
azaltıcı karşılaştırma downward comparison
(İng.) (2); inferior comparison (İng.) (2)
azaltma tahfif (T/e) (1)
azar tekdir (T/e) (1)
azar azar ceste ceste (T/e) (1); peyderpey (T/e)
2. Bölüm: Türkçeden Kaynak Dile
(1); tedricen (T/e) (1)
azar azar (yapılan) perakende (T/e) (1)
azarlama tekdir (T/e) (1)
azarlamak tekdir etmek (T/e) (1)
azdırma tahriş (T/e) (1)
baba peder (T/e) (1)
baba kökenli ad patronymic (İng.) (2)
babasız yetim (T/e) (1)
bacı hemşire (T/e) (1)
bağ rabıt (T/e) (1)
bağdaşık compatible (Fra.) (19); compatible
(İng.) (19); kompatibel (Alm.) (19)
bağdaşıklık coherence (İng.) (2, 7); cohesion
(İng.) (Y); cohésion (Fra.) (9); correlation (İng.)
(2)
bağdaşıklık ilişkisi lien cohésif (Fra.) (9)
bağdaşım combinaison (Fra.) (9); insicam (T/e)
(1)
bağdaşma compatibilité (Fra.) (19);
compatibility (İng.) (2, 19); Kompatibilität
(Alm.) (19)
bağdaşmak imtizaç etmek (T/e) (1)
bağdaşmazlık Inkompatibilität (Alm.) (19);
incompatibilité (Fra.) (19); incompatibility
(İng.) (2, 19)
bağdaştırma projection (İng.) (16)
bağdaştırma belirtkesi mark of correlation
(İng.) (2)
bağdaştırmak telif etmek (T/e) (1)
bağıl nispi (T/e) (1)
bağıllılık izafiyet (T/e) (1)
bağım tabiiyet (T/e) (1)
bağımlanma Subordination (Alm.) (19);
subordination (Fra.) (19); subordination (İng.)
(19)
bağımlayıcı subordinator (İng.) (7)
bağımlı abhängig (Alm.) (11, 19); angaje (T/e)
(1); bound (İng.) (2, 13); dépendant (Fra.) (11,
19); Dependens (Alm.) (11, 19); dependent
(İng.) (11, 19); included (İng.) (2); literal (İng.) (2);
subordonné (Fra.) (11); subordonnée (Fra.) (8);
tabi (T/e) (1)
bağımlı biçim bound form (İng.) (7, 8, 11, 19);
forme liée (Fra.) (11, 19); gebundene Form
(Alm.) (11, 19)
bağımlı biçimbirim bound morpheme (İng.) (7)
bağımlı çeviri literal translation (İng.) (2)
bağımlı değişken dependent variable (İng.) (4,
7)
178
azıcık cüzi (T/e) (1)
azık kumanya (T/e) (1)
azınlık ekalliyet (T/e) (1)
azınlık dili minority language (İng.) (2, 7)
bağımlı madde item dependence (İng.) (4)
bağımlı olmak tabi olmak (T/e) (1)
bağımlı sıralı tümce beigeordneter Satz
(Alm.) (11); coordinate sentence (İng.) (11);
koordinierter Satz (Alm.) (11); proposition
coordonnée (Fra.) (11); tertipli cümle (T/e) (11)
bağımlı tümcecik hypotactic clause (İng.) (2);
subordinate clause (İng.) (7)
bağımlı yapı biçimi functor (İng.) (2)
bağımlılık boundedness (İng.) (2); connection
(İng.) (11); connexion (Fra.) (8); dépendance
(Fra.) (19); dependence (İng.) (2); dependency
(İng.) (19); Dependenz (Alm.) (19); dipendenza
(İta.) (8); Konnexion (Alm.) (11); tabiiyet (T/e) (1)
bağımsal dilbilgisi Abhängigkeitsgrammatik
(Alm.) (11, 19); dependency grammar (İng.) (2,
7, 11, 19); Dependenzgrammatik (Alm.) (11,
19); grammaire de(s) dépendances (Fra.) (11,
19)
bağımsal dilbilgisi grammaire formelle (Fra.)
(11)
bağımsız autonome (Fra.) (11, 19); free (İng.) (2,
11, 13, 19); frei (Alm.) (11, 19); independent
(İng.) (2); müstakil (T/e) (1); serbest (T/e) (1)
bağımsız biçim forme libre (Fra.) (11, 19); free
form (İng.) (2, 7, 8, 11, 19); freie Form (Alm.)
(11, 19)
bağımsız çeviri free translation (İng.) (7)
bağımsız değişim free variation (İng.) (2, 7, 13)
bağımsız değişken independent variable
(İng.) (4, 7)
bağımsız madde discrete item (İng.) (4); item
independence (İng.) (4)
bağımsız öğrenme autonomous learning
(İng.) (7)
bağımsız seçenek free alternant (İng.) (2)
bağımsız sıralı tümce juxtaposed compound
sentence (İng.) (2); juxtaposed sentence (İng.)
(11, 19); juxtaposierter Satz (Alm.) (11, 19);
proposition juxtaposée (Fra.) (11, 19)
bağımsız tümce independent clause (İng.) (11,
19); müstakil cümle (T/e) (11); proposition
indépendante (Fra.) (11, 19); unabhängiger
Satz (Alm.) (11, 19)
bağımsız tümcecik independent clause (İng.)
(2, 7)
bağımsız yaklaşım discrete point approach
(İng.) (4)
bağımsızlık istiklal (T/e) (1)
bağıntı Beziehung (Alm.) (18, 19); contact (Fra.)
Türkçe Terim ve Sözcükler TTS—Dilbilim
1. Derleme
(9); correlation (İng.) (2, 4, 7); izafet (T/e) (1);
izafiyet (T/e) (1); nispet (T/e) (1); rapport (Fra.)
(8, 10, 11, 17, 19); Relation (Alm.) (10, 11, 19);
relation (Fra.) (8, 10, 11, 17, 19); relation (İng.)
(2, 8, 10, 11, 18, 19); rölativite (T/e) (1)
bağıntı bağlacı conjonction de subordination
(Fra.) (9)
bağıntı ilkesi maxim of relation (İng.) (2)
bağıntı katsayısı correlation coefficient (İng.)
(4, 7)
bağıntı kuramı relevance theory (İng.) (7)
bağıntı öğesi connecteur (Fra.) (9)
bağıntıcılık rölativizm (T/e) (1)
bağıntılama connection (İng.) (19); connexion
(Fra.) (19); Konnexion (Alm.) (19)
bağıntılayan connecteur (Fra.) (9, 19);
connective (İng.) (19); Konnektiv (Alm.) (19)
bağıntılayıcı correlative (İng.) (2)
bağıntılı izafi (T/e) (1); nispi (T/e) (1); relatif (T/e)
(1); relevant (İng.) (2)
bağıntılı söylem connected discourse (İng.) (2)
bağıntılılık izafiyet (T/e) (1)
bağıntısız irrelevant (İng.) (2)
bağış hibe (T/e) (1); ihsan (T/e) (1); teberru (T/e)
(1)
bağışık muaf (T/e) (1, Y)
bağışıklık muafiyet (T/e) (1, Y); muaflık (T/e) (1,
Y)
bağışıt özür (T/e) (1)
bağışlama af (T/e) (1)
bağışlamak affetmek (T/e) (1); hibe etmek (T/e)
(1)
bağışlatıcı neden mazeret (T/e) (1)
bağışlayın pardon (T/e) (1)
bağışlayınız pardon (T/e) (1)
bağışta bulunmak hibe etmek (T/e) (1);
teberru etmek (T/e) (1)
bağıt akit (T/e) (1)
bağlaç Bindewort (Alm.) (10, 11, 19);
conjonction (Fra.) (8, 10, 11, 17, 19);
conjunction (İng.) (2, 7, 10, 11, 13, 19);
Konjunktion (Alm.) (10, 11, 19); rabıt (T/e) (11)
bağlaç dışı asyndetic (İng.) (2)
bağlaç dışı sıralama asyndetic coordination
(İng.) (2)
bağlaç dışılık asyndeton (İng.) (2)
bağlaç görevli zarf introductory adverb (İng.)
(2)
bağlaçlı birleşim hypotaxis (İng.) (2)
bağlaçlı yapı syndeton (İng.) (2)
bağlaçlık conjunct (İng.) (2, 7)
bağlaçsız asyndetic (İng.) (2)
bağlaçsız birleşim parataxis (İng.) (2)
bağlağı baraj (T/e) (1)
bağlam context (İng.) (2, 7, 10, 11, 13, 15, 19,
Y); contexte (Fra.) (8, 9, 10, 11, 17, 19); demet
(T/e) (1); jonction (Fra.) (9); kontekst (T/e) (1);
179
Kontext (Alm.) (10, 11, 19); strophe (Fra.) (9)
bağlam duyarlı context sensitive (İng.) (2)
bağlama conjunction (İng.) (12); connection
(İng.) (2); ilhak (T/e) (1); jonction (Fra.) (8, 11,
19); junction (İng.) (2, 11, 19); Junktion (Alm.)
(11, 19)
bağlama (aylık) tahsis (T/e) (1)
bağlama (bir şeye izafe (T/e) (1)
bağlama bağlı context-restricted (İng.) (11,
19); context-sensitive (İng.) (11, 19);
kontextabhängig (Alm.) (11, 19);
kontextsensitiv (Alm.) (11, 19)
bağlama bağlı dépendant du contexte (Fra.)
(11, 19)
bağlama çizgisi ligne de connection (Fra.) (8)
bağlama sağlamlığı strength of linkage (İng.)
(2)
bağlamak angaje etmek (T/e) (1); ilhak etmek
(T/e) (1); izafe etmek (T/e) (1); talik etmek (T/e)
(1)
bağlamak (aylık) tahsis etmek (T/e) (1)
bağlamdan bağımsız context free (İng.) (2);
context-free (İng.) (8, 11, 19); indépendant du
contexte (Fra.) (11, 19); kontextfrei (Alm.) (11,
19); kontextunabhängig (Alm.) (11, 19)
bağlamla sınırlı context restricted (İng.) (2)
bağlamlama contextualisation (İng.) (2)
bağlamlı dizin concordance (İng.) (11, 19);
Konkordanz (Alm.) (11, 19)
bağlamlı dizin concordance (Fra.) (11, 19)
bağlamsal contextual (İng.) (12); contextuel
(Fra.) (17)
bağlamsal anlam contextual meaning (İng.)
(7)
bağlamsal çıkarım inférence contextuelle
(Fra.) (9)
bağlamsal değişke variante contextuelle
(Fra.) (17)
bağlamsal dilbilim pragmatics (İng.) (16)
bağlanmak angaje olmak (T/e) (1); intisap
etmek (T/e) (1)
bağlantı agglutination (İng.) (2); angajman
(T/e) (1); Beziehung (Alm.) (18); irtibat (T/e) (1);
manşon (T/e) (1); rabıt (T/e) (1); relation (Fra.)
(17); relation (İng.) (18)
bağlantılı agglutinative (İng.) (2);
enterkonnekte (T/e) (1); koordine (T/e) (1)
bağlantılı dil agglutinating language (İng.) (7)
bağlantılı diller agglutinated languages (İng.)
(2); agglutinating languages (İng.) (19);
agglutinative languages (İng.) (19);
agglutinierende Sprachen (Alm.) (19);
anfügende Sprachen (Alm.) (19); anleimende
Sprachen (Alm.) (19); langues agglutinantes
(Fra.) (19)
bağlantılı konuşma connected speech (İng.)
(2)
bağlantılıdizge enterkonnekte sistem (T/e) (1)
2. Bölüm: Türkçeden Kaynak Dile

bağlantısız bloksuz (T/e) (1) bakışımsız asimetrik (T/e) (1)

bağlaşık corrélat (Fra.) (19); correlate (İng.) (19); bakışımsızlık asimetri (T/e) (1); asymmetry
correlative (İng.) (2); homogen (T/e) (1); (İng.) (2)
homojen (T/e) (1); Korrelat (Alm.) (19); baklagiller bakliye (T/e) (1)
müttefik (T/e) (1) balad ballade (Fra.) (9)
bağlaşıklık cohesion (İng.) (2, 7); ittifak (T/e) (1) balık ezmesi ançüez (T/e) (1)
bağlaşıklık kurmak ittifak etmek (T/e) (1) baltalama sabotaj (T/e) (1)
bağlaşım cohesion (İng.) (12); connectivity baltalamak sabote etmek (T/e) (1)
(İng.) (12) baltalayıcı sabotajcı (T/e) (1)
bağlaşma ittifak (T/e) (1) barınak ikametgâh (T/e) (1); pansiyon (T/e) (1);
bağlaşmak ittifak etmek (T/e) (1) tahaffuz yeri (T/e) (1)
bağlayıcı connective (İng.) (2, 7); connector barınakçı pansiyoncu (T/e) (1); pansiyonculuk
(İng.) (2); jonctif (Fra.) (8, 11, 19); junctive (İng.) (T/e) (1)
(2, 11, 19); Junktiv (Alm.) (11, 19) barındırma ibate (T/e) (1)
bağlayıcı biçimbirim linking morpheme (İng.) barınıcı pansiyoner (T/e) (1)
(2) barınma tahaffuz (T/e) (1)
bağlayıcı eylem linking verb (İng.) (7) barış hazar (T/e) (1); sulh (T/e) (1)
bağlayıcı öge joncteur (Fra.) (9) barışçı sulhperver (T/e) (1)
bağlayıcılık connectivity (İng.) (2) barışlandırma pasifikasyon (T/e) (1)
bağlı mensup (T/e) (1); mukayyet (T/e) (1); barışsever sulhperver (T/e) (1)
mülhak (T/e) (1); sadakatli (T/e) (1); sadık (T/e) bark apartman (T/e) (1)
(1); tabi (T/e) (1) barok baroque (Fra.) (9)
bağlıbağış vakıf (T/e) (1) basamak derece (T/e) (1); kademe (T/e) (1);
bağlıbağış belgiti vakfiye (T/e) (1) mertebe (T/e) (1)
bağlıbağış kurumu vakıf (T/e) (1) basamak basamak tedrici (T/e) (1)
bağlıbağışlar evkaf (T/e) (1) basamaklı tedrici (T/e) (1)
bağlılaşık corrélatif (Fra.) (11, 19); correlative basamaklı okuma kitabı graded reader (İng.)
(İng.) (11, 19); korrelativ (Alm.) (11, 19) (7)
bağlılaşım correlation (İng.) (8, 11, 19); basan tabi (T/e) (1)
corrélation (Fra.) (8, 17, 19); Korrelation (Alm.) bası tabı (T/e) (1)
(11, 19) basıcı tabi (T/e) (1)
bağlılık Hypotaxe (Alm.) (19); hypotaxe (Fra.) basık dağılım platokurtic distribution (İng.) (4)
(19); hypotaxis (İng.) (19); merbutiyet (T/e) (1); basılı matbu (T/e) (1)
sadakat (T/e) (1) basılmış matbu (T/e) (1)
bağnaz fanatik (T/e) (1); mutaassıp (T/e) (1) basım edisyon (T/e) (1)
bağnazlık fanatizm (T/e) (1); taassup (T/e) (1) basım işletmeciliği matbaacılık (T/e) (1)
bağrışma velvele (T/e) (1) basımcı matbaacı (T/e) (1); tabi (T/e) (1)
bakaç vizör (T/e) (1) basımcılık matbaacılık (T/e) (1)
bakan nazır (T/e) (1) basımevi matbaa (T/e) (1)
bakan (sayrıya) müdavi (T/e) (1) basın matbuat (T/e) (1)
bakanlar kurulu kabine (T/e) (1) basınç tazyik (T/e) (1)
bakı fal (T/e) (1) basınçölçer barometre (T/e) (1)
bakıcı falcı (T/e) (1) basıölçer manometre (T/e) (1)
bakıcı dili caretaker speech (İng.) (12) basitleştirilmiş okuma kitabı simplified
bakıcı konuşması caretaker speech (İng.) (3, reader (İng.) (7)
7) baskı tabı (T/e) (1); tahakküm (T/e) (1); tazyik
bakım ihtimam (T/e) (1); revizyon (T/e) (1) (T/e) (1); zor (T/e) (1)
bakım odası revir (T/e) (1) baskı altına almak tahakküm etmek (T/e) (1)
bakımcı suvanyör (T/e) (1) baskı sayısı tiraj (T/e) (1)
bakımevi dispanser (T/e) (1); klinik (T/e) (1) baskı yönetimi istibdat (T/e) (1)
bakımından itibariyle (T/e) (1) baskılı otoriter (T/e) (1)
bakımyurdu fakirhane (T/e) (1) baskın otoriter (T/e) (1)
bakış nazar (T/e) (1) baskın dil dominant language (İng.) (15)
bakış açısı noktai nazar (T/e) (1) baskıya almak tahakküm etmek (T/e) (1)
bakışım simetri (T/e) (1) basma istila (T/e) (1); matbu (T/e) (1)
bakışımlı mütenazır (T/e) (1); simetrik (T/e) (1); basmak istila etmek (T/e) (1); tabetmek (T/e) (1)
symmetrical (İng.) (2) basmakalıp klasik (T/e) (1); klişe (T/e) (1);

180
Türkçe Terim ve Sözcükler TTS—Dilbilim
1. Derleme

stereotyped (İng.) (2) başlama bidayet (T/e) (1)

baş amir (T/e) (1); asli (T/e) (1); kafa (T/e) (1); ser başlama görünüşü aspect incohatif (Fra.) (9)
(T/e) (1); şef (T/e) (1) başlamalı Inchoativ (Alm.) (19); inchoatif (Fra.)
baş eğmek teslim olmak (T/e) (1) (19); inchoative (İng.) (19)
baş gösterme zuhur (T/e) (1) başlamalı eylem incohative verb (İng.) (7)
baş göstermek zuhur etmek (T/e) (1) başlamalı görünüş inceptive aspect (İng.) (2);
baş sesbirim archiphoneme (İng.) (13) inchoative (İng.) (2)
baş söz épigraphe (Fra.) (9) başlangıç bidayet (T/e) (1); initial (İng.) (2);
baş sözcük head (İng.) (2, 7) iptida (T/e) (1)
başa baş gelmek berabere kalmak (T/e) (1) başlangıç durumu situation initiale (Fra.) (9)
başa baş kalmak berabere kalmak (T/e) (1) Başlangıç Düzeyi İngilizce Sınavı PET (İng.)
başa kakma serzeniş (T/e) (1); takaza (T/e) (1) (4); Preliminary English Test (İng.) (4)
başarı achievement (İng.) (4); muvaffakiyet başlangıç görünüşü aspect ingressif (Fra.)
(T/e) (1) (19); ingressive Aktionsart (Alm.) (19);
başarı belgesi takdirname (T/e) (1) ingressive aspect (İng.) (19)
başarı notu pass mark (İng.) (4) başlangıç simgesi initial symbol (İng.) (8)
başarı sınavı achievement test (İng.) (4, 7) başlantı uvertür (T/e) (1)
başarılı muvaffak (T/e) (1); muvaffakiyetli (T/e) başlatıcı initiator (İng.) (2); starter (İng.) (12)
(1) başlatma initiation (İng.) (2, 12)
başarılı olmak muvaffak olmak (T/e) (1) başlatmalı inagressive (İng.) (2)
başarılı öğrenci incelemeleri good language başlayıcı müptedi (T/e) (1)
learner studies (İng.) (7) başlı bileşik sözcük endocentric compound
başarılılık muvaffakiyet (T/e) (1) (İng.) (13)
başarım performans (T/e) (1, Y) başlıca ezcümle (T/e) (1)
başarısız muvaffakiyetsiz (T/e) (1) başlık antet (T/e) (1); bone (T/e) (1); manşet (T/e)
başarısızlık failure (İng.) (4) (1); serpuş (T/e) (1)
başarmak muvaffak olmak (T/e) (1); başlık (Yazıda) serlevha (T/e) (1)
uhdesinden gelmek (T/e) (1) başlık koymak antet koymak (T/e) (1)
başat dominant (T/e) (1) başlıklı antetli (T/e) (1)
başatlık hâkimiyet (T/e) (1) başörtü eşarp (T/e) (1)
başbakan başvekil (T/e) (1) başparmaklılar primates (İng.) (16)
başbakanlık başvekâlet (T/e) (1) başsağlığı dileme taziye (T/e) (1)
başbuğ şef (T/e) (1) başsesbirim archiphoneme (İng.) (13)
başçı patron (T/e) (1) başsız bileşik sözcük exocentric compound
başdizgici sermürettip (T/e) (1) (İng.) (13)
başdizici sermürettip (T/e) (1) başsızlık anarşi (T/e) (1)
başı şişmek ambale olmak (T/e) (1) baştaki yarı ünlü initial glide (İng.) (2)
başıboş berduş (T/e) (1); derbeder (T/e) (1) baştan başa serapa (T/e) (1)
başından esasen (T/e) (1) baştan çıkarma iğfal (T/e) (1)
başka diğer (T/e) (1); sair (T/e) (1) baştanımaz anarşist (T/e) (1)
başka (Yun. önek) hetero- (T/e) (1) baştanımazlık anarchy (İng.) (16); anarşizm
başkalaşım istihale (T/e) (1) (T/e) (1)
başkalaşma istihale (T/e) (1) başvurmak müracaat etmek (T/e) (1); tevessül
başkaldıran asi (T/e) (1); isyancı (T/e) (1); serkeş etmek (T/e) (1)
(T/e) (1) başvuru müracaat (T/e) (1)
başkaldırıcı isyancı (T/e) (1); isyankâr (T/e) (1) başvuru (yapıt, kitap vb. için) referans (T/e)
başkaldırma isyan (T/e) (1) (1)
başkalık fark (T/e) (Y); mübayenet (T/e) (1) başvurucu müracaatçı (T/e) (1)
başkan reis (T/e) (1); şef (T/e) (1) başyapıt şaheser (T/e) (1)
başkanlık riyaset (T/e) (1) başyarış şampiyona (T/e) (1)
başkası gayr (T/e) (1) başyasa düstur (T/e) (1)
başkası değil aynı (T/e) (1) başyazar başmuharrir (T/e) (1); sermuharrir
başkent başşehir (T/e) (1); payitaht (T/e) (1) (T/e) (1)
başkişi (romanda kahraman (T/e) (1) başyazı başmakale (T/e) (1)
başkomutan başkumandan (T/e) (1) başyazman başkâtip (T/e) (1)
başkoşul farz (T/e) (1) batar zatürree (T/e) (1)
başlam (yasa, sözlük vb.) madde (T/e) (1) batı garp (T/e) (1)

181
2. Bölüm: Türkçeden Kaynak Dile
batılı garplı (T/e) (1)
batılıca alafranga (T/e) (1)
batılıcalık alafrangalık (T/e) (1)
batırma submersion (İng.) (12)
batkı iflas (T/e) (1)
batkın müflis (T/e) (1)
batkınlık iflas (T/e) (1)
batma inkıraz (T/e) (1)
bayağı âdeta (T/e) (1); adi (T/e) (1); müptezel
(T/e) (1); seviyesiz (T/e) (1)
bayağıca amiyane (T/e) (1)
bayağılık adilik (T/e) (1)
bayıltıcı anestezik (T/e) (1)
bayıltmak anestezi yapmak (T/e) (1)
bayındır mamur (T/e) (1)
bayındırlaşmak abad olmak (T/e) (1)
bayındırlaştırmak abad etmek (T/e) (1); imar
etmek (T/e) (1)
bayındırlık nafıa (T/e) (1); umran (T/e) (1)
bebek dili baby talk (İng.) (2)
bebek konuşması baby talk (İng.) (7)
beceri hüner (T/e) (1); skill (İng.) (2, 4)
beceri kazandırıcı çalışmalar skill getting
activities (İng.) (4)
beceri kullandırıcı çalışmalar skill using
activities (İng.) (4)
becerikli maharetli (T/e) (1); mahir (T/e) (1)
beceriklilik dirayet (T/e) (1)
beceriksiz âciz (T/e) (1)
beceriksizce âcizane (T/e) (1)
beceriksizlik aciz (T/e) (1)
beceriler skills (İng.) (7)
becermek uhdesinden gelmek (T/e) (1)
beden dili body language (İng.) (7)
beden eğitimi jimnastik (T/e) (1)
beğence takriz (T/e) (1)
beğeni gusto (T/e) (1); zevk (T/e) (1)
beğenilen makbul (T/e) (1)
beğenisel kavrayış appreciative
comprehension (İng.) (7)
beğenme tahsin (T/e) (1); takdir (T/e) (1)
beğenme/ beğenmemeyi gösteren eylem
verbe appréciatif (Fra.) (9)
beğenmek takdir etmek (T/e) (1)
bekinme ısrar (T/e) (1)
beklemesiz (tren) ekspres (T/e) (1)
beklenirlik expectancy (İng.) (12)
beklenmedik ani (T/e) (1)
beklenmedik olgu péripétie (Fra.) (9)
beklenti anticipation (İng.) (2)
beklenti kuramı expectancy theory (İng.) (7)
beklenti özne prolepsis (İng.) (2)
beklerulak postrestant (T/e) (1)
bekletim blokaj (T/e) (1)
bekletime alınmak bloke edilmek (T/e) (1)
bekletime almak bloke etmek (T/e) (1)
182
bekleyen muntazır (T/e) (1)
belekçilik klikçilik (T/e) (1)
belge doküman (T/e) (1); sertifika (T/e) (1);
şahadetname (T/e) (1); vesika (T/e) (1)
belgeç epithet (İng.) (11, 19); épithète (Fra.) (11,
19); Epitheton (Alm.) (11, 19)
belgegeçer faks (T/e) (Y); fax (İng.) (Y)
belgeleme dokümantasyon (T/e) (1); tevsik
(T/e) (1)
belgelemek tevsik etmek (T/e) (1)
belgeli definite (İng.) (2)
belgelik arşiv (T/e) (1)
belgesel dokümanter (T/e) (1)
belgeye bağlamak tevsik etmek (T/e) (1)
belgi şiar (T/e) (1)
belgili bestimmt (Alm.) (11, 19); défini (Fra.) (11,
19); definit (Alm.) (11, 19); definite (İng.) (11,
19); muayyen (T/e) (11)
belgisiz Indefinit (Alm.) (11); indéfini (Fra.) (11,
19); indefinit (Alm.) (19); indefinite (İng.) (2, 11,
19); müphem (T/e) (11); unbestimmt (Alm.) (11,
19)
belgisiz adıl indefinite pronoun (İng.) (11, 19);
müphem zamir (T/e) (11); pronom indéfini
(Fra.) (11, 19); unbestimmtes Fürwort (Alm.)
(11, 19); unbestimmtes Pronomen (Alm.) (11,
19)
belgisiz sıfat adjectif indéfini (Fra.) (11, 19);
indefinite adjective (İng.) (11, 19);
unbestimmtes Adjektiv (Alm.) (11, 19);
unbestimmtes Beiwort (Alm.) (11, 19)
belgit hüccet (T/e) (1); senet (T/e) (1)
belirgeçler conjunctions (İng.) (16)
belirgi sendrom (T/e) (1)
belirgin bariz (T/e) (1); distinctif (Fra.) (11); net
(T/e) (1); pertinent (Fra.) (8, 10, 17, 19); relevant
(Alm.) (19); relevant (İng.) (8, 19)
belirgin düzen ordre accusé (Fra.) (8)
belirginlik pertinence (Fra.) (8, 10, 11, 17, 19);
prominence (İng.) (2); relevance (İng.) (8, 10,
11, 19); Relevanz (Alm.) (19)
belirleme Determination (Alm.) (11, 19);
determination (İng.) (11, 19); détermination
(Fra.) (11, 19); Identifikation (Alm.) (11, 19);
identification (Fra.) (11, 17, 19); identification
(İng.) (11, 19); prédication (Fra.) (9); tayin (T/e)
(1)
belirleme kipleri mode signifying (İng.) (2)
belirlemek karakterize etmek (T/e) (1); tayin
etmek (T/e) (1)
belirlenen Determinat (Alm.) (11, 19);
determinated (İng.) (11); determination (İng.)
(11); determinatum (İng.) (2, 19); déterminé
(Fra.) (11, 19)
belirlenimci determinist (T/e) (1)
belirlenimcilik determinizm (T/e) (1)
belirlenmek tayin olmak (T/e) (1); tayin
Türkçe Terim ve Sözcükler TTS—Dilbilim
1. Derleme
olunmak (T/e) (1)
belirlenmiş fixed choice (İng.) (4); fixed ration
(İng.) (4)
belirleyen Determinant (Alm.) (19);
determinant (İng.) (2, 11, 19); déterminant
(Fra.) (9, 11, 19); Determinante (Alm.) (11);
determiner (İng.) (2)
belirleyici constitutive (İng.) (2); déictique (Fra.)
(9); determiner (İng.) (7, 8)
belirleyici gönderge référence déictique (Fra.)
(9)
belirli bestimmt (Alm.) (11, 19); défini (Fra.) (11,
19); definit (Alm.) (11, 19); definite (İng.) (2, 11,
19); muayyen (T/e) (1, 11)
belirli amaçlı dil language for specific
purposes (İng.) (12, Y)
Belirli Amaçlı İngilizce English for Specific
Purposes (İng.) (3)
belirli geçmiş zaman bestimmte
Vergangenheit (Alm.) (11, 19); passé défini
(Fra.) (11, 19); passé simple (Fra.) (9, 11, 19);
past definite (İng.) (11, 19); past perfect (İng.)
(11, 19); Perfekt (Alm.) (11, 19); Perfektum
(Alm.) (11); şuhudî mazi (T/e) (11)
belirli özellikler specific objectivity (İng.) (4)
belirli tanımlık definite article (İng.) (2, 7)
belirlilik definiteness (İng.) (2)
belirme tecelli (T/e) (1); tecessüm (T/e) (1);
tezahür (T/e) (1); tezahürat (T/e) (1)
belirmek tebarüz etmek (T/e) (1); tecessüm
etmek (T/e) (1); tezahür etmek (T/e) (1)
belirsiz ambig (Alm.) (19); ambigu (Fra.) (19);
ambiguous (İng.) (2, 7, 19); Indefinit (Alm.)
(11); indéfini (Fra.) (11, 19); indefinit (Alm.) (19);
indefinite (İng.) (2, 11, 19); müphem (T/e) (1,
11); unbestimmt (Alm.) (11, 19); nakli mazi
(T/e) (11)
belirsiz adıl indefinite pronoun (İng.) (7)
belirsiz geçmiş zaman passé indéfini (Fra.)
(11, 19); passé indéterminé (Fra.) (11, 19);
past indefinite (İng.) (11, 19); unbestimmte
Vergangenheit (Alm.) (11, 19)
belirsiz tanımlık indefinite article (İng.) (2, 7)
belirsizlik Ambiguität (Alm.) (11, 19);
ambiguïté (Fra.) (11, 19); ambiguity (İng.) (2, 7,
11, 12, 19); Doppelsinn (Alm.) (11, 19)
belirsizlik hoşgörüsü tolerance of ambiguity
(İng.) (7)
belirtecimsi adjunct (İng.) (2)
belirteç Adverb (Alm.) (11, 19); adverb (İng.) (2,
7, 10, 11, 13, 19); adverbe (Fra.) (8, 10, 11, 17,
19); Adverbium (Alm.) (10, 11); Umstandswort
(Alm.) (10, 11, 19); zarf (T/e) (1, 11)
belirteç niteleyeni adverbial modifier (İng.) (2)
belirteç öbeği adverbial expression (İng.) (2)
belirteç tümceciği adverbial clause (İng.) (2, 7)
belirteçleşme adverbialisation (Fra.) (19);
183
adverbialisation (Fra.) (19); Adverbialisierung
(Alm.) (19)
belirteçleştiren adverbialiser (İng.) (2)
belirteçleştirici adverbialisateur (Fra.) (11, 19);
adverbialiser (İng.) (11, 19);
Adverbialisierungssuffix (Alm.) (11, 19);
Adverbsuffix (Alm.) (11)
belirteçleştirme adverbialisation (İng.) (19);
adverbialisation (İng.) (19); Adverbialisierung
(Alm.) (19)
belirteçlik adverbial (İng.) (2, 7)
belirten déterminant (Fra.) (8); indice (İng.) (2)
belirtge conventional sign (İng.) (16)
belirti alamet (T/e) (1); alamet (T/e) (1);
Anzeichen (Alm.) (10, 11); araz (T/e) (1); emare
(T/e) (1); endikasyon (T/e) (1); feature (İng.) (19);
Index (Alm.) (19); Indiz (Alm.) (18); index (İng.)
(2, 10, 11, 19); indice (Fra.) (9, 10, 11, 17, 19);
işaret (T/e) (1); karine (T/e) (1); mark (İng.) (10,
11); marker (İng.) (19); marque (Fra.)(8, 10, 11,
17, 19); Merkmal (Alm.) (10, 11, 19); niĢan
(T/e) (1); tezahür (T/e) (1); tezahürat (T/e)
(1)
belirtici déterminant (Fra.) (8); Indiz (Alm.) (11,
19); indice (Fra.) (11, 19); indice (İng.) (11, 19);
marquant (Fra.) (8); marqueur (Fra.) (9)
belirtik explicite (Fra.) (9)
belirtilen déterminé (Fra.) (8)
belirtili definite (İng.) (5); marked (İng.) (2, 10,
11, 13, 19); markiert (Alm.) (19); marqué (Fra.)
(10, 11, 17, 19); merkmaltragend (Alm.) (10,
11, 19)
belirtili kalma remaining definite (İng.) (5)
belirtili tamlama tayinli izafet terkibi (T/e) (11)
belirtisellik markedness (İng.) (7)
belirtisiz indefinite (İng.) (5); merkmallos (Alm.)
(10, 11, 19); nicht-markiert (Alm.) (19); non-
marqué (Fra.) (10, 11, 17, 19); unmarked (İng.)
(2, 7, 10, 11, 13, 19)
belirtisiz tamlama shortened genitival
construction (İng.) (2); tayinsiz izafet terkibi
(T/e) (11)
belirtke amblem (T/e) (1); Signal (Alm.) (11, 19);
signal (Fra.) (8, 9, 11, 17, 19); signal (İng.) (2, 7,
8, 11, 19)
belirtke tablosu table of specifications (İng.)
(4)
belirtme assertion (İng.) (2); izhar (T/e) (1);
tasrih (T/e) (1)
belirtme durumu accusatif (Fra.) (11, 17, 19);
accusative (İng.) (2, 11, 19); accusative case
(İng.) (7); Akkusativ (Alm.) (11, 19); akuzatif
(T/e) (1); i hali (T/e) (11); mefulünbih (T/e) (11)
belirtme sıfatı adjectif déterminatif (Fra.) (19);
Bestimmungsbeiwort (Alm.) (11, 19);
Bestimmungswort (Alm.) (11); determinative
adjective (İng.) (11, 19); tayin sıfatı (T/e) (11)
2. Bölüm: Türkçeden Kaynak Dile
belirtme sıfatı adjectif démonstratif (Fra.) (11)
belirtmek ifade etmek (T/e) (1); ima etmek
(T/e) (1); işaret etmek (T/e) (1); izhar etmek
(T/e) (1); tasrih etmek (T/e) (1); tebarüz
ettirmek (T/e) (1); zikretmek (T/e) (1)
belirtmelik allogism (İng.) (2)
belit aksiyom (T/e) (1); mütearife (T/e) (1)
belitsel axiomatic (İng.) (12)
belkemiği amudufıkari (T/e) (1)
belki ihtimal (T/e) (1)
belleğe yerleştirme mémorisation (Fra.) (9)
bellek akıl (T/e) (1); Gedächtnis (Alm.) (18);
hafıza (T/e) (1, Y); memory (İng.) (2, 7, 18, Y)
bellek yazım engram (İng.) (2)
bellek yitimi amnezi (T/e) (1)
belleksel artgönderim anaphore mémorielle
(Fra.) (9)
bellemek ezberlemek (T/e) (1)
belli ayan (T/e) (1); vazıh (T/e) (1); zahir (T/e) (1)
bellik marka (T/e) (1); nişan (T/e) (1)
belsuyu sperma (T/e) (1)
bemolleşme flat (İng.) (2)
bemolleşmemiş nicht-tief (Alm.) (11, 19);
non(-)flat (İng.) (11, 19); non-bémolisé (Fra.)
(8, 11, 17, 19); bémolisé (Fra.) (8, 11, 19); flat
(İng.) (11, 19); tief (Alm.) (11, 19)
ben de bilmukabele (T/e) (1)
benbenci hodpesent (T/e) (1)
bencil egoist (T/e) (1); hodbin (T/e) (1); hodkâm
(T/e) (1)
bencillik egoistlik (T/e) (1); egoizm (T/e) (1)
benek nokta (T/e) (1); puan (T/e) (1); spot (T/e) (1)
benekçik spot (T/e) (1)
benekli puanlı (T/e) (1)
bengi ebedi (T/e) (1)
bengisu abıhayat (T/e) (1)
benimsemek kabullenmek (T/e) (1)
benimsenirlik acceptability (İng.) (16)
benimsenmiş sesletim received
pronunciation (İng.) (7); RP (İng.) (7)
benimsetmek gücünü) dikte etmek (T/e) (1)
benliğine düşkün gururlu (T/e) (1); mağrur
(T/e) (1)
benlik gurur (T/e) (1)
benlik belleği episodic memory (İng.) (2)
benlikçi egocentric (İng.) (2); gururlu (T/e) (1);
mağrur (T/e) (1)
benmerkezci konuşma egocentric speech
(İng.) (7)
benmerkezli ego-centric (İng.) (12)
benözekçi egosantrist (T/e) (1)
benözekçil egosantrik (T/e) (1)
benözekçilik egosantrizm (T/e) (1)
benzek pastiche (Fra.) (9)
benzer emsal (T/e) (1); homeo- (T/e) (1); homo-
(T/e) (1); model (T/e) (1); müşabih (T/e) (1)
benzer yazım copy (İng.) (2)
184
benzerlik müşabehet (T/e) (1); paralellik (T/e)
(1); resemblance (İng.) (2); similarité (Fra.) (17)
benzersiz harikulade (T/e) (1)
benzeş mümasil (T/e) (1); müşabih (T/e) (1);
nazire (T/e) (1)
benzeşik homogen (T/e) (1); homojen (T/e) (1);
simulated (İng.) (2)
benzeşim Angleichung (Alm.) (10, 11, 19);
Assimilation (Alm.) (10, 11, 19); assimilation
(Fra.) (10, 11, 19); assimilation (İng.) (2, 7, 10,
11, 19); iltibas (T/e) (1); simulation (İng.) (2)
benzeşim alıştırması simulation (İng.) (3)
benzeşlik müşabehet (T/e) (1)
benzeşme assimilation (İng.) (13)
benzeşmeme dissimilation (İng.) (13)
benzeşmezlik dissimilation (İng.) (2)
benzet taklit (T/e) (1)
benzetçi mukâllit (T/e) (1); taklitçi (T/e) (1)
benzetge iconic sign (İng.) (16)
benzetgeç simulator (İng.) (16)
benzeti teşbih (T/e) (1)
benzetim simulation (İng.) (7)
benzetim kökenlemesi folk etymology (İng.)
(2)
benzetleme simulation (İng.) (Y)
benzetlemek taklit etmek (T/e) (1)
benzetlemeli taklidi (T/e) (1)
benzetme accommodation (İng.) (15); imaj
(T/e) (1); simile (İng.) (2); teşbih (T/e) (1)
benzeylem simulation (İng.) (16)
berelemek zedelemek (T/e) (1)
berkitme tahkim (T/e) (1); takviye (T/e) (1)
berkitmek takviye etmek (T/e) (1)
besbelli aşikâr (T/e) (1); ayan beyan (T/e) (1)
besibilim diyetetik (T/e) (1)
besibilimci diyetisyen (T/e) (1)
besibilimsel diyetetik (T/e) (1)
besidüzen diyet (T/e) (1)
besin gıda (T/e) (1)
besleyici mugaddi (T/e) (1)
besteci kompozitör (T/e) (1)
beş heceli sözcük quinquessyllable (İng.) (2)
beşli ölçü iambic pentameter (İng.) (13)
beti Figur (Alm.) (11, 19); figura (İta.) (8); figure
(Fra.) (11, 19); figure (İng.) (11, 19)
betik metin (T/e) (11); Text (Alm.) (11, 19); text
(İng.) (11, 19); texte (Fra.) (8, 11)
betikbilim Philologie (Alm.) (10, 11, 19);
philologie (Fra.) (10, 11, 17, 19); philology (İng.)
(8, 10, 11, 19)
betiksel textual (İng.) (12)
betiksel dilbilim linguistique textuelle (Fra.)
(19); text linguistics (İng.) (19); Textlinguistik
(Alm.) (11, 19)
betim tasvir (T/e) (1)
betimce portrait (Fra.) (9)
betimleme Beschreibung (Alm.) (11, 19);
Türkçe Terim ve Sözcükler TTS—Dilbilim
1. Derleme
description (Fra.) (8, 9, 11, 19); description
(İng.) (2, 11, 19, Y); Deskription (Alm.) (11, 19);
tarif (T/e) (Y); tasvir (T/e) (1, 11)
betimleme yeterliği descriptive adequacy
(İng.) (2)
betimlemeli beschreibend (Alm.) (19);
descriptif (Fra.) (19); descriptive (İng.) (19)
betimlemeli dilbilgisi descriptive grammar
(İng.) (2, 7)
betimlemeli dilbilim descriptive linguistics
(İng.) (2)
betimlemen deskriptiv (Alm.) (19)
betimlenme tasvir (T/e) (1)
betimleyici constatif (Fra.) (11, 19); constative
(İng.) (2, 11, 19); konstativ (Alm.) (11, 19)
betimleyici değerlendirme descriptive
assessment (İng.) (4)
betimleyici değerler descriptive statistics
(İng.) (4)
betimleyici sözce énoncé constatif (Fra.) (9)
betimleyicilik descriptivism (İng.) (2, 11, 19);
descriptivisme (Fra.) (11, 19);
Deskriptivismus (Alm.) (11, 19)
betimleyim représentation (Fra.) (9)
betimsel beschreibend (Alm.) (11, 19);
betimlemeli (T/s) (17); constative (İng.) (7);
descriptif (Fra.) (8, 10, 11, 17, 19); descriptive
(İng.) (10, 11, 19); deskriptiv (Alm.) (10, 11, 19);
tasviri (T/e) (1)
betimsel budunbilim etnografya (T/e) (1)
betimsel dilbilim beschreibende Linguistik
(Alm.) (11, 19); descriptive linguistics (İng.) (8,
11, 19); deskriptive Linguistik (Alm.) (11, 19);
linguistique descriptive (Fra.) (8, 11, 17, 19)
betimsel sesbilim phonologie descriptive
(Fra.) (8)
betisel düzey niveau figuratif (Fra.) (9)
betonkarar betonyer (T/e) (1)
beyin brain (İng.) (7); dimağ (T/e) (1)
beyin bitkinliği sürmenaj (T/e) (1)
beyin cimnastiği brain storming (İng.) (7)
beyin dilbilimi neurolinguistics (İng.) (3)
beyindilbilim neurolinguistics (İng.) (7, Y)
beyinsiz ahmak (T/e) (1)
beyinsizlik ahmaklık (T/e) (1); hamakat (T/e) (1)
beysoylu aristokrat (T/e) (1)
bez gudde (T/e) (1)
beze gudde (T/e) (1)
bezek nakış (T/e) (1); piraye (T/e) (1); tezyin (T/e)
(1); tezyinat (T/e) (1); ziynet (T/e) (1)
bezeksel tezyini (T/e) (1)
bezem dekor (T/e) (1)
bezemci dekoratör (T/e) (1)
bezeme tezyin (T/e) (1); tezyinat (T/e) (1)
bezemelik tezyini (T/e) (1)
bezemleme dekorasyon (T/e) (1)
bezemlemek dekore etmek (T/e) (1)
185
bezemsel dekoratif (T/e) (1)
bezenmiş müzeyyen (T/e) (1)
bezgin melül (T/e) (1)
bezginlik melal (T/e) (1)
bezmek bizar olmak (T/e) (1)
bezmiş bizar (T/e) (1)
bıkma gına (T/e) (1)
bıkmak bizar olmak (T/e) (1)
bıkmış bizar (T/e) (1)
bırakılmış metruk (T/e) (1)
bırakım grev (T/e) (1); release (İng.) (2)
bırakımcı grevci (T/e) (1)
bırakışma (silah) mütareke (T/e) (1)
bırakıt tereke (T/e) (1)
bırakma terk (T/e) (1)
bırakmak sarfınazar etmek (T/e) (1); talik
etmek (T/e) (1); terk etmek (T/e) (1)
biçem Stil (Alm.) (19); stil (T/e) (1, Y); style (Fra.)
(19); style (İng.) (2, 7, 8, 12, 19, Y); üslup (T/e)
(1)
biçem düzlemi key (İng.) (2)
biçem kaydırma style shift (İng.) (7)
biçem uygunluğu stylistic appropriateness
(İng.) (2)
biçembilgisi stylistics (İng.) (2, 7)
biçembilim Stilistik (Alm.) (19); stilistik (T/e) (1);
stylistics (İng.) (19); stylistique (Fra.) (9, 19)
biçemleme stilizasyon (T/e) (1)
biçemlemek stilize etmek (T/e) (1)
biçim fason (T/e) (1); Form (Alm.) (10, 11, 18,
19); form (İng.) (2, 4, 7, 8, 10, 11, 18, 19, Y);
form (T/e) (1, Y); forma (İta.) (8); forme (Fra.) (8,
10, 11, 17, 19); minval (T/e) (1); model (T/e) (1);
Morph (Alm.) (11, 19); morph (İng.) (11, 19);
morphe (Fra.) (11, 19); style (İng.) (4); suret
(T/e) (1); şekil (T/e) (1, Y); tarz (T/e) (1)
biçim alıştırması mechanical drill (İng.) (7)
biçim değiştirme istihale (T/e) (1)
biçim dizgesi morphotactics (İng.) (2)
biçim sınıflaması typological classification
(İng.) (2)
biçim sözcük form word (İng.) (2)
biçim yazı futhork (İng.) (2)
biçim()bilgisi morphology (İng.) (2, 7, 13)
biçimbilgisel morphological (İng.) (2)
biçimbilgisi morphemics (İng.) (2)
biçimbilim Formenlehre (Alm.) (10, 11, 19);
morfoloji (T/e) (1); Morphologie (Alm.) (11, 19);
morphologie (Fra.) (8, 10, 11, 17, 19);
morphology (İng.) (8, 10, 11, 19); sarf (T/e) (11,
Y); şekilbilim (T/e) (1); şekliyat (T/e) (11)
biçimbilimsel morphologic (İng.) (8);
morphological (İng.) (11, 19); morphologique
(Fra.) (11, 17, 19); morphologisch (Alm.) (11, 19)
biçimbilimsel sesbilim morpho(-)phonology
(İng.) (2, 11, 19); Morpho(pho)nemik (Alm.)
(11); Morpho(pho)nologie (Alm.) (11);
2. Bölüm: Türkçeden Kaynak Dile
Morphonemik (Alm.) (19); Morphonologie
(Alm.) (19); morphonologie (Fra.) (11, 19);
morphonology (İng.) (19); morphophonemics
(İng.) (11, 19); Morphophonemik (Alm.) (19);
Morphophonologie (Alm.) (19);
morphophonologie (Fra.) (11, 19)
biçimbilimsel yadsınlık barbarism (İng.) (19);
barbarisme (Fra.) (19); Barbarismus (Alm.) (19)
biçimbirim grammatical morpheme (İng.) (11,
19); grammatisches Morphem (Alm.) (11);
Grammem (Alm.) (11); grammème (Fra.) (11);
moneme (İng.) (2); monème (Fra.) (11);
monème grammatical (Fra.) (11); morfem
(T/e) (1); Morphem (Alm.) (10, 11, 19);
morpheme (İng.) (2, 7, 8, 10, 11, 13, 19, Y);
morphème (Fra.) (8, 10, 11, 17, 19);
morphème grammatical (Fra.) (11)
biçimbirim edinim çalışmaları morpheme
acquisition studies (İng.) (7)
biçimbirim sınır çizgisi isomorph (İng.) (15)
biçimbirimcik allomorph (İng.) (2, 7)
biçimbirimsel morphemic (İng.) (8)
biçimbirimsel çözümleme morphemic
analysis (İng.) (2)
biçimbirimsel değişke Allomorph (Alm.) (11,
19); allomorph (İng.) (11, 19); allomorphe (Fra.)
(11, 19)
biçimbirimsel sapma écart morphologique
(Fra.) (9)
biçimce şeklen (T/e) (1)
biçimci formalist (T/e) (1); şekilci (T/e) (1)
biçimci dilbilgisi formal grammar (İng.) (2)
biçimcilik formalism (İng.) (2, 11, 18, 19);
formalisme (Fra.) (11, 19); Formalismus (Alm.)
(11, 18, 19); formalizm (T/e) (1)
biçimdizim morfoloji (T/e) (Y); morphology
(İng.) (13, Y)
biçimdizimsel morphological (İng.) (Y)
biçime uyarak şeklen (T/e) (1)
biçiminde şeklinde (T/e) (Y)
biçimlendirici Formant (Alm.) (11, 19); formant
(Fra.) (8, 11, 19); formant (İng.) (2, 11, 19)
biçimlendirici değerlendirme formative
assessment (İng.) (4); formative evaluation
(İng.) (4)
biçimlendirmek formüle etmek (T/e) (1)
biçimler eşkâl (T/e) (1)
biçimleyici formant (İng.) (13)
biçimleyici diller formal languages (İng.) (11,
19); Formsprachen (Alm.) (11, 19); langues
formatives (Fra.) (11, 19)
biçimlik morph (İng.) (2)
biçimsel formal (Alm.) (10, 11, 19); formal (İng.)
(2, 10, 11, 19); formal (T/e) (Y); formel (Fra.) (10,
11, 17, 19); morfolojik (T/e) (Y)
biçimsel çatı formal voice (İng.) (5)
biçimsel dilbilgisi formal grammar (İng.) (2,
186
11, 19); formale Grammatik (Alm.) (11, 19);
grammaire formelle (Fra.) (19)
biçimsel sesbirim morphophoneme (İng.) (13)
biçimsel sesdizimi morpho(-)phonology (İng.)
(13)
biçimsel tümel / genelce formal universal
(İng.) (2)
biçimselleştirme formalisation (Fra.) (11, 17,
19); formalisation (İng.) (2, 11, 19);
Formalisierung (Alm.) (19); Formatierung
(Alm.) (11)
biçimsizlenme deformasyon (T/e) (1)
biçimsizleşme deformasyon (T/e) (1)
biçimsizleşmek deforme olmak (T/e) (1)
biçimsizleşmiş deforme (T/e) (1)
biçimsizleştirme deformasyon (T/e) (1)
biçintilik patron (T/e) (1)
biçit pattern (T/e) (1)
biçme prizma (T/e) (1)
bildiğini söylemek ifade vermek (T/e) (1)
bildiren ihbarcı (T/e) (1)
bildirge beyanname (T/e) (1); message (İng.)
(16)
bildiri beyanname (T/e) (1); Botschaft (Alm.)
(18); deklarasyon (T/e) (1); ihbarname (T/e) (1);
manifesto (T/e) (1); mesaj (T/e) (1); mesaj (T/e)
(1); message (Fra.) (8, 9, 11, 17, 19); message
(İng.) (2, 10, 11, 16, 18, 19); Nachricht (Alm.)
(10, 11, 18); tebligat (T/e) (1); tebliğ (T/e) (1)
bildirilme ihbar (T/e) (1)
bildirim communication (Fra.) (10, 11, 17);
communication (İng.) (10, 11); déclaratif (Fra.)
(9); ihbarname (T/e) (1); Kommunikation (Alm.)
(10, 11, 19); transmission (İng.) (16)
bildirimde bulunmak beyan etmek (T/e) (1);
deklare etmek (T/e) (1)
bildirimlik ihbarname (T/e) (1)
bildirişim communication (Fra.) (8, 10, 11, 17);
communication (İng.) (2, 7, 8, 10, 11, 15, 16,
18); iletişim (T/s) (17); Kommunikation (Alm.)
(10, 11, 18, 19); haberleşme (T/e) (1);
muhabere (T/e) (1)
bildirişim durumu situation de
communication (Fra.) (9)
bildirişim etnografisi communication
ethnography (İng.) (15)
bildiriyi alma tebellüğ (T/e) (1)
bildirme acknowledge (İng.) (12); beyan (T/e)
(1); ihbar (T/e) (1); indicative (İng.) (7);
informative (İng.) (12)
bildirme kipi declarative mood (İng.) (2);
haber siygası (T/e) (11); Indikativ (Alm.) (11,
19); indicatif (Fra.) (11, 17, 19); indicative (İng.)
(11, 19); indicative mood (İng.) (2)
bildirme tümcesi Aussagesatz (Alm.) (11, 19);
declarative sentence (İng.) (2, 7, 11, 19);
deklarativer Satz (Alm.) (11, 19); haber
Türkçe Terim ve Sözcükler TTS—Dilbilim
1. Derleme
cümlesi (T/e) (11); phrase assertive (Fra.) (11);
phrase déclarative (Fra.) (11, 19); phrase
énonciative (Fra.) (11, 19); sentence of
statement (İng.) (11, 19)
bildirme yeryüzü enlem arz (T/e) (1)
bildirmek arz etmek (T/e) (1); beyan etmek
(T/e) (1); deklare etmek (T/e) (1); lütfetmek
(T/e) (1); tebliğ etmek (T/e) (1)
bildirmen muhabir (T/e) (1)
bildirsel informative (İng.) (16)
bile hâlâ (T/e) (1); hatta (T/e) (1)
bile bile bililtizam (T/e) (1); iltizami (T/e) (1);
kasıtlı (T/e) (1); kasten (T/e) (1); kasti (T/e) (1);
mahsus (T/e) (1); taammüden (T/e) (1)
bile bile yapılan iltizami (T/e) (1)
bile isteye iltizami (T/e) (1)
bilen aşina (T/e) (1)
bilerek ve isteyerek bililtizam (T/e) (1)
bileşen component (İng.) (2, 8, 11, 19);
componente (İta.) (8); composant (Fra.) (8, 11,
17, 19); composante (Fra.) (11, 17, 19);
Komponente (Alm.) (11, 19)
bileşen çözümlemesi analyse
componentielle (Fra.) (19); componential
analysis (İng.) (2, 7, 19);
Komponentenanalyse (Alm.) (19)
bileşik composé (Fra.) (8, 17); mürekkep (T/e)
(1)
bileşik sözcük composé (Fra.) (11, 19);
compound (İng.) (11, 19); compound word
(İng.) (11, 19); Kompositum (Alm.) (11, 19); mot
composé (Fra.) (11, 17, 19); mürekkep kelime
(T/e) (11); zusammengesetztes Wort (Alm.)
(11, 19)
bileşik sözcük vurgusu compound rule (İng.)
(13)
bileşik ton compound tone (İng.) (13)
bileşik tümce compound sentence (İng.) (11,
19); mürekkep cümle (T/e) (11); phrase
composée (Fra.) (11, 19); sentence compound
(İng.) (2); zusammengesetzter Satz (Alm.) (11,
19)
bileşik zaman compound tense (İng.) (11, 19);
mürekkep siyga (T/e) (11); temps composé
(Fra.) (11); zusammengesetztes Tempus
(Alm.) (11, 19)
bileşim composition (Fra.) (8, 17); kombinezon
(T/e) (1); terkip (T/e) (1)
bileşke dilbilimi parametric linguistics (İng.)
(2)
bileştirici component (İng.) (10); composant
(Fra.) (10); Komponente (Alm.) (10)
bileştirme composition (Fra.) (10, 11, 17, 19);
composition (İng.) (19); composition (İng.) (2,
10, 11); Zusammensetzung (Alm.) (10, 11, 19)
bileştirmek terkip etmek (T/e) (1)
bilge hakim (T/e) (1)
187
bilge-insansı homo sapiens (İng.) (16)
bilgi Information (Alm.) (10, 11, 19); ıttıla (T/e)
(1); information (Fra.) (10, 11, 17, 19);
information (İng.) (2, 10, 11, 12, 19);
knowledge (İng.) (2, 4, 7); malumat (T/e) (1,
11); marifet (T/e) (1); vukuf (T/e) (1)
bilgi aktarımı information transfer (İng.) (7)
bilgi alan elicitation (İng.) (12)
bilgi alma eliciting (İng.) (12)
bilgi birimi chunk of information (İng.) (12);
recall cluster (İng.) (12)
bilgi birimlerine ayırma division into tone
groups (İng.) (13)
bilgi boşluğu information gap (İng.) (4, 7, Y)
bilgi dağılımı information distribution (İng.)
(13); information structure (İng.) (12)
bilgi düzeni order of informativity (İng.) (2)
bilgi edinmek seeking factual information
(İng.) (12)
bilgi eksiltme information filtering (İng.) (5)
bilgi iletim kuramı (bilgi-iletim kuramı)
information theory (İng.) (2, 7, 16)
bilgi işlemleme information processing (İng.)
(7)
bilgi kartı flashcard (İng.) (7)
bilgi kuramı epistemology (İng.) (2);
epistemoloji (T/e) (1)
bilgi odağı information focus (İng.) (13)
bilgi veren informant (İng.) (2)
bilgi verici informatif (Fra.) (9)
bilgi verme inform (İng.) (12)
bilgi vermek imparting factual information
(İng.) (12)
bilgi yapısı information structure (İng.) (13)
bilgi yitimi entrophy (İng.) (2)
bilgi yükü information load (İng.) (13)
bilgi-birim piece of information (İng.) (16)
bilgicilik sofizm (T/e) (1)
bilgiç ukala (T/e) (1)
bilgileme information distribution (İng.) (5)
bilgilendiricilik informativity (İng.) (12)
bilgileyen informateur (Fra.) (9)
bilgili agâh (T/e) (1); kafalı (T/e) (1)
bilgilik ansiklopedi (T/e) (1)
bilgilikçi ansiklopedist (T/e) (1)
bilgiliksel ansiklopedik (T/e) (1)
bilginler ulema (T/e) (1)
bilgisayar kompüter (T/e) (1)
bilgisayar bilimi computer science (İng.) (2)
bilgisayar çeviri / makineli çeviri
mechanical translation (İng.) (2)
bilgisayar çevirisi automatic translation (İng.)
(11); maschinelle (Sprach-) Übersetzung
(Alm.) (11); mechanical translation (İng.) (11);
traduction automatique (Fra.) (11)
bilgisayar destekli dil öğrenimi CALL (İng.) (7)
bilgisayar destekli öğretim computer
2. Bölüm: Türkçeden Kaynak Dile
assisted instruction (İng.) (2); computer
assisted language instruction (İng.) (7);
computer-assisted instruction (İng.) (12)
bilgisayar destekli sınav CALT (İng.) (4);
computer-assisted language testing (İng.) (4)
bilgisayar dilbilimi computational linguistics
(İng.) (2)
bilgisayar odaklı dil sınavı CBT (İng.) (4);
computer-based language testing (İng.) (4)
bilgisayar ortamlı sınama adaptive testing
(İng.) (4); tailored test (İng.) (4)
bilgisayar uyarlamalı sınav CAT (İng.) (4);
computer adaptive test (İng.) (4)
bilgisayarlı çeviri machine translation (İng.)
(7)
bilgisayarlı dilbilim computational linguistics
(İng.) (7)
bilgisayım enformatik (T/e) (1)
bilgisel informational (İng.) (5)
bilgisel süzgeç information filter (İng.) (5)
bilgisellik informativity (İng.) (2)
bilgisellik işlevi informative function (İng.) (7)
bilgisiz bihaber (T/e) (1); cahil (T/e) (1); kafasız
(T/e) (1)
bilgisizler cühela (T/e) (1)
bilgisizlik cahillik (T/e) (1); cehalet (T/e) (1)
bili vukuf (T/e) (1)
bilim ilim (T/e) (1)
bilim dili langage scientifique (Fra.) (11, 19);
langue scientifique (Fra.) (11); scientific
language (İng.) (2, 11, 19); Sprache der
Wissenschaft (Alm.) (11)
bilim dili Wissenschaftssprache (Alm.) (19);
English for science and technology (İng.) (7);
EST (English for Science and Technology)
(İng.) (7); EST (English for Science and
TechnologY) (İng.) (7)
bilimdışı gayri ilmi (T/e) (1)
bilimkurgu saynsfikşın (T/e) (1); science-
fiction (T/e) (1)
bilimler ulum (T/e) (1)
bilimsel ilmi (T/e) (1)
bilimsel sunuşma sempozyum (T/e) (1)
bilinç Bewusstsein (Alm.) (18); conscience (İng.)
(18); şuur (T/e) (1)
bilinç akımı tekniği courant de conscience
(Fra.) (9)
bilinç yükseltme consciousness raising (İng.)
(7)
bilinçaltı tahteşşuur (T/e) (1)
bilinçli şuurlu (T/e) (1)
bilinçli bilgi conscious knowledge (İng.) (7)
bilinçlilik farkındalık (T/e) (Y)
bilinçsiz şuursuz (T/e) (1)
bilinçsiz bilgi unconscious knowledge (İng.)
(7)
bilinemezci agnostik (T/e) (1)
188
bilinemezcilik agnostisizm (T/e) (1); laedriye
(T/e) (1)
bilinen given (İng.) (2); given information (İng.)
(5); malum (T/e) (1); maruf (T/e) (1); old
information (İng.) (5)
bilinim unintentional transmission (İng.) (16)
bilinmeyen meçhul (T/e) (1)
bilinti code (İng.) (16)
bilirkişi ehlihibre (T/e) (1); ehlivukuf (T/e) (1);
eksper (T/e) (1)
bilisel cognitif (Fra.) (17)
bilisel işlev fonction cognitive (Fra.) (17);
fonction conative (Fra.) (8)
biliş ahbap (T/e) (1); aşina (T/e) (1)
biliş bilimi cognitive science (İng.) (7)
bilişsel cognitif (Fra.) (9); cognition (İng.) (7);
cognitive (İng.) (2)
bilişsel alan kuramı cognitive field theory
(İng.) (12)
bilişsel anlam cognitive meaning (İng.) (7)
bilişsel biçem cognitive style (İng.) (7)
bilişsel değişken cognitive variable (İng.) (7)
bilişsel dil öğrenme cognitive code learning
(İng.) (3)
bilişsel düzenek yaklaşımı cognitive code
approach (İng.) (7)
bilişsel eylem faire cognitif (Fra.) (9)
bilişsel gelişme cognitive development (İng.)
(7)
bilişsel harita schema map (İng.) (12)
bilişsel işlem cognitive process (İng.) (7)
bilişsel işlev cognitive function (İng.) (2)
bilişsel ruhbilim cognitive psychology (İng.)
(7)
bilişsel strateji cognitive strategy (İng.) (7)
bilişsel yaklaşım cognitive approach (İng.) (7)
bilişsel yöntem cognitive method (İng.) (7)
bilme ıttıla (T/e) (1)
bilmece muamma (T/e) (1); riddle (İng.) (5)
bilmeyerek kazaen (T/e) (1); kazara (T/e) (1)
bilmezlenme tecahül (T/e) (1)
bilmezlik cehalet (T/e) (1)
bim piece of information (İng.) (16)
bindirim zam (T/e) (1)
bindirimli zamlı (T/e) (1)
bindirmecilik fascism (İng.) (16)
binici şehsuvar (T/e) (1)
binişik yaklaşım cyclical approach (İng.) (3)
bir yek (T/e) (1)
bir adlı yüklem one place predicate (İng.) (2)
bir amaca yönelik maksatlı (T/e) (1)
bir an süren görünüş aspect instantané (Fra.)
(9)
bir dilli unilingual (İng.) (Y)
bir dillilik unilingualism (İng.) (Y)
bir ekinli unicultural (İng.) (Y)
bir ekinlilik uniculturalism (İng.) (Y)
Türkçe Terim ve Sözcükler TTS—Dilbilim
1. Derleme
bir ölçüde nispeten (T/e) (1)
bir tür Japon yazısı hıragana (İng.) (2)
bir yana bırakmak sarfınazar etmek (T/e) (1)
birbiri yekdiğeri (T/e) (1)
birbiri ardından müteselsil (T/e) (1); peşpeşe
(T/e) (1)
birbirini karşılıklı olarak varsayar canonique
(Fra.) (9)
birbirini tutmaz rabıtasız (T/e) (1)
birçok müteaddit (T/e) (1)
birden ani (T/e) (1); derhal (T/e) (1); yekten (T/e)
(1)
birdenbire fücceten (T/e) (1); yekten (T/e) (1)
bireşim sentez (T/e) (1); Synthese (Alm.) (19);
synthèse (Fra.) (9); synthesis (İng.) (2, 19)
bireşimli sentetik (T/e) (1); synthetic (İng.) (19);
synthetisch (Alm.) (19)
bireşimli dil langue synthétique (Fra.) (17)
bireşimli diller langues synthétiques (Fra.)
(11, 19); synthetic languages (İng.) (7, 11, 19);
synthetische Sprachen (Alm.) (11, 19)
bireşimsel synthetic (İng.) (2)
bireşimsel yaklaşım synthetic approach (İng.)
(7)
bireştirme synthesis (İng.) (12)
birey fert (T/e) (1); individual (İng.) (15)
birey ayırdedilebilirliği person
discriminability (İng.) (4)
birey dil tarihçesi ontogeny (İng.) (2)
birey()dil idiolect (İng.) (2, 7)
bireyci individüalist (T/e) (1)
bireycilik ferdiyetçilik (T/e) (1); individüalizm
(T/e) (1)
bireyler efrat (T/e) (1)
bireysel ferdi (T/e) (1); individüel (T/e) (1)
bireysel değerlendirme self assessment (İng.)
(4)
bireysel değişke free variant (İng.) (11, 19);
freie Variante (Alm.) (11); Individuenvariable
(Alm.) (19); individual variant (İng.) (2, 19);
individuelle Variante (Alm.) (11, 19); variante
individuelle (Fra.) (8, 11, 17, 19)
bireysel dil Idiolekt (Alm.) (19); idiolect (İng.)
(19); idiolecte (Fra.) (19)
bireysel sınav individual test (İng.) (4)
bireysel yönelimli öğretim individually
guided education (İng.) (14)
bireyselleşme individualisation (İng.) (7)
bireyselleşmiş öğretim individualized
instruction (İng.) (7)
bireyselleştirilmiş individualised (İng.) (12)
bireyselleştirilmiş öğretim individualized
teaching (İng.) (3)
biricik yegâne (T/e) (1)
biriki rezerv (T/e) (1)
birikim accretion (İng.) (2)
birikimlik hazne (T/e) (1); tank (T/e) (1)
189
birikme teraküm (T/e) (1)
birikmiş müterakim (T/e) (1)
biriktirici rezervuar (T/e) (1)
biriktirme tasarruf (T/e) (1)
biriktirmek depo etmek (T/e) (1); tasarruf
etmek (T/e) (1)
biril dönüşlü mono-reflexive (İng.) (5)
birim Einheit (Alm.) (10, 11, 19); unit (İng.) (2, 4,
10, 11, 12, 19); unité (Fra.) (8, 10, 11, 17, 19);
ünite (T/e) (1)
birim anlam episemem (İng.) (2)
birim kredi dizgesi unit credit system (İng.)
(7)
birimcil phememe (İng.) (2)
birim-kredi sistemi unit credit system (İng.)
(4)
birimsel modular (İng.) (2)
birimses phoneme (İng.) (16)
birim-üstü özellikler supra-segmentals (İng.)
(16)
birinci ekstra (T/e) (1); proto- (T/e) (1)
Birinci Düzey İngilizce Yeterlik Belgesi FCE
(İng.) (4); First Certificate in English (İng.) (4)
birinci eklemleme erste Gliederung (Alm.) (11,
19); first articulation (İng.) (2, 11); première
articulation (Fra.) (11)
birinci eklemlilik first articulation (İng.) (19);
première articulation (Fra.) (8, 17, 19)
birinci eyleyen prime actant (Fra.) (8)
birinci kişi first person (İng.) (2)
birincil asli (T/e) (1); immediate (İng.) (2)
birincil bileşik sözcük solid compound (İng.)
(2)
birincil iyelik first possessive (İng.) (2)
birincil kurucu immediate constituent (İng.)
(2)
birincil sıfat inordinated adjective (İng.) (2)
birincil vurgu heavy stress (İng.) (2); primary
accent (İng.) (2)
birine bir iş yaptırmak getting things done
(İng.) (12); suasion (İng.) (12)
birinin adamı olmak intisap etmek (T/e) (1)
birlenme Synäresis (Alm.) (19); synérèse (Fra.)
(11); syneresis (İng.) (2, 11, 19)
birleşik compound (İng.) (2); federal (T/e) (1);
müttehit (T/e) (1)
birleşik ad compound noun (İng.) (2)
birleşik edinç varsayımı unitary competence
hypothesis (İng.) (4)
birleşik sözcük compound word (İng.) (7)
birleşik tümce compound sentence (İng.) (2,
7)
Birleşik Yaklaşım Integrated Approach (İng.)
(12)
birleşim combinaison (Fra.) (8, 9, 10, 11, 17,
19); combination (İng.) (2, 8, 10, 11, 19);
composition (İng.) (2); Kombination (Alm.) (10,
11, 19)
2. Bölüm: Türkçeden Kaynak Dile
birleşim değeri valence (Fra.) (8, 11, 19);
valence (İng.) (2, 11, 19); Valenz (Alm.) (11, 19);
Wertigkeit (Alm.) (11, 19)
birleşim ilişkileri combinatorial relations
(İng.) (2)
birleşimli biçim sandhi (İng.) (2)
birleşimsel değişke combinatory variant
(İng.) (11, 19); combinatory variants (İng.) (2);
kombinatorische Variante (Alm.) (11, 19);
variante combinatoire (Fra.) (8, 11, 17, 19)
birleşke kooperatif (T/e) (1)
birleşkebilim synthematics (İng.) (19);
Synthematik (Alm.) (19); synthématique (Fra.)
(17)
birleşkebirim Synthem (Alm.) (19); syntheme
(İng.) (19); synthème (Fra.) (11, 17)
birleşkeci kooperatifçi (T/e) (1)
birleşkecilik kooperatifçilik (T/e) (1)
birleşme ittihat (T/e) (1)
birleşmek ittifak etmek (T/e) (1); ittihat etmek
(T/e) (1)
birleştirim combinaison (Fra.) (17, 8)
birleştirme combinazione (İta.) (8);
conjonction (Fra.) (11, 19); conjunction (İng.)
(11, 19); Konjunktion (Alm.) (11, 19); tevhit
(T/e) (1)
birleştirmeli yazım ligature (İng.) (2)
birlik cohesion (İng.) (12); federasyon (T/e) (1);
iştirak (T/e) (1); ittihat (T/e) (1); ünite (T/e) (1);
vahdet (T/e) (1)
birlik adı union language (İng.) (2)
birlik kurmak ittihat etmek (T/e) (1)
birlikte beraber (T/e) (1); con- (T/e) (1); kon-
(T/e) (1); sim- (T/e) (1); sin (T/e) (1); sym- (T/e) (1);
syn- (T/e) (1)
birlikte bulunmak collocate (İng.) (2)
birlikte görü vision avec (Fra.) (9)
birlikte kullanım collocation (İng.) (12, 13)
birliktelik beraberlik (T/e) (1); collocation (İng.)
(2, 7); cooccurrence (Fra.) (11, 19);
cooccurrence (İng.) (11, 19); Kookkurrenz
(Alm.) (11)
birliktelik durumu comitatif (Fra.) (11, 19);
comitative (İng.) (11, 19); Komitativus (Alm.)
(11, 19)
birlikteş federe (T/e) (1)
birörneklik tecanüs (T/e) (1)
birtakım bazı (T/e) (1)
bitek mümbit (T/e) (1)
biteviye muttasıl (T/e) (1)
bitim ending (İng.) (2, 11, 19); Endung (Alm.)
(11, 19); hitam (T/e) (1); lahika (T/e) (11);
terminaison (Fra.) (11); terminasion (Fra.) (17)
bitim zinciri terminal string (İng.) (8)
bitimli finite (İng.) (13)
bitimsiz non-finite (İng.) (13)
bitirici frame (İng.) (12)
190
bitirme ikmal (T/e) (1); rejet (Fra.) (9)
bitirme (okulu) mezuniyet (T/e) (1)
bitirme araştırması tez (T/e) (1)
bitirme belgesi sertifika (T/e) (1)
bitirme sınavı exit test (İng.) (4)
bitirmek hatmetmek (T/e) (1); ikmal etmek
(T/e) (1); tekmil etmek (T/e) (1)
bitirmek (okulu) mezun olmak (T/e) (1)
bitirmelik sertifika (T/e) (1)
bitirmiş mezun (T/e) (1)
bitiş finiş (T/e) (1)
bitişik contagious (İng.) (2)
bitişik ad niteleyeni adnominal (İng.) (2)
bitişik kurucu immediate constituent (İng.)
(12)
bitişik sözce adjacency pair (İng.) (7, 15)
bitişiklik contiguïté (Fra.) (8)
bitişiklik bağıntısı rapport de contiguité (Fra.)
(17)
bitişim Agglutination (Alm.) (11, 19);
agglutination (Fra.) (11, 17, 19); agglutination
(İng.) (11, 19); contagion (İng.) (2)
bitişimli agglutinative (İng.) (8)
bitişimli dil bağlantılı dil (T/s) (17); langue
agglutinante (Fra.) (17)
bitişimli diller agglutinating languages (İng.)
(10, 11, 19); agglutinative languages (İng.)
(10, 11, 19); agglutinierende Sprachen (Alm.)
(10, 11, 19); anfügende Sprachen (Alm.) (10,
11, 19); anleimende Sprachen (Alm.) (10, 11,
19); iltisaki limanlar (T/e) (11); langues
agglutinantes (Fra.) (10, 11, 19)
bitişke conjoint (Fra.) (19); conjunct (İng.) (19);
Konjunkt (Alm.) (19)
bitişken iltisaki (T/e) (1); langues
agglutinantes (Fra.) (19)
bitişken diller agglutinating languages (İng.)
(19); agglutinative languages (İng.) (19);
agglutinierende Sprachen (Alm.) (19);
anfügende Sprachen (Alm.) (19); anleimende
Sprachen (Alm.) (19)
bitişme Agglutination (Alm.) (11, 19);
agglutination (Fra.) (11, 19); agglutination
(İng.) (11, 19); iltisak (T/e) (1)
bitiştirme adjunction (İng.) (2)
bitki nebat (T/e) (1)
bitkibilim botanik (T/e) (1)
bitkin bitap (T/e) (1)
bitkin düşmek helak olmak (T/e) (1)
bitkisel nebati (T/e) (1)
bitme finiş (T/e) (1)
bitmemişlik görünüşü aspect imperfectif
(Fra.) (11, 19); aspect inaccompli (Fra.) (9, 11,
19); aspect non-accompli (Fra.) (9, 11, 19);
atelic aspect (İng.) (2, 11, 19); imperfect
aspect (İng.) (11, 19); imperfective aspect
(İng.) (2, 11, 19); imperfektive Aktionsart
Türkçe Terim ve Sözcükler TTS—Dilbilim
1. Derleme
(Alm.) (11, 19)
bitmeye yönelik görünüş aspect terminatif
(Fra.) (9)
bitmiş terminated (İng.) (8)
bitmiş görünüş aspect accompli (Fra.) (9);
aspect perfectif (Fra.) (9)
bitmiş sınav Final form (İng.) (4)
bitmişlik perfect (İng.) (7)
bitmişlik görünüşü complete aspect (İng.) (2,
11, 19); perfect aspect (İng.) (11, 19);
perfective aspect (İng.) (2, 7, 11, 19);
perfektive Aktionsart (Alm.) (11, 19); telic
aspect (İng.) (2, 11, 19); aspect accompli (Fra.)
(11, 19); aspect perfectif (Fra.) (11, 19)
bitmişlik görünüşü aspect parfait (Fra.) (11,
19)
bitmişlik zamanı perfect tense (İng.) (2)
biyo-dilbilim biolinguistics (İng.) (2)
Bloom sınıflaması Bloom’s taxonomy (İng.) (7)
Bloomfield‘ci Bloomfieldian (İng.) (2)
boğa güreşçisi matador (T/e) (1); toreador (T/e)
(1)
boğaz yangısı anjin (T/e) (1)
boğazlak guatr (T/e) (1)
boğazsıl Guttural (Alm.) (11, 19); guttural (Fra.)
(11, 19); guttural (İng.) (2, 11, 19); Pharyngal
(Alm.) (11, 19); pharyngale (Fra.) (11, 19);
pharyngeal (İng.) (2, 11, 19)
boğazsıllaşma pharyngalisation (Fra.) (19);
Pharyngalisierung (Alm.) (19);
pharyngealisation (İng.) (19)
boğazsıllaştırma pharyngalisation (Fra.) (19);
Pharyngalisierung (Alm.) (19);
pharyngealisation (İng.) (19)
boğmak (bir şeye) gark etmek (T/e) (1)
boğuk creaky (İng.) (2); mat (Fra.) (8, 11, 17, 19);
mellow (İng.) (2, 11, 19); mild (Alm.) (11, 19);
non-strident (İng.) (2, 11)
boğulmak (bir şeye) gark olmak (T/e) (1)
boğumlama noktası point of articulation
(İng.) (2)
bol feyizli (T/e) (1); gümrah (T/e) (1); ibadullah
(T/e) (1)
bol bol fersah fersah (T/e) (1)
bolluk bereket (T/e) (1); refah (T/e) (1)
bomba torpil (T/e) (1)
bombalama bombardıman (T/e) (1)
borç kapama itfa (T/e) (1)
borçlanma istikraz (T/e) (1)
borçlar düyan (T/e) (1)
borçlu medyun (T/e) (1)
boru yolu payplayn (pipe-line) (T/e) (1); pipe-
line (payplayn) (T/e) (1)
boş abes (T/e) (1); batıl (T/e) (1); fos (T/e) (1);
havai (T/e) (1); münhal (T/e) (1); tenha (T/e) (1);
zero (İng.) (2)
boş alan case vide (Fra.) (11, 19); empty
191
position (İng.) (11, 19); empty slot (İng.) (11,
19); Leerstelle (Alm.) (11, 19)
boş biçimbirim zero morph (İng.) (2)
boş biçimbirimcik empty morph (İng.) (2)
boş inanç hurafe (T/e) (1)
boş sözcük empty word (İng.) (2); mot vide
(Fra.) (8)
boş yere tüketmek heba etmek (T/e) (1)
boşa gitmek heba olmak (T/e) (1); heder
olmak (T/e) (1)
boşalma deşarj (T/e) (1)
boşalma (akü) deşarj (T/e) (1)
boşalmak deşarj olmak (T/e) (1)
boşalmak (akü) deşarj olmak (T/e) (1)
boşaltıcı vidanjör (T/e) (1)
boşaltma tahliye (T/e) (1)
boşaltmak tahliye etmek (T/e) (1)
boşama talak (T/e) (1)
boşanma talak (T/e) (1)
boşbirim ceneme (İng.) (2, 11, 19); cénème
(Fra.) (8, 11, 19); Kenem (Alm.) (11, 19)
boşbirim bilgisi cenematics (İng.) (2)
boşlama ihmal (T/e) (1)
boşluk cavity (İng.) (2); gap (İng.) (12)
boşluk doldurma gap-filling (İng.) (4)
boşuna beyhude (T/e) (1); nafile (T/e) (1)
boşyere beyhude (T/e) (1)
boy kabile (T/e) (1); kamet (T/e) (1); tul (T/e) (1)
boy bos endam (T/e) (1)
boyam pentür (T/e) (1)
boyar pentür (T/e) (1)
boylam tul (T/e) (1); tul dairesi (T/e) (1)
boynu bükük melül (T/e) (1)
boyun atkısı kaşkol (T/e) (1)
boyun borcu farz (T/e) (1); vecibe (T/e) (1)
boyun eğer itaatli (T/e) (1)
boyun eğme itaat (T/e) (1); teslimiyet (T/e) (1)
boyun eğmek itaat etmek (T/e) (1)
boyun eğmez itaatsiz (T/e) (1)
boyunbağı kravat (T/e) (1)
boyunca para- (T/e) (1)
boyuncak kolye (T/e) (1)
boyut buut (T/e) (1); trait (İng.) (4)
boyutlar ebat (T/e) (1)
boyutluluk dimensionality (İng.) (4)
boz gri (T/e) (1)
bozgun hezimet (T/e) (1)
bozgunluk hezimet (T/e) (1)
bozkır step (T/e) (1)
bozma ihlal (T/e) (1); ilga (T/e) (1); iptal (T/e) (1);
tahrif (T/e) (1); tahrifat (T/e) (1)
bozmak feshetmek (T/e) (1); halel vermek (T/e)
(1); ihlal etmek (T/e) (1); iptal etmek (T/e) (1);
mahvetmek (T/e) (1); nakzetmek (T/e) (1)
bozucu bleeding (İng.) (2)
bozucu kural bleeding rule (İng.) (2)
2. Bölüm: Türkçeden Kaynak Dile
bozucu kural sıralaması bleeding order (İng.)
(2)
bozuk broken (İng.) (2); dejenere (T/e) (1); galat
(T/e) (1)
bozuk eklemleme dysarthria (İng.) (2)
bozuk konuşma improper speech (İng.) (2)
bozuk kullanım malapropism (İng.) (2)
bozuk oluşum malformation (İng.) (2)
bozuk sesletim dysphonia (İng.) (2)
bozuk söyleyiş dyslalia (İng.) (2)
bozuk yapılı ill-formed (İng.) (2)
bozukluk arıza (T/e) (1); defekt (T/e) (1); fesat
(T/e) (1); illet (T/e) (1)
bozulgu hasar (T/e) (1)
bozulma deformation (İng.) (2)
bozulmak deforme olmak (T/e) (1); dejenere
olmak (T/e) (1); tefessüh etmek (T/e) (1)
bozulmamış bakir (T/e) (1)
bozulmuş deforme (T/e) (1); dejenere (T/e) (1);
münfesih (T/e) (1)
bozuşma niza (T/e) (1)
böcek haşere (T/e) (1)
böcekler haşerat (T/e) (1)
böle cüz (T/e) (1); fasikül (T/e) (1)
bölecik parça (T/e) (1)
bölek klik (T/e) (1)
bölekçi klikçi (T/e) (1)
bölekleşmek klikleşmek (T/e) (1)
bölge havza (T/e) (1); mıntıka (T/e) (1); nahiye
(T/e) (1); taraf (T/e) (1)
bölge ağzı local dialect (İng.) (2)
bölge dili regional language (İng.) (7)
bölgesel mevzii (T/e) (1)
bölgesel bağımsızlık local independence
(İng.) (4)
bölgesel lehçe regional dialect (İng.) (7)
bölme kompartıman (T/e) (1); taksim (T/e) (1)
bölmek taksim etmek (T/e) (1)
bölmeleme chunking (İng.) (3)
bölü taksim (T/e) (1)
bölük zümre (T/e) (1)
bölüm acte (Fra.) (9); bap (T/e) (1); departman
(T/e) (1); fasıl (T/e) (1); kısım (T/e) (1); parte (İta.)
(8); parti (T/e) (1); pasaj (T/e) (1); reyon (T/e) (1);
seksiyon (T/e) (1); sektör (T/e) (1); şube (T/e) (1);
taraf (T/e) (1)
bölüm bölüm peyderpey (T/e) (1)
bölümce paragraf (T/e) (1); paragraph (İng.) (7)
bölümleme chunking (İng.) (7); partizione (İta.)
(8); Segmentation (Alm.) (10); segmentation
(Fra.) (10, 11, 17, 19); segmentation (İng.) (2,
10, 11, 19); Segmentierung (Alm.) (11, 19);
tasnif (T/e) (1)
bölümlemek tasnif etmek (T/e) (1)
bölümler aksam (T/e) (1)
bölümsel kısmi (T/e) (1)
bölümsel sonuç çözümlemesi part-score
192
analysis (İng.) (4)
bölünç taksit (T/e) (1)
bölüngü fraksiyon (T/e) (1)
bölüntü hizip (T/e) (1); paragraph (İng.) (2)
bölüntüler taksimat (T/e) (1)
bölüştürme taksim (T/e) (1)
bölüştürmek taksim etmek (T/e) (1)
bön ahmak (T/e) (1)
bönlük ahmaklık (T/e) (1); hamakat (T/e) (1)
böylece bu suretle (T/e) (1)
böylelikle bu suretle (T/e) (1)
Broca bölgesi Broca’s area (İng.) (7)
bu arada bu cümleden (olarak) (T/e) (1)
bu gibi kabil (T/e) (1)
bu nedenle bu cihetle (T/e) (1)
bu türlü kabil (T/e) (1)
bucak nahiye (T/e) (1)
budun kavim (T/e) (1)
budun dilbilimi ethno(-)linguistics (İng.) (12)
budun merkezli ethnocentric (İng.) (7)
budun yöntembilim ethnomethodology (İng.)
(3)
budunbetim ethnography (İng.) (15)
budunbetimci etnograf (T/e) (1)
budunbetimsel dilbilim ethnographic
linguistics (İng.) (2)
budunbilgisi ethnography (İng.) (12)
budunbilim ethnology (İng.) (15); etnoloji (T/e)
(1)
budunbilimci etnolog (T/e) (1)
budundilbilim ethno(-)linguistics (İng.) (2, 11,
15, 19); Ethnolinguistik (Alm.) (11, 19);
ethnolinguistique (Fra.) (11, 17, 19)
budunsal etnik (T/e) (1); kavmi (T/e) (1)
budunyöntembilimi ethnomethodology (İng.)
(7)
bugün halen (T/e) (1)
bugünkü durumda halihazırda (T/e) (1)
buğdayrengi esmer (T/e) (1)
buğu buhar (T/e) (1)
buğulaşmak tebahhur etmek (T/e) (1)
bukuk guatr (T/e) (1)
bulan baliğ (T/e) (1); kâşif (T/e) (1)
bulanık vague (İng.) (2)
bularak öğrenme discovery learning (İng.)
(12)
bulaşıcı sâri (T/e) (1)
bulaşım (sayrılık) enfeksiyon (T/e) (1)
bulaşma blend (İng.) (19); contamination (Fra.)
(11, 19); contamination (İng.) (11, 19);
Kontamination (Alm.) (11, 19); sirayet (T/e) (1)
bulaşma (sayrılık) enfeksiyon (T/e) (1)
bulaşmak sirayet etmek (T/e) (1)
bulgu araz (T/e) (1); keşif (T/e) (1)
bulgulama heuristics (İng.) (12, Y)
bulgulama işlemi discovery procedure (İng.)
(2)
Türkçe Terim ve Sözcükler TTS—Dilbilim
1. Derleme
bulgulayıcı işlem heuristics (İng.) (3)
bulgulayıcı sınav diagnostic tests (İng.) (7)
bulma icat (T/e) (1)
bulmaca ilkesi jigsaw principle (İng.) (7)
bulmak icat etmek (T/e) (1); keşfetmek (T/e) (1)
bulucu detektör (T/e) (1)
bulucuk espri (T/e) (1); nükte (T/e) (1)
bulucukçu nüktedan (T/e) (1)
bulunak adres (T/e) (1)
bulunan mevcut (T/e) (1)
bulunma ayrıcalığı privilege of occurrence
(İng.) (2)
bulunmama gıyap (T/e) (1)
bulunmayan gaip (T/e) (1)
bulunmayış gaybubet (T/e) (1)
bulunmaz (Yun. önek) dis- (T/e) (1); dys- (T/e)
(1)
buluş keşif (T/e) (1)
buluşbelgesi patent (T/e) (1)
buluşma randevu (T/e) (1)
buluşturucu randevucu (T/e) (1)
buluşturuculuk randevuculuk (T/e) (1)
buluşum randevu (T/e) (1)
buluşumevi randevuevi (T/e) (1)
bulutsu nebülöz (T/e) (1)
bunaklık ateh (T/e) (1)
bunalım buhran (T/e) (1); kriz (T/e) (1)
bunalmak hafakanlar basmak (T/e) (1)
bunama ateh (T/e) (1)
bunamak ateh getirmek (T/e) (1)
bundan dolayı binaenaleyh (T/e) (1)
bundan sonra bilahara (T/e) (1)
bunların arasında bu cümleden (olarak) (T/e)
(1)
bunluk (sayrılıkta) buhran (T/e) (1)
bununla birlikte mamafih (T/e) (1)
burgaç girdap (T/e) (1)
burmaç tirbuşon (T/e) (1)
burnu büyük gururlu (T/e) (1); mağrur (T/e) (1)
burun boşluğu nasal cavity (İng.) (2)
burun büyüklüğü gurur (T/e) (1)
burunsuluk yitimi denasalisation (İng.) (2)
buyruk directif (Fra.) (9); emir (T/e) (1); ferman
(T/e) (1)
buyrukçuluk dictatorship (İng.) (16)
buyrultusal arbitraire (Fra.) (11, 17, 19);
arbiträr (Alm.) (11, 19); arbitrary (İng.) (11, 19);
keyfi (T/e) (11)
buyrultusallık arbitraire (Fra.) (11, 17, 19);
arbitrariness (İng.) (11, 19); Arbitrarität (Alm.)
(11, 19); keyfilik (T/e) (11)
buyrum imperative (İng.) (7); irade (T/e) (1)
buyrum kipi emir siygası (T/e) (11); Imperativ
(Alm.) (11, 19); impératif (Fra.) (8, 11, 17, 19);
imperative (İng.) (2, 11, 19)
buyrum tümcesi Befehlssatz (Alm.) (11, 19);
emir cümlesi (T/e) (11); Imperativsatz (Alm.)
193
(19); imperative sentence (İng.) (11, 19);
imperativer Satz (Alm.) (11); phrase
impérative (Fra.) (11, 19)
buyrumlu iradi (T/e) (1)
buyrumsal injonctif (Fra.) (9)
buyrut gen (T/e) (1)
buyurgan despot (T/e) (1); diktatör (T/e) (1)
buyurganlık diktatörlük (T/e) (1)
buyurma command (İng.) (2); dikta (T/e) (1);
impératif (Fra.) (9); teşrif (T/e) (1)
buyurma edimi acte prédictif (Fra.) (9)
buyurmak emretmek (T/e) (1); teşrif etmek
(T/e) (1)
buyurucu amir (T/e) (1); instructif (Fra.) (9)
buzçözer defroster (T/e) (1)
buzdağı aysberk (T/e) (1)
buzul cümudiye (T/e) (1)
büğet baraj (T/e) (1)
büklüm bukle (T/e) (1)
bükülgen insirafi (T/e) (1)
büküm accidence (İng.) (2); flection (İng.) (2);
flexion (İng.) (2); inflection (İng.) (2)
büküm eki flexional ending (İng.) (2)
bükümlü inflexible (İng.) (2)
bükümlü dil flexional language (İng.) (2);
inflected language (İng.) (2); nexus index
(İng.) (2)
bükümlülük accidentalness (İng.) (2)
bükün accidence (İng.) (11, 19); Beugung (Alm.)
(10, 11); flection (İng.) (11, 19); Flexion (Alm.)
(11, 19); flexion (Fra.) (10, 11, 17, 19); flexion
(İng.) (10); Formenlehre (Alm.) (10, 11);
inflexion (İng.) (11, 19); insiraf (T/e) (11)
bükünlü inflective (İng.) (8)
bükünlü dil langue flexionnelle (Fra.) (17)
bükünlü diller flektierende Sprachen (Alm.)
(10, 11, 19); flexional languages (İng.) (11, 19);
inflected languages (İng.) (10); inflexional
languages (İng.) (11, 19); langues
flexionnelles (Fra.) (10, 11, 19); tasrifi lisanlar
(T/e) (11)
bürgü şal (T/e) (1)
bürlesk burlesque (Fra.) (9)
bürüme istila (T/e) (1)
bürümek istila etmek (T/e) (1)
bürün Prosodie (Alm.) (10, 11, 19); prosodie
(Fra.) (11, 17, 19); prosody (İng.) (2, 7, 10, 11,
13, 19); prozodi (T/e) (11); suprasegment (İng.)
(13)
bürün özellikleri superfix (İng.) (2)
bürünbilgisi prosodie (Fra.) (9)
bürünbilim Prosodie (Alm.) (10, 11, 19);
prosodie (Fra.) (10, 11, 17, 19); prosody (İng.)
(2, 10, 11, 19)
bürünbilim(sel) prosodèmatique (Fra.) (19)
bürünbilimsel prosodic (İng.) (19); prosodique
(Fra.) (19); prosodisch (Alm.) (19)
2. Bölüm: Türkçeden Kaynak Dile
bürünbirim prosedeme (İng.) (2); Prosodem
(Alm.) (10, 11, 19); prosodèmatique (Fra.) (10,
11, 17); prosodeme (İng.) (10, 11, 13, 19);
prosodème (Fra.) (10, 11, 17, 19);
suprasegmental phoneme (İng.) (13); unité
prosodique (Fra.) (8)
bürünbirimcik mora (İng.) (2)
büründışı birim phonematic unit (İng.) (2)
bürünsel prosodic (İng.) (10, 11, 19);
prosodique (Fra.) (8, 10, 11, 17, 19);
prosodisch (Alm.) (10, 11, 19)
bürünsel çözümleme prosodic analysis (İng.)
(2)
bürünsel özellik prosodic feature (İng.) (7)
bürünsel özellikler prosodic features (İng.)
(13)
bürünsel sesdizimi prosodic phonology (İng.)
(13)
bürünsel yerdeşlik isotopie prosodique (Fra.)
(9)
büsbütün kâmilen (T/e) (1); serapa (T/e) (1); sırf
(T/e) (1); tamamen (T/e) (1)
bütün bilcümle (T/e) (1); bilumum (T/e) (1); cemi
(T/e) (1); cümle (T/e) (1); kül (T/e) (1); pan- (T/e)
(1); pant- (T/e) (1); panto- (T/e) (1); tam (T/e) (1);
tamam (T/e) (1); tekmil (T/e) (1); topyekûn (T/e)
(1); umum (T/e) (1)
bütünce corpus (Fra.) (9, 10, 11, 17, 19); corpus
(İng.) (2, 8, 10, 11, 19); Korpus (Alm.) (10, 11, 19)
bütünce dilbilimi corpus linguistics (İng.) (7)
bütüncü öğrenme global learning (İng.) (3)
bütüncü yaklaşım holistic approach (İng.) (7)
bütüncül integrated (İng.) (2); totaliter (T/e) (1)
bütüncül düzen schema (İng.) (2)
Bütüncül Fiziksel Tepki yöntemi Total
Physical Response (İng.) (3, 7)
bütüncül sözcük whole word method (İng.) (7)
bütüncül yaklaşım integrated approach (İng.)
(7)
bütünleme ikmal (T/e) (1)
bütünleme sınavı ikmal imtihanı (T/e) (1)
bütünlemek ikmal etmek (T/e) (1)
bütünlemeye kalmak ikmale kalmak (T/e) (1)
bütünleşik beceri öğretimi teaching
integrated skills (İng.) (7)
bütünleşme Integration (Alm.) (11, 19);
integration (İng.) (11, 19); intégration (Fra.)
(11, 19)
bütünleşme amaçlı güdülenme integrative
motivation (İng.) (3)
bütünleşmemiş nicht-integriert (Alm.) (19);
non-integrated (İng.) (19); non-intégré (Fra.)
(19)
bütünleşmiş integrated (İng.) (19); intégré
(Fra.) (19); integriert (Alm.) (19)
bütünleştirici benzeşim coalescent
assimilation (İng.) (2)
bütünleyici complementary (İng.) (2)
194
bütünleyici dağılım complementary
distribution (İng.) (2, 11, 13, 16, 19);
distribution complémentaire (Fra.) (11, 19);
komplementäre Distribution (Alm.) (11, 19)
bütünleyici güdülenme integrative
motivation (İng.) (7)
bütünleyicilik complementarity (İng.) (2)
bütünlük külliyet (T/e) (1)
bütünlükçü sınav integrative test (İng.) (4)
bütünsel değerlendirme holistic assessment
(İng.) (4)
bütünsel notlandırma holistic scoring (İng.) (4)
bütünsel öğrenme global learning (İng.) (7);
holistic learning (İng.) (7)
büyü efsun (T/e) (1); füsun (T/e) (1); sihir (T/e) (1)
büyü dili glossolalia (İng.) (2)
büyücü sihirbaz (T/e) (1)
büyücülük sihirbazlık (T/e) (1)
büyük muazzam (T/e) (1)
büyük (harf) majüskül (T/e) (1)
büyük acı kahır (T/e) (1)
büyük göstermek izam etmek (T/e) (1)
büyük harf capital letter (İng.) (2)
büyük ölçekli beceri macro-skill (İng.) (4)
büyük ölçekli dilbilim macrolinguistics (İng.)
(7)
büyük ölçekli yapı macro structure (İng.) (7);
macrostructure (İng.) (2)
büyük ünlü uyumu backness harmony (İng.)
(13); büyük ahenk kaidesi (T/e) (11);
harmonie palatale (Fra.) (19); palatal
harmony (İng.) (11, 19); Palatalharmonie
(Alm.) (11, 19); umumi ahenk kanunu (T/e) (11)
büyük ünlü uyumu harmonie vocalique (Fra.)
(11)
büyük yapı macrostructure (Fra.) (9)
büyükelçi sefir (T/e) (1)
büyükelçi (kadın) sefire (T/e) (1)
büyükelçi eşi sefire (T/e) (1)
büyükelçilik sefaret (T/e) (1); sefarethane (T/e)
(1)
büyüklenen kibirli (T/e) (1)
büyüklenme gurur (T/e) (1); kibir (T/e) (1)
büyüklenmek kibirlenmek (T/e) (1)
büyüklenmiş kibirli (T/e) (1)
büyükler erkân (T/e) (1); rical (T/e) (1)
büyüklük cesamet (T/e) (1)
büyüklük deliliği megalomani (T/e) (1)
büyüklük delisi megaloman (T/e) (1)
büyük-maymun great ape (İng.) (16)
büyükseme izam (T/e) (1)
büyülemek teshir etmek (T/e) (1)
büyüleyici füsunkâr (T/e) (1)
büyülteç agrandisör (T/e) (1)
büyülten amplificative (İng.) (2)
büyültme agrandisman (T/e) (1)
büyültme eki augmentative (İng.) (2, 19);
Türkçe Terim ve Sözcükler TTS—Dilbilim
1. Derleme
Vergrösserungssuffix (Alm.) (11, 19)
büyültme eki büyültmeli augmentatif (Fra.)
(11, 19)
büyültmek agrandise etmek (T/e) (1)
büyültmeli augmentative (İng.) (11, 19);
vergrössernd (Alm.) (11, 19)
büyülttürmek agrandisman yaptırmak (T/e)
(1)
cam geçit glass tunnel (İng.) (14)
Cambridge Üniversitesi Çocuklar için
İngilizce Sınavı YLE (İng.) (4); Young
Learners English (İng.) (4)
Cambridge Üniversitesi Yerel Sınav Kurulu
UCLES (İng.) (4); University of Cambridge
Local Examinations Syndicate (İng.) (4)
can kurtarma tahlisiye (T/e) (1)
can ve mal kaybı telefat (T/e) (1)
cana yakın munis (T/e) (1)
canayakın sempatik (T/e) (1)
cankurtaran (sandal tahlisiye (T/e) (1)
cankurtaran (taşıt) ambulans (T/e) (1)
canlandırma reanimasyon (T/e) (1)
canlandırmak ihya etmek (T/e) (1)
canlanma tecessüm (T/e) (1)
canlanmak tecessüm etmek (T/e) (1)
canlı aktif (T/e) (1); animate (İng.) (2, 11, 12, 19);
animé (Fra.) (11, 19); belebt (Alm.) (11, 19);
belebtes Genus (Alm.) (11, 19); cevval (T/e) (1);
dinamik (T/e) (1); hareketli (T/e) (1); pitoresk
(T/e) (1); zinde (T/e) (1)
canlı adı animate noun (İng.) (7, 8)
canlıcılık animizm (T/e) (1)
canlılık aktivite (T/e) (1); dinamizm (T/e) (1);
hayatiyet (T/e) (1)
cansız inanimate (İng.) (2, 11, 19); inanimate
(gender) (İng.) (11, 19); inanimé (Fra.) (11, 19);
inanimé (genre) (Fra.) (19); leblos (Alm.) (11,
19); non-animé (Fra.) (11, 19); unbelebtes
Genus (Alm.) (11, 19)
195
büyültücü amplifier (İng.) (2)
büyülü sihirli (T/e) (1)
büyüme nema (T/e) (1)
büyüteç pertavsız (T/e) (1)
büyütme izam (T/e) (1)
büyütmek izam etmek (T/e) (1)
büyütmelik (kız için) manevi evlat (T/e) (1)
cansız ad castless noun (İng.) (2); inanimate
noun (İng.) (7)
caymaca anacoluthe (Fra.) (9, 11, 19);
anacoluthon (İng.) (2, 11, 19); Anakoluth (Alm.)
(11, 19)
Cenova Okulu Geneva School (İng.) (2)
ceren gazal (T/e) (1)
cevher fiil copulative (İng.) (16)
Chomky‘ci Chomskian (İng.) (2)
Chomsky‘ci dilbilim Chomskian linguistics
(İng.) (7)
cıvıl cıvıl cevval (T/e) (1); şatır (T/e) (1)
ciltçi mücellit (T/e) (1)
cinas antanaclase (Fra.) (9)
cins gender (İng.) (2, 7, 10, 11, 19); genre (Fra.)
(8, 10, 11, 17, 19); Genus (Alm.) (10, 11, 19)
cins ad common noun (İng.) (2)
cins adı cins ismi (T/e) (11); common noun
(İng.) (8, 11, 19); Gattungsname (Alm.) (11);
gender noun (İng.) (2); ism-i cins (T/e) (11);
nom commun (Fra.) (11, 19)
cins adlaştırma antonomasia (İng.) (2)
cinsel cinsi (T/e) (1)
cinsel çekicilik seksapel (T/e) (1)
cinsellik cinsiyet (T/e) (1); seks (T/e) (1)
cinslikbilim seksoloji (T/e) (1)
coşku cezbe (T/e) (1); heyecan (T/e) (1)
coşku işlevi fonction émotive (Fra.) (8, 17)
coşkulu müteheyyiç (T/e) (1)
coşkun hararetli (T/e) (1)
coşkuya kapılmış müteheyyiç (T/e) (1)
coşma galeyan (T/e) (1); teheyyüç (T/e) (1)
coşturmak galeyana getirmek (T/e) (1); tehyiç
etmek (T/e) (1)
coşuntu heyecan (T/e) (1)
cumhurbaşkanı reisicumhur (T/e) (1)
çaba efor (T/e) (1); enerji (T/e) (1); gayret (T/e) (1)
çaba gösteren gayretli (T/e) (1)
çabucak alelacele (T/e) (1); derhal (T/e) (1);
enstantane (T/e) (1); hemen (T/e) (1); lahzada
(T/e) (1)
çabuk tez (T/e) (1)
çabuk gider tizreftar (T/e) (1)
2. Bölüm: Türkçeden Kaynak Dile
çabuk ilerleyen (sayrılık) hâd (T/e) (1)
çabuk yazım tachygraphy (İng.) (2)
çabuklaştırmak tacil etmek (T/e) (1)
çağ ahit (T/e) (1); devir (T/e) (1)
çağaşım anakronizm (T/e) (1)
çağaşımsal anakronik (T/e) (1)
çağcıl asri (T/e) (1); modern (T/e) (1)
çağcıllaşma modernleşme (T/e) (1)
çağcıllaşmak asrileşmek (T/e) (1);
modernleşmek (T/e) (1)
çağdaş asri (T/e) (1); modern (T/e) (1); muasır
(T/e) (1)
Çağdaş Dil Yetenek Sınavı MLAT (İng.) (4);
Modern Language Aptitude Test (İng.) (4)
çağdaşlaşma modernleşme (T/e) (1)
çağdaşlaşmak asrileşmek (T/e) (1);
modernleşmek (T/e) (1)
çağın kendine özgü anlayışı Zeitgeist (Alm.)
(18)
çağın kendine özgü havası Zeitgeist (Alm.)
(18)
çağırma compellative (İng.) (2)
çağırmak celp etmek (T/e) (1); davet etmek
(T/e) (1)
çağlar edvar (T/e) (1)
çağlayan şelale (T/e) (1)
çağrı davet (T/e) (1)
çağrı belgesi celp (T/e) (1); celpname (T/e) (1);
davetiye (T/e) (1)
çağrı düzlemi plan d’appel (Fra.) (8)
çağrı işlevi appellative function (İng.) (19);
Appellfunktion (Alm.) (11, 19); conative
function (İng.) (2, 11, 19); fonction appellative
(Fra.) (19); fonction conatif (Fra.) (9); fonction
conative (Fra.) (11, 17, 19); konative Funktion
(Alm.) (19)
çağrılı davetli (T/e) (1)
çağrılık davetiye (T/e) (1)
çağrışım association (İng.) (2); tedai (T/e) (1)
çağrışım çifti paired associate (İng.) (12)
çağrışımcı evocative (İng.) (2)
çağrışımcılık associationism (İng.) (12)
çağrışımsal associatif (Fra.) (9, 10, 11, 19);
associative (İng.) (2, 10, 11, 12, 19); assoziativ
(Alm.) (10, 11, 19); evocatory (İng.) (2)
çağrışımsal alan associative field (İng.) (2, 11,
19); Assoziationsfeld (Alm.) (11); assoziatives
Feld (Alm.) (19); champ associatif (Fra.) (11, 19)
çağrışımsal anlam associative meaning (İng.)
(7)
çağrışımsal bağıntı fonction associative (Fra.)
(17); rapport associatif (Fra.) (8)
çağrışımsal öğrenme associative learning
(İng.) (7)
çağrıştırıcı madde recall item (İng.) (4)
çağüstü ültramodern (T/e) (1)
çakışma congruence (İng.) (2); convergence
196
(İng.) (2); correspondence (İng.) (2)
çakıştırma mapping (İng.) (2)
çalacak maya (T/e) (1)
çalçene çenebaz (T/e) (1)
çalgı enstrüman (T/e) (1); saz (T/e) (1)
çalık dil pidgin (İng.) (12)
çalım azamet (T/e) (1); fiyaka (T/e) (1)
çalışım antrenman (T/e) (1); kampanya (T/e) (1)
çalışkan faal (T/e) (1)
çalışkanlık faaliyet (T/e) (1)
çalışma faaliyet (T/e) (1); iştigal (T/e) (1); say
(T/e) (1)
çalışmak antrenman yapmak (T/e) (1); faaliyet
göstermek (T/e) (1); iştigal etmek (T/e) (1)
çalışmalık ücret (T/e) (1)
çalışman eleman (T/e) (1)
çalıştırıcı antrenör (T/e) (1)
çalıştırıcılık antrenörlük (T/e) (1)
çalıştırma istihdam (T/e) (1)
çalıştırmak istihdam etmek (T/e) (1)
çalma sirkat (T/e) (1)
çan eğrisi bell-shaped curve (İng.) (4)
çap kutur (T/e) (1)
çapkın zampara (T/e) (1)
çapkınlık zamparalık (T/e) (1)
çapraşık girift (T/e) (1); muğlak (T/e) (1)
çapraz kruvaze (T/e) (1)
çapraz geçerleme cross validation (İng.) (4)
çapraz kesişimli çalışma cross sectional
method (İng.) (7)
çapraz kesişimli yöntem cross sectional
method (İng.) (7)
çapraz uyak rime croisé (Fra.) (9)
çapraz-gönderim cross-reference (İng.) (12)
çarçabuk alaminüt (T/e) (1); alelacele (T/e) (1)
çarpıcı söz slogan (T/e) (1)
çarpık münharif (T/e) (1)
çarpım çizelgesi kerrat cetveli (T/e) (1)
çarpınç sansasyon (T/e) (1)
çarpınçlı sansasyonel (T/e) (1)
çarpıntı helecan (T/e) (1)
çarpışma müsademe (T/e) (1)
çarpma isabet (T/e) (1)
çarpmak isabet etmek (T/e) (1)
çarpmalı flap (İng.) (13); roll (İng.) (13); trill (İng.)
(13)
çaşıt casus (T/e) (1)
çatalağız delta (T/e) (1)
çatı bina (T/e) (11); diathèse (Fra.) (8, 19);
Diathesis (Alm.) (10, 11); framework (İng.) (2);
Genus (Alm.) (11); Genus Verbi (Alm.) (19);
voice (İng.) (7, 10, 11, 12, 19); voix (Fra.) (8, 10,
11, 19)
çatı duyarlı sensitive to voice (İng.) (5)
çatı ekleri voice suffixes (İng.) (5)
çatısal ikileme voice reduplication (İng.) (5)
çatışık mütenakıs (T/e) (1)
Türkçe Terim ve Sözcükler TTS—Dilbilim
1. Derleme
çatışkı kontras (T/e) (1)
çatışkılı kontraslı (T/e) (1)
çatışma arbede (T/e) (1); tearuz (T/e) (1)
çatkı şasi (T/e) (1)
çavlan şelale (T/e) (1)
çeke virgül (T/e) (1)
çekememek haset etmek (T/e) (1)
çekemezlik haset (T/e) (1)
çeker traktör (T/e) (1)
çeker (fotoğrafçılık) objektif (T/e) (1)
çekici cazip (T/e) (1); pitoresk (T/e) (1)
çekicilik attraction (İng.) (2); cazibe (T/e) (1)
çekidüzen intizam (T/e) (1)
çekilgi inziva (T/e) (1)
çekilgin münzevi (T/e) (1)
çekilgin yaşama inziva (T/e) (1)
çekiliş keşide (T/e) (1)
çekilme (işinden) istifa (T/e) (1)
çekilmek istifa etmek (T/e) (1)
çekilmez tahammül fersa (T/e) (1)
çekilmiş (işten) müstafi (T/e) (1)
çekim cazibe (T/e) (1); conjugaison (Fra.) (11,
19); conjugation (İng.) (7, 11, 19); declension
(İng.) (11, 19); déclinaison (Fra.) (11, 19);
Deklination (Alm.) (11, 19); inflection (İng.) (7);
isim tasrifi (T/e) (11); Konjugation (Alm.) (11,
19)
çekim (eylem) conjugate (İng.) (2)
çekim eki désinence (Fra.) (11, 19); ending
(İng.) (2, 11, 19); Endung (Alm.) (11, 19);
Flexionsendung (Alm.) (11, 19); inflexional
suffix (İng.) (2); tasrif lahikası (T/e) (11);
termination (İng.) (2, 11, 19)
çekim yitimi deflection (İng.) (2)
çekimleme decline (İng.) (2)
çekimlemek tasrif etmek (T/e) (1)
çekimli bileşik improper compound (İng.) (2)
çekimli eylem finite verb (İng.) (2, 7)
çekimsel paradigmatic (İng.) (12, 16)
çekimsiz indeclinable (İng.) (2, 11, 19);
indéclinable (Fra.) (11, 19); undeklinierbar
(Alm.) (11, 19)
çekimsiz ad common case (İng.) (2)
çekimsiz eylem non-finite verb (İng.) (7)
çekimsiz sözcük non finite (İng.) (2)
çekince risk (T/e) (1); riziko (T/e) (1); tehlike (T/e)
(1)
çekinceli kritik (T/e) (1); tehlikeli (T/e) (1)
çekinme perva (T/e) (1)
çekinmeden biperva (T/e) (1)
çekinmek imtina etmek (T/e) (1); istinkâf
etmek (T/e) (1)
çekinmesiz pervasız (T/e) (1)
çekinmez biperva (T/e) (1)
çekip çevirme idare (T/e) (1)
çekirdek core (İng.) (2, 11, 19); Kern (Alm.) (11,
19); kernel (İng.) (2, 11, 19); noyau (Fra.) (11,
197
19); nucleus (İng.) (13); nucléus (Fra.) (8, 11,
19); Nukleus (Alm.) (11, 19); nüve (T/e) (1)
çekirdek anlam central meaning (İng.) (16)
çekirdek hece core syllable (İng.) (13); nuclear
syllable (İng.) (13)
çekirdek tümce kernel sentence (İng.) (2, 8,
11, 19); Kernsatz (Alm.) (11, 19); phrase
noyau (Fra.) (11, 19); phrase nucléaire (Fra.)
(11, 19)
çekirdeksel nükleer (T/e) (1)
çekişme münazaa (T/e) (1); niza (T/e) (1)
çekiştirici gammaz (T/e) (1)
çekiştirmek gammazlamak (T/e) (1)
çekit lokomotif (T/e) (1)
çekme (imbikten) taktir (T/e) (1)
çekmek tahammül etmek (T/e) (1); tasrif
etmek (T/e) (1)
çekül şakul (T/e) (1)
çeldirici distractor (İng.) (4)
çelebi centilmen (T/e) (1)
çelik başlık miğfer (T/e) (1)
çelimsiz zayıf (T/e) (1)
çelişik mütenakıs (T/e) (1)
çelişiklik contradiction (Fra.) (9)
çelişki tenakuz (T/e) (1); tezat (T/e) (1)
çelişme contradiction (İng.) (12); tenakuz (T/e)
(1)
çeliştirici (bağlaç) adversative (conjunction)
(İng.) (2)
çepeçevre peri- (T/e) (1)
çeper cidar (T/e) (1)
çerçeve frame (İng.) (2)
çeşit nevi (T/e) (1); version (İng.) (4)
çeşit çeşit envai türlü (T/e) (1)
çeşitleme varyasyon (T/e) (1)
çeşitlenme tenevvü (T/e) (1)
çeşitli muhtelif (T/e) (1); mütenevvi (T/e) (1)
çeşitlilik tenevvü (T/e) (1)
çetin şedit (T/e) (1); zor (T/e) (1)
çevirgeç şalter (T/e) (1); turnike (T/e) (1)
çeviri tercüme (T/e) (1, 11); traduction (Fra.) (10,
11, 17, 19); translation (İng.) (2, 7, 10, 11, 19);
Übersetzung (Alm.) (10, 11, 19)
çeviribilim science of translation (İng.) (2, 11,
19); traductologie (Fra.) (11, 17, 19);
Übersetzungswissenschaft (Alm.) (11, 19)
çevirici komütatör (T/e) (1); mütercim (T/e) (1);
tercüman (T/e) (1)
çeviriyazı transkripsiyon (T/e) (1)
çevirme interpretation (İng.) (2); irca (T/e) (1);
tahvil (T/e) (1); tercüme (T/e) (1)
çevirme (sözü) tevil (T/e) (1)
çevirmek atfetmek (T/e) (1); tahvil etmek (T/e)
(1); tercüme etmek (T/e) (1); tevcih etmek
(T/e) (1)
çevirmek (sözü) tevil etmek (T/e) (1)
çevirmen interpreter (İng.) (2); mütercim (T/e)
2. Bölüm: Türkçeden Kaynak Dile
(1); tercüman (T/e) (1)
çevirtmeli ayraç braces (İng.) (2); wing
brackets (İng.) (2)
çevre banliyö (T/e) (1); context (İng.) (13);
dünya (T/e) (1); environment (İng.) (2, 8, 10, 11,
19); environnement (Fra.) (10, 11, 17, 19);
etraf (T/e) (1); havali (T/e) (1); muhit (T/e) (1);
Umgebung (Alm.) (10, 11, 19)
çevre koşullaması environmental
conditioning (İng.) (2)
çevre treni banliyö treni (T/e) (1)
çevrebilim ekoloji (T/e) (1)
çevrebilimsel ekolojik (T/e) (1)
çevrel amphi- (T/e) (1); anfi- (T/e) (1)
çevreleme tahdit (T/e) (1)
çevreleyerek (Lat. önek) circum- (T/e) (1);
sirkum- (T/e) (1)
çevren ufuk (T/e) (1)
çevresel anlam marginal meaning (İng.) (16)
çevresel biçim allomorph (İng.) (13)
çevresel özellik allophonic feature (İng.) (13)
çevresel üye allophone (İng.) (13)
çevresinde para- (T/e) (1)
çevresinde (Yun. önek) peri- (T/e) (1)
çevri()yazı transcription (Fra.) (10, 11, 17, 19)
çevrik söz anagram (İng.) (2)
çevrikleme anagram (İng.) (11, 19); Anagramm
(Alm.) (11, 19); anagramme (Fra.) (11, 19)
çevrim (elektrik devre (T/e) (1)
çevrimsel anlatma narration circulaire (Fra.)
(9)
çevriyazı transcription (İng.) (7, 10, 11, 19, Y);
transkripsiyon (T/e) (11, Y); Transkription
(Alm.) (10, 11, 19)
çevri-yazım transliteration (İng.) (16)
çığırtkan şarlatan (T/e) (1)
çığlık feryat (T/e) (1); vaveyla (T/e) (1)
çığlık dili call language (İng.) (16)
çıkak locus (İng.) (2); mahreç (T/e) (1); place of
articulation (İng.) (7)
çıkan perde rise (İng.) (13)
çıkar avanta (T/e) (1); avantaj (T/e) (1); menfaat
(T/e) (1)
çıkar görünüşlü benefactive (İng.) (2)
çıkar sağlama istismar (T/e) (1)
çıkar sağlamak istismar etmek (T/e) (1)
çıkar yitirimi dezavantaj (T/e) (1)
çıkar yol çare (T/e) (1)
çıkar yol bulamamak çaresiz kalmak (T/e) (1)
çıkarcı aferist (T/e) (1); istismarcı (T/e) (1);
menfaatperest (T/e) (1)
çıkarım inference (İng.) (2, 4, 12); istidlal (T/e)
(1)
çıkarım görünüşü inferential aspect (İng.) (2)
çıkarımsal inferencing (İng.) (7)
çıkarımsal değerler inferential statistics (İng.)
(4)
198
çıkarımsal kavrayış inferential
comprehension (İng.) (7)
çıkarma deletion (İng.) (2); ihraç (T/e) (1); ikram
(T/e) (1); istihsal (T/e) (1); tarh (T/e) (1)
çıkarmak ihraç etmek (T/e) (1); ikram etmek
(T/e) (1); istihsal etmek (T/e) (1); lanse etmek
(T/e) (1); tarh etmek (T/e) (1)
çıkarmalı ikidilli subtractive bilingual (İng.) (7)
çıkarsama inférence (Fra.) (9)
çıkartım elicitation (İng.) (2)
çıkartmabaskı ofset (T/e) (1)
çıkartmalı cloze (İng.) (2, 4)
çıkartmalı işlem cloze procedure (İng.) (4, 7)
çıkartmalı sınav cloze test (İng.) (4, 7); c-test
(İng.) (4)
çıkartmalı yöntem clozentropy (İng.) (4, 7)
çıkı output (İng.) (16)
çıkım output (İng.) (16)
çıkış move (İng.) (12)
çıkış biçimi manner of articulation (İng.) (13)
çıkış durumu élatif (Fra.) (11, 19); Elativ (Alm.)
(19); elative (İng.) (2, 11, 19); Elativus (Alm.)
(11)
çıkış noktası place of articulation (İng.) (7)
çıkış yeri place of articulation (İng.) (13)
çıkışlı ascendant (Fra.) (8)
çıkışlı hava akış düzeni egressive air stream
mechanism (İng.) (13)
çıkışma muaheze (T/e) (1)
çıkma durumu ablatif (Fra.) (11, 19); ablatif
(T/e) (1); Ablativ (Alm.) (11, 19); ablative (İng.) (2,
11, 19); mefulünanh (T/e) (11)
çıkmak intişar etmek (T/e) (1); sadır olmak
(T/e) (1)
çıkmak (para) isabet etmek (T/e) (1)
çıktı output (İng.) (2, 7, Y); output (T/e) (1)
çılgın şeyda (T/e) (1)
çınlayan tannan (T/e) (1)
çıplak üryan (T/e) (1)
çırak şakirt (T/e) (1)
çırpıcı mikser (T/e) (1)
çırpınma ıspazmoz (T/e) (1); ihtilaç (T/e) (1)
çıtçıt fermejüp (T/e) (1)
çiçek bağlamı buket (T/e) (1); demet (T/e) (1)
çiçeklik vazo (T/e) (1)
çift eklemleme Doppelgliederung (Alm.) (11);
double articulation (İng.) (2, 11)
çift eklemleme double articulation (Fra.) (11)
çift eklemlilik Doppelgliederung (Alm.) (11,
19); double articulation (Fra.) (8, 11, 17, 19);
double articulation (İng.) (11, 18, 19, Y);
zweifache Gliederung (Alm.) (18)
çift kuyruklu sınama two-tailed test (İng.) (4)
çift sıralı bağıntı biserial correlation (İng.) (4)
çift tepeli dağılım bimodal distribution (İng.)
(4)
çift ünlü diphthong (İng.) (2, 7); double vowel
Türkçe Terim ve Sözcükler TTS—Dilbilim
1. Derleme
(İng.) (2)
çift ünsüz consonne double (Fra.) (11);
consonne géminée (Fra.) (11);
Doppelkonsonant (Alm.) (11); double
consonant (İng.) (2, 11); geminate consonant
(İng.) (13); şedde (T/e) (11)
çift()dudaksıl bilabial (İng.) (2, 7, 11, 19)
çiftçik doublet (İng.) (2)
çiftdudak-dişsil bilabio-dental (İng.) (2)
çiftdudaksı bilabial (İng.) (13)
çiftdudaksıl Bilabial (Alm.) (11, 19); bilabial
(Fra.) (8); bilabiale (Fra.) (11, 19); şefevi samit
(T/e) (11)
çifte karşılaştırma double comparison (İng.)
(2)
çifteker bisiklet (T/e) (1)
çiftleme doubling (İng.) (2); istihdam (T/e) (11);
Syllepse (Alm.) (11, 19); syllepse (Fra.) (11, 19);
syllepsis (İng.) (11, 19)
çiftleşme syllepsis (İng.) (2)
çiğ ham (T/e) (1)
çiğnenmiş payimal (T/e) (1)
çimerlik plaj (T/e) (1)
çirkin bet (T/e) (1); galiz (T/e) (1); sakil (T/e) (1)
çivileme smaç (T/e) (1)
çiy şebnem (T/e) (1)
çizelge cetvel (T/e) (1); table (İng.) (Y); tablo (T/e)
(Y)
çizem şema (T/e) (1)
çizemsel şematik (T/e) (1)
çizenek grafik (T/e) (1)
çizge diyagram (T/e) (1); grafik (T/e) (1);
schéma (Fra.) (9)
çizgesel schématique (Fra.) (9)
çizgi hat (T/e) (1); tahril (T/e) (1)
çizgi grafiği line chart (İng.) (4)
çizgisel linéaire (Fra.) (8, 10, 11, 17, 19); linear
(Alm.) (10, 11, 19); linear (İng.) (2, 10, 11, 19, Y)
çizgisel abece yazısı linear script (İng.) (2)
çizgisel izlence linear programme (İng.) (7);
linear syllabus (İng.) (Y)
çizgiselleşme linearisation (İng.) (2)
çizgisellik Linearität (Alm.) (10, 11, 19);
linéarité (Fra.) (8, 10, 11, 17, 19); linearity (İng.)
(2, 10, 11, 19)
çizit design (T/e) (1); dizayn (T/e) (1)
çizitçi dizayncı (T/e) (1)
çobanlama pastoral (T/e) (1)
çocuğun dil edinimi child language
acquisition (İng.) (2)
çocuk / bebek dili nursery language (İng.) (2)
çocuk dili child language (İng.) (2, 7, 19);
infant language (İng.) (19); Kindersprache
(Alm.) (11, 19); langage enfantin (Fra.) (11, 19);
little language (İng.) (2, 11); nursery
language (İng.) (11)
çocuk yuvası kreş (T/e) (1)
199
çocuk(lar) evlat (T/e) (1)
çocukbilim pedoloji (T/e) (1)
çocukbilimci pedolog (T/e) (1)
çocuklar füru (T/e) (1)
çocuksulaşma infantilisation (İng.) (12)
çoğaltma teksir (T/e) (1)
çoğaltma kağıdı teksir kâğıdı (T/e) (1)
çoğaltmak teksir etmek (T/e) (1)
çoğu ekseri (T/e) (1)
çoğul cemi (T/e) (11); cemi (T/e) (1); Plural (Alm.)
(10, 11, 19); plural (Alm.) (10); plural (İng.) (2,
10, 11, 19); pluriel (Fra.) (8, 10, 11, 17, 19)
çoğul anlam multiple meaning (İng.) (2)
çoğul ekinli pluricultural (İng.) (Y)
çoğul ekinlilik pluriculturalism (İng.) (Y)
çoğulcu plüralist (T/e) (1)
çoğulculuk plüralizm (T/e) (1)
çoğuldilli plurilingual (İng.) (Y)
çoğuldillilik plurilingualism (İng.) (Y)
çoğullaştırıcı pluraliser (İng.) (2)
çoğunluk ekseriyet (T/e) (1)
çoğunlukla ekseriya (T/e) (1)
çok fena (T/e) (1); gayet (T/e) (1); gümrah (T/e)
(1); hesapsız (T/e) (1); müteaddit (T/e) (1)
çok (Yun. önek) poli- (T/e) (1); poly- (T/e) (1)
çok acıklı fecaat (T/e) (1); feci (T/e) (1)
çok anlamlı polysemy (İng.) (12)
çok bağlaçlı yapı syndetic construction (İng.)
(2)
çok bağlaçlılık syndesis (İng.) (2)
çok boyutlu düzgün doğrusal çözümleme
multiple-regression analysis (İng.) (4)
çok boyutlu notlandırma multiple-trait
scoring (İng.) (4)
çok boyutluluk multidimensionality (İng.) (4)
çok çekimli heteroclite (İng.) (2)
çok değerli nadide (T/e) (1)
çok dilli polyglot (İng.) (2)
çok dillilik polylingualism (İng.) (2)
çok ekinli multicultural (İng.) (Y)
çok ekinlilik multiculturalism (İng.) (Y)
çok gerekli farz (T/e) (1)
çok güzel enfes (T/e) (1); harika (T/e) (1);
şahane (T/e) (1)
çok güzel (kız afet (T/e) (1)
çok heceli multisyllable (İng.) (2); polysyllable
(İng.) (2)
çok istemek tamah etmek (T/e) (1); teşne
olmak (T/e) (1)
çok iyi âlâ (T/e) (1)
çok kesitli yöntem multiple register (İng.) (3)
çok kişili konuşma multilogue (İng.) (2)
çok kökenlilik kuramı polygenesis theory
(İng.) (2)
çok kötü berbat (T/e) (1); felaket (T/e) (1); lanet
(T/e) (1)
çok kültürlü toplum multicultural society
2. Bölüm: Türkçeden Kaynak Dile
(İng.) (15)
çok öfkeli pür hiddet (T/e) (1)
çok seslilik polyphony (İng.) (2)
çok tonlu polytone (İng.) (2)
çok üzmek kahretmek (T/e) (1)
çok üzülmek kahrolmak (T/e) (1)
çok zamanlılık plexity (İng.) (2)
çok()anlamlılık polysemy (İng.) (2, 7, 10, 11,
19)
çok()bağlaçlılık polysyndeton (İng.) (2, 11, 19)
çok()dillilik multilingualism (İng.) (2, 10, 11,
15, 19, Y); plurilingualism (İng.) (2, 19)
çok()yanlı karşıtlık multilateral opposition
(İng.) (2, 11, 19)
çok(-)yanlı karşıtlık opposition multilatérale
(Fra.) (8, 11, 19)
çokanlamlı mehrdeutig (Alm.) (11, 19);
polysem (Alm.) (10, 11, 19); polysémique (Fra.)
(10, 11, 17, 19); polysemous (İng.) (10, 11, 19)
çokanlamlılık Mehrdeutigkeit (Alm.) (11, 19);
Polysemie (Alm.) (10, 11, 19); polysémie (Fra.)
(9, 10, 11, 17, 19)
çokbağlaçlılık Polysyndese (Alm.) (11);
polysyndète (Fra.) (11, 19); Polysyndeton
(Alm.) (11, 19)
çokbireşimli dil langue polysynthétique (Fra.)
(17)
çokbireşimli diller langues polysynthétiques
(Fra.) (11, 19); polysynthetic languages (İng.)
(11, 19); polysynthetische Sprachen (Alm.)
(11, 19)
çokboyutlu izlence multidimensional
syllabuses (İng.) (7)
çokça külliyetli (T/e) (1)
çokdallanan kuruluş multiple-branching
construction (İng.) (8)
çokdilli multilingual (İng.) (7, Y)
çokdillilik Multilingu(al)ismus (Alm.) (10, 11,
19); multilinguisme (Fra.) (10, 11, 19);
Plurilingualismus (Alm.) (19); plurilinguisme
(Fra.) (10, 11, 19); Plurilinguismus (Alm.) (19)
çokevli poligam (T/e) (1)
çokevlilik poligami (T/e) (1)
çokgen poligon (T/e) (1)
çokheceli polysyllabic (İng.) (7)
çok-işlemli procedural (İng.) (12)
çokkültürlü eğitim multicultural education
(İng.) (7)
çoklu bağıntı multiple correlation (İng.) (7)
çoklu dil edinimi multiple language
acquisition (İng.) (7)
çoklu konuşma polylogue (İng.) (2)
çokluk ekseri (T/e) (1)
çoksesbirimli polyphonématique (Fra.) (8)
çokseslilik polifoni (T/e) (1); polyphonie (Fra.)
(9)
çoktan seçmeli M-C (İng.) (4)
çoktan seçmeli madde multiple choice item
200
(İng.) (7); multiple-choice item (İng.) (4)
çoktan seçmeli sınav multiple choice test
(İng.) (4)
çoktan seçmeli soru multiple-choice
question (İng.) (4)
çoktanrıcılık politeizm (T/e) (1)
çoktanrılı politeist (T/e) (1)
çokyanlı karşıtlık multilaterale Opposition
(Alm.) (11, 19)
çorapbağı jartiyer (T/e) (1)
çökelme sedimantasyon (T/e) (1)
çökme inhitat (T/e) (1); izmihlal (T/e) (1)
çöküntü depresyon (T/e) (1)
çöküş inkıraz (T/e) (1)
çöl sahra (T/e) (1)
çözelti solüsyon (T/e) (1)
çözgü key (İng.) (12); problem (T/e) (1)
çözme décodage (Fra.) (17, 19); decoding (İng.)
(19); Dekodierung (Alm.) (19); hal (-lli) (T/e) (1)
çözmek deşifre etmek (T/e) (1); halletmek (T/e)
(1)
çözücü key (İng.) (12)
çözüm dénouement (Fra.) (9); hal (-lli) (T/e) (1);
solüsyon (T/e) (1); tahlil (T/e) (1)
çözüm yolu formül (T/e) (1); hal çaresi (T/e) (1)
çözümleme analiz (T/e) (1, Y); Analyse (Alm.)
(10, 11, 19); analyse (Fra.) (8, 10, 11, 19);
analysis (İng.) (2, 10, 11, 12, 19, Y); decoding
(İng.) (12, 16); parsing (İng.) (2); tahlil (T/e) (1)
çözümlemek analiz etmek (T/e) (1, Y);
halletmek (T/e) (1); tahlil etmek (T/e) (1)
çözümlemeli dil analytic language (İng.) (7)
çözümlenebilir analysable (İng.) (2)
çözümlenme analysis (İng.) (2)
çözümleyici analitik (T/e) (1); analytic (İng.) (2,
19, Y); analytique (Fra.) (19); analytisch (Alm.)
(19)
çözümleyici dil langue analytique (Fra.) (17)
çözümleyici diller analytic languages (İng.) (2,
11, 19); analytische Sprachen (Alm.) (11, 19);
langues analytiques (Fra.) (11, 19)
çözümleyicilik analyticity (İng.) (2)
çözümsel analitik (T/e) (1)
çözümsel notlandırma analytic scoring (İng.)
(4)
çözümsel yaklaşım analytic approach (İng.)
(7)
çubuk baget (T/e) (1)
çukur kasis (T/e) (1)
çukurluk kasis (T/e) (1)
çürükçe kangren (T/e) (1)
çürükçeleşmek kangrenleşmek (T/e) (1)
çürüklük butlan (T/e) (1)
çürütme cerh (T/e) (1)
çürütme çukuru fosseptik (T/e) (1)
çürütmek cerh etmek (T/e) (1)
Türkçe Terim ve Sözcükler TTS—Dilbilim
1. Derleme
dağ adları bilimi Oronymie (Alm.) (19);
oronymie (Fra.) (19); oronymy (İng.) (19)
dağar repertuar (T/e) (1)
dağarcık repertuar (T/e) (1)
dağılım Distribution (Alm.) (10, 11, 19);
distribution (Fra.) (10, 11, 17, 19); distribution
(İng.) (2, 4, 8, 10, 11, 19); variance (İng.) (7)
dağılım eğrisi histogram (İng.) (4)
dağılımcı distribution(n)aliste (Fra.) (11);
distribution(n)aliste (Fra.) (10, 19);
Distributionalist (Alm.) (10, 11, 19);
distributionalist (İng.) (10, 11, 19)
dağılımcı dilbilim distributional linguistics
(İng.) (19)
dağılımcılık distribution(n)alisme (Fra.) (11,
17); distribution(n)alisme (Fra.) (10, 19);
distributionalism (İng.) (2, 11, 19);
Distributionalismus (Alm.) (10, 11, 19)
dağılımsal distributional (İng.) (8, 10, 11, 19);
distributionell (Alm.) (11, 19); Distributionen
(Alm.) (10); distributionnel (Fra.) (10, 11, 17, 19)
dağılımsal çözümleme analyse
distributionnelle (Fra.) (11, 19); distributional
analysis (İng.) (11, 19); Distributionsanalyse
(Alm.) (11, 19)
dağılımsal denge optimal distribution (İng.)
(13)
dağılımsal dilbilim distributional linguistics
(İng.) (11); distributionelle Linguistik (Alm.) (11,
19); linguistique distributionnelle (Fra.) (11,
17, 19)
dağılımsalcılık distributionalism (İng.) (10)
dağılma diffusion (İng.) (2); inkıraz (T/e) (1);
izmihlal (T/e) (1)
dağılmış münfesih (T/e) (1)
dağınık derbeder (T/e) (1); diffus (Alm.) (11, 19);
diffus (Fra.) (8, 11, 17, 19); diffuse (İng.) (2, 11,
19); müteferrik (T/e) (1); pejmürde (T/e) (1);
perişan (T/e) (1); tarumar (T/e) (1)
dağıtıcı distrübütör (T/e) (1); müvezzi (T/e) (1)
dağıtım tevzi (T/e) (1); tevziat (T/e) (1)
dağıtımcı distrübütör (T/e) (1)
dağıtma tevzi (T/e) (1); tevziat (T/e) (1)
dağıtmak feshetmek (T/e) (1); tevzi etmek (T/e)
(1)
daha elan (T/e) (1); henüz (T/e) (1)
daha çok ziyade (T/e) (1)
daha iyi evla (T/e) (1)
201
daha kötü beter (T/e) (1)
daha sonra ahiren (T/e) (1)
daha sonraki muahhar (T/e) (1)
dal branş (T/e) (1); şube (T/e) (1)
dal öbeği linguistic group (İng.) (11, 19)
daldırma immersion (İng.) (12)
dalga biçimi wave form (İng.) (2)
dalga bileşeni çözümlemesi fourier analysis
(İng.) (2)
dalga kuramı théorie des ondes (Fra.) (11);
wave theory (İng.) (2, 11, 19); Wellentheorie
(Alm.) (11, 19)
dalgakıran mendirek (T/e) (1)
dalgalanma fluctuation (Fra.) (19); fluctuation
(İng.) (19); Schwankung (Alm.) (19)
dalgalı ondüle (T/e) (1)
dalgalı akım alternatif (T/e) (1)
dalgalı akım üreteci alternatör (T/e) (1)
dalgı gaflet (T/e) (1)
dalında satış alivre (T/e) (1)
dalkavukluk tekâpu (T/e) (1)
dallama branching (İng.) (2)
dallama izlencesi branching programme
(İng.) (7)
dallanma branching (İng.) (Y)
dallar füru (T/e) (1)
damak palate (İng.) (2, 13)
damak çizim glossogram (İng.) (2);
palatogram (İng.) (2)
damak titizi gourmet (İng.) (16)
damakönü alveolo(-)palatal (İng.) (13)
damaksı palatal (İng.) (13)
damaksıl front vowel (İng.) (11); Gaumenlaut
(Alm.) (11, 19); Palatal (Alm.) (11, 19); palatal
(Fra.) (8); palatal (İng.) (2, 7, 19); palatal vowel
(İng.) (11); palatale (Fra.) (8, 11, 19)
damaksıl söyleyiş bilgisi palatography (İng.)
(2)
damaksılaşma Palatalisierung (Alm.) (11, 19)
damaksıllaşma Mouillierung (Alm.) (11, 19);
mouillure (Fra.) (11); palatalisation (Fra.) (11,
19); palatalisation (palatalization) (İng.) (2, 7,
11, 19)
damaksıllaşma belirtkesi soft sign (İng.) (2)
damaksıllaşmış palatalised (İng.) (2)
damaksıllaştırma Mouillierung (Alm.) (19);
mouillure (Fra.) (19); palatalisation (Fra.) (19);
palatalisation (palatalization) (İng.) (19);
Palatalisierung (Alm.) (19)
damaksıllık yitimi depalatalisation (İng.) (2)
damar tıkanıklığı amboli (T/e) (1)
damga ıstampa (T/e) (1)
damga kutusu ıstampa (T/e) (1)
damıtıcı imbik (T/e) (1)
damıtık mukattar (T/e) (1)
2. Bölüm: Türkçeden Kaynak Dile
damıtık su maimukattar (T/e) (1)
damıtılmış mukattar (T/e) (1)
damıtma taktir (T/e) (1)
damıtmak taktir etmek (T/e) (1)
dan de- (T/e) (1); e- (T/e) (1); eks- (ex-) (T/e) (1)
-dan oluşan ibaret (T/e) (1)
-dan sonra akabinde (T/e) (1)
danışan kişi client (İng.) (12)
danışık muvazaa (T/e) (1)
danışıklı muvazaalı (T/e) (1)
danışıklı dövüş şike (T/e) (1)
danışıklı iş muvazaa (T/e) (1)
danışıklılık muvazaa (T/e) (1)
danışım konsültasyon (T/e) (1); müşavere (T/e)
(1)
danışma enformasyon (T/e) (1); istihbarat (T/e)
(1); istişare (T/e) (1); müracaat (T/e) (1);
müzakere (T/e) (1)
danışma kurulu istişare heyeti (T/e) (1); şura
(T/e) (1)
danışmacı öğrenim counselling learning (İng.)
(7)
danışmak istişare etmek (T/e) (1)
danışmalı dil öğretimi community language
learning (İng.) (7)
danışman counsellor (İng.) (12); müşavir (T/e)
(1)
Danışmanlı Dil-Öğrenme CLL (İng.) (12);
community language learning (İng.) (12)
danışmanlı öğrenim counselling learning
(İng.) (3)
danışmanlık counselling (İng.) (12); müşavirlik
(T/e) (1)
Danıştay Şurayıdevlet (T/e) (1)
dar close (İng.) (13); covered (İng.) (2); narrow
(İng.) (2)
dar boğaz badire (T/e) (1)
dar geçit badire (T/e) (1)
dar ünlü dar sait (T/e) (11); dar sesli (T/e) (11);
enger Vokal (Alm.) (11, 19); narrow vowel
(İng.) (11, 19); voyelle étroite (Fra.) (11, 19)
daralma reduction (İng.) (2); restriction (Fra.)
(17)
daralmış constricted (İng.) (2)
daraltı constriction (Fra.) (11, 19); constriction
(İng.) (2, 11, 19); contriction (Fra.) (17); Enge
(Alm.) (11, 19); Konstriktion (Alm.) (11, 19)
daraltılı constrictive (Fra.) (8, 11, 19);
constrictive (İng.) (2, 11, 19); Engelaut (Alm.)
(11, 19); Konstriktiv (Alm.) (11, 19)
daraltılı (ad) constrictive (Fra.) (17)
daraltılmış reduced (İng.) (2)
daraltma tahdit (T/e) (1)
darlaşma closing (İng.) (13)
darlık müzayaka (T/e) (1)
darmadağın perişan (T/e) (1); tarumar (T/e) (1)
darmadağın etmek tarumar etmek (T/e) (1)
darmadağınık hercümerç (T/e) (1)
202
davranca key (İng.) (7)
davranış behavior (behaviour) (İng.) (4); eda
(T/e) (1); hareket (T/e) (1); jest (T/e) (1);
muamele (T/e) (1)
davranış töresi adabımuaşeret (T/e) (1);
muaşeret adabı (T/e) (1)
davranışçılık behaviourism (İng.) (2, 7)
davranışsal behavitive (İng.) (12)
davranışsal amaç behavioural objective (İng.)
(7)
davranışsal dilbilim psycholinguistics (İng.)
(16)
davranma muamele (T/e) (1)
dayanak istinatgâh (T/e) (1); mesnet (T/e) (1);
zemin (T/e) (1)
dayanaksız batıl (T/e) (1)
dayanaksız (söz) asılsız (T/e) (1)
dayanarak atfen (T/e) (1); binaen (T/e) (1);
istinaden (T/e) (1); müsteniden (T/e) (1)
dayanca metanet (T/e) (1); support (Fra.) (8);
tahammül (T/e) (1)
dayancalı metanetli (T/e) (1); metin (T/e) (1)
dayanç sabır (T/e) (1)
dayançlı sabırlı (T/e) (1)
dayançsız sabırsız (T/e) (1)
dayançsızlık sabırsızlık (T/e) (1)
dayanıklı kavi (T/e) (1); mukavemetli (T/e) (1);
mukavim (T/e) (1); mütehammil (T/e) (1)
dayanılarak istinaden (T/e) (1)
dayanılmaz tahammül fersa (T/e) (1)
dayanışçılık solidarizm (T/e) (1)
dayanışık mütesanit (T/e) (1)
dayanışma solidarietà (İta.) (8); solidarite (T/e)
(1); tesanüt (T/e) (1)
dayanışmalı müteselsil (T/e) (1)
dayanma istinat (T/e) (1); mukavemet (T/e) (1);
tahammül (T/e) (1); istinat etmek (T/e) (1);
mukavemet etmek (T/e) (1); raci olmak (T/e)
(1); sabretmek (T/e) (1); tahammül etmek (T/e)
(1)
dayatma ısrar (T/e) (1)
dede cet (T/e) (1)
dedeler ecdat (T/e) (1)
dedikoducu gammaz (T/e) (1)
değer kadir (T/e) (1); kıymet (T/e) (1); layık (T/e)
(1); not (T/e) (1); paha (T/e) (1); şayeste (T/e) (1);
valeur (Fra.) (8, 10, 11, 17, 19); value (İng.) (2,
7, 10, 11, 19); Wert (Alm.) (10, 11, 19); itibar
etmek (T/e) (1)
değer biçme takdir (T/e) (1)
değer biçmek takdir etmek (T/e) (1)
değer düşürümü devalüasyon (T/e) (1)
değer nesne objet valeur (Fra.) (9)
değer vermek paye vermek (T/e) (1); appraisal
(İng.) (4)
değer yükseltimi revalüasyon (T/e) (1)
değerbilim axiologie (Fra.) (17, 19)
Türkçe Terim ve Sözcükler TTS—Dilbilim
1. Derleme
değerbilir kadirşinas (T/e) (1)
değerbilirlik kadirşinaslık (T/e) (1)
değerden düşme iflas (T/e) (1)
değeri düşmek (para) devalüe olmak (T/e) (1)
değerinde mesabesinde (T/e) (1)
değerini yükseltmek revalüe etmek (T/e) (1)
değerlendirici marker (İng.) (4)
değerlendirme assessment (İng.) (4, 7);
evaluation (İng.) (4, 7, 12); takdir (T/e) (1)
değerlendirme geçerliği intra-rater
reliability (İng.) (7)
değerlendirme işlemi evaluation procedure
(İng.) (2)
değerlendirme ölçütleri assessment criteria
(İng.) (4); marking scheme (İng.) (4)
değerlendirme programları appraisal
programmes (İng.) (4)
değerlendirmeci kavrayış evaluative
comprehension (İng.) (7)
değerlendirmek assess (İng.) (4);
kıymetlendirmek (T/e) (1); takdir etmek (T/e)
(1)
değerli kıymetli (T/e) (1); kıymettar (T/e) (1)
değerlik value (İng.) (5)
değersiz hakir (T/e) (1); havai (T/e) (1); naçiz
(T/e) (1)
değersiz (olarak) naçizane (T/e) (1)
değersiz saymak hor bakmak (T/e) (1)
değginlik aidiyet (T/e) (1)
değil an- (T/e) (1); in- (T/e) (1)
-değil non- (T/e) (1)
-değil (Lat. önek) ne- (T/e) (1)
değimli liyakat (T/e) (1)
değimsiz liyakatsiz (T/e) (1)
değin ila (T/e) (1); kadar (T/e) (1)
değini Argument (Alm.) (19); argument (Fra.)
(19); argument (İng.) (19); temas (T/e) (1)
değinmek temas etmek (T/e) (1)
değinti şümul (T/e) (1)
değintiler semantic relations (İng.) (16)
değirmi daire (T/e) (1)
değirmi (Yun. önek) amphi- (T/e) (1); anfi-
(T/e) (1)
değirmisellik circularity (İng.) (2)
değiş tokuş mübadele (T/e) (1); takas (T/e) (1);
trampa (T/e) (1)
değiş tokuş etmek trampa etmek (T/e) (1)
değişen mütebeddil (T/e) (1)
değişi Permutation (Alm.) (10, 11, 19);
permutation (Fra.) (10, 11, 17, 19);
permutation (İng.) (10, 11, 19)
değişik mütehavvil (T/e) (1); orijinal (T/e) (1)
değişik biçim suppletive (İng.) (2)
değişik biçimlenme suppletion (İng.) (2)
değişikleme Enallage (Alm.) (19); enallage
(İng.) (19); énallage (Fra.) (19)
değişiklik fark (T/e) (Y); orijinalite (T/e) (1); tadil
203
(T/e) (1); tadilat (T/e) (1)
değişiklik yapmak tadil etmek (T/e) (1)
değişili permutable (Fra.) (8)
değişim alternation (İng.) (2); change (İng.) (2,
10, 11, 19); changement (Fra.) (8, 10, 11, 17,
19); commutation (Fra.) (11, 17, 19);
commutation (İng.) (2, 11, 19); exchange (İng.)
(3, 12); Kommutation (Alm.) (11, 19); tahavvül
(T/e) (1); transformasyon (T/e) (1); Wandel
(Alm.) (10, 11, 19)
değişimsel interchangeable (İng.) (16)
değişimsiz invariable (Fra.) (19); invariable
(İng.) (19); unveränderlich (Alm.) (19)
değişinim modülasyon (T/e) (1); mutasyon (T/e)
(1); mutation (İng.) (16)
değişinimcilik mutasyonizm (T/e) (1)
değişişiz impermutable (Fra.) (8)
değişke dia (İng.) (2); lect (İng.) (2); variant (İng.)
(2, 10, 11, 19); Variante (Alm.) (10, 11, 19);
variante (Fra.) (8, 10, 11, 19); variante (İta.) (8);
variety (İng.) (7, 15)
değişke dilbilimi dialinguistic (İng.) (2)
değişke dizgesi diasystem (İng.) (2)
değişken alternant (İng.) (2); factor (İng.) (4);
mütehavvil (T/e) (1); parametre (T/e) (1);
Variable (Alm.) (10, 11, 19); variable (Fra.) (8,
19); variable (İng.) (2, 4, 7, 19); variant (İng.) (7)
değişken vurgu mobile stress (İng.) (2);
movable stress (İng.) (2)
değişkenlik Variation (Alm.) (11, 19); variation
(Fra.) (11, 17, 19); variation (İng.) (11, 19)
değişleme Hypallage (Alm.) (19); hypallage
(Fra.) (19); hypallage (İng.) (19)
değişme modülasyon (T/e) (1); tahavvül (T/e)
(1); variance (İng.) (4)
değişmece Figur (Alm.) (10, 11, 19); figure (Fra.)
(10, 11, 17, 19); figure (İng.) (10, 11, 19); mecaz
(T/e) (11); trop (Fra.) (9); Trope (Alm.) (10, 11);
trope (Fra.) (10, 11, 17, 19); trope (İng.) (2, 10,
11, 19); Tropus (Alm.) (10, 11, 19); figurativ
(Alm.) (11, 19)
değişmeceli figurative (İng.) (11, 19); figuré
(Fra.) (19); mecazi (T/e) (11)
değişmeceli dil figurative language (İng.) (2)
değişmez constant (İng.) (2); fark etmez (T/e)
(1)
değişmez sözcük invariable word (İng.) (2)
değişmez sözcük dizilişi fixed word order
(İng.) (2)
değişmezlik invariance (İng.) (2)
değiştirgen parametre (T/e) (1)
değiştiri Permutation (Alm.) (11, 19);
permutation (Fra.) (11, 19); permutation (İng.)
(11, 19)
değiştirici modificateur (Fra.) (19); modifier
(İng.) (19); Modifikator (İng.) (19)
değiştirilebilirlik interchangibility (İng.) (2)
2. Bölüm: Türkçeden Kaynak Dile
değiştirilmiş konuşma modified speech (İng.)
(7)
değiştirim commutation (Fra.) (8, 10, 17, 19);
commutation (İng.) (2, 10, 11, 19);
commutazione (İta.) (8); Kommutation (Alm.)
(10, 11, 19); Substitution (Alm.) (11, 19);
substitution (Fra.) (9, 11); substitution (İng.) (2,
8, 11)
değiştirim alıştırması substitution drill (İng.)
(2)
değiştirim çizelgesi substitution table (İng.)
(7)
değiştirme tadil (T/e) (1); tadilat (T/e) (1); tağyir
(T/e) (1); tağyir ve tebdil (T/e) (1); tahrif (T/e) (1);
tahrifat (T/e) (1); tahvil (T/e) (1); tebdil (T/e) (1)
değiştirme (sözü) tevil (T/e) (1)
değiştirmece deplasman (T/e) (1)
değiştirmek tadil etmek (T/e) (1); tağyir
etmek (T/e) (1); tahrif etmek (T/e) (1); tahvil
etmek (T/e) (1); tebdil etmek (T/e) (1)
değiştirmeksizin harfiyen (T/e) (1)
değiştirmelik substitute (İng.) (8)
değiş-tokuşluluk interchangeability (İng.) (16)
değme kontak (T/e) (1); temas (T/e) (1)
değmek isabet etmek (T/e) (1); temas etmek
(T/e) (1)
dek ila (T/e) (1); kadar (T/e) (1)
Dekart‘çı dilbilim Cartesian linguistics (İng.)
(2)
delege murahhas (T/e) (1)
delegelik murahhaslık (T/e) (1)
delgi matkap (T/e) (1)
deli şeyda (T/e) (1)
delikli anahtar punched stencil key (İng.) (4)
delikli işleme ajur (T/e) (1)
delilik cinnet (T/e) (1)
demeç beyanat (T/e) (1)
demek tabir etmek (T/e) (1); yani (T/e) (1)
demek istemek kastetmek (T/e) (1)
demek olmak teşkil etmek (T/e) (1)
demem şu yani (T/e) (1)
demet bundle (İng.) (2); huzme (T/e) (1)
demetçik cluster (İng.) (2, 7)
demirkapan mıknatıs (T/e) (1)
demiryolu şimendifer (T/e) (1)
den takt (T/e) (1)
den ab- (T/e) (1); mensup (T/e) (1)
-den ayrı (Yun. önek) apo- (T/e) (1)
den başka hariç (T/e) (1); maada (T/e) (1)
-den başlayarak itibaren (T/e) (1, Y)
den beri itibaren (T/e) (1)
den çok mütecaviz (T/e) (1); praeter- (T/e) (1);
preter- (T/e) (1)
den çok (Lat. önek) ultra- (T/e) (1); ültra- (T/e)
(1)
-den doğmuş mütevellit (T/e) (1)
-den dolayı binaen (T/e) (1)
204
den geçmek sarfınazar etmek (T/e) (1)
-den oluş mensubiyet (T/e) (1)
-den oluşan mürekkep (T/e) (1)
-den önceki (Lat. önek) ante- (T/e) (1)
den ötürü binaen (T/e) (1); hasebiyle (T/e) (1)
den sonra itibaren (T/e) (1); müteakıp (T/e) (1)
den sonra gelmek takip etmek (T/e) (1)
-den uzak apo- (T/e) (1)
-den uzak görmek tenzih etmek (T/e) (1)
-den uzak tutmak tenzih etmek (T/e) (1)
-den yana leh (T/e) (1)
-den yana oy vermek lehte oy vermek (T/e)
(1)
denek Informant (Alm.) (11, 19); informant
(İng.) (2, 11, 19); informateur (Fra.) (11, 19)
denektaşı mihenk (T/e) (1)
deneme prova (T/e) (1); tecrübe (T/e) (1); trial
(İng.) (4)
deneme çalışması pilot test (İng.) (4)
deneme sınavı pilot test (İng.) (4)
denenme prova (T/e) (1)
denet murakabe (T/e) (1)
denet kümesi control group (İng.) (Y)
denetçi kontrolör (T/e) (1); murakıp (T/e) (1);
müfettiş (T/e) (1)
denetçilik murakıplık (T/e) (1); müfettişlik (T/e)
(1)
denetim control (İng.) (7); kontrol (T/e) (1, Y);
murakabe (T/e) (1); teftiş (T/e) (1)
denetimli alıştırma tekniği controlled
practice technique (İng.) (7)
denetleme kontrol (T/e) (1); monitoring (İng.)
(2); murakabe (T/e) (1)
denetleme teftiş (T/e) (1); kontrol etmek (T/e)
(1); murakabe etmek (T/e) (1); teftiş etmek
(T/e) (1)
denetleme kümesi control group (İng.) (7)
denetleme örnekçesi monitor model (İng.) (7)
denetleme varsayımı monitor hypothesis
(İng.) (7)
denetleyici murakıp (T/e) (1)
denetmen müfettiş (T/e) (1)
deney tecrübe (T/e) (1)
deney kümesi experimental group (İng.) (Y)
deneycilik ampirizm (T/e) (1); empiricism (İng.)
(2)
deneyim tecrübe (T/e) (1, Y)
deneyim örgüsü content schema (İng.) (12);
formal schema (İng.) (12)
deneyimli tecrübeli (T/e) (1)
deneyimsel experiential (İng.) (2)
deneyimsel yöntem experimental method
(İng.) (7)
deneyimsiz tecrübesiz (T/e) (1)
deneyli sesbilgisi experimental phonetics
(İng.) (2)
deneyli/araçlı experimental (İng.) (2)
deneylik laboratuvar (T/e) (1)
Türkçe Terim ve Sözcükler TTS—Dilbilim
1. Derleme
deneysel empirical (İng.) (7); tecrübi (T/e) (1)
deneysel geçerlik empirical validity (İng.) (7)
deneyselcilik empiricism (İng.) (7)
deneyüstü transandantal (T/e) (1)
deneyüstücülük transandantalizm (T/e) (1)
denge balans (T/e) (1); muvazene (T/e) (1)
dengelem bilanço (T/e) (1)
dengeleme stabilizasyon (T/e) (1)
dengelemek stabilize etmek (T/e) (1)
dengeli muvazeneli (T/e) (1)
dengeli ikidilli balanced bilingual (İng.) (7)
dengesiz anormal (T/e) (1); muvazenesiz (T/e)
(1); mütebeddil (T/e) (1)
dengesizlik anormallik (T/e) (1)
denildiğine göre güya (T/e) (1)
deniz bahir (T/e) (1); derya (T/e) (1)
denizaltı tahtelbahir (T/e) (1)
denizbilim oşinografi (T/e) (1)
denizbilimci oşinograf (T/e) (1)
denk muadil (T/e) (1); müsavi (T/e) (1)
denklem muadele (T/e) (1)
denkleştirici compensatory (İng.) (2)
denklik müsavat (T/e) (1)
denli kadar (T/e) (1); takt sahibi (T/e) (1)
denlilik takt (T/e) (1)
deprem zelzele (T/e) (1)
deprembilim sismoloji (T/e) (1)
depremsiz asismik (T/e) (1)
depremyazar sismograf (T/e) (1)
depreşmek nüksetmek (T/e) (1)
derebeyi feodal (T/e) (1)
derebeylik feodalite (T/e) (1); feodalizm (T/e) (1)
derece degree (İng.) (2); paye (T/e) (1)
dereceleme grading (İng.) (2); sequencing (İng.)
(2, 7); staging (İng.) (2)
derecelendirme gradation (İng.) (2)
derecelenebilir hierarchic (İng.) (12)
dereceli karşıtlık opposition graduelle (Fra.)
(8)
dereden tepeden afaki (T/e) (1)
dergi mecmua (T/e) (1)
derilme coalescence (Fra.) (11, 19); contraction
(Fra.) (11, 19); contraction (İng.) (2, 11, 19);
Kontraktion (Alm.) (11, 19);
Zusammenziehung (Alm.) (11, 19)
derim antoloji (T/e) (1)
derin deep (İng.) (12)
derin yapı deep structure (İng.) (2, 7, 8, 11, 19);
structure profonde (Fra.) (11, 17, 19);
Tiefenstruktur (Alm.) (11, 19); underlying
structure (İng.) (2, 7)
derin yapı bilgisi deep grammar (İng.) (2)
derinine gitmek tamik etmek (T/e) (1)
derinleştirme tamik (T/e) (1)
derinleştirmek tamik etmek (T/e) (1)
derinlik varsayımı depth hypothesis (İng.) (2)
205
derişik konsantre (T/e) (1); mütekâsif (T/e) (1);
mütemerkiz (T/e) (1)
derişme konsantrasyon (T/e) (1); tekâsüf (T/e)
(1)
derlem koleksiyon (T/e) (1)
derlemci koleksiyoncu (T/e) (1)
derleme collation (İng.) (2)
derlence antoloji (T/e) (1)
derleniş bunching (İng.) (2)
derli toplu muntazam (T/e) (1)
dermece antoloji (T/e) (Y)
dernek cemiyet (T/e) (1)
dernek evi lokal (T/e) (1)
ders deseni course design (İng.) (7)
ders kitabı değerlendirme evaluation of
coursebooks (İng.) (7)
ders olmak ibret olmak (T/e) (1)
ders planı lesson plan (İng.) (7)
derslik dershane (T/e) (1); sınıf (T/e) (1)
derslik tekniği classroom technique (İng.) (2)
dert gaile (T/e) (1)
destek akça sübvansiyon (T/e) (1)
destekleyici kural sıralaması feeding rule
order (İng.) (2)
destekli eylem verbe auxilié (Fra.) (8)
devimbilim dinamik (T/e) (1); sinematik (T/e) (1)
devimbilimsel dinamik (T/e) (1)
devimsel dinamik (T/e) (1); dynamic (İng.) (19);
dynamique (Fra.) (8, 19); dynamisch (Alm.)
(19); kinetik (T/e) (1)
devimsel dilbilim linguistique dynamique
(Fra.) (8)
devimsel eşsürem devingen eşsürem (T/s)
(17); synchronie dynamique (Fra.) (17)
devimsellik cinétisme (Fra.) (8)
devingen cevval (T/e) (1); dinamik (T/e) (1, Y);
dynamic (İng.) (12); müteharrik (T/e) (1)
devingenlik dinamizm (T/e) (1, Y)
devingi dinamik (T/e) (1)
devinim hareket (T/e) (1, Y)
devinimli hareketli (T/e) (1, Y)
devinimsiz hareketsiz (T/e) (1, Y)
deviniş hareket (T/e) (1)
devinme hareket (T/e) (1)
devinsel motor (İng.) (12)
devinsel eylemler motor actions (İng.) (12)
devitge signal (İng.) (16)
devrik inverted (İng.) (2); post-predicate (İng.)
(5)
devrik dizim inversion (İng.) (13); post
predicate constituents (İng.) (13); post-
predication (İng.) (13)
devrik tümce inverted sentence (İng.) (13)
devrikleme Anastrophe (Alm.) (11, 19);
anastrophe (Fra.) (11, 19); anastrophe (İng.)
(11, 19)
devrikleşme inversion (İng.) (2)
2. Bölüm: Türkçeden Kaynak Dile
devriklik Inversion (Alm.) (19); inversion (Fra.)
(9, 19); inversion (İng.) (19); Umkehrung (Alm.)
(19)
devrim ihtilal (T/e) (1); inkılap (T/e) (1)
Devrim Hareketi Reform Movement (İng.) (12)
devrimci inkılapçı (T/e) (1)
deyim Ausdruck (Alm.) (11, 19); ekspresyon
(T/e) (1); formula (İng.) (11, 19); idiom (İng.) (7);
locution (Fra.) (11, 19); locution (İng.) (11, 19);
phrase (İng.) (11); Redensart (Alm.) (11, 19);
saying (İng.) (2); tabir (T/e) (1, 11)
deyimce formulae (İng.) (2); schema (İng.) (2)
deyimsel idiomatic (İng.) (2)
deyimsel kullanım idiomatic usage (İng.) (2)
deyiş expression (İng.) (8); ibare (T/e) (1); ifade
(T/e) (1); Stil (Alm.) (10, 11, 19); style (Fra.) (10,
11, 19); style (İng.) (2, 10, 11, 19); üslup (T/e)
(11)
deyişbilim Stilistik (Alm.) (10, 11, 19); stylistics
(İng.) (10, 11, 19); stylistique (Fra.) (10, 11, 17,
19)
dış egzo-(exo-) (T/e) (1); ek- (T/e) (1); harici (T/e)
(1); hariç (T/e) (1)
dış belirlemeli exogeneus (İng.) (2)
dış çıkışlı egressive (İng.) (2)
dış dilbilim linguistique externe (Fra.) (17)
dış geri sapım analepse externe (Fra.) (9)
dış gönderim exophora (İng.) (2)
dış kapamalı outer closure (İng.) (2)
dış patlama Explosion (Alm.) (11, 19);
explosion (Fra.) (11, 19); explosion (İng.) (11,
19)
dış patlamalı Explosiv (Alm.) (11, 19);
explosive (Fra.) (11, 19); explosive (İng.) (11,
19); Explosivlaut (Alm.) (11, 19);
Verschlusslaut (Alm.) (11, 19)
dış sayrılıkları hariciye (T/e) (1)
dış sayrılıkları uzmanı hariciyeci (T/e) (1)
dış sesleme exophasia (İng.) (2)
dış sıralama extrinsic ordering (İng.) (2)
dış uygulanım incidence externe (Fra.) (8)
dış yeterlilik external adequacy (İng.) (2)
dışa dönüklük extroversion (İng.) (12)
dışa kaydırma kuralı extraposition (İng.) (2)
dışadönüklük extraversion (İng.) (7)
dışalım ithal (T/e) (1); ithalat (T/e) (1)
dışalımcılık ithalatçılık (T/e) (1)
dışalımlamak ithal etmek (T/e) (1)
dışanlam external meaning (İng.) (2)
dışardan haricen (T/e) (1)
dışardan getirtmek ithal etmek (T/e) (1)
dışarı hariç (T/e) (1)
dışarı (Yun. önek) ek- (T/e) (1)
dışarı çıkmamak inhisar etmek (T/e) (1)
dışarı satmak ihraç etmek (T/e) (1)
dışarıdan görü vision du dehors (Fra.) (9)
dışarıya mal satma ihraç (T/e) (1)
206
dışavurumcu ekspresyonist (T/e) (1)
dışavurumculuk ekspresyonizm (T/e) (1)
dışbükey konveks (T/e) (1)
dışevlilik egzogami (T/e) (1)
dışgönderim exophore (Fra.) (9)
dışı ekstra- (extra-) (T/e) (1); extra- (ekstra-)
(T/e) (1)
-dışı (Yun. önek) a- (T/e) (1)
dışık cüruf (T/e) (1)
dışıl harici (T/e) (1)
dışında (Yun. önek) egzo-(exo-) (T/e) (1)
dışişleri hariciye (T/e) (1)
dışişleri görevlisi hariciyeci (T/e) (1)
dışkı gaita (T/e) (1); kazurat (T/e) (1)
dışlak öğe dummy element (İng.) (2)
dışlama deletion (İng.) (5); suppression (İng.) (5)
dışlanmışlık anomie (İng.) (7); anomy (İng.) (7)
dışmerkezli eksantrik (T/e) (1)
dışmerkezli yapı exocentric construction
(İng.) (2)
dışöyküsel extradiégétique (Fra.) (9)
dışöyküsel anlatıcı narrateur
extradiégétique (Fra.) (9)
dışözeksel exocentric (İng.) (19); exocentrique
(Fra.) (19); exozentrisch (Alm.) (19)
dışsal geçerlik external validity (İng.) (4)
dışsal güdüleme extrinsic motivation (İng.) (7)
dışsal katılan external argument (İng.) (5)
dışsal özne external subject (İng.) (5)
dışsatım eksport (T/e) (1); ihracat (T/e) (1)
dışsatımcı ihracatçı (T/e) (1)
dışsatımlama ihraç (T/e) (1)
dışsatımlamak ihraç etmek (T/e) (1)
dıştan haricen (T/e) (1)
dıştan olan harici (T/e) (1)
dıştan zorlama external force (İng.) (5)
dışyüz zevahir (T/e) (1)
di‘li geçmiş simple past (İng.) (2)
diği için zira (T/e) (1)
dikbaşlı asi (T/e) (1)
dikdörtgen mustatil (T/e) (1)
dik-duruş erect posture (İng.) (16)
dikey çarpıklık kurtosis (İng.) (4)
dikey eksen choice (İng.) (2); paradigmatic
axis (İng.) (2)
dikey eşitleme vertical equating (İng.) (4)
dikici terzi (T/e) (1)
dikili taş obelisk (T/e) (1)
dik-insansı homo erectus (İng.) (16)
dikit istalagmit (T/e) (1)
dikkat attention (İng.) (7)
dil langage (Fra.) (8, 10, 11, 17, 19); language
(İng.) (2, 7, 8, 10, 11, 15, 18, 19); langue (Fra.)
(8, 10, 11, 17, 19); langue (İng.) (7); lingua (İta.)
(8); lisan (T/e) (1, 11); Sprache (Alm.) (10, 11,
18, 19); tongue (İng.) (2, 13)
dil ailesi famille de langues (Fra.) (10, 11, 17,
Türkçe Terim ve Sözcükler TTS—Dilbilim
1. Derleme
19); family of languages (İng.) (11, 19);
language family (İng.) (2); linguistic family
(İng.) (11, 19); Sprachfamilie (Alm.) (11, 19)
dil ailesi kuramı pedigree theory (İng.) (2)
dil akrabalığı parenté linguistique (Fra.) (17)
dil akrabalığı ağacı family tree (İng.) (2)
dil aktarım yanlışı interlingual error (İng.) (3)
dil aktarımı language transfer (İng.) (7)
dil alanı linguistic area (İng.) (2)
dil ardı back (İng.) (13)
dil atlası atlas linguistique (Fra.) (8, 10, 11, 19);
linguistic atlas (İng.) (2, 11, 19); Sprachatlas
(Alm.) (11, 19)
dil bağlamı linguistic context (İng.) (2)
dil becerileri language skills (İng.) (7)
dil becerisi language ability (İng.) (4);
linguistic skill (İng.) (2)
dil benliği language ego (İng.) (3)
dil benzeşmesi convergence (İng.) (15)
dil bilimleri linguistic sciences (İng.) (2)
dil coğrafyası linguistic geography (İng.) (2)
dil çevrebilimi ecology of language (İng.) (2)
dil çorbası language salad (İng.) (12)
dil çözümlemesi linguistic analysis (İng.) (2)
dil değişimi language change (İng.) (2);
linguistic change (İng.) (2)
dil değişiminde yayılım lexical diffision (İng.)
(15)
dil değişkesi language variation (İng.) (7);
language variety (İng.) (2); variety in
language (İng.) (2)
dil değiştirimi language shift (İng.) (15);
language switching (İng.) (15)
dil değiştirme code switching (İng.) (2)
dil deneyimi yaklaşımı language experience
approach (İng.) (7)
dil deneyliği language lab(oratory) (İng.) (2, 3,
7, Y); language lab(oratorY) (İng.) (2, 3, 7)
Dil Devrimi language reform (İng.) (13);
linguistic revolution (İng.) (2, 11, 19);
révolution linguistique (Fra.) (11, 17, 19);
Sprachrevolution (Alm.) (11, 19)
dil dışı aussersprachlich (Alm.) (19); extra-
linguistique (Fra.) (19); non-linguistic (İng.) (2)
dil dizgesi langue (İng.) (2)
dil dizgesi tarihçesi phylogeny (İng.) (2)
dil doğrusu tip (İng.) (13)
dil durumu état de langue (Fra.) (8, 17)
dil duyumsal audio-lingual (İng.) (2)
dil düzeneği grammar (İng.) (16); language
device (İng.) (2)
dil düzenlemesi language proficiency (İng.) (3)
dil düzeyi linguistic level (İng.) (2, 11, 19);
niveau de langue (Fra.) (11, 17, 19);
Sprachebene (Alm.) (10, 19); Sprachebene
(Alm.) (11)
dil edimi acte de langage (Fra.) (8)
207
dil edinim aracı language acquisition device
(İng.) (12)
dil edinim aygıtı language acquisition device
(İng.) (Y)
dil edinim düzeneği LAD (İng.) (7); language
acquisition device (İng.) (2, 7)
dil edinimi language acquisition (İng.) (2, 7)
dil eğitimi language pedagogy (İng.) (7)
dil engeli language barrier (İng.) (2, 15)
dil felsefesi linguistic philosophy (İng.) (2);
philosophy of language (İng.) (2)
dil genelcesi language universal (İng.) (7)
dil göstergesi linguistic sign (İng.) (2)
dil haritası carte linguistique (Fra.) (11, 19);
linguistic chart (İng.) (11, 19); Sprachkarte
(Alm.) (11, 19)
dil içi özellik intralinguistic (İng.) (2)
dil ilişkisi language contact (İng.) (15)
dil işitim yöntemi audiolingual method (İng.)
(7)
dil izlence değerlendirmesi language
programme evaluation (İng.) (4)
dil kaydırma code switching (İng.) (2)
dil kökeni origin of language (İng.) (2)
dil kökeni kuramı nativistic theory (İng.) (2)
dil kökü root (İng.) (13)
dil kullanıcılarının incelenmesi linguistic
demography (İng.) (2)
dil kullanım düzenlemesi language
treatment (İng.) (3)
dil kullanımı linguistic performance (İng.) (2);
performance (İng.) (2, 15)
dil olayı speech event (İng.) (12)
dil olgusu fait de langue (Fra.) (8)
dil öbeği groupe de langues (Fra.) (11, 19);
linguistic group (İng.) (2); Sprachgruppe
(Alm.) (11, 19)
dil öğrenimi language learning (İng.) (2)
dil öğrenimi için araştırma yöntembilimi
research methodology for LL (İng.) (7)
dil öğrenme language learning (İng.) (7)
dil öğretim yöntembilimi language teaching
methodology (İng.) (7)
dil öğretimi language teaching (İng.) (2, 7)
dil öğretiminde çeviri translation in LT (İng.)
(7)
dil öğretiminde kitle iletişim araçları media
in language teaching (İng.) (7)
dil öğretiminde toplumdilbilimi
sociolinguistics in ELT (İng.) (7)
dil öğretiminde video kullanımı video in LT
(İng.) (7)
dil öğretiminde yenilik yönlendirme
innovation management in language
teaching (İng.) (7)
dil önü front (İng.) (13)
dil örgüsü competence (İng.) (16)
dil özelliği bilgisi idiomatology (İng.) (2)
2. Bölüm: Türkçeden Kaynak Dile
dil palası blade (İng.) (2)
dil palası seslemesi laminal (İng.) (2)
dil planlaması language planning (İng.) (2, 7,
15)
dil r‘si r lingual (Fra.) (8)
dil sağaltımı language treatment (İng.) (7)
dil sınav bilgisi language testing (İng.) (4)
dil sınavbilimi language testing (İng.) (4)
dil sınavı language testing (İng.) (7)
dil sınavı hazırlayıcısı language tester (İng.)
(4)
dil sınavları language tests (İng.) (4)
dil sınırı language boundary (İng.) (2)
dil siyasası language policy (İng.) (7)
dil sürçmesi slip of tongue (İng.) (2); tongue
slip (İng.) (2)
dil sürdürümü language maintenance (İng.)
(15)
dil tacı corona (İng.) (13)
dil tarihlemesi Glottochronie (Alm.) (11);
Glottochronologie (Alm.) (19);
glottochronologie (Fra.) (11, 19);
glottochronology (İng.) (11, 19)
dil tarihlendirmesi glottochronology (İng.) (2)
dil taslağı schema linguistico (İta.) (8)
dil toplumbilimi sociology of language (İng.)
(7, 15)
dil toplumu speech community (İng.) (12)
dil tümelleri universaux du langage (Fra.) (8)
dil tümelleri / genelceleri language
universals (İng.) (2)
dil türü language variety (İng.) (12); register
(İng.) (12)
dil ucu apex (İng.) (2); apico (İng.) (2); blade
(İng.) (13)
dil ucu (dilucu) ünsüzü apical (İng.) (2, 11, 19)
dil ucu sesi apical (İng.) (7)
dil varlığı être de langue (Fra.) (8)
dil ve güç language and power (İng.) (7)
dil ve söz language and parole (İng.) (7)
dil yasası law in linguistics (İng.) (2)
dil yeteneği language aptitude (İng.) (7)
Dil Yeteneği Takımı LAB (İng.) (4); Language
Aptitude Battery (İng.) (4)
dil yeteneği testi language aptitude test
(İng.) (3)
dil yeterliği language proficiency (İng.) (4, 7)
dil yeterlik sınavı language proficiency test
(İng.) (4)
dil yitimi aphasia (İng.) (12); language loss
(İng.) (15)
dil yozlaşması creolisation (creolization)
(İng.) (2)
dil()dışı extra(-)linguistic (İng.) (7, 19)
dil()yetisi langage (Fra.) (2, 8, 10, 11, 17, 19);
language (İng.) (10, 11, 18, 19); language
ability (İng.) (4); linguaggio (İta.) (8); linguistic
competence (İng.) (2, 7)
208
dilardı dorsum (İng.) (2)
dilardı damaksıl dorso velar (İng.) (2)
dilardı-yumuşakdamaksı velar (İng.) (13)
dilbiçembilgisi linguostylistics (İng.) (2)
dilbilgici grammarian (İng.) (2)
dilbilgisel gramatikal (T/e) (1); grammatical
(Fra.) (10, 11, 17, 19); grammatical (İng.) (2, 7,
8, 10, 11, 19); grammatisch (Alm.) (10, 11, 19)
dilbilgisel anlam grammatical meaning (İng.)
(2, 7)
dilbilgisel aykırılık agrammaticalité (Fra.) (11,
19); agrammaticality (İng.) (11, 19);
Agrammatikalität (Alm.) (11, 19)
dilbilgisel bağımlılık grammatical
dependency (İng.) (2)
dilbilgisel belirsizlik grammatical ambiguity
(İng.) (2, 7)
dilbilgisel birim grammatical unit (İng.) (2);
grammeme (İng.) (2)
dilbilgisel cins grammatical gender (İng.) (2)
dilbilgisel çözümleme analyse grammaticale
(Fra.) (11, 19); grammatical analysis (İng.) (11,
19); Satzanalyse (Alm.) (11, 19)
dilbilgisel doğruluk grammaticality (İng.) (12)
dilbilgisel girişim grammatical interference
(İng.) (15)
dilbilgisel işlev grammatical function (İng.) (7)
dilbilgisel izlence grammatical syllabus (İng.)
(7)
dilbilgisel küme grammatical category (İng.)
(2)
dilbilgisel öğe grammatical item (İng.) (2, 8)
dilbilgisel özellik taxeme (İng.) (2)
dilbilgisel özne grammatical subject (İng.) (2)
dilbilgiselleşme grammaticalisation (Fra.) (11,
19); grammaticalisation (İng.) (2, 11, 19);
Grammatikalisierung (Alm.) (11, 19)
dilbilgisellik grammaticalité (Fra.) (9, 11, 19);
grammaticality (İng.) (2, 11, 19);
grammaticalness (İng.) (8); Grammatikalität
(Alm.) (11, 19)
dilbilgisi gramer (T/e) (1, 11); grammaire (Fra.)
(8, 10, 11, 17, 19); grammar (İng.) (2, 7, 8, 10,
11, 18, 19); Grammatik (Alm.) (10, 11, 18, 19);
sarf (T/e) (1); sarf ü nahiv (T/e) (11)
dilbilgisi bilincini yükseltme grammatical
consciousness raising (İng.) (7)
dilbilgisi- çeviri yöntemi grammar
translation method (İng.) (7)
dilbilgisi çözümlemesi grammatical analysis
(İng.) (2)
dilbilgisi dışı ungrammatical (İng.) (2)
dilbilgisi dışılık agrammaticality (İng.) (2)
dilbilgisi dışındalık agrammatism (İng.) (2)
dilbilgisi edinci grammatical competence
(İng.) (4)
dilbilgisi karşıtı anti-grammatical (İng.) (2)
dilbilgisi kümesi grammatical category (İng.)
Türkçe Terim ve Sözcükler TTS—Dilbilim
1. Derleme
(2, 7)
dilbilgisi öğretimi grammar teaching (İng.) (7)
dilbilgisi sınavı grammar test (İng.) (4)
dilbilgisi uzmanı grammarian (İng.) (2)
dilbilgisi yetisi grammatical competence
(İng.) (2)
dilbilgisi yitimi agrammatism (İng.) (11, 19);
Agrammatismus (Alm.) (11, 19)
dilbilgisi yitimi agrammatisme (Fra.) (11, 19)
dilbilgisibirim grammatical morpheme (İng.)
(19); grammeme (İng.) (19); grammème (Fra.)
(17, 19)
dilbilim lengüistik (T/e) (1, 11); linguistics (İng.)
(2, 7, 10, 11, 18, 19); Linguistik (Alm.) (10, 11,
18, 19); linguistique (Fra.) (8, 10, 11, 17, 19);
lisaniyat (T/e) (11); Sprachwissenschaft (Alm.)
(10, 11, 19)
dilbilim (eski) glossology (İng.) (2); glottology
(İng.) (2)
dilbilim anlamı noeme (İng.) (2)
dilbilim dışı ausserlinguistisch (Alm.) (19);
extra(-)linguistic (İng.) (19); extra-
linguistique (Fra.) (19)
dilbilim işlevi fonction linguistique (Fra.) (9)
dilbilim ve dil öğretimi linguistics and
language teaching (İng.) (7)
dilbilim yöntemi linguistic method (İng.) (7)
dilbilimci lengüist (T/e) (1); linguist (İng.) (2, 8,
Y)
dilbilimsel lengüistik (T/e) (1); linguistic (İng.)
(2, 10, 11, 19, Y); linguistique (Fra.) (10, 11, 17,
19); linguistisch (Alm.) (10, 11, 19)
dilbilimsel coğrafya géographie linguistique
(Fra.) (11, 19); linguistic geography (İng.) (11,
19); Sprachgeographie (Alm.) (11, 19)
dilbilimsel çözümleme linguistic analysis
(İng.) (7)
dilbirim Glossem (Alm.) (11, 19); glosseme
(İng.) (2, 11, 19); glossème (Fra.) (11, 19);
tagmeme (İng.) (2)
dilbirim bilgisi tagmemics (İng.) (2, 7)
dilbirim çözümlemesi tagmemic analysis
(İng.) (2)
dilbirimcik tagma (İng.) (2)
dilce discourse (İng.) (16)
dilce çözümlemesi discourse analysis (İng.)
(16)
dilce kurması discourse construction (İng.)
(16)
dilci linguist (İng.) (Y)
dilcilik philology (İng.) (2)
dilde değişme language change (İng.) (7)
dilde ölçünleşme language standardisation
(İng.) (2)
dilde tutumluluk yasası Zipf’s law (İng.) (2)
dilde yerlileşme creolisation (creolization)
(İng.) (15)
dildışı özellikler extralinguistic features (İng.)
209
(2)
dile düşürmek teşhir etmek (T/e) (1)
dile getirmek ifade etmek (T/e) (Y)
dile verme ifşaat (T/e) (1)
dile vermek ifşa etmek (T/e) (1)
dileği gerçekleşmek muradına ermek (T/e) (1)
dilek arzu (T/e) (1); iltimas (T/e) (1); murat (T/e)
(1); temenni (T/e) (1)
dilek koşul desiderative (İng.) (2)
dilekçe arzuhal (T/e) (1); istida (T/e) (1);
istidaname (T/e) (1)
dilek-koşul désidératif (Fra.) (11)
dilek-koşul kipi désidératif (Fra.) (19);
desiderative (İng.) (11, 19); Desiderativum
(Alm.) (11, 19); siyga-i temenni (T/e) (11)
dileme istirham (T/e) (1); temenni (T/e) (1)
dilemek arzu etmek (T/e) (1); istirham etmek
(T/e) (1); temenni etmek (T/e) (1)
dil-içi intralingual (İng.) (12)
diliçi beceriler intralingual skills (İng.) (7)
diliçi girişim intralinguistic interference (İng.)
(15)
diliçi özellikler intralinguistic features (İng.)
(2)
diliçi yanlış intralingual error (İng.) (3)
dilin işlevleri functions of language (İng.) (7)
dilin özeleştirilmesi purification of language
(İng.) (2)
diller arası interlingual (İng.) (12)
diller arası çatışma interference (İng.) (12)
dillerarası girişim interlingual interference
(İng.) (15)
dillerarası inceleme interlinguistics (İng.) (2)
dillere düşmek şayi olmak (T/e) (1)
dilli cerbezeli (T/e) (1); natuk (T/e) (1)
dillilik cerbeze (T/e) (1)
dilmaç tercüman (T/e) (1)
dil-öğrencisi dili language-learner language
(İng.) (12)
dilönü-sertdamak palatal (İng.) (13)
dilötesi paralinguistic (İng.) (2, 7)
dilsel langagier (Fra.) (10, 11, 17, 19); linguistic
(İng.) (2, 10, 11, 19, Y); linguistique (Fra.) (10,
11, 17, 19); linguistisch (Alm.) (10); sprachlich
(Alm.) (10, 11, 19)
dilsel anlambilim linguistic semantics (İng.)
(2)
dilsel azınlık linguistic minority (İng.) (15)
dilsel bağlılık language loyalty (İng.) (7)
dilsel belirlemecilik linguistic determinism
(İng.) (2)
dilsel biçim linguistic form (İng.) (2)
dilsel çıkarım inférence linguistique (Fra.) (9)
dilsel dayanışma language loyalty (İng.) (15)
dilsel değişke linguistic variety (İng.) (15)
dilsel edinç linguistic competence (İng.) (4, 12,
Y)
dilsel evrim évolution linguistique (Fra.) (8)
2. Bölüm: Türkçeden Kaynak Dile
dilsel gelişim language achievement (İng.) (7)
dilsel görecelik linguistic relativity (İng.) (7,
12, 15)
dilsel görelilik linguistic relativity (İng.) (2)
dilsel ikilik diglossia (İng.) (12, Y)
dilsel işlevler language functions (İng.) (7)
dilsel kazanım language achievement (İng.)
(7)
dilsel kültür yenilenmesi linguistic
acculturation (İng.) (15)
dilsel ölçün linguistic norm (İng.) (2)
dilsel topluluk linguistic community (İng.) (2,
11, 19); Sprachgemeinschaft (Alm.) (11, 19)
dilsel topluluk communauté linguistique
(Fra.) (8, 11, 19)
dilsel tutum language attitude (İng.) (7, 15)
dilsel tutumluluk économie du langage (Fra.)
(19); language economy (İng.) (19);
Sprachökonomie (Alm.) (19)
dilsel()topluluk speech community (İng.) (2,
8, 11, 15, 19)
dilucu ünsüzü apicale (Fra.) (11, 19); Apikal
(Alm.) (11, 19); consonne apicale (Fra.) (8)
dilucu-dişardı dental (İng.) (13)
dilucu-dişseti alveolar (İng.) (13)
dilüstü ünsüzü Dorsal (Alm.) (11, 19); dorsal
(İng.) (2, 11, 19); dorsale (Fra.) (11, 19)
dilyetisi Sprache (Alm.) (11, 19);
Sprachfähigkeit (Alm.) (11, 19);
Sprachvermögen (Alm.) (18)
dinamik vurgu dynamic accent (İng.) (2)
dinbaşkanı (İslam‘da) halife (T/e) (1)
dincierki teokrasi (T/e) (1)
dincierkil teokratik (T/e) (1)
dinç zinde (T/e) (1)
dinçlik derman (T/e) (1)
dindar mütedeyyin (T/e) (1)
dindışı ladini (T/e) (1)
dindirici hafifletici (T/e) (1)
dindirmek teskin etmek (T/e) (1)
dingil aks (T/e) (1); mil (T/e) (1); şaft (T/e) (1)
dingin asude (T/e) (1); hareketsiz (T/e) (1); sakin
(T/e) (1)
dinginlik atalet (T/e) (1); sükûnet (T/e) (1)
dinleme listening (İng.) (2, 7)
dinleme öğretimi teaching listening (İng.) (7)
Dinleme-algılama sınavı LCT (İng.) (4);
Listening Comprehension Test (İng.) (4)
dinlence tatil (T/e) (1)
dinlenek kamp (T/e) (1)
dinlenme istirahat (T/e) (1); mola (T/e) (1)
dinlenme yeri kamp (T/e) (1)
dinlenmek istirahat etmek (T/e) (1)
dinleti konser (T/e) (1)
dinleyen birey sujet écoutant (Fra.) (8)
dinleyici allocutaire (Fra.) (9); auditeur (Fra.) (8,
10, 11, 17, 19); hearer (İng.) (8); Hörer (Alm.)
210
(10, 11, 19); listener (İng.) (10, 11, 19);
récepteur (Fra.) (10)
dinme sükûnet (T/e) (1)
dinsel dini (T/e) (1)
dinsel iletişim dili liturgical language (İng.) (2)
dinsel tören ayin (T/e) (1)
dinyayar misyoner (T/e) (1)
dinyayıcı misyoner (T/e) (1)
dip yapı deep structure (İng.) (13, 16)
dipsiz kuyu stratejisi deep end strategy (İng.)
(7)
dipyüzey fon (T/e) (1)
direnç mukavemet (T/e) (1); rezistans (T/e) (1)
dirençli mukavemetli (T/e) (1); mukavim (T/e)
(1)
direngenlik ténacité (Fra.) (9)
direniş boykot (T/e) (1); mukavemet (T/e) (1)
direnme counter (İng.) (12); ısrar (T/e) (1); inat
(T/e) (1); mukavemet (T/e) (1); taannüt (T/e) (1)
direnmek inat etmek (T/e) (1); mukavemet
etmek (T/e) (1)
direşim sebat (T/e) (1)
direşken sebatkâr (T/e) (1); sebatlı (T/e) (1)
direşkenlik göstermek sebat etmek (T/e) (1)
direşme sebat (T/e) (1)
direşmek sebat etmek (T/e) (1)
direy fauna (T/e) (1)
diri zinde (T/e) (1)
diriltmek ihya etmek (T/e) (1)
dirim hayat (T/e) (1)
dirimbilim biology (İng.) (12); biyoloji (T/e) (1)
dirimbilimci biyolog (T/e) (1)
dirimbilimsel biyolojik (T/e) (1)
dirimkurgu biyonik (T/e) (1)
dirimkurgusal biyonik (T/e) (1)
dirimsel biyolojik (T/e) (1); hayati (T/e) (1)
dirimsellik hayatiyet (T/e) (1)
dirlik maişet (T/e) (1)
dirlik düzenlik huzur (T/e) (1)
diş teeth (İng.) (13)
dişarasıl interdental (İng.) (7)
diş-dudak arası boşluğu predental cavity
(İng.) (13)
diş-dudak ünsüzü labio-dental (İng.) (2)
dişetsi ‗l‘ sesi clear ‘l’ (İng.) (2)
dişil feminin (Alm.) (10); féminin (Fra.) (10, 11,
17, 19); feminine (İng.) (2, 10, 11, 19, Y);
Femininum (Alm.) (10, 11, 19); müennes (T/e)
(1, 11)
dişler teeth (İng.) (13)
dişseti alveolar ridge (İng.) (13); teeth ridge
(İng.) (13); Dental (Alm.) (11, 19)
dişsi dental (İng.) (2)
dişsil dental (İng.) (2, 11, 19); dentale (Fra.) (8,
11, 19); sinni samit (T/e) (11); Zahnlaut (Alm.)
(11, 19)
dişsildudaksıl şefevi sinni (T/e) (11)
Türkçe Terim ve Sözcükler TTS—Dilbilim
1. Derleme
dişsil-dudaksıl Dentilabial (Alm.) (11);
dentilabial (İng.) (11); dentilabiale (Fra.) (11,
19); Labiodental (Alm.) (11, 19); labio-dental
(İng.) (11, 19); labiodentale (Fra.) (11, 19);
Lippenzahnlaut (Alm.) (11, 19)
dişyuvasıl alvéolaire (Fra.) (11, 17, 19);
Alveolar (Alm.) (11, 19); alveolar (İng.) (2, 7, 11,
19); gingival (İng.) (11, 19); gyngival (İng.) (2)
dişyuvasıl-damaksıl Alveo(-)palatal (Alm.)
(11, 19); alveo(-)palatal (İng.) (2, 11, 19);
alvéo(-)palatale (Fra.) (11, 19)
Divan Şiiri Ottoman Poetry (İng.) (13)
diyecek itiraz (T/e) (1); maruzat (T/e) (1)
diyelim ki bilfarz (T/e) (1); faraza (T/e) (1)
diyesi meram (T/e) (1)
diyesini anlatmak meramını anlatmak (T/e)
(1)
diyezleşmemiş nicht-spitz (Alm.) (11, 19); non-
diésé (Fra.) (8, 11, 19); non-sharp (İng.) (11, 19)
diyezleşmiş diésé (Fra.) (8, 11, 19); sharp (İng.)
(2, 11, 19); spitz (Alm.) (11, 19)
dize mısra (T/e) (1); vers (Fra.) (8, 9)
dize durağı caesura (İng.) (2)
dizeç dosya (T/e) (1)
dizelge liste (T/e) (1, Y)
dizelgelemek listelemek (T/e) (1, Y)
dizeli koşuk versification rythmique (Fra.) (9)
dizem ahenk (T/e) (11); rhythm (İng.) (2, 11, 19);
Rhythmus (Alm.) (11, 19); ritim (T/e) (1);
rythme (Fra.) (9, 11, 19); Sprechtakt (Alm.) (11,
19); Takt (Alm.) (11, 19)
dizem (ritim) tempo (T/e) (1)
dizemli ritmik (T/e) (1)
dizemli yineleme battologie (Fra.) (9)
dizemsel ritmik (T/e) (1)
dizge sistem (T/e) (1, 11, 18, Y); System (Alm.)
(11, 18, 19); system (İng.) (2, 8, 10, 11, 12, 18,
19, Y); système (Fra.) (8, 10, 11, 17);
systemisch (Alm.) (10)
dizge yaklaşımı systems approach (İng.) (7)
dizgebilim systématique (Fra.) (8)
dizgeci dilbilgisi scale and category
grammar (İng.) (2); systemic grammar (İng.)
(2, 7)
dizgeci dilbilim systemic linguistics (İng.) (3,
7)
dizgeli sistematik (T/e) (1); sistemli (T/e) (1)
dizgesel sistematik (T/e) (1, Y); systemic (İng.)
(10, 11, 19); systémique (Fra.) (10, 11);
systemisch (Alm.) (11, 19)
dizgesel dilbilgisi systemic grammar (İng.)
(12)
dizgesel geçerlik systematic validity (İng.) (4)
dizgesel hata systematic error (İng.) (4)
dizgesel-işlevsel dilbilgisi systemic-
functional grammar (İng.) (12)
dizgesiz sistemsiz (T/e) (1)
211
dizgi tertip (T/e) (1)
dizgi yanlışı mürettip hatası (T/e) (1)
dizgici mürettip (T/e) (1)
dizgicilik mürettiplik (T/e) (1)
dizgiodası mürettiphâne (T/e) (1)
dizi emsile (T/e) (11); gam (T/e) (1); paradigm
(İng.) (10, 11, 18, 19); Paradigma (Alm.) (10, 11,
18, 19); paradigma (İta.) (8); paradigme (Fra.)
(10, 11, 17, 19); sequence (İng.) (2); seri (T/e)
(1); string (İng.) (2)
dizibilim paradigmatics (İng.) (11, 19);
Paradigmatik (Alm.) (11, 19); paradigmatique
(Fra.) (11, 19)
Diziler Yöntemi Series Method (İng.) (12)
dizilim cycle (İng.) (2); phrase (İng.) (8)
dizilimbilim Tagmemik (Alm.) (19)
dizilimbirim Tagmem (Alm.) (19); tagmeme
(İng.) (19); tagmemics (İng.) (19)
diziliş sequence (İng.) (8); séquence (Fra.) (8,
11, 17, 19); Sequenz (Alm.) (11, 19); série (Fra.)
(8); string (İng.) (11, 19); suite (Fra.) (8)
dizim syntagm (İng.) (2, 10, 11, 18, 19);
Syntagma (Alm.) (10, 11, 18, 19); syntagme
(Fra.) (8, 9, 10, 11, 17)
dizim ağacı tree(-)diagram(me) (İng.) (2, 7)
dizim ekleri syntactic suffixes (İng.) (5)
dizimbilim syntagmatics (İng.) (11, 19);
Syntagmatik (Alm.) (11, 19); syntagmatique
(Fra.) (11)
dizimbirim sylemme (Fra.) (19); Syllemma
(Alm.) (19); syllemma (İng.) (19); syntagmeme
(İng.) (2); tagmemics (İng.) (12)
dizimbirimsel tagmemic (İng.) (3)
dizimsel syntagmatic (İng.) (2, 10, 11, 12, 19);
syntagmatique (Fra.) (9, 10, 17);
syntagmatique (Fra.) (11); syntagmatisch
(Alm.) (10, 11, 19)
dizimsel bağıntı rapport syntagmatique (Fra.)
(8, 11, 17, 19); syntagmatic relation (İng.) (11,
19); syntagmatische Relation (Alm.) (11, 19)
dizimsel belirtici indicateur syntagmatique
(Fra.) (11, 19); marqueur syntagmatique (Fra.)
(11, 19); syntagmatic indicator (İng.) (19);
syntagmatic marker (İng.) (11, 19);
syntagmatische Markierung (Alm.) (11, 19)
dizimsel çözümleme analyse syntagmatique
(Fra.) (19); syntagmatic analysis (İng.) (19);
syntagmatische Analyse (Alm.) (19)
dizimsel ilişkiler syntagmatic relations (İng.)
(7)
dizimsel konum syntactic position (İng.) (5)
dizin fihrist (T/e) (1); Index (Alm.) (11, 19);
indeks (T/e) (1, Y); index (Fra.) (11, 19); index
(İng.) (2, 11, 19, Y); indice (İng.) (2)
dizisel paradigmatic (İng.) (2, 10, 11, 19);
paradigmatique (Fra.) (9, 10, 11, 17, 19);
paradigmatisch (Alm.) (10, 11, 19);
2. Bölüm: Türkçeden Kaynak Dile

syntagmatic (İng.) (12) doğru sesleme orthophonie (Fra.) (8)

dizisel bağıntı paradigmatic relation (İng.) (11, doğru yanlış madde true false item (İng.) (7)
19); paradigmatische Relation (Alm.) (11, 19); doğruca direkt (T/e) (1, Y)
rapport paradigmatique (Fra.) (11, 17, 19) doğrudan direkt (T/e) (1, Y)
dizisel öğrenme serial learning (İng.) (7) doğrudan doğruya bilavasıta (T/e) (1); direkt
dizme istif (T/e) (1) (T/e) (1, Y)
dizmek tertip etmek (T/e) (1) doğrudan iletişim communication
dizmen mürettip (T/e) (1) immédiate (Fra.) (9)
dizmenlik mürettiplik (T/e) (1) doğrulama tasdik (T/e) (1); teyit (T/e) (1)
doğa natür (T/e) (1); tabiat (T/e) (1) doğrulama belgesi tasdikname (T/e) (1)
doğacı natürist (T/e) (1) doğrulamak tasdik etmek (T/e) (1); teyit
doğacılık natürizm (T/e) (1) etmek (T/e) (1)
doğaçtan inborn (İng.) (16); irticalen (T/e) (1) doğrulanmış tasdikli (T/e) (1)
doğadışı gayri tabii (T/e) (1) doğrulayıcı véridictoire (Fra.) (9)
doğal natürel (T/e) (1); tabii (T/e) (1, Y) doğrultma kaporta (T/e) (1); tashih (T/e) (1)
doğal (türe) pozitif (T/e) (1) doğrultmacı kaportacı (T/e) (1)
doğal cins natural gender (İng.) (2) doğrultu istikamet (T/e) (1)
doğal dil langue naturelle (Fra.) (11, 17, 19); doğruluk accuracy (İng.) (7)
natural language (İng.) (2, 8, 11, 19); doğruluk değeri truth value (İng.) (2)
natürliche Sprache (Alm.) (11, 19) doğruluk koşulları truth conditions (İng.) (2)
doğal düzen varsayımı natural order doğruluk koşullu anlambilim truth
hypothesis (İng.) (3) conditional semantics (İng.) (2)
doğal gösterge signe naturel (Fra.) (17) doğrulukla adilane (T/e) (1)
doğal katılan lexical arguments (İng.) (5) doğrulum tropizm (T/e) (1)
doğal kıran tabii afet (T/e) (1) doğrusal linear (İng.) (12, Y)
doğal konuşucu native speaker (İng.) (8) doğrusal bağıntı linear relationship (İng.) (4)
doğal olarak bittabi (T/e) (1) doğrusal eğilim linear regression (İng.) (4)
doğal öğrenme ortamı natural language doğrusal ilişki linear relationship (İng.) (4)
environment (İng.) (7) doğrusallık linearity (İng.) (4)
doğal sıra varsayımı natural order doğrusu esasen (T/e) (1); filhakika (T/e) (1)
hypothesis (İng.) (7) doğrusunu isterseniz esasen (T/e) (1)
doğal sıralanma intrinsic ordering (İng.) (2) doğru-yanlış maddesi true false item (İng.) (4)
doğal ünlü neutral vowel (İng.) (13); schwa doğruyu araştırmak tahkik etmek (T/e) (1)
(İng.) (13) doğu oryan (T/e) (1); şark (T/e) (1)
doğal yaklaşım natural approach (İng.) (7) doğubilim oryantalistik (T/e) (1); oryantalizm
doğal yıkım tabii afet (T/e) (1) (T/e) (1); şarkiyat (T/e) (1)
Doğal Yöntem Natural Method (İng.) (12) doğubilimci müsteşrik (T/e) (1); oryantalist
doğalcı natüralist (T/e) (1) (T/e) (1)
doğalcılar naturalists (İng.) (16) doğulu oryantal (T/e) (1); şarklı (T/e) (1)
doğalcılık naturalism (İng.) (2); natüralizm (T/e) doğuluca alaturka (T/e) (1)
(1) doğulucalık alaturkalık (T/e) (1)
doğallık tabiilik (T/e) (1) doğum tevellüt (T/e) (1)
doğaötesi metafizik (T/e) (1) doğum tarihi tevellüt (T/e) (1)
doğaüstü tabiatüstü (T/e) (1) doğumlu tevellütlü (T/e) (1)
doğaüstü güç maneviyat (T/e) (1) doğurgan velut (T/e) (1)
doğma tevellüt (T/e) (1) doğusal oryantal (T/e) (1)
doğmak gökcisimleri için) tulu etmek (T/e) (1) doğuş tekevvün (T/e) (1)
doğru adil (T/e) (1); bene- (T/e) (1); caiz (T/e) (1); doğuş gökcisimleri için) tulu (T/e) (1)
correct (İng.) (7); direkt (T/e) (1, Y); dürüst (T/e) doğuştan fıtri (T/e) (1); innate (İng.) (2, 7)
(1); haklı (T/e) (1); hilafsız (T/e) (1); korrekt (T/e) doğuştan natürel (T/e) (1); innateness
(1); müstakim (T/e) (1); para- (T/e) (1); reel (T/e) hypothesis (İng.) (3); innatist hypothesis (İng.)
(1) (7)
doğru biçimlenmiş well-formed (İng.) (2) doğuştancı nativist (İng.) (12)
doğru bulmak teslim etmek (T/e) (1) doğuştancı kuram ding dong theory (İng.) (2)
doğru çıkmak tahakkuk etmek (T/e) (1) doğuştancılık nativizm (T/e) (1)
doğru olarak hilafsız (T/e) (1) doğuştanlık innatism (İng.) (2)
doğru olmayan esassız (T/e) (1) doktorluk tababet (T/e) (1)

212
Türkçe Terim ve Sözcükler TTS—Dilbilim
1. Derleme
doku nesiç (T/e) (1)
dokubilim histoloji (T/e) (1)
dokuma tekstil (T/e) (1)
dokumacılık tekstil (T/e) (1)
dokunaklı hazin (T/e) (1); patetik (T/e) (1);
pathétique (Fra.) (9)
dokunca zarar (T/e) (1); ziyan (T/e) (1)
dokuncalı zararlı (T/e) (1)
dokuncasız zararsız (T/e) (1)
dokundurma tariz (T/e) (1)
dokundurmak ima etmek (T/e) (1)
dokundurucu imalı (T/e) (1)
dokunma isabet (T/e) (1); temas (T/e) (1)
dokunmak raci olmak (T/e) (1); temas etmek
(T/e) (1); tesir etmek (T/e) (1)
dokuntu kontak (T/e) (1)
dokunulmamış bakir (T/e) (1)
dokunulmazlık masuniyet (T/e) (1)
dolangaç labirent (T/e) (1)
dolanım cycle (İng.) (2)
dolanımsal cyclical (İng.) (2)
dolantı intrigue (Fra.) (9)
dolap entrika (T/e) (1); hile (T/e) (1)
dolap çevirmek entrika çevirmek (T/e) (1)
dolapçı hilekâr (T/e) (1)
dolaşı tur (T/e) (1); turne (T/e) (1)
dolaşık girift (T/e) (1); komplike (T/e) (1)
dolaşım deveran (T/e) (1); sirkülasyon (T/e) (1)
dolaşma cevelan (T/e) (1)
dolaşmak tur atmak (T/e) (1)
dolaştırma circumlocution (İng.) (2)
dolay civar (T/e) (1); havali (T/e) (1)
dolayı naşi (T/e) (1)
dolayısıyla binaenaleyh (T/e) (1); hasebiyle
(T/e) (1)
dolaylama circumlocution (İng.) (8); ıtnab-ı
makbul (T/e) (11); Periphrase (Alm.) (11, 19);
périphrase (Fra.) (9, 11, 19); periphrasis (İng.)
(2, 11, 19)
dolaylı endirekt (T/e) (1); indirect (İng.) (2, 5, Y)
dolaylı anlatım ima (T/e) (1); indirect speech
(İng.) (2, 11, 19); indirekte Rede (Alm.) (11, 19);
Oratio obliqua (Alm.) (11, 19);
Redeerwähnung (Alm.) (11, 19); reported
speech (İng.) (2, 7, 11)
dolaylı anlatım discours indirect (Fra.) (11, 19)
dolaylı anlatma ima (T/e) (1)
dolaylı anlatmak ima etmek (T/e) (1)
dolaylı nesne indirect object (İng.) (2, 7)
dolaylı sınav indirect test (İng.) (4)
dolaylı soru indirect question (İng.) (2, 7);
reported question (İng.) (2)
dolaylı söylem indirect discourse (İng.) (2)
dolaylı sözeylem indirect speech act (İng.) (3,
7)
dolaylı tümleç complément indirect (Fra.) (11,
19); gayri sarih meful (T/e) (11); indirect
213
object (İng.) (5, 11, 19); indirektes Objekt
(Alm.) (11, 19)
dolaylıca zımnen (T/e) (1)
dolaylık banliyö (T/e) (1); varoş (T/e) (1)
dolaysız bilavasıta (T/e) (1); direct (İng.) (2, 12,
Y); direkt (T/e) (1, Y); médiate (Fra.) (8)
dolaysız anlatım direct speech (İng.) (2, 7, 11,
19); direkte Rede (Alm.) (11, 19); Oratio recta
(Alm.) (11, 19)
dolaysız anlatım discours direct (Fra.) (11, 19)
dolaysız bağımlı subordonnée indirecte (Fra.)
(8)
dolaysız durum direct case (İng.) (2)
dolaysız kurucu constituant immédiat (Fra.)
(11, 17, 19); immediate constituent (İng.) (8,
11, 19); unmittelbare Konstituente (Alm.) (11,
19)
dolaysız nesne direct object (İng.) (7)
dolaysız sınav direct test (İng.) (4)
dolaysız söylem direct discourse (İng.) (2)
dolaysız tümleç complément direct (Fra.) (8,
11, 19); direct object (İng.) (8, 11, 19); direktes
Objekt (Alm.) (11, 19)
Dolaysız Yöntem Direct Method (İng.) (12, Y)
doldurma şarj (T/e) (1)
doldurmak şarj etmek (T/e) (1)
dolgu explétif (Fra.) (19); expletiv (Alm.) (19);
expletive (İng.) (19)
dolguluk expletive (İng.) (2)
dolu komple (T/e) (1)
dolu birim plerem (İng.) (2)
dolu sözcük mot plein (Fra.) (8)
dolubirim Plerem (Alm.) (11, 19); plereme (İng.)
(11, 19); plérème (Fra.) (11, 19)
dolunay bedir (T/e) (1)
domuz hınzır (T/e) (1)
don külot (T/e) (1)
donakalmak taaccüp etmek (T/e) (1)
donanım hardware (İng.) (2); hardware (İng.) (2)
donanmış mücehhez (T/e) (1)
donanmış olmak mücehhez olmak (T/e) (1)
donatı armatür (T/e) (1); teçhizat (T/e) (1)
donatılmış mücehhez (T/e) (1)
donatılmış olmak mücehhez olmak (T/e) (1)
donatımlık aksesuar (T/e) (1)
donatmak teçhiz etmek (T/e) (1)
donduraç dipfriz (T/e) (1)
donmaönler antifriz (T/e) (1)
donuk mat (T/e) (1)
donuk konuşma frozen speech (İng.) (2)
doruk sommet (Fra.) (8); şahika (T/e) (1); zirve
(T/e) (1)
dostça konuşma muhabbet (T/e) (1)
dostluk ülfet (T/e) (1)
dostluk etmek ülfet etmek (T/e) (1)
dosya portfolio (İng.) (4)
dosya değerlendirmesi portfolio assessment
2. Bölüm: Türkçeden Kaynak Dile
(İng.) (4)
doymazlık hırs (T/e) (1); ihtiras (T/e) (1)
doyum tatmin (T/e) (1)
doyumevi lokanta (T/e) (1)
doyumlanmak tatmin olmak (T/e) (1)
doyumsamak tatmin olmak (T/e) (1)
doyumsatmak tatmin etmek (T/e) (1)
doyunak lokanta (T/e) (1)
doyurma tatmin (T/e) (1)
doyurmak tatmin etmek (T/e) (1)
doyurucu tatminkâr (T/e) (1)
döker damper (T/e) (1)
döküm envanter (T/e) (1, Y); inventory (İng.) (2,
Y)
döl zürriyet (T/e) (1)
döl (hayvan için) nesil (T/e) (1)
döleşi meşime (T/e) (1); plasenta (T/e) (1)
dölleme ilkah (T/e) (1)
dölüt cenin (T/e) (1)
dölyatağı rahim (T/e) (1)
döndürme irca (T/e) (1)
döndürme (sözü) tevil (T/e) (1)
döndürüm ciro (T/e) (1)
döndürümlemek ciro etmek (T/e) (1)
dönek kahpe (T/e) (1); karaktersiz (T/e) (1)
dönel iadeli (T/e) (1); spiral (İng.) (12)
dönel alındılı iadeli taahhütlü (T/e) (1)
dönel izlence spiral syllabus (İng.) (12)
Dönel Yaklaşım Spiral Approach (İng.) (12)
dönem devre (T/e) (1)
dönemeç viraj (T/e) (1)
dönemsel periyodik (T/e) (1)
dönence burç (T/e) (1); medar (T/e) (1)
döner mütedavil (T/e) (1)
döner geçit turnike (T/e) (1)
döner uyak redif (T/e) (1)
dönerbasar rotatif (T/e) (1)
döngü çember (T/e) (1); rotasyon (T/e) (1)
döngüsel izlence cyclical syllabus (İng.) (Y)
dönme devir (T/e) (1)
dönmek devretmek (T/e) (1); raci olmak (T/e)
(1)
dönü tur (T/e) (1)
dönük müteveccih (T/e) (1)
dönüm devriye (T/e) (1)
dönüş avdet (T/e) (1); devir (T/e) (1);
épanorthose (Fra.) (9); reflex (İng.) (2)
dönüşlü reflexive (İng.) (5)
dönüşlü adıl intensive pronoun (İng.) (2);
mutavaat zamiri (T/e) (11); pronom réfléchi
(Fra.) (11, 19); reflexive pronoun (İng.) (2, 7, 11,
19); Reflexivpronomen (Alm.) (11, 19);
rückbezügliches Fürwort (Alm.) (11, 19)
dönüşlü çatı mutavaat (T/e) (11); Reflexiv
(Alm.) (11, 19); reflexive (İng.) (11, 19); voix
pronominale (Fra.) (11, 19); voix réfléchie
(Fra.) (11, 19)
214
dönüşlü eylem mutavaat fiili (T/e) (11);
reflexive verb (İng.) (7, 11, 19); reflexives
Verb (Alm.) (11, 19); verbe pronominal (Fra.)
(11, 19)
dönüşlü gizil reflexive suppression (İng.) (5)
dönüşlüleşme reflexivation (İng.) (19);
Reflexivierung (Alm.) (19); réflexivisation
(Fra.) (19)
dönüşlüleştirme reflexivation (İng.) (11, 19);
Reflexivierung (Alm.) (11, 19); reflexivisation
(İng.) (2); réflexivisation (Fra.) (11, 19)
dönüşme conversion (İng.) (2); inkılap (T/e) (1);
tahavvül (T/e) (1); transform (İng.) (2)
dönüşmüş tümce derived sentence (İng.) (2)
dönüşsüz non-reflexive (İng.) (5)
dönüşsüz gizil non-reflexive suppressive
(İng.) (5)
dönüştürme tahvil (T/e) (1)
dönüştürmeç mechanical encoding device
(İng.) (16)
dönüştürmek tahvil etmek (T/e) (1)
dönüştürücü transformatör (T/e) (1)
dönüştürülmüş not converted score (İng.) (4)
dönüştürülmüş sonuç converted score (İng.)
(4)
dönüştürüm Transformation (Alm.) (11, 19);
transformation (Fra.) (9, 11, 17, 19);
transformation (İng.) (11, 19); Umformung
(Alm.) (11, 19)
dönüşül kritik (T/e) (1)
dönüşüm inkılap (T/e) (1); tahavvül (T/e) (1);
transformasyon (T/e) (1); Transformation
(Alm.) (10, 11, 19); transformation (Fra.) (8, 9,
10, 11, 17, 19); transformation (İng.) (2, 5, 8,
10, 11, 12, 19); Umformung (Alm.) (10, 11, 19)
dönüşüm alıştırması transformation drill
(İng.) (7)
dönüşüm bileşeni transformation
component (İng.) (2); transformational
component (İng.) (2, 7)
dönüşüm dolanımı transformational cycle
(İng.) (2)
dönüşüm kuralları transformation rules (İng.)
(2)
dönüşüm kuramı theory of mutation (İng.)
(16)
dönüşümcü transformation(n)aliste (Fra.) (11,
19); Transformationalist (Alm.) (11, 19);
transformationalist (İng.) (10, 11, 19);
transformationaliste (Fra.) (10, 19)
dönüşümcülük tranformationalism (İng.) (11);
transformation(n)alisme (Fra.) (11, 19);
transformationalism (İng.) (10, 19);
transformationalisme (Fra.) (10, 19);
Transformationalismus (Alm.) (10, 11, 19);
transformizm (T/e) (1)
dönüşümlü üretimsel dilbilgisi
transformational generative grammar (İng.)
Türkçe Terim ve Sözcükler TTS—Dilbilim
1. Derleme
(7)
dönüşümlü-üretimsel transformational-
generative (İng.) (13)
dönüşümsel transformational (İng.) (8, 10, 11,
19); transformationell (Alm.) (10, 11, 19);
transformationnel (Fra.) (8, 10, 11, 17, 19)
dönüşümsel bileşen composante
transformationnelle (Fra.) (11, 19);
transformational component (İng.) (8, 11, 19);
transformationelle Komponente (Alm.) (11,
19); Transformationsteil (Alm.) (11, 19)
dönüşümsel dilbilgisi grammaire
transformationnelle (Fra.) (8, 11, 19);
transformational grammar (İng.) (11, 19);
transformationelle Grammatik (Alm.) (11, 19)
dördül kare (T/e) (1); murabba (T/e) (1)
dördültaş karo (T/e) (1)
dördün terbi (T/e) (1)
dört aşamalı alıştırma four phase drill (İng.)
(7)
dört beceri four skills (İng.) (7)
dört heceli quadrisyllabic (İng.) (2)
dörtleme terbi (T/e) (1)
dörtlü kuartet (T/e) (1)
döşem tesisat (T/e) (1)
döşemci tesisatçı (T/e) (1)
döşeme mefruşat (T/e) (1)
döşemek tefriş etmek (T/e) (1)
döşemelik mefruşat (T/e) (1)
dram drame (Fra.) (9)
dudak labial (İng.) (13); lip (İng.) (13)
dudak boyası ruj (T/e) (1)
dudak okuma lip reading (İng.) (7)
dudaklar lips (İng.) (13)
dudaksıl Labial (Alm.) (11, 19); labial (İng.) (2, 7,
11, 19); labiale (Fra.) (8, 11, 19); Lippenlaut
(Alm.) (11, 19); şefevi samit (T/e) (11)
dudaksıl-artdamaksıl labiovélaire (Fra.) (11);
Labiovelar (Alm.) (11, 19); labio-velar (İng.) (2,
11, 19); Labiopalatal (Alm.) (11, 19); labio-
palatal (İng.) (11, 19); labiopalatale (Fra.) (11,
19)
dudaksıl-dişsil labio-dental (Fra.) (17)
dudaksıllaşma labialisation (Fra.) (11, 19);
labialisation (İng.) (2, 11, 13, 19);
Labialisierung (Alm.) (11); labialization (İng.)
(7)
dudaksıllaştırma labialisation (Fra.) (19);
labialisation (İng.) (19); Labialisierung (Alm.)
(19)
dulda siper (T/e) (1)
dumağı nezle (T/e) (1)
dur stop (T/e) (1)
dura nokta (T/e) (1)
durağan sabit (T/e) (1); statique (Fra.) (17)
durağan vurgu fixed accent (İng.) (2); fixed
stress (İng.) (7)
215
durağanlaşmak sabitleşmek (T/e) (1)
durak break (İng.) (8); césure (Fra.) (9); hold
(İng.) (2); Pause (Alm.) (10, 11, 19); pause (Fra.)
(8, 10, 11, 19); pause (İng.) (2, 10, 11, 13, 19);
stop (İng.) (7)
duraklama pausing (İng.) (7); tereddüt (T/e) (1);
tevakkuf (T/e) (1)
duraklama aralığı single bar junction (İng.)
(2); sustained juncture (İng.) (2)
duraklamak tereddüt etmek (T/e) (1)
duraklamalı ünsüz obstruent (İng.) (2)
duraksama tereddüt (T/e) (1)
duraksamak tereddüt etmek (T/e) (1)
duraksamalı mütereddit (T/e) (1)
duraksamalı biçim hesitation form (İng.) (2)
dural static (İng.) (10, 11, 19); statique (Fra.) (8,
10, 11, 17, 19); statisch (Alm.) (10, 11, 19)
dural dilbilim linguistique statique (Fra.) (8,
11, 19); static linguistics (İng.) (11, 19);
statische Sprachwissenschaft (Alm.) (11, 19)
duralama Haltung (Alm.) (11, 19); retension
(İng.) (2); retention (İng.) (11, 19); tenue (Fra.)
(11); Verschlussdauer (Alm.) (11, 19)
duralandırma noktalama (T/e) (1)
duralga istasyon (T/e) (1); terminal (T/e) (1)
duralı çeke noktalı virgül (T/e) (1)
durduraç fren (T/e) (1)
durdurmak frenlemek (T/e) (1); tevkif etmek
(T/e) (1)
durgu sekte (T/e) (1)
durguluk park (T/e) (1)
durgun hareketsiz (T/e) (1); sakin (T/e) (1)
durgunluk sükûnet (T/e) (1)
durma karar (T/e) (1); sekte (T/e) (1); tevakkuf
(T/e) (1)
durmak stop etmek (T/e) (1)
duru berrak (T/e) (1)
durucu payidar (T/e) (1)
duruk statik (T/e) (1)
duruk görünüş cessative aspect (İng.) (2)
duruk şişkinlik stagflasyon (T/e) (1)
durulma istikrar (T/e) (1)
durulmak istikrar bulmak (T/e) (1)
durum ahval (T/e) (1); cas (Fra.) (8, 10, 11, 19);
case (İng.) (2, 7, 10, 11, 12, 19); hal (T/e) (1, 11);
Kasus (Alm.) (10, 11, 19); mevki (T/e) (1);
pozisyon (T/e) (1); Situation (Alm.) (19);
situation (Fra.) (19); situation (İng.) (2, 19);
tavır (T/e) (1); vaziyet (T/e) (1)
durum anlatan stative (İng.) (2)
durum bağlamı context of situation (İng.) (2,
7, 15)
durum belgesi hüsnühal kâğıdı (T/e) (1);
ilmühaber (T/e) (1)
durum bilgisi knowledge of state (İng.) (2)
durum dayanaklı öğretim situational
language teaching (İng.) (7)
2. Bölüm: Türkçeden Kaynak Dile
durum dilbilgisi case grammar (İng.) (2, 7, 11,
19); grammaire des cas (Fra.) (11, 19);
Kasusgrammatik (Alm.) (11, 19)
durum ekleri case suffixes (İng.) (5)
durum eylemi stative verb (İng.) (7); verbe
d'état (Fra.) (9)
durum işlevi fonction de situation (Fra.) (9)
Durum Merkezli Dil Öğretimi situational
language teaching (İng.) (3)
durum ortacı present participle (İng.) (2)
durum öznesi sujet d’état (Fra.) (9)
durum sözcesi énoncé d’état (Fra.) (11)
durum takısı case ending (İng.) (2)
durum temelli öğretim situational teaching
(İng.) (4)
duruma uygunluk situationality (İng.) (2)
duruma) izafe (T/e) (1)
durumlar ahval (T/e) (1)
durumsal situational (İng.) (12, Y)
durumsal anlam situational meaning (İng.) (2)
durumsal bağlam context of situation (İng.)
(12)
durumsal çıkarım inférence situationnelle
(Fra.) (9)
Durumsal Dil Öğretimi situational language
teaching (İng.) (Y)
durumsal gönderge réfèrent situationnel
(Fra.) (9)
durumsal izlence situational syllabus (İng.) (7,
Y)
durumsallık situationality (İng.) (12)
durup dururken yekten (T/e) (1)
duruş poz (T/e) (1)
duruşma (Yargıtay‘da) murafaa (T/e) (1)
duyarga anten (T/e) (1)
duyarlı hassas (T/e) (1)
duyarlık hassasiyet (T/e) (1)
duygu his (T/e) (1); ihtisas (T/e) (1); kalp (T/e) (1)
duygudaş sempatik (T/e) (1); sempatizan (T/e)
(1)
duygudaşlık sempati (T/e) (1)
duygulanım emotion (İng.) (12); tahassüs (T/e)
(1)
duygulanma tahassüs (T/e) (1)
duygulanmak hislenmek (T/e) (1); mütehassis
olmak (T/e) (1)
duygular hissiyat (T/e) (1)
duygulu hassas (T/e) (1); hisli (T/e) (1)
duygululuk hassasiyet (T/e) (1)
duygun hassas (T/e) (1)
duygunluk hassasiyet (T/e) (1)
duygusal affective (İng.) (7, 12, Y); emotive
(İng.) (2); hissi (T/e) (1); romantik (T/e) (1)
duygusal alan affective domain (İng.) (12, Y)
duygusal anlam affective meaning (İng.) (7);
emotive meaning (İng.) (7)
duygusal değişken affective variable (İng.) (7)
duygusal eğilimleri açıklamak expressing
216
emotional attitudes (İng.) (12)
duygusal eğilimleri öğrenmek finding out
emotional attitudes (İng.) (12)
duygusal öğrenme affective learning (İng.) (7)
duygusal süzgeç affective filter (İng.) (12, Y);
affective filtering (İng.) (7)
duygusallık romantiklik (T/e) (1)
duygusuz hissiz (T/e) (1); kalpsiz (T/e) (1)
duyma hearing (İng.) (2); ihtisas (T/e) (1)
duyma imgesi image auditive (Fra.) (8)
duymak hissetmek (T/e) (1)
duyuk haber (T/e) (1)
duyulmak şüyu bulmak (T/e) (1)
duyultu rivayet (T/e) (1); şayia (T/e) (1)
duyultucu ravi (T/e) (1)
duyultulamak rivayet etmek (T/e) (1)
duyum belleği audio-memory (İng.) (2)
duyumsal appellative (İng.) (2); auditory (İng.)
(2); aural (İng.) (7)
duyumsal algılama auditory perception (İng.)
(7)
duyumsal ayrımsama auditory
discrimination (İng.) (7)
duyumsal dil auditory language (İng.) (2)
duyumsal geri iletim auditory- feedback
(İng.) (7)
duyumsal sesbilgisi auditory phonetics (İng.)
(2)
duyumsal-sözel yöntem aural-oral method
(İng.) (7)
duyumsamak hissetmek (T/e) (1)
duyumsatmak hissettirmek (T/e) (1)
duyumsuzlaştırıcı anestezik (T/e) (1)
duyumsuzlaştırmak anestezi yapmak (T/e) (1)
duyunç vicdan (T/e) (1)
duyunçlu vicdanlı (T/e) (1)
duyurmak aksettirmek (T/e) (1); anons etmek
(T/e) (1); ilan etmek (T/e) (1)
duyuru anons (T/e) (1); ilan (T/e) (1)
duyuru yoluyla ilanen (T/e) (1)
duyurumluk pankart (T/e) (1)
duyusal gerçeklik sense realism (İng.) (12)
duyusal işlev fonction émotive (Fra.) (9)
düğüm code (İng.) (2); Knoten (Alm.) (11, 19);
node (İng.) (2, 11, 19); noeud (Fra.) (8, 9, 11,
19); ukde (T/e) (1)
düğüm çözme decode (İng.) (2)
düğüm-düzen code (İng.) (16)
düğümleme encode (İng.) (2)
dünya dili İngilizce world English (İng.) (7)
dünya görüşü world view (İng.) (12)
dürtü impulse (İng.) (2); motivation (İng.) (2);
motive (İng.) (2)
dürümleme codification (İng.) (16)
düş hayal (T/e) (1)
düş kırıklığı sukutu hayal (T/e) (1)
düş yorma tabir (T/e) (1)
Türkçe Terim ve Sözcükler TTS—Dilbilim
1. Derleme
düşen perde fall (İng.) (13)
düşerlik prim (T/e) (1)
düşey paradigmatic (İng.) (12); şakuli (T/e) (1)
düşgele lalettayin (T/e) (1); rasgele (T/e) (1);
rastlantıyla (T/e) (1); tesadüfen (T/e) (1)
düşgelim raslantı (T/e) (1); şans (T/e) (1);
tesadüf (T/e) (1)
düşgelimsel rastlantısal (T/e) (1); tesadüfi (T/e)
(1)
düşgelme isabet (T/e) (1)
düşgelmek rast gelmek (T/e) (1); rastlamak
(T/e) (1); tesadüf etmek (T/e) (1)
düşgörüntü hayalet (T/e) (1)
düşkurucu hayalperest (T/e) (1)
düşkü hobi (T/e) (1)
düşkün müptela (T/e) (1); şeyda (T/e) (1); zebun
(T/e) (1)
düşkün (bir şeye) meraklı (T/e) (1)
düşkünler aceze (T/e) (1)
düşkünler yurdu darülaceze (T/e) (1)
düşkünlük iptila (T/e) (1); merak (T/e) (1); zaaf
(T/e) (1)
düşlem fantezi (T/e) (1)
düşlem sözcük vox nihili (İng.) (2)
düşleme işlevi imaginative function (İng.) (2)
düşlemek hayal etmek (T/e) (1)
düşlemsel fantastique (Fra.) (9)
düşmanlık adavet (T/e) (1); husumet (T/e) (1)
düşme deletion (İng.) (13); elision (İng.) (13);
isabet (T/e) (1); loss (İng.) (13); sukut (T/e) (1)
düşmek giriftar olmak (T/e) (1); isabet etmek
(T/e) (1); kadük olmak (T/e) (1); sakıt olmak
(T/e) (1)
düşsel konuşucu-dinleyici ideal speaker-
hearer (İng.) (2)
düşük (Yun. önek) hipo- (T/e) (1); hypo- (T/e)
(1)
düşük nitelikli adi (T/e) (1)
düşüklük adilik (T/e) (1)
düşüm ellipsis (İng.) (5, 12)
düşümlü elliptic (İng.) (13)
düşün fikir (T/e) (1)
düşün özgürlüğü fikir hürriyeti (T/e) (1)
düşün ses idiophone (İng.) (2)
düşün yazım ideography (İng.) (2)
düşünbilim philosophy (İng.) (16)
düşünce fikir (T/e) (1, Y); ide (T/e) (1); mütalaa
(T/e) (1); zihniyet (T/e) (1)
düşünce özgürlüğü fikir hürriyeti (T/e) (1)
düşünce tarihi histoire des idées (Fra.) (9)
düşünceler efkâr (T/e) (1)
düşünceli efkârlı (T/e) (1)
düşüncesizlik etmek cahillik etmek (T/e) (1)
düşünceye dalmak tefekküre dalmak (T/e) (1)
düşündeş hemfikir (T/e) (1)
düşüngü ideoloji (T/e) (1)
düşüngücü ideolog (T/e) (1)
217
düşüngüsel ideolojik (T/e) (1)
düşünleme idéation (Fra.) (8)
düşünme tefekkür (T/e) (1)
düşünmeden gayri ihtiyari (T/e) (1)
düşünmek tasavvur etmek (T/e) (1); teemmül
etmek (T/e) (1)
düşünmek (üzerinde) mütalaa etmek (T/e) (1)
düşünsel fikri (T/e) (1); ideation (İng.) (3);
ideational (İng.) (2, 12)
düşünsel çerçeve kuramı schema (İng.) (7);
scheme (İng.) (7)
düşünsel dilbilgisi speculative grammar (İng.)
(2)
düşünsel tutumları açıklamak expressing
intellectual attitudes (İng.) (12)
düşünsel tutumları öğrenmek finding out
intellectual attitudes (İng.) (12)
düşüntü mülahaza (T/e) (1)
düşüntüler mülahazat (T/e) (1)
düşünülmüş mutasavver (T/e) (1)
düşünüm content (İng.) (16)
düşünür mütefekkir (T/e) (1)
düşünüş kafa (T/e) (1); tefekkür (T/e) (1);
zihniyet (T/e) (1)
düşünyazı ideogram (İng.) (2); makale (T/e) (1)
düşürme ıskat (T/e) (1)
düşürüm damping (T/e) (1)
düşürüm (askeri darbe ve hükümet
darbeleri için) darbe (T/e) (1)
düşüt cenini sakıt (T/e) (1)
düşyıkımı hüsran (T/e) (1)
düz flat (İng.) (13); müstevi (T/e) (1); non
arrondi (Fra.) (17); unrounded (İng.) (2, 13)
düz çatı active voice (İng.) (5); voice with no
deleted arguments (İng.) (5)
düz değişmece mecaz-ı mürsel (T/e) (11)
düz izlence linear programme (İng.) (7)
düz kavrayış literal comprehension (İng.) (7)
düz kiplik epistemic modality (İng.) (2)
düz söz Lokution (Alm.) (11, 19)
düz ton level tone (İng.) (13)
düz uyak rime plat (Fra.) (9)
düz ünlü sinni sait (T/e) (11); ungerundeter
Vokal (Alm.) (11, 19); unrounded vowel (İng.)
(11, 19); voyelle non-arrondie (Fra.) (11, 19);
yayık vokal (T/e) (11)
düz ünlü geniş gayri şef evi sait (T/e) (11)
düz()değişmece metonymy (İng.) (2, 10, 11,
19)
düz()söz locution (Fra.) (11, 17, 19); locution
(İng.) (2, 11, 19)
düzanlam Denotation (Alm.) (10, 11, 18, 19);
denotation (İng.) (2, 10, 11, 18, 19);
dénotation (Fra.) (9, 10, 11, 17, 19)
düzanlam dili semiotica denotativa (İta.) (8)
düzanlam işlevi fonction dénotative (Fra.) (9)
düzanlamsal denotative (İng.) (2)
2. Bölüm: Türkçeden Kaynak Dile
düzanlamsal işlev fonction dénotative (Fra.)
(17)
düzbaskı tipo (T/e) (1); tipografi (T/e) (1);
tipografya (T/e) (1)
düzdeğişmece Metonymie (Alm.) (10, 11, 19);
métonymie (Fra.) (9, 10, 11, 17, 19); mürsel
mecaz (T/e) (11)
düzdeğişmeceli metonymical (İng.) (11, 19);
métonymique (Fra.) (11, 19); metonymisch
(Alm.) (11, 19); metronymic (İng.) (2)
düzdilbilim (düz dilbilim) microlinguistics
(İng.) (2, 7)
düzdizim hiza (T/e) (1)
düzeç tesviye aleti (T/e) (1)
düzeçleme tesviye (T/e) (1)
düzelmek ıslah olmak (T/e) (1)
düzelti monitor (İng.) (12)
düzeltici musahhih (T/e) (1)
düzeltici öğretim remedial teaching (İng.) (12)
düzelticilik musahhihlik (T/e) (1)
düzeltili yöntem monitor model (İng.) (3)
düzeltim editing (İng.) (4); reform (T/e) (1)
düzeltimci reformist (T/e) (1)
düzeltme editing (İng.) (2); ıslah (T/e) (1); retuş
(T/e) (1); rötuş (T/e) (1); tashih (T/e) (1)
düzeltmeci dilbilgisi remedial grammar (İng.)
(7)
düzeltmeci dilbilim clinical linguistics (İng.) (2)
düzeltmek ıslah etmek (T/e) (1); rötuş yapmak
(T/e) (1); tashih etmek (T/e) (1)
düzeltmeler ıslahat (T/e) (1)
düzeltmen musahhih (T/e) (1)
düzeltmenlik musahhihlik (T/e) (1)
düzen desise (T/e) (1); entrika (T/e) (1); hile (T/e)
(1); intizam (T/e) (1); kombinezon (T/e) (1);
nizam (T/e) (1); order (İng.) (2, 11, 19);
Ordnung (Alm.) (11, 19); ordre (Fra.) (11, 19);
organizasyon (T/e) (1); tertibat (T/e) (1); tertip
(T/e) (1); tesis (T/e) (1)
düzen (akarsu için) rejim (T/e) (1)
düzen (çalgı için) akort (T/e) (1)
düzen bilgisi tactics (İng.) (2)
düzen verme (çalgı için) akort (T/e) (1)
düzen vermek tertip etmek (T/e) (1)
düzen vermek (çalgı için) akort etmek (T/e)
(1)
düzenbağı disiplin (T/e) (1); inzibat (T/e) (1)
düzenbirim Taxem (Alm.) (19); taxeme (İng.) (8,
19)
düzence disiplin (T/e) (1); zapturapt (T/e) (1)
düzenci dessas (T/e) (1); entrikacı (T/e) (1);
hilebaz (T/e) (1)
düzencik sub-system (İng.) (16)
düzenciler analogists (İng.) (16)
düzene koyma tanzim (T/e) (1)
düzenek code (İng.) (2, 7, 15); device (İng.) (2);
mécanisme (Fra.) (8, 17); mechanism (İng.) (2);
218
mekanizma (T/e) (1)
düzenek çözme decoding (İng.) (7)
düzenek değiştirimi code switching (İng.) (15)
düzenek kaydırma code switching (İng.) (2, 7)
düzenek seçimi code selection (İng.) (7)
düzenekleme encode (İng.) (2); encoding (İng.)
(7)
düzenge mechanism (İng.) (16)
düzengeç regülatör (T/e) (1)
düzenleç regülatör (T/e) (1)
düzenleme aranjman (T/e) (1); arrangement
(İng.) (2); configuration (İng.) (2); editing (İng.)
(2); monitoring (İng.) (2); organizasyon (T/e)
(1); regulation (İng.) (2); tanzim (T/e) (1); tertip
(T/e) (1)
düzenleme bağlacı conjonction de
coordination (Fra.) (9)
düzenlemek aranje etmek (T/e) (1); organize
etmek (T/e) (1); regüle etmek (T/e) (1); tanzim
etmek (T/e) (1); tertip etmek (T/e) (1)
düzenlemek (çalgı için) akort etmek (T/e) (1)
düzenleniş tertibat (T/e) (1); tertip (T/e) (1)
düzenleyen organizatör (T/e) (1)
düzenleyici organizatör (T/e) (1); regulative
(İng.) (2); regülatör (T/e) (1)
düzenleyici tümel sortal universal (İng.) (2)
düzenleyim amenejman (T/e) (1);
arrangement (İng.) (16)
düzenli intizamlı (T/e) (1); muntazam (T/e) (1);
muttarit (T/e) (1); regular (İng.) (13); sistemli
(T/e) (1); tertipli (T/e) (1)
düzenli eylem regular verb (İng.) (7); weak
verb (İng.) (2)
düzenli konuşma articulate speech (İng.) (2)
düzenli olarak muntazaman (T/e) (1)
düzenli yinelenen oluş procès itératif (Fra.) (9)
düzenlilik karar (T/e) (1)
düzensiz gayri muntazam (T/e) (1); intizamsız
(T/e) (1); rabıtasız (T/e) (1); sistemsiz (T/e) (1);
tertipsiz (T/e) (1)
düzensiz eylem irregular verb (İng.) (2, 7)
düzensiz örneklem random sampling (İng.) (4)
düzensiz yanlış unsystematic error (İng.) (4)
düzensizlik intizamsızlık (T/e) (1); irregularity
(İng.) (2)
düzenteker volan (T/e) (1)
düzey Ebene (Alm.) (10, 11, 19); level (İng.) (2, 4,
7, 10, 11, 19, Y); niveau (Fra.) (10, 11, 17, 19);
rank (İng.) (2, 12); seviye (T/e) (1, Y)
düzey atlama level skipping (İng.) (2)
düzey bağımlı rank bound (İng.) (2)
düzey çıkma object raising (İng.) (5)
düzey düşme subject demotion (İng.) (5)
düzey gerilemesi backward downgrading
(İng.) (2)
düzey indirgeme downgrading (İng.) (2)
düzey kayması rank shift (İng.) (2)
Türkçe Terim ve Sözcükler TTS—Dilbilim
1. Derleme
düzey uyumu congruence of levels (İng.) (2)
düzey yükseltme upgrading (İng.) (2)
düzeylenme levelling (İng.) (2)
düzgeçiş transit (T/e) (1)
düzgü code (Fra.) (8, 10, 11, 17, 19); code (İng.)
(10, 11, 12, 19, Y); düstur (T/e) (1); Kode (Alm.)
(10, 11, 19); norm (T/e) (1); rhythm (İng.) (16)
düzgü odaklı sınav norm-referenced test
(İng.) (4)
düzgüleme encodage (Fra.) (17, 19); encoding
(İng.) (19); Kodierung (Alm.) (19)
düzgülü normal (T/e) (1)
düzgün fasih (T/e) (1); muntazam (T/e) (1);
rabıtalı (T/e) (1)
düzgün dağılım normal distribution (İng.) (4)
düzgün dağılım eğrisi normal curve (İng.) (4)
düzgün doğrusal regression (İng.) (4)
düzgün doğrusal çizgi regression line (İng.)
(4)
düzgün doğrusal çözümleme regression
analysis (İng.) (4)
düzgünlük intizam (T/e) (1)
düzlem müstevi (T/e) (1); plan (Fra.) (17); plane
(İng.) (2)
düzleme tesviye (T/e) (1)
-e bağlayarak izafeten (T/e) (1)
-e bakan nazır (T/e) (1)
-e bildirmek ihbar etmek (T/e) (1)
-e çıkarmak iblağ etmek (T/e) (1)
-e değer şayan (T/e) (1)
–e değer olmak hak etmek (T/e) (1)
e değgin ait (T/e) (1); dair (T/e) (1)
-e doğru (Lat. önek) ad- (T/e) (1)
-e düşen ait (T/e) (1)
-e sayarak mahsuben (T/e) (1)
-e yönelme durumu allative (İng.) (2)
-ecek şayan (T/e) (1)
edat postposition (İng.) (7)
eden acteur (Fra.) (9); actor (İng.) (5); Agens
(Alm.) (19); agent (Fra.) (19); agent (İng.) (19);
fail (T/e) (1)
eden adı agential noun (İng.) (19); nom
d'agent (Fra.) (19); Nomen agentis (Alm.) (19)
eden durumu ergatif (Fra.) (19); Ergativ (Alm.)
(19); ergative (İng.) (19)
eder fiyat (T/e) (1); paha (T/e) (1)
eder çizelgesi tarife (T/e) (1)
ederlik tarife (T/e) (1)
219
düzlemeci tesviyeci (T/e) (1)
düzlemek tesviye etmek (T/e) (1)
düzlenme neutralisation (İng.) (13)
düzleşme delabialisation (İng.) (2, 11, 19);
délabialisation (Fra.) (11, 19);
désarrondissement (Fra.) (11, 19);
Entrundung (Alm.) (11, 19); unrounding (İng.)
(2, 11, 13, 19)
düzlük platform (T/e) (1)
düzmece kalp (T/e) (1); pseud(o)- (T/e) (1);
psöd(o)- (T/e) (1); sahte (T/e) (1)
düzmece oyun mizansen (T/e) (1)
düzmeci sahtekâr (T/e) (1)
düzmek tertip etmek (T/e) (1)
düzsöz locutionary act (İng.) (7)
düzsöz edimi acte locutionnaire (Fra.) (9)
düzsöz eylemi locutionary act (İng.) (2)
düztümce (düz tümce) statement (İng.) (2, 7)
düzvarım direct (İng.) (2)
düzvarım yöntemi Direct Method (İng.) (2, 7)
düzyazı nesir (T/e) (1); prose (İng.) (2)
düzyinelem yöntemi mim-mem method (İng.)
(7)
edilgen pasif (T/e) (1, Y); passif (Fra.) (8, 17);
passive (İng.) (2, 5, 7)
edilgen anlatım using suppressive voice
(İng.) (5)
edilgen çatı inactive voice (İng.) (2); meçhul
bina (T/e) (11); Passiv (Alm.) (11, 19); passive
verb (İng.) (19); passive voice (İng.) (2, 11, 19);
Passivum (Alm.) (11); voix passive (Fra.) (11,
19)
edilgen dil bilgisi passive language
knowledge (İng.) (7)
edilgen eylem meçhul fiil (T/e) (11); Passiv
(Alm.) (11, 19); passive verb (İng.) (11);
Passivum (Alm.) (11); verbe passif (Fra.) (11,
19)
edilgen görünüşlü eylem deponent verb
(İng.) (2)
edilgen sözcük bilgisi passive vocabulary
(İng.) (4)
edilgen sözvarlığı passive vocabulary (İng.)
(7)
edilgenleştirme passivisation (İng.) (2)
edilgin pasif (T/e) (Y)
edim act (İng.) (12); fiil (T/e) (1); performance
(Fra.) (9, 10, 11, 17, 19); performance (İng.) (2,
4, 7, 8, 10, 11, 19); performans (T/e) (Y);
Performanz (Alm.) (10, 11, 19)
edim sınavı performance test (İng.) (4);
pragmatic test (İng.) (4)
edim söz Illokution (Alm.) (11, 19)
edim sözcesi énoncé de faire (Fra.) (11)
2. Bölüm: Türkçeden Kaynak Dile
edim()söz illocution (Fra.) (9, 11, 17, 19);
illocution (İng.) (2, 7, 11, 19)
edimbilim kullanımbilim (T/s) (17); pragma
linguistics (İng.) (19); Pragmalinguistik (Alm.)
(19); pragmalinguistique (Fra.) (19);
pragmatics (İng.) (2, 7, 11, 15, 12, 18, 19);
Pragmatik (Alm.) (11, 18, 19); pragmatique
(Fra.) (9, 11, 17, 19)
edimbilim yetisi pragmatic competence (İng.)
(7)
edimli olarak bilfiil (T/e) (1)
edimlice bilfiil (T/e) (1)
edimsel fiili (T/e) (1); performatif (Fra.) (9, 19);
performativ (Alm.) (11, 19); performative (İng.)
(2, 5, 7, 19); pragmatic (İng.) (5)
edimsel bileşen composante pragmatique
(Fra.) (11, 19); pragmatic component (İng.) (11,
19); pragmatische Komponente (Alm.) (11,
19)
edimsel çıkarım uptake (İng.) (7)
edimsel edinç pragmatic competence (İng.)
(4)
edimsel erek performance objective (İng.) (7)
edimsel eylem illocutionary act (İng.) (2)
edimsel gerçekleştirici performatif (Fra.) (11);
performative (İng.) (11)
edimsel iz functional mark (İng.) (5)
edimsel sözce énoncé performatif (Fra.) (9)
edimsöz edimi acte illocutionnaire (Fra.) (9);
illocutionary act (İng.) (7)
edinç competence (İng.) (4, 7, 8, 10, 11, 19);
compétence (Fra.) (9, 11, 17, 19); Kompetenz
(Alm.) (10, 11, 19)
edinç odaklı competency-based (İng.) (4)
edinebilirlik access (İng.) (8)
edinim acquisition (İng.) (2, 7)
edinim sırası order of acquisition (İng.) (7)
edinme ittihaz (T/e) (1)
edinmek iktisap etmek (T/e) (1); peyda etmek
(T/e) (1)
egemen hâkim (T/e) (1)
egemenlik domination (İng.) (2); hâkimiyet
(T/e) (1)
eğer şayet (T/e) (1)
eğik düzey sathımail (T/e) (1)
eğik yazı italic (İng.) (2)
eğilim central tendency (İng.) (4); istidat (T/e)
(1); meyil (T/e) (1); tandans (T/e) (1); temayül
(T/e) (1)
eğilim göstermek meyletmek (T/e) (1)
eğilimli meyilli (T/e) (1); meyyal (T/e) (1);
mütemayil (T/e) (1)
eğilmek meyletmek (T/e) (1); temayül etmek
(T/e) (1)
eğim meyil (T/e) (1); slope (İng.) (4)
eğimli meyilli (T/e) (1)
eğimli dağılım skewed distribution (İng.) (4)
eğimlilik skewness (İng.) (4)
220
eğimsel dağılım skewed distribution (İng.) (4)
eğinik meyilli (T/e) (1)
eğinmek temayül etmek (T/e) (1)
eğitbilim pedagoji (T/e) (1)
eğitbilimci pedagog (T/e) (1)
eğitici mürebbi (T/e) (1); terbiyevi (T/e) (1)
eğitim pedagoji (T/e) (1); terbiye (T/e) (1)
eğitim (ulusal) maarif (T/e) (1)
eğitim amaçlı dilbilgisi pedagogical
grammar (İng.) (2)
eğitim bakanlığı maarif vekâleti (T/e) (1)
eğitim dilbilimi educational linguistics (İng.)
(2)
eğitimci pedagog (T/e) (1); terbiyeci (T/e) (1)
eğitimsel terbiyevi (T/e) (1)
eğitimsel dilbilim educational linguistics
(İng.) (7)
Eğitimsel sınama hizmetleri Educational
Testing Service (İng.) (4); ETS (İng.) (4)
eğitmen mürebbi (T/e) (1)
eğitmeyurdu ıslahevi (T/e) (1)
eğitsel terbiyevi (T/e) (1)
eğlence parti (T/e) (1); zevk (T/e) (1)
eğlence düşkünlüğü sefahat (T/e) (1)
eğlencelik trivial (Alm.) (18); trivial (İng.) (18)
eğlenme zevk (T/e) (1)
eğlenti âlem (T/e) (1); parti (T/e) (1)
eğleşme tevakkuf (T/e) (1)
eğleşmek ikamet etmek (T/e) (1)
eğmeç kavis (T/e) (1)
eğretileme istiare (T/e) (1); istiare (T/e) (1);
Metapher (Alm.) (10, 11, 19); metaphor (İng.)
(2, 7, 10, 11, 19, Y); métaphore (Fra.) (8, 9, 10,
11, 17, 19)
eğretilemeli metaphoric (İng.) (11);
metaphorical (İng.) (8, 11, 19); métaphorique
(Fra.) (11, 19); metaphorisch (Alm.) (11, 19)
eğretilemeli anlam transferred meaning
(İng.) (2)
ek Affix (Alm.) (10, 11, 19); affix (İng.) (2, 7, 10,
11, 19); affixe (Fra.) (10, 11, 17, 19); ilave (T/e)
(1); lahika (T/e) (1, 11); munzam (T/e) (1);
supleman (T/e) (1); zeyil (T/e) (1)
ek aktarımı affix hopping (İng.) (2)
ek bilgi tümceciği comment clause (İng.) (3)
ek dizimi affixal order (İng.) (13)
ek eylem verb of predicate (İng.) (2)
ek kaynaşması metaanalysis (İng.) (2)
ek olarak ilaveten (T/e) (1)
ek vurgusu affixal stress (İng.) (13)
ek()eylem predicative verb (İng.) (2, 11, 19)
ekbirim suffixeme (İng.) (5)
ekeylem cevheri fiil (T/e) (11); ek-fiil (T/e) (11);
fiil-i cevheri (T/e) (11); substantive verb (İng.)
(11, 19); takı-fiil (T/e) (11); verb of predication
(İng.) (11); verbe prédicatif (Fra.) (11, 19);
verbe substantif (Fra.) (11, 19); Verbum
Türkçe Terim ve Sözcükler TTS—Dilbilim
1. Derleme
Prädikativum (Alm.) (11, 19); Verbum
Substantivum (Alm.) (11, 19)
ekim (ayı) teşrinievvel (T/e) (1)
ekimlik plantasyon (T/e) (1)
ekin culture (İng.) (Y); hars (T/e) (1); kültür (T/e)
(1, Y)
ekinç hars (T/e) (1); kültür (T/e) (1)
ekinçsel kültürel (T/e) (1)
ekinsel cultural (İng.) (Y); kültürel (T/e) (1, Y)
eklem adjunct (İng.) (7); mafsal (T/e) (1)
ekleme Addition (Alm.) (11); addition (Fra.) (11,
19); addition (İng.) (2, 11, 19); Adjunktion
(Alm.) (11, 19); intrusion (İng.) (2); munzam (T/e)
(1)
eklemek ilave etmek (T/e) (1)
eklemeli additive (İng.) (2); articulate (İng.) (2);
intrusive (İng.) (2)
eklemeli ikidilli eğitim additive bilingual
education (İng.) (7)
eklemeli tümcecik additive clause (İng.) (2)
eklemleme articulation (Fra.) (8, 10, 11, 19);
articulation (İng.) (2, 7, 8, 10, 11, 19);
Artikulation (Alm.) (10, 11, 19)
eklemleme biçimi Artikulationsart (Alm.) (11,
19); Artikulationsweise (Alm.) (11, 19);
manner of articulation (İng.) (2, 7, 11, 19);
mode d'articulation (Fra.) (11, 19)
eklemleme bölgesi Artikulationsort (Alm.) (11,
19); Artikulationsstelle (Alm.) (11, 19); mahreç
(T/e) (11); région d'articulation (Fra.) (11, 19);
region of articulation (İng.) (11, 19)
eklemleme noktası Artikulationspunkt (Alm.)
(11, 19); mahreç (T/e) (11); place of
articulation (İng.) (2); point d'articulation
(Fra.) (11, 19); point of articulation (İng.) (11,
19)
eklemlenme articulation (Fra.) (10, 11, 19);
articulation (İng.) (10, 11, 18, 19); Artikulation
(Alm.) (10, 11, 18, 19); Gliederung (Alm.) (18);
oynaklanma (T/s) (11)
eklemleyici articulateur (Fra.) (11, 19);
articulator (İng.) (2, 7, 11, 19); Artikulator
(Alm.) (11, 19)
eklemli articulate (İng.) (10, 11); articulated
(İng.) (19); articulé (Fra.) (8, 10, 11, 17, 19);
artikuliert (Alm.) (11, 19); boğumlu (T/s) (17)
eklemlilik articulation (Fra.) (8, 10, 11, 17, 19);
articulation (İng.) (10, 11, 19); Artikulation
(Alm.) (10, 11, 19); boğumluluk (T/s) (17)
eklenmiş munzam (T/e) (1)
eklenti adjoint (Fra.) (19); adjunct (İng.) (19);
Adjunkt (Alm.) (19); aksesuar (T/e) (1); tag (İng.)
(7)
eklenti soru tag question (İng.) (2, 7)
eklentiler müştemilat (T/e) (1)
ekleştirme affixation (İng.) (2)
ekleyen diller affixing language (İng.) (2)
221
ekleyici additive (İng.) (2)
ekleyici belirtecimsi additive adjunct (İng.) (2)
ekleyici ikidilli eğitim additive bilingual
education (İng.) (3)
ekli mülhak (T/e) (1)
ekli çatı voice marked by a suffix (İng.) (5)
eksel dönüşüm transformation affixale (Fra.)
(11, 19); verb affixation transformation (İng.)
(11, 19); Verbaffigierungstransformation
(Alm.) (11, 19)
eksen aks (T/e) (1); axis (İng.) (2); mihver (T/e) (1)
eksen dilbilgisi pivot grammar (İng.) (7)
eksi nakıs (T/e) (1)
eksi (eksi değer) negatif (T/e) (1)
eksi yük negatif (T/e) (1)
eksi yüklü negatif (T/e) (1)
eksik nakıs (T/e) (1); noksan (T/e) (1)
eksik başlangıçlı öğrenci false beginner (İng.)
(3, 7)
eksik çekimli ad diptote (İng.) (2)
eksik eylem incomplete verb (İng.) (2)
eksik kapsama zeugme (Fra.) (9)
eksik öğeli karşıtlık opposition privative
(Fra.) (8, 11, 19); private Opposition (Alm.) (11,
19)
eksik yazım plene writing (İng.) (2)
eksik()öğeli karşıtlık privative opposition
(İng.) (2, 11, 19)
eksikli défectif (Fra.) (19); defective (İng.) (11,
19); defektiv (Alm.) (11, 19)
eksikli eylem defective verb (İng.) (2)
eksikli tümce non-favourite sentence (İng.)
(2)
eksikli yazı defective writing (İng.) (2)
eksiklik defect (İng.) (2); defekt (T/e) (1); noksan
(T/e) (1); özür (T/e) (1)
eksiklik kuramı deficiency theory (İng.) (3)
eksiksiz complete (İng.) (2); etraflı (T/e) (1);
halis muhlis (T/e) (1); komple (T/e) (1);
mükemmel (T/e) (1); tam (T/e) (1); tamam (T/e)
(1)
eksiksiz geri iletim complete feedback (İng.)
(2)
eksiksiz olarak mükemmelen (T/e) (1)
eksiksiz tümce favourite sentence (İng.) (2)
eksilti Auslassung (Alm.) (11, 19); Ellipse (Alm.)
(11, 19); ellipse (Fra.) (9, 11, 17, 19); ellipse
(İng.) (11); ellipsis (İng.) (2, 19); hazf ü takdir
(T/e) (11); hazif (T/e) (11)
eksiltili défectif (Fra.) (11); ellipted (İng.) (2);
elliptical (İng.) (2, 11, 19); elliptique (Fra.) (9,
11, 19); elliptisch (Alm.) (11, 19); mahzuf (T/e)
(11)
eksiltili anlatma narration elliptique (Fra.) (9)
eksiltili tümce phrase elliptique (Fra.) (8)
eksiltililik ellipsis (İng.) (16); incompleteness
(İng.) (16)
eksiltme ellipsis (İng.) (7)
2. Bölüm: Türkçeden Kaynak Dile
eksin malul (T/e) (1)
eksinlik maluliyet (T/e) (1)
eksinlik nedeniyle malulen (T/e) (1)
eksiuç katot (T/e) (1)
eksiz çatı non-causative and non-
suppressive voice (İng.) (5)
ekşime tahammür (T/e) (1)
ekti parazit (T/e) (1); tufeyli (T/e) (1)
el altlığı sumen (T/e) (1)
el atma müdahale (T/e) (1)
el atmak teşebbüs etmek (T/e) (1)
el çekme feragat (T/e) (1); feragat etmek (T/e)
(1)
el değiştirmek intikal etmek (T/e) (1)
el değmemiş bakir (T/e) (1)
el gün âlem (T/e) (1)
el koyma haciz (T/e) (1)
el koymak haciz koymak (T/e) (1)
el yatkınlığı mümarese (T/e) (1)
el yunağı lavabo (T/e) (1)
elbirliğiyle müttefikan (T/e) (1)
elbirlikli müşterek (T/e) (1)
elçi sefir (T/e) (1)
elçi (kadın) sefire (T/e) (1)
elçi eşi sefire (T/e) (1)
elçilik sefaret (T/e) (1); sefarethane (T/e) (1)
elde ediliş değeri maliyet (T/e) (1)
elde etmek iktisap etmek (T/e) (1); istihsal
etmek (T/e) (1); temin etmek (T/e) (1)
elden geldiğince mümkün mertebe (T/e) (1)
ele geçirme işgal (T/e) (1)
ele geçirmek işgal etmek (T/e) (1); teshir
etmek (T/e) (1)
ele verme ihbar (T/e) (1)
ele vermek ihbar etmek (T/e) (1); jurnal etmek
(T/e) (1)
elektrik verme elektrifikasyon (T/e) (1)
elektriklendirilme elektrifikasyon (T/e) (1)
elektriklendirme elektrifikasyon (T/e) (1)
elemek elimine etmek (T/e) (1)
elenmek elimine olmak (T/e) (1)
eleştirel basım edisyonkritik (T/e) (1)
eleştirel dilbilim critical linguistics (İng.) (7)
eleştirel kavrayış critical comprehension
(İng.) (7)
eleştirel s. kritik (T/e) (1)
eleştiri kritik (T/e) (1); tenkit (T/e) (1)
eleştirici münekkit (T/e) (1); tenkitçi (T/e) (1)
eleştirimcilik kritisizm (T/e) (1)
eleştirme tenkit (T/e) (1); tenkitçi (T/e) (1)
eleştirmeci tenkitçi (T/e) (1)
eleştirmek tenkit etmek (T/e) (1)
eleştirmeli yayım édition critique (Fra.) (9)
eleştirmen kritik (T/e) (1); münekkit (T/e) (1)
eleverici muhbir (T/e) (1)
eliaçık bonkör (T/e) (1); cömert (T/e) (1); kerim
(T/e) (1)
222
elinde olmayarak gayri ihtiyari (T/e) (1)
eline bırakmak tevdi etmek (T/e) (1)
eline vermek teslim etmek (T/e) (1)
elisıkı cimri (T/e) (1); hasis (T/e) (1)
elisıkı hesabi (T/e) (1); derman (T/e) (1)
elkoyucu emperyalist (T/e) (1)
elkoyuculuk emperyalizm (T/e) (1)
eller ağyar (T/e) (1)
ellik manşon (T/e) (1)
eltopu hentbol (T/e) (1)
elverişlilik müsaade (T/e) (1)
elverişsiz namüsait (T/e) (1)
elyazması nüsha (T/e) (1)
em deva (T/e) (1); ilaç (T/e) (1)
embilim farmakoloji (T/e) (1)
emeği geçmiş emektar (T/e) (1)
emek say (T/e) (1)
emek vermiş emektar (T/e) (1)
emekçi proleter (T/e) (1)
emekçi sınıf proleterya (T/e) (1)
emekli mütekait (T/e) (1); tekaüt (T/e) (1)
emekli aylığı tekaüdiye (T/e) (1)
emeklik ücret (T/e) (1)
emeklilik tekaüt (T/e) (1)
emekliye ayrılmak tekaüt olmak (T/e) (1)
emeksiz bedava (T/e) (1); zahmetsiz (T/e) (1)
emmeç aspiratör (T/e) (1)
emmek absorbe etmek (T/e) (1)
en alt düzey edinç sınavı minimum
competence testing (İng.) (4)
en az asgari (T/e) (1)
en az caba yasası loi du moindre effort (Fra.)
(11, 17)
en az çaba ilkesi principe du moindre effort
(Fra.) (19); principle of the least effort (İng.)
(19); Prinzip des gereingsten Aufwandes
(Alm.) (19)
en az çaba yasası geringste Anstrengung
(Alm.) (11); least effort (İng.) (11); least effort
law (İng.) (2); sa'y-i ekal kanunu (T/e) (11)
en büyük ekber (T/e) (1); süper (T/e) (1)
en çok azami (T/e) (1); maksimum (T/e) (1)
en düşük asgari (T/e) (1)
en güçlü süper (T/e) (1)
en güzel enfes (T/e) (1)
en iyi süper (T/e) (1)
en küçük bağımsız biçim minimum free
form (İng.) (2)
en küçük çift minimal pair (İng.) (2, 7, 11, 19);
Minimalpaar (Alm.) (11, 19); paire minimale
(Fra.) (11, 19)
en küçük karşıtlık minimal contrast (İng.) (2)
en üstün süper (T/e) (1)
en üstünlük derecesi superlative degree
(İng.) (2)
en yukarı maksimum (T/e) (1)
en yüksek maksimum (T/e) (1)
Türkçe Terim ve Sözcükler TTS—Dilbilim
1. Derleme
en yüksek (olarak) azami (T/e) (1)
enemek hadım etmek (T/e) (1)
enenmiş (erkek) hadım (T/e) (1)
engel baraj (T/e) (1); hail (T/e) (1); handikap (T/e)
(1); mahzur (T/e) (1); mani (T/e) (1); mazeret
(T/e) (1); noise (İng.) (2); özür (T/e) (1)
engel olmak menetmek (T/e) (1)
engelleme blocking (İng.) (2); obstrüksiyon
(T/e) (1)
engellemek frenlemek (T/e) (1); mani olmak
(T/e) (1)
engellemsel preventive (İng.) (16)
engellerin üstesinden gelmek için ısrar
persistence in overcoming obstacles (İng.)
(14)
engelleyim ambargo (T/e) (1)
engelli blocked (İng.) (2); bloqué (Fra.) (8, 11,
17, 19); checked (İng.) (11, 19); gehemmt
(Alm.) (11, 19); mahzurlu (T/e) (1); manialı (T/e)
(1)
engelli hece checked syllable (İng.) (2)
engelli ünlü blocked vowel (İng.) (2, 11, 19);
checked vowel (İng.) (11, 19); gedeckter
Vokal (Alm.) (11, 19); voyelle entravée (Fra.)
(11, 19)
engellik mazeret (T/e) (1)
engelsiz non-bloqué (Fra.) (8, 11, 19);
unchecked (İng.) (2, 11, 19); ungehemmt
(Alm.) (11, 19)
engelsiz ünlü free vowel (İng.) (2, 11, 19);
freier Vokal (Alm.) (11, 19); voyelle libre (Fra.)
(11, 19)
engin deniz derya (T/e) (1)
enine (Lat. önek) trans- (T/e) (1)
enine kesit coupe par le travers (Fra.) (8)
enlem paralel (T/e) (1)
enüstünlük superlative (İng.) (7)
er azığı tayın (T/e) (1)
erdem fazilet (T/e) (1)
erdemli faziletli (T/e) (1)
erden bakire (T/e) (1)
erdenlik bekâret (T/e) (1)
er-dişi hünsa (T/e) (1)
ereğine varmak muradına ermek (T/e) (1)
erek garaz (T/e) (1); gaye (T/e) (1); goal (İng.) (2,
7); hedef (T/e) (1); maksat (T/e) (1); meram (T/e)
(1); patient (İng.) (2)
erek dil langue cible (Fra.) (11, 19); langue
d'arrivée (Fra.) (11, 19); target language (İng.)
(2, 7, 11, 19, Y); Zielsprache (Alm.) (11, 19)
erekbilim teleoloji (T/e) (1)
eren evliya (T/e) (1); veli (T/e) (1)
ergenlik buluğ (T/e) (1)
ergi mazhariyet (T/e) (1); nimet (T/e) (1)
ergin reşit (T/e) (1)
erginlik rüşt (T/e) (1)
eril masculin (Fra.) (10, 11, 17, 19); masculine
223
(İng.) (2, 10, 11, 19, Y); maskulin (Alm.) (10);
Maskulinum (Alm.) (10, 11, 19); müzekker (T/e)
(1, 11)
erim vade (T/e) (1)
erimli vadeli (T/e) (1)
erin baliğ (T/e) (1)
erinç huzur (T/e) (1)
erinçsizlik huzursuzluk (T/e) (1)
eringen tembel (T/e) (1)
erişilirlik accessibility (İng.) (2)
erişilirlik aşaması accessibility hierarchy
(İng.) (2)
erişim attainment (İng.) (4); rekor (T/e) (1)
erişim sınavı attainment test (İng.) (4)
erişkin kâhil (T/e) (1); kâmil (T/e) (1)
erişmek idrak etmek (T/e) (1); mazhar olmak
(T/e) (1); nail olmak (T/e) (1)
erişmen rekortmen (T/e) (1)
eriştirmek bahşetmek (T/e) (1)
eritme hal (-lli) (T/e) (1)
eriyik solüsyon (T/e) (1)
erk enerji (T/e) (1); iktidar (T/e) (1); kudret (T/e)
(1)
erkek kardeş birader (T/e) (1)
erkek oyuncu aktör (T/e) (1)
erkekçe mertçe (T/e) (1)
erkeklik mertlik (T/e) (1)
erken anlatma mise en abyme (Fra.) (9)
erken uygulanım incidence précoce (Fra.) (8)
erkenbunama şizofreni (T/e) (1)
erkin liberal (T/e) (1)
erkincilik liberalizm (T/e) (1)
erkli muktedir (T/e) (1)
erktekelci totaliter (T/e) (1)
erkyurt devlet (T/e) (1)
ermiş evliya (T/e) (1); veli (T/e) (1)
erselik hünsa (T/e) (1)
erteleme talik (T/e) (1); tecil (T/e) (1); tehir (T/e)
(1)
ertelemek talik etmek (T/e) (1); tecil etmek
(T/e) (1); tehir etmek (T/e) (1)
ertelemeli ilgeç deferred preposition (İng.) (2)
ertelenmiş müeccel (T/e) (1)
esen salim (T/e) (1)
esenleme selam (T/e) (1)
esenleşmek selamlaşmak (T/e) (1)
esenleştirme rehabilitasyon (T/e) (1)
esenlik afiyet (T/e) (1); selamet (T/e) (1)
esenlikli euphorique (Fra.) (9)
esin ilham (T/e) (1)
esinleme suggest (İng.) (12); telkin (T/e) (1)
esinlemek telkin etmek (T/e) (1)
esinlemeli yöntem Lozanov method (İng.) (3);
Suggestop(a)edia (İng.) (3, 12, Y)
esinlenmek ilham almak (T/e) (1)
esinlenmiş mülhem (T/e) (1)
esirgeme himaye (T/e) (1); vikaye (T/e) (1)
2. Bölüm: Türkçeden Kaynak Dile
eski ezeli (T/e) (1); given (İng.) (2); kadim (T/e)
(1); sabık (T/e) (1)
eski (Yun. önek) paleo- (T/e) (1)
eski bilgi given information (İng.) (5)
eski Germen yazısı rune (İng.) (2)
eski lehçe bölgesi relic area (İng.) (15)
eski püskü pejmürde (T/e) (1)
eski taş yazısı petroglyph (İng.) (2)
eski ve yeni bilgilerin bağlanması
association (İng.) (12)
eski yapıtlar asarıantika (T/e) (1)
eski yazı Arabic script (İng.) (13); Ottoman
script (İng.) (13)
eski yazı bilgisi epigraphy (İng.) (2)
eski yazı bilimi palaeography (İng.) (2)
eskicil arkaik (T/e) (1)
eskil archaic (İng.) (2)
eskil biçim archaism (İng.) (2, 11, 19);
archaïsme (Fra.) (11, 19); Archaismus (Alm.)
(11, 19); revival form (İng.) (2)
eskillik archaism (İng.) (19); archaïsme (Fra.)
(19); Archaismus (Alm.) (19)
eskitmek telef etmek (T/e) (1)
eskiyazı bilgisi paleografi (T/e) (1)
eski-yeni bilgi given-new information (İng.)
(7)
eslek muti (T/e) (1)
esnek elastiki (T/e) (1)
esneklik elastikiyet (T/e) (1); suples (T/e) (1)
esrik sermest (T/e) (1)
eş homeo- (T/e) (1); homo- (T/e) (1); iso (İng.) (2);
zevce (T/e) (1); zevç (T/e) (1)
eş ad silinmesi equi NP deletion (İng.) (2)
eş ağırlıklı karşıtlık equipollent opposition
(İng.) (2)
eş asıllı (eşasıllı) cognate (İng.) (2, 7)
eş bağlam co-text (İng.) (2)
eş biçimbirim isomorph (İng.) (2)
eş değerli karşıtlık equipollent (İng.) (2)
eş gönderme co(-)reference (İng.) (12)
eş hecelilik isosyllabism (İng.) (2)
eş işlevsel ergative (İng.) (2)
eş köklü sözcük paronym (İng.) (2)
eş sesletimli homonym (İng.) (12)
eş söylemli isograde (İng.) (2)
eş yazımlı homonym (İng.) (12)
eş(-)gönderim co(-)reference (İng.) (12, 19)
eş()öğeli karşıtlık äquipollente Opposition
(Alm.) (11, 19); equipollent opposition (İng.)
(11, 19); opposition équipollente (Fra.) (8, 11,
19)
eşadlı homonym (Alm.) (10, 11, 19); homonym
(İng.) (2, 10, 11); homonyme (Fra.) (10, 11, 17,
19); homonymous (İng.) (19); mütecanis (T/e)
(11); mütecanis lafız (T/e) (11)
eşadlılar homonyms (İng.) (7)
eşadlılık Homonymie (Alm.) (10, 11, 19);
224
homonymie (Fra.) (8, 9, 10, 11, 17, 19);
homonymy (İng.) (2, 7, 8, 10, 11, 19)
eşaltanlamlık co-hyponym (İng.) (2)
eşanlambirim isoseme (İng.) (2)
eşanlamlı bedeutungsgleich (Alm.) (10, 11, 19);
müradif (T/e) (1); müteradif (T/e) (1, 11);
sinonim (T/e) (1); synonym (Alm.) (10, 11, 19);
synonyme (Fra.) (10, 11, 17); synonymous
(İng.) (10, 19)
eşanlamlı (eş anlamlı) synonym (İng.) (2, 7,
10, 11, 12)
eşanlamlılık Synonymie (Alm.) (10, 11, 19);
synonymie (Fra.) (9, 10, 11, 17); synonymy
(İng.) (2, 10, 11, 19); teradüf (T/e) (11)
eş-anlatım paraphrase (İng.) (12)
eşbağımlı tümce beigeordneter Satz (Alm.)
(19); coordinate sentence (İng.) (19);
koordinierter Satz (Alm.) (19); proposition
coordonnée (Fra.) (19)
eşbağımlılık coordination (Fra.) (19);
coordination (İng.) (19); Koordination (Alm.)
(19)
eş-bağlamlı compound (İng.) (12)
eşbasınçeğrisi izobar (T/e) (1)
eşbaskı reprint (T/e) (1)
eşbiçim kümesi form class (İng.) (2)
eşbiçimbirim çizgisi isomorphic line (İng.) (2)
eşbiçimcilik isomorphism (İng.) (2)
eşbiçimli equivocation (İng.) (2); homonym
(İng.) (12); isomorph (Alm.) (19); isomorphe
(Fra.) (19); isomorphic (İng.) (19)
eşbiçimlilik Isomorphie (Alm.) (10, 11, 19);
isomorphism (İng.) (10, 11, 19); isomorphisme
(Fra.) (8, 9, 10, 11, 19)
eşcinsel homoseksüel (T/e) (1)
eşcinsellik homoseksüellik (T/e) (1)
eşçıkışlı ses homorganic sound (İng.) (2)
eşdeğer muadil (T/e) (1)
eşdeğer biçim parallel form (İng.) (4)
eşdeğer biçim güvenirliği parallel form
reliability (İng.) (4)
eşdeğer biçimli sınavlar equivalent forms
(İng.) (4)
eşdeğer değerlendirme alternative
assessment (İng.) (Y)
eşdeğer ölçme alternative testing (İng.) (Y)
eşdeğer sınav alternative forms (İng.) (4); test
form (İng.) (4); test version (İng.) (4)
eşdeğer sınav yöntemi alternative forms
method (İng.) (4)
eşdeğerli iso- (T/e) (1); izo- (T/e) (1)
eşdeğerlik Äquivalenz (Alm.) (19); equivalence
(İng.) (2, 4, 19); équivalence (Fra.) (19); co(-
)variance (İng.) (2, 3, 11, 19)
eşdeğerlik katsayısı equivalence coefficient
(İng.) (4)
eşdeğerlilik équivalence (Fra.) (8)
Türkçe Terim ve Sözcükler TTS—Dilbilim
1. Derleme
eşdeğişirlik covariance (Fra.) (11, 17, 19);
Kovarianz (Alm.) (11, 19)
eşdeş cognate (İng.) (12); doublets (İng.) (16)
eşdeşleme correlation (İng.) (7); correlation
coefficient (İng.) (7)
eşdeşler yöntemi cognate method (İng.) (3)
eşdillik çizgisi isoglottic line (İng.) (2, 11, 19)
eşdillilik çizgisi isogloss (İng.) (2); isoglosse
Linie (Alm.) (11, 19); ligne d'isoglosse (Fra.)
(11, 19)
eşdillilik dizgisi isograph (İng.) (2)
eşdizim çizgisi isosyntagmatic line (İng.) (2)
eşdizimlilik collocation (Fra.) (11, 19);
collocation (İng.) (2, 7, 11, 19); co-occurrence
(İng.) (2); Kollokation (Alm.) (11, 19)
eşdizimlilik sınırlaması co-occurrence
restrictions (İng.) (2)
eşdüzeyleme layering (İng.) (2)
eşek merkep (T/e) (1)
eşezgi çizgisi isotonic line (İng.) (2)
eşgeçerlilik encoder (İng.) (16)
eşgönderge co(-)reference (İng.) (2, 11);
coréférence (Fra.) (11); Koreferenz (Alm.) (11)
eşgönderim coréférence (Fra.) (19);
Koreferenz (Alm.) (19)
eşgönderimli co-referential (İng.) (2)
eşgüdüm coordination (İng.) (16);
koordinasyon (T/e) (1)
eşgüdümcü koordinatör (T/e) (1)
eşgüdümlemek koordine etmek (T/e) (1)
eşgüdümsel koordine (T/e) (1)
eşi benzeri yok ekstra (T/e) (1)
eşik dönemi varsayımı critical period
hypothesis (İng.) (7)
eşik düzeyi threshold level (İng.) (2, 3, 4, 7, 12)
eşik varsayımı threshold hypothesis (İng.) (7)
eşil alternative (İng.) (11, 19); Doppelform
(Alm.) (11, 19); doublet (Fra.) (11, 19); doublet
(İng.) (11, 19); Dublette (Alm.) (11, 19)
eşit muadil (T/e) (1); müsavi (T/e) (1)
eşit (Yun. önek) iso- (T/e) (1); izo- (T/e) (1)
eşit olarak seyyanen (T/e) (1)
eşitleme equating (İng.) (4)
eşitlemek equate (İng.) (4)
eşitlemeli tümce equational sentence (İng.)
(2)
eşitlik fairness (İng.) (4); müsavat (T/e) (1)
eşitlik derecesi Äquativus (Alm.) (11, 19);
équatif (Fra.) (11, 19); equative (İng.) (11, 19);
müsavat derecesi (T/e) (11)
eşitlik eki equative (İng.) (2)
eşkonumsal collocative (İng.) (12)
eşlehçe isolect (İng.) (2)
eşlek ekvator (T/e) (1)
eşlem kopya (T/e) (1); nüsha (T/e) (1)
eşleme apposition (İng.) (2, 7)
eşleme (birebirlik) biuniqueness (İng.) (2)
225
eşlemeli appositive (İng.) (2); equational
sentence (İng.) (2)
eşlemeli kayıt matched guise (İng.) (15)
eşleşmeli çağrışımsal öğrenme paired-
associate learning (İng.) (7)
eşleyici bileşik dvanda compound (İng.) (2)
eşleyici ikidilli compound bilinguals (İng.) (2)
eşlik refakat (T/e) (1)
eşlik durumu comitative (İng.) (2)
eşlik etmek akompanye etmek (T/e) (1);
akompanye etmek (T/e) (1)
eşsesli homophon (Alm.) (11, 19); homophone
(Fra.) (11, 19); homophone (İng.) (2, 7, 11);
homophonous (İng.) (19)
eşsesli çatışma homophonic clash (İng.) (2)
eşseslilik Homophonie (Alm.) (11, 19);
homophonie (Fra.) (9, 11, 19); homophony
(İng.) (2, 11, 19)
eşsıcaklıkeğrisi izoterm (T/e) (1)
eşsiz ekstra (T/e) (1); harikulade (T/e) (1);
yegâne (T/e) (1); yekta (T/e) (1)
eşsöylemli isochronism (İng.) (2); isopleth (İng.)
(2)
eşsöyleyiş coarticulation (İng.) (2)
eşsöyleyiş çizgisi isophone (İng.) (2)
eşsöz paraphrase (İng.) (12); Tautologie (Alm.)
(19); tautology (İng.) (2, 19)
eşsözcük çizgisi isolex (İng.) (2)
eşsürel anlatma narration simultanée (Fra.)
(9)
eşsürem Synchronie (Alm.) (11, 19);
synchronie (Fra.) (8, 11, 17, 19); synchrony
(İng.) (2, 11, 19)
eşsüremli synchronic (İng.) (2, 10, 11, 19);
synchronique (Fra.) (8, 10, 11, 17, 19);
synchronisch (Alm.) (10, 11, 19)
eşsüremli dilbilim linguistique synchronique
(Fra.) (8, 11, 17, 19); synchronic linguistics
(İng.) (2, 11, 19); synchronische
Sprachwissenschaft (Alm.) (11, 19)
eşsüremli sesbilim phonologie synchronique
(Fra.) (8)
eşsüremlilik Synchronie (Alm.) (8, 10, 11, 19);
synchronie (Fra.) (10, 11, 19); synchrony (İng.)
(10, 11, 19)
eşsürerlik isochronie (Fra.) (8)
eşuyum coordination (İng.) (16)
eş-yapılılık isomerism (İng.) (16)
eşyazım homogram (İng.) (2)
eşyazımlı homograph (Alm.) (11, 19);
homograph (İng.) (2, 11); homographe (Fra.)
(11, 19); homographic (İng.) (19)
eşyazımlılar homographs (İng.) (7)
eşyazımlılık Homographie (Alm.) (11, 19);
homographie (Fra.) (11, 19); homography
(İng.) (2, 11, 19)
eşzaman senkron (T/e) (1)
2. Bölüm: Türkçeden Kaynak Dile
eşzamanlı synchronic (İng.) (2, 10, 18);
synchronique (Fra.) (10); synchronisch (Alm.)
(10, 18)
eşzamanlı çeviri simultaneous interpretation
(İng.) (7); simultaneous interpreting (İng.) (2)
eşzamanlı dilbilim synchronic linguistics
(İng.) (7)
eşzamanlılık coïncidence (Fra.) (9); senkroni
(T/e) (1); Synchronie (Alm.) (10); synchronie
(Fra.) (10); synchrony (İng.) (10)
etçi kasap (T/e) (1)
etek öpme tekâpu (T/e) (1)
etene meşime (T/e) (1)
etik ethics (İng.) (4)
etiketleme labelling (İng.) (8)
etken actif (Fra.) (8); active (İng.) (2, 5); aktif
(T/e) (1); aktif (T/e) (1); amil (T/e) (1); factor (İng.)
(Y); faktör (T/e) (1, Y)
etken çatı active case (İng.) (2); active voice
(İng.) (2, 11, 19); Aktiv (Alm.) (11, 19); Aktivum
(Alm.) (11); common voice (İng.) (2); malum
bina (T/e) (11); voix active (Fra.) (11, 19)
etken çözümlemesi factor analysis (İng.) (7)
etken dil bilgisi active language knowledge
(İng.) (7)
etken eylem active verb (İng.) (2, 11, 19); Aktiv
(Alm.) (11, 19); Aktivum (Alm.) (11); malum fiil
(T/e) (11); verbe actif (Fra.) (11, 19)
etken özne actor (İng.) (5)
etken sözvarlığı active vocabulary (İng.) (7)
etki impact (İng.) (4); prestij (T/e) (1); tesir (T/e)
(1)
etki()söz perlocution (Fra.) (9, 11, 17, 19);
perlocution (İng.) (2, 11, 19); Perlokution (Alm.)
(11, 19)
etkilemek müessir olmak (T/e) (1); tesir
etmek (T/e) (1)
etkilendirmek tesir etmek (T/e) (1)
etkilenen goal (İng.) (5); patient (İng.) (5, 13);
theme (İng.) (13)
etkilenen özne subject as goal (İng.) (5)
etkilenen silimi patient deletion (İng.) (5)
etkilenmek müteessir olmak (T/e) (1)
etkilenmiş müteessir (T/e) (1)
etkileşim contamination (İng.) (2); interaction
(İng.) (12)
etkileşim çözümlemesi interaction analysis
(İng.) (7)
etkileşim varsayımı interaction hypothesis
(İng.) (7)
etkileşim yöntembilimi ethnomethodology
(İng.) (15)
etkileyen causer (İng.) (5); effector (İng.) (5)
etkileyici değişken nuisance variable (İng.) (4)
etkili aktif (T/e) (1); esaslı (T/e) (1); müessir (T/e)
(1); tesirli (T/e) (1)
etkili olmak müessir olmak (T/e) (1); nüfuz
etmek (T/e) (1)
226
etkin aktif (T/e) (Y); aktif (T/e) (1); faal (T/e) (1)
etkin biriktirim active storage (İng.) (2)
etkin duyumsal audio-active (İng.) (2)
etkin sözcük bilgisi active vocabulary (İng.)
(4)
etkincilik aktivizm (T/e) (1)
etkinleştirici aktifleştirici (T/e) (1)
etkinleştirme activation (İng.) (2)
etkinleştirmek aktifleştirmek (T/e) (1)
etkinlik activity (İng.) (7); aktivite (T/e) (1);
efficiency (İng.) (2); faaliyet (T/e) (1, Y); tasks
(İng.) (7)
etkinlik göstermek faaliyet göstermek (T/e)
(1)
etkinlik yöneltimli activity oriented (İng.) (14)
etkisel affective (İng.) (2)
etkisel alan affective domain (İng.) (2)
etkisel anlam affective meaning (İng.) (2)
etkisel karşıtlık affective reactions (İng.) (2)
etkisiz palyatif (T/e) (1); pasif (T/e) (1); tesirsiz
(T/e) (1)
etkisizleştirme nötralizasyon (T/e) (1)
etkisöz perlocutionary act (İng.) (7)
etkisöz edimi acte perlocutionnaire (Fra.) (9)
etmek sızlanmak şikâyet (T/e) (1)
etmek üstüne düşmek meram (T/e) (1)
etmen factor (İng.) (4, Y); faktör (T/e) (Y)
etmen çözümlemesi factor analysis (İng.) (4)
ettiren causer (İng.) (5)
ettirgen causative (İng.) (2, 5)
ettirgen çatı araçlı geçişli (T/e) (11); causative
voice (İng.) (2, 11, 19); factitive voice (İng.) (11,
19); Faktitiv (Alm.) (11, 19); Faktitivum (Alm.)
(11, 19); Kausativ (Alm.) (11, 19); Kausätivum
(Alm.) (11); tadiye (müteaddi'den) (T/e) (11);
voix causative (Fra.) (11, 19); voix factitive
(Fra.) (11, 19)
ettirgen ekleme causative embedding (İng.)
(5)
ettirgen eylem araçlı geçişli (T/e) (11);
causative verb (İng.) (7, 11, 19); factitive verb
(İng.) (2, 11, 19); Faktitiv (Alm.) (11, 19);
Faktitivum (Alm.) (11); Kausativ (Alm.) (11, 19);
Kausätivum (Alm.) (11); tadiye
(müteaddi'den) (T/e) (11); verbe causatif
(Fra.) (11, 19); verbe factitif (Fra.) (11, 19)
ettirgen görünüş causative aspect (İng.) (2)
ettirgenleme causativisation (İng.) (5)
ettirgenlik ekbirimi (-Dlr) suffixeme of
causativisation (İng.) (5)
ettirilme forced performance (İng.) (5)
ettirme causing (İng.) (5)
ev hane (T/e) (1); lokal (T/e) (1)
evcil ehli (T/e) (1)
evcilleşmek ehlileşmek (T/e) (1)
evegen hâd (T/e) (1)
evet-hayır seçenekli sınavı yes-no test (İng.)
Türkçe Terim ve Sözcükler TTS—Dilbilim
1. Derleme
(4)
evet-hayır seçenekli soru yes-no question
(İng.) (4)
evet-hayır sorusu yes-no question (İng.) (4)
evetleme itiraf (T/e) (1)
evetlemek itiraf etmek (T/e) (1)
evirgen pratik (T/e) (1)
evirmelik (devlet işlerinin görüldüğü yer)
daire (T/e) (1)
evlenme izdivaç (T/e) (1)
evlilikdışı gayri meşru (T/e) (1)
evre devir (T/e) (1); faz (T/e) (1); merhale (T/e)
(1); mertebe (T/e) (1); safha (T/e) (1)
evren âlem (T/e) (1); kâinat (T/e) (1); kozmos
(T/e) (1); population (İng.) (4, Y)
evrenbilim kozmoloji (T/e) (1)
evrendeğer parametre (T/e) (1)
evrendoğum kozmogoni (T/e) (1)
evrensel âlemşümul (T/e) (1); cihanşümul (T/e)
(1); kozmik (T/e) (1); universal (İng.) (2);
üniversel (T/e) (1)
evrensel dilbilgisi universal grammar (İng.)
(2, 7, 8, 12)
evrensel sınav universal test (İng.) (4)
evrik converse (İng.) (12)
evrim Entwicklung (Alm.) (11, 19); Evolution
(Alm.) (10, 11, 19); evolution (İng.) (10, 11, 19);
évolution (Fra.) (10, 11, 19); tekâmül (T/e) (1,
11); Wandel (Alm.) (19)
evrim kuramı tekâmül nazariyesi (T/e) (1)
evrimci dilbilim evolutionary linguistics (İng.)
(2)
evrimsel évolutif (Fra.) (10, 11, 17, 19);
evolutionary (İng.) (10, 11, 19);
evolutionistisch (Alm.) (10); evolutiv (Alm.) (11,
19)
evrimsel dilbilim evolutive linguistics (İng.)
(11, 19); evolutive Sprachwissenschaft (Alm.)
(11, 19); linguistique évolutive (Fra.) (11, 17,
19)
evrişik converse (Fra.) (17, 19); converse (İng.)
(19); konvers (Alm.) (19)
evrişim conversion (Fra.) (19); conversion (İng.)
(19); Konversion (Alm.) (19)
eylem action (Fra.) (9); aksiyon (T/e) (1); Verb
(Alm.) (11, 19); verb (İng.) (2, 7, 8, 10, 11, 19);
verbe (Fra.) (8, 10, 11, 17, 19); Verbum (Alm.)
(11, 19); Verbuni (Alm.) (10); Zeitwort (Alm.)
(11)
eylem çekimi Abwandlung (Alm.) (11);
conjugaison (Fra.) (10, 11, 17, 19);
conjugation (İng.) (10, 11, 19); fiil tasrifi (T/e)
(11); Konjugation (Alm.) (10, 19)
eylem dizilimi verb phrase (İng.) (8)
eylem düzgüsü kinematic code (İng.) (12)
eylem gövdesi fiil gövdesi (T/e) (11); thème
verbal (Fra.) (11); verbal stem (İng.) (11, 19);
227
Verbalstamm (Alm.) (11, 19)
eylem kökü fiil cezri (T/e) (11); racine verbale
(Fra.) (11, 19); verbal root (İng.) (11, 19);
Verbalwurzel (Alm.) (11, 19)
eylem öbeği verb phrase (İng.) (2, 7); VP (İng.)
(2)
eylem tümcesi fiil cümlesi (T/e) (11); phrase
verbale (Fra.) (11, 19); verbal sentence (İng.)
(11, 19); verbaler Satz (Alm.) (11, 19)
eylem yöneltimi action orientation (İng.) (14)
eylem zamanı tense (İng.) (7)
eylemce harekât (T/e) (1)
eylemce (harekât) operasyon (T/e) (1)
eylemden türeme biçim Deverbal (Alm.) (11,
19); déverbatif (Fra.) (11, 19); deverbative
(İng.) (11, 19); Deverbativum (Alm.) (11, 19);
Verbalabstraktum (Alm.) (11, 19)
eylemden türeme biçim déverbal (Fra.) (11,
19)
eylemin düğümü noeud de l’action (Fra.) (9)
eylemlerle İngilizce English through actions
(İng.) (12)
eylemleştirme verbalisation (İng.) (2)
eylemli araştırma action research (İng.) (7)
eylemli olarak fiilen (T/e) (1)
eylemlik Infinitiv (Alm.) (11, 19); infinitif (Fra.)
(11, 19); infinitive (İng.) (2, 7, 11, 19); isim-fiil
(T/e) (11); mastar (T/e) (1, 11)
eylemsel fiili (T/e) (1)
eylemsel düğüm noeud verbal (Fra.) (8)
eylemsi fer-i fiil (T/e) (11); fiilimsi (T/e) (11);
participle (İng.) (12); verbal (İng.) (2); verbid
(İng.) (2)
eylemsiz pasif (T/e) (1)
eyletim manipulation (Fra.) (9, 11);
manipulation (İng.) (2, 11)
eyleyen actant (Fra.) (8, 9, 10, 11, 19); actant
(İng.) (2, 10, 11, 19); Aktant (Alm.) (10, 11, 19)
eyleyen çizgesi schéma actantiel (Fra.) (9)
eyleyen özne active subject (İng.) (5); actor
(İng.) (5)
eyleyen-iş- erek actor-action-goal (İng.) (2)
eytişim diyalektik (T/e) (1, Y)
ezbere öğrenme rote learning (İng.) (7, 12)
ezgi ahenk (T/e) (11); intonation (İng.) (2, 13, Y);
melodi (T/e) (1); Melodie (Alm.) (11, 19);
mélodie (Fra.) (11, 17, 19); melody (İng.) (2, 11,
19); nağme (T/e) (1); tonlama (T/e) (Y)
ezgi bilgisi melodics (İng.) (2)
ezgi birimi tone group (İng.) (13); tone unit
(İng.) (13)
ezgi düzeni intonation pattern (İng.) (2, 7)
ezgi sınavı intonation test (İng.) (4)
ezgileme işlemi intonation (İng.) (13)
ezgin perişan (T/e) (1)
ezinç azap (T/e) (1); zulüm (T/e) (1)
ezme püre (T/e) (1)
2. Bölüm: Türkçeden Kaynak Dile
ezmek kahretmek (T/e) (1)
fark difference (İng.) (18); Differenz (Alm.) (18)
fırfır farbala (T/e) (1)
fısıldayıcı suflör (T/e) (1)
g etmeni g factor (İng.) (4)
gazete dili journalese (İng.) (2)
gebe hamile (T/e) (1)
gece gösterisi suare (T/e) (1)
gecikme rötar (T/e) (1); tehir (T/e) (1)
gecikmeden hemen (T/e) (1)
gecikmeli delayed release (İng.) (13); rötarlı
(T/e) (1)
gecikmeli geri iletim delayed feedback (İng.)
(2)
gecikmeli konuşma delayed speech (İng.) (2)
gecikmesiz bırakım instantaneous release
(İng.) (2)
gecikmeye gelmez acil (T/e) (1)
gecikmiş iletişim communication différée
(Fra.) (9); communication retardée (Fra.) (9)
geciktirilemez acil (T/e) (1)
geciktirilmiş sözlü alıştırma delayed oral
practice (İng.) (12)
geciktirme tehir (T/e) (1)
geciktirmek tehir etmek (T/e) (1)
geç uygulanım incidence tardive (Fra.) (8)
geçek hat (T/e) (1)
geçen mütedavil (T/e) (1)
geçen (başka bir şeyin yerine) kaim (T/e) (1)
geçenek koridor (T/e) (1)
geçer makbul (T/e) (1); mütedavil (T/e) (1)
geçer dil lingua franca (İng.) (3, 12)
geçerdeğer (para için) kur (T/e) (1)
geçerleme validation (İng.) (4)
geçerli acceptable (Fra.) (19); acceptable (İng.)
(8, 19); akzeptabel (Alm.) (19); makbul (T/e) (1);
muteber (T/e) (1); valid (İng.) (4)
228
fısıltı whisper (İng.) (2)
fısıltılı konuşma whistle speech (İng.) (2)
fısıltılı ünlü whispered vowel (İng.) (2)
figür Figur (Alm.) (18); figure (İng.) (18)
filoloji philology (İng.) (2, 7)
fiziki kanal canal physique (Fra.) (9)
fizikötesi metafizik (T/e) (1)
geçerli (türe) pozitif (T/e) (1)
geçerli dil auxiliary language (İng.) (15);
lingua franca (İng.) (7, 15)
geçerliği kalmamak kadük olmak (T/e) (1)
geçerlik acceptabilité (Fra.) (8, 19);
acceptability (İng.) (8, 12); revaç (T/e) (1);
tedavül (T/e) (1); validity (İng.) (2, 4, 7)
geçerlilik acceptabilité (Fra.) (11);
acceptability (İng.) (11, 15, 19); Akzeptabilität
(Alm.) (11, 19)
geçersiz hükümsüz (T/e) (1)
geçersiz sayma iptal (T/e) (1)
geçersiz saymak iptal etmek (T/e) (1)
geçersizlik butlan (T/e) (1)
geçici muvakkat (T/e) (1); palyatif (T/e) (1)
geçici lehçe état de langue (İng.) (2)
geçici olarak muvakkaten (T/e) (1)
geçici sözcük ephemeral word (İng.) (2)
geçilirlik viyabilite (T/e) (1)
geçilmez elzem (T/e) (1)
geçim maişet (T/e) (1)
geçim genişliği refah (T/e) (1)
geçimlik nafaka (T/e) (1)
geçimsiz aksi (T/e) (1); şirret (T/e) (1)
geçimsizlik fitne (T/e) (1)
geçinge bütçe (T/e) (1)
geçinmelik nafaka (T/e) (1)
geçirimsiz empermeabl (T/e) (1); opaque (İng.)
(2)
geçirimsizlik opacity (İng.) (2)
geçirme teşyi (T/e) (1)
geçirme (bir yere) kayıt (T/e) (1)
geçirmek teşyi etmek (T/e) (1)
geçiş intikal (T/e) (1); transit (T/e) (1)
geçiş (makamdan makama) modülasyon
(T/e) (1)
geçiş belgesi pasaport (T/e) (1)
geçiş notu pass mark (İng.) (4)
geçiş sesi transitional sound (İng.) (2)
geçiş sesleri liaison (İng.) (13); linking (İng.) (13)
Türkçe Terim ve Sözcükler TTS—Dilbilim
1. Derleme
geçişim incapsulation (İng.) (2); incorporation
(İng.) (2)
geçişimli polysynthetic (İng.) (2)
geçişimli bağlaç incorporating conjunction
(İng.) (2)
geçişimli dil incapsulating language (İng.) (2);
incorporating language (İng.) (2)
geçişimsizlik cross-over (İng.) (2)
geçişli müteaddi (T/e) (11); transitif (Fra.) (11,
19); transitiv (Alm.) (11, 19); transitive (İng.) (2,
5, 11, 19)
geçişli eylem transitive verb (İng.) (2, 7, 8)
geçişli iletişim communication transitive
(Fra.) (9)
geçişlik pasaport (T/e) (1)
geçişlileme transitivisation (İng.) (5)
geçişlilik transitivité (Fra.) (9); transitivity (İng.)
(2, 7)
geçişme convergence (İng.) (2); osmoz (T/e) (1)
geçişsel uyuşma junctural assimilation (İng.)
(13); junctural ease (İng.) (13)
geçişsiz gayri müteaddi (T/e) (11); intransitif
(Fra.) (8, 11, 19); intransitiv (Alm.) (11, 19);
intransitive (İng.) (5, 11, 19); lazım (T/e) (11)
geçişsiz edilgen intransitive passive (İng.) (5)
geçişsiz eylem intransitive verb (İng.) (2, 7)
geçişsizleme intransitivisation (İng.) (5)
geçiştirme idareimaslahat (T/e) (1)
geçiştirmecilik idareimaslahat (T/e) (1)
geçit pasaj (T/e) (1)
geçme hulul (T/e) (1); intikal (T/e) (1); sirayet
(T/e) (1)
geçmek intikal etmek (T/e) (1); sirayet etmek
(T/e) (1); tecavüz etmek (T/e) (1)
geçmezlik infelicity (İng.) (2)
geçmiş past (İng.) (2)
geçmiş dışı non-past (İng.) (7)
geçmiş dışı zaman non-past tense (İng.) (2)
geçmiş zaman mazi (T/e) (11); passé (Fra.) (11,
19); past (İng.) (11, 19); past tense (İng.) (2, 7,
8); preterite (İng.) (2); Vergangenheit (Alm.)
(11, 19)
geçmiş zaman ortacı past participle (İng.) (2)
geçmişte geçmiş zaman past perfect (İng.) (2)
geçmişte gelecek future in the past (İng.) (2)
gelecek ati (T/e) (1); future (İng.) (2, 7)
gelecek (zaman) istikbal (T/e) (1)
gelecek s. müstakbel (T/e) (1)
gelecek zaman Futur (Alm.) (11, 19); futur (Fra.)
(11, 19); future (İng.) (11, 19); future tense
(İng.) (2); Futurum (Alm.) (11); istikbal (T/e) (11)
gelecekçi fütürist (T/e) (1)
gelecekçilik fütürizm (T/e) (1)
gelecekte bitmişlik future perfect (İng.) (2, 7)
gelecekteki müstakbel (T/e) (1)
gelecekten haber verme prospection (Fra.) (9)
gelenek anane (T/e) (1); örf (T/e) (1)
229
geleneksel ananevi (T/e) (1); örfi (T/e) (1)
geleneksel çözümleme classical analysis
(İng.) (4)
geleneksel dilbilgisi grammaire
traditionnelle (Fra.) (8); traditional grammar
(İng.) (2, 7, 8)
geleneksel güvenirlik classical reliability
(İng.) (4)
geleneksel güvenirlik kuramı classical
reliability theory (İng.) (4)
geleneksel sınav kuramı classical test
theory (İng.) (4)
gelgeç hercai (T/e) (1)
gelgit meddücezir (T/e) (1)
gelir hasılat (T/e) (1); irat (T/e) (1)
gelir sağlarlık rantabilite (T/e) (1)
gelir(ler) varidat (T/e) (1)
gelirli rantabl (T/e) (1)
gelişigüzel afaki (T/e) (1); alelusul (T/e) (1);
gayri muntazam (T/e) (1); lalettayin (T/e) (1)
gelişigüzel örneklem random sampling (İng.)
(4)
gelişim inkişaf (T/e) (1); tekâmül (T/e) (1)
gelişim kuramı theory of evolution (İng.) (16)
gelişim ruh-dilbilimi developmental
psycholinguistics (İng.) (12)
gelişim sınavı progress test (İng.) (4, 7)
gelişimsel dilbilim developmental linguistics
(İng.) (2)
gelişme developman (T/e) (1); inkişaf (T/e) (1);
nema (T/e) (1); neşvünema (T/e) (1); tekâmül
(T/e) (1); terakki (T/e) (1)
gelişmek tekâmül etmek (T/e) (1)
gelişmiş mütekâmil (T/e) (1)
geliştirme developman (T/e) (1)
gemi sefine (T/e) (1)
gemi bildirgesi manifesto (T/e) (1)
gemi işletimi (bir ülkenin kendi sularında)
kabotaj (T/e) (1)
genbirlik konfederasyon (T/e) (1)
genç civan (T/e) (1)
Genç dilbilgiciler Young grammarians (İng.)
(2)
gene esasen (T/e) (1); tekrar (T/e) (1)
genel general (İng.) (2); umum (T/e) (1); umumi
(T/e) (1)
Genel Amaçlı İngilizce EGP (İng.) (7); English
for General Purposes (İng.) (3, 7); general
purpose English (İng.) (7)
genel bağışlama affıumumi (T/e) (1)
genel değerlendirme global assessment
(İng.) (4); summative assessment (İng.) (4)
genel değişke variante générale (Fra.) (8)
genel dil yeterliği general language
proficiency (İng.) (4); GLP (İng.) (4)
genel dilbilgisi allgemeine Grammatik (Alm.)
(11, 19); general grammar (İng.) (2, 11, 19);
grammaire générale (Fra.) (11, 17, 19)
2. Bölüm: Türkçeden Kaynak Dile
genel dilbilim allgemeine
Sprachwissenschaft (Alm.) (11, 19); general
linguistics (İng.) (2, 11, 19); linguistique
générale (Fra.) (8, 11, 17, 19); umumi lisaniyat
(T/e) (11); umunu lengüistik (T/e) (11)
genel düzen global pattern (İng.) (2)
genel geçer yazım pasigraphy (İng.) (2)
genel izlem parcours génératif (Fra.) (9)
genel kural düstur (T/e) (1)
genel müdür umummüdür (T/e) (1)
genel öğretim programı curriculum (İng.) (12)
genel sınav general test (İng.) (4)
genel sınıflandırma global rating (İng.) (4)
genel terim generic term (İng.) (2)
genel yazman umumi kâtip (T/e) (1)
genel yeterlik sınavı general proficiency test
(İng.) (4)
genelce universal (İng.) (2, 7); universals (İng.)
(2)
genelceler universals (İng.) (16)
genelev kerhane (T/e) (1); umumhane (T/e) (1)
genelge sirküler (T/e) (1); tamim (T/e) (1)
genelkurmay erkânıharbiyeiumumiye (T/e) (1)
genelleme generalisation (İng.) (12);
généralisation (Fra.) (17); generalization (İng.)
(2, 7); tamim (T/e) (1)
genelleme kuramı generalizability theory
(İng.) (4); G-theory (İng.) (4)
genellemeli dönüşüm generalized
transformation (İng.) (2)
genelleşme generalisation (İng.) (19);
généralisation (Fra.) (17, 19); Generalisierung
(Alm.) (19); taammüm (T/e) (1)
genelleşmiş müteammim (T/e) (1)
genelleşmiş anlatısallık narrativité
généralisée (Fra.) (9)
genelleştirme tamim (T/e) (1)
genelleştirmek umumileştirmek (T/e) (1)
genelleyici gönderim generic reference (İng.)
(7)
genellik umumiyet (T/e) (1)
genellikle umumiyetle (T/e) (1)
genetik genetic (İng.) (18); genetisch (Alm.) (18)
gengüdüm strateji (T/e) (1)
gengüdümsel stratejik (T/e) (1)
genil makro (T/e) (1)
geniş ferah (T/e) (1); large (Fra.) (11);
nonrestrictive (İng.) (15); open (İng.) (13);
timeless (İng.) (11); wide (İng.) (11)
geniş alanlı şamil (T/e) (1)
geniş düzenek elaborated code (İng.) (15)
geniş kapsamlı şümullü (T/e) (1)
geniş oylumlu dilbilim macrolinguistics (İng.)
(2)
geniş ölçüde esaslı (T/e) (1)
geniş şimdiki zaman gnomic present tense
(İng.) (2)
230
geniş ünlü breiter Vokal (Alm.) (11, 19); geniş
sesli (T/e) (11); voyelle large (Fra.) (11, 19);
wide vowel (İng.) (2, 11, 19)
geniş zaman Aorist (Alm.) (11, 19); aorist (İng.)
(2, 11, 19); aoriste (Fra.) (11, 19); atemporel
(Fra.) (11); muzari (T/e) (11)
genişleme opening (İng.) (13)
genişlemeli anlam expended meaning (İng.)
(2)
Genişletilmiş Standart Kuram EST
(Extended Standard Theory) (İng.) (12); EST
(Extended Standard TheorY) (İng.) (12);
Extended Standard Theory (İng.) (12)
genişletme tevsi (T/e) (1)
genişletmek tevsi etmek (T/e) (1)
genişlik vüsat (T/e) (1)
geniz nasal (İng.) (13)
geniz boşluğu nasal cavity (İng.) (13)
geniz ünlüsü nasalized vowel (İng.) (2);
voyelle nasale (Fra.) (8)
geniz ünsüzü nasal consonant (İng.) (13)
geniz yolu nasal passage (İng.) (13)
genizsi nasal (İng.) (2, 7)
genizsi ünlü nasal vowel (İng.) (2)
genizsi ünsüz nasal consonant (İng.) (2)
genizsil Nasal (Alm.) (11, 19); nasal (İng.) (11,
19); nasal(e) (Fra.) (8, 17, 19); nasale (Fra.) (11);
Nasenlaut (Alm.) (11, 19)
genizsileşme nasalisation (İng.) (2, 13); tilde
(İng.) (2)
genizsilleşme Nasalierung (Alm.) (11, 19);
nasalisation (Fra.) (11, 19); nasalisation (İng.)
(11, 19)
genizsilleştirme Nasalierung (Alm.) (19);
nasalisation (Fra.) (19); nasalisation (İng.) (19)
genlik amplitude (İng.) (13)
genortaklık holding (T/e) (1)
genörgüt bürokrasi (T/e) (1)
genörgütçü bürokrat (T/e) (1)
genörgütsel bürokratik (T/e) (1)
gensoru istizah (T/e) (1)
genyol bulvar (T/e) (1)
gerçeğe aykırı hilafı hakikat (T/e) (1)
gerçeğe benzerlik vraisemblance (Fra.) (9)
gerçek asıl (T/e) (1); ciddi (T/e) (1); eu- (T/e) (1);
hakikat (T/e) (1); hakiki (T/e) (1); otantik (T/e)
(1); ö- (T/e) (1); realite (T/e) (1); reel (T/e) (1);
sahici (T/e) (1)
gerçek dünya bilgisi world knowledge (İng.)
(2)
gerçek gönderge réfèrent réel (Fra.) (9)
gerçek nesneler realia (İng.) (7)
gerçek olmayan asılsız (T/e) (1)
gerçek sonuç true score (İng.) (4)
gerçekçi realist (T/e) (1)
gerçekçilik realism (İng.) (2); realizm (T/e) (1)
gerçekleşme actualisation (Fra.) (11, 19);
Türkçe Terim ve Sözcükler TTS—Dilbilim
1. Derleme
actualisation (Fra.) (11, 19); actuation (İng.) (2);
Aktualisierung (Alm.) (11, 19); exponence
(İng.) (2); realisation (İng.) (2); réalisation (Fra.)
(8); realization (İng.) (7); sübut (T/e) (1);
tahakkuk (T/e) (1)
gerçekleşme kuralları felicity conditions (İng.)
(2, 7)
gerçekleşmek tahakkuk etmek (T/e) (1)
gerçekleşmiş birim unité d’effet (Fra.) (8)
gerçekleştiren manifestante (İta.) (8)
gerçekleştirici actualisateur (Fra.) (11, 19);
actualiser (İng.) (2, 11, 19); Aktualisator (Alm.)
(11, 19); performatif (Fra.) (19); performativ
(Alm.) (11, 19); performative (İng.) (19)
gerçekleştirici sözce énoncé performatif
(Fra.) (17)
gerçekleştirilen manifestato (İta.) (8)
gerçekleştirme actualisation (İng.) (2, 11, 19);
actualisation (İng.) (2, 11, 19); Aktualisierung
(Alm.) (11, 19)
gerçeklik asıl (T/e) (1); authenticity (İng.) (3, 7);
factuality (İng.) (12); hakikat (T/e) (1); realite
(T/e) (1)
gerçekte filvaki (T/e) (1)
gerçekten bilfiil (T/e) (1); cidden (T/e) (1);
filhakika (T/e) (1); filvaki (T/e) (1); hakikaten
(T/e) (1); sahiden (T/e) (1)
gerçekten be. sahi (T/e) (1)
gerçeküstücü sürrealist (T/e) (1)
gerçeküstücülük sürrealizm (T/e) (1)
gereç malzeme (T/e) (1, Y); material (İng.) (7, Y);
materyal (T/e) (1, Y)
gereçler levazım (T/e) (1)
gereğince mucibince (T/e) (1)
gereğinde icabında (T/e) (1)
gereğinden çok fazla (T/e) (1); haddinden
fazla (T/e) (1)
gereğini yerine getirmek icabına bakmak
(T/e) (1)
gerek hacet (T/e) (1); lazım (T/e) (1); lüzum (T/e)
(1)
gerekçe esbabı mucibe (T/e) (1); mucip (T/e) (1)
gerekince icabında (T/e) (1)
gerekirse icabında (T/e) (1); lüzumu halinde
(T/e) (1)
gerekli lazım (T/e) (1); lüzumlu (T/e) (1);
muktezi (T/e) (1); mübrem (T/e) (1); vacip (T/e)
(1)
gerekli işlem formalite (T/e) (1)
gereklik hacet (T/e) (1); lüzum (T/e) (1)
gereklik kipi nécessitatif (Fra.) (11, 19);
necessitative (İng.) (11, 19);
Notwendigkeitsform (Alm.) (11, 19); vüçup
siygası (T/e) (11)
gereklilik lüzum (T/e) (1)
gereklilik kipi necessitative (İng.) (2)
gerekmek icap etmek (T/e) (1); iktiza etmek
(T/e) (1)
231
gerekseme ihtiyaç (T/e) (1)
gereksemek muhtaç olmak (T/e) (1)
gereksinim ihtiyaç (T/e) (1, Y)
gereksinim çözümlemesi needs analysis
(İng.) (2, 3, 7, 12, Y)
gereksinim saptanması needs analysis (İng.)
(2)
gereksinme ihtiyaç (T/e) (1)
gereksinmek ihtiyaç duymak (T/e) (1); muhtaç
olmak (T/e) (1)
gereksiz fazla (T/e) (1); fuzuli (T/e) (1); lüzumsuz
(T/e) (1); zait (T/e) (1)
gereksiz tüketim yapmak israf etmek (T/e) (1)
gereksiz yineleme tautology (İng.) (3, 12)
gerektirim entailment (İng.) (2, 3)
gerektirme entailment (İng.) (12)
gerektirmek mucip olmak (T/e) (1)
gergef context (İng.) (16)
gergin gespannt (Alm.) (11, 19); tendu (Fra.) (8,
11, 17); tense (İng.) (2, 11, 19); tight (İng.) (2)
gergin dönem had safha (T/e) (1)
gergin evre had safha (T/e) (1)
gerginlik tansiyon (T/e) (1); tenseness (İng.) (2)
geri ana- (T/e) (1); mabat (T/e) (1)
geri (Lat. önek) retro- (T/e) (1)
geri bağlanma backlooping (İng.) (2)
geri bırakmak tecil etmek (T/e) (1)
geri çevirme iade (T/e) (1)
geri çevirmek iade etmek (T/e) (1); reddetmek
(T/e) (1); refüze etmek (T/e) (1)
geri durmak istinkâf etmek (T/e) (1)
geri göndermek iade etmek (T/e) (1)
geri iletim feedback (İng.) (2)
geri kalan mütebaki (T/e) (1)
geri oluşum back formation (İng.) (7)
geri tarihlendirme back dating (İng.) (2)
geri verme iade (T/e) (1)
geri vermek iade etmek (T/e) (1)
geri zincirleme back chaining (İng.) (7)
geri-bildiri feedback (İng.) (16)
geribildirim (geri bildirim) feedback (İng.) (4,
12)
gerici mürteci (T/e) (1); reaksiyoner (T/e) (1)
gericilik irtica (T/e) (1)
geriiletim feedback (İng.) (7)
geri-itilim feedback (İng.) (16)
gerileme inhitat (T/e) (1)
geriletici regressive (İng.) (2)
geriletici benzeşim retrogressive
assimilation (İng.) (2)
gerileyici benzeşim regressive assimilation
(İng.) (2)
gerilim voltaj (T/e) (1)
gerilme Spannung (Alm.) (11, 19); tension (Fra.)
(9, 11); tension (İng.) (11, 19)
geriye dönüş retour en arrière (Fra.) (9);
rétrospection (Fra.) (9)
2. Bölüm: Türkçeden Kaynak Dile

geriye dönüşlülük réversibilité (Fra.) (8) laryngeal (İng.) (2, 11, 19)
geriye sapım analepse (Fra.) (9) gırtlaksıllaşma glottalisation (İng.) (2);
German Germanic (İng.) (2) laryngalisation (Fra.) (19); Laryngalisierung
Germen dilbilimi Germanic linguistics (İng.) (Alm.) (19); laryngealisation (İng.) (19)
(2) gırtlaksıllaşmamış non-glottalisé (Fra.) (8)
Germen ses kayması Germanic sound shift gırtlaksıllaşmış glottalisé (Fra.) (8); glottalized
(İng.) (2) (İng.) (2)
Geştalt ruhbilimi Gestalt psychology (İng.) (7) gırtlaksıllaştırma laryngalisation (Fra.) (19);
getirme celp (T/e) (1) Laryngalisierung (Alm.) (19); laryngealisation
getirmek celp etmek (T/e) (1); ithal etmek (T/e) (İng.) (19)
(1) gider masraf (T/e) (1); sarfiyat (T/e) (1)
geveze çenebaz (T/e) (1); lafazan (T/e) (1) giderek tedricen (T/e) (1)
gevşek lâche (Fra.) (8, 11, 17, 19); lax (İng.) (2, giderici uzatma compensatory lengthening
11, 19); ungespannt (Alm.) (11, 19) (İng.) (13)
gevşek ünlü slack vowel (İng.) (2) giderme izale (T/e) (1)
gevşeklik atalet (T/e) (1) gidermek bertaraf etmek (T/e) (1); izale
gevşeme Ausgang (Alm.) (11, 19); détente (Fra.) etmek (T/e) (1)
(11, 19); final glide (İng.) (11, 19); lenition (İng.) gidiş azimet (T/e) (1)
(2); off-glide (İng.) (11, 19) gidişgeliş seyrüsefer (T/e) (1); trafik (T/e) (1)
gezegen planet (T/e) (1); seyyare (T/e) (1) gir-çık belgesi triptik (T/e) (1)
gezgin seyyah (T/e) (1); turist (T/e) (1) girdi input (İng.) (2, 7, 12); input (T/e) (1, Y)
gezginci seyyar (T/e) (1) girdi varsayımı input hypothesis (İng.) (7, Y)
gezi mesire (T/e) (1); seyahat (T/e) (1) girgin cerbezeli (T/e) (1)
gezi yeri mesire (T/e) (1) girginlik cerbeze (T/e) (1)
gezici seyyar (T/e) (1) giri input (İng.) (16)
gezilik park (T/e) (1) girimlik duhuliye (T/e) (1)
gezim turizm (T/e) (1) giriş antre (T/e) (1); girizgâh (T/e) (1); methal
gezimcilik peripatetizm (T/e) (1) (T/e) (1); uvertür (T/e) (1)
gezimsel turistik (T/e) (1) giriş durumu Illativus (Alm.) (11, 19); illatif
gezinek fuaye (T/e) (1) (Fra.) (11, 19); illative (İng.) (2, 11, 19)
gezinme seyran (T/e) (1); taksim (T/e) (1) giriş sınavı entrance test (İng.) (4)
gezinme (makamlarda) modülasyon (T/e) (1) girişik girift (T/e) (1)
gezinti taksim (T/e) (1); teferrüç (T/e) (1) girişik bezeme arabesk (T/e) (1)
gezinti yeri mesire (T/e) (1) girişikler blend (İng.) (16)
geziyazısı seyahatname (T/e) (1) girişim Interferenz (Alm.) (10, 11, 19); insiyatif
gezme seyran (T/e) (1) (T/e) (1); interference (İng.) (2, 7, 10, 11, 15, 19);
gezmen turist (T/e) (1) interférence (Fra.) (10, 11, 19); teşebbüs (T/e)
gırtlak glottis (İng.) (13); hançere (T/e) (1); (1)
larynx (İng.) (2, 13) girişimci müteşebbis (T/e) (1)
gırtlak boşluğu pharyngeal cavity (İng.) (2) girişimgücü insiyatif (T/e) (1)
gırtlak duraklı ejective (İng.) (2) girişli hava akış düzeni ingressive air stream
gırtlak ünsüzü glottal stop (İng.) (13); mechanism (İng.) (13)
laryngeal (İng.) (2) girişlik girizgâh (T/e) (1)
gırtlak vuruşu coup de glotte (Fra.) (11, 19); girişme teşebbüs (T/e) (1)
glottal catch (İng.) (2, 11, 19); glottal stop girişmek teşebbüs etmek (T/e) (1); teşebbüse
(İng.) (11); hemze (T/e) (11); geçmek (T/e) (1); tevessül etmek (T/e) (1)
Kehlkopfverschluss (Alm.) (11, 19); Knacklaut giriştirme embedding (İng.) (5)
(Alm.) (11, 19); Stimmlippen()verschluss girme hulul (T/e) (1)
(Alm.) (11, 19); stop (İng.) (19) girmek dahil olmak (T/e) (1)
gırtlak yangısı larenjit (T/e) (1) girmek (bir işe) intisap etmek (T/e) (1)
gırtlaksı kapantı glottal stop (İng.) (7) girmelik duhuliye (T/e) (1)
gırtlaksı kapantılı catch (İng.) (2) girmiş methaldar (T/e) (1)
gırtlaksı patlamalı glottal stop (İng.) (2, 7) giyim kıyafet (T/e) (1)
gırtlaksıl Glottal (Alm.) (11, 19); glottal (İng.) (2, giysi elbise (T/e) (1); entari (T/e) (1); esvap (T/e)
11, 19); glottale (Fra.) (11, 19); hançere samiti (1); kıyafet (T/e) (1); kostüm (T/e) (1); libas (T/e)
(T/e) (11); Kehllaut (Alm.) (11, 19); Laryngal (1); tuvalet (T/e) (1)
(Alm.) (11, 19); laryngale (Fra.) (11, 19); giysi dolabı gardırop (T/e) (1)

232
Türkçe Terim ve Sözcükler TTS—Dilbilim
1. Derleme
giysi gösterisi defile (T/e) (1)
giysilik gardırop (T/e) (1)
giz esrar (T/e) (1); sır (T/e) (1)
giz toplama istihbarat (T/e) (1)
gizaçım itiraf (T/e) (1)
gizaçımlamak itiraf etmek (T/e) (1)
gizci casus (T/e) (1)
gizdöküm itiraf (T/e) (1)
gizdökümlemek itiraf etmek (T/e) (1)
gizdüzen komplo (T/e) (1)
gizdüzenci komplocu (T/e) (1)
gizem esrar (T/e) (1)
gizemci mistik (T/e) (1)
gizemcilik mistisizm (T/e) (1)
gizemli esrarengiz (T/e) (1); esrarlı (T/e) (1)
gizil suppressive (İng.) (5)
gizil … potansiyel … (T/e) (Y)
gizil anlatım suppressive expression (İng.) (5)
gizil çatı suppressive voice (İng.) (5)
gizil işlem suppressive process (İng.) (5)
gizil öge izleme suppressive argument
marking (İng.) (5)
giziletim jurnal (T/e) (1)
giziletimci jurnalcı (T/e) (1)
giziletimcilik jurnalcılık (T/e) (1)
giziletimlemek jurnal etmek (T/e) (1)
gizilgüç potansiyel (T/e) (1, Y)
gizilleme suppression (İng.) (5)
gizleme kamuflaj (T/e) (1)
gizlemek kamufle etmek (T/e) (1)
gizli hafi (T/e) (1); mahrem (T/e) (1)
gizli alay istihza (T/e) (1)
gizli araştırma istihbarat (T/e) (1)
gizli görevli ajan (T/e) (1); hafiye (T/e) (1)
gizli sorak tecessüs (T/e) (1)
gizli toplaşım şebeke (T/e) (1)
gizlilik mahremiyet (T/e) (1)
gizmen ajan (T/e) (1)
gizsömürü şantaj (T/e) (1)
gizsömürücü şantajcı (T/e) (1)
gizyazı şifre (T/e) (1)
gizyazılamak şifrelemek (T/e) (1)
gizyazılı şifreli (T/e) (1)
glosematik glossematics (İng.) (11, 19);
Glossematik (Alm.) (11, 19); glossématique
(Fra.) (8, 11, 19)
göç hicret (T/e) (1); muhaceret (T/e) (1)
göçebe nomad (T/e) (1)
göçme hicret (T/e) (1); intikal (T/e) (1);
muhaceret (T/e) (1)
göçmen muhacir (T/e) (1)
göçmen dili immigrant language (İng.) (2)
göçüş intikal (T/e) (1)
göçüşme Lautversetzung (Alm.) (10, 11, 19);
Metathese (Alm.) (19); métathèse (Fra.) (9, 10,
11, 17, 19); Metathesis (Alm.) (10, 11);
233
metathesis (İng.) (2, 7, 10, 11, 13, 19)
göğüs sine (T/e) (1)
göğüs atışı chest pulse (İng.) (13)
göğüs ingini enflüanza (T/e) (1)
göğüs kasları intercostal muscles (İng.) (13)
göğüsbağı sutyen (T/e) (1)
gök sema (T/e) (1)
gökbilim astronomi (T/e) (1)
gökbilimci astronom (T/e) (1)
gökkuşağı alaimisema (T/e) (1)
göklere çıkmak ayyuka çıkmak (T/e) (1)
göksel semavi (T/e) (1)
gökyüzü asuman (T/e) (1); sema (T/e) (1)
gölge saye (T/e) (1)
gölgelik tente (T/e) (1)
gömme tedfin (T/e) (1)
gömme (ölüyü) defin (T/e) (1)
gömmek defnetmek (T/e) (1)
gömü define (T/e) (1)
gömülmek (bir şeye) gark olmak (T/e) (1)
gömülü metfun (T/e) (1)
gömüt kabir (T/e) (1); makber (T/e) (1); mezar
(T/e) (1)
gömütçü mezarcı (T/e) (1)
gömütlük kabristan (T/e) (1); mezarlık (T/e) (1)
gönderen addresser (İng.) (2, 11, 19);
Adressant (Alm.) (11, 19); destinateur (Fra.) (9,
11, 17, 19)
gönderge reference (İng.) (18); référence (Fra.)
(8, 9); Referent (Alm.) (10, 11, 19); referent
(İng.) (2, 10, 11, 19); réfèrent (Fra.) (10, 11, 17,
19); Referenz (Alm.) (18)
gönderge işlevi fonction référentielle (Fra.) (8,
9, 11, 17, 19); referential function (İng.) (2, 11,
19); referentielle Funktion (Alm.) (11)
gönderge kümesi reference group (İng.) (4)
göndergesel referential (İng.) (10, 11, 19);
référentiel (Fra.) (10, 11, 19); referentiell (Alm.)
(10, 11, 19); référentielle (Fra.) (9)
göndergesel anlam sens référentiel (Fra.) (17)
gönderici Sender (Alm.) (18); sender (İng.) (18)
gönderilen addressee (İng.) (2, 11, 19);
Adressat (Alm.) (11, 19); destinataire (Fra.) (9,
11, 19)
gönderilen (kendisine bildiri) destinataire
(Fra.) (17)
gönderilen (kendisine bir şeY) destinataire
(Fra.) (8)
gönderim havale (T/e) (1); reference (İng.) (2,
19); référence (Fra.) (8, 19); Referenz (Alm.)
(19)
gönderim uygunluğu referential
appropriateness (İng.) (2)
gönderimli sözcük prop word (İng.) (2)
gönderimsel anlam referential meaning (İng.)
(2)
gönderme bezeichnen (Alm.) (18); Beziehung
2. Bölüm: Türkçeden Kaynak Dile

(Alm.) (18); irsal (T/e) (1); reference (İng.) (11, 12,
18); référence (Fra.) (11); réfèrent (Fra.) (9);
Referenz (Alm.) (11); sevk (T/e) (1); sevkıyat
(T/e) (1); sich beziehen auf (Alm.) (18)
gönderme yapmak atıf yapmak (T/e) (1)
göndermek sevketmek (T/e) (1)
gönence konfor (T/e) (1)
gönenceli konforlu (T/e) (1)
gönenç refah (T/e) (1)
gönençli müreffeh (T/e) (1)
gönlü kanmış mutmain (T/e) (1)
gönlü olmak rızası olmak (T/e) (1)
gönlünü çelmeye çalışmak kur yapmak (T/e)
(1)
gönlünü okşamak taltif etmek (T/e) (1);
teveccüh göstermek (T/e) (1)
gönül hatır (T/e) (1)
gönül borcu minnet (T/e) (1)
gönül borçlusu minnettar (T/e) (1)
gönül esenliği huzur (T/e) (1)
gönül kandırıcı tatminkâr (T/e) (1)
gönül okşama iltifat (T/e) (1); taltif (T/e) (1)
gönül vermiş meftun (T/e) (1)
gönülden kalben (T/e) (1)
gönüldeş ahbap (T/e) (1)
gönülgücü moral (T/e) (1)
göre atfen (T/e) (1); nazaran (T/e) (1); nispeten
(T/e) (1)
göre (bir kimseye) indinde (T/e) (1)
görece itibari (T/e) (1); izafet (T/e) (1); izafi (T/e)
(1); nispi (T/e) (1); relatif (Fra.) (19); relatif (T/e)
(1); Relativ (Alm.) (19); relative (İng.) (19)
görece nedenlilik motivation relative (Fra.)
(17)
göreceği gelme iştiyak (T/e) (1)
göreceli izafi (T/e) (1)
görecelik Relativität (Alm.) (18); relativity (İng.)
(18)
göreli izafi (T/e) (1); nispi (T/e) (1)
görelik izafiyet (T/e) (1)
görelilik relativity (İng.) (2)
görenek âdet (T/e) (1)
göresi gelen müştak (T/e) (1)
görev fonction (Fra.) (10, 19); fonksiyon (T/e) (1);
function (İng.) (2, 10, 19); Funktion (Alm.) (10,
19); hizmet (T/e) (1); memuriyet (T/e) (1); task
(İng.) (4); tasks (İng.) (7); vazife (T/e) (1)
görev bitimi terhis (T/e) (1)
görev dağılımlı izlence process syllabus (İng.)
(7)
görev dayanaklı izlence task-syllabus (İng.)
(3)
görev temelli task-oriented (İng.) (4)
görev temelli izlence task based syllabus
(İng.) (7); task syllabus (İng.) (7)
görev temelli öğretim task based teaching
(İng.) (7)
görev temelli varsayım task based
hypothesis (İng.) (7)
görevden alma af (T/e) (1); azil (T/e) (1)
görevden almak affetmek (T/e) (1); azletmek
(T/e) (1)
görevdeşlik sinerji (T/e) (1)
görevlendirmek vazifelendirmek (T/e) (1)
görevler umur (T/e) (1)
görevli ajan (T/e) (1); eleman (T/e) (1); memur
(T/e) (1); muvazzaf (T/e) (1); vazifeli (T/e) (1)
görevliler personel (T/e) (1)
görevsel fonctionnel (Fra.) (10, 19); functional
(İng.) (10, 19); funktional (Alm.) (10, 19);
funktionell (Alm.) (10, 19)
görevsel dilbilim functional linguistics (İng.)
(19); funktionelle Linguistik (Alm.) (19);
linguistique fonctionnelle (Fra.) (19)
görevsel izlence task-based syllabus (İng.)
(12)
görevsel sesbilim phonology (İng.) (2)
görevselci fonctionnaliste (Fra.) (19);
functionalist (İng.) (19); Funktionalist (Alm.)
(19)
görevselcilik fonctionnalisme (Fra.) (10, 19);
functionalism (İng.) (10, 19); Funktionalismus
(Alm.) (10, 19)
görgü adabımuaşeret (T/e) (1); muaşeret
adabı (T/e) (1); tecrübe (T/e) (1); terbiye (T/e) (1)
görgül empirique (Fra.) (8)
görgülü centilmen (T/e) (1); tecrübeli (T/e) (1)
görgüsüz cahil (T/e) (1)
görgüsüzlük cahillik (T/e) (1)
gör-işit odyovizüel (T/e) (1)
gör-işit yöntemi odyovizüel metot (T/e) (1)
görkem ihtişam (T/e) (1); şaşaa (T/e) (1);
tantana (T/e) (1)
görkemli haşmetli (T/e) (1); muhteşem (T/e) (1);
mutantan (T/e) (1); şaşaalı (T/e) (1)
görme müşahede (T/e) (1)
görmez âmâ (T/e) (1); kör (T/e) (1)
görmezlik âmâlık (T/e) (1)
görmüş geçirmiş tecrübeli (T/e) (1)
görse! gösterge signe visuel (Fra.) (9)
görsel audiovisual aid (İng.) (7); audiovisual
method (İng.) (7); visual (İng.) (18); visuell
(Alm.) (18)
görsel algılama visual perception (İng.) (7)
görsel-işitsel audio-visual (İng.) (3); audio-
visuel (Fra.) (17)
görsü hayal (T/e) (1)
görüldü vize (T/e) (1)
görülmemiş nadide (T/e) (1)
görüm vizite (T/e) (1)
görümlük vitrin (T/e) (1); vizite (T/e) (1)
görünç temaşa (T/e) (1)
görünçlemek temaşa etmek (T/e) (1)
görünçlüğe koyma mizansen (T/e) (1)

234
Türkçe Terim ve Sözcükler TTS—Dilbilim
1. Derleme
görünçlük sahne (T/e) (1)
görünçlük arkası kulis (T/e) (1)
görünçlükleme mizansen (T/e) (1)
görünen zahiri (T/e) (1)
görünge perspektif (T/e) (1)
görüngü fenomen (T/e) (1, Y); Phänomen (Alm.)
(18); phenomen (İng.) (18); phenomenon (İng.)
(2)
görünme tecelli (T/e) (1)
görünmek tezahür etmek (T/e) (1)
görünmeyen gaip (T/e) (1)
görünmezlik gaip (T/e) (1)
görüntü illüzyon (T/e) (1); imaj (T/e) (1); tayf
(T/e) (1)
görüntü yazı iconography (İng.) (2)
görüntülük ekran (T/e) (1)
görüntüsel iconic (İng.) (8)
görüntüsel gösterge Ikon (Alm.) (11, 18, 19);
icon (İng.) (11, 18, 19); icône (Fra.) (9, 11, 17,
19); iconic sign (İng.) (2)
görüntüsel sözvarlığı sight vocabulary (İng.)
(7)
görüntüsel yazı Bilderschrift (Alm.) (11, 19);
écriture pictographique (Fra.) (11, 17, 19);
pictographic writing (İng.) (11, 19)
görünüm manzara (T/e) (1); profile (İng.) (4);
site (Fra.) (9); tezahür (T/e) (1)
görünür zevahir (T/e) (1)
görünürdeki zahiri (T/e) (1)
görünüş Aktionsart (Alm.) (11, 19); aspect (Fra.)
(8, 9, 10, 11, 19); aspect (İng.) (2, 7, 10, 11, 19);
Aspekt (Alm.) (10, 11, 19); çehre (T/e) (1);
manzara (T/e) (1); profiling (İng.) (4); suret (T/e)
(1); zevahir (T/e) (1)
görünüş geçerliği face validity (İng.) (4, 7)
görünüş örnekçesi kuramı aspects model
theory (İng.) (2)
görünüşe bakılırsa galiba (T/e) (1)
görünüşe göre galiba (T/e) (1); zahir (T/e) (1)
görünüşsel aspectual (İng.) (2)
görünüşte sureta (T/e) (1); zahir (T/e) (1);
zahirde (T/e) (1); zahiren (T/e) (1)
görüş içtihat (T/e) (1); telakki (T/e) (1)
görüşme hasbıhal (T/e) (1); interview (Fra.) (9);
interview (İng.) (2, 4); mülakat (T/e) (1);
müzakere (T/e) (1); temas (T/e) (1); ülfet (T/e)
(1); ziyaret (T/e) (1)
görüşmeci ziyaretçi (T/e) (1)
görüşmeden gıyabi (T/e) (1)
görüşmek müzakere etmek (T/e) (1); temas
etmek (T/e) (1); temasa geçmek (T/e) (1); ülfet
etmek (T/e) (1); ziyaret etmek (T/e) (1)
görüşüm röportaj (T/e) (1)
gösteren Bezeichnende (Alm.) (18); signifiant
(Fra.) (8, 9, 10, 11, 17, 19); signifiant (İng.) (2);
significans (İng.) (2, 18); signifier (İng.) (2, 10,
11, 19); Signifikant (Alm.) (10, 11, 19)
235
gösterge endikatör (T/e) (1); işaret (T/e) (11, Y);
sembol (T/e) (Y); sémiologie (Fra.) (8); sign
(İng.) (2, 10, 11, 13, 19); signe (Fra.) (8, 9, 10, 11,
17, 19); signe (İng.) (18); signs (İng.) (7);
Zeichen (Alm.) (10, 11, 18, 19)
gösterge demeti Semiologie (Alm.) (10)
gösterge işlevi funzione segnica (İta.) (8)
göstergebilgisi sémiologie (Fra.) (9)
göstergebilim Semeologie (Alm.) (10, 11);
semiologia (İta.) (8); Semiologie (Alm.) (11, 18,
19); sémiologie (Fra.) (8, 10, 11, 19);
semiology (İng.) (2, 10, 11, 19); semiotica (İta.)
(8); semiotics (İng.) (2, 7, 10, 11, 18, 19);
Semiotik (Alm.) (10, 11, 18, 19); sémiotique
(Fra.) (9, 10, 11, 17, 19); semology (İng.) (2);
significs (İng.) (2)
göstergebilimsel semiological (İng.) (10, 11,
19); sémiologique (Fra.) (10, 11, 19);
semiologisch (Alm.) (11, 19); semiotic (İng.)
(10, 11, 19); semiotical (İng.) (10, 11, 19);
sémiotique (Fra.) (10, 11, 19); semiotisch
(Alm.) (10, 11, 19)
göstergebilimsel dörtgen carré sémiotique
(Fra.) (9, 11); semiotic square (İng.) (11);
semiotisches Viereck (Alm.) (11)
göstergesel semiological (İng.) (10, 11, 19);
sémiologique (Fra.) (10, 11, 17, 19); semiotic
(İng.) (10, 11, 19); semiotical (İng.) (10, 11, 19);
sémiotique (Fra.) (10, 11, 19); semiotisch
(Alm.) (10, 11, 19)
göstergesel işlev Semiose (Alm.) (19);
semiosis (İng.) (19); sémiosis (Fra.) (19)
gösteri demonstrasyon (T/e) (1); nümayiş (T/e)
(1); spectacle (Fra.) (9); temsil (T/e) (1);
tezahürat (T/e) (1)
gösteri dağarcığı repertoire (İng.) (16)
gösterici deictic (İng.) (2, 11, 19); déictique
(Fra.) (11, 17, 19); deiktischer Ausdruck (Alm.)
(11); hinweisender Ausdruck (Alm.) (11, 19);
projektör (T/e) (1)
gösterici işlevi deictic function (İng.) (2)
gösterici sözcük deictic word (İng.) (2)
gösterilen Bezeichnete (Alm.) (18); signifıé
(Fra.) (8); significatum (İng.) (2, 18); signifié
(Fra.) (8, 9, 10, 11, 17, 19); signified (İng.) (2, 10,
11, 18, 19); Signifikat (Alm.) (10, 11, 19)
gösterilge signified (İng.) (16)
gösterim Deixis (Alm.) (11, 19); deixis (İng.) (2,
11, 12, 19); déixis (Fra.) (9, 11, 19); projeksiyon
(T/e) (1); representation (İng.) (8); şov (T/e) (1)
gösterim düzlemi plan représentatif (Fra.) (8)
gösterim işlevi fonction référentielle (Fra.)
(19); fonction représentative (Fra.) (17);
referential function (İng.) (19); referentielle
Funktion (Alm.) (19)
gösterimsel deictic (İng.) (7)
gösterimsel tanım ostensive definition (İng.)
2. Bölüm: Türkçeden Kaynak Dile

(2) göz korkutma tehdit (T/e) (1)

gösterine sıfatı Demonstrativadjektiv (Alm.)
(11, 19)
gösteriş alayiş (T/e) (1); fiyaka (T/e) (1); lüks
(T/e) (1); sükse (T/e) (1); şatafat (T/e) (1); tekellüf
(T/e) (1)
gösterişli lüks (T/e) (1); mükellef (T/e) (1);
müşekkel (T/e) (1)
gösterişsiz sade (T/e) (1)
gösterişsizlik tevazu (T/e) (1)
gösterme demonstrative (İng.) (2, 7); izhar (T/e)
(1); representation (İng.) (2)
gösterme teşhir (T/e) (1); demonstrative
pronoun (İng.) (2, 11, 19);
Demonstrativpronomen (Alm.) (11, 19); işaret
zamiri (T/e) (11); pronom démonstratif (Fra.)
(11, 19); Zeigefürwort (Alm.) (11, 19)
gösterme belirteci Demonstrativadverb
(Alm.) (11, 19); demonstrative adverb (İng.)
(11, 19); işaret zarfı (T/e) (11)
gösterme belirteci adverbe démonstratif
(Fra.) (11, 19)
gösterme nitemi demonstrative adjective
(İng.) (2)
gösterme sıfatı adjectif démonstratif (Fra.)
(19); demonstrative adjective (İng.) (2, 11,
19); işaret sıfatı (T/e) (11)
gösterme sıfatı adjectif déterminatif (Fra.)
(11)
gösterme süreci Semiosis (Alm.) (18); semiosis
(İng.) (18)
göstermeci teşhirci (T/e) (1)
göstermecilik teşhir hastalığı (T/e) (1);
teşhircilik (T/e) (1)
göstermek ifade etmek (T/e) (1); işaret etmek
(T/e) (Y); izhar etmek (T/e) (1); teşhir etmek
(T/e) (1)
göstermelik numunelik (T/e) (1)
göstermeparmağı şahadetparmağı (T/e) (1)
götürmek tahammül etmek (T/e) (1)
gövde beden (T/e) (1); cüsse (T/e) (1); madde-i
asliye (T/e) (11); Stamm (Alm.) (10, 11, 19);
stem (İng.) (2, 7, 10, 11, 19); thème (Fra.) (10,
11)
gövde çekimli dil stem inflected language
(İng.) (2)
gövdeleyici dil incorporating language (İng.)
(19)
gövdeleyici diller agglomerating languages
(İng.) (11); inkorpori(er)ende Sprachen (Alm.)
(11, 19); langues incorporantes (Fra.) (11, 19)
gövdeli cüsseli (T/e) (1)
gövdelik stemma (İng.) (2)
gövdesel bedeni (T/e) (1)
gövdesiz athematic (İng.) (2)
göveri sebze (T/e) (1); zerzevat (T/e) (1)
göz alıcılık revnak (T/e) (1)
göz değmek nazar değmek (T/e) (1)
göz önüne getirme tasavvur (T/e) (1)
göz önüne getirmek tasavvur etmek (T/e) (1)
göz yumma müsamaha (T/e) (1)
gözalıcı frapan (T/e) (1); pitoresk (T/e) (1)
gözalıcılık frapanlık (T/e) (1)
gözalıcılık a. pitoresk (T/e) (1)
gözaltı nezaret (T/e) (1)
gözaltına almak enterne etmek (T/e) (1);
nezarete almak (T/e) (1)
gözbağcı illüzyonist (T/e) (1)
gözdağı tehdit (T/e) (1)
gözdağı vermek tehdit etmek (T/e) (1)
gözden çıkarmak feda etmek (T/e) (1)
gözden geçirme revizyon (T/e) (1)
göze hücre (T/e) (1)
göze atmak cesaret etmek (T/e) (1)
göze gelmek nazar değmek (T/e) (1)
gözenek mesame (T/e) (1)
gözenekler mesamat (T/e) (1)
gözerimi ufuk (T/e) (1)
gözetleme tarassut (T/e) (1)
gözetlemek tarassut etmek (T/e) (1)
gözkorkutum şantaj (T/e) (1)
gözkorkutumcu şantajcı (T/e) (1)
gözlegörü otopsi (T/e) (1)
gözlem müşahede (T/e) (1); observasyon (T/e)
(1); observation (İng.) (2); rasat (T/e) (1)
gözlem yeterliği observational adequacy
(İng.) (2)
gözlemci empiricist (İng.) (12); müşahit (T/e) (1)
gözlemevi observatuvar (T/e) (1); rasathane
(T/e) (1)
gözlemlenmiş sonuç observed score (İng.) (4)
gözlemleyici constatif (Fra.) (11, 19);
constative (İng.) (11, 19); konstativ (Alm.) (11,
19)
gözlemleyici sözce betimleyici sözce (T/s)
(17); énoncé constatif (Fra.) (17)
gözlemsel geçerlik empirical validity (İng.) (4)
gözleyen muntazır (T/e) (1)
gözönünde bulundurmak derpiş etmek (T/e)
(1); dikkate almak (T/e) (1)
gözönünde tutmak derpiş etmek (T/e) (1);
dikkate almak (T/e) (1)
gözü doymaz haris (T/e) (1)
gözükmek tezahür etmek (T/e) (1)
gözüne yedirmek cesaret etmek (T/e) (1)
gözünü korkutmak tehdit etmek (T/e) (1)
gramer-çeviri yöntemi translation method
(İng.) (2)
Grimm Yasası Grimm’s Law (İng.) (2)
grotesk grotesque (Fra.) (9)
gücem icbar (T/e) (1)
gücem ile cebren (T/e) (1)
gücemlemek icbar etmek (T/e) (1)
gücemli mecbur (T/e) (1)

236
Türkçe Terim ve Sözcükler TTS—Dilbilim
1. Derleme
gücemli olarak mecburen (T/e) (1)
gücemlilik mecburiyet (T/e) (1)
gücemsel mücbir (T/e) (1)
gücemsel alım müsadere (T/e) (1)
gücenik muğber (T/e) (1)
gücenmiş münfail (T/e) (1)
gücü yeter muktedir (T/e) (1)
gücü yetmek muktedir olmak (T/e) (1)
gücü yüksek kudretli (T/e) (1)
gücül virtuel (Fra.) (9)
gücülbirim virtuème (Fra.) (17, 19)
gücüllük potentiality (İng.) (2); virtualité (Fra.)
(9)
güç cebir (T/e) (1); derman (T/e) (1); dis- (T/e) (1);
dys- (T/e) (1); efor (T/e) (1); enerji (T/e) (1); fors
(T/e) (1); iktidar (T/e) (1); kahır (T/e) (1); kudret
(T/e) (1); kuvvet (T/e) (1); mecal (T/e) (1); müşkül
(T/e) (1); takat (T/e) (1); zor (T/e) (1)
güç beğenen müşkülpesent (T/e) (1)
güç katımı doping (T/e) (1)
güç kullanarak cebren (T/e) (1)
güç sınavı power test (İng.) (4)
güçlü forslu (T/e) (1); kavi (T/e) (1); kudretli (T/e)
(1)
güçlü egemenliği survival of the fittest (İng.)
(16)
güçlü yeterlik strong adequacy (İng.) (2)
güçlük difficulty (İng.) (4); meşakkat (T/e) (1);
müşkül (T/e) (1); zahmet (T/e) (1); zor (T/e) (1)
güçlük belirtkesi difficulty index (İng.) (4)
güçlük endeksi difficulty index (İng.) (4)
güçlük(ler) müşkülat (T/e) (1)
güçsüz âciz (T/e) (1); zayıf (T/e) (1)
güçsüzlük aciz (T/e) (1); iktidarsızlık (T/e) (1);
zaaf (T/e) (1); zafiyet (T/e) (1)
güdü saika (T/e) (1)
güdüleme motivation (İng.) (4, 7)
güdülenme motivation (İng.) (12, Y)
güdümbilim cybernetics (İng.) (2, 11, 19);
cybernétique (Fra.) (11, 19); Kybernetik (Alm.)
(11, 19); sibernetik (T/e) (1)
güdümbilim dizgesi cybernetics system (İng.)
(2)
güdümlü programmed (İng.) (12)
güdümlü öğrenme programmed learning
(İng.) (12)
Güdümlü-Dil Yöntemi Language-Control
Method (İng.) (12)
güldürü komedi (T/e) (1)
güldürücü komedyen (T/e) (1); komik (T/e) (1)
güleç beşuş (T/e) (1); mütebessim (T/e) (1)
güleçlik beşaşet (T/e) (1)
gülencek anekdot (T/e) (1)
güler yüz gösteren mültefit (T/e) (1)
güler yüz göstermek teveccüh göstermek
(T/e) (1)
gülmece humour (Fra.) (9); mizah (T/e) (1)
237
gülmeceye dayalı humoristique (Fra.) (9)
gülümseme tebessüm (T/e) (1)
gülümsemek tebessüm etmek (T/e) (1)
gülümseyen mütebessim (T/e) (1)
gülünç komik (T/e) (1)
gülünç ve değersiz kepaze (T/e) (1)
gülünçleme parodi (T/e) (1)
gülünçleştirmek karikatürize etmek (T/e) (1)
gülüntübetim karikatür (T/e) (1)
gülüntübetimlemek karikatürize etmek (T/e)
(1)
gülüntüçizim karikatür (T/e) (1)
gülüntüçizimci karikatürist (T/e) (1)
gülüntüçizimlemek karikatürize etmek (T/e)
(1)
gümüş sim (T/e) (1)
gün tarih (T/e) (1)
gün almak randevu almak (T/e) (1)
gün batımı gurup (T/e) (1)
gün bilgisi takvim (T/e) (1)
günce çalışması diary studies (İng.) (7)
güncel aktüel (T/e) (1)
güncel olaylar aktüalite (T/e) (1)
güncellik aktüalite (T/e) (1)
gündelik yevmiye (T/e) (1)
gündelik anlatım colloquialism (İng.) (2)
gündelik biçim familiar form (İng.) (2)
gündelik defter yevmiye defteri (T/e) (1)
gündelik dil Alltagssprache (Alm.) (11, 19);
colloquial speech (İng.) (2, 7, 11, 19); langue
courante (Fra.) (11, 19); ordinary language
(İng.) (2); Umgangssprache (Alm.) (11, 19)
gündelikçi yevmiyeci (T/e) (1)
gündüşkünlügü ikbalperestlik (T/e) (1)
gündüşkünü ikbalperest (T/e) (1)
gündüz gösterisi matine (T/e) (1)
gündüzcü nehari (T/e) (1)
güner fecir (T/e) (1)
güneş tutulması küsuf (T/e) (1)
güney cenup (T/e) (1)
güney yerucu güney kutbu (T/e) (1)
günler eyyam (T/e) (1)
günoğlu oportünist (T/e) (1)
günoğluculuk oportünizm (T/e) (1)
gür gümrah (T/e) (1)
gürel enerjik (T/e) (1)
güreli enerjik (T/e) (1)
güreşçi pehlivan (T/e) (1)
gürlük feyz (feyiz) (T/e) (1)
gürültü bruit (Fra.) (11, 17, 19); Geräusch (Alm.)
(11, 19); Lärm (Alm.) (11); noise (İng.) (2, 11,
19); Störung (Alm.) (11, 19); velvele (T/e) (1)
gütme takip (T/e) (1)
güven emniyet (T/e) (1); itimat (T/e) (1)
güven aralığı confidence interval (İng.) (4)
güven mektubu itimatname (T/e) (1)
güvence garanti (T/e) (1); teminat (T/e) (1)
2. Bölüm: Türkçeden Kaynak Dile
güvence vermek temin etmek (T/e) (1);
teminat vermek (T/e) (1)
güvenceci garantör (T/e) (1)
güvencelik itimatname (T/e) (1)
güvenç itimat (T/e) (1)
güvenerek istinaden (T/e) (1)
güvenilerek istinaden (T/e) (1)
güvenilir dürüst (T/e) (1); emin (T/e) (1);
emniyetli (T/e) (1); itimatlı (T/e) (1); muteber
(T/e) (1)
güvenilir kişi yediemin (T/e) (1)
güvenirlik itimat (T/e) (1); reliability (İng.) (4, 7)
güvenirlik katsayısı reliability co-efficient
(İng.) (4)
güvenlik asayiş (T/e) (1); emniyet (T/e) (1)
güvenlik alanı margin of security (İng.) (2)
güvenlik yöneticisi emniyet amiri (T/e) (1)
haber kurumu ajans (T/e) (1)
haberleşmek muhabere etmek (T/e) (1)
hafıza Gedächtnis (Alm.) (18); memory (İng.)
(18)
hafif vurgulu light (İng.) (2)
hak ediş istihkak (T/e) (1)
hakemlerarası güvenirlik inter-rater
reliability (İng.) (4)
haktanır adil (T/e) (1)
halk dili langue populaire (Fra.) (17); public
language (İng.) (15)
halk kökenbilimi étymologie populaire (Fra.)
(17, 19); folk etymology (İng.) (19);
Volksetymologie (Alm.) (19)
halk kökenlemesi popular etymology (İng.) (2)
halk oyunu folklor (T/e) (1)
halk tavcısı demagogue (İng.) (16)
halkbilgisi folklor (T/e) (1)
halkoylaması referandum (T/e) (1)
ham puanlar raw scores (İng.) (4)
hareket eylemi verbe d’action (Fra.) (9)
hareketlik allokine (İng.) (2)
harf Buchstabe (Alm.) (11); letter (İng.) (2, 11,
13); lettre (Fra.) (11)
harf altı simgesi cedilla (İng.) (2)
harf çevirisi translit(t)ération (Fra.) (11);
Transliteration (Alm.) (11); transliteration
(İng.) (2, 11)
harfçik allogram (İng.) (2); diacritic (İng.) (7);
diacritic mark (İng.) (2)
238
güvenmek itimat etmek (T/e) (1)
güvenmelik itimatname (T/e) (1); kaparo (T/e)
(1)
güvensizlik itimatsızlık (T/e) (1)
güvey damat (T/e) (1)
güz hazan (T/e) (1)
güzel dilber (T/e) (1); esaslı (T/e) (1)
güzel görünümlü pitoresk (T/e) (1)
güzel koku ıtır (T/e) (1)
güzel yazı calligraphy (İng.) (2)
güzelduyu estetik (T/e) (1)
güzelduyubilim estetik (T/e) (1)
güzelduyucu estetikçi (T/e) (1); estetisyen (T/e)
(1)
güzelduyuculuk estetizm (T/e) (1)
güzelduyusal estetik (T/e) (1)
hata mistake (İng.) (7)
hata dağılımı error variance (İng.) (4)
hatırlanan madde recognition item (İng.) (4)
hatırlatıcı madde recall item (İng.) (4)
hava climate (İng.) (7)
hava akımı kurander (T/e) (1)
hava akış düzeneği air-stream mechanism
(İng.) (2)
hava akış düzeni air stream mechanism (İng.)
(13)
hava almak teneffüs etmek (T/e) (1)
hava düzenleyici air condition (eir kondişin)
(T/e) (1); klima cihazı (T/e) (1)
havaalanı tayyare meydanı (T/e) (1)
havadeğişimi tebdilihava (T/e) (1)
havaölçer aerometre (T/e) (1)
havayuvarı atmosfer (T/e) (1)
hayal Image (Alm.) (18); image (İng.) (18)
haykırış feryat (T/e) (1)
haykırma exclamation (Fra.) (9)
hayvan haberleşme bilimi Zoo semiotics
(İng.) (2)
hayvanbilim zooloji (T/e) (1)
hayvanca hayvani (T/e) (1)
hayvansal hayvani (T/e) (1)
hazır giyim konfeksiyon (T/e) (1)
hazır giyimci konfeksiyoncu (T/e) (1)
hazır sözceler ready-made utterances (İng.)
(2)
hazırcı öğrenme reception learning (İng.) (12)
hazırlanmış sınav Final form (İng.) (4)
hece Silbe (Alm.) (10); syllabe (Fra.) (10);
syllable (İng.) (2, 7, 10, 13)
hece açışı başlangıç syllable onset (İng.) (13)
hece ağırlığı syllable weight (İng.) (13)
hece ağırlıklı ünsüz syllabic consonant (İng.)
(2)
Türkçe Terim ve Sözcükler TTS—Dilbilim
1. Derleme

hece atışı syllabic pulse (İng.) (13) hepsi cemi (T/e) (1)
hece başlangıcı onset (İng.) (2) her biri beheri (T/e) (1)
hece bitişi syllable coda (İng.) (13) her durumda behemehal (T/e) (1)
hece çekirdeği nucleus (İng.) (13); syllable her gün yevmiye (T/e) (1)
peak (İng.) (13) her ne kadar gerçi (T/e) (1)
hece dışı non-syllabic (İng.) (2) her zaman daima (T/e) (1)
hece doruğu peak of prominence (İng.) (2); herhangi bir lalettayin (T/e) (1)
syllabic peak (İng.) (2); syllable core (İng.) (13) hınç garaz (T/e) (1)
hece düğümü syllable node (İng.) (13) hırsızlık sirkat (T/e) (1)
hece düşmesi haplology (İng.) (13) hışırtılaşma assibilation (İng.) (2)
hece kasılması syllabic pulse (İng.) (13) hışırtılı chuintante (Fra.) (8, 11, 19); palatal
hece ortası peak (İng.) (13) fricative (İng.) (11, 19); Zischlaut (Alm.) (11, 19)
hece ölçüsü syllabic meter (İng.) (13) hız sürat (T/e) (1); vites (T/e) (1)
hece sonu coda (İng.) (2) hız kutusu şanjman (T/e) (1); vites kutusu (T/e)
hece süreli ritim syllable-timed rhythm (İng.) (1)
(13) hız sınavı speed test (İng.) (4)
hece süresi syllabic length (İng.) (13) hızlandırma accélération (Fra.) (9)
hece türleri syllable types (İng.) (13) hızlı seri (T/e) (1)
hece ucu öğeler slopes (İng.) (2) hızlı okuma speed reading (İng.) (7)
hece yanı margin (İng.) (13) hızyolu otoban (T/e) (1)
hece yapısı syllable structure (İng.) (13) hiç kuşku yok elbet (T/e) (1); elbette (T/e) (1)
hece yapısı koşulları syllable structure hiçbir zaman katiyen (T/e) (1)
conditions (İng.) (13) hiççi nihilist (T/e) (1)
hece yazı syllabary (İng.) (13) hiççilik nihilizm (T/e) (1)
hece yazım bilgisi syllabography (İng.) (2) hikaye bileşik zaman imperfect (İng.) (2)
hece yazımı syllabary (İng.) (2) hikaye bileşik zamanı pluperfect tense (İng.)
hece yazısı syllabic writing (İng.) (2, 7); (2)
syllabogram (İng.) (2) Hint dilleri Indic linguistics (İng.) (2)
hece yitimi haplology (İng.) (2, 13) Hint-Avrupa Dilbilimi Indo-European
heceleme syllabification (İng.) (2, 5, 7) linguistics (İng.) (2)
hecesel crest of sonority (İng.) (2); syllabic Hint-Avrupa dilleri Indo-European
(İng.) (2) languages (İng.) (7)
hecesel ikileme syllabic reduplication (İng.) hiyerarşi Hierarchie (Alm.) (18); hierarchy (İng.)
(13) (18); Rangordnung (Alm.) (18)
hecesel ünsüz syllabic consonant (İng.) (13) hoppa hafif (T/e) (1); hafifmeşrep (T/e) (1); havai
hedef objective (İng.) (7) (T/e) (1)
hedef dil target language (İng.) (4) hoppalık hafiflik (T/e) (1)
hedef sınav kitlesi target test population hortlak hayalet (T/e) (1)
(İng.) (4) hoşça kal allahaısmarladık (T/e) (1)
hedef yöneltimli goal oriented (İng.) (14) hoşgörü müsamaha (T/e) (1); tolerans (T/e) (1)
hele bahusus (T/e) (1) hoşgörülü müsamahakâr (T/e) (1)
hemen sonra akabinde (T/e) (1) hoşgörür müsamahakâr (T/e) (1)
hep cümle (T/e) (1) hoşgörürlük endüljans (T/e) (1);
hep birlikte cümleten (T/e) (1) müsamahakârlık (T/e) (1)
hep-hiç notlandırma dichotomous scoring hoşlanmak hazzetmek (T/e) (1)
(İng.) (4); dichotomously scored (İng.) (4)

ılgım serap (T/e) (1)

ılımlı itidalli (T/e) (1); mutedil (T/e) (1)
ılımlı düzen ordre mitigé (Fra.) (8)
ılımlılık itidal (T/e) (1)
-ın dışında hariç (T/e) (1)
ırakgörür dürbün (T/e) (1); teleskop (T/e) (1)
ırmak nehir (T/e) (1)
ı sesi schwa (İng.) (2)
ıs sahip (T/e) (1)

239
2. Bölüm: Türkçeden Kaynak Dile

ısı hararet (T/e) (1); suhunet (T/e) (1) consonant (İng.) (2)
ısıdam hamam (T/e) (1) ısmarlama sipariş (T/e) (1)
ısıdenetir termostat (T/e) (1) ıssız tenha (T/e) (1)
ısıl termik (T/e) (1) ışık nur (T/e) (1); şavk (T/e) (1); ziya (T/e) (1)
ısıl-devingenlik thermodynamics (İng.) (16) ışık saçmak şavkımak (T/e) (1)
ısın kalori (T/e) (1) ışıkgözü fotosel (T/e) (1)
ısınölçer kalorimetre (T/e) (1) ışıklı nurani (T/e) (1)
ısısavar (otoda) radyatör (T/e) (1) ışıkölçer fotometre (T/e) (1)
ısıtaç kalorifer (T/e) (1) ışıkyuvarı fotosfer (T/e) (1)
ısıtaççı kaloriferci (T/e) (1) ışıldak projektör (T/e) (1)
ısıtıcı şofben (T/e) (1) ışıma radyasyon (T/e) (1)
ısıtma teshin (T/e) (1) ışın şua (T/e) (1)
ısıtmaç şofben (T/e) (1) ışın demeti şua huzmesi (T/e) (1)
ısıtmak teshin etmek (T/e) (1) ışınetki radyoaktivite (T/e) (1)
ısıyayar radyatör (T/e) (1) ışınetkin radyoaktif (T/e) (1)
ıslıklı Sibilant (Alm.) (11, 19); sibilant (İng.) (11, ışınım radyasyon (T/e) (1)
19); sifflante (Fra.) (8, 11, 19) ışınölçer radyometre (T/e) (1)
ıslıklı ünsüz sibilant (İng.) (2); whistling ışıtaç lamba (T/e) (1)

iç türemeli excrescent (İng.) (2); parasitic (İng.)

iç dahili (T/e) (1); derun (T/e) (1); endo- (T/e) (1);
in- (T/e) (1); inner (İng.) (2); internal (İng.) (2)
iç açıcı ferah (T/e) (1)
iç aralık internal open juncture (İng.) (2)
iç bağlam co-text (İng.) (2)
iç biçim inner form (İng.) (2)
iç bulantısı gaseyan (T/e) (1)
iç büküm internal inflection (İng.) (2)
iç değişim internal change (İng.) (2)
iç dilbilim linguistique interne (Fra.) (17)
iç geçiş internal hiatus (İng.) (2)
iç geri sapım analepse interne (Fra.) (9)
iç gömleği (kadın için) kombinezon (T/e) (1)
iç kapanım inner closure (İng.) (2)
iç konuşma monologue (Fra.) (9)
iç metin co-text (İng.) (2)
iç niteleme internal modification (İng.) (2)
iç ödünçleme internal loan (İng.) (2)
iç ölçütler inner criteria (İng.) (12)
iç patlama Implosion (Alm.) (11, 19)
iç patlamalı Implosiv (Alm.) (11, 19)
iç sayrılıkları dahiliye (T/e) (1)
iç sıkıcı kasvetli (T/e) (1)
iç tutarlılık internal consistency (İng.) (4)
iç tutarlılık güvenirliği internal consistency
reliability (İng.) (4, 7)
iç tutarlılık ölçüleri internal consistency
measures (İng.) (4)
iç türeme épenthèse (Fra.) (9, 11, 19)
(2)
iç uygulanım incidence interne (Fra.) (8)
iç ünlü katımı anaptyxis (İng.) (2)
iç ünlü katımlı anaptyctic (İng.) (2)
iç yeterlilik internal adequacy (İng.) (2)
iç()patlama implosion (Fra.) (11, 19); implosion
(İng.) (11, 19)
iç()patlamalı implosive (Fra.) (11, 19);
implosive (İng.) (2, 11, 19)
iç()ses düşmesi syncope (İng.) (2, 11, 19)
iç()türeme epenthesis (İng.) (2, 11, 19)
içalım import (T/e) (1)
içboşluk simgesi caret (İng.) (2)
içbölge hinterlant (T/e) (1)
içbükey konkav (T/e) (1)
içdizem cadence (Fra.) (8)
içe doğma ilham (T/e) (1)
içe yerleşik tümcecik embedded clause (İng.)
(2)
içe yerleştirme embedding (İng.) (2)
içe yerleştirmek embed (İng.) (2)
içedönüklük introversion (İng.) (7)
içek Infix (Alm.) (11, 19); infix (İng.) (2, 7, 11, 19);
infixé (Fra.) (11, 19)
içekleme infixing (İng.) (2)
içerik content (İng.) (2, 10, 11, 18, 19); contenu
(Fra.) (8, 10, 11, 17, 19); contenuto (İta.) (8);
Inhalt (Alm.) (10, 11, 18, 19); mazmun (T/e) (1);
muhteva (T/e) (1, 11); muhteviyat (T/e) (1)
içerik çizgisi linea del contenuto (İta.) (8)
içerik çözümlemesi analyse du contenu (Fra.)
(11, 17, 19); content analysis (İng.) (4, 11, 19);
Inhaltsanalyse (Alm.) (11, 19)
içerik düzlemi piano del contenuto (İta.) (8)

240
Türkçe Terim ve Sözcükler TTS—Dilbilim
1. Derleme

içerik geçerliği content validity (İng.) (4, 7); içki işret (T/e) (1)
rational validity (İng.) (4) içki bardağı peymane (T/e) (1)
içerik odaklı öğretim content based içkici ayyaş (T/e) (1)
instruction (İng.) (7) içkiler müskirat (T/e) (1)
içerik sözcüğü full word (İng.) (2); open class içkin immanent (Alm.) (11, 19); immanent (Fra.)
word (İng.) (2) (11, 17, 19); immanent (İng.) (11, 19)
içerik temelli öğretim content based içkin özellik inherent property (İng.) (8)
instruction (İng.) (7) içkinlemek embed (İng.) (2)
içerik yoğunluğu course density (İng.) (7) içkinlik Immanenz (Alm.) (11, 19); immanence
içerikbirim sémantème (Fra.) (8) (Fra.) (11, 17, 19); immanence (İng.) (2, 11, 19)
içerikli söz content word (İng.) (2) içlem comprehension (İng.) (19); Intension
içerikli sözcük content word (İng.) (7) (Alm.) (19); intension (Fra.) (19); intension (İng.)
içerim intension (İng.) (2) (19); sense (İng.) (2)
içerleme infial (T/e) (1) içlem ilişkileri sense relations (İng.) (2)
içerme implication (Fra.) (9) içleme insertion (İng.) (2)
içetek jupon (T/e) (1) İçlemleme Yaklaşımı comprehension
içevlilik endogami (T/e) (1) approach (İng.) (12)
içeyerleşik embedded (İng.) (2) içlenmek kahretmek (T/e) (1)
içgeçit tünel (T/e) (1) içli hisli (T/e) (1)
içgönderim endophore (Fra.) (9) içmerkezli yapı endocentric construction
içgücü bakımından moralman (T/e) (1) (İng.) (2)
içgücü bozulmak demoralize olmak (T/e) (1) içöyküsel intradiégétique (Fra.) (9)
içgücü bozumu demoralizasyon (T/e) (1) içöyküsel anlatıcı narrateur intradiégétique
içgücü yitimi demoralizasyon (T/e) (1) (Fra.) (9)
içgücü yönünden moralman (T/e) (1) içözeksel endocentric (İng.) (19);
içgücünü bozmak demoralize etmek (T/e) (1) endocentrique (Fra.) (19); Endozentrisch
(Alm.) (19)
içgücünü yitirmek demoralize etmek (T/e) (1);
içpatlama plosion (İng.) (11, 19)
demoralize olmak (T/e) (1)
içpatlamalı implosion (İng.) (2); plosive (İng.)
içgüç moral (T/e) (1)
(11, 19)
içgüdü sevkıtabii (T/e) (1)
içrek batıni (T/e) (1); mahrem (T/e) (1)
içgüdülü insiyaki (T/e) (1)
içsalgıbilim endokrinoloji (T/e) (1)
içgüdüsel insiyaki (T/e) (1)
içsel dahili (T/e) (1); inhärent (Alm.) (19);
içi esen müsterih (T/e) (1)
inherent (İng.) (19); inhérent (Fra.) (19);
için ait (T/e) (1); bi- (T/e) (1); hakkında (T/e) (1);
intrinsèque (Fra.) (8); lyrique (Fra.) (9)
pro- (T/e) (1)
içsel bağlılık cohesion (İng.) (18); Kohäsion
-için (Lat. önek) pro- (T/e) (1) (Alm.) (18)
içinde dahil (T/e) (1); in- (T/e) (1); intra- (T/e) (1); içsel güdüleme intrinsic motivation (İng.) (7)
zarfında (T/e) (1) içsel olarak manen (T/e) (1)
içinde (Yun. önek) endo- (T/e) (1) içsel öğrenme implicit learning (İng.) (12)
içinde olmak dahil olmak (T/e) (1) içsel özne internal subject (İng.) (5); normal
içindekiler muhteviyat (T/e) (1); münderecat subject (İng.) (5)
(T/e) (1)
içselleştirmek internalize (İng.) (2, Y)
içindelik durumu Inessivus (Alm.) (11, 19);
içses Inlaut (Alm.) (11, 19); internal phoneme
inessif (Fra.) (11, 19); inessive (İng.) (2, 11, 19)
(İng.) (11, 19); phonème intérieur (Fra.) (11, 19)
içine alan şamil (T/e) (1)
içses düşmesi Ausstossung (Alm.) (11, 19);
içine aldırmak teşmil etmek (T/e) (1)
syncope (Fra.) (11, 17, 19); Synkope (Alm.) (11,
içine alma istiap (T/e) (1) 19)
içine almak ihtiva etmek (T/e) (1); şamil içses türemesi épenthèse (Fra.) (17)
olmak (T/e) (1) içsürdürücü müshil (T/e) (1)
içine geçme nüfuz (T/e) (1) içten kalben (T/e) (1)
içine geçmek nüfuz etmek (T/e) (1) içten gelen) kalbi (T/e) (1)
içine sığdırma istiap (T/e) (1) içten yanmalı dizel (T/e) (1)
içini dökme deşarj (T/e) (1) içten yeni kurum internal reconstruction
içini dökmek deşarj olmak (T/e) (1) (İng.) (2)
içişleri dahiliye (T/e) (1) içtenlik samimiyet (T/e) (1)
içit meşrubat (T/e) (1) içtenlikli biçim familiar form (İng.) (2)

241
2. Bölüm: Türkçeden Kaynak Dile
içtüreme Einschub (Alm.) (11, 19); Epenthese
(Alm.) (11, 19)
içtüremeli ünsüz excrescent consonant (İng.)
(2)
içyapı anatomi (T/e) (1)
içyüz mahiyet (T/e) (1)
ideal benlik ideal self (İng.) (14)
ideal konuşan-dinleyen ideal speaker-
hearer (İng.) (7)
iğne enjektör (T/e) (1)
iğne ile sağaltım akupunktur (T/e) (1)
iğne ile vermek enjekte etmek (T/e) (1)
iğne vurma enjeksiyon (T/e) (1)
iğne vurmak enjekte etmek (T/e) (1)
iğne yapma enjeksiyon (T/e) (1)
iğneleme épigramme (Fra.) (9)
iğneleyici biçim meek form (İng.) (2)
iğneli (söz) kinayeli (T/e) (1)
iğrenç galiz (T/e) (1); menfur (T/e) (1); mülevves
(T/e) (1); müstekreh (T/e) (1)
iğrençlik kerahat (T/e) (1)
iğrenme nefret (T/e) (1)
iğrenmek ikrah etmek (T/e) (1); nefret etmek
(T/e) (1)
iki duel (Fra.) (11, 19)
iki (Lat. önek) bi- (T/e) (1)
iki adlı eylemler two place verbs (İng.) (2)
iki değişkelilik diglossia (İng.) (15)
iki değişkenli dil diglossia (İng.) (7)
iki düzeyli yapılanma double articulation
(İng.) (2)
iki ekinlilik biculturalism (İng.) (Y)
iki harf digraph (İng.) (2)
iki heceli disyllabic (İng.) (2)
iki kez (Lat. önek) bi- (T/e) (1)
iki kuyruklu sınama two-tailed test (İng.) (4)
iki kültürlü bicultural (İng.) (7); dinomic (İng.)
(12)
iki kültürlülük biculturalism (İng.) (2, 7)
iki lehçeli bidialect (İng.) (2); bidialectal (İng.)
(7)
iki lehçeli okuryazar biloquial (İng.) (3)
iki lehçelilik bidialectism (İng.) (2, 15)
iki ölçütlü model two-parameter model (İng.)
(4)
iki yanlı bilateral (İng.) (2)
iki yanlı (ikiyanlı) karşıtlık bilateral
opposition (İng.) (2, 11, 19)
iki yarı katsayısı split half coefficient (İng.) (4)
iki yarılı geçerlik split-half reliability (İng.) (4)
iki yüzlü mürai (T/e) (1)
iki yüzlülük mürailik (T/e) (1)
iki-ayaklı hareket bipedal locomotion (İng.)
(16)
ikicil binary (İng.) (2)
ikicilik binarism (İng.) (2, 11, 19); binarisme
(Fra.) (11, 17, 19); Binarismus (Alm.) (11, 19);
dualism (İng.) (2); düalizm (T/e) (1)
242
ikiden seçimli madde binary choice item
(İng.) (4)
ikidilli bilingue (Fra.) (8)
ikidilli (iki dilli) bilingual (İng.) (2, 7, 8, 15)
ikidilli eğitim bilingual education (İng.) (7)
ikidilli okuryazar biliterate (İng.) (3)
ikidilli sözdizim ölçüsü bilingual syntax
measure (İng.) (7)
İki-dilli Yöntem Bilingual Method (İng.) (12);
Dual-Language Method (İng.) (12)
ikidillilik Bilingu(al)ismus (Alm.) (10, 11, 19);
bilinguisme (Fra.) (10, 11, 19); Diglossie (Alm.)
(10, 11, 19); diglossie (Fra.) (10, 11, 19);
Zweisprachigkeit (Alm.) (10, 11, 19);
bilingualism (İng.) (2, 7, 10, 11, 15, 19);
diglossia (İng.) (2, 10, 11, 19)
ikikatlı dubleks (T/e) (1)
ikil bit (İng.) (2); Dual (Alm.) (11, 19); dual (İng.)
(2, 11, 19); Dualis (Alm.) (11); dydic (İng.) (2);
tesniye (T/e) (11)
ikil dönüşlü doubly reflexive (İng.) (5);
reciprocal reflexive (İng.) (5)
ikil dönüşlü gizil co-functional suppression
(İng.) (5); reciprocal suppression (İng.) (5)
ikil ilişki kuramı dualistic theory (İng.) (2)
ikil okumalı sözcük palindrome (İng.) (2)
ikil ünlü diphthong (İng.) (2)
ikilem dilemma (T/e) (1)
ikileme Gemination (Alm.) (19); gemination
(İng.) (19); gémination (Fra.) (19); handiadyoin
(İng.) (2); redoublement (Fra.) (9, 11, 19);
reduplication (İng.) (2, 11, 13, 19);
réduplication (Fra.) (11, 19); Reduplikation
(Alm.) (11, 19); Reduplizierung (Alm.) (11);
Verdoppelung (Alm.) (11, 19)
ikilenme dédoublement (Fra.) (8); Diärese
(Alm.) (11, 19); diérèse (Fra.) (11, 19); dieresis
(İng.) (11, 19)
ikili amphi- (T/e) (1); anfi- (T/e) (1); binaire (Fra.)
(17, 19); binär (Alm.) (19); binary (İng.) (2, 19);
çifte (T/e) (1)
ikili çalışma pair work (İng.) (7, 12)
ikili karşıtlık binäre Opposition (Alm.) (11, 19);
binary opposition (İng.) (2, 11, 19); opposition
binaire (Fra.) (11, 19)
ikili konuşma dialogue (İng.) (2, 7)
ikili olumsuz double negative (İng.) (2)
ikili örüntüleme duality of patterning (İng.) (2)
ikili özellik binary feature (İng.) (2); binary
feature (İng.) (7)
ikili seslem disyllable (Fra.) (9)
ikili ünlü diftong (T/e) (11); Diphthong (Alm.)
(11, 19); diphthong (İng.) (11, 19); diphtongue
(Fra.) (8, 11, 19)
ikili ünlüleşme diftonglaşma (T/e) (11);
Diphthongierung (Alm.) (11, 19);
diphthongisation (İng.) (2, 11, 19);
Türkçe Terim ve Sözcükler TTS—Dilbilim
1. Derleme
diphtongaison (Fra.) (11, 19)
ikili yapı dichotomy (İng.) (2)
ikili yineleme tautologie (Fra.) (9)
ikilik duality (İng.) (2)
ikinci dil second language (İng.) (2)
İkinci Dil Edinimi second language
acquisition (İng.) (4, 7); SLA (İng.) (4, 7)
ikinci dil edinimi sınavı second language
acquisition testing (İng.) (4)
İkinci Dil olarak İngilizce English as a
Second Language (İng.) (3, 7); ESL (İng.) (7)
ikinci dil yeterliliğinin ölçülmesi
measurement of SL proficiency (İng.) (7)
ikinci dilde sınıfiçi dil edinim incelemeleri
classroom studies in SLA (İng.) (7)
ikinci eklemleme deuxième articulation (Fra.)
(11); second articulation (İng.) (2, 11); zweite
Gliederung (Alm.) (11)
ikinci eklemlilik deuxième articulation (Fra.)
(8, 17, 19); second articulation (İng.) (19);
seconde articulation (Fra.) (8); zweite
Gliederung (Alm.) (19)
ikinci eyleyen second actant (Fra.) (8)
ikinci iyelik second possessive (İng.) (2)
ikinci kişi second person (İng.) (2)
ikinci sıradan ad second order nominals
(İng.) (2)
ikinci üstenci taşeron (T/e) (1)
ikincil tali (T/e) (1)
ikincil boğumlama secondary articulation
(İng.) (2)
ikincil değerli sınav low stakes (İng.) (4)
ikincil dil auxiliary language (İng.) (2)
ikincil dizi subset (İng.) (2)
ikincil nedenlilik motivation secondaire (Fra.)
(17)
ikincil özellik secondary feature (İng.) (2)
ikincil tümce minor sentence (İng.) (2)
ikircik tereddüt (T/e) (1)
ikirciklenmek tereddüt etmek (T/e) (1)
ikircimli mütereddit (T/e) (1)
ikisi amphi- (T/e) (1); anfi- (T/e) (1)
ikisi (Lat. önek) ambi- (T/e) (1)
ikiyanlı karşıtlık bilaterale Opposition (Alm.)
(11, 19); opposition bilatérale (Fra.) (8, 11, 19)
ikiyüzlü riyakâr (T/e) (1)
ikiyüzlülük riya (T/e) (1)
ikiz ünsüz consonne géminée (Fra.) (19);
Doppelkonsonant (Alm.) (19); geminate
consonant (İng.) (19)
ikizleme amphibologie (Fra.) (19);
amphibology (İng.) (19); Zweideutigkeit (Alm.)
(19)
ikizleşme doubling (İng.) (13); duplication (İng.)
(13); geminate (İng.) (2); gemination (İng.) (13)
il vilayet (T/e) (1)
ilbay vali (T/e) (1)
243
ilbaylık vilayet (T/e) (1)
ilçe kasaba (T/e) (1); kaza (T/e) (1)
ildeş hemşeri (T/e) (1)
ile bi- (T/e) (1); kon- (T/e) (1)
ile (Lat. önek) con- (T/e) (1)
ile anlatım prolative (İng.) (2)
ile birlikte dahil (T/e) (1)
ilenç beddua (T/e) (1); inkisar (T/e) (1); lanet
(T/e) (1)
ilenme beddua (T/e) (1); inkisar (T/e) (1); lanet
(T/e) (1)
ilenmek beddua etmek (T/e) (1); kahretmek
(T/e) (1)
ileri evre had safha (T/e) (1)
ileri gelenler erkân (T/e) (1); eşraf (T/e) (1)
ileri gelme tevellüt (T/e) (1)
ileri gelmiş mütevellit (T/e) (1)
ileri sürmek iddia etmek (T/e) (1); serdetmek
(T/e) (1)
ilerici terakkiperver (T/e) (1)
ileriye dönük engelleme inhibition (İng.) (7)
ilerleme terakki (T/e) (1)
ilerlemiş (sayrılık) akut (T/e) (1)
ilerletici benzeşim progressive assimilation
(İng.) (2)
ilerletici benzetme lag (İng.) (2)
ilerleyici progressive (İng.) (13)
ilerleyici benzeşme progressive assimilation
(İng.) (2)
ilerleyici uyum progressive harmony (İng.)
(13)
ileterek naklen (T/e) (1)
ileti mesaj (T/e) (Y); message (Fra.) (19);
message (İng.) (2, 19, Y); Nachricht (Alm.) (19)
ileti odaklılık message focus (İng.) (7)
iletim communication (Fra.) (19);
communication (İng.) (19); Kommunikation
(Alm.) (19); nakil (T/e) (1)
iletimli yayın naklen yayın (T/e) (1)
iletişim communication (Fra.) (19);
communication (İng.) (2, 7, 15, 18, Y);
Kommunikation (Alm.) (18, 19);
komünikasyon (T/e) (1)
iletişim budunbetimi ethnography of
communication (İng.) (15)
iletişim dili communicative language (İng.) (4)
iletişim dizgesi communication system (İng.)
(2)
iletişim edimi communicative act (İng.) (15);
communicative competence (İng.) (7)
iletişim edinci communicative competence
(İng.) (4)
iletişim etmeni communicative factor (İng.)
(12)
iletişim işlevi communicative function (İng.)
(2, 15)
iletişim kanalları communication channels
(İng.) (15)
2. Bölüm: Türkçeden Kaynak Dile
iletişim odaklı dil sınavı communicative test
(İng.) (4)
iletişim olayı communicative event (İng.) (15)
iletişim stratejisi communication strategy
(İng.) (7)
iletişim tarzı mode of communication (İng.)
(15)
iletişim yetisi communicative competence
(İng.) (2, 15)
iletişimsel communicative (İng.) (12, 15)
iletişimsel dil öğretimi communicative
language teaching (İng.) (7)
iletişimsel edinç communicative
competence (İng.) (12, Y)
iletişimsel eksilti communicative ellipsis
(İng.) (15)
iletişimsel girişim communicative
interference (İng.) (7)
iletişimsel işlem kümeleri categories of
communicative function (İng.) (7)
iletişimsel işlev communicative function
(İng.) (7, Y)
iletişimsel izlence communicative syllabus
(İng.) (7)
iletişimsel olay communicative event (İng.)
(12)
iletişimsel sınama communicative testing
(İng.) (7)
iletişimsel yaklaşım communicative
approach (İng.) (3, 7)
iletişimsel yöntembilim communicative
methodology (İng.) (7)
iletki minkale (T/e) (1)
iletmeç encoder (İng.) (16)
iletmek nakletmek (T/e) (1)
ilgeç edat (T/e) (1, 11); Nachstellung (Alm.) (10,
11, 19); particle (İng.) (2, 10, 11, 19); particule
(Fra.) (10, 11, 17, 19); Partikel (Alm.) (10, 11, 19);
Postposition (Alm.) (11, 19); postposition (Fra.)
(10, 11, 17, 19); postposition (İng.) (2, 10, 11,
19); Präposition (Alm.) (10, 11, 19); preposition
(İng.) (2, 10, 11, 19); préposition (Fra.) (8, 10,
11, 17, 19); Vorwort (Alm.) (11)
ilgeç öbeği prepositional phrase (İng.) (7)
ilgi alaka (T/e) (1); izafet (T/e) (1)
ilgi adılı nispet zamiri (T/e) (11); pronom
relatif (Fra.) (11, 19); pronoun (İng.) (2); relative
pronoun (İng.) (7, 11, 19); Relativpronomen
(Alm.) (11, 19)
ilgi çekici dikkate şayan (T/e) (1); enteresan
(T/e) (1)
ilgi çekmek sükse yapmak (T/e) (1)
ilgi eylemi linking verb (İng.) (2)
ilgi tümceciği relative clause (İng.) (2)
ilgi yantümcesi relative clause (İng.) (8)
ilgilendirmek alakadar etmek (T/e) (1);
enterese etmek (T/e) (1); taalluk etmek (T/e)
(1)
244
ilgilenmek alakadar olmak (T/e) (1)
ilgili ait (T/e) (1); alakalı (T/e) (1); müteallik (T/e)
(1); taalluk (T/e) (1)
ilgili olmak taalluk etmek (T/e) (1)
ilgililer taallukat (T/e) (1)
ilginç enteresan (T/e) (1); pitoresk (T/e) (1)
ilgisi olmuş methaldar (T/e) (1)
ilgisini çekmek dikkatini çekmek (T/e) (1)
ilgisiz bigâne (T/e) (1); lakayt (T/e) (1)
ilgisizlik lakaydi (T/e) (1)
ilgiye değer dikkate şayan (T/e) (1)
ilişiği bulunmak taalluk etmek (T/e) (1)
ilişiği olmak taalluk etmek (T/e) (1)
ilişim cohesion (İng.) (12)
ilişki alaka (T/e) (1); münasebet (T/e) (1); temas
(T/e) (1)
ilişki çözümlemesi path analysis (İng.) (4)
ilişki dili contact language (İng.) (15)
ilişki işlevi fonction phatique (Fra.) (8, 9, 11,
17, 19); phatic communion (İng.) (7); phatic
function (İng.) (2, 11, 19); phatische Funktion
(Alm.) (11, 19)
ilişki kurmak kontak kurmak (T/e) (1); temasa
geçmek (T/e) (1)
ilişkilendirme Zeugma (Alm.) (19); zeugma
(Fra.) (19); zeugma (İng.) (19); zeugme (Fra.) (19)
ilişkiler ağı systems network (İng.) (12)
ilişkili alakalı (T/e) (1); mensup (T/e) (1);
münasebetli (T/e) (1)
ilişkin dair (T/e) (1); müteallik (T/e) (1)
ilişkinlik aidiyet (T/e) (1); mensubiyet (T/e) (1);
merbutiyet (T/e) (1)
ilişkisel phatic (İng.) (2); relational (İng.) (12)
ilişkisel çatılama relational structuring (İng.)
(5)
İlişkisel Dilbilgisi Relational Grammar (İng.)
(5)
iliştirmek raptetmek (T/e) (1)
ilk initial (İng.) (2)
ilk (Yun. önek) proto- (T/e) (1)
ilk bağlaç pre-coordinator (İng.) (2)
ilk dil first language (İng.) (7)
ilk dil edinimi first language acquisition (İng.)
(7)
ilk hece vurgusu recessive stress (İng.) (2)
ilk işlemci operator (İng.) (7)
ilk oyun prömiyer (T/e) (1)
ilk önce evvela (T/e) (1)
ilk örnek prototip (T/e) (1)
ilk ünlü düşmesi aphoristic (İng.) (2)
ilke maxim (İng.) (2); prensip (T/e) (1); umde
(T/e) (1)
ilkel iptidai (T/e) (1); primitif (T/e) (1)
ilkgirişim insiyatif (T/e) (1)
ilkin evvela (T/e) (1)
ilköğretim düzeyinde yabancı dil FLES (İng.)
(7); foreign languages in the elementary
Türkçe Terim ve Sözcükler TTS—Dilbilim
1. Derleme

school (İng.) (7) incitmek rencide etmek (T/e) (1)

ilkyaz bahar (T/e) (1); ilkbahar (T/e) (1) indirgeç redüktör (T/e) (1)
im işaret (T/e) (1, Y); nişan (T/e) (1) indirgeme irca (T/e) (1); redüksiyon (T/e) (1)
ima implicature (İng.) (12) indirgemeci yazım alpha notation (İng.) (2)
imaj Image (Alm.) (18); image (İng.) (18) indirim ıskonto (T/e) (1); tenzilat (T/e) (1)
imge fiksiyon (T/e) (1); hayal (T/e) (1); Image indirimli tenzilatlı (T/e) (1)
(Alm.) (18); image (Fra.) (9); image (İng.) (18); indirme (ederde) ikram (T/e) (1)
imaj (T/e) (1) indirmek tarh etmek (T/e) (1)
imgelem imagination (Fra.) (9); imajinasyon indirmek (ederde) ikram etmek (T/e) (1)
(T/e) (1) iner çıkar asansör (T/e) (1)
imgeleme tahayyül (T/e) (1) İngilizce Büyük Ünlü Kayması Great English
imgeleştirme imagination (Fra.) (9) Vowel Shift (İng.) (2)
imgesel fiktif (T/e) (1) İngilizce Dil Sınavı Hizmetleri ELTS (İng.) (4);
imrenmek gıpta etmek (T/e) (1) English Language Testing Service (İng.) (4)
imyazar stenograf (T/e) (1) İngilizce edinci competency in English (İng.)
imyazım stenografi (T/e) (1) (4)
imyazımcı stenograf (T/e) (1) İngilizce eğitim yapan okul English medium
in çevresinde (Lat. önek) praeter- (T/e) (1); school (İng.) (7)
preter- (T/e) (1) İngilizce sınav takımı ELBA (İng.) (4); English
-in ile ait (T/e) (1) Language Battery (İng.) (4)
-in tümü bilcümle (T/e) (1) İngilizce yazma sınavı test of written
in üstünde (Lat. önek) ultra- (T/e) (1); ültra- English (İng.) (4); TWE (İng.) (4)
(T/e) (1) İngilizce yerleştirme sınavı English
inan iman (T/e) (1) Placement Test (İng.) (4); EPT (İng.) (4)
inanç itikat (T/e) (1) İngilizce Yeterlik Belgesi Certificate in
inançlı mümin (T/e) (1) English Proficiency (İng.) (4); CPE (İng.) (4)
inandırıcı mukni (T/e) (1) İngilizce yeterlik sertifika sınavı ECPE (İng.)
inandırma ikna (T/e) (1) (4); Examination for the Certificate of
inandırmak ikna etmek (T/e) (1) Proficiency in English (İng.) (4)
inanılır emin (T/e) (1) İngilizce yeterlik sınav takımı English
inanmak emin olmak (T/e) (1); itimat etmek Proficiency Test Battery (İng.) (4); EPTB (İng.)
(T/e) (1) (4)
inanmış kani (T/e) (1) İngilizce‘nin ikinci dil olarak öğretimi TESL
inatçı aksi (T/e) (1) (İng.) (7)
ince antérieur (Fra.) (11, 19); centilmen (T/e) (1); İngilizcenin başka dil konuşurlarına
clear (İng.) (13, Y); ferasetli (T/e) (1); front (İng.) öğretilmesi TESOL (İng.) (7)
(2, 11, 13, 19); front vowel (İng.) (2); kibar (T/e) İngilizcenin yabancı dil olarak öğretimi TEFL
(İng.) (7)
(1); vorder (Alm.) (11, 19); zarif (T/e) (1)
ingin nezle (T/e) (1)
ince çalımlı edalı (T/e) (1)
inginlik deflasyon (T/e) (1)
ince ünlü front vowel (İng.) (13)
inilti dil endophasia (İng.) (2)
incebağırsak yangısı anterit (T/e) (1)
inip-çıkan rise-fall (İng.) (2)
ince-l clear-l (İng.) (13, Y); palatal-l (İng.) (13)
iniş durumu délatif (Fra.) (11, 19); delative
inceleme etüt (T/e) (1); tetkik (T/e) (1)
(İng.) (2, 11, 19); Delativus (Alm.) (11, 19)
incelemek tetkik etmek (T/e) (1)
inişlik (uçaklar için) pist (T/e) (1)
incelik nezaket (T/e) (1); politeness (İng.) (7);
inme felç (T/e) (1); nüzul (T/e) (1); paralizi (T/e) (1)
zarafet (T/e) (1); zariflik (T/e) (1)
inmeli felçli (T/e) (1); mefluç (T/e) (1); paralitik
incelikle kibarca (T/e) (1); nezaketen (T/e) (1) (T/e) (1)
incelikli kibar (T/e) (1) insanbilim anthropology (İng.) (12)
incelikli anlatım biçimleri honorifics (İng.) (3, insanbilimsel dilbilim anthropological
15)
linguistics (İng.) (2, 7); linguistic
incelikli biçim polite form (İng.) (2)
anthropology (İng.) (2)
incelikli düzenek elaborated code (İng.) (2)
insancı hümanist (T/e) (1)
inceltici tiner (T/e) (1)
insancıl humanistic (İng.) (12, Y); hümanist
inceltme-uzatma vurgusu circumflex accent (T/e) (1)
(İng.) (2)
insancıl eğitim humanistic education (İng.) (Y)
inceyağ rafine (T/e) (1)
insancıl yaklaşım humanistic approach (İng.)
incinmiş rencide (T/e) (1) (7, 12, Y)

245
2. Bölüm: Türkçeden Kaynak Dile
insancıllık humanism (İng.) (2, 7, Y)
insanımsı hominid (İng.) (16)
insanlar arasında ilişki kurma socializing
(İng.) (12)
insansı homo (İng.) (16)
ipucu cue (İng.) (4, 7); delil (T/e) (1); emare (T/e)
(1); karine (T/e) (1)
ipucu verme cue (İng.) (12)
irdeleme mütalaa (T/e) (1); tetebbu (T/e) (1)
irdelemek tetebbu etmek (T/e) (1)
iri cesametli (T/e) (1); müşekkel (T/e) (1)
iri yapılı cüsseli (T/e) (1)
irilik cesamet (T/e) (1)
irin cerahat (T/e) (1)
irinlenme apse (T/e) (1)
irinlenmek apse yapmak (T/e) (1);
ufunetlenmek (T/e) (1)
iriyarı cüsseli (T/e) (1)
ise şayet (T/e) (1)
ise de gerçi (T/e) (1)
İslam gizemciliği tasavvuf (T/e) (1)
isteğe bağlı ihtiyari (T/e) (1)
isteğince keyfi (T/e) (1)
istek arzu (T/e) (1); heves (T/e) (1); kasıt (T/e) (1);
maksat (T/e) (1); merak (T/e) (1); murat (T/e) (1);
proffer (İng.) (12); rağbet (T/e) (1); şevk (T/e) (1)
istek duymak heveslenmek (T/e) (1)
istek göstermek rağbet etmek (T/e) (1)
istek kâğıdı talepname (T/e) (1)
istek kipi hortatory (İng.) (2); iltizami siyga
(T/e) (11); optatif (Fra.) (11, 19); Optativ (Alm.)
(11, 19); optative (İng.) (11, 19); optative
mood (İng.) (2); subjunctive mood (İng.) (2)
isteklendirim teşvik (T/e) (1)
isteklendirmek teşvik etmek (T/e) (1)
istekli hevesli (T/e) (1); talip (T/e) (1); teşne (T/e)
(1)
istekli (bir şeye) meraklı (T/e) (1)
istem irade (T/e) (1); talep (T/e) (1); volition (İng.)
(2)
istem belgesi talepname (T/e) (1)
istemde bulunmak talep etmek (T/e) (1)
isteme soliciting (İng.) (12)
isteme kipi inşai siyga (T/e) (11); Konjunktiv
(Alm.) (11, 19); subjonctif (Fra.) (8, 11, 19);
subjunctive (İng.) (7, 11, 19); Subjunktiv (Alm.)
(11, 19)
istemek arzu etmek (T/e) (1); talep etmek (T/e)
(1); talip olmak (T/e) (1)
istemeksizin gayri ihtiyari (T/e) (1)
istemelik talepname (T/e) (1)
istememek refüze etmek (T/e) (1)
istemeyerek kazaen (T/e) (1); kazara (T/e) (1)
istemli iradi (T/e) (1)
istemli değişke variante facultative (Fra.) (8)
istenç irade (T/e) (1)
istençdışı gayri iradi (T/e) (1)
246
istençsel iradi (T/e) (1)
istençsiz gayri iradi (T/e) (1)
istendik davranış terminal behaviour (İng.) (4)
ister velev (T/e) (1)
ister istemez çaresiz (T/e) (1); çarnaçar (T/e) (1)
isterse velev (T/e) (1)
isteyen talip (T/e) (1)
isteyerek kasıtlı (T/e) (1); kasten (T/e) (1); kasti
(T/e) (1)
iş action (İng.) (2); hizmet (T/e) (1); husus (T/e)
(1); maslahat (T/e) (1); meslek (T/e) (1)
iş başarı belgesi bonservis (T/e) (1)
iş geçiştirme idareimaslahat (T/e) (1)
iş göremez atıl (T/e) (1)
iş görme waystage (İng.) (12)
iş güç meşgale (T/e) (1); meşguliyet (T/e) (1)
iş odası büro (T/e) (1)
iş yapımı icraat (T/e) (1)
işaret dili gesture (İng.) (2)
işbırakımcı grevci (T/e) (1)
işbırakımı grev (T/e) (1)
işbilim ergonomi (T/e) (1)
işbirliği teşriki mesai (T/e) (1)
işbirliği ilkesi cooperative principle (İng.) (2, 7)
işbirlikçi komprador (T/e) (1)
işbirlikçiler şürekâ (T/e) (1)
işçi ırgat (T/e) (1); rençper (T/e) (1)
işe yaramaz atıl (T/e) (1)
işevi büro (T/e) (1)
işgörmezlik nedeniyle malulen (T/e) (1)
işgüder maslahatgüzar (T/e) (1)
işin sonu encam (T/e) (1)
işitim imgesi image acoustique (Fra.) (8, 17)
işitimbilim acoustics (İng.) (2)
işitimsel acoustic (İng.) (2)
işitimsel özellikler acoustic features (İng.) (2)
işitimsel sesbilgisi acoustic phonetics (İng.)
(2, 7); auditory phonetics (İng.) (7);
psychophonetics (İng.) (2)
işitimsel süzgeç acoustic filtering (İng.) (7)
İşitse-Görsel audio-visual (İng.) (12)
işitsel algılama auditory perception (İng.) (7)
işitsel araç audiovisual aid (İng.) (7)
işitsel özellik acoustic property (İng.) (8)
işitsel yöntem audiovisual method (İng.) (7)
İşitsel-Dilsel audio-lingual (İng.) (12, Y)
İşitsel-Dilsel Yöntem audiolingual method
(İng.) (Y)
işkapatımı lokavt (T/e) (1)
işkil şüphe (T/e) (1); vesvese (T/e) (1)
işkilli müvesvis (T/e) (1); vesveseli (T/e) (1)
işlek cevval (T/e) (1); productive (İng.) (2)
işlek olmayan unproductive (İng.) (2)
işlem algorithm (İng.) (18); Algorithma (Alm.)
(18); ameliye (T/e) (1); muamele (T/e) (1);
operasyon (T/e) (1); procedure (İng.) (2);
technique (İng.) (12); transaction (İng.) (12)
Türkçe Terim ve Sözcükler TTS—Dilbilim
1. Derleme
işlem süreci algorithm (İng.) (2)
işlemce ameliyat (T/e) (1)
işlemce (ameliyat) operasyon (T/e) (1)
işlemci izlence procedural syllabus (İng.) (7)
işlemci yaklaşım procedural approach (İng.)
(2)
işleme brode (T/e) (1); imal (T/e) (1)
işlemek tesir etmek (T/e) (1)
işlemleme reporting (İng.) (4)
işlemlenmiş puan reported score (İng.) (4)
işlemlenmiş sonuç converted score (İng.) (4)
işlemler muamelat (T/e) (1)
işlemsel opératoire (Fra.) (17)
işlemsel izlence procedural syllabus (İng.) (12)
işlemsel süreç algorithm (İng.) (11, 19);
algorithme (Fra.) (11, 19); Algorithmus (Alm.)
(11, 19)
işlemsel zaman temps opératif (Fra.) (8)
işlenge nakış (T/e) (1)
işlenmemiş bakir (T/e) (1); ham (T/e) (1)
işlenmemiş özdek hammadde (T/e) (1)
işlenmiş dil elaborated code (İng.) (12, Y)
işler umur (T/e) (1)
işletmen (uygulayım) operatör (T/e) (1)
işlev fonction (Fra.) (8, 10, 11, 17, 19);
fonksiyon (T/e) (1, Y); function (İng.) (2, 8, 10,
11, 12, 15, 18, 19); Funktion (Alm.) (10, 11, 18,
19)
işlev / biçim emic/etic (İng.) (2)
işlev değişimi transmutation (İng.) (2)
işlev izleyen function marker (İng.) (5)
işlev yitimi apraksi (T/e) (1)
işlevsel fonctionnel (Fra.) (10, 11, 17, 19);
functional (İng.) (2, 10, 11, 19); funktional
(Alm.) (10, 11, 19); funktionell (Alm.) (10, 11, 19)
işlevsel ağırlık functional load (İng.) (2)
işlevsel çekim functional paradigm (İng.) (12)
işlevsel değişim functional change (İng.) (2)
işlevsel değişke functional variety (İng.) (15);
lect (İng.) (15)
işlevsel dilbilim functional linguistics (İng.) (2,
7, 11, 19); funktionelle Linguistik (Alm.) (11,
19); linguistique fonctionnelle (Fra.) (8, 11, 17,
19)
işlevsel izlence functional syllabus (İng.) (2, 7)
işlevsel küme functional category (İng.) (2)
işlevsel sözcük function word (İng.) (7)
işlevsel tümce yaklaşımı functional sentence
perspective (FSP) (İng.) (2)
işlevsel verim rendement fonctionnel (Fra.) (8)
işlevselci fonctionnaliste (Fra.) (11, 19);
functionalist (İng.) (11, 19); Funktionalist
(Alm.) (11, 19)
işlevselcilik fonctionnalisme (Fra.) (10, 11, 17,
19); functionalism (İng.) (2, 7, 10, 11, 19);
Funktionalismus (Alm.) (10, 11, 19)
işlevsel-kavramsal functional-notional (İng.)
247
(3, 12)
işleyim endüstri (T/e) (1)
işleyimsel endüstriyel (T/e) (1)
işleyiş fonctionnement (Fra.) (8, 17)
işlik atölye (T/e) (1)
işsel ergative (İng.) (13)
işsiz avare (T/e) (1)
işten alıkoymak (birini) işgal etmek (T/e) (1)
işteş co-functional (İng.) (5); reciprocal (İng.) (2,
5)
işteş adıl reciprocal pronoun (İng.) (7)
işteş çatı moyen réciproque (Fra.) (11, 19);
müşareket (T/e) (11); reciprocal middle (İng.)
(11, 19); reziprokes Medium (Alm.) (11, 19)
işteş eylem müşareket fiili (T/e) (11);
reciprocal verb (İng.) (2, 7, 11, 19); reziprokes
Verb (Alm.) (11, 19); verbe réciproque (Fra.)
(11, 19)
işteşlik co-operative function (İng.) (5)
işveren patron (T/e) (1)
işyeri ofis (T/e) (1)
itreşimsizleşme Verlust der Stimmhaftigkeit
(Alm.) (11, 19)
ivecen aceleci (T/e) (1); acul (T/e) (1)
ivedi abrupt (İng.) (2); acele (T/e) (1); acil (T/e)
(1); müstacel (T/e) (1)
ivedi bırakma abrupt release (İng.) (2)
ivedileştirmek tacil etmek (T/e) (1)
ivedilik acele (T/e) (1); müstaceliyet (T/e) (1)
ivedilikle acele (T/e) (1); acilen (T/e) (1);
alelacele (T/e) (1)
ivmek acele etmek (T/e) (1)
iye malik (T/e) (1); sahip (T/e) (1)
iyelik mülkiyet (T/e) (1); possessive (İng.) (2);
possessive suffix (İng.) (7)
iyelik belirtkesi apostrophy (İng.) (2)
iyelik durumu genitive case (İng.) (7);
possessive case (İng.) (2)
iyelik eki aidiyet lahikası (T/e) (11); mülkiyet
lahikası (T/e) (11); possessive suffix (İng.) (11,
19); Possessivsuffix (Alm.) (11, 19); suffixe
possessif (Fra.) (11, 19)
iyelik öğesi aidiyet (T/e) (1); mülkiyet (T/e) (11);
possessif (Fra.) (11, 19); Possessiv (Alm.) (11,
19); possessive (İng.) (11, 19)
iyi âlâ (T/e) (1)
iyi (Yun. önek) bene- (T/e) (1); eu- (T/e) (1); ö-
(T/e) (1)
iyi çalıştı belgesi referans (T/e) (1)
iyi dilek hayırdua (T/e) (1); hüsnüniyet (T/e) (1)
iyi dilekte bulunmak hayırdua etmek (T/e) (1)
iyi durum belgesi hüsnühal kâğıdı (T/e) (1)
iyi iş belgesi bonservis (T/e) (1)
iyi konuşan natuk (T/e) (1)
iyice bihakkın (T/e) (1)
iyice bilmek emin olmak (T/e) (1)
iyilenme amelioration (İng.) (2); melioration
2. Bölüm: Türkçeden Kaynak Dile

(İng.) (2) (Fra.) (9)

iyileşme şifa (T/e) (1) izlem takip (T/e) (1)
iyileşmek şifa bulmak (T/e) (1) izlemci dedektif (T/e) (1); takipçi (T/e) (1)
iyileştirme tedavi (T/e) (1) izlemcilik dedektiflik (T/e) (1); takipçilik (T/e) (1)
iyileştirmeler ıslahat (T/e) (1) izleme marking (İng.) (5); takip (T/e) (1)
iyilik hayır (T/e) (1); lütuf (T/e) (1); nimet (T/e) (1) izleme sınavı formative test (İng.) (4, 7)
iyilikbilmez nankör (T/e) (1) izlemek seyretmek (T/e) (1); takip etmek (T/e)
iyiliksever bonkör (T/e) (1) (1)
iyilikseverlik mürüvvet (T/e) (1) izlemsel değerlendirme formative
iyimser nikbin (T/e) (1); optimist (T/e) (1) evaluation (İng.) (7)
iyimserlik nikbinlik (T/e) (1); optimizm (T/e) (1) izlence curriculum (İng.) (4, 7); program (T/e)
iz alamet (T/e) (1); emare (T/e) (1); nişan (T/e) (1) (1); syllabus (İng.) (12, Y)
iz düşüm projeksiyon (T/e) (1) izlence değerlendirmesi programme
iz kuramı trace theory (İng.) (12) evaluation (İng.) (4)
izdem tema (T/e) (1) izlence deseni syllabus design (İng.) (7)
izdeş mürit (T/e) (1) izlence geliştirmesi curriculum development
(İng.) (7)
izdüşüm projection (İng.) (12)
izdüşüm kuralları projective rules (İng.) (19); izlence sınaması evaluation of curricula (İng.)
(7)
Projektionsregeln (Alm.) (19); règles de
izlenceler syllabuses (İng.) (7)
projection (Fra.) (19)
izlenen öge marked suppressive argument
izge spectrum (İng.) (13) (İng.) (5)
izge yazı spect(r)ogram (İng.) (13) izlenim intiba (T/e) (1)
izlek syllabus (İng.) (4); theme (İng.) (2, 5, 13, izlenimci empresyonist (T/e) (1)
12); thème (Fra.) (9) izlenimcilik empresyonizm (T/e) (1)
izlekçilik thématique (Fra.) (9) izlenimsel değerlendirme impressionistic
izleksel thematic (İng.) (12) assessment (İng.) (4)
izleksel düzey niveau thématique (Fra.) (9) izleyici seyirci (T/e) (1)
izleksel gelişme progression thématique

Japon hece yazısı Kana (İng.) (2)

Japonca yabancı sözcük çevriyazısı
katakana (İng.) (2)
jest gesture (İng.) (12)

kabartma rölyef (T/e) (1)

kabul edilebilirlik acceptabilité (Fra.) (9)
kabul edilemez non-acceptable (İng.) (12);
unacceptable (İng.) (2, 7)
kabuledilirlik (kabul edilirlik) acceptability
(İng.) (2, 7, 15)
kaçak firari (T/e) (1)
k sesli dil centum language (İng.) (2) kaçınılmaz mübrem (T/e) (1); zaruri (T/e) (1)
kaba galiz (T/e) (1); nezaketsiz (T/e) (1); vulgar kaçınmak imtina etmek (T/e) (1)
(İng.) (2)
kaçış firar (T/e) (1)
kaba düzenek restricted code (İng.) (2) kaçma firar (T/e) (1)
kaba kullanım vulgarism (İng.) (2) kadın oyuncu aktris (T/e) (1)
kabalık huşunet (T/e) (1); nezaketsizlik (T/e) (1) kadın sayrılıkları nisaiye (T/e) (1)
kabarık bombeli (T/e) (1) kadın sayrılıkları uzmanı nisaiyeci (T/e) (1)
kabarıklık bombe (T/e) (1) kadın) afet (T/e) (1)
kabarma met (T/e) (1) kadınsı efemine (T/e) (1)
kabarma alçalma meddücezir (T/e) (1)

248
Türkçe Terim ve Sözcükler TTS—Dilbilim
1. Derleme
kafadarlar avane (T/e) (1)
kafatutan serkeş (T/e) (1)
kâğıt para çıkarma emisyon (T/e) (1)
kakışma cacophonie (Fra.) (11, 19); cacophony
(İng.) (11, 19); Kakophonie (Alm.) (11, 19);
tenafür (T/e) (11)
kalan baki (T/e) (1); mütebaki (T/e) (1)
kalanca bakiye (T/e) (1)
kaldıraç manivela (T/e) (1)
kaldırıcı kriko (T/e) (1)
kaldırılan (varlığı) mülga (T/e) (1)
kaldırılmak lağvolmak (T/e) (1)
kaldırım trotuar (T/e) (1)
kaldırmaç forklift (T/e) (1)
kaldırmak feshetmek (T/e) (1); lağvetmek (T/e)
(1); tahammül etmek (T/e) (1)
kalem kavgasına yatkın polémique (Fra.) (9)
kalem oynatma tahrif (T/e) (1); tahrifat (T/e) (1)
kalem oynatmak tahrif etmek (T/e) (1)
kalem tartışması polemik (T/e) (1)
kalıcılık görünüşü permissive aspect (İng.) (2)
kalık tapon (T/e) (1)
kalım beka (T/e) (1)
kalımlı payidar (T/e) (1); zevalsiz (T/e) (1)
kalımlı ölümsüz baki (T/e) (1)
kalın back (İng.) (2, 11, 13, 19); hinter (Alm.) (11,
19); postérieur (Fra.) (11, 19); velarized (İng.)
(13)
kalın ünlü low vowel (İng.) (2)
kalın-l velar-l (İng.) (13)
kalınlaşma backing (İng.) (2)
kalıntı bakaya (T/e) (1)
kalıp alıştırması pattern practice (İng.) (7)
kalıp söz routine (İng.) (3)
kalıplaşmış klişe (T/e) (1)
kalıplı diller analogical languages (İng.) (11,
19); analogische Sprachen (Alm.) (11, 19);
langues analogues (Fra.) (11, 19)
kalıt miras (T/e) (1)
kalıt almak tevarüs etmek (T/e) (1)
kalıt bırakan muris (T/e) (1)
kalıtçı muris (T/e) (1); varis (T/e) (1)
kalıtım irs (T/e) (1); irsiyet (T/e) (1); veraset (T/e)
(1)
kalıtımsal genealogical (İng.) (2); genetic (İng.)
(2, 18); genetisch (Alm.) (18); irsi (T/e) (1)
kalıtımsal sınıflama genealogical
classification (İng.) (2)
kalkışmak teşebbüs etmek (T/e) (1)
kalkış-varış (çizelgesi) tarife (T/e) (1)
kalma durumu locatif (Fra.) (11, 19); locative
(İng.) (2, 11, 19); locative case (İng.) (7); Lokalis
(Alm.) (11); Lokativ (Alm.) (11, 19); mefulünfih
(T/e) (11)
kalmak ikamet etmek (T/e) (1)
kalmak (kendisine) tevarüs etmek (T/e) (1)
kamu amme (T/e) (1); umum (T/e) (1)
249
kamu soruncası amme davası (T/e) (1)
kamu türesi amme hukuku (T/e) (1)
kamu yönetimi amme idaresi (T/e) (1)
kamulaştırma istimlak (T/e) (1)
kamulaştırmak istimlak etmek (T/e) (1)
kamuoyu efkârıumumiye (T/e) (1)
kamutanrıcı panteist (T/e) (1)
kamutanrıcılık panteizm (T/e) (1)
kan basıncı tansiyon (T/e) (1)
kan basıncı yüksekliği hipertansiyon (T/e) (1)
kan dökücü hunhar (T/e) (1)
kana susamış hunhar (T/e) (1)
kanal channel (İng.) (7); Media (Alm.) (18);
medium (İng.) (18)
kanat cenah (T/e) (1)
kanca agraf (T/e) (1)
kandaş hısım (T/e) (1)
kandırma ikna (T/e) (1)
kandırmaca blöf (T/e) (1)
kandırmaca yapmak blöf yapmak (T/e) (1)
kandırmak ikna etmek (T/e) (1)
kanepe bank (T/e) (1)
kanı kanaat (T/e) (1)
kanık kanaatkâr (T/e) (1)
kanırtmaç levye (T/e) (1)
kanıt delil (T/e) (1); ispat (T/e) (1)
kanıtlama argument (Fra.) (9)
kanıtlamak ispat etmek (T/e) (1)
kanıtlanmış attested (İng.) (2)
kanıtlayıcı argumentatif (Fra.) (9)
kanıtlı biçim attested form (İng.) (2)
kanlı sürgün dizanteri (T/e) (1)
kanmış kani (T/e) (1)
kansız anemik (T/e) (1)
kansızlık anemi (T/e) (1)
kap konteynir (T/e) (1); mahfaza (T/e) (1)
kapaç supap (T/e) (1)
kapalı close (İng.) (2, 11, 13, 19); closed (İng.)
(11, 19); fermé (Fra.) (8, 11, 17, 19);
geschlossen (Alm.) (11, 19)
kapalı dizi closed set (İng.) (2, 7)
kapalı döngü vicious circle (İng.) (16)
kapalı hece closed syllable (İng.) (13)
kapalı küme closed class (İng.) (2, 7)
kapalı sekilik kapalı tribün (T/e) (1)
kapalı uyak rime masculin (Fra.) (9)
kapalı ünlü closed vowel (İng.) (2)
kapalılık closure (İng.) (11, 19); fermeture (Fra.)
(11, 19); Schliessung (Alm.) (11, 19);
Verschluss (Alm.) (11, 19)
kapanıklık closure (İng.) (2)
kapanma closure (İng.) (11, 19); Schliessung
(Alm.) (11, 19)
kapanma fermeture (Fra.) (11, 19)
kapantı occlusion (Fra.) (11, 19); retention (İng.)
(11, 19); stop (İng.) (11, 19); Verschluss (Alm.)
(11, 19)
2. Bölüm: Türkçeden Kaynak Dile
kapantılı explosion (İng.) (2); occlusif (Fra.) (8);
occlusive (Fra.) (11, 17, 19); occlusive (İng.) (2,
11, 19); stop (İng.) (2, 7, 11, 19);
Verschlusslaut (Alm.) (11, 19);
Vollverschlusslaut (Alm.) (11, 19)
kapatıcı ünsüz closing consonant (İng.) (13)
kapatılan mülga (T/e) (1)
kapatma metres (T/e) (1)
kapayıcı fermuar (T/e) (1)
kapı bap (T/e) (1)
kapılanmak intisap etmek (T/e) (1)
kapılgı kapris (T/e) (1)
kapılgın kaprisli (T/e) (1)
kaplam Extension (Alm.) (19); extension (Fra.)
(19); extension (İng.) (2, 19)
kaplama istila (T/e) (1); işgal (T/e) (1)
kaplamak istila etmek (T/e) (1)
kaplaşma konteynerizasyon (T/e) (1)
kaplaştırma konteynerizasyon (T/e) (1)
kapmak gasbetmek (T/e) (1)
kapsam inclusion (İng.) (2); muhteva (T/e) (1);
scope (İng.) (4); şümul (T/e) (1)
kapsama ihtiva (T/e) (1); tazammun (T/e) (1)
kapsamak havi olmak (T/e) (1); ihtiva etmek
(T/e) (1); şamil olmak (T/e) (1)
kapsamlayış syndoche (İng.) (2); synecdoche
(İng.) (11, 19); synecdoque (Fra.) (9, 11);
Synekdoche (Alm.) (11, 19); zikr-i cüz irade-i
kül (T/e) (11); zikr-i kül irade-i cüz (T/e) (11)
kapsamlı inclusive (İng.) (2, 7)
kapsamlı yanlış global error (İng.) (3, 7)
kapsamlılık exhaustiveness (İng.) (2)
kapsatmak teşmil etmek (T/e) (1)
kapsayan şamil (T/e) (1)
kapsayıcı terim generic term (İng.) (2)
kara siyah (T/e) (1)
kara (resimde) negatif (T/e) (1)
kara çalma bühtan (T/e) (1); iftira (T/e) (1)
kara çalmak iftira etmek (T/e) (1)
karabasan kâbus (T/e) (1)
karaç karbüratör (T/e) (1)
karaçalan müfteri (T/e) (1)
karaçalıcı müfteri (T/e) (1)
karadamga şaibe (T/e) (1)
karadamgalı şaibeli (T/e) (1)
karagünlü bahtsız (T/e) (1)
karakabarcık şarbon (T/e) (1)
karakaygı malihulya (T/e) (1); melankoli (T/e)
(1)
karakış zemheri (T/e) (1)
karakol devriye (T/e) (1)
karakuşku zan (T/e) (1)
karalama müsvedde (T/e) (1)
karaltı siluet (T/e) (1)
karamsar bedbin (T/e) (1); pesimist (T/e) (1)
karamsarlık bedbinlik (T/e) (1); pesimizm (T/e)
250
(1); yeis (T/e) (1)
karanlık zulmet (T/e) (1)
karanlıkçı obskürantist (T/e) (1)
karanlıkçılık obskürantizm (T/e) (1)
karar bildiren verdictive (İng.) (12)
karar işlemi decision procedure (İng.) (2)
karar kılmak takarrür etmek (T/e) (1)
kararlaşma takarrür (T/e) (1)
kararlaşmak takarrür etmek (T/e) (1)
kararlılık istikrar (T/e) (1)
kararsızlık tereddüt (T/e) (1)
karayazılı bahtsız (T/e) (1)
karayıkım felaket (T/e) (1)
kardeş dil descendant language (İng.) (2);
sister language (İng.) (2)
kargaşa anarşi (T/e) (1); kaos (T/e) (1)
kargaşacı anarşist (T/e) (1)
kargaşacılık anarchy (İng.) (16); anarşizm (T/e)
(1)
kargaşalı anarşik (T/e) (1)
kargaşalık fesat (T/e) (1); ihtilal (T/e) (1)
kargı mızrak (T/e) (1)
kargıma lanetleme (T/e) (1)
kargımak lanet etmek (T/e) (1); telin etmek
(T/e) (1)
kargış beddua (T/e) (1); lanet (T/e) (1)
kargışlama lanetleme (T/e) (1)
kargışlamak lanet etmek (T/e) (1)
kargışlanmış melun (T/e) (1)
kargışlı lanetli (T/e) (1)
karı zevce (T/e) (1)
karınzarı periton (T/e) (1)
karınzarı yangısı peritonit (T/e) (1)
karışık girift (T/e) (1); komplike (T/e) (1)
karışıklık fesat (T/e) (1); fitne (T/e) (1); iltibas
(T/e) (1)
karışım Amalgam (Alm.) (19); amalgam (İng.)
(2, 11, 19); amalgame (Fra.) (11, 17, 19);
Verquickung (Alm.) (11); Verschmelzung
(Alm.) (19)
karışma müdahale (T/e) (1)
karışma (sayrılık için) ihtilat (T/e) (1)
karışmak dahil olmak (T/e) (1); müdahale
etmek (T/e) (1)
karışmalı interface (İng.) (7)
karışmalı tutum interface position (İng.) (7)
karışmasız noninterface (İng.) (7)
karışmasız tutum noninterface position (İng.)
(7)
karışmış (bir işe) methaldar (T/e) (1)
karışmış olmak (bir işe) dahil olmak (T/e) (1)
karıştırıcı fesat (T/e) (1)
karıştırıcılık nifak (T/e) (1)
karıştırılma iltibas (T/e) (1)
karma mixed (İng.) (2); muhtelit (T/e) (1)
karma dil langue mère (Fra.) (19);
Mischsprache (Alm.) (19); mixed language
Türkçe Terim ve Sözcükler TTS—Dilbilim
1. Derleme
(İng.) (2, 19); pidgin (İng.) (2, 7, 12)
karma diller langues mixtes (Fra.) (11);
Mischsprachen (Alm.) (11); mixed languages
(İng.) (11); pidgin (İng.) (11)
karma ikidillilik compound bilingualism (İng.)
(7)
karmacılık spoonerism (İng.) (2)
karmaç mikser (T/e) (1)
karmakarışık hercümerç (T/e) (1)
karmalaşma pidginization (pidginisation)
(İng.) (7)
karmalaşmak pidginize (İng.) (2, 15)
karmaşa kompleks (T/e) (1)
karmaşık complex (İng.) (2); kompleks (T/e) (1)
karmaşık biçim complex form (İng.) (8)
karmaşık eksen axe du complexe (Fra.) (9)
karmaşık parça complex segment (İng.) (2)
karmaşık simge complex symbol (İng.) (2)
karmaşık tümce complex sentence (İng.) (2, 7)
karşı a- (T/e) (1); aleyh (T/e) (1); anti- (T/e) (1);
contra (İng.) (12); counter (İng.) (2); kontra-
(T/e) (1); muhalif (T/e) (1); mukabil (T/e) (1);
para- (T/e) (1); zıt (T/e) (1)
karşı (Lat. önek) contra- (T/e) (1)
karşı anlakçılık anti(-)mentalism (İng.) (2, 19)
karşı çıkış itiraz (T/e) (1)
karşı çıkmak itiraz etmek (T/e) (1)
karşı duran aleyhtar (T/e) (1)
karşı gelme isyan (T/e) (1)
karşı görüşlü aleyhtar (T/e) (1)
karşı koyan anti- (T/e) (1)
karşı olmak aleyhinde olmak (T/e) (1)
karşı oy aleyhte rey (T/e) (1)
karşı örnek counter example (İng.) (2)
karşı tez antithesis (İng.) (2)
karşıanlıkçı mechanist (İng.) (8)
karşıanlıkçılık anti(-)mentalism (İng.) (11);
antimentalisme (Fra.) (11, 17, 19);
Antimentalismus (Alm.) (11, 19)
karşıçıkan Opponent (Alm.) (11); opponent
(İng.) (11); opposant (Fra.) (11)
karşılama istikbal (T/e) (1); mukabele (T/e) (1);
resepsiyon (T/e) (1); satisfy (İng.) (12); tekabül
(T/e) (1); telafi (T/e) (1)
karşılamak tazmin etmek (T/e) (1); tekabül
etmek (T/e) (1); telafi etmek (T/e) (1)
karşılaşmak maruz kalmak (T/e) (1); tesadüf
etmek (T/e) (1)
karşılaştırılabilir kabili kıyas (T/e) (1)
karşılaştırma comparaison (Fra.) (9, 10, 11, 17,
19); comparison (İng.) (10, 11, 19); degree
(İng.) (19); kıyas (T/e) (1, Y); Komparation (Alm.)
(10, 11, 19); mukayese (T/e) (1, 11, Y);
Vergleich (Alm.) (19)
karşılaştırmacı comparatist (İng.) (10);
comparatiste (Fra.) (10, 11, 19); comparative
linguist (İng.) (11, 19); comparativist (İng.) (10);
251
Komparatist (Alm.) (10, 11, 19); Komparativist
(Alm.) (10)
karşılaştırmacı comparativiste (Fra.) (11, 19)
karşılaştırmacılık comparatisme (Fra.) (11, 19);
comparativism (İng.) (11, 19); Komparatistik
(Alm.) (11, 19)
karşılaştırmak kıyaslamak (T/e) (1)
karşılaştırmalı comparatif (Fra.) (10, 11, 19);
comparative (İng.) (2, 10, 11, 19); comparé
(Fra.) (10, 11, 19); komparativ (Alm.) (10, 11,
19); mukayeseli (T/e) (1, 11, Y)
karşılaştırmalı betikbilim philologie
comparée (Fra.) (17)
karşılaştırmalı biçembilgisi comparative
stylistics (İng.) (2)
karşılaştırmalı dilbilgisi comparative
grammar (İng.) (2, 19); grammaire comparée
(Fra.) (17, 19); mukayeseli gramer (T/e) (11);
vergleichende Grammatik (Alm.) (11)
karşılaştırmalı dilbilim comparative
linguistics (İng.) (2, 7, 19); comparative
philology (İng.) (11); historisch-vergleichende
Sprachwissenschaft (Alm.) (19); linguistique
comparative (Fra.) (11, 17, 19); linguistique
comparée (Fra.) (17); vergleichende
Sprachwissenschaft (Alm.) (11)
karşılaştırmalı dilbilim grammaire comparée
(Fra.) (11)
karşılaştırmalı filoloji comparative philology
(İng.) (2)
karşılaştırmalı tarihsel dilbilim comparative
historical linguistics (İng.) (7)
karşılaştırmalı tümcecik comparative clause
(İng.) (7)
karşılığını ödemek bedelini tediye etmek
(T/e) (1)
karşılık bedel (T/e) (1); cevap (T/e) (1, 11, Y);
mukabil (T/e) (1); reply (İng.) (12)
karşılık olarak bilmukabele (T/e) (1)
karşılık olmak tekabül etmek (T/e) (1)
karşılık verme mukabele (T/e) (1)
karşılık vermek mukabele etmek (T/e) (1)
karşılıklı mütekabil (T/e) (1); reciprocal (İng.) (5)
karşılıklı anlaşılabilirlik mutual intelligibility
(İng.) (15)
karşılıklı benzeşme reciprocal assimilation
(İng.) (2)
karşılıklı bildirişme mutual intelligibility (İng.)
(16)
karşılıklı edimsel etmenler transactional
factors (İng.) (12)
karşılıklı konuşucular interlocuteurs (Fra.) (9)
karşılıklı yer değiştirmek becayiş etmek (T/e)
(1)
karşılıksız bedava (T/e) (1)
karşın rağmen (T/e) (1, Y)
karşısav antitez (T/e) (1)
karşısında muvacehesinde (T/e) (1)
2. Bölüm: Türkçeden Kaynak Dile

karşısında olmak aleyhinde olmak (T/e) (1) kasılma takallüs (T/e) (1)
karşıt a- (T/e) (1); aleyh (T/e) (1); aleyhtar (T/e) kasım (ayı) teşrinisani (T/e) (1)
(1); anti- (T/e) (1); contraire (Fra.) (19); contrary kasınç kramp (T/e) (1)
(İng.) (19); hilaf (T/e) (1); in contrast (İng.) (13); kasıntı gurur (T/e) (1)
konträr (Alm.) (19); muhalif (T/e) (1); zıt (T/e) (1, kasıntılı gururlu (T/e) (1); mağrur (T/e) (1)
Y) kaşındırmak (teni) tahriş etmek (T/e) (1)
karşıt (Lat. önek) kontra- (T/e) (1) kat huzur (T/e) (1); nezd (T/e) (1); tabaka (T/e) (1)
karşıt (renk) kontras (T/e) (1) katar konvoy (T/e) (1)
karşıtanlamlı Antonym (Alm.) (10, 11, 19); katev daire (T/e) (1)
Antonym (Alm.) (10, 11, 19); antonyme (Fra.) katılan argument (İng.) (5); participant (İng.)
(10, 11, 17, 19); antonymous (İng.) (19); (2); patient (İng.) (2)
zıtanlamlı (T/e) (11) katılan ekleme argument adding (İng.) (5)
karşıtanlamlı (karşıt anlamlı) antonym (İng.) katılaşma tasallüp (T/e) (1)
(2, 7, 10, 11, 12) katılım move (İng.) (12)
karşıtanlamlılık Antonymie (Alm.) (10, 11, 19); katılımcı participant (İng.) (7)
antonymie (Fra.) (10, 11, 17, 19) katılma iltihak (T/e) (1); iştirak (T/e) (1)
karşıtanlamlılık (karşıt anlamlılık) katılmak dahil olmak (T/e) (1); iltihak etmek
antonymy (İng.) (2, 10, 11, 19) (T/e) (1); iştirak etmek (T/e) (1)
karşıtçı aleyhtar (T/e) (1); muhalif (T/e) (1) katılmak (bir çalgı ile) akompanye etmek
karşıtçılık muhalefet (T/e) (1) (T/e) (1)
karşıtdaş opponent (İng.) (16) katılmış munzam (T/e) (1); mülhak (T/e) (1)
karşıtlam Antithese (Alm.) (11, 19); antithèse katımsal anlatma narration intercalée (Fra.)
(Fra.) (9, 11, 19); antithesis (İng.) (11, 19); (9)
mukabele (T/e) (11) katında indinde (T/e) (1)
karşıtlama Antiphrase (Alm.) (19); antiphrase katışık gayri safi (T/e) (1)
(Fra.) (11, 19); antiphrasis (İng.) (2, 11, 19); katışıksız halis (T/e) (1); halis muhlis (T/e) (1);
tesmiye binnakis (T/e) (11); Wortironisierung has (T/e) (1)
(Alm.) (11, 19) katıyürekli şefkatsiz (T/e) (1)
karşıtlaşma Antiphrasis (Alm.) (11) katkı attribution (Fra.) (9)
karşıtlık contrariété (Fra.) (9); kontras (T/e) (1); katkı tümleci complément d’attribution (Fra.)
mübayenet (T/e) (1); Opposition (Alm.) (10, 11, (9)
19); opposition (Fra.) (8, 10, 11, 17, 19); katkısız halis (T/e) (1); safi (T/e) (1)
opposition (İng.) (2, 7, 10, 11, 19); tezat (T/e) katkonut daire (T/e) (1)
(1); zıddiyet (T/e) (1); contrastif (Fra.) (10, 19) katlanma tahammül (T/e) (1)
karşıt-özne contre-sujet (Fra.) (8) katlanmak sabretmek (T/e) (1); tahammül
karşıtsal contrastive (İng.) (2, 7, 10, 13, 19); etmek (T/e) (1)
differential (İng.) (10); différentiel (Fra.) (10); katlantı sabır (T/e) (1)
differentiell (Alm.) (10); kontrastiv (Alm.) (10, katlantılı sabırlı (T/e) (1)
19) katlantısız sabırsız (T/e) (1)
karşıtsal çözümleme contrastive analysis katlantısızlık sabırsızlık (T/e) (1)
(İng.) (2, 7) katma addition (Fra.) (11, 19); adjunction (İng.)
karşıtsal dilbilim contrastive linguistics (İng.) (11, 19); Adjunktion (Alm.) (11, 19); ilhak (T/e)
(2, 19); kontrastive Linguistik (Alm.) (19); (1); munzam (T/e) (1)
linguistique contrastive (Fra.) (19) katmak ilhak etmek (T/e) (1)
karşıtsal inceleme contrastive study (İng.) (2) katman stratum (İng.) (2); tabaka (T/e) (1)
karşıtsal işlev silme contrastive function katman dilcesi sociolect (İng.) (3)
deletion (İng.) (13) katman dili class language (İng.) (15)
karşıtsal öge silme contrastive function katmanbulut stratus (T/e) (1)
deletion (İng.) (13) katmanlaşma stratification (İng.) (2)
karşıtsal vurgu contrastive stress (İng.) (13) katmanlı layered (İng.) (2)
karşıtsallık converseness (İng.) (2) katmanlı örneklem stratified sampling (İng.)
karşıtsallık varsayımı contrastive hypothesis (4)
(İng.) (7)
katmanlık stratal (İng.) (2)
karşıt-sav counter-argument (İng.) (16) katmansal dilbilgisi grammaire
kas adale (T/e) (1) stratificationnelle (Fra.) (19);
kaset aracılı sınav tape-mediated test (İng.) Stratifikationsgrammatik (Alm.) (19)
(4)
katmansal dilbilim stratificational grammar
kaset çalar tape recorder (İng.) (2)

252
Türkçe Terim ve Sözcükler TTS—Dilbilim
1. Derleme
(İng.) (19)
katsayı coefficient (İng.) (4)
katyuvarı stratosfer (T/e) (1)
kavga münazaa (T/e) (1); niza (T/e) (1)
kavgacı şirret (T/e) (1)
kavram Begriff (Alm.) (10, 11, 18, 19); concept
(Fra.) (8, 10, 11, 19); concept (İng.) (7, 10, 11,
18, 19); mazmun (T/e) (1); meal (T/e) (1);
mefhum (T/e) (1, 11); nosyon (T/e) (1); notion
(Fra.) (10, 11, 19); notion (İng.) (10, 11, 12, 19);
purport (İng.) (2)
kavram alanı conceptual field (İng.) (2)
kavram belleği conceptual memory (İng.) (2)
kavram dizini thesaurus (İng.) (2)
kavram ilişkileri ağı conceptual relational
network (İng.) (2)
kavram yazı ideograph (İng.) (13)
kavrama comprehension (İng.) (2, 4, 7);
debriyaj (T/e) (1)
kavrama edimi saisie (Fra.) (8)
kavramak idrak etmek (T/e) (1); intikal etmek
(T/e) (1)
kavrambilim Semasiologie (Alm.) (11, 19);
sémasiologie (Fra.) (11, 19); semasiology (İng.)
(2, 11, 19)
kavrambilimsel sémasiologique (Fra.) (17)
kavrambirim Semantem (Alm.) (19);
semanteme (İng.) (19); sémantème (Fra.) (19)
kavramlar dizimi thesaurus (İng.) (7)
kavramlar izlencesi notional syllabus (İng.) (2)
kavramlaştırma conceptualisation (Fra.) (9);
conceptualisation (İng.) (2)
kavramsal conceptual (İng.) (5); conceptuel
(Fra.) (17); notionnel (Fra.) (17)
kavramsal alan Begriffsfeld (Alm.) (11, 19);
champ conceptuel (Fra.) (11, 17, 19); champ
notionnel (Fra.) (11, 17, 19); conceptual field
(İng.) (11, 19)
kavramsal anlam conceptual meaning (İng.)
(7)
kavramsal dilbilgisi notional grammar (İng.)
(2, 7); philosophical grammar (İng.) (2)
kavramsal gösterilen Designatum (Alm.) (18);
Signifikatum (Alm.) (18)
kavramsal izlence notional syllabus (İng.) (3,
7, Y)
kavramsal yazı Begriffsschrift (Alm.) (11, 19);
Ideographie (Alm.) (19); ideographic writing
(İng.) (11); ideography (İng.) (19)
kavramsal yazı écriture idéographique (Fra.)
(11, 17, 19)
kavrayış içtihat (T/e) (1); izan (T/e) (1); telakki
(T/e) (1); zihin (T/e) (1)
kavrayışlı kafalı (T/e) (1)
kavrayışsız kafasız (T/e) (1)
kavşak Fuge (Alm.) (11, 19); jointure (Fra.) (11,
19); joncture (Fra.) (11, 19); juncture (İng.) (2,
253
7, 11, 13, 19); Junktur (Alm.) (11, 19)
kavuk sallama tekâpu (T/e) (1)
kavuşma sıla (T/e) (1); visal (T/e) (1); vuslat (T/e)
(1)
kavuşmak nail olmak (T/e) (1)
kayak ski (T/e) (1)
kayakça paten (T/e) (1)
kayakça ile kayma patinaj (T/e) (1)
kayakkabı paten (T/e) (1)
kayan ton contour tone (İng.) (13)
kayan ünlü diphthong (İng.) (13, Y)
kayan ünlüleşme diphthongisation (İng.) (13,
Y)
kaydırma catachrèse (Fra.) (11, 19);
catachresis (İng.) (19); Katachrese (Alm.) (11,
19)
kaydırmaca catachresis (İng.) (2, 11)
kaygı anxiety (İng.) (4, 7, 12); efkâr (T/e) (1);
endişe (T/e) (1); gam (T/e) (1); merak (T/e) (1)
kaygılandırmak meraklandırmak (T/e) (1)
kaygılanmak endişe etmek (T/e) (1);
gamlanmak (T/e) (1); merak etmek (T/e) (1);
meraklanmak (T/e) (1)
kaygılı gamlı (T/e) (1)
kaygısız gamsız (T/e) (1); müsterih (T/e) (1)
kaygısızlık gamsızlık (T/e) (1)
kayıcı glide (İng.) (13)
kayıp giderici uzatma compensatory
lengthening (İng.) (13)
kayıp-halka missing -link (İng.) (16)
kayıplı ikidillilik subtractive bilingualism
(İng.) (12, 15)
kayırıcı torpil (T/e) (1)
kayırma himaye (T/e) (1); iltimas (T/e) (1)
kayış bandaj (T/e) (1)
kayma déplacement (Fra.) (17); patinaj (T/e) (1)
kaymakkâğıt papyekuşe (T/e) (1)
kaymaoluşum tektonik (T/e) (1)
kaymaoluşumsal s. tektonik (T/e) (1)
kaynak asıl (T/e) (1); mahreç (T/e) (1); mehaz
(T/e) (1); memba (T/e) (1); menşe (T/e) (1); orijin
(T/e) (1); source (İng.) (2, 7)
kaynak dil Ausgangssprache (Alm.) (11, 19);
langue de départ (Fra.) (11, 19); langue
source (Fra.) (11, 19); source language (İng.)
(2, 7, 11, 19)
kaynak kişi informant (İng.) (12)
kaynakça bibliyografya (T/e) (1)
kaynaklı menşeli (T/e) (1)
kaynama galeyan (T/e) (1)
kaynana kayınvalide (T/e) (1)
kaynaşık inflected (İng.) (16)
kaynaşık benzeşim coalescent assimilation
(İng.) (2)
kaynaşık çatı syncretism (İng.) (2)
kaynaşık sözcük telescoped word (İng.) (2)
kaynaşım blend (İng.) (2); coalescence (İng.) (2)
2. Bölüm: Türkçeden Kaynak Dile

kaynaşım sözcük portmanteau word (İng.) (2) processing (İng.) (7)

kaynaşma contraction (İng.) (2, 13); Fusion kendilik entità (İta.) (8); entité (Fra.) (8)
(Alm.) (19); fusion (Fra.) (19); fusion (İng.) (2, 19); kendilik konuşma soliloquy (İng.) (2)
galeyan (T/e) (1) kendin seç self servis (T/e) (1)
kaynaşmalı / bükünlü diller fusional kendince indi (T/e) (1)
languages (İng.) (2) kendine auto- (T/e) (1)
kaynaştırıcı merger (İng.) (2) kendine (Yun. önek) oto- (T/e) (1)
kaynaştırıcı diller amalgamating languages kendine bağlamak teshir etmek (T/e) (1)
(İng.) (2, 11, 19); amalgamierende Sprachen kendine çekmek celp etmek (T/e) (1)
(Alm.) (11, 19); langues amalgamantes (Fra.) kendine kıyma intihar (T/e) (1)
(11, 19) kendine özgü nevi şahsına münhasır (T/e) (1)
kaynaştırma blending (İng.) (2) kendine verilen değer self-esteem (İng.) (12)
kaynata kayınpeder (T/e) (1) kendini alıştırmak intibak etmek (T/e) (1)
kayra inayet (T/e) (1) kendini gösteren mütemayiz (T/e) (1)
kayracılık providansializm (T/e) (1) kendini göstermek temayüz etmek (T/e) (1)
kazanç hasılat (T/e) (1); kâr (T/e) (1); parti (T/e) kendini iyice verme konsantrasyon (T/e) (1)
(1); temettü (T/e) (1) kendini iyice vermek konsantre olmak (T/e)
kazançlı kârlı (T/e) (1) (1)
kazançlı ikidillilik additive bilingualism (İng.) kendini öldürme intihar (T/e) (1)
(12, 15) kendisi bizatihi (T/e) (1); bizzat (T/e) (1)
kazançsız eder maliyet fiyatı (T/e) (1) kenet-sözcükler linking words (İng.) (16)
kazanılmış müktesep (T/e) (1) kent belde (T/e) (1); şehir (T/e) (1)
kazanım hak (T/e) (1); yield (İng.) (4) kent dil özelliği urbanism (İng.) (2)
kazanım sağlama istihkak (T/e) (1) kent dilleri urban language (İng.) (15)
kazanımlamak hak etmek (T/e) (1) kent lehçebilimi urban dialectology (İng.) (15)
kazanımlı hak sahibi (T/e) (1); müstahak (T/e) kentbölgesi semt (T/e) (1)
(1) kentli dil biçimi hyped urbanism (İng.) (2)
kazanmak iktisap etmek (T/e) (1) kentsoylu burjuva (T/e) (1)
kazanmış müstahak (T/e) (1) kentsoylular burjuvazi (T/e) (1)
kazaratar ekskavatör (T/e) (1) kentsoylular sınıfı burjuvazi (T/e) (1)
kazı hafriyat (T/e) (1) kerte derece (T/e) (1); radde (T/e) (1)
kazıbilim arkeoloji (T/e) (1) kerte kerte tedrici (T/e) (1)
kazıbilimci arkeolog (T/e) (1) kerteleme gradation (Fra.) (9)
kazıcı skrayper (T/e) (1)
kerteli tedrici (T/e) (1)
kazıklıhumma tetanos (T/e) (1) kesenek aidat (T/e) (1)
kazılar hafriyat (T/e) (1) kesik kupür (T/e) (1)
kazımak hakketmek (T/e) (1) kesiklenme aposiopesis (İng.) (2)
kazmaç ekskavatör (T/e) (1) kesikli repeated (İng.) (13)
keçiyolu patika (T/e) (1)
kesiklilik repetition (İng.) (13)
kekeleme stammer (İng.) (2) kesiksiz mütemadi (T/e) (1)
kemikleşmiş biçim fixation (İng.) (2); fossilized kesilme inkıta (T/e) (1)
form (İng.) (2) kesim fason (T/e) (1); sektör (T/e) (1)
kenar simgesi boundary symbol (İng.) (2) kesim (terzilikte) kup (T/e) (1)
Kendall uyum katsayısı Kendall’s coefficient kesimevi mezbaha (T/e) (1)
of concordance (İng.) (4)
kesin kategorik (T/e) (1); kati (T/e) (1); nihai (T/e)
kendi auto- (T/e) (1); oto- (T/e) (1); şahsen (T/e) (1)
(1)
kesin (eder) maktu (T/e) (1)
kendi başına resen (T/e) (1)
kesin not absolute score (İng.) (4)
kendi çapında iddiasız (T/e) (1)
kesin sonuç absolute score (İng.) (4)
kendi kendine öğrenme autonomous
kesinleşmek katileşmek (T/e) (1)
learning (İng.) (7)
kesinleştirilmiş mukarrer (T/e) (1)
kendi üzerine gönderge réfèrent sui-
kesinlik katiyet (T/e) (1)
référentiel (Fra.) (9)
kesinlikle behemehal (T/e) (1); katiyen (T/e) (1);
kendi-güdümlü self-directed (İng.) (12)
muhakkak (T/e) (1); mutlaka (T/e) (1)
kendiliğinden bizatihi (T/e) (1); oto- (T/e) (1)
kesinti Aposiopese (Alm.) (19); aposiopèse
kendiliğinden (Yun. önek) auto- (T/e) (1)
(Fra.) (19); Aposiopesis (Alm.) (19); aposiopesis
kendiliğinden işlemleme automatic
(İng.) (19); inkıta (T/e) (1)

254
Türkçe Terim ve Sözcükler TTS—Dilbilim
1. Derleme
kesintili discontinu (Fra.) (17, 19);
discontinuous (İng.) (19); discrete (İng.) (10);
diskontinuierlich (Alm.) (19); diskret (Alm.)
(10); interrupted (İng.) (2); net (T/e) (1)
kesintililik discontinuité (Fra.) (17, 19);
discontinuity (İng.) (19); diskontinuität (Alm.)
(19)
kesintisiz brüt (T/e) (1); gayri safi (T/e) (1)
kesit coupe (Fra.) (8); makta (T/e) (1); register
(İng.) (2, 7, 15); séquence (Fra.) (9)
kesitleme segmentation (Fra.) (19);
segmentation (İng.) (19); Segmentierung
(Alm.) (19)
keskin scharf (Alm.) (11, 19); strident (Fra.) (8,
11, 17, 19); strident (İng.) (2, 11, 19)
kesme coupure (Fra.) (8); réticence (Fra.) (9)
kesmeç maniple (T/e) (1)
kesmek katetmek (T/e) (1)
kestirici predictor (İng.) (4)
kestirim extrapolation (İng.) (4); prediction
(İng.) (Y)
kestirim düzeltmesi correction for guessing
(İng.) (4)
kestirim geçerliği predictive validity (İng.) (4)
kestirim ölçeği prognosis (İng.) (4)
kestirim sınavı prognostic test (İng.) (4)
kestirimsel geçerlik predictive validity (İng.)
(7, Y)
kestirme guessing (İng.) (4); tahmin (T/e) (1)
kestirmece tahmini (T/e) (1)
kestirmek tahmin etmek (T/e) (1)
keşik nöbet (T/e) (1)
ket vurma backwash (İng.) (4); inhibition (İng.)
(4); washback (İng.) (4)
ket vurma etkisi washback effect (İng.) (4)
kez defa (T/e) (1); kere (T/e) (1); seans (T/e) (1);
sefer (T/e) (1)
kıç makat (T/e) (1)
kılavuz mihmandar (T/e) (1); rehber (T/e) (1)
kılavuzluk delalet (T/e) (1); rehberlik (T/e) (1)
kılgı pratik (T/e) (1); tatbik (T/e) (1)
kılgılı pratik (T/e) (1)
kılgın agentive (İng.) (2)
kılgın edilgen yapı agentive passive (İng.) (2)
kılgısal ameli (T/e) (1); modal (İng.) (5); practical
(İng.) (8); tatbiki (T/e) (1)
kılıcı agent (İng.) (2, 7)
kılıcı ad agent noun (İng.) (2)
kılıcı durumu agentive case (İng.) (7)
kılıcı sınırlaması agent constraints (İng.) (2)
kılıçoyunu eskrim (T/e) (1)
kılık eşkâl (T/e) (1); kisve (T/e) (1)
kılınış Aktionsart (Alm.) (11, 19); aktionsart
(İng.) (2); manner of action (İng.) (11, 19);
ordre de procès (Fra.) (11, 19)
kımıldatma tahrik (T/e) (1)
kınama muaheze (T/e) (1); takbih (T/e) (1); tayip
255
(T/e) (1)
kıpma lahza (T/e) (1)
kır koşusu kros (T/e) (1)
kır resmi peyzaj (T/e) (1)
kıran afet (T/e) (1)
kırgın münfail (T/e) (1)
kırıcı haşin (T/e) (1)
kırıcılık huşunet (T/e) (1)
kırık fay (T/e) (1)
kırılma inkisar (T/e) (1)
kırım katliam (T/e) (1)
kırıp dökme tahrip (T/e) (1)
kırıp dökmek tahrip etmek (T/e) (1)
kırıtkan işvebaz (T/e) (1)
kırıtma cilve (T/e) (1)
kırkma kâkül (T/e) (1)
kırma ıskonto (T/e) (1)
kırma dil creole (İng.) (2, 7, 12, 15)
kırmak rencide etmek (T/e) (1); telef etmek
(T/e) (1)
kırmataş balast (T/e) (1)
kırpıntı sözcük curtailed word (İng.) (2)
kırpma sözcük clipped word (İng.) (2)
kırpmak sansür etmek (T/e) (1)
kırpmalar clippings (İng.) (16)
kısa bref (Fra.) (8, 11, 17, 19); breve (İng.) (2);
kurz (Alm.) (11, 19); muhtasar (T/e) (1);
mücmel (T/e) (1); short (İng.) (11, 19)
kısa ad acronym (İng.) (2)
kısa anlatı anecdote (Fra.) (9)
kısa erimli bellek kısa dönemli hafıza (T/e) (Y);
short term memory (İng.) (2, 7, Y)
kısa hece short syllable (İng.) (2, 13)
kısa öykü nouvelle (Fra.) (9)
kısa seslem kurze Silbe (Alm.) (11, 19); short
syllable (İng.) (11, 19); syllabe brève (Fra.) (11,
19)
kısa yanıtlı soru short answer question (İng.)
(4)
kısaca muhtasaran (T/e) (1)
kısacası hasılı (T/e) (1); hulasa (T/e) (1)
kısakafalı brakisefal (T/e) (1)
kısalık brièveté (Fra.) (11, 19); Kürze (Alm.) (11,
19); shortness (İng.) (11, 19)
kısalma shortening (İng.) (2)
kısaltarak muhtasaran (T/e) (1)
kısaltılmış tümcecik abridged clause (İng.) (2)
kısaltma Abbreviation (Alm.) (11, 19);
abbreviation (İng.) (2, 11, 19); abkürzendes
Nennen (Alm.) (11); Abkürzung (Alm.) (11, 19);
abréviation (Fra.) (11, 19); clipping (İng.) (11,
19); ihtisar (T/e) (11); Kurzwort (Alm.) (19);
muhtasar (T/e) (1); raccourcissement (Fra.)
(11, 19); shortening (İng.) (13);
Zeichenkürzung (Alm.) (11, 19); zihaf (İng.)
(13); zihaf (T/e) (13)
kısa-uzun hece ölçüsü iamb (İng.) (2)
2. Bölüm: Türkçeden Kaynak Dile

kısır akim (T/e) (1) kızmak hırslanmak (T/e) (1); hiddetlenmek

kısır düzen unproductive system (İng.) (16) (T/e) (1)
kısırdöngü dairei fasit (T/e) (1); fasit daire (T/e) ki kare (Chi square) x-square (İng.) (4)
(1) ki kare formülü Chi-square (İng.) (7)
kısıt hacir (T/e) (1) kimdenlik jenerik (T/e) (1)
kısıtlama blockage constraints (İng.) (2); kimi bazı (T/e) (1, Y)
stricture (İng.) (2) kimi kez bazen (T/e) (1); bazı bazı (T/e) (1)
kısıtlamak hacir altına almak (T/e) (1) kimi zaman bazen (T/e) (Y)
kısıtlı dil restricted code (İng.) (12, 15, Y) kimliği açığa çıkmak deşifre olmak (T/e) (1)
kısıtlı düzenek restricted code (İng.) (15) kimliği anlaşılmak deşifre olmak (T/e) (1)
kıskaç pense (T/e) (1) kimliği belli olmak deşifre olmak (T/e) (1)
kıskançlık haset (T/e) (1) kimlik hüviyet (T/e) (1)
kıskanmak haset etmek (T/e) (1) kimse şahıs (T/e) (1); şahsiyet (T/e) (1)
kıskı takoz (T/e) (1) kimsesiz garip (T/e) (1)
kısmık pinti (T/e) (1) kimyadoğrulumu şimiotropizm (T/e) (1)
kışkırtıcı provokatör (T/e) (1); tahrikamiz (T/e) kimyagöçümü şimiotaksi (T/e) (1)
(1) kip mod (İng.) (Y); modal (İng.) (2); mode (Fra.)
kışkırtma provokasyon (T/e) (1); tahrik (T/e) (1); (9, 10, 11, 17, 19); mode (İng.) (2, 11, 19, Y);
teşvik (T/e) (1) Modus (Alm.) (10, 11, 19); mood (İng.) (2, 7, 10,
kışkırtmak tahrik etmek (T/e) (1); teşvik 11, 12, 19); sıyga (T/e) (1); siyga (T/e) (11)
etmek (T/e) (1) kipleme modulation (İng.) (2)
kıtık périssologie (Fra.) (9) kipleştirme modalisation (Fra.) (2, 11);
kıvanç iftihar (T/e) (1); memnuniyet (T/e) (1); Modalisierung (Alm.) (11)
memnunluk (T/e) (1) kiplik modal (İng.) (7); Modalität (Alm.) (11, 19);
kıvanç duymak iftihar etmek (T/e) (1) modalité (Fra.) (9, 11, 17, 19); modality (İng.)
kıvançlı memnun (T/e) (1) (2, 11, 19, Y)
kıvanma iftihar (T/e) (1); memnunluk (T/e) (1) kiplikbirim modal (İng.) (2)
kıvanmak iftihar etmek (T/e) (1) kipörnek şablon (T/e) (1)
kıvılcım şerare (T/e) (1) kipsel modal (Alm.) (19); modal (Fra.) (8, 19);
kıvırcık ondüle (T/e) (1) modal (İng.) (8)
kıvrık ondüle (T/e) (1) kipsel eylem verbe modal (Fra.) (9)
kıvrılmış ondüle (T/e) (1) kipsel nesne objet modal (Fra.) (9)
kıvrım bukle (T/e) (1) kipselleştirici modalisateur (Fra.) (19);
kıya cinayet (T/e) (1) Modalisator (Alm.) (19); modaliser (İng.) (19)
kıyacı cani (T/e) (1) kipselleştirme modalisation (Fra.) (11, 19);
kıygı gadir (T/e) (1) modalisation (İng.) (11, 19); Modalisierung
kıygın mağdur (T/e) (1) (Alm.) (11, 19)
kıygınlık mağduriyet (T/e) (1) kipsellik modality (İng.) (7)
kıyı kenar (T/e) (1) kir şaibe (T/e) (1)
kıyı çukuru şarampol (T/e) (1) kirli murdar (T/e) (1); mülevves (T/e) (1)
kıyı süsü bordür (T/e) (1) kişi insan (T/e) (1); Person (Alm.) (10, 11, 19);
kıyıcı gaddar (T/e) (1); zalim (T/e) (1) person (İng.) (2, 10, 11, 19); personne (Fra.)
kıyıcılık zalimlik (T/e) (1); zulüm (T/e) (1) (10, 11, 19); şahıs (T/e) (1, 11); şahsiyet (T/e) (1);
kıyıcılık etmek zulmetmek (T/e) (1) zat (T/e) (1)
kıyın gadir (T/e) (1) kişi adılı personal pronoun (İng.) (7, 11, 19);
kıyıncı gaddar (T/e) (1) Personalpronomen (Alm.) (11, 19); pronom
kıyınç işkence (T/e) (1) personnel (Fra.) (11, 19); şahıs zamiri (T/e) (11)
kıymak feda etmek (T/e) (1) kişi adları bilimi Anthroponymie (Alm.) (19);
kız bakire (T/e) (1) anthroponymie (Fra.) (19); anthroponymy
kız oğlan kız bakire (T/e) (1) (Fra.) (19)
kızgın hiddetli (T/e) (1) kişi eki désinence personnelle (Fra.) (11, 19);
kızgınlık gazap (T/e) (1); hırs (T/e) (1); hiddet personal ending (İng.) (2, 11, 19);
(T/e) (1); infial (T/e) (1) Personalendung (Alm.) (11, 19); şahıs lahikası
kızılötesi enfraruj (T/e) (1) (T/e) (11); zamir-i fiili (T/e) (11)
kızıştırıcı tahrikamiz (T/e) (1) kişi etkileşimli işlev interpersonal function
(İng.) (7)
kızkardeş hemşire (T/e) (1)
kızma tehevvür (T/e) (1) kişi kökenli eponym (İng.) (2)

256
Türkçe Terim ve Sözcükler TTS—Dilbilim
1. Derleme
kişi özellikli anlatımlar indexical expressions
(İng.) (15)
kişi temelli işlev interpersonal function (İng.)
(7)
kişi yönelimli geniş düzenek person oriented
elaborated code (İng.) (15)
kişidışı yapı impersonal construction (İng.) (7)
kişiler zevat (T/e) (1)
kişilerarası interpersonal (İng.) (3)
kişiler-arası interpersonal (İng.) (12)
kişileşme personnification (Fra.) (9)
kişilik mürüvvet (T/e) (1); şahsiyat (T/e) (1);
şahsiyet (T/e) (1)
kişilik etmeni personality factor (İng.) (12)
kişilik sınavı personality test (İng.) (4)
kişiliksiz karaktersiz (T/e) (1)
kişisel ferdi (T/e) (1); şahsi (T/e) (1)
kişisel değişkenler personality variables
(İng.) (7)
kişisel sorumluluk yöneltimi modeli
personal responsibility orientation model
(İng.) (14)
kişisel söz parole (İng.) (16)
kişisiz impersonal (İng.) (11, 19); impersonnel
(Fra.) (11, 19); unpersönlich (Alm.) (11, 19)
kişisiz edilgen impersonal passive (İng.) (5)
kişisiz eylem impersonal verb (İng.) (2);
monopersonal verb (İng.) (2)
kitap değerlendirme textbook evaluation
(İng.) (7)
kitap deliliği bibliyomani (T/e) (1)
kitap delisi bibliyoman (T/e) (1)
kitaplık kütüphane (T/e) (1)
kitle population (İng.) (4)
koca zevç (T/e) (1)
kocakarı acuze (T/e) (1)
kocaman cesametli (T/e) (1); kallavi (T/e) (1);
muazzam (T/e) (1)
koçaklamalı epik (T/e) (1); hamasi (T/e) (1)
koçaklık şecaat (T/e) (1)
kodaman ekâbir (T/e) (1)
kokuşma taaffün (T/e) (1); ufunet (T/e) (1)
kokuşmak taaffün etmek (T/e) (1); tefessüh
etmek (T/e) (1)
kokuşuk müteaffin (T/e) (1)
kol branş (T/e) (1); devriye (T/e) (1); şube (T/e)
(1); trup (T/e) (1)
kolay basit (T/e) (1); hafif (T/e) (1); külfetsiz (T/e)
(1)
kolaylaştırıcı hafifletici (T/e) (1)
kolaylık facility (İng.) (4, 12); sühulet (T/e) (1)
kolaylık-zorluk değeri facility value (İng.) (4)
kolcu muhafız (T/e) (1)
koldaş meslektaş (T/e) (1)
kollar füru (T/e) (1)
koltuk kapmaca fuzuli işgal (T/e) (1)
koltuklama kompliman (T/e) (1)
257
koltuklamak kompliman yapmak (T/e) (1)
komedi comédie (Fra.) (9)
komşu mücavir (T/e) (1)
komut emir (T/e) (1); kumanda (T/e) (1)
komuta kumanda (T/e) (1)
komuta etmek kumanda etmek (T/e) (1)
komutan kumandan (T/e) (1)
konalga mevzi (T/e) (1)
konalgalanmak mevzilenmek (T/e) (1)
konalgaya girmek mevzilenmek (T/e) (1)
kontrollü değişken manipulated variable
(İng.) (4)
konu bahis (T/e) (1); bap (T/e) (1); husus (T/e) (1);
mevzu (T/e) (1); object (İng.) (2); subject (İng.)
(7); Thema (Alm.) (19); theme (İng.) (19); topic
(İng.) (2, 5, 7, 19); topique (Fra.) (19)
konu değişkeni subject variable (İng.) (4)
konu dil first order language (İng.) (2)
konu sözlüğü lexicon (İng.) (12)
konu tümcesi topic sentence (İng.) (7)
konu yönelimli geniş düzenek topic oriented
elaborated code (İng.) (15)
konu()dil object language (İng.) (2, 10, 11, 19)
konudil langage objet (Fra.) (8, 10, 11, 17, 19);
langue objet (Fra.) (19); lingua-oggetto (İta.)
(8); Objektsprache (Alm.) (10, 11, 19)
konuk misafir (T/e) (1)
konukçu hostes (T/e) (1)
konukevi misafirhane (T/e) (1)
konukluk misafirlik (T/e) (1)
konuksever misafirperver (T/e) (1); mükrim
(T/e) (1)
konukseverlik misafirperverlik (T/e) (1)
konulaştırım topicalisation (Fra.) (19);
topicalisation (İng.) (19); Topikalisierung
(Alm.) (19)
konum pozisyon (T/e) (1); setting (İng.) (7);
situation (İng.) (2); status (İng.) (7, 15); vaziyet
(T/e) (1)
konum dilbilimi linguistique de position (Fra.)
(8)
konumlama positioning (İng.) (5)
konumlanma positionnement (Fra.) (9)
konumlayıcı order marker (İng.) (5); positioner
(İng.) (5)
konumluk üs (T/e) (1)
konuşan locuteur (Fra.) (9)
konuşan birey sujet parlant (Fra.) (8)
konuşan topluluk masse parlante (Fra.) (8)
konuşkan dilbaz (T/e) (1)
konuşma action de parler (Fra.) (11); hasbıhal
(T/e) (1); konferans (T/e) (1); musahabe (T/e) (1);
mükâleme (T/e) (1); parole (Fra.) (11, 19);
speaking (İng.) (2); speech (İng.) (2, 8, 11, 19);
Sprechen (Alm.) (11, 19); tekellüm (T/e) (1, 11)
konuşma algılaması speech perception (İng.)
(7)
2. Bölüm: Türkçeden Kaynak Dile
konuşma aygıtı organs of speech (İng.) (2)
konuşma biçemi speech styles (İng.) (7)
konuşma biçimi speech-form (İng.) (8)
konuşma bireşimi speech synthesis (İng.) (7)
konuşma bozukluğu speech disorder (İng.)
(2); speech pathology (İng.) (7)
konuşma bozukluğu bilgisi speech
pathology (İng.) (2)
konuşma çözümlemesi conversation
analysis (İng.) (7); conversational analysis
(İng.) (15)
konuşma dağarı speech repertoire (İng.) (7)
konuşma değişkesi speech variety (İng.) (7)
konuşma dili gesprochene Sprache (Alm.)
(19); langue orale (Fra.) (19); langue parlée
(Fra.) (17, 19); spoken language (İng.) (2, 19)
konuşma edimi act of speech (İng.) (8)
konuşma eğitimi elocution (İng.) (2)
konuşma ilkeleri conversational maxim (İng.)
(2)
konuşma işlevleri speech functions (İng.) (7)
konuşma kullanım bilgisi ethnography of
speaking (İng.) (2)
konuşma kusuru speech defect (İng.) (2, 7)
konuşma olayı speech event (İng.) (2, 7)
konuşma organları speech organs (İng.) (2)
konuşma ortamı speech situation (İng.) (7)
konuşma öğretimi teaching speaking (İng.) (7)
konuşma ritmi speech rhythm (İng.) (7)
konuşma sağaltımı speech therapy (İng.) (2,
7)
konuşma sesleri çizimlemesi visible speech
(İng.) (2)
konuşma sezdirimi conversational
implicature (İng.) (2)
konuşma sınavı oral interview (İng.) (4);
speaking test (İng.) (4)
konuşma sırası turn taking (İng.) (2, 7); turns
at talking (İng.) (15)
konuşma şekli débit (Fra.) (9)
konuşma tedavisi speech therapy (İng.) (2)
konuşma topluluğu speech community (İng.)
(7)
konuşma uzaklığı bilgisi proxemics (İng.) (3)
konuşma yanlışı speech errors (İng.) (7)
konuşma yavaşlatma cihazı speech
stretcher (İng.) (2)
Konuşma Yeterlik Sınavı OPI (İng.) (4); Oral
Proficiency Interview (İng.) (4)
konuşmacı konferansçı (T/e) (1)
konuşmada ortak seçim ilkesi co-selection
in conversation (İng.) (15)
konuşu kolokyum (T/e) (1)
konuşucu locuteur (Fra.) (8, 10, 11, 17, 19);
speaker (İng.) (2, 8, 10, 11, 19); spiker (T/e) (1);
Sprecher (Alm.) (10, 11, 19)
konut ikametgâh (T/e) (1); lojman (T/e) (1);
258
mesken (T/e) (1)
konut belgesi ikametgâh ilmühaberi (T/e) (1)
konuya dönmek sadede gelmek (T/e) (1)
kopma değeri cut-score (İng.) (4)
kopma sayısı cut off score (İng.) (4)
kopukluk Asyndese (Alm.) (19); asyndète (Fra.)
(19); asyndeton (İng.) (19)
korkmadan biperva (T/e) (1)
korku dehşet (T/e) (1); fobi (T/e) (1); perva (T/e)
(1)
korku salıcı tedhişçi (T/e) (1)
korkulu kritik (T/e) (1); vahim (T/e) (1)
korkunç dehşetengiz (T/e) (1); dehşetli (T/e) (1);
müthiş (T/e) (1)
korkuntu fobi (T/e) (1)
korkusalma tedhiş (T/e) (1)
korkusuz biperva (T/e) (1); fütursuz (T/e) (1);
pervasız (T/e) (1)
korkutma terör (T/e) (1)
koruma himaye (T/e) (1); muhafaza (T/e) (1);
sıyanet (T/e) (1); vikaye (T/e) (1)
koruma sesi protective sound (İng.) (13)
korumak hıfz etmek (T/e) (1); muhafaza
etmek (T/e) (1)
korumanlık vesayet (T/e) (1)
korunak tahaffuz yeri (T/e) (1)
korunaklı mahfuz (T/e) (1)
koruncak depo (T/e) (1); mahfaza (T/e) (1)
koruncaklı mahfazalı (T/e) (1)
korunç sigorta (T/e) (1)
korunma tahaffuz (T/e) (1)
koruyucu hami (T/e) (1); muhafız (T/e) (1);
prezervatif (T/e) (1)
koruyucu engel siper (T/e) (1)
koşa distique (Fra.) (9)
koşaç aorist (İng.) (7); catenative (İng.) (2);
copula (İng.) (2, 7, 11, 19); copule (Fra.) (8, 11,
19); edat-ı haber (T/e) (11); Kopula (Alm.) (11,
19)
koşu alanı hipodrom (T/e) (1)
koşuk şiir (T/e) (1); verse (İng.) (2)
koşuklama versification (Fra.) (9)
koşul condition (İng.) (2); şart (T/e) (1)
koşul bildirimliği şartname (T/e) (1)
koşul durumu essif (Fra.) (11, 19); essive (İng.)
(11, 19); Essivus (Alm.) (11, 19)
koşul kipi conditional mood (İng.) (2)
koşul tümceciği conditional clause (İng.) (7);
if-clause (İng.) (2); protasis (İng.) (2)
koşullandırılmamış unconditioned (İng.) (12)
koşullandırılmış conditioned (İng.) (12)
koşullandırma conditioning (İng.) (2)
koşullanma bedingt werden (Alm.) (18);
conditioning (İng.) (18)
koşullar şerait (T/e) (1)
koşullu conditional (İng.) (2)
koşullu değişken conditioned variants (İng.)
Türkçe Terim ve Sözcükler TTS—Dilbilim
1. Derleme

(2); positional variant (İng.) (2) kökleşme teessüs (T/e) (1)

koşullu tepki conditioned response (İng.) (7) kökleşmek teessüs etmek (T/e) (1)
koşullu tümcecik conditional clause (İng.) (2) köklü asaleten (T/e) (1); asli (T/e) (1); esaslı (T/e)
koşulsuz unconditioned (İng.) (2) (1); radikal (T/e) (1)
koşulsuz ses değişimi sporadic sound köklüce asaleten (T/e) (1)
change (İng.) (2) köksüz esassız (T/e) (1)
koşuntu Apposition (Alm.) (11, 19); apposition köktenci radikalist (T/e) (1)
(Fra.) (9, 11, 19); apposition (İng.) (11, 19); atf-ı köktencilik radikalizm (T/e) (1)
beyan (T/e) (11) kökteşleme paronomasia (İng.) (2)
koşut muvazi (T/e) (1); paralel (T/e) (1, Y) kökünden esasen (T/e) (1)
koşutluk paralellik (T/e) (1, Y); parallelism (İng.) köprü harf bridge letter (İng.) (2)
(2) köpülenmiş kapitone (T/e) (1)
kovalama takip (T/e) (1) köpürme feveran (T/e) (1)
kovar gibi olma istiskal (T/e) (1) körbağırsak yangısı apandisit (T/e) (1)
kovcu gammaz (T/e) (1) körelmek dumura uğramak (T/e) (1)
kovlamak gammazlamak (T/e) (1) körpelik taravet (T/e) (1)
kovma tart (T/e) (1) körükleyici tahrikamiz (T/e) (1)
kovmak defetmek (T/e) (1); tart etmek (T/e) (1) kösnü şehvet (T/e) (1)
kovumsama istiskal (T/e) (1) kösnük şehvetli (T/e) (1)
kovumsamak istiskal etmek (T/e) (1) kösnül erotik (T/e) (1); şehevi (T/e) (1); şehvani
kovuşturma takibat (T/e) (1); takip (T/e) (1) (T/e) (1)
koyak vadi (T/e) (1) kösnüllük erotizm (T/e) (1)
koyma (vergi) tarh (T/e) (1) kösnülü şehvetli (T/e) (1)
koyulaşmış mütekâsif (T/e) (1) köstek paybent (T/e) (1)
koyuluk kıvam (T/e) (1) köşe zaviye (T/e) (1)
köhne sözcükler archaic words (İng.) (16) köşegen kutur (T/e) (1)
kök asıl (T/e) (1); base (İng.) (2); cezir (T/e) (11); kötü berbat (T/e) (1); bet (T/e) (1); dis- (T/e) (1);
menşe (T/e) (1); racine (Fra.) (10, 11, 19); root dys- (T/e) (1); fena (T/e) (1); habis (T/e) (1); hain
(İng.) (2, 10, 11, 19); stem (İng.) (4); Wurzel (T/e) (1); kem (T/e) (1); mülevves (T/e) (1); nahoş
(Alm.) (11, 19) (T/e) (1); zayıf (T/e) (1)
kök biçim base form (İng.) (2) kötü nitelikli tapon (T/e) (1)
kök bileşeni base component (İng.) (2) kötücül habis (T/e) (1)
kök çekimli dil root inflected language (İng.) kötüleme zem (T/e) (1)
(2) kötülemek aleyhinde bulunmak(konuşmak)
kök yapımı root creation (İng.) (2) (T/e) (1); zemmetmek (T/e) (1)
kökanlam semanteme (İng.) (2) kötüleşme deterioration (İng.) (2)
köken Etymon (Alm.) (10, 11, 19); etymon (İng.) kötüleşmek fenalaşmak (T/e) (1)
(2, 10, 11, 19); étymon (Fra.) (10, 11, 19); kötülük fenalık (T/e) (1); habaset (T/e) (1);
menşe (T/e) (1, Y); müştakkunminh (T/e) (11); ihanet (T/e) (1); şenaat (T/e) (1); şer (T/e) (1);
orijin (T/e) (1); radical (Fra.) (8, 10, 11, 17, 19); şirret (T/e) (1)
radical (İng.) (2, 8, 10, 11, 19); Radikal (Alm.) kötülükçü şerir (T/e) (1)
(10, 11); Stamm (Alm.) (10); Stammwort (Alm.) kötümser bedbin (T/e) (1); pesimist (T/e) (1)
(11, 19); Wurzel (Alm.) (10, 11, 19) kötümserlik bedbinlik (T/e) (1); pesimizm (T/e)
köken dilbilimi glottogonic linguistics (İng.) (2) (1)
köken yakıştırma étymologie populaire (Fra.) kötüye kullanma suiistimal (T/e) (1)
(19); folk etymology (İng.) (19); köy kurulu ihtiyar heyeti (T/e) (1)
Volksetymologie (Alm.) (19) kritik dönem varsayımı critical period
köken()bilgisi etymology (İng.) (2, 7) hypothesis (İng.) (3)
kökenbilim etimoloji (T/e) (1); Etymologie kucak aguş (T/e) (1)
(Alm.) (10, 11, 19); étymologie (Fra.) (10, 11, 17, kul bende (T/e) (1)
19); etymology (İng.) (2, 10, 11, 19, Y); menşe kulak eğitimi ear-training (İng.) (2)
bilgisi (T/e) (11); Wortgeschichte (Alm.) (11) kullanılabilirlik availability (İng.) (19);
kökenbilimsel etymological (İng.) (2); disponibilité (Fra.) (11, 19); disponibility (İng.)
étymologique (Fra.) (17) (2, 11); Verfügbarkeit (Alm.) (11, 19)
kökendışı özellik inorganic feature (İng.) (2) kullanılan sınav live test (İng.) (4)
kökensizleştirme de-etymologisation (İng.) (2) kullanılış usage (İng.) (7)
kökleşik klasik (T/e) (1) kullanılmayan metruk (T/e) (1)

259
2. Bölüm: Türkçeden Kaynak Dile
kullanılmış müstamel (T/e) (1)
kullanım emploi (Fra.) (10, 11, 17, 19);
Sprachgebrauch (Alm.) (10, 11, 19); tasarruf
(T/e) (1); usage (Fra.) (8, 10, 11, 17, 19); usage
(İng.) (2, 10, 11, 19); use (İng.) (7)
kullanım değişkesi diatype (İng.) (2)
kullanım edinci pragmatic competence (İng.)
(4)
kullanım işlevi Gebrauchsfunktion (Alm.) (18);
utility function (İng.) (18)
kullanım sıklığı frequency of occurrence
(İng.) (2)
kullanımbilgisi pragmatics (İng.) (2)
kullanımdaki anlatı izlencesi programme
narratif d’usage (Fra.) (9)
kullanımdışı kalmış sınav retired test (İng.) (4)
kullanımsal çeviri pragmatic translation (İng.)
(2)
kullanma ittihaz (T/e) (1); use (İng.) (2)
kullanmak istimal etmek (T/e) (1); sarf etmek
(T/e) (1)
kullanmak görevde) istihdam etmek (T/e) (1)
kulluk etmek ibadet etmek (T/e) (1)
kumla plaj (T/e) (1)
kundakçı sabotajcı (T/e) (1)
kundaklama sabotaj (T/e) (1)
kundaklamak sabote etmek (T/e) (1)
kural kaide (T/e) (1, 11); Norm (Alm.) (10, 11,
19); norm (İng.) (2, 10, 11, 19); norm (T/e) (1);
norme (Fra.) (10, 11, 17, 19); Regel (Alm.) (10,
11, 19); règle (Fra.) (8, 10, 11, 17, 19); rule (İng.)
(2, 4, 7, 8, 10, 11, 19)
kural koyucu dilbilgisi prescriptive grammar
(İng.) (12)
kural sıralaması ordering of rules (İng.) (2)
kural yazımı rule writing (İng.) (13)
kurala dayalı davranış rule-governed
behaviour (İng.) (3)
kuralcı klasik (T/e) (1); normatif (Fra.) (11, 17,
19); normatif (T/e) (1); normativ (Alm.) (11, 19);
normative (İng.) (11, 19); präskriptiv (Alm.) (11,
19); prescriptif (Fra.) (11, 19); prescriptive
(İng.) (2, 11, 19)
kuralcı (ad) analogiste (Fra.) (17)
kuralcı dilbilgisi grammaire normative (Fra.)
(17); normative grammar (İng.) (7);
prescriptive grammar (İng.) (7); proscriptive
grammar (İng.) (2)
kuralcı dilbilim normative linguistics (İng.) (2)
kuralcılık prescriptivism (İng.) (2)
kuraldışı anomalous (İng.) (12); exception (İng.)
(2)
kuraldışı (durum) istisnai (T/e) (1)
kuraldışı(lık) istisna (T/e) (1)
kuraldışılık irregularity (İng.) (8)
kurallaşma levelling (İng.) (2)
kurallı kıyasi (T/e) (11); regelmässig (Alm.) (11,
19); regular (İng.) (2, 11, 19); régulier (Fra.) (11,
260
19)
kurallı çekim strong verb (İng.) (2)
kurallı dil formal grammar (İng.) (15)
kuralsız gayri kıyasi (T/e) (11); irregular (İng.)
(11, 19); irrégulier (Fra.) (11, 19);
unregelmässig (Alm.) (11, 19)
kuralsızlık irregularity (İng.) (2)
kuram teori (T/e) (1, Y); theory (İng.) (7)
kuramca teorikman (T/e) (1)
kuramcı teorisyen (T/e) (1)
kuramlar nazariyat (T/e) (1)
kuramsal nazari (T/e) (1); teorik (T/e) (1)
kuramsal dilbilgisi theoretical grammar (İng.)
(2)
kuramsal dilbilim theoretical linguistics (İng.)
(2)
kuran bani (T/e) (1)
kurcalama tahriş (T/e) (1)
Kurder-Richardson formülü Kurder-
Richardson formulae (İng.) (4)
kurgu construct (İng.) (4); konstrüksiyon (T/e)
(1); montaj (T/e) (1); spekülasyon (T/e) (1)
kurgu- yanıt maddesi constructed-response
item (İng.) (4)
kurgusal spekülatif (T/e) (1)
kurgusal dilbilgisi speculative grammar (İng.)
(12)
kurgusal geçerlik construct validity (İng.) (4)
kurgusal geçerlilik construct validity (İng.) (7,
Y)
kurgusal yetmezlik construct under-
representation (İng.) (4)
kurma inşa (T/e) (1); montaj (T/e) (1); prefabrike
(T/e) (1)
kurmaca fictif (Fra.) (9); fiction (İng.) (2, 12);
fictional (İng.) (12)
kurmak bina etmek (T/e) (1); hayal etmek (T/e)
(1); ihdas etmek (T/e) (1); inşa etmek (T/e) (1);
monte etmek (T/e) (1); organize etmek (T/e)
(1); tertip etmek (T/e) (1); tesis etmek (T/e) (1);
teşkil etmek (T/e) (1)
kurtak montaj (T/e) (1)
kurtakçı montajcı (T/e) (1)
kurtarıcı halaskâr (T/e) (1)
kurtarma tahlis (T/e) (1)
kurtarmalık fidye (T/e) (1)
kurtulma firar (T/e) (1)
kurtuluş halas (T/e) (1); necat (T/e) (1)
kuru sıkı blöf (T/e) (1)
kuru sıkı atmak blöf yapmak (T/e) (1)
kurucu bani (T/e) (1); constituant (Fra.) (10, 11,
19); constituent (İng.) (2, 7, 8, 10, 11, 19);
Konstituente (Alm.) (10, 11, 19); müessis (T/e)
(1)
kurucu çözümleme constituent analysis (İng.)
(2)
kurucu tümce constituent sentence (İng.) (11,
19); Konstituentensatz (Alm.) (11, 19); phrase
Türkçe Terim ve Sözcükler TTS—Dilbilim
1. Derleme
constituante (Fra.) (11, 19)
kurucu yapı constituent structure (İng.) (2)
kurucudizi constituent string (İng.) (2)
kuruçekim xerokopie (T/e) (1); ziraks (T/e) (1)
kuruköprü viyadük (T/e) (1)
kurul heyet (T/e) (1)
kurulma teessüs (T/e) (1); teşekkül (T/e) (1)
kurulmak teessüs etmek (T/e) (1); teşekkül
etmek (T/e) (1)
kurultay kongre (T/e) (1)
kuruluş construction (Fra.) (11, 19);
construction (İng.) (2, 8, 11, 18, 19); inşa (T/e)
(11); Konstruktion (Alm.) (11, 19); müessese
(T/e) (1); Strukturierung (Alm.) (18); tertip (T/e)
(1); teşekkül (T/e) (1); teşkilat (T/e) (1);
Wortfügung (Alm.) (11, 19)
kuruluşla ilgili beti figure de construction
(Fra.) (9)
kuruluşların örgütlenmesi nesting of
construction (İng.) (2)
kurum azamet (T/e) (1); gurur (T/e) (1);
müessese (T/e) (1); tesis (T/e) (1)
kurum konutu lojman (T/e) (1)
kurumlar tesisat (T/e) (1)
kurumlu gururlu (T/e) (1); mağrur (T/e) (1)
kurumsal dilbilim glottopolitics (İng.) (2);
institutional linguistics (İng.) (2)
kuruntu vehim (T/e) (1)
kuruntu(lar) evham (T/e) (1)
kuruntulanmak vehmetmek (T/e) (1)
kuruntulu evhamlı (T/e) (1); müvesvis (T/e) (1)
kurup takmak monte etmek (T/e) (1)
kuruş structuring (İng.) (12)
kusma gaseyan (T/e) (1)
kusmak istifrağ etmek (T/e) (1)
kuşak jenerasyon (T/e) (1)
kuşak (insan için) nesil (T/e) (1)
kuşak aralığı band (İng.) (4)
kuşak tanımlayıcısı band descriptor (İng.) (4)
kuşatılmış mahsur (T/e) (1)
kuşatım abluka (T/e) (1)
kuşatma abluka (T/e) (1); muhasara (T/e) (1)
kuşatmak abluka etmek (T/e) (1); ablukaya
almak (T/e) (1)
kuşbilim ornitoloji (T/e) (1)
kuşbilimci ornitolog (T/e) (1)
kuşku endişe (T/e) (1); şek (T/e) (1); şüphe (T/e)
(1, Y)
kuşku(lar) evham (T/e) (1)
kuşkucu septik (T/e) (1); şüpheci (T/e) (1)
kuşkucul cynical (İng.) (16)
kuşkuculuk septisizm (T/e) (1); şüphecilik (T/e)
(1)
kuşkulanmak şüphelenmek (T/e) (1)
kuşkulu evhamlı (T/e) (1); şüpheli (T/e) (1)
kuşkusuz elbet (T/e) (1); elbette (T/e) (1);
şüphesiz (T/e) (1); tabii (T/e) (Y); tabii ki (T/e) (Y)
261
kuşpalazı difteri (T/e) (1)
kut baht (T/e) (1); talih (T/e) (1)
kutlama tebrik (T/e) (1)
kutlama töreni jübile (T/e) (1)
kutlamak tebrik etmek (T/e) (1)
kutlu mübarek (T/e) (1)
kutsal kutsi (T/e) (1); mukaddes (T/e) (1);
mübarek (T/e) (1)
kutsal inanç iman (T/e) (1)
kutsal kavramlar mukaddesat (T/e) (1)
kutsal verim nimet (T/e) (1)
kutsalcı mukaddesatçı (T/e) (1)
kutsallık kutsiyet (T/e) (1)
kutsallıklar mukaddesat (T/e) (1)
kutsama takdis (T/e) (1)
kutsamak takdis etmek (T/e) (1)
kuttöre rite (Fra.) (9)
kutucuk kaset (T/e) (1)
kutucuklu sesalıcı kaset-teyp (T/e) (1)
kutupsal polar (İng.) (12)
kuytu siper (T/e) (1)
kuzey şimal (T/e) (1)
kuzey yerucu kuzey kutbu (T/e) (1)
küçük mini (T/e) (1)
küçük (harf) miniskül (T/e) (1)
küçük dil epiglottis (İng.) (2); uvula (İng.) (2, 13)
küçük görmek hor bakmak (T/e) (1)
küçük ölçekli beceri micro skill (İng.) (4)
küçük ölçekli öğretim micro teaching (İng.)
(3); microteaching (İng.) (7)
küçük ünlü uyumu flatness harmony (İng.)
(13); harmonie labiale (Fra.) (11, 19); hususi
ahenk kanunu (T/e) (11); küçük ahenk
kaidesi (T/e) (11); labial assimilation (İng.) (2,
11, 19); Labial Assimilation (Alm.) (11, 19);
Labial Assimilation (Labialassimilation)
(Alm.) (11, 19); labial harmony (İng.) (11, 19);
Labialharmonie (Alm.) (11, 19)
küçük ünlü uyumu assimilation labiale (Fra.)
(11, 19)
küçük yapı microstructure (Fra.) (9)
küçük()dil ünsüzü uvular (İng.) (2, 7, 11, 19)
küçükdil r‘si r uvulaire (Fra.) (8)
küçükdil ünsüzü uvulaire (Fra.) (11, 19); Uvular
(Alm.) (11, 19)
küçüklere dil öğretimi teaching young
learners (İng.) (7)
küçültme tasgir (T/e) (1)
küçültme biçimi hypochoristic form (İng.) (2)
küçültme eki diminutive suffix (İng.) (2, 11,
19); suffixe diminutif (Fra.) (11, 19); tasgir
lahikası (T/e) (11); Verkleinerungssuffix (Alm.)
(11, 19)
küçültmeli diminutif (Fra.) (11, 19); diminutiv
(Alm.) (11, 19); diminutive (İng.) (2, 11, 19);
ism-i tasgir (T/e) (11)
küçültücü pejorative (İng.) (2)
2. Bölüm: Türkçeden Kaynak Dile
küçümseme istihfaf (T/e) (1)
külrengi gri (T/e) (1)
kültür culture (İng.) (7, 18); Kultur (Alm.) (18)
kültür çarpması culture shock (İng.) (7)
kültür uyumlu sınav culture-fair test (İng.) (4)
kültürel cultural (İng.) (2)
kültürel aktarım cultural transmission (İng.)
(2, 15)
kültürel çoğulculuk cultural pluralism (İng.)
(7, 15)
kültürel dağılma cultural diffusion (İng.) (2)
kültürel dizgeler cultural systems (İng.) (15)
kültürel görecelik cultural relativism (İng.) (7)
kültürel örtüklük implicite culturelle (Fra.) (9)
kültürel örtüşme cultural overlap (İng.) (2)
kültürel yenilenme acculturation (İng.) (15)
kültürel yoksunluk cultural deprivation (İng.)
(7)
kültürel yoksunluk kuramı cultural
deprivation (İng.) (15)
kültürlenme acculturation (İng.) (7)
kültürlenme varsayımı acculturation
hypothesis (İng.) (7)
küme category (İng.) (2, 7); class (İng.) (2, 7, 12);
ensemble (Fra.) (8); grup (T/e) (1, Y); kütle (T/e)
l‘leşme lambdacism (İng.) (2); lamdiaism (İng.)
(2)
Latince türü dilbilgisi Latinate grammar
(İng.) (2)
lehçe dialect (İng.) (2, 8, 10, 11, 15, 19, Y);
dialecte (Fra.) (8, 10, 11, 17, 19); Dialekt (Alm.)
(10, 11, 19)
lehçe alanı dialect area (İng.) (2)
lehçe atlası dialect atlas (İng.) (2)
madde item (İng.) (4)
madde ayırıcılığı item discrimination (İng.) (4)
madde bankası item bank (İng.) (4)
madde başı entry (İng.) (2); lexical entry (İng.)
262
(1); lig (T/e) (1); set (İng.) (8)
küme bileşeni categorical component (İng.)
(2)
küme çalışması group work (İng.) (7)
küme dili group language (İng.) (15)
küme lehçesi class dialect (İng.) (2)
küme sınavı group test (İng.) (4)
küme simgesi category symbol (İng.) (2)
küme söz colligation (İng.) (2)
kümebirim classeme (İng.) (2)
kümebulut kümülüs (T/e) (1)
kümeiçi iletişim intragroup communication
(İng.) (7)
kümeleme categorisation (İng.) (2)
kümeleyici diller agglomerating languages
(İng.) (2)
küskün muğber (T/e) (1)
kütle uncountable (İng.) (2, 7)
kütle adı mass noun (İng.) (2, 7); quantifiable
noun (İng.) (2); unbounded noun (İng.) (2);
uncountable (İng.) (2)
kütüğe geçirilmiş müseccel (T/e) (1)
kütüğe geçirmek tescil etmek (T/e) (1)
kütük sicil (T/e) (1)
lehçe coğrafyası dialect geography (İng.) (2)
lehçe ödünçlemesi dialect borrowing (İng.) (2)
lehçe sınır çizgisi isogloss (İng.) (15)
lehçebilim dialectologie (Fra.) (8, 10, 11, 17,
19); dialectology (İng.); (2, 10, 11, 15, 19)
Dialektologie (Alm.); (10, 11, 19)
lehçeleşme dialectalisation (İng.) (2, 15); drift
(İng.) (2)
leke şaibe (T/e) (1)
lekesiz pirüpak (T/e) (1)
Likert ölçeği Likert Scale (İng.) (4)
lojistik eğri logistic curve (İng.) (4)
Lozanov yöntemi Lozanov method (İng.) (7)
(7)
madde çözümlemesi item analysis (İng.) (4, 7)
madde düzenlemesi item arrangements (İng.)
(4); item ordering (İng.) (4)
madde eşitlemesi item equating (İng.) (4)
madde güvenirliği item reliability (İng.) (4)
madde havuzu item pool (İng.) (4)
madde işlev özelliği item characteristic
function (İng.) (4)
madde kolaylığı item facility (İng.) (4)
Türkçe Terim ve Sözcükler TTS—Dilbilim
1. Derleme
madde ortaklaması anchoring (İng.) (4)
madde ölçünleştirmesi item calibration (İng.)
(4)
madde özellikli eğri item characteristic
curve (İng.) (4)
madde taraflılığı item bias (İng.) (4)
madde yanıt kuramı item response theory
(İng.) (4)
madde yazımı item writing (İng.) (4)
madde zorluğu item difficulty (İng.) (4, 7);
item facility (İng.) (7)
madde zorluk saptaması calibration (İng.) (4)
madde-yanıt kuramı IRT (İng.) (4)
maden posası cüruf (T/e) (1)
madensel madeni (T/e) (1)
mağaracı-insansı homo neanderthalensis
(İng.) (16)
makineli çeviri machine translation (İng.) (2)
mal bildirimi deklarasyon (T/e) (1)
mallar emtia (T/e) (1)
mantıksal bağıntılayan connecteur logique
(Fra.) (9)
mantıksal özne logical subject (İng.) (7)
masatopu pingpong (T/e) (1)
matematiksel dilbilim mathematical
linguistics (İng.) (2)
matematiksel ortalama arithmetic mean
(İng.) (4)
mayalanma fermantasyon (T/e) (1); tahammür
(T/e) (1)
maymınsan hominoid (İng.) (16)
maymunumsu pongid (İng.) (16)
-maz bi- (T/e) (1)
medyan median (İng.) (4)
mektup roman roman épistolaire (Fra.) (9)
melez dil hybrid language (İng.) (2)
melez sözcük hybrid word (İng.) (2); mongrel
word (İng.) (2)
merak curiosité (Fra.) (9)
mercek objektif (T/e) (1)
merkezcil centripède (Fra.) (8)
merkeze eğilim ölçüleri measures of central
tendency (İng.) (4)
merkezkaç centrifuge (Fra.) (8); santrfüj (T/e)
(1)
mesel parabole (Fra.) (9)
Meslek Amaçlı İngilizce English for
Occupational Purposes (İng.) (4, 7); EOP (İng.)
(4, 7)
Meslek amaçlı İngilizce sınavı English for
Occupational Purposes test (İng.) (4)
meslek odaklı sınav occupation-specific test
(İng.) (4)
metin text (İng.) (2, 4, 7)
metin çıkışlı bilgi text-presented knowledge
(İng.) (2)
metin dışı paratexte (Fra.) (9)
metin dilbilgisi grammaire de texte (Fra.) (9)
263
metin dilbilim text linguistics (İng.) (12)
metin dilbilimi linguistique textuelle (Fra.) (9)
metin içi gönderge réfèrent textuel (Fra.) (9)
metin işlevi textual function (İng.) (3)
metin kuramı théorie de texte (Fra.) (9)
metin maddesi passage item (İng.) (4)
metin türleri text types (İng.) (7)
metin türü text type (İng.) (2)
metin yapısı evren yapısı kuramı text
structure world structure theory (İng.) (2)
metinbilim textologie (Fra.) (9)
metinbilimsel çözümleme analyse textuelle
(Fra.) (9)
metindışılık non-text (İng.) (2)
metindilbilgisi text grammar (İng.) (7)
metindilbilim textlinguistics (İng.) (2, 7)
metinlerarası intertexte (Fra.) (9);
intertextuality (İng.) (2)
metinlerarasılık intertextualité (Fra.) (9);
intertextuality (İng.) (12)
metinsel textual (İng.) (12)
metinsel bağdaşıklık cohésion textuelle (Fra.)
(9)
metinsel bağlama intertextual connection
(İng.) (5)
metinsel işlev textual function (İng.) (7)
metinsel uygunluk textual appropriateness
(İng.) (2)
metinsellik textualité (Fra.) (9); texuality (İng.)
(2)
mıymıntı miskin (T/e) (1)
Michigan İngilizce Değerlendirme Takımı
MELAB (İng.) (4); Michigan English Language
Assessment Battery (İng.) (4)
Michigan İngilizce Dil Sınavı MELA (İng.) (4);
Michigan English Language Assessment
(İng.) (4)
Michigan İngilizce Yeterlik Sınavı Michigan
Test of English Language Proficiency (İng.)
(4); MTELP (İng.) (4)
mihver yapı pivot structure (İng.) (2)
minil mikro (T/e) (1)
-miş gibi güya (T/e) (1)
mod mode (İng.) (4)
model model (İng.) (18); Modell (Alm.) (18)
model-veri uyumu model data fit (İng.) (4)
morötesi ültraviyole (T/e) (1)
muştu beşaret (T/e) (1); müjde (T/e) (1)
muştulamak müjdelemek (T/e) (1)
mutlu bahtiyar (T/e) (1); mesut (T/e) (1)
mutluluk saadet (T/e) (1)
mutluluk vermek ihya etmek (T/e) (1)
mutsuz bedbaht (T/e) (1)
müfredat curriculum (İng.) (7)
mülakat oral interview (İng.) (4)
müzik kökenli dil kuramı sing sing theory
(İng.) (2)
2. Bölüm: Türkçeden Kaynak Dile
müzikbilimci müzikolog (T/e) (1)
nasıl olsa esasen (T/e) (1)
nazım verse (İng.) (2)
ne yapıp yapıp behemehal (T/e) (1)
ne yazık ki maalesef (T/e) (1); maatteessüf
(T/e) (1)
ne yazık! heyhat (T/e) (1)
neden saika (T/e) (1); sebep (T/e) (1, Y)
neden olan causative (İng.) (5); causer (İng.) (5);
causing agent (İng.) (5); müsebbip (T/e) (1)
neden olmak mucip olmak (T/e) (1); sebebiyet
vermek (T/e) (1)
neden soruları wh-questions (İng.) (4)
nedenle veçhile (T/e) (1)
nedenleme işlemleri heuristics (İng.) (7)
nedenli motivated (İng.) (2, 10, 11, 18, 19);
motivé (Fra.) (10, 11, 17, 19); motiviert (Alm.)
(10, 11, 18, 19)
nedenlilik motivation (Fra.) (8, 10, 11, 17, 19);
motivation (İng.) (2, 10, 11, 19); Motiviertheit
(Alm.) (10, 11, 19); Motivierung (Alm.) (10, 11)
nedensellik causality (İng.) (2)
nedensi bahane (T/e) (1)
nedensiz arbitraire (Fra.) (8, 10, 11, 19);
arbiträr (Alm.) (10, 11, 19); arbitrary (İng.) (2,
10, 11, 19); immotivé (Fra.) (8, 11, 17, 19);
immotiviert (Alm.) (11); unmotivated (İng.) (2,
10, 11, 18, 19); unmotiviert (Alm.) (18, 19);
willkürlich (Alm.) (18)
nedensizlik arbitraire (Fra.) (8, 10, 11, 19);
arbitrariness (İng.) (2, 10, 11, 18, 19);
Arbitrarität (Alm.) (10, 11, 19); immotivation
(Fra.) (17); Willkürlichkeit (Alm.) (18)
nemölçer higrometre (T/e) (1)
neredeyse âdeta (T/e) (1)
neredeyse (Lat. önek) pen- (T/e) (1)
nesne complément d'objet direct (Fra.) (11);
complément direct (Fra.) (11, 19); direct
object (İng.) (11, 19); direktes Objekt (Alm.)
(19); eşya (T/e) (1); obje (T/e) (1); object (İng.) (2,
5, 7, 8, 11, 19); Objekt (Alm.) (11, 19); objet
(Fra.) (11, 19); şey (T/e) (1)
nesne (belirtili) mefulünbih sarih (T/e) (11)
nesne (belirtisiz) mefulünbih gayri sarih (T/e)
(11)
nesne durumu objective case (İng.) (2)
nesne silimi object deletion (İng.) (5)
264
nesne silme object deletion (İng.) (2)
nesnel afaki (T/e) (1); objektif (T/e) (1)
nesnel adıl objective pronoun (İng.) (5)
nesnel çıkarım rational cloze (İng.) (4)
nesnel eşdeğerlik rational equivalence (İng.)
(4)
nesnel madde objective item (İng.) (4)
nesnel notlandırma objective scoring (İng.) (4)
nesnel özneli with objective subject (İng.) (5)
nesnel sınav objective test (İng.) (4, 7)
nesnelcilik objektivizm (T/e) (1)
nesneleşme objectivisation (İng.) (5)
nesnesel ayni (T/e) (1)
nesnesiz objectless (İng.) (5)
nesnesizlik varsayımı Unaccusative
Hypothesis (İng.) (5)
nicel quantitative (İng.) (Y)
nicel dilbilim linguistique quantitative (Fra.)
(11, 17, 19); quantitative linguistics (İng.) (2,
11, 19); quantitative Linguistik (Alm.) (11, 19)
niceleme quantification (Fra.) (9)
niceleyen quantifier (İng.) (7)
niceleyici quantificateur (Fra.) (19); quantifier
(İng.) (19); Quantifikator (Alm.) (19); Quantor
(Alm.) (19)
nicelik kemiyet (T/e) (1); miktar (T/e) (1);
Quantität (Alm.) (19); quantité (Fra.) (19);
quantity (İng.) (2, 19)
nicelik ilkesi maxim of quantity (İng.) (2)
nicelik sözcüğü quantifier (İng.) (2)
niceliksel quantification (İng.) (4)
niceliksel veri quantitative data (İng.) (4)
nikâh kıymak akdetmek (T/e) (1)
nitel qualitative (İng.) (Y)
niteleme modification (İng.) (2)
niteleme belirteci Adverb der Art und Weise
(Alm.) (11, 19); adverb of manner (İng.) (11,
19); adverbe de manière (Fra.) (11, 19); hal
zarfı (T/e) (11); Modaladverb (Alm.) (11, 19)
niteleme öbeği attributive construction (İng.)
(2)
niteleme sıfatı adjectif qualificatif (Fra.) (11,
19); attributive adjective (İng.) (2, 7, 19);
attributives Adjektiv (Alm.) (11, 19);
qualificative adjective (İng.) (2, 11);
qualifikatives Beiwort (Alm.) (11, 19); tavsifi
sıfat (T/e) (11)
nitelemesiz zero modification (İng.) (2)
nitelendirme tavsif (T/e) (1)
nitelendirmek vasıflandırmak (T/e) (1)
nitelenmek vasıflanmak (T/e) (1)
niteleyen attributive (İng.) (2); qualifier (İng.)
(7); subordinate (İng.) (2)
Türkçe Terim ve Sözcükler TTS—Dilbilim
1. Derleme
niteleyici attribute (İng.) (2); modifier (İng.) (2,
7); qualifier (İng.) (2)
nitelik kalite (T/e) (1); keyfiyet (T/e) (1); mahiyet
(T/e) (1); meziyet (T/e) (1); Qualität (Alm.) (19);
qualité (Fra.) (19); quality (İng.) (2, 19); vasıf
(T/e) (1)
nitelik ilkesi maxim of quality (İng.) (2)
nitelik(ler) evsaf (T/e) (1)
nitelikli kalifiye (T/e) (1); kaliteli (T/e) (1); vasıflı
(T/e) (1)
niteliksel veri qualitative data (İng.) (4)
niteliksiz kalitesiz (T/e) (1); vasıfsız (T/e) (1)
nitem adjective (İng.) (2, 7); epithet (İng.) (2)
niyet Absicht (Alm.) (18); Intention (Alm.) (18);
intention (İng.) (18)
niyetlilik intentionality (İng.) (2)
nokta full stop (İng.) (2)
nokta çift sıralı eşdeşleme point-biserial
correlation (İng.) (4)
nokta grafiği dot chart (İng.) (4)
noktalama Interpunktion (Alm.) (11, 19);
ocak şömine (T/e) (1)
ocak (ayı) kânunusani (T/e) (1)
odacı hademe (T/e) (1)
odacık hücre (T/e) (1); kabine (T/e) (1)
odacılık hademelik (T/e) (1)
odak focus (Fra.) (19); focus (İng.) (12, 13, 19);
Fokus (Alm.) (19)
odak bölgesi focal area (İng.) (2)
odak seçimi focussing (İng.) (13); selection of
focus (İng.) (13)
odaklama focusing (İng.) (5, 13); grounding
(İng.) (3); thematisation (İng.) (2);
topicalisation (İng.) (2)
odaklaşma focalisation (Fra.) (19)
odaklaştırma focalisation (İng.) (19);
Fokusierung (Alm.) (19)
odaklayıcı focusing particles (İng.) (13)
odaklayım focalisation (Fra.) (9)
odaksal eğilim central tendency (İng.) (7)
oğul mahdum (T/e) (1); -zade (T/e) (1)
oğulluk (erkek için) manevi evlat (T/e) (1)
okşamalı hypocoristic (İng.) (19);
hypocoristique (Fra.) (19); hypokoristisch
(Alm.) (19)
okşar paronyme (Fra.) (19); Paronymon (Alm.)
(19); paronymous (İng.) (19)
265
ponctuation (Fra.) (11, 19); punctuation (İng.)
(2, 19); Satzzeichensetzung (Alm.) (11); tenkit
(T/e) (11); Zeichensetzung (Alm.) (19)
noktasal oluş procès ponctuel (Fra.) (9)
norm Norm (Alm.) (18); norm (İng.) (7, 18)
not grade (İng.) (4); score (İng.) (4)
not eşitlemesi score equating (İng.) (4)
not eşleştirmesi score equating (İng.) (4)
notlandırıcı marker (İng.) (4); rater (İng.) (4);
scorer (İng.) (4)
notlandırıcı eğitimi rater training (İng.) (4)
notlandırıcı güvenirliği scorer reliability (İng.)
(4)
notlandırılabilirlik scorability (İng.) (4)
notlandırma global scoring (İng.) (4); scoring
(İng.) (4)
notlandırma ölçeği rating scale (İng.) (4)
nüfusbilim demografi (T/e) (1)
nükte esprit (Fra.) (9)
okşarlık Paronymie (Alm.) (19); paronymie
(Fra.) (19); paronymy (İng.) (19)
okşarövgü kompliman (T/e) (1)
okşarövgülemek kompliman yapmak (T/e) (1)
okşayış apostrophe (Fra.) (9)
okuduğunu anlama reading comprehension
(İng.) (7)
okul ekol (T/e) (1); mektep (T/e) (1)
okuma kıraat (T/e) (1); mütalaa (T/e) (1);
reading (İng.) (2, 7)
okuma anlama sınavı reading
comprehension test (İng.) (4)
okuma güçlüğü dyslexia (İng.) (2)
okuma öğretimi teaching reading (İng.) (7)
okuma ritmi reading rhythm (İng.) (13)
okuma yaklaşımı reading approach (İng.) (7)
okuma yitimi aleksi (T/e) (1); alexia (İng.) (7,
19); Alexie (Alm.) (19); alexie (Fra.) (19)
okuma yöntemi reading method (İng.) (7)
okumak mütalaa etmek (T/e) (1)
okumak (şarkı) terennüm etmek (T/e) (1)
okumalık sözvarlığı reading vocabulary (İng.)
(7)
okumamış cahil (T/e) (1); ümmi (T/e) (1)
okumaz yazmaz analfabet (T/e) (1)
okumaz yazmazlık analfabetizm (T/e) (1)
okunurluk readability (İng.) (2, 4, 7)
okur kari (T/e) (1)
okuryazarlık literacy (İng.) (7, 15)
okutman lektör (T/e) (1)
okuyucu hanende (T/e) (1); kari (T/e) (1); lecteur
(Fra.) (9)
Okyanus dilleri bilimi Oceanic linguistics
2. Bölüm: Türkçeden Kaynak Dile
(İng.) (2)
ola ki ihtimal (T/e) (1); şayet (T/e) (1)
olabildiğince mümkün mertebe (T/e) (1)
olabilir kabil (T/e) (1); mümkün (T/e) (1)
olabilirlik ihtimal (T/e) (1)
olagelmek cereyan etmek (T/e) (1)
olağan adi (T/e) (1); alelade (T/e) (1); normal
(İng.) (13); normal (T/e) (1)
olağan odak unmarked focus (İng.) (13)
olağan vurgu normal stress (İng.) (13)
olağandışı anormal (T/e) (1); gayri tabii (T/e) (1)
olağandışılık anormallik (T/e) (1)
olağanüstü acayip (T/e) (1); fevkalade (T/e) (1);
harika (T/e) (1); harikulade (T/e) (1);
merveilleux (Fra.) (9)
olan haiz (T/e) (1)
olanak imkan (T/e) (Y); imkân (T/e) (1)
olanaklı kabil (T/e) (1); mümkün (T/e) (1, Y)
olanaksız imkânsız (T/e) (1)
olanca kurumuyla pür azamet (T/e) (1)
olarak düşünmek telakki etmek (T/e) (1)
olası muhtemel (T/e) (1); muhtemel (T/e) (1)
olası anlam meaning potential (İng.) (7)
olasıcılık probabilizm (T/e) (1)
olasılık ihtimal (T/e) (1, Y); probability (İng.) (7)
olasılık kuramı probability theory (İng.) (4)
olasılık modeli probabilistic model (İng.) (2, 4)
olay event (İng.) (2); fenomen (T/e) (1); hadise
(T/e) (1); vaka (T/e) (1); vukuat (T/e) (1)
olayanlatım ifade (T/e) (1)
olaylı hadiseli (T/e) (1)
olaysız hadisesiz (T/e) (1)
oldu okey (T/e) (1)
oldubitti emrivaki (T/e) (1)
olduğu gibi aynen (T/e) (1)
oldukça nispeten (T/e) (1)
oldukça çok hayli (T/e) (1)
oldulamak okeylemek (T/e) (1)
oldurgan transitivised (İng.) (5)
oldurgan çatı tadiye (lazım’dan) (T/e) (11)
oldurgan eylem tadiye (lazım’dan) (T/e) (11)
olgu fact (İng.) (2); vaka (T/e) (1)
olgu adılı factive (İng.) (2)
olgu çalışması case study (İng.) (7)
olgu güvenirlik ölçüsü case reliability
estimate (İng.) (4)
olgucu pozitif (T/e) (1)
olguculuk positivism (İng.) (2); pozitivizm (T/e)
(1)
olgul pozitif (T/e) (1)
olgunlaşma tekâmül (T/e) (1)
olgunlaşmak tekâmül etmek (T/e) (1);
tekemmül etmek (T/e) (1)
olgunlaşmamış ham (T/e) (1)
olgunlaşmış mütekâmil (T/e) (1)
olgusallık factivity (İng.) (2)
olmak teşekkül etmek (T/e) (1); vuku bulmak
266
(T/e) (1); vukua gelmek (T/e) (1)
olmaya ki zinhar (T/e) (1)
-olmayan an- (T/e) (1)
olmayan (Lat. önek) in- (T/e) (1)
-olmayan (Lat. önek) non- (T/e) (1)
olmaz veto (T/e) (1)
olmazlamak veto etmek (T/e) (1)
olmuş vaki (T/e) (1)
olsa da velev (T/e) (1)
olu durumu factif (Fra.) (11); Faktivus (Alm.) (11)
oluk canal (Fra.) (10, 11, 17, 19); channel (İng.)
(2, 7, 10, 11, 16, 19, Y); Kanal (Alm.) (10, 11, 19)
oluklu groove (İng.) (2)
olumlu müspet (T/e) (1); pozitif (T/e) (1)
olumlu bağıntı positive correlation (İng.) (4)
olumlu eşdeşleme positive correlation (İng.)
(4)
olumlu gösterim déixis positif (Fra.) (9)
olumlu tümce affirmative sentence (İng.) (11,
19); affirmativer Satz (Alm.) (11, 18); müspet
cümle (T/e) (11); phrase affirmative (Fra.) (11,
19); positive sentence (İng.) (2)
olumluluk Affirmation (Alm.) (11, 19);
affirmation (Fra.) (11, 19); affirmation (İng.) (2,
11, 19); Bejahung (Alm.) (11, 19); icap (T/e) (11);
tasdik (T/e) (11)
olumsuz menfi (T/e) (1); negatif (T/e) (1);
negative (İng.) (2)
olumsuz adıl negative pronoun (İng.) (7)
olumsuz aktarım negative transfer (İng.) (7)
olumsuz bağıntı negative correlation (İng.) (4)
olumsuz eki negative particle (İng.) (2)
olumsuz eşdeşleme negative correlation
(İng.) (4)
olumsuz etki halo effect (İng.) (4)
olumsuz gösterim déixis négatif (Fra.) (9)
olumsuz oy aleyhte rey (T/e) (1)
olumsuz soru negative question (İng.) (7)
olumsuz tümce menfi cümle (T/e) (11);
negative sentence (İng.) (11, 19); negativer
Satz (Alm.) (11, 19); phrase négative (Fra.) (19)
olumsuzluk nefi (T/e) (11); Negation (Alm.) (11,
19); negation (İng.) (2, 11, 19); négation (Fra.)
(11, 19); Verneinung (Alm.) (11, 19)
olumsuzluk eki negation particle (İng.) (11, 19)
olumsuzluk öğesi menfi lahikası (T/e) (11);
nefi edatı (T/e) (11); particule de négation
(Fra.) (11, 19); Verneinungspartikel (Alm.) (11,
19)
olumsuzluk tümcesi phrase négative (Fra.)
(11)
oluntu épisode (Fra.) (9)
olupbitti emrivaki (T/e) (1)
olur izin (T/e) (1); müsaade (T/e) (1)
olur almak müsaade almak (T/e) (1)
olur ki şayet (T/e) (1)
olur vermek müsaade vermek (T/e) (1)
Türkçe Terim ve Sözcükler TTS—Dilbilim
1. Derleme
olurlama kabul (T/e) (1)
olurlamak kabul etmek (T/e) (1); müsaade
etmek (T/e) (1)
olurluk görünüşü apparational (İng.) (2)
oluş action (Fra.) (8); procès (Fra.) (8, 9, 11, 19);
process (İng.) (2, 11, 19); tekevvün (T/e) (1);
teknik (T/e) (1); Vorgang (Alm.) (11, 19)
oluş durumu translatif (Fra.) (19); Translativ
(Alm.) (11, 19); translative (İng.) (11, 19)
oluş görünüşü cursive aspect (İng.) (2)
oluşan müteşekkil (T/e) (1)
oluşma tekevvün (T/e) (1); teknik (T/e) (1);
teşekkül (T/e) (1); meydana gelmek (T/e) (1);
teşekkül etmek (T/e) (1); vuku bulmak (T/e)
(1); vukua gelmek (T/e) (1)
oluşmuş müteşekkil (T/e) (1)
oluşturma generate (İng.) (2)
oluşturmak terkip etmek (T/e) (1); teşkil
etmek (T/e) (1)
oluşturucu formant (Fra.) (10, 11, 19);
Formativ (Alm.) (10, 11, 19); formative (İng.) (8,
10, 11, 19)
oluşturucu öğe élément formateur (Fra.) (8);
formative (İng.) (2)
oluşum formasyon (T/e) (1); teşekkül (T/e) (1)
oluşum ağacı stemma (Fra.) (8)
oluşum içinde in fieri (Fra.) (8)
oluşumculuk génétique (Fra.) (9)
omurga amudufıkari (T/e) (1)
omurilik murdarilik (T/e) (1)
omuz atkısı etol (T/e) (1)
omuzluk apolet (T/e) (1)
on ikili seslem dodécasyllabe (Fra.) (9)
onama kabul (T/e) (1); muvafakat (T/e) (1);
tasvip (T/e) (1)
onamak kabul etmek (T/e) (1); muvafakat
etmek (T/e) (1); tasdik etmek (T/e) (1); tasvip
etmek (T/e) (1)
onamalık tasdikname (T/e) (1)
onarıcı tamirci (T/e) (1)
onarım repair (İng.) (13); restorasyon (T/e) (1);
tamir (T/e) (1); tamirat (T/e) (1)
onarım işliği tamirhane (T/e) (1)
onarımsal remedial (İng.) (16)
onarımsal işlem correcting process (İng.) (5)
onarma tamir (T/e) (1); tamirat (T/e) (1)
onarmak restore etmek (T/e) (1); tamir etmek
(T/e) (1)
onay accepting (İng.) (12); tasdik (T/e) (1);
tasvip (T/e) (1)
onaylama tasdik (T/e) (1)
onaylamak tasdik etmek (T/e) (1)
onaylamalık tasdikname (T/e) (1)
onaylı tasdikli (T/e) (1)
ongun arma (T/e) (1); totem (T/e) (1)
ongunculuk totemizm (T/e) (1)
ongunlu armalı (T/e) (1)
267
onma şifa (T/e) (1)
onulmak şifa bulmak (T/e) (1)
onulmaz çaresiz (T/e) (1)
onun gibi hakeza (T/e) (1)
onur haysiyet (T/e) (1); izzetinefis (T/e) (1); şeref
(T/e) (1)
onur duymak müşerref olmak (T/e) (1);
teşerrüf etmek (T/e) (1)
onur kırma tahkir (T/e) (1)
onur kırmak tahkir etmek (T/e) (1)
onur konuğu şeref misafiri (T/e) (1)
onur kurulu haysiyet divanı (T/e) (1)
onur üyesi şeref azası (T/e) (1)
onurlandırıcı şerefbahş (T/e) (1)
onurlandırma teşrif (T/e) (1)
onurlandırmak şereflendirmek (T/e) (1); teşrif
etmek (T/e) (1)
onurlanmak müşerref olmak (T/e) (1);
şereflenmek (T/e) (1); teşerrüf etmek (T/e) (1)
onurlu haysiyetli (T/e) (1); şerefli (T/e) (1)
onursal fahri (T/e) (1)
onursuz haysiyetsiz (T/e) (1); şerefsiz (T/e) (1)
oradan (Lat. önek) ab- (T/e) (1); e- (T/e) (1);
eks- (ex-) (T/e) (1)
oran nispet (T/e) (1); tenasüp (T/e) (1)
oran ölçeği ratio scale (İng.) (4)
oranla tahminen (T/e) (1)
oranlama karar (T/e) (1); kıyas (T/e) (1); tahmin
(T/e) (1)
oranlamak kıyaslamak (T/e) (1); tahmin etmek
(T/e) (1)
oranlamaya dayanan tahmini (T/e) (1)
orantı tenasüp (T/e) (1)
orantılı mütenasip (T/e) (1)
orantılı karşıtlık opposition proportionnelle
(Fra.) (8, 11, 19); proportional opposition (İng.)
(11); proportionelle Opposition (Alm.) (11, 19)
orantısal karşıtlık proportional opposition
(İng.) (19)
ordugüdüm strateji (T/e) (1)
ordugüdümsel stratejik (T/e) (1)
organ uzuv (T/e) (1)
Orhun Yazıtları Orkhun Inscriptions (İng.) (13)
ornatma Stellvertretung (Alm.) (11);
Substitution (Alm.) (11, 19); substitution (Fra.)
(11, 19); substitution (İng.) (11, 19)
orospu fahişe (T/e) (1); kahpe (T/e) (1)
orospuluk fuhuş (T/e) (1)
orospuluk yapmak fuhuş yapmak (T/e) (1)
orta central (İng.) (13); half open (İng.) (13);
medium (İng.) (11, 19); mittel (Alm.) (11, 19);
moyen (Fra.) (11, 19); vasat (T/e) (1)
orta (eylem) middle verb (İng.) (5)
orta akıncı santrfor (T/e) (1)
orta damaksıl mediopalatal (İng.) (2)
orta değer median (İng.) (4)
orta lehçe mesolect (İng.) (15)
2. Bölüm: Türkçeden Kaynak Dile

orta malı müptezel (T/e) (1) etmek (T/e) (1); meydana gelmek (T/e) (1);
orta s. mutavassıt (T/e) (1) peyda olmak (T/e) (1); tahakkuk etmek (T/e)
orta ünlü central vowel (İng.) (2); mid vowel (1); zuhur etmek (T/e) (1)
(İng.) (2) ortaya çıkma zuhur (T/e) (1)
ortaç fer-i fiil (T/e) (11); gerundive (İng.) (2); ortaya dökme ifşaat (T/e) (1)
participe (Fra.) (9, 11, 17, 19); participle (İng.) ortaya dökmek ifşa etmek (T/e) (1)
(2, 7, 11, 19); partisip (T/e) (1); Partizip (Alm.) ortaya koymak dermeyan etmek (T/e) (1);
(11, 19); Partizipium (Alm.) (11) ibraz etmek (T/e) (1)
ortaçağ dilbilimi Medieval linguistics (İng.) (2) oruç çizelgesi imsakiye (T/e) (1)
ortaçağ dilcileri Modistea (İng.) (2) oruçlanma imsak (T/e) (1)
ortada aleni (T/e) (1); aşikâr (T/e) (1) orun makam (T/e) (1); mevki (T/e) (1)
ortadan kaldırma ilga (T/e) (1) Osmanlıca Ottoman Turkish (İng.) (13)
ortadan kaldırmak bertaraf etmek (T/e) (1) otama tedavi (T/e) (1)
ortadan kalkmak zail olmak (T/e) (1) otlak mera (T/e) (1)
ortak müşterek (T/e) (1); şerik (T/e) (1) oturan mukim (T/e) (1); sakin (T/e) (1)
ortak anlatıcı co-narrateur (Fra.) (9) oturmak (bir yerde) ikamet etmek (T/e) (1)
ortak cins common gender (İng.) (2) oturtmak tespit etmek (T/e) (1)
ortak cinsli epicene (İng.) (2) oturulan meskûn (T/e) (1)
ortak dil common language (İng.) (2, 11, 19); oturum celse (T/e) (1); seans (T/e) (1); session
Gemeinsprache (Alm.) (11, 19); langue (İng.) (12)
commune (Fra.) (11, 17, 19); vernacular (İng.) oturuşmak internalize (İng.) (2)
(2) oturuşmuş internalized (İng.) (2)
ortak dilbilgisi core grammar (İng.) (12) ovma friksiyon (T/e) (1); masaj (T/e) (1)
ortak etmek teşrik etmek (T/e) (1) ovucu masör (T/e) (1)
ortak gönderge coréférence (Fra.) (9) ovuşturma friksiyon (T/e) (1); masaj (T/e) (1)
ortak iletişim dili lingua franca (İng.) (2) oy rey (T/e) (1)
ortak olmak iştirak etmek (T/e) (1) oyalamak meşgul etmek (T/e) (1)
ortak öz common core (İng.) (2, 7) oybirliği ittifak (T/e) (1)
ortak payda common denominator (İng.) (18); oybirliğiyle ittifakla (T/e) (1); müttefikan (T/e)
gemeinsamer Nenner (Alm.) (18) (1)
ortak sözceleme özneleri co-énonciateurs oydaş hemfikir (T/e) (1)
(Fra.) (9) oygubaskı tifdruk (T/e) (1)
ortak vericiler co-locuteurs (Fra.) (9) oylum hacim (T/e) (1, Y); volume (İng.) (2, Y)
ortak yaşantı shared knowledge (İng.) (16) oylumlu hacimli (T/e) (1)
ortaklar şürekâ (T/e) (1) oymak aşiret (T/e) (1); hakketmek (T/e) (1);
ortaklaşa kolektif (T/e) (1); müşterek (T/e) (1); kabile (T/e) (1)
müştereken (T/e) (1) oynak ölçü eşel mobil (T/e) (1)
ortaklaşacılık kolektivizm (T/e) (1) oynama payı tolerans (T/e) (1)
ortaklaşma müşareket (T/e) (1) oynamak raksetmek (T/e) (1)
ortaklığı bozma izaleyişüyu (T/e) (1) oynaş metres (T/e) (1)
ortaklığı giderme izaleyişüyu (T/e) (1) oynatım (sinemada) seans (T/e) (1)
ortaklık iştirak (T/e) (1); kumpanya (T/e) (1); oysa halbuki (T/e) (1)
müşareket (T/e) (1); şirket (T/e) (1) oyulgan ülser (T/e) (1)
ortakyönetim koalisyon (T/e) (1) oyun desise (T/e) (1); entrika (T/e) (1); game
ortalama averaj (T/e) (1); mean (İng.) (4); (İng.) (7); piyes (T/e) (1); temsil (T/e) (1)
mutavassıt (T/e) (1); vasati (T/e) (1) oyun lehçesi dramatic dialect (İng.) (2)
ortalama sözce uzunluğu mean length of oyun yazarı senarist (T/e) (1)
utterance (İng.) (7); MLU (İng.) (7) oyuncu artist (T/e) (1); comédien (Fra.) (9);
ortalanma centralisation (İng.) (2) dessas (T/e) (1)
ortalanmış centralized (İng.) (2) oyundışı etmek nakavt etmek (T/e) (1)
ortalı endocentric (İng.) (12) oyunluk (dans için) pist (T/e) (1)
ortam climate (İng.) (7); dünya (T/e) (1); ozan şair (T/e) (1)
environment (İng.) (2); medium (İng.) (2); ozanımsı müteşair (T/e) (1)
setting (İng.) (Y); vasat (T/e) (1) ozanlık şairlik (T/e) (1)
ortasız exocentric (İng.) (12) ozansı şairane (T/e) (1)
ortaya atmak lanse etmek (T/e) (1)
ortaya çıkarmak ihdas etmek (T/e) (1); peyda

268
Türkçe Terim ve Sözcükler TTS—Dilbilim
1. Derleme
öbek group (İng.) (2, 11, 19); groupe (Fra.) (8,
11, 19); grup (T/e) (1); Gruppe (Alm.) (11, 19);
kitle (T/e) (1); phrase (İng.) (2, 7, Y)
öbek iyeliği group genitive (İng.) (2)
öbek vurgusu group accent (İng.) (2)
öbek yapısı phrase structure (İng.) (2)
öbek yapısı dilbilgisi phrase structure
grammar (İng.) (7)
öbeksi eylem phrasal verb (İng.) (7)
öbür diğer (T/e) (1)
öç intikam (T/e) (1)
öç almak intikam almak (T/e) (1)
ödeme eda (T/e) (1); tahmil (T/e) (1); tediye (T/e)
(1)
ödemek eda etmek (T/e) (1); sarf etmek (T/e)
(1); tazmin etmek (T/e) (1); tediye etmek (T/e)
(1); tesviye etmek (T/e) (1)
ödence tazminat (T/e) (1)
ödene çek (T/e) (1)
ödenek tahsisat (T/e) (1)
ödenti aidat (T/e) (1)
ödeş takas (T/e) (1)
ödev tasks (İng.) (7); vazife (T/e) (1); vecibe (T/e)
(1)
ödevbilgisi deontoloji (T/e) (1)
ödevbilim deontoloji (T/e) (1)
ödevli muvazzaf (T/e) (1)
ödül mükâfat (T/e) (1)
ödüllendirme taltif (T/e) (1)
ödüllendirmek mükâfatlandırmak (T/e) (1);
taltif etmek (T/e) (1)
ödün taviz (T/e) (1)
ödün vermek taviz vermek (T/e) (1)
ödünç (verme) ikraz (T/e) (1)
ödünç veren mukriz (T/e) (1)
ödünçleme borrow (İng.) (2)
ödünçleme alıntı calque (İng.) (3)
ödünçlü yapım recomposition (İng.) (2)
ödünleme taviz (T/e) (1); telafi (T/e) (1)
ödünlemek telafi etmek (T/e) (1)
ödünleyici compensatory (İng.) (2)
ödünleyici bağlama concessive conjunction
(İng.) (2)
ödünleyici öğretim compensatory
instruction (İng.) (7)
ÖEN dili SVO language (İng.) (7)
öfke gazap (T/e) (1); hırs (T/e) (1); hışım (T/e) (1);
269
hiddet (T/e) (1); tehevvür (T/e) (1)
öfkelenme feveran (T/e) (1)
öfkelenmek celallenmek (T/e) (1); feveran
etmek (T/e) (1); hırslanmak (T/e) (1);
hiddetlenmek (T/e) (1)
öfkeli asabi (T/e) (1); hiddetli (T/e) (1)
öfkeyle pür hiddet (T/e) (1)
öge eleman (T/e) (Y)
öge dışlama argument deletion (İng.) (5);
argument suppression (İng.) (5)
öge dışlayan argument deleting (İng.) (5)
öge ekleme argument adding (İng.) (5)
öge izleyen argument tracer (İng.) (5)
öge katan argument adder (İng.) (5)
ögütlenmek ibret almak (T/e) (1)
öğe eleman (T/e) (1); Element (Alm.) (19);
element (İng.) (2, 19, Y); élément (Fra.) (8, 19);
frame (İng.) (2); item (İng.) (2); madde (T/e) (1);
unsur (T/e) (1)
öğe çözümlemesi item analysis (İng.) (2)
öğe düzenleme item and arrangement (İng.)
(2)
öğe ve işlem IP (İng.) (2)
öğe yanıt kuramı item response theory (İng.)
(7)
öğe-işlem item and process (İng.) (2)
öğrence curriculum (İng.) (Y); kur (T/e) (1); kurs
(T/e) (1)
öğrenci şakirt (T/e) (1); talebe (T/e) (1)
öğrenci eğitimi learner training (İng.) (7)
öğrenci kimliği şebeke (T/e) (1)
öğrenci merkezli eğitim student-centered
education (İng.) (3)
öğrenci merkezli öğretim learner centered
instruction (İng.) (7); student centred
learning (İng.) (7)
öğrenci merkezlilik learner centeredness
(İng.) (7)
öğrenci odaklı öğretim student centred
learning (İng.) (7)
öğrenci odaklılık learner centeredness (İng.)
(7, Y)
öğrenci özerkliği student autonomy (İng.) (7)
öğrencilik talebelik (T/e) (1)
öğrenici learner (İng.) (7)
öğrenilebilirlik learnability (İng.) (2, 7, 12)
öğrenim tahsil (T/e) (1)
öğrenim becerileri study skills (İng.) (3)
öğrenimlik burs (T/e) (1)
öğrenme ıttıla (T/e) (1)
öğrenme biçem ve stratejileri learning
styles and strategies (İng.) (7)
öğrenme isteği merak (T/e) (1)
öğrenme yöneltimli learning oriented (İng.)
2. Bölüm: Türkçeden Kaynak Dile
(14)
öğrenmek tahsil etmek (T/e) (1)
öğrenmiş muttali (T/e) (1)
öğreti doktrin (T/e) (1)
öğretici didactique (Fra.) (9); didaktik (T/e) (1)
öğretilebilirlik varsayımı teachability
hypothesis (İng.) (7)
öğretim talim (T/e) (1); teaching (İng.) (7); tedris
(T/e) (1); tedrisat (T/e) (1)
öğretim dili medium of instruction (İng.) (3, 7)
Öğretim Dili İngilizce olan Okul English
medium school (İng.) (3)
öğretim hedefi instructional objective (İng.)
(7)
öğretim izlencesi müfredat programı (T/e) (1)
öğretim kaynaklı yanlış induced error (İng.)
(3, 7)
öğretimsel dilbilgisi pedagogical grammar
(İng.) (7)
öğretme tedris (T/e) (1)
öğretmelik müfredat (T/e) (1)
öğretmen teacher (İng.) (7)
öğretmen (erkek) muallim (T/e) (1)
öğretmen (kadın) muallime (T/e) (1)
öğretmen dili teacher talk (İng.) (12)
öğretmen eğitimi teacher education (İng.) (7);
teacher training (İng.) (7)
öğretmen konuşması teacher talk (İng.) (7)
öğretmen merkezli öğretim teacher
centered instruction (İng.) (7)
öğüt akıl (T/e) (1); nasihat (T/e) (1)
öğütleme tavsiye (T/e) (1)
öğütlük apologue (Fra.) (9)
öğütörnek ibret (T/e) (1)
öke dâhi (T/e) (1); deha (T/e) (1)
ökelik dâhilik (T/e) (1); deha (T/e) (1)
ölçek mikyas (T/e) (1)
ölçme measurement (İng.) (4); scaling (İng.) (4);
testing (İng.) (Y)
ölçme hatası measurement error (İng.) (4)
ölçmek test etmek (T/e) (Y)
ölçmen mühendis (T/e) (1)
ölçü endaze (T/e) (1); karar (T/e) (1); meter (İng.)
(2, 11); metre (İng.) (19); mètre (Fra.) (9, 11, 19);
Metrum (Alm.) (11, 19); miktar (T/e) (1); mikyas
(T/e) (1); nispet (T/e) (1); norm (T/e) (1);
Versmass (Alm.) (11, 19); vezin (T/e) (1, 11)
ölçü (şiirde) meter (İng.) (13)
ölçü belirteci adverb of quantity (İng.) (11,
19); miktar zarfı (T/e) (11); Quantitätsadverb
(Alm.) (11, 19)
ölçü belirteci adverbe de quantité (Fra.) (11,
19)
ölçü dil standard language (İng.) (13)
ölçü dili standard language (İng.) (Y)
ölçü sesletim standard pronunciation (İng.)
(13)
270
ölçü-altı dil non-standard language (İng.) (16)
ölçübilim ilm-i evzan (T/e) (11); metrics (İng.)
(11, 19); Metrik (Alm.) (11, 19); métrique (Fra.)
(11, 19)
ölçübirim metrics (İng.) (2)
ölçü-çevresi dil informal language (İng.) (16)
ölçüdışı fahiş (T/e) (1)
ölçüler estimates (İng.) (4)
ölçülmüş not scaled score (İng.) (4)
ölçülmüş sonuç scaled score (İng.) (4)
ölçülü hesaplı (T/e) (1); ihtiyatlı (T/e) (1); itidalli
(T/e) (1); mutedil (T/e) (1); rasyonel (T/e) (1);
temkinli (T/e) (1)
ölçülü davranmak ihtiyatlı davranmak (T/e)
(1)
ölçülü koşuk versification métrique (Fra.) (9)
ölçüm test (İng.) (Y)
ölçüm hatası error of measurement (İng.) (4)
ölçümlü cline (İng.) (2)
ölçün norm (İng.) (7); standard (İng.) (4, 7);
standart (T/e) (1, Y)
ölçün dışı non standard (İng.) (2)
ölçün temelli sınav norm-referenced test
(İng.) (7)
ölçünaltı (ölçün altı) substandard (İng.) (2, 7)
ölçündışı non-standard (İng.) (7)
ölçündışı dil exonormative (İng.) (3)
ölçünleme standardisation (İng.) (2)
ölçünlemek standardize etmek (T/e) (1)
ölçünlendirilmiş sınav standardised test
(İng.) (4)
ölçünlendirilmiş sonuç standardised score
(İng.) (4)
ölçünleşme de-dialectalization (İng.) (2);
standardization (İng.) (15)
ölçünleşmeye yönelme decreolization (İng.)
(15)
ölçünleştirilmiş sınav standardized test (İng.)
(7)
ölçünleştirme calibration (İng.) (4);
standardization (İng.) (7)
ölçünlü standard (İng.) (15); standart (T/e) (1, Y)
ölçünlü başarı sınavı standard achievement
test (İng.) (4)
ölçünlü değişke standard variety (İng.) (7)
ölçünlü dil common language (İng.) (2); formal
grammar (İng.) (15); langue standard (Fra.) (9,
19); standard (İng.) (2); standard language
(İng.) (Y); standard language (İng.) (19);
standard language (İng.) (7);
Standardsprache (Alm.) (19)
ölçünlü hata ölçümü standard error of
measurement (İng.) (4)
ölçünlü İngilizce Standard English (İng.) (Y);
standard English (İng.) (7)
ölçünlü konum standard setting (İng.) (4)
ölçünlü sapma standard deviation (İng.) (7);
Türkçe Terim ve Sözcükler TTS—Dilbilim
1. Derleme
standard deviation (İng.) (4)
ölçünlü sonuç standard score (İng.) (4)
ölçünlü söyleyiş orthoepy (İng.) (2); received
pronunciation (İng.) (2)
ölçünlü Türkçe Standard Turkish (İng.) (Y)
ölçünsüz nonstandart (İng.) (15)
ölçüsüz hadsiz hesapsız (T/e) (1); hesapsız (T/e)
(1); informal (İng.) (15); muvazenesiz (T/e) (1)
ölçüt criteria (İng.) (2); criterion (İng.) (4); kıstas
(T/e) (1); kriter (T/e) (1); mısdak (T/e) (1)
ölçüt bağımlı sınav criterion referenced test
(İng.) (7)
ölçüt bağımlı sınav (bilim) criterion-
referenced test (İng.) (4)
ölçüt dışında olan outfit (İng.) (4)
ölçütsel geçerlik criterion-related validity
(İng.) (4)
öldüren katil (T/e) (1)
öldürmek katletmek (T/e) (1); telef etmek (T/e)
(1)
öldürücü katil (T/e) (1)
öldürülen maktul (T/e) (1)
öldürüm cinayet (T/e) (1); katil (T/e) (1)
öldürüm girişimcisi suikastçı (T/e) (1)
öldürüm girişimi suikast (T/e) (1)
ölmek irtihal etmek (T/e) (1); vefat etmek (T/e)
(1)
ölmezlik suyu abıhayat (T/e) (1)
ölü dil dead language (İng.) (2, 11, 19); extinct
language (İng.) (2); langue morte (Fra.) (11,
19); tote Sprache (Alm.) (11, 19)
ölüdoğa natürmort (T/e) (1)
ölük kadavra (T/e) (1)
ölüm irtihal (T/e) (1); memat (T/e) (1); vefat (T/e)
(1)
ölüm kalım sorunu hayat memat meselesi
(T/e) (1)
ölümlü fani (T/e) (1)
ölümsüz ebedi (T/e) (1)
ölümsüzlük ebedilik (T/e) (1)
ölüyin kadavra (T/e) (1)
ön antérieur (Fra.) (11, 17, 19); anterior (İng.) (2,
13); front (İng.) (2, 11, 13, 19); huzur (T/e) (1);
initial (İng.) (2); peşin (T/e) (1); pre- (İng.) (12);
pro- (T/e) (1); proto (İng.) (2); vorder (Alm.) (11,
19)
ön (Lat. önek) prae- (T/e) (1); pre- (T/e) (1)
ön belirleyen predeterminer (İng.) (7)
ön belirleyici predeterminer (İng.) (2)
ön biçim pro-form (İng.) (7)
ön çalışma etüt (T/e) (1)
ön değerlendirme pre assessment (İng.) (4)
ön niteleme premodification (İng.) (2)
ön niteleyici promodifier (İng.) (2)
ön oturum pre-session (İng.) (12)
ön öğretim pre-teaching (İng.) (7)
ön son değişimi takdim tehir (T/e) (1)
271
ön türeme prosthesis (İng.) (2)
ön ünlü front vowel (İng.) (2); slender vowel
(İng.) (2)
ön ünlüleşme fronting (İng.) (2)
ön()türeme prothesis (İng.) (2, 11, 19)
önad adjective (İng.) (2); sıfat (T/e) (1)
ön-ardıl sınav tasarımı pre-test post-test
design (İng.) (4)
önbiçim proform (İng.) (2)
önbili kehanet (T/e) (1)
önbilici kâhin (T/e) (1)
önce ante- (T/e) (1); evvela (T/e) (1); iptida (T/e)
(1); pro- (T/e) (1)
önce davranma takaddüm (T/e) (1)
önce davranmak takaddüm etmek (T/e) (1)
önce gelme takaddüm (T/e) (1)
önce gelmek takaddüm etmek (T/e) (1)
önce olmak takaddüm etmek (T/e) (1)
önceden peşin (T/e) (1)
önceden haber verici prédictif (Fra.) (9)
önceki sabık (T/e) (1)
öncel selef (T/e) (1)
öncel sınav geçerlemesi a priori test
validation (İng.) (4)
önceleme anticipation (Fra.) (9, 19);
anticipation (İng.) (19); Antizipation (Alm.) (19);
prominence (İng.) (7)
öncelenen yanlış anticipation error (İng.) (7)
önceleri evveliyat (T/e) (1); iptida (T/e) (1)
öncelik takaddüm (T/e) (1)
öncelikle evleviyetle (T/e) (1)
öncesel anlatma narration antérieure (Fra.)
(9)
öncesi evveliyat (T/e) (1)
öncesini kapsayan makabline şamil (T/e) (1)
öncesiz ezeli (T/e) (1)
öncesizlik ezel (T/e) (1)
öncü avangard (T/e) (1); pişdar (T/e) (1)
öncül a priori (İng.) (Y); antecedent (İng.) (2, 7,
11, 19); antécédent (Fra.) (11, 19); Antezedent
(Alm.) (11, 19)
önçıkarımlı sözcük prosiopesis (İng.) (2)
öndamak ünsüzü fronto-palatal (İng.) (2)
öndamaksıl prepalatal (İng.) (2, 11, 19);
prépalatal (Fra.) (8); prépalatale (Fra.) (11, 19);
Vorderpalatal (Alm.) (11, 19)
önde pro- (T/e) (1)
öndelik avans (T/e) (1); peşinat (T/e) (1)
önden peşin (T/e) (1)
önder lider (T/e) (1); pişva (T/e) (1); şef (T/e) (1)
önderlik liderlik (T/e) (1)
öndeyiş prolog (T/e) (1)
öndöşem (kent düzenlenmesi alanında)
viyabilite (T/e) (1)
öne ekleme prosthetic (İng.) (2)
öne sürmek teklif etmek (T/e) (1)
ÖNE/özne nesne eylem dili SOV language
2. Bölüm: Türkçeden Kaynak Dile
(İng.) (7)
önek dahile (T/e) (11); lahika-i mukaddime
(T/e) (11); Präfix (Alm.) (11, 19); pre-base (İng.)
(2); prefix (İng.) (2, 7, 11, 13, 19); préfixe (Fra.)
(11, 19)
önekli dil prefixing language (İng.) (2)
önem ehemmiyet (T/e) (1)
önem vermek ehemmiyet (T/e) (1)
önem vermemek kale almamak (T/e) (1)
önemi yok fark etmez (T/e) (1)
önemini anlama takdir (T/e) (1)
önemini anlamak takdir etmek (T/e) (1)
önemli ciddi (T/e) (1); ehemmiyetli (T/e) (1);
mühim (T/e) (1)
önemli değil fark etmez (T/e) (1)
önemsemek ehemmiyet (T/e) (1);
mühimsemek (T/e) (1)
önemsiz ehemmiyetsiz (T/e) (1); iddiasız (T/e)
(1); naçizane (T/e) (1)
önerge takrir (T/e) (1)
öneri teklif (T/e) (1)
öneri yöntemi Suggestop(a)edia (İng.) (7)
önerme clause (İng.) (11, 19); kaziye (T/e) (1,
11); Proposition (Alm.) (11, 19); proposition
(Fra.) (11, 19); proposition (İng.) (2, 7, 11, 19);
Satzglied (Alm.) (11, 19); Satzteil (Alm.) (11,
19); teklif (T/e) (1)
önermek teklif etmek (T/e) (1)
önermesel eylem propositional verb (İng.) (7)
önesığınık proclitic (İng.) (19); proclitique (Fra.)
(19); proklitisch (Alm.) (19)
önesürüm Assertion (Alm.) (19); assertion (Fra.)
(19); assertion (İng.) (19); Behauptung (Alm.)
(19)
öneylem pro-verb (proverb) (İng.) (2, 7)
öngönderim cataphora (İng.) (2, 7); cataphore
(Fra.) (9)
öngönderimle ilgili cataphoric (İng.) (2)
öngönderimsel cataphorique (Fra.) (9)
öngörmek derpiş etmek (T/e) (1)
öngörülü agâh (T/e) (1)
öngörümlü prospectif (Fra.) (8, 19);
prospective (İng.) (19); prospektiv (Alm.) (19)
öngün arife (T/e) (1)
ön-insanımsı proto-hominid (İng.) (16)
önlem tedbir (T/e) (1, Y)
önleme Prolepse (Alm.) (11, 19); prolepse (Fra.)
(9, 11, 19); prolepsis (İng.) (11, 19)
önleme sual-i mukaddere cevap (T/e) (11)
önlemli tedbirli (T/e) (1)
önlemsiz tedbirsiz (T/e) (1)
önleşmeyle ilgili frontal (İng.) (2)
önleyici mani (T/e) (1)
önleyimevi prevantoryum (T/e) (1)
önniteleyen premodifier (İng.) (7)
önödence depozit (T/e) (1); depozito (T/e) (1)
önresimli yazı acrophonetic writing (İng.) (2)
272
önsayıltı presupposition (İng.) (2, 7)
önsel apriori (T/e) (1)
önses Anlaut (Alm.) (11, 19); initial phoneme
(İng.) (11, 19); phonème initial (Fra.) (11, 19)
önses düşmesi Aphärese (Alm.) (11, 19);
Aphäresis (Alm.) (11); aphérèse (Fra.) (11, 17,
19); apheresis (İng.) (11, 19)
önses türemesi prothèse (Fra.) (17)
önsezi hissikablelvuku (T/e) (1)
önsınav (ön sınav) pre-test (İng.) (4, 7)
önsöz mukaddeme (T/e) (1)
önsuç sabıka (T/e) (1)
önsuçlu sabıkalı (T/e) (1)
öntüreme Prothese (Alm.) (11, 19); prothèse
(Fra.) (9, 11, 19)
önünlü düşmesi apheresis (İng.) (2)
önvarsayıltı présupposé (Fra.) (9)
önvarsayım Präsupposition (Alm.) (11, 19);
presupposition (İng.) (11, 19); présupposition
(Fra.) (9, 11, 17, 19)
önyargı peşin hüküm (T/e) (1)
önyinelem Anapher (Alm.) (11); anaphora (İng.)
(11, 19); cataphora (İng.) (19); cataphore (Fra.)
(19); Katapher (Alm.) (19)
önyinelem (şiir) anaphore (Fra.) (9, 11)
önyüz cephe (T/e) (1)
öpücük buse (T/e) (1)
öpüş buse (T/e) (1)
ören harabe (T/e) (1)
örenlik harabe (T/e) (1)
örge motif (Fra.) (9); motif (T/e) (1)
örgü pattern (İng.) (8, 12); triko (T/e) (1)
örgü alıştırması pattern practice (İng.) (12)
örgücü trikotajcı (T/e) (1)
örgüt organizasyon (T/e) (1); teşekkül (T/e) (1);
teşkilat (T/e) (1)
örgütçü organizatör (T/e) (1); teşkilatçı (T/e) (1)
örgütçülük teşkilatçılık (T/e) (1)
örgütleme organizasyon (T/e) (1)
örgütlemek organize etmek (T/e) (1);
teşkilatlandırmak (T/e) (1)
örgütlenmek teşkilatlanmak (T/e) (1)
örgütleyici organizatör (T/e) (1)
örgütlü teşkilatlı (T/e) (1)
örme triko (T/e) (1); trikotaj (T/e) (1)
örmecilik trikotaj (T/e) (1)
örneğin mesela (T/e) (1)
örnek copy (İng.) (2); misal (T/e) (1); model (İng.)
(2, 11); model (T/e) (1); modèle (Fra.) (11);
Modell (Alm.) (11); norm (T/e) (1); numune (T/e)
(1); sample (İng.) (4)
örnek olarak ezcümle (T/e) (1)
örnek ve örnekçe type and token (İng.) (2)
örnekçe model (İng.) (7, 19); modèle (Fra.) (19);
Modell (Alm.) (19); paradigm (İng.) (7); token
(İng.) (2)
örneklem paradigm (İng.) (2)
Türkçe Terim ve Sözcükler TTS—Dilbilim
1. Derleme
örneklem dağılımı sampling distribution (İng.)
(4)
örnekleme modelling (İng.) (7); sampling (İng.)
(4)
örnekleme yanlışı sampling error (İng.) (4)
örneklik eşantiyon (T/e) (1); numunelik (T/e) (1)
örnekseme Analogie (Alm.) (10, 11, 19);
analogie (Fra.) (9, 10, 11, 17, 19); analogy (İng.)
(2, 7, 10, 11, 12, 19); analoji (T/e) (1); kıyas (T/e)
(11); kıyas (T/e) (1)
örneksemeci analogist (İng.) (2); analogiste
(Fra.) (17)
örneksemeciler Analogisten (Alm.) (11, 19);
analogistes (Fra.) (11, 19); analogists (İng.) (11,
19)
örneksemek kıyaslamak (T/e) (1)
örneksemeli analogical (İng.) (2); paradigmatic
(İng.) (16)
örneksemeli değişim analogical change (İng.)
(2)
örneksemeli düzenleme analogical levelling
(İng.) (2)
örneksemeli uzanım analogical extension
(İng.) (2)
örneksemeli yapım analogical creation (İng.)
(2)
örtme kamuflaj (T/e) (1)
örtmece edeb-i kelam (T/e) (11); euphemism
(İng.) (11, 16, 19); euphémisme (Fra.) (11, 19);
Euphemismus (Alm.) (11, 19); noa word (İng.)
(2)
örtük implicit (İng.) (2, 7); implicite (Fra.) (9);
understood (İng.) (2)
örtük bilgi implicit knowledge (İng.) (7); tacit
knowledge (İng.) (2)
örtük eşleştirmeli teknik matched guise
technique (İng.) (7)
örtük öğrenme implicit learning (İng.) (12)
örtük sınıf yaklaşımı sheltered classroom
approach (İng.) (12)
örtükleşme implication (Fra.) (9)
örtülü covert (İng.) (2); imalı (T/e) (1); zımnen
(T/e) (1)
örtülü gerçek özne logical subject (İng.) (2)
örtüşen overlapping (İng.) (2)
örtüşme correspondence (İng.) (2)
örtüşmeli geçerlik concurrent validity (İng.)
(4)
örüntü pattern (İng.) (8, 12)
örüntü alıştırması pattern practice (İng.) (7)
örüt tekst (T/e) (1)
örütbilim filoloji (T/e) (1)
örütbilimsel filolojik (T/e) (1)
öte (Lat. önek) trans- (T/e) (1)
öte dil paralanguage (İng.) (2)
öte yandan diğer taraftan (T/e) (1)
ötedevim telekinezi (T/e) (1)
ötedil özellikleri paralinguistic features (İng.)
273
(2)
öteduyum telepati (T/e) (1)
öteki diğer (T/e) (1); sair (T/e) (1)
öteleme Metalepse (Alm.) (19); métalepse (Fra.)
(11, 19); Metalepsis (Alm.) (11); metalepsis
(İng.) (11, 19); zikr-i lazım irade-i melzum
(T/e) (11); zikr-i melzum irade-i lazım (T/e) (11)
ötesi meta- (T/e) (1)
ötesinde para- (T/e) (1)
öte-yaşama survival (İng.) (16)
ötüm voice (İng.) (2, 7, 13)
ötüm uyumu vowel assimilation (İng.) (13)
ötümlü sonant (İng.) (2); sonore (Fra.) (19);
stimmhaft (Alm.) (19); vocalised (İng.) (2);
voiced (İng.) (2, 13, 19); voisé (Fra.) (19)
ötümlü patlamalı mediae (İng.) (2)
ötümlü ünsüz işareti nigori mark (İng.) (2)
ötümlüleşme sonorisation (Fra.) (19);
sonorisation (İng.) (19); Sonorisierung (Alm.)
(19); vocalisation (İng.) (2); voicing (İng.) (2, 13,
19)
ötümlülük Sonorität (Alm.) (19); sonorité (Fra.)
(19); sonority (İng.) (19); voisement (Fra.) (19)
ötümsüz non-voisé (Fra.) (19); sourd (Fra.) (19);
stimmlos (Alm.) (19); unvoiced (İng.) (2);
voiceless (İng.) (2, 13, 19)
ötümsüzleşme assourdissement (Fra.) (19);
devoicing (İng.) (2, 13, 19, Y); dévoisement
(Fra.) (19); loss of voicedness (İng.) (19);
Verlust der Stimmhaftigkeit (Alm.) (19)
ötürü naşi (T/e) (1)
ötürük ishal (T/e) (1)
övgü éloge (Fra.) (9); methiye (T/e) (1)
övgülemek kompliman yapmak (T/e) (1)
övme sitayiş (T/e) (1); tahsin (T/e) (1)
övmek methetmek (T/e) (1)
övünce medarı iftihar (T/e) (1)
övünç gurur (T/e) (1); iftihar (T/e) (1)
övünç duymak iftihar etmek (T/e) (1)
övünçlü gururlu (T/e) (1); mağrur (T/e) (1)
övünme iftihar (T/e) (1); şeref (T/e) (1)
övünmek iftihar etmek (T/e) (1)
övüş sitayiş (T/e) (1)
öykü hikâye (T/e) (1); histoire (Fra.) (9)
öyküce masal (T/e) (1)
öykücü hikâyeci (T/e) (1)
öykücük masal (T/e) (1)
öyküleme zamanı historical present (İng.) (2)
öykünce fable (Fra.) (9)
öyküncü mukâllit (T/e) (1)
öykünme imitation (İng.) (2, 7); taklit (T/e) (1)
öykünmeci mimétique (Fra.) (9)
öykünmeci anlatı récit mimétique (Fra.) (9)
öykünmek taklit etmek (T/e) (1)
öykünmeli taklidi (T/e) (1)
öyküntü calque (Fra.) (11, 19); calque (İng.) (19);
Lehnübersetzung (Alm.) (11, 19)
2. Bölüm: Türkçeden Kaynak Dile
öykünücü taklitçi (T/e) (1)
öykünüm simülasyon (T/e) (1)
öyküsel diégétique (Fra.) (9)
öyküsel anlatı récit diégétique (Fra.) (9)
öyle hakeza (T/e) (1)
öz core (İng.) (2); gist (İng.) (2); halis muhlis (T/e)
(1); hulasa (T/e) (1); zat (T/e) (1)
öz başlatmalılık self-startedness (İng.) (14)
özadlılık Autonymie (Alm.) (19); autonymie
(Fra.) (19); autonymy (İng.) (19)
özarama skimming (İng.) (7)
öz-beğeni self-esteem (İng.) (12)
özbelirlenim self determinasyon (T/e) (1)
özbetimce autoportrait (Fra.) (9)
özde nesneli possessing an object (İng.) (5)
özde özneli possessing a subject (İng.) (5)
özde yerleşik self embedded (İng.) (2)
özdeğerlendirme self-evaluation (İng.) (14)
özdek madde (T/e) (1); materia (İta.) (8)
özdekçe maddeten (T/e) (1)
özdekçi maddeci (T/e) (1); materyalist (T/e) (1)
özdekçilik maddecilik (T/e) (1); materyalizm
(T/e) (1)
özdeksel maddi (T/e) (1)
özdenetim moderation (İng.) (4)
özdenlikle halisane (T/e) (1)
özdeş aynı (T/e) (1); identical (İng.) (2, 12);
identik (T/e) (1)
özdeş (Yun. önek) homeo- (T/e) (1); homo-
(T/e) (1)
özdeşbaskı reprodüksiyon (T/e) (1);
röprodüksiyon (T/e) (1)
özdeşlik ayniyet (T/e) (1); identité (Fra.) (8)
özdevim otomatizm (T/e) (1)
özdevimli otomatik (T/e) (1)
özdevimli çeviri automatic translation (İng.)
(19); automatische Übersetzung (Alm.) (19);
traduction automatique (Fra.) (17, 19)
özdevimli kendiliğinden automatic (İng.) (Y)
özdevinim otomasyon (T/e) (1)
özdevinimli işlemleme automatic processing
(İng.) (7)
özdeyiş dicton (Fra.) (9); vecize (T/e) (1)
özdüzenleme self-regulation (İng.) (14)
öze-dönüşlü reflexive (İng.) (5)
özeğitim self-education (İng.) (14)
özek (merkez karşılığı) santral (T/e) (1)
özek dilbilgisi core grammar (İng.) (12)
özekdoku parankima (T/e) (1)
özeklik santral (T/e) (1)
özeksel santral (T/e) (1)
özeksel düğüm noeud central (Fra.) (8)
özel hususi (T/e) (1); şahsi (T/e) (1); zati (T/e) (1)
özel ad Eigenname (Alm.) (11, 19); has isim
(T/e) (11); ism-i has (T/e) (11); nom propre (Fra.)
(11, 19); proper noun (İng.) (7, 11, 19)
özel ad sıfatı proper adjective (İng.) (2)
274
özel ad yitimi anomia (İng.) (7)
özel amaçlı dil language for special
purposes (İng.) (7); LSP (İng.) (4, 7)
Özel Amaçlı İngilizce English for Special
Purposes (İng.) (3, 7); English for Specific
Purposes (İng.) (4); ESP (İng.) (4)
Özel amaçlı İngilizce sınavı English for
Specific Purposes test (İng.) (4)
özel amaçlı sınav special purpose testing
(İng.) (7)
Özel Amaçlı Sınav (sınavbilimi) Language
for Specific Purposes test (İng.) (4)
özel değişke register (İng.) (7)
özel dil langue de spécialité (Fra.) (11, 19);
langue spéciale (Fra.) (11, 19); langue
spécialisée (Fra.) (11); Sondersprache (Alm.)
(11, 19); special language (İng.) (2); special
parlance (İng.) (15); vocational slang (İng.) (11,
19)
özel diller special languages (İng.) (7)
özel girişim teşebbüsü şahsi (T/e) (1)
özel görüş içtihat (T/e) (1)
özel nitelikli sora specific question (İng.) (7)
özel sözcük nonce word (İng.) (2)
özel ulak kurye (T/e) (1)
özeladbilim Namenkunde (Alm.) (19);
onomastics (İng.) (19); Onomastik (Alm.) (19);
onomastique (Fra.) (19)
özeleştiri otokritik (T/e) (1)
özelgirişimci liberal (T/e) (1)
özelgirişimcilik liberalizm (T/e) (1)
özelleşme specialisation (İng.) (2, 19);
spécialisation (Fra.) (17, 19); Spezialisierung
(İng.) (19)
özellik feature (İng.) (2, 8, 10, 11, 19); husus
(T/e) (1); hususiyet (T/e) (1); Merkmal (Alm.) (10,
11, 19); meziyet (T/e) (1); particularité (Fra.) (8);
spesiyalite (T/e) (1); trait (Fra.) (8, 10, 11, 17,
19)
özellik yitimi feature loss (İng.) (13)
özellikle bahusus (T/e) (1); bilhassa (T/e) (1);
hassaten (T/e) (1); mahsus (T/e) (1);
münhasıran (T/e) (1)
özelliksiz non-significant (İng.) (2)
özelulak (mektup) ekspres (T/e) (1)
özen ihtimam (T/e) (1); itina (T/e) (1)
özen göstermek ihtimam göstermek (T/e) (1)
özenci amatör (T/e) (1)
özendirim teşvik (T/e) (1)
özendirme kipi exhortative (İng.) (2)
özendirmek teşvik etmek (T/e) (1)
özengen amatör (T/e) (1); volunteer (İng.) (16)
özeniş tekellüf (T/e) (1)
özenle bakmak ihtimam göstermek (T/e) (1)
özenli itinalı (T/e) (1); mutena (T/e) (1); mükellef
(T/e) (1)
özenli dil elaborated code (İng.) (2)
Türkçe Terim ve Sözcükler TTS—Dilbilim
1. Derleme
özenli konuşma deliberate speech (İng.) (2)
özenmek heveslenmek (T/e) (1); ihtimam
göstermek (T/e) (1); itina etmek (T/e) (1)
özensiz itinasız (T/e) (1)
özensizlik itinasızlık (T/e) (1)
özerk autonomous (İng.) (2, Y); muhtar (T/e) (1);
otonom (T/e) (1)
özerk öğrenmede beceriklilik
resourcefulness in autonomous learning
(İng.) (14)
özerk öğrenmede ısrar persistence in
autonomous learning (İng.) (14)
özerk öğrenmede kişisel girişim initiative in
autonomous learning (İng.) (14)
özerk sesbirim autonomous phoneme (İng.)
(2)
özerk sözdizimi autonomous syntax (İng.) (2)
özerklik autonomy (İng.) (14, Y); muhtariyet
(T/e) (1); otonomi (T/e) (1)
özet fezleke (T/e) (1); hulasa (T/e) (1); summary
(İng.) (4)
özet çıkartmalı summary cloze (İng.) (4)
özetlem brifing (T/e) (1)
özetleme (anlatıcının yaptığı) sommaire
(Fra.) (9)
özetleyici değerlendirme summative
assessment (İng.) (4)
özetleyim brifing (T/e) (1)
özetli mücmel (T/e) (1)
özge gayr (T/e) (1)
özgeci altruist (T/e) (1)
özgecil altruist (T/e) (1)
özgecilik altruizm (T/e) (1)
özgeçmiş hal tercümesi (T/e) (1); otobiyografi
(T/e) (1); tercümeihal (T/e) (1)
özgidimli otomotiv (T/e) (1)
özgü has (T/e) (1); mahsus (T/e) (1)
özgüdümlü automatic (İng.) (16)
özgül spesifik (T/e) (1)
özgün orijinal (T/e) (1, Y); pitoresk (T/e) (1)
özgünleştirmek karakterize etmek (T/e) (1)
özgünlük orijinalite (T/e) (1); pitoresk (T/e) (1)
özgür hür (T/e) (1); liberal (T/e) (1); serbest (T/e)
(1)
özgür bırakma azat (T/e) (1)
özgür bırakmak azat etmek (T/e) (1)
özgür değişke free variant (İng.) (19); free
variation (İng.) (8); freie Variante (Alm.) (19);
variante libre (Fra.) (17, 19)
özgürlük hürriyet (T/e) (1); serbesti (T/e) (1)
özgürlükçülük liberalizm (T/e) (1)
özizleme self-monitoring (İng.) (14)
özlem hasret (T/e) (1); iştiyak (T/e) (1); tahassür
(T/e) (1)
özlemek teşne olmak (T/e) (1)
özlemiş müştak (T/e) (1)
özleşme sadeleşme (T/e) (1)
275
özleşmek sadeleşmek (T/e) (1)
özleştirme nativisation (nativization) (İng.)
(13); tasfiye (T/e) (1)
özleştirmecilik purism (İng.) (2)
özleştirmek sadeleştirmek (T/e) (1)
özleyiş tahassür (T/e) (1)
özlü sınav pure test (İng.) (4)
özlü söz aforizma (T/e) (1); aphorisme (Fra.) (9)
özlük işleri zat işleri (T/e) (1)
özne fail (T/e) (1, 11); müpteda (T/e) (11);
müsnedünileyh (T/e) (11); Satzgegenstand
(Alm.) (10, 11, 19); subject (İng.) (2, 5, 8, 10, 11,
19); Subjekt (Alm.) (10, 11, 19); sujet (Fra.) (10,
11, 17, 19)
özne dışı üçüncü kişi obviate (İng.) (2)
özne durumu subjective case (İng.) (2)
özne silimi subject deletion (İng.) (5)
öznel connected with subject (İng.) (5); enfüsi
(T/e) (1); subjectif (Fra.) (9); sübjektif (T/e) (1)
öznel geçerlilik face validity (İng.) (7)
öznel konuma geçme raising to subject (İng.)
(5)
öznel madde subjective item (İng.) (4)
öznel notlandırma subjective scoring (İng.)
(4); subjectively scored (İng.) (4)
öznel sınav subjective test (İng.) (4)
öznel test subjective test (İng.) (7)
öznelcilik sübjektivizm (T/e) (1)
öznelik argument (İng.) (2); theme (İng.) (7)
öznelik-yüklemlik theme-rheme (İng.) (2);
topic-comment (İng.) (2)
öznellik sübjektivite (T/e) (1)
öznesi yüklem öbeğinde olma unaccusative
(İng.) (5)
özöğrenimli otodidakt (T/e) (1)
özsaygı izzetinefis (T/e) (1)
özsu usare (T/e) (1)
öztepki self-reaction (İng.) (14)
özümleme temsil (T/e) (1)
özümleme benzeşme asimilasyon (T/e) (1)
özümleme yöntemi mastery system (İng.) (3,
12)
özümlemek benzeştirmek asimile etmek (T/e)
(1)
özüt ekstre (T/e) (1)
özvarlık nefis (T/e) (1)
özveri fedakârlık (T/e) (1)
özverili fedakâr (T/e) (1)
özyansıtma self-reflection (İng.) (14)
özyapı karakter (T/e) (1); seciye (T/e) (1)
özyapısal karakteristik (T/e) (1)
özyaşam öyküsü otobiyografi (T/e) (1)
özyazı döviz (T/e) (1)
özyerleşik kuruluş self-embedded
construction (İng.) (8)
özyeterlilik self-efficacy (İng.) (14)
özyönetim self-directed (İng.) (14); self-
2. Bölüm: Türkçeden Kaynak Dile
directed (İng.) (14)
özyönetimli öğrenme self-directed learning
(İng.) (14)
özyönetimli öğrenme hazırlık ölçeği self-
paçavra sayrılığı enflüanza (T/e) (1)
pamuklu koton (T/e) (1)
papağanlık psittacism (İng.) (19); psittacisme
(Fra.) (19); Psittakose (Alm.) (19)
para nakit (T/e) (1)
para alımı tahsilat (T/e) (1)
para basımevi darphane (T/e) (1)
para olarak nakden (T/e) (1)
para yardımı iane (T/e) (1); sübvansiyon (T/e)
(1)
para yatıran mudi (T/e) (1)
para yeme irtikâp (T/e) (1)
paraca nakdi (T/e) (1)
paradigma paradigm (İng.) (18, 19); Paradigma
(Alm.) (18, 19); paradigme (Fra.) (19)
parasal nakdi (T/e) (1)
parasız bedava (T/e) (1); meccani (T/e) (1)
parasız olarak meccanen (T/e) (1)
parasız yatılı leyli meccani (T/e) (1)
parça Segment (Alm.) (10, 11, 19); segment
(Fra.) (10, 11, 17, 19); segment (İng.) (2, 8, 10,
11, 13, 19)
parça (Yun. önek) pasaj (T/e) (1)
parça birimli madde discrete item (İng.) (4)
parça birimli yaklaşım discrete point
approach (İng.) (4)
parça odaklı sınama discrete-point testing
(İng.) (4)
parça sesbirim segmental phoneme (İng.) (13)
parça sözcük isolate (İng.) (2)
parça tümce isolate (İng.) (2)
parça()üstü suprasegmental (İng.) (10, 11, 19)
parçacık particle (İng.) (7); particle (İng.) (2)
parçacıl çözümleme segmental analysis (İng.)
(2)
parçacıl sesbirim segmental phoneme (İng.)
(2)
parçacıl tanımlık partitive (İng.) (2)
parçalar üstü sesbirim suprasegmental
phoneme (İng.) (13)
parçalarüstü suprasegmental (Fra.) (9);
suprasegmental (İng.) (Y); suprasegmentals
(İng.) (7)
parçalı yineleme partial recurrence (İng.) (2)
276
directed learning readiness scale (İng.) (14)
özyönlendirme self-direction (İng.) (14)
parçasal segmentai (Fra.) (10, 19); segmental
(Alm.) (10, 11, 19); segmental (Fra.) (11, 19);
segmental (İng.) (10, 11)
parçaüstü suprasegmental (Alm.) (10, 11, 19);
suprasegmental (Fra.) (8, 10, 11, 17, 19)
parıltı şaşaa (T/e) (1)
parıltılı şaşaalı (T/e) (1)
parlaklık fer (T/e) (1); revnak (T/e) (1); şaşaa
(T/e) (1)
parlamak şavkımak (T/e) (1)
parlatılmış mücella (T/e) (1)
parlatma polisaj (T/e) (1)
pars panter (T/e) (1)
patlama burst (İng.) (2); infilak (T/e) (1); plosion
(İng.) (2)
patlamak infilak etmek (T/e) (1)
patlamalı explosion (İng.) (2); Plosiv (Alm.) (19);
plosive (Fra.) (19); plosive (İng.) (2, 13, 19); stop
(İng.) (13)
patlamalı-sızmalı affricate (İng.) (13)
pay hak (T/e) (1); hisse (T/e) (1)
paydaş hissedar (T/e) (1)
paylama azar (T/e) (1); muaheze (T/e) (1); tekdir
(T/e) (1)
paylamak tekdir etmek (T/e) (1)
paylamak . azarlamak (T/e) (1)
paylanmak azarlanmak (T/e) (1)
paylaşmak iştirak etmek (T/e) (1)
pazarlama marketing (T/e) (1)
pek gayet (T/e) (1)
pek az ender (T/e) (1)
pek bilgisiz eçhel (T/e) (1)
pek bol ibadullah (T/e) (1)
pek çok fersah fersah (T/e) (1); gayet (T/e) (1);
külliyetli (T/e) (1); ziyadesiyle (T/e) (1)
pek gerekli elzem (T/e) (1)
pek seyrek ender (T/e) (1)
pekiştirici intensifier (İng.) (2, 7)
pekiştirici parça emphatic syllable (İng.) (13)
pekiştirme emphasis (İng.) (5); reduplication
(İng.) (13); reinforcement (İng.) (2, 7, 12); semi-
reduplication (İng.) (5); tahkim (T/e) (1);
takviye (T/e) (1); tekit (T/e) (1)
pekiştirme vurgusu emphatic stress (İng.) (13)
pekiştirmek takviye etmek (T/e) (1); tekit
etmek (T/e) (1)
pekiştirmeli Intensivum (Alm.) (11, 19);
intensif (Fra.) (11, 19); intensive (İng.) (2, 11,
19); tekidi (T/e) (11)
pekitme tekit (T/e) (1)
Türkçe Terim ve Sözcükler TTS—Dilbilim
1. Derleme
pekitmek tekit etmek (T/e) (1)
peklik kabız (T/e) (1); kabızlık (T/e) (1); yübuset
(T/e) (1)
peklik çekme durumu kabızlık (T/e) (1)
peltek dişsil Interdentalis (Alm.) (11, 19);
interdental (İng.) (2, 11, 19); interdentale (Fra.)
(11, 19)
peltekleşme lisping (İng.) (2)
perde acte (Fra.) (9); pitch (İng.) (13)
perde değişimi pitch change (İng.) (13)
pes dunkel (Alm.) (11, 19); grave (Fra.) (8, 11, 17,
19); grave (İng.) (2, 11, 19)
peslik vurgusu grave accent (İng.) (2)
pey akçesi kaparo (T/e) (1)
pınar memba (T/e) (1)
Piaget gelişim basamakları Piagetian
developmental stages (İng.) (7)
pis murdar (T/e) (1)
r‘leşme rhotacism (İng.) (2)
rakamlı digital (İng.) (16)
Rasch çözümlemesi Rasch analysis (İng.) (4)
raslantısal arbitrary (İng.) (18); willkürlich
(Alm.) (18); zufällig (Alm.) (18)
rast gelmek tesadüf etmek (T/e) (1)
rastlamak tesadüf etmek (T/e) (1)
rastlantı tesadüf (T/e) (1)
rastlantısal tesadüfi (T/e) (1)
rastlantıyla tesadüfen (T/e) (1)
red reject (İng.) (12)
reform okulu reform school (İng.) (7)
relatif ilgi adılı pronom (Fra.) (9)
renk terimi colour term (İng.) (2)
renkkörlüğü akromatopsi (T/e) (1)
renklemeli pitoresk (T/e) (1)
renklemeli roman roman pittoresque (Fra.) (9)
resim tasvir (T/e) (1)
resim yazı hieroglyphic (İng.) (2); logography
(İng.) (2); pictogram (İng.) (2)
resim yazı belirtkesi logogram (İng.) (2)
resim yazısı ile ilgili hieratic script (İng.) (2)
resim-hece yazısı logo-syllabic (İng.) (2)
resimli sınav pictorial test (İng.) (4)
resimyazı hiyeroglif (T/e) (1)
resmi dil langue officielle (Fra.) (11, 19); official
277
pis koku ufunet (T/e) (1)
pis kokulu müteaffin (T/e) (1)
pislikarkı kanalizasyon (T/e) (1)
profil profile (İng.) (7)
program değerlendirmesi programme
evaluation (İng.) (4)
programlı öğrenme programmed learning
(İng.) (7)
psikodilbilim psycholinguistics (İng.) (7)
psikolojik sınavlar psychological tests (İng.)
(4)
psikometri psychometrics (İng.) (4)
puan grade (İng.) (4); score (İng.) (4)
put ikon (T/e) (1)
püskürteç pülverizatör (T/e) (1); sprey (T/e) (1)
püskürtücü pülverizatör (T/e) (1)
language (İng.) (2, 3, 7, 11, 19); offizielle
Sprache (Alm.) (11, 19)
resmi düzenek formal code (İng.) (7)
resmi konuşma formal speech (İng.) (2, 7)
resmi olmayan sınav informal test (İng.) (4)
resmi öğrenme ortamı formal language
environment (İng.) (7)
resmi sınav formal test (İng.) (4)
resmilik formality (İng.) (2)
resmiyet dışı konuşma informal speech (İng.)
(7)
ritim rhythm (İng.) (13)
rol role (İng.) (2, 15)
rol yapma role play (İng.) (7)
Romen abecesi Roman alphabet (İng.) (2)
Romen dilleri bilimi Romance linguistics
(İng.) (2)
r-söyleyişli lehçe bölgesi rhotic area (İng.)
(15)
ruhbilim psikoloji (T/e) (1, Y); psychology (İng.)
(7)
ruhbilimci psikolog (T/e) (1)
ruhbilimsel psikolojik (T/e) (1, Y)
ruhçözümcü psikanalist (T/e) (1)
ruhçözümsel psikanalitik (T/e) (1)
ruhçözümü psikanaliz (T/e) (1)
ruhdilbilim psycholinguistics (İng.) (2, 7, 10,
11, 19, Y); Psycholinguistik (Alm.) (10, 11, 19);
psycholinguistique (Fra.) (10, 11, 17, 19)
ruhsal psikolojik (T/e) (Y); ruhi (T/e) (1)
ruhsal durum haleti ruhiye (T/e) (1); psikoloji
(T/e) (Y)
2. Bölüm: Türkçeden Kaynak Dile

sağsöyleyiş Orthophonie (Alm.) (19);

orthophonie (Fra.) (19); orthophony (İng.) (19)
sağsöz maxime (Fra.) (9)
sahne scène (Fra.) (9)
sahne belirleyicileri didascalie (Fra.) (9)
sakın zinhar (T/e) (1)
sakınca beis (T/e) (1); mahzur (T/e) (1)
s sesli diller satem languages (İng.) (2) sakıncalı mahzurlu (T/e) (1)
sabit katsayı stability coefficient (İng.) (4) sakıngan ihtiyatlı (T/e) (1)
sabit oranlı fixed ration (İng.) (4) sakınım temkin (T/e) (1)
saçakbulut sirrus (T/e) (1) sakınımlı temkinli (T/e) (1)
saçan naşir (T/e) (1) sakınma ihtiyat (T/e) (1); perva (T/e) (1)
saçı konfeti (T/e) (1) sakınmacı strateji avoidance strategy (İng.)
saçma abes (T/e) (1); absürd (T/e) (1); herze (T/e) (7)
(1) sakınmak imtina etmek (T/e) (1)
saçma söz herze (T/e) (1) sakınmasız pervasız (T/e) (1)
saçmalama hezeyan (T/e) (1) sakınmaz biperva (T/e) (1)
sağ ol mersi (T/e) (1); teşekkür (T/e) (1) sakıntı ihtiyat (T/e) (1)
sağ ve esen olarak salimen (T/e) (1) sakıntılı ihtiyatlı (T/e) (1)
sağa çarpık dağılım positively skewed sakıntısız ihtiyatsız (T/e) (1)
distribution (İng.) (4) sakız çiklet (T/e) (1)
sağadallanan kuruluş right-branching saklam emanet (T/e) (1)
construction (İng.) (8) saklama muhafaza (T/e) (1)
sağaltan müdavi (T/e) (1) saklamak hıfz etmek (T/e) (1); muhafaza
sağaltımevi sanatoryum (T/e) (1) etmek (T/e) (1)
sağaltma tedavi (T/e) (1) saklamcı emanetçi (T/e) (1)
sağduyu aklıselim (T/e) (1); hissiselim (T/e) (1) saklamlık emanet yeri (T/e) (1)
sağgörü basiret (T/e) (1) saklanca konserve (T/e) (1)
sağgörülü basiretli (T/e) (1) saklancalık konservelik (T/e) (1)
sağgörüsüz basiretsiz (T/e) (1) saklı hafi (T/e) (1); mahfuz (T/e) (1)
sağistem hüsnüniyet (T/e) (1) saldırgan istilacı (T/e) (1); mütecaviz (T/e) (1);
sağlam ciddi (T/e) (1); otantik (T/e) (1); salim tecavüzkâr (T/e) (1)
(T/e) (1)
saldırganlık aggression (İng.) (12)
sağlama positively cause (İng.) (5); tedarik
saldırı atak (T/e) (1); hücum (T/e) (1); taarruz
(T/e) (1); temin (T/e) (1)
(T/e) (1); tecavüz (T/e) (1)
sağlamak tedarik etmek (T/e) (1); temin
saldırıcı istilacı (T/e) (1); muhacim (T/e) (1);
etmek (T/e) (1); vesile olmak (T/e) (1)
tecavüzkâr (T/e) (1)
sağlamlaştırma tahkim (T/e) (1); teyit (T/e) (1)
saldırış hamle (T/e) (1)
sağlamlaştırmak teyit etmek (T/e) (1)
saldırıteknesi hücumbot (T/e) (1)
sağlanmış müemmen (T/e) (1)
saldırma taarruz (T/e) (1)
sağlayan causer (İng.) (5); positive contributer
saldırmak taarruz etmek (T/e) (1); tecavüz
for realising (İng.) (5)
etmek (T/e) (1)
sağlayıcı causative (İng.) (5)
salgılar ifrazat (T/e) (1)
sağlık afiyet (T/e) (1); sıhhat (T/e) (1)
salgın epidemi (T/e) (1); istila (T/e) (1)
sağlık görevlisi sıhhiyeci (T/e) (1)
salgın sayrılık epidemi (T/e) (1)
sağlık işleri sıhhiye (T/e) (1)
salık haber (T/e) (1)
sağlık yazanağı rapor (T/e) (1)
salık alma istihbarat (T/e) (1)
sağlık yoklaması check up (T/e) (1); çekap (T/e)
(1)
salık verme tavsiye (T/e) (1)
sağlıkbilim tıp (T/e) (1) salıksız bihaber (T/e) (1)
sağlıkbilimsel tıbbi (T/e) (1) salıverme tahliye (T/e) (1)
sağlıklı sıhhatli (T/e) (1) salıvermek tahliye etmek (T/e) (1)
sağlıklı ayrıştırma sound discrimination (İng.) salmak (vergi) tarh etmek (T/e) (1)
(4) salt absolu (Fra.) (19); absolut (Alm.) (19);
sağpay hak (T/e) (1) absolute (İng.) (19); mutlak (T/e) (1); sırf (T/e) (1)
sağpaylı hak sahibi (T/e) (1) salt çoğunluk mutlak ekseriyet (T/e) (1)

278
Türkçe Terim ve Sözcükler TTS—Dilbilim
1. Derleme

salt dilsel anlam locution (İng.) (16) sarkıntılık tasallut (T/e) (1)
saltçılık mutlakiyet (T/e) (1) sarkıt istalaktit (T/e) (1)
saltek confix (İng.) (19); confixe (Fra.) (19); sarma muhasara (T/e) (1)
Konfix (Alm.) (19) sarmaç ambalaj (T/e) (1); bigudi (T/e) (1)
saltekleme confixation (Fra.) (19); confixation sarmaçlamak ambalaj yapmak (T/e) (1)
(İng.) (19); Konfixation (Alm.) (19) sarmal helezoni (T/e) (1)
saltıkçı otokrat (T/e) (1) sarmal uyak rimes embrassées (Fra.) (9)
saltıkçı yönetim otokrasi (T/e) (1) sarmal yaklaşım cyclical approach (İng.) (3, 7);
saltıkçılık otokrasi (T/e) (1) spiral approach (İng.) (4, 7)
samanuğrusu kehkeşan (T/e) (1) sarmal yay helezon (T/e) (1)
san unvan (T/e) (1) sarsaç vibratör (T/e) (1)
sanat işlevi fonction poétique (Fra.) (11); sarsıntısal sismik (T/e) (1)
poetic function (İng.) (11); poetische Funktion sarsmak halel vermek (T/e) (1)
(Alm.) (11) sataşkan tecavüzkâr (T/e) (1)
sanatçı artist (T/e) (1) sataşma taarruz (T/e) (1); tasallut (T/e) (1)
sanatla ilgili artistik (T/e) (1) sataşmak taarruz etmek (T/e) (1); tecavüz
sanatlı artistik (T/e) (1) etmek (T/e) (1)
sanatlıca artistik (T/e) (1) satıcı bayi (T/e) (1)
sancak liva (T/e) (1) satılık kadın fahişe (T/e) (1); kahpe (T/e) (1)
sanı tahmin (T/e) (1); zan (T/e) (1); zehap (T/e) satımca fatura (T/e) (1)
(1); maznun (T/e) (1) satımcı tacir (T/e) (1); tüccar (T/e) (1)
sanık zanlı (T/e) (1); âdeta (T/e) (1) satımcılık ticaret (T/e) (1)
sanki güya (T/e) (1); epithet (İng.) (19) satımevi mağaza (T/e) (1)
sanlık épithète (Fra.) (19); Epitheton (Alm.) (19) satımlık fatura (T/e) (1)
sanlık sıfatı épithète (Fra.) (8) satış yeri bayi (T/e) (1)
sanma tahmin (T/e) (1) satışlık dükkân (T/e) (1)
sanmak tahmin etmek (T/e) (1); zannetmek satkın hain (T/e) (1)
(T/e) (1) satkınlık hıyanet (T/e) (1)
sap kabza (T/e) (1) satlıcan pnömoni (T/e) (1); zatülcenp (T/e) (1)
sapık anormal (T/e) (1) Saussure‘cü dilbilim Saussurean linguistics
sapıklık anormallik (T/e) (1) (İng.) (2)
sapınca düşmek dalalete düşmek (T/e) (1) sav iddia (T/e) (1); tez (T/e) (1)
sapınç aberasyon (T/e) (1); dalalet (T/e) (1) -savar (Yun. önek) anti- (T/e) (1)
Sapir-Whorf kuramı Sapir-Whorf hypothesis savaş cenk (T/e) (1); harp (T/e) (1); sefer (T/e) (1)
(İng.) (2) savaş açma ilanı harp (T/e) (1)
Sapir-Whorf varsayımı Sapir-Whorf savaş bölgesi cephe (T/e) (1)
hypothesis (İng.) (7, Y) savaş gereçleri mühimmat (T/e) (1)
sapkın aberrant (Fra.) (19); aberrant (İng.) (19); savaş kazancı ganimet (T/e) (1)
deviant (İng.) (8); unregelmässig (Alm.) (19) savaş vurgunu ganimet (T/e) (1)
saplantı fikrisabit (T/e) (1); idefiks (T/e) (1) savaşa gidiş sefer (T/e) (1)
sapma Abweichung (Alm.) (11, 19); deviance savaşçı cengaver (T/e) (1); muharip (T/e) (1);
(İng.) (2, 19); deviation (İng.) (4, 11); écart (Fra.) silahşor (T/e) (1)
(9, 11, 19); inhiraf (T/e) (1) savaşım mücadele (T/e) (1)
sapmalı deviant (İng.) (2) savaşımcı mücadeleci (T/e) (1)
sapmış münharif (T/e) (1) savaşma muharebe (T/e) (1)
saptama tespit (T/e) (1, Y) savaşmak mücadele etmek (T/e) (1)
saptamak tespit etmek (T/e) (1, Y) savcı müddeiumumi (T/e) (1)
saptanmış mukarrer (T/e) (1) savcılık müddeiumumilik (T/e) (1)
saptayıcı constative (İng.) (2, 7) savlamak iddia etmek (T/e) (1)
saptırım revizyon (T/e) (1) savlık iddianame (T/e) (1)
saptırımcı revizyonist (T/e) (1) savmak defetmek (T/e) (1)
saptırımcılık revizyonizm (T/e) (1) savsak ihmalkâr (T/e) (1)
sargı bandaj (T/e) (1) savsama ihmal (T/e) (1)
sarıklılar ilmiye (T/e) (1) savsöz assertion (Fra.) (9)
sarılmış mahsur (T/e) (1) sav-söz motto (İng.) (16); slogan (T/e) (1)
sarımlık bobin (T/e) (1); makara (T/e) (1) savsözsel assertif (Fra.) (9)
sarkaç pandül (T/e) (1)

279
2. Bölüm: Türkçeden Kaynak Dile

savunma defans (T/e) (1); müdafaa (T/e) (1)
savunmak müdafaa etmek (T/e) (1)
savunmalı defansif (T/e) (1)
savunman avukat (T/e) (1)
savunu müdafaa (T/e) (1)
savunucu müdafi (T/e) (1)
savurgan müsrif (T/e) (1)
savurganlık israf (T/e) (1)
savurganlık etmek israf etmek (T/e) (1)
sayalım ki bilfarz (T/e) (1)
saydam şeffaf (T/e) (1); transparent (İng.) (2)
saydamlaşmak şeffaflaşmak (T/e) (1)
sayfa düzeni mizanpaj (T/e) (1)
saygı hürmet (T/e) (1); ihtiram (T/e) (1)
saygı görmek itibar görmek (T/e) (1)
saygı gösterme tazim (T/e) (1)
saygı göstermek itibar etmek (T/e) (1); tazim
etmek (T/e) (1)
saygıbilir edepli (T/e) (1)
saygıbilirlik edep (T/e) (1)
saygıbilmez edepsiz (T/e) (1); laubali (T/e) (1)
saygıbilmezlik edepsizlik (T/e) (1)
saygıdeğer muhterem (T/e) (1); seviyeli (T/e) (1)
saygılı biçim honorific form (İng.) (2)
saygılık honorifics (İng.) (7)
saygın haysiyetli (T/e) (1); itibar sahibi (T/e) (1);
muteber (T/e) (1); seviyeli (T/e) (1)
saygın değişke high variety (İng.) (3)
saygın lehçe prestige dialect (İng.) (2)
saygınlaştırma rehabilitasyon (T/e) (1)
saygınlık haysiyet (T/e) (1); itibar (T/e) (1); kredi
(T/e) (1); prestij (T/e) (1)
sayı adet (T/e) (1); miktar (T/e) (1); nombre (Fra.)
(8, 10, 11, 17, 19); number (İng.) (2, 10, 11, 19);
Numerus (Alm.) (10, 11, 19); nüsha (T/e) (1);
puan (T/e) (1)
sayı adı adet ismi (T/e) (11); nom de nombre
(Fra.) (11, 19); numeral (İng.) (11, 19);
Numerale (Alm.) (11, 19); Zahlwort (Alm.) (11,
19)
sayı sıfatı adet sıfatı (T/e) (11); adjectif
numéral (Fra.) (11, 19); numeral adjective
(İng.) (11, 19); Zahladjektiv (Alm.) (11, 19)
sayıbilim istatistik (T/e) (1)
sayıcı numaratör (T/e) (1)
sayıklama hezeyan (T/e) (1)
sayılabilir countable (İng.) (2)
sayılabilir ad countable noun (İng.) (7); unit
noun (İng.) (2)
sayılama istatistik (T/e) (1)
sayılama uzmanı istatistikçi (T/e) (1)
sayılamacı istatistikçi (T/e) (1)
sayılamaz uncountable (İng.) (7)
sayılı mahdut (T/e) (1); puanlı (T/e) (1)
sayılır forslu (T/e) (1)
sayılmak addolunmak (T/e) (1); itibar görmek
(T/e) (1); teşkil etmek (T/e) (1)
sayım tadat (T/e) (1)
sayın muhterem (T/e) (1)
sayısal istatistik (T/e) (1)
sayısal anlamlılık statistical significance (İng.)
(7)
sayısal biçembilgisi stylostatistics (İng.) (2)
sayısal çözümleme regression analysis (İng.)
(7)
sayısal dilbilim static linguistics (İng.) (2)
sayısal sınavbilgisi significance testing (İng.)
(4)
sayısız hadsiz hesapsız (T/e) (1)
sayma itibar (T/e) (1); tadat (T/e) (1)
saymaca conventional (İng.) (10, 11, 19);
conventionnel (Fra.) (8, 10, 11, 17, 19); itibari
(T/e) (1); konventional (Alm.) (10, 11, 19);
konventionell (Alm.) (10, 11, 19); nominal (T/e)
(1); uz tasımsal (T/s) (17)
saymacalık arbitrariness (İng.) (16)
saymak addetmek (T/e) (1); hürmet etmek
(T/e) (1); itibar etmek (T/e) (1); ittihaz etmek
(T/e) (1); telakki etmek (T/e) (1)
sayman muhasebeci (T/e) (1)
saymanlık muhasebe (T/e) (1)
saymanlık (işi) muhasebecilik (T/e) (1)
saymanlık işleri muhasebat (T/e) (1)
sayrı hasta (T/e) (1)
sayrı bakıcı hemşire (T/e) (1)
sayrıl marazi (T/e) (1)
sayrılarevi hastane (T/e) (1)
sayrılık hastalık (T/e) (1); illet (T/e) (1); maraz
(T/e) (1)
sayrılık ertesi dönemi nekahet (T/e) (1)
sazrengi bej (T/e) (1)
seçenek alternant (İng.) (2); alternatif (T/e) (1);
alternation (İng.) (2)
seçenekli güdüm branching programming
(İng.) (12); intrinsic programming (İng.) (12)
seçenekli soru yes-no question (İng.) (3, 7)
seçici selektör (T/e) (1)
seçiciler kurulu jüri (T/e) (1)
seçilmen delege (T/e) (1)
seçilmenler delegasyon (T/e) (1)
seçilmenler kurulu delegasyon (T/e) (1)
seçilmiş güzide (T/e) (1)
seçilmiş yanıt selected response (İng.) (4)
seçim intihap (T/e) (1)
seçimli kural optional rule (İng.) (2)
seçimlik dönüşüm fakultative
Transformation (Alm.) (11, 19); optional
transformation (İng.) (11, 19); transformation
facultative (Fra.) (11, 19)
seçimsel paradigmatic (İng.) (12)
seçki antoloji (T/e) (1)
seçkileyici örneklem representative sample
(İng.) (4)

280
Türkçe Terim ve Sözcükler TTS—Dilbilim
1. Derleme
seçkin elit (T/e) (1); güzide (T/e) (1); mutena (T/e)
(1); mümtaz (T/e) (1); Auswahl (Alm.) (11, 19);
choice (İng.) (2, 11, 19); choix (Fra.) (11, 17, 19);
fixed choice (İng.) (4); güzide (T/e) (1); ihtiyar
(T/e) (1); intihap (T/e) (1); seçim (T/s) (17);
selection (İng.) (11, 19); sélection (Fra.) (11, 17,
19); Selektion (Alm.) (11, 19); tercih (T/e)(1)
seçkinleşmek temayüz etmek (T/e) (1)
seçme ad mahlas (T/e) (1)
seçme kısıtlaması restriction de sélection
(Fra.) (19); selectional restriction (İng.) (19);
Selektionsbeschränkung (Alm.) (19)
seçme kuralları règles de sélection (Fra.) (11,
19); selection rules (İng.) (11, 19); selectional
rules (İng.) (2); Selektionsregeln (Alm.) (11, 19)
seçme sınavı gatekeeping test (İng.) (4);
selected test (İng.) (4)
seçmeci eclectic (İng.) (12, Y)
seçmecilik eclecticism (İng.) (2, 7, Y);
éclectisme (Fra.) (17); eklektizm (T/e) (1)
seçmek ihtiyar etmek (T/e) (1); tercih etmek
(T/e) (1); teşhis etmek (T/e) (1)
seçmeli eclectic (İng.) (2); free variation (İng.)
(13); ihtiyari (T/e) (1)
seçmeli değişken facultative variant (İng.) (2)
seçmeli dinleme coctail party phenomenon
(İng.) (2)
seçmeli yöntem eclectic method (İng.) (3, 7)
sefa çapkını playboy (İng.) (16)
seken ton register tone (İng.) (13)
seki platform (T/e) (1); podyum (T/e) (1)
sekilik tribün (T/e) (1)
selenli phone (İng.) (11); Sonant (Alm.) (11, 19);
sonant (İng.) (11, 19); sonante (Fra.) (11, 19);
tannan (T/e) (11)
selensiz consonant (İng.) (11, 19); consonante
(Fra.) (11, 19); Konsonant (Alm.) (11, 19);
unsyllabic (İng.) (11, 19)
sembol Symbol (Alm.) (18); symbol (İng.) (18)
senlibenli laubali (T/e) (1)
sentagma syntagm (İng.) (19); Syntagma
(Alm.) (19)
sepettopu basketbol (T/e) (1)
sepi yeri tabakhane (T/e) (1)
sepici tabak (T/e) (1)
serbest alıştırma free practice (İng.) (7)
serbest çeviri free translation (İng.) (2)
serbest dolaylı anlatım discours indirect
libre (Fra.) (9)
serbest sözcük dizilişi free word order (İng.)
(2)
serbest şiir vers libre (Fra.) (9)
serbest yazma free composition (İng.) (7)
sergen vitrin (T/e) (1)
sergi işporta (T/e) (1); teşhir (T/e) (1)
sergici işportacı (T/e) (1)
sergileme teşhir (T/e) (1)
281
sergilemek teşhir etmek (T/e) (1)
sergilik galeri (T/e) (1)
sergiyeri galeri (T/e) (1)
serim exposition (Fra.) (9)
sert aspirated (İng.) (13); fortis (İng.) (13); hard
(İng.) (2); haşin (T/e) (1); şedit (T/e) (1)
sert ünsüz consonne forte (Fra.) (11, 19);
Fortis (Alm.) (11, 19); fortis (İng.) (2);
gespannter Konsonant (Alm.) (11); sert samit
(T/e) (11); sert sessiz (T/e) (11); strong
consonant (İng.) (2, 11, 19)
sertdamak (sert damak) hard palate (İng.) (2,
13)
sertleştirme faucalisation (İng.) (2)
sertlik huşunet (T/e) (1)
ses Laut (Alm.) (10, 11, 18, 19); Phon (Alm.) (19);
phone (Fra.) (19); phone (İng.) (18, 19); sada
(T/e) (11); savt (T/e) (11); seda (T/e) (1); son (Fra.)
(8, 10, 11, 17, 19); sound (İng.) (2, 8, 10, 11, 19);
Stimme (Alm.) (10, 11, 19); voice (İng.) (10, 11,
19); voix (Fra.) (10, 11, 19); vox (İng.) (2)
ses aktarımı metathesis (İng.) (2)
ses alma kayıt (T/e) (1)
ses almak kaydetmek (T/e) (1)
ses anlamlama simgeciliği synaesthesia (İng.)
(2)
ses aygıtı appareil phonatoire (Fra.) (8, 11, 19);
appareil vocal (Fra.) (11, 17, 19); organs of
speech (İng.) (11); ses cihazı (T/e) (11);
Sprechapparat (Alm.) (19); Sprechorgane
(Alm.) (11); vocal apparatus (İng.) (19); vocal
tract (İng.) (2, 7)
ses benzeşimi paromasis (İng.) (2);
paronomasia (İng.) (19)
ses biçembilgisi phonostylistics (İng.) (2)
ses biçimbilgisi morphophonemics (İng.) (2)
ses biçimbirim morphoneme (İng.) (2)
ses binişmesi cacology (İng.) (2)
ses bozuşması dissonance (İng.) (2)
ses dağılması damping (İng.) (2)
ses dalgalanması cadence (İng.) (2)
ses dalgaları yazım aygıtı oscillograph (İng.)
(2)
ses dalgası sound wave (İng.) (7)
ses değişikliği sound change (İng.) (7)
ses değişimi change (İng.) (2); changement
phonétique (Fra.) (9, 11, 17, 19); Lautwandel
(Alm.) (11, 19); Lautwechsel (Alm.) (11, 19);
phonetic change (İng.) (11, 19)
ses değişimleri changements phonétiques
(Fra.) (8)
ses dizgesi sound system (İng.) (2)
ses düşmesi Ausstossung (Alm.) (11, 19);
chute (Fra.) (11, 19); deletion (İng.) (13);
disappearance (İng.) (11, 19); elision (İng.) (13);
Schwund (Alm.) (11, 19)
ses frekansı frequency (İng.) (13)
2. Bölüm: Türkçeden Kaynak Dile
ses kayması sound shift (İng.) (2)
ses kaynağı sound source (İng.) (2)
ses kaynaşması vocalic alternation (İng.) (2)
ses kırılması breaking (İng.) (2)
ses kümesi group of phones (İng.) (18);
Lautgruppe (Alm.) (18)
ses niteliği tonal quality (İng.) (2)
ses okuma bilgisi phonics (İng.) (2)
ses organları speech organs (İng.) (13)
ses öbeği group of phones (İng.) (18);
Lautgruppe (Alm.) (18)
ses örgenleri organes de la parole (Fra.) (8,
11, 19); organs of speech (İng.) (8, 11, 19); ses
organları (T/e) (11); Sprechorgane (Alm.) (11,
19)
ses perdesi pitch of voice (İng.) (13); tone (İng.)
(8)
ses sınır çizgisi isophone (İng.) (15)
ses simgeciliği phonaesthetics (İng.) (2);
sound symbolism (İng.) (2)
ses şiddeti intensity (İng.) (13)
ses telleri vocal bands (cords) (İng.) (2); vocal
cords (İng.) (7, 13)
ses telleri açıklığı glottis (İng.) (2)
ses telleri arası glottis (İng.) (13)
ses uyumu vocal harmony (İng.) (18);
Vokalharmonie (Alm.) (18)
ses yansıtmacılığı sound echoism (İng.) (2)
ses yasası phonetic law (İng.) (2); sound law
(İng.) (2)
ses yazım birimi phonogram (İng.) (2)
ses yazım cihazı sonograph (İng.) (2)
ses yazımcılığı phonography (İng.) (2)
ses yazımı spect(r)ogram (İng.) (2)
ses yazımı çözümlemesi spectral analysis
(İng.) (2)
ses yinelemesi Alliteration (Alm.) (11, 19);
alliteration (İng.) (2, 11, 19)
ses yolu Ansatzrohr (Alm.) (11, 19); canal vocal
(Fra.) (11, 19); chenal vocal (Fra.) (11, 17, 19);
conduit vocal (Fra.) (11, 19); Lautrohr (Alm.)
(11, 19); vocal tract (İng.) (11, 13, 19)
ses yüksekliği loudness (İng.) (13)
ses yükseklik düzeyi pitch level (İng.) (7);
pitch range (İng.) (7)
ses()benzeşimi paronomase (Fra.) (9, 11, 19)
sesalıcı teyp (T/e) (1)
sesbenzeşimi Paronomasie (Alm.) (11, 19);
paronomasis (İng.) (11)
sesbenzeşimsel paronomastique (Fra.) (8)
sesbiçim bilgisi phono-morphology (İng.) (2)
sesbiçimbirim morphophoneme (İng.) (2)
sesbilgisel phonetic (İng.) (2, 10, 11, 19);
phonétique (Fra.) (8, 10, 11, 19); phonetisch
(Alm.) (10, 11, 19)
sesbilgisi fonetik (T/e) (1); Lautlehre (Alm.) (11,
19); mephas-ı esvat (T/e) (11); phonetics (İng.)
282
(2, 7, 8, 10, 11, 13, 19); Phonetik (Alm.) (11, 19);
phonétique (Fra.) (8, 9, 10, 11, 17, 19);
savtiyat (T/e) (11)
sesbilgisi bileşeni phonological component
(İng.) (2)
sesbilgisi uzmanı phoneticial (İng.) (2)
sesbilim fonetik (T/e) (1, Y); fonoloji (T/e) (1);
phonemics (İng.) (2, 11, 19); phonetics (İng.)
(13, Y); Phonologie (Alm.) (10, 11, 18, 19);
phonologie (Fra.) (8, 9, 10, 11, 17, 19);
phonology (İng.) (7, 8, 10, 11, 18, 19)
sesbilim bilgisi cenetics (İng.) (2)
sesbilim uzmanı phonologist (İng.) (2)
sesbilimsel phonologic (İng.) (8); phonological
(İng.) (2, 10, 11, 19); phonologique (Fra.) (8, 10,
11, 17, 19); phonologisch (Alm.) (10, 11, 19)
sesbilimsel bileşen composante
phonologique (Fra.) (11, 19); phonological
component (İng.) (2, 8, 11, 19); phonologische
Komponente (Alm.) (11, 19)
sesbilimsel çevriyazı phonological
transcription (İng.) (11, 19); phonologische
Transkription (Alm.) (11, 19); transcription
phonologique (Fra.) (11, 19)
sesbilimsel çözümleme phonometrics (İng.)
(2)
sesbilimsel karşıtlık opposition
phonologique (Fra.) (8)
Sesbilimsel Yöntem Phonetic Method (İng.)
(12)
sesbirim fonem (T/e) (1); Phonem (Alm.) (10, 11,
19); phoneme (İng.) (2, 7, 8, 10, 11, 13, 19);
phonéme (Fra.) (8, 9, 10, 11, 17, 19)
sesbirim çözümlemesi phonemic analysis
(İng.) (7)
sesbirim dizge bilgisi phonotactics (İng.) (2)
sesbirim üyesi allophone (İng.) (13)
sesbirimbilgisi phonemics (İng.) (7)
sesbirimbilim phonematics (İng.) (2, 10, 11,
19); Phonematik (Alm.) (10, 11, 19);
phonématique (Fra.) (10, 11, 17, 19);
phonemics (İng.) (10, 11, 19); Phonemik (Alm.)
(11, 19); phonémique (Fra.) (11)
sesbirimcik allophone (İng.) (2, 7); distinctive
feature (İng.) (19); distinktives Merkmal (Alm.)
(19); phème (Fra.) (10, 11, 17, 19); phone (İng.)
(2); phonological feature (İng.) (10, 11);
phonologisches Merkmal (Alm.) (10, 11)
sesbirimcik değişkeni allophonic variant
(İng.) (2)
sesbirimcik demeti bundle of distinctive
features (İng.) (19); Bünder distinktiver
Merkmale (Alm.) (19); phémème (Fra.) (10, 11,
17, 19)
sesbirimsel phonemic (İng.) (2)
sesbirimsel değişke Allophon (Alm.) (11, 19);
allophone (Fra.) (11, 19); allophone (İng.) (11,
19)
Türkçe Terim ve Sözcükler TTS—Dilbilim
1. Derleme
sesbirimsel gösterim phonemic
representation (İng.) (8)
sesbirimsel özellikler phonemic features
(İng.) (13)
sesbirimsel yazım phonemic representation
(İng.) (13)
sesborusu megafon (T/e) (1)
sesbüyütür mikrofon (T/e) (1)
sesçil phonetic (İng.) (8, 10, 11, 13, 19);
phonetical (İng.) (8); phonétique (Fra.) (8, 10,
11, 17, 19); phonetisch (Alm.) (10, 11, 19);
phonic (İng.) (2); savti (T/e) (11)
sesçil abece alphabet phonétique (Fra.) (11,
19); phonetic alphabet (İng.) (11, 19);
phonetisches Alphabet (Alm.) (11, 19)
sesçil alfabe phonetic alphabet (İng.) (2)
sesçil çevriyazı phonetic transcription (İng.)
(2, 11, 19); phonetische Transkription (Alm.)
(11, 19); transcription phonétique (Fra.) (11,
19)
sesçil değişke diaphone (İng.) (2)
sesçil simge phonetic script (İng.) (7);
phonetic symbols (İng.) (7)
sesçil yazı Lautschrift (Alm.) (11, 19);
phonetische Umschrift (Alm.) (11, 19)
sesçil yazı écriture phonétique (Fra.) (11, 17,
19)
sesçil yazım phonetic notation (İng.) (2)
sesdağılım akustik (T/e) (1)
sesdizim fonoloji (T/e) (Y); phonology (İng.) (13,
Y)
ses-duyuntusu acoustic image (İng.) (16)
sese dayalı yerdeşlik isotopie phonétique
(Fra.) (9)
sesel değişim phonetic change (İng.) (13)
seselim rezonans (T/e) (1)
sesle ilgili vocal (İng.) (2)
seslem hece (T/e) (1); Silbe (Alm.) (11, 19);
syllabe (Fra.) (8, 9, 11, 17, 19); syllable (İng.) (2,
7, 8, 11, 13, 12, 19)
seslem dışı (seslemdışı) asyllabic (İng.) (2, 7)
seslem yitimi haplology (İng.) (2)
seslem yutumu hapaxépie (Fra.) (11, 19);
Haplologie (Alm.) (11, 19); haplologie (Fra.) (11,
19); haplology (İng.) (11, 19);
Silbendissimilation (Alm.) (11);
Silbenschichtung (Alm.) (11, 19)
seslemaltı mora (İng.) (19); More (Alm.) (19);
more (Fra.) (19)
sesleme Lautbildung (Alm.) (19); Phonation
(Alm.) (10, 11, 19); phonation (Fra.) (8, 10, 11,
17, 19); phonation (İng.) (2, 10, 11, 19)
seslemleme syllabation (Fra.) (11, 17, 19);
syllabication (İng.) (11, 19); Syllabierung
(Alm.) (11, 19)
seslemli koşuk versification syllabique (Fra.)
(9)
seslemsel silbisch (Alm.) (19); syllabic (İng.)
283
(19); syllabique (Fra.) (17, 19)
seslemsel yazı écriture syllabique (Fra.) (11,
19); Silbenschrift (Alm.) (11, 19); syllabic
writing (İng.) (11, 19)
seslenen addresser (İng.) (2)
seslenilen addressee (İng.) (2)
seslenim Anrede (Alm.) (19); apostrophe (Fra.)
(19); apostrophe (İng.) (19)
seslenme address (İng.) (2); vocatif (Fra.) (9)
seslenme adılları pronouns of address (İng.)
(15)
seslenme biçimi address form (İng.) (7)
seslenme biçimleri forms of address (İng.) (7)
seslenme durumu vocatif (Fra.) (8, 11, 19);
vocative (İng.) (2, 11, 19); Vokativ (Alm.) (11,
19)
seslenme işlevi fonction vocative (Fra.) (9)
seslenmek hitap etmek (T/e) (1)
seslenmelik forms of address (İng.) (2);
vocative (İng.) (2)
sesletim articulation (İng.) (13); pronunciation
(İng.) (7, 13, Y); telaffuz (T/e) (Y)
sesletmek telaffuz etmek (T/e) (Y)
sesli phonique (Fra.) (17); sedalı (T/e) (1); vocal
(Fra.) (8, 17)
sessel phonique (Fra.) (8)
sessiz asude (T/e) (1); sakin (T/e) (1); sedasız
(T/e) (1)
sessiz okuma silent reading (İng.) (7)
sessiz vurgu silent stress (İng.) (2)
Sessiz Yol Silent Way (İng.) (12)
sessiz yöntem Silent Way (İng.) (3, 7)
sessizlik sükût (T/e) (1)
sestürem Anaptyxe (Alm.) (19); anaptyxe (Fra.)
(19); anaptyxis (İng.) (19)
sesyayar hoparlör (T/e) (1)
sesyazar fonograf (T/e) (1); sound
spect(r)ograph (İng.) (2)
sesyazımı sonogram (İng.) (2)
sesyinelemesi (ses yinelemesi) allitération
(Fra.) (8, 11, 19)
seve seve maalmemnuniye (T/e) (1)
sevecen müşfik (T/e) (1); şefkatli (T/e) (1)
sevecenlik şefkat (T/e) (1)
sevecenlikli sözcükler endearments (İng.) (16)
severlenmek kur yapmak (T/e) (1)
sevgi aşk (T/e) (1); muhabbet (T/e) (1); sempati
(T/e) (1)
sevgide bağlılık vefa (T/e) (1)
sevgili yâr (T/e) (1)
sevgili (erkek) maşuk (T/e) (1)
sevgili (kadın) maşuka (T/e) (1)
sevi aşk (T/e) (1)
sevilgen popüler (T/e) (1)
sevimli sempatik (T/e) (1)
sevimlilik halavet (T/e) (1)
sevimsiz antipatik (T/e) (1)
2. Bölüm: Türkçeden Kaynak Dile
sevimsizlik antipati (T/e) (1)
sevinç memnuniyet (T/e) (1); neşe (T/e) (1);
şetaref (T/e) (1)
sevinçli memnun (T/e) (1); neşeli (T/e) (1);
şadan (T/e) (1)
sevindirmek hoşnut etmek (T/e) (1)
sevinmelik bahşiş (T/e) (1)
seyrek nadiren (T/e) (1)
seyrek olarak nadiren (T/e) (1)
sezdiri implicature (İng.) (2)
sezdirim implication (İng.) (2, 7); sous-entendu
(Fra.) (9)
sezdirim ölçeği implicational scaling (İng.) (4)
sezdirimli covert (İng.) (2)
sezdirimsel ölçekleme implicational scaling
(İng.) (7)
sezdirme ihsas (T/e) (1)
sezdirmek ima etmek (T/e) (1)
sezgi his (T/e) (1); intuition (Fra.) (9); intuition
(İng.) (2)
sezgiye karşı counter intuitive (İng.) (2)
sezinç takt (T/e) (1)
sezinçli takt sahibi (T/e) (1)
sezinlemek hissetmek (T/e) (1)
sezinletmek hissettirmek (T/e) (1)
seziş dirayet (T/e) (1); feraset (T/e) (1)
sezişler hissiyat (T/e) (1)
sezmek hissetmek (T/e) (1)
sıcak hamam (T/e) (1)
sıcaklık suhunet (T/e) (1); sühunet (T/e) (1)
sıcakölçer termometre (T/e) (1)
sıçanotu zırnık (T/e) (1)
sıçrama mutation (İng.) (16)
sıçrama tahtası tramplen (T/e) (1)
sıfat adjectif (Fra.) (8, 10, 11, 19); adjective
(İng.) (2, 7, 10, 11, 19); Adjektiv (Alm.) (10, 11,
19); Eigenschaftswort (Alm.) (10, 11, 19)
sıfat fiil verbal adjective (İng.) (2)
sıfat tamlaması sıfat terkibi (T/e) (11)
sıfat tümceciği adjective clause (İng.) (2);
relative clause (İng.) (7)
sıfatlaşma adjectivation (Fra.) (11, 19);
adjectivation (İng.) (11); adjectivisation (Fra.)
(11, 19); adjectivisation (Fra.) (11, 19);
Adjektivierung (Alm.) (11, 19)
sıfatlaştırıcı adjectivateur (Fra.) (11, 19);
adjectivisateur (Fra.) (11, 19); adjectiviser
(İng.) (11, 19); Adjektivierungsaffix (Alm.) (11,
19)
sıfatlaştırma adjectivation (Fra.) (11, 19);
adjectivation (İng.) (2, 11); adjectivisation
(İng.) (11, 19); adjectivisation (İng.) (11, 19);
Adjektivierung (Alm.) (11, 19); relativisation
(İng.) (2)
sıfatlık adjectival (İng.) (2)
sıfır zero (İng.) (2)
sıfır biçimbirim morphème zéro (Fra.) (11, 19);
284
Nullmorphem (Alm.) (11, 19); zero-morpheme
(İng.) (11, 19)
sıfır sesbirim Nullphonem (Alm.) (19);
phonème zéro (Fra.) (19); zero-phoneme (İng.)
(19)
sığa kapasite (T/e) (1)
sığınak tahaffuz yeri (T/e) (1)
sığınan mülteci (T/e) (1)
sığınık mülteci (T/e) (1)
sığınma iltica (T/e) (1)
sığınmak iltica etmek (T/e) (1)
sık gümrah (T/e) (1)
sıkacak pres (T/e) (1)
sıkaç kompresör (T/e) (1)
sıkı ciddi (T/e) (1); şedit (T/e) (1)
sıkıcı külfetli (T/e) (1); müziç (T/e) (1)
sıkıdenetim sansür (T/e) (1)
sıkıdenetimci sansürcü (T/e) (1)
sıkıdenetimden geçirmek sansür etmek (T/e)
(1)
sıkıdüzen disiplin (T/e) (1); inzibat (T/e) (1);
zapturapt (T/e) (1)
sıkılmaz hayâsız (T/e) (1)
sıkıntı badire (T/e) (1); cefa (T/e) (1); çile (T/e) (1);
eza (T/e) (1); eziyet (T/e) (1); gaile (T/e) (1);
ıstırap (T/e) (1); kasvet (T/e) (1); külfet (T/e) (1);
meşakkat (T/e) (1); mihnet (T/e) (1); müzayaka
(T/e) (1); sıklet (T/e) (1); zahmet (T/e) (1); zaruret
(T/e) (1); zor (T/e)(1)
sıkıntılı kasvetli (T/e) (1); zahmetli (T/e) (1)
sıkıntısız külfetsiz (T/e) (1); zahmetsiz (T/e) (1)
sıkıştırıcı pres (T/e) (1)
sıkıştırılmış prese (T/e) (1)
sıkıştırma yol stabilize yol (T/e) (1)
sıkıyönetim örfi idare (T/e) (1)
sıklaşmış mütekâsif (T/e) (1)
sıklaştırma teksif (T/e) (1)
sıklaştırmak teksif etmek (T/e) (1)
sıklık fréquence (Fra.) (11, 19); frequency (İng.)
(2, 7, 11, 12, 19, Y); Frequenz (Alm.) (11, 19)
sıklık çözümlemesi frequency analysis (İng.)
(2)
sıklık dağılımı frequency distribution (İng.) (4)
sıklık görünüşü frequency aspect (İng.) (2)
sıklık sayımı frequency count (İng.) (2)
sıkmaç kompresör (T/e) (1); mengene (T/e) (1)
sınak tecrübe (T/e) (1)
sınaklı tecrübeli (T/e) (1)
sınaksız tecrübesiz (T/e) (1)
sınama imtihan (T/e) (1); prova (T/e) (1);
tecrübe (T/e) (1); test (İng.) (Y); testing (İng.) (7)
sınama amacı test purpose (İng.) (4); testing
objective (İng.) (4)
sınama hedefi testing point (İng.) (4)
sınama noktası testing point (İng.) (4)
sınamak imtihan etmek (T/e) (1); test etmek
(T/e) (Y)
Türkçe Terim ve Sözcükler TTS—Dilbilim
1. Derleme
sınama-yanılma trial and error (İng.) (12)
sınama-yeniden sınama test-retest (İng.) (4)
sınama-yeniden sınama katsayısı test-retest
coefficient (İng.) (4)
sınanan test taker (İng.) (4); testee (İng.) (4, Y)
sınananın geri bildirimi test taker feedback
(İng.) (4)
sınananın özellikleri test taker
characteristics (İng.) (4)
sınav examination (İng.) (4, Y); imtihan (T/e) (1);
test (İng.) (4); testing (İng.) (2, 7); tests (İng.) (7)
sınav biçemi test format (İng.) (4)
sınav çözümlemesi test analysis (İng.) (4)
sınav deneyimi test wiseness (İng.) (4)
sınav elkitabı test handbook (İng.) (4); test
manual (İng.) (4)
sınav eşdeğerliği test equivalence (İng.) (4)
sınav eşitlemesi test equating (İng.) (4)
sınav eşitliği test fairness (İng.) (4)
sınav güvenirliği test reliability (İng.) (4)
sınav güvenliği test security (İng.) (4)
sınav içeriği test content (İng.) (4)
sınav kaygısı test anxiety (İng.) (4)
sınav korkusu test anxiety (İng.) (4)
sınav kullanan stakeholders (İng.) (4); test
user (İng.) (4)
sınav kurulu examination board (İng.) (4)
sınav kümesi test battery (İng.) (2)
sınav maddesi test item (İng.) (4, 7)
sınav sonuçları test results (İng.) (4)
sınav sürdürümü test maintenance (İng.) (4)
sınav takımı test battery (İng.) (4, 7)
sınav tanımlamaları test specifications (İng.)
(4)
sınav türü test type (İng.) (4)
sınav uzunluğu test length (İng.) (4)
sınav yanlılığı test bias (İng.) (4)
sınav yansızlığı test fairness (İng.) (4)
sınav yönergesi test rubric (İng.) (4)
sınav yönetimi test administration (İng.) (4)
sınav yöntemi test method (İng.) (4)
sınava giren examinee (İng.) (4); stakeholders
(İng.) (4); test taker (İng.) (4); test user (İng.) (4);
testee (İng.) (4)
sınavdan geçirmek imtihan etmek (T/e) (1)
sınıf class (İng.) (2, 11, 19); classe (Fra.) (11, 19);
Klasse (Alm.) (11, 19)
sınıf içi (sınıfiçi) yönetimi classroom
management (İng.) (3, 7)
sınıfbirim classème (Fra.) (19); Klassem (Alm.)
(19)
sınıfiçi etkileşim classroom interaction (İng.)
(7)
sınıfiçi etkinlikleri classroom tasks (İng.) (7)
sınıfiçi gözlem classroom observation (İng.)
(7)
sınıfiçi söylemi classroom discourse (İng.) (7)
285
sınıflama classification (İng.) (12); grouping
(İng.) (18); Gruppierung (Alm.) (18);
Kategorisierung (Alm.) (18); klasifikasyon (T/e)
(1); tasnif (T/e) (1); taxonomy (İng.) (2)
sınıflama ölçeği nominal scale (İng.) (4)
sınıflama yüzdesi percentile rank (İng.) (4)
sınıflamacı taxonomic (İng.) (7)
sınıflamacı dilbilim taxonomic linguistics
(İng.) (2)
sınıflandırıcı classifier (İng.) (2)
sınıflandırılmış not scaled score (İng.) (4)
sınıflandırılmış puan rank score (İng.) (4)
sınıflandırılmış sonuç scaled score (İng.) (4)
sınıflandırılmış sonuç eşitlemesi scaled
score equating (İng.) (4)
sınıflandırma classification (Fra.) (11, 17, 19);
classification (İng.) (2, 11, 19); grouping (İng.)
(18); Gruppierung (Alm.) (18); Kategorisierung
(Alm.) (18); klasifikasyon (T/e) (1);
Klassifikation (Alm.) (11, 19); Klassifizierung
(Alm.) (11, 19); scaling (İng.) (4); Taxonomie
(Alm.) (19); taxonomy (İng.) (19)
sınıflandırmacı taxinomique (Fra.) (17);
taxonomic (İng.) (8, 19); taxonomisch (Alm.)
(19)
sınıflandırmak tasnif etmek (T/e) (1)
sınıflayıcı taxonomic (İng.) (12)
sınır hudut (T/e) (1); limit (T/e) (1); payan (T/e) (1)
sınır (boyu) serhat (T/e) (1)
sınırlama constraint (İng.) (2); demarcation
(İng.) (2); limitation (İng.) (2); tahdit (T/e) (1)
sınırlamak inhisar etmek (T/e) (1)
sınırlamasız non-restrictive (İng.) (2, 7)
sınırlamasız eylem biçimi infinite verb form
(İng.) (2)
sınırlandırma Begrenzung (Alm.) (11, 19);
delimitation (İng.) (2, 11, 19); délimitation
(Fra.) (11, 19); Eingrenzung (Alm.) (11, 19)
sınırlandırma işlevi fonction délimitative
(Fra.) (8)
sınırlanmış münhasır (T/e) (1)
sınırlayıcı classifier (İng.) (7); démarcatif (Fra.)
(11, 17, 19); demarcative (İng.) (2, 11, 19);
Grenzsignal (Alm.) (11, 19); restrictive (İng.) (2)
sınırlayıcı işlev fonction démarcative (Fra.)
(17)
sınırlı (sayıca) mahdut (T/e) (1)
sınırlı ad eylem supine (İng.) (2)
sınırlı bağlam context (İng.) (2)
sınırlı dizi closed set (İng.) (2)
sınırlı düzenek restricted code (İng.) (2)
sınırlı İngilizce konuşuru LES (İng.) (7); limited
English speaker (İng.) (7)
sınırsız hadsiz hesapsız (T/e) (1); namahdut
(T/e) (1)
sınırsızlık görünüşü aspect statif (Fra.) (9)
sıra bank (T/e) (1); esna (T/e) (1); münavebe
2. Bölüm: Türkçeden Kaynak Dile

(T/e) (1); nöbet (T/e) (1); Reihe (Alm.) (11, 19); silikleşme eclipsis (İng.) (2)
seri (T/e) (1); série (Fra.) (11, 19); series (İng.) sililik iffet (T/e) (1)
(11, 19) silim deletion (İng.) (12)
sıra ile münavebe ile (T/e) (1) silinebilir karşıtlık opposition supprimable
sıra sayısı ordinal number (İng.) (2, 7) (Fra.) (8)
sıradan adi (T/e) (1); alelade (T/e) (1); amiyane silinme amuissement (Fra.) (19); Schwächung
(T/e) (1); basit (T/e) (1) (Alm.) (19); silency (İng.) (19); Verstummen
sıralaç klasör (T/e) (1) (Alm.) (19); weakening (İng.) (19)
sıralama conjoin (İng.) (2); coordination (İng.) silisiz iffetsiz (T/e) (1)
(2); période (Fra.) (9); sequencing (İng.) (2, 7) silme Deletion (Alm.) (11, 19); deletion (İng.) (2,
sıralama bağlacı coordinate conjunction 11, 13, 19); effacement (Fra.) (11, 19); ellipsis
(İng.) (2) (İng.) (13); lebalep (T/e) (1); Löschung (Alm.) (11,
sıralama ölçeği ordinal scale (İng.) (4) 19); suppression (Fra.) (11, 19); Tilgung (Alm.)
sıralanış conjoining (İng.) (2, 7) (11, 19)
sıralanma grading (İng.) (12); juxtaposition silme dönüşümü deletion transformation
(Fra.) (9) (İng.) (2)
sıralanmış conjoined (İng.) (2) silmetaş mozaik (T/e) (1)
sıralarında raddelerinde (T/e) (1) silmetaşçı mozaikçi (T/e) (1)
sıralayıcı coordinator (İng.) (2) simge remiz (T/e) (1); sembol (T/e) (1, 18, Y);
sıralayıcı diller anreihende Sprachen (Alm.) Symbol (Alm.) (10, 11, 18, 19); symbol (İng.) (2,
(11, 19); juxtaposing languages (İng.) (2, 11, 8, 10, 11, 18, 19); symbole (Fra.) (8, 9, 10, 11,
19); langues juxtaposantes (Fra.) (11, 19) 17, 19); timsal (T/e) (1)
sıralı coordinate (İng.) (2) simgeci sembolist (T/e) (1)
sıralı düzen conjunctive ordering (İng.) (2) simgecilik sembolizm (T/e) (1)
sıralıdüzen Hierarchie (Alm.) (18); hiérarchie simgeleme representation (İng.) (2)
(Fra.) (9); hierarchy (İng.) (18); hiyerarşi (T/e) simgesel sembolik (T/e) (1); symbolic (İng.) (10,
(18); Rangordnung (Alm.) (18) 11, 19); symbolique (Fra.) (10, 11, 17, 19);
sırası gelmişken antrparantez (T/e) (1) symbolisch (Alm.) (10, 11, 19)
sırasında esnasında (T/e) (1, Y) simgesel işlev fonction symbolique (Fra.) (17)
sırasında (Lat. önek) intra- (T/e) (1) simiti vb.) tahlisiye (T/e) (1)
sırdaş mahrem (T/e) (1) sin makber (T/e) (1)
sırlı emaye (T/e) (1) sindirim hazım (T/e) (1)
sırlıtaş çini (T/e) (1); fayans (T/e) (1) sindirim sayrılıkları dalı gastroentroloji (T/e)
sıtma malarya (T/e) (1) (1)
sıvı likit (T/e) (1); mayi (T/e) (1) sindirim sayrılıkları uzmanı gastroentrolog
sıyrılma tecerrüt (T/e) (1) (T/e) (1)
sız (sonek) bi- (T/e) (1); bila- (T/e) (1) sindirimbilim gastroentroloji (T/e) (1)
-sız (Yun. önek) an- (T/e) (1) sindirimbilimci gastroentrolog (T/e) (1)
-sız durumda caritive (İng.) (2) sindirme hazım (T/e) (1)
-sız durumu abessive (İng.) (2) sindirmek hazmetmek (T/e) (1)
sızıcı fricative (İng.) (2); liquid (İng.) (2); Spirans sinir asap (T/e) (1)
(Alm.) (11, 19); spirant (İng.) (11, 19); spirante sinir tutsağı isterik (T/e) (1)
(Fra.) (8, 11, 19) sinir tutsaklığı isteri (T/e) (1)
sızıcılaşma affrication (İng.) (13); lénition (Fra.) sinirbilim nevroloji (T/e) (1)
(11); spirantisation (Fra.) (11, 19); sinirce nevroz (T/e) (1)
spirantisation (İng.) (11, 19); Spirantisierung sinirdilbilim neurolinguistics (İng.) (19);
(Alm.) (11, 19) Neurolinguistik (Alm.) (19); neurolinguistique
sızlanma şekva (T/e) (1); şikâyet (T/e) (1) (Fra.) (19)
sızmalı fricative (İng.) (13); sibilant (İng.) (13); sinirlenmek feveran etmek (T/e) (1)
spirant (İng.) (2); strident (İng.) (13) sinirler asap (T/e) (1)
sibernetik cybernetics (İng.) (18); Kybernetik sinirli asabi (T/e) (1)
(Alm.) (18) sinirlilik asabilik (T/e) (1); asabiyet (T/e) (1)
sicil register (İng.) (12) sinme nüfuz (T/e) (1)
sicim kınnap (T/e) (1) sistem System (Alm.) (18); system (İng.) (18)
sidik idrar (T/e) (1) sivrilen mütemayiz (T/e) (1)
sidiktorbası mesane (T/e) (1) sivrilmek temayüz etmek (T/e) (1)
sili iffetli (T/e) (1) siyasa politika (T/e) (1, Y)

286
Türkçe Terim ve Sözcükler TTS—Dilbilim
1. Derleme
siyasal politik (T/e) (1, Y); siyasi (T/e) (1)
-siz bi- (T/e) (1)
-siz (Lat. önek) sine- (T/e) (1)
size de ... bilmukabele (T/e) (1)
skeç sketch (Fra.) (9)
Skolastik felsefe scholasticism (İng.) (2)
soğuk antipatik (T/e) (1)
soğuk davranma istiskal (T/e) (1)
soğuk davranmak (konuğa) istiskal etmek
(T/e) (1)
soğukluk antipati (T/e) (1)
soğurmak absorbe etmek (T/e) (1)
soğutmalı frigorifik (T/e) (1)
soğutucu frijider (T/e) (1)
sokma ithal (T/e) (1)
sol yarıküre left hemisphere (İng.) (7)
sola çarpık dağılım negatively skewed
distribution (İng.) (4)
sola dallanma left branching (İng.) (2)
soladallanan kuruluş left-branching
construction (İng.) (8)
soluk nefes (T/e) (1)
soluk alma inhalation (İng.) (2); inspiration
(İng.) (2)
soluk almak teneffüs etmek (T/e) (1)
soluk baskısı force of breath (İng.) (13)
soluk borusu trachea (İng.) (2)
soluk kümesi breath group (İng.) (2, 7)
soluk verme Ausatmung (Alm.) (11, 19);
exhalation (İng.) (2); Expiration (Alm.) (11, 19);
expiration (Fra.) (11, 19); expiration (İng.) (11,
19)
soluk vurgusu expiratory accent (İng.) (2)
soluklama aspiration (İng.) (2, 7)
soluklu Aspirata (Alm.) (11, 19); aspirate (İng.)
(2, 11, 19); aspirated (İng.) (2); aspirée (Fra.)
(11, 19); aspirierter Laut (Alm.) (11, 19);
breathy (İng.) (2)
soluk-vurgusu syllable (İng.) (16)
soluk-vuruşu syllable (İng.) (16)
solumak teneffüs etmek (T/e) (1)
solumun aygıtı respiratory system (İng.) (2)
solungaç galsame (T/e) (1)
solunum teneffüs (T/e) (1)
som has (T/e) (1)
somurtkan abus (T/e) (1)
somut konkre (T/e) (1); müşahhas (T/e) (1)
somut ad concrete noun (İng.) (7, 11, 19);
concrete term (İng.) (2); konkretes
Substantiv (Alm.) (11); Konkretum (Alm.) (19);
müşahhas isim (T/e) (11); nom concret (Fra.)
(11, 19); Stoffname (Alm.) (11, 19)
somut gönderge Denotatum (Morris’te)
(Alm.) (18)
son ahir (T/e) (1); akıbet (T/e) (1); encam (T/e) (1);
hitam (T/e) (1); meşime (T/e) (1); nihai (T/e) (1);
nihayet (T/e) (1); payan (T/e) (1)
287
son derece gayet (T/e) (1)
son eklemeli diller suffixing languages (İng.)
(2)
son ses (sonses) düşmesi apocope (İng.) (2,
11, 19)
son ses düşmesi elision (İng.) (2)
son ses eklemeli paragogue (İng.) (2)
son takı postposition (İng.) (2)
son türeme proparalepse (Fra.) (9)
son uyarı muhtıra (T/e) (1)
son ünlü düşmesi élision (Fra.) (11)
son yinelem epiphore (Fra.) (9); épistrophe
(Fra.) (9)
son()türeme epithesis (İng.) (2, 11, 19)
sona erdirmek hatmetmek (T/e) (1)
sona eriştiren nihai (T/e) (1)
sonasığınık enclitic (İng.) (19); enclitique (Fra.)
(19); enklitisch (Alm.) (19)
sondan önce vurgulu paroxytone (İng.) (2)
sondan üçüncü (hece) antepenult (İng.) (2)
sondan üçüncü hecesi vurgulu
proparoxytone (İng.) (2)
sondan vurgulu oxytone (İng.) (2)
sondan vurgulu dil oxytone language (İng.) (2)
sondan yineleme epiphora (İng.) (2)
sondeyiş epilog (T/e) (1)
sone sonnet (Fra.) (9)
sonek lahika (T/e) (11); postfix (İng.) (2); Suffix
(Alm.) (11, 19); suffix (İng.) (2, 7, 11, 19); suffixe
(Fra.) (11, 17, 19)
sonekleme suffixing (İng.) (8)
sonlama final (T/e) (1)
sonlama vurgusu terminal stress (İng.) (2)
sonlamalı niteleyen postmodifier (İng.) (7)
sonlayıcı aralık terminal juncture (İng.) (2)
sonlu dilbilgisi finite state grammar (İng.) (2)
sonra müteakıben (T/e) (1)
sonra (Lat. önek) post- (T/e) (1)
sonra (Yun. önek) meta- (T/e) (1)
sonradan bilahara (T/e) (1)
sonraki ahiren (T/e) (1); muahhar (T/e) (1)
sonraya bırakmak talik etmek (T/e) (1); tecil
etmek (T/e) (1)
sonsal aposteriori (T/e) (1)
sonsal izlence a posteriori syllabus (İng.) (7)
sonses Auslaut (Alm.) (11, 19); final phoneme
(İng.) (11, 19); phonème final (Fra.) (11, 19)
sonses düşmesi apocope (Fra.) (11, 17, 19);
Apokope (Alm.) (11, 19)
sonses türemesi épithèse (Fra.) (17)
sonsuz ebedi (T/e) (1); namütenahi (T/e) (1);
nihayetsiz (T/e) (1)
sonsuza değin ebediyen (T/e) (1)
sonsuza dek ilanihaye (T/e) (1)
sonsuzca ilelebet (T/e) (1)
sonsuzlayın ilelebet (T/e) (1)
sonsuzluğa değin ilelebet (T/e) (1)
2. Bölüm: Türkçeden Kaynak Dile
sonsuzluğa göçen (kişi) müteveffa (T/e) (1)
sonsuzluk ebedilik (T/e) (1); ebediyet (T/e) (1)
sontüreme Epithese (Alm.) (19); épithèse (Fra.)
(11, 19); Epithesis (Alm.) (11)
sonu bağlımlı enclitic (İng.) (2)
sonu lu müsmir (T/e) (1)
sonuç netice (T/e) (1)
sonuç dizgisi terminal string (İng.) (2)
sonuç geçerliği consequential validity (İng.)
(4)
sonuç görünüşü resultative Aktionsart (Alm.)
(19); resultative aspect (İng.) (19)
sonuç görünüşü aspect resultatif (Fra.) (19)
sonuç olarak neticede (T/e) (1)
sonuç özetleyici sınav summative evaluation
(İng.) (7)
sonuç tümceciği apodosis (İng.) (2)
sonuçlanmak müncer olmak (T/e) (1);
neticelenmek (T/e) (1)
sonuçlar results (İng.) (4)
sonuçsal geçerlik consequential validity (İng.)
(4)
sonuçsuz akim (T/e) (1)
sonuç-süreç product-process (İng.) (7)
sonul kritik (T/e) (1)
sonuna dek ilanihaye (T/e) (1)
sonuncul bileşenler ultimate constituent
(İng.) (2)
sonuncul kurucu ultimate constituent (İng.)
(2)
sonunda bilahara (T/e) (1); neticede (T/e) (1);
nihayet (T/e) (1)
sonuyarı ültimatom (T/e) (1)
sonünlü düşmesi Elision (Alm.) (11); elision
(İng.) (11)
sonünlü silinmesi Elision (Alm.) (19); elision
(İng.) (19); élision (Fra.) (19)
sonünsüz benzerliği consonance (İng.) (2)
sop klan (T/e) (1)
sorak merak (T/e) (1)
sorakçı meraki (T/e) (1)
soraklandırmak meraklandırmak (T/e) (1)
soraklanmak merak etmek (T/e) (1);
meraklanmak (T/e) (1)
soraklı meraklı (T/e) (1); mütecessis (T/e) (1)
sorgu isticvap (T/e) (1); istintak (T/e) (1)
sorgu yargıcı müstantik (T/e) (1)
sorgulamak istintak etmek (T/e) (1)
sorgulanmak ifadesi alınmak (T/e) (1); istintak
edilmek (T/e) (1)
sorgusu yapılmak ifadesi alınmak (T/e) (1)
sorguya çekilmek ifadesi alınmak (T/e) (1);
istintak edilmek (T/e) (1)
sorguya çekme isticvap (T/e) (1)
sorguya çekmek istintak etmek (T/e) (1)
sorguyu yanıtlamak ifade vermek (T/e) (1)
sormaca anket (T/e) (1, Y); questionnaire (İng.)
288
(2, Y)
soru interrogation (İng.) (2); interrogative (İng.)
(2); istifham (T/e) (1); question (İng.) (2, 4);
questions (İng.) (7); sual (T/e) (1)
soru adılı Fragefürwort (Alm.) (11);
Fragepronomen (Alm.) (11, 19); interrogative
pronoun (İng.) (2, 7, 11, 19); istifham zamiri
(T/e) (11); pronom interrogatif (Fra.) (11, 19)
soru belirteci Interrogativadverb (Alm.) (11,
19); interrogative adverb (İng.) (11, 19);
istifham zarfı (T/e) (11)
soru belirteci adverbe interrogatif (Fra.) (11,
19)
soru eki Fragepartikel (Alm.) (11, 19);
interrogative particle (İng.) (11, 19); istifham
lahikası (T/e) (11); particule interrogative
(Fra.) (11, 19)
soru eklentisi question tag (İng.) (7)
soru işareti interrogation mark (İng.) (2)
soru sıfatı Fragewort (Alm.) (11, 19);
interrogative adjective (İng.) (2, 11, 19);
istifham sıfatı (T/e) (11)
soru sıfatı adjectif interrogatif (Fra.) (11, 19)
soru sözcüğü interrogative word (İng.) (2);
question word (İng.) (2, 7)
soru tümcesi Fragesatz (Alm.) (11, 19);
interrogative sentence (İng.) (2, 7, 11, 19);
istifham cümlesi (T/e) (11); phrase
interrogative (Fra.) (11, 19)
soru zarfı interrogative adverb (İng.) (2)
sorum mesuliyet (T/e) (1)
sorumlu mesul (T/e) (1); mesuliyetli (T/e) (1)
sorumluluk mesuliyet (T/e) (1)
sorun dava (T/e) (1); mesele (T/e) (1); problem
(T/e) (1, Y)
sorun çözme problem solving (İng.) (7)
sorun çözmeye etkin yaklaşım active
approach to problem solving (İng.) (14)
sorunca dava (T/e) (1)
sorunca açmak dava açmak (T/e) (1)
soruncacı davacı (T/e) (1)
soruncalı davalı (T/e) (1)
soruşturma anket (T/e) (1); tahkik (T/e) (1)
soruşturmak tahkik etmek (T/e) (1)
soruşturmalar tahkikat (T/e) (1)
sosyal social (İng.) (18); sozial (Alm.) (18)
sosyo-kültürel kullanım çizgisi isopleth (İng.)
(15)
sosyometrik algılama sınavı sociometric
perception test (İng.) (4)
soy ahfat (T/e) (1); jenerasyon (T/e) (1); nesep
(T/e) (1)
soy sop sülale (T/e) (1)
soyaçekim irsiyet (T/e) (1); veraset (T/e) (1)
soyağacı genealoji (T/e) (1); şecere (T/e) (1)
soyaktaran kromozon (T/e) (1)
soybilim genealoji (T/e) (1)
Türkçe Terim ve Sözcükler TTS—Dilbilim
1. Derleme
soyguncu şaki (T/e) (1)
soygunculuk şekavet (T/e) (1)
soykırım genosit (T/e) (1)
soykırımı genosit (T/e) (1)
soylu asil (T/e) (1); asilzade (T/e) (1)
soyluerki aristokrasi (T/e) (1)
soyluluk asalet (T/e) (1)
soyserim fenotip (T/e) (1)
soysuz dejenere (T/e) (1); pespaye (T/e) (1)
soysuzlaşma dejenerasyon (T/e) (1); tereddi
(T/e) (1)
soysuzlaşmak dejenere olmak (T/e) (1);
dejenereleşmek (T/e) (1)
soysuzlaşmış mütereddi (T/e) (1)
soyun-dökün strip-tease (İng.) (16)
soyunma göstericisi striptizci (T/e) (1)
soyunma gösterisi striptiz (T/e) (1)
soyut abstract (İng.) (2); abstre (T/e) (1);
mücerret (T/e) (1)
soyut ad abstract noun (İng.) (2, 7, 11);
abstraktes Nomen (Alm.) (11); abstraktes
Substantiv (Alm.) (11); Abstraktum (Alm.) (19);
Begriffswort (Alm.) (19); mücerret isim (T/e)
(11); nom abstrait (Fra.) (11, 19)
soyut terim abstract term (İng.) (2)
soyutçuluk abstraksiyonizm (T/e) (1)
soyutlama abstraction (Fra.) (9, 19);
abstraction (İng.) (2, 18, 19); Abstraktion
(Alm.) (18, 19); tecrit (T/e) (1)
soyutlamak tecrit etmek (T/e) (1)
soyutlanma tecerrüt (T/e) (1)
soyyapı genotip (T/e) (1); jenotip (T/e) (1)
söbe beyzi (T/e) (1); oval (T/e) (1)
sökmek deşifre etmek (T/e) (1)
sökülüp takılır portatif (T/e) (1)
sömürge koloni (T/e) (1); müstemleke (T/e) (1)
sömürgeci koloniyalist (T/e) (1); müstemlekeci
(T/e) (1)
sömürgeci dil colonizing language (İng.) (2)
sömürme istismar (T/e) (1)
sömürmek istismar etmek (T/e) (1)
sömürü işbirlikçisi komprador (T/e) (1)
sömürücü istismarcı (T/e) (1)
söndürme itfa (T/e) (1)
sönüm amortisman (T/e) (1)
sövgü küfür (T/e) (1)
sövmek küfretmek (T/e) (1)
söylem diksiyon (T/e) (1); discours (Fra.) (8, 9,
10, 11, 17, 19); discourse (İng.) (2, 7, 8, 10, 11,
13, 19); Diskurs (Alm.) (10, 11, 19); Rede (Alm.)
(10, 11, 19); speech (İng.) (10, 11, 19); telaffuz
(T/e) (1)
söylem alanı field of discourse (İng.) (2)
söylem biçemi tenor (İng.) (2)
söylem biçimi manner of discourse (İng.) (2)
söylem çözümlemesi analyse de discours
(Fra.) (9, 11, 19); discourse analysis (İng.) (2, 7,
289
11, 12, 19); Diskursanalyse (Alm.) (11, 19)
söylem derin yapısı scheme (İng.) (3)
söylem dilbilgisi grammaire de discours
(Fra.) (9)
söylem edimi acte de discours (Fra.) (9)
söylem edinci discourse competence (İng.) (4)
söylem evreni universe of discourse (İng.) (2)
söylem olgusu fait de discours (Fra.) (8)
söyleme beyan (T/e) (1); tekellüm (T/e) (1)
söylemek beyan etmek (T/e) (1); ifade etmek
(T/e) (1); lütfetmek (T/e) (1); telaffuz etmek
(T/e) (1); zikretmek (T/e) (1)
söylemsel discursif (Fra.) (10)
söylemsel öge embrayeur (Fra.) (9, 17)
söylence efsane (T/e) (1); mythe (Fra.) (9)
söylencebilim mitoloji (T/e) (1)
söylencebilimsel mitolojik (T/e) (1)
söylenceler esatir (T/e) (1)
söylencesel efsanevi (T/e) (1)
söylenecek maruzat (T/e) (1)
söyleniş telaffuz (T/e) (1)
söylenti tevatür (T/e) (1)
söylenti kipi dubitative (İng.) (2)
söyleşi conversation (Fra.) (9); hasbıhal (T/e)
(1); musahabe (T/e) (1); sohbet (T/e) (1)
söyleşim dialogue (Fra.) (9)
söyletim elicitation (İng.) (2, 7)
söyletim işlemi elicitation procedure (İng.) (7)
söyletimli öykünme elicited imitation (İng.) (7)
söylev diskur (T/e) (1); hitabe (T/e) (1); nutuk
(T/e) (1)
söylev başlangıcı exorde (Fra.) (9)
söylev türü konuşma oratorical speech (İng.)
(2)
söyleyerek (birine) hitaben (T/e) (1)
söyleyim Ausdrucksweise (Alm.) (11, 19);
diction (Fra.) (11, 19); diction (İng.) (2, 11, 19);
diksiyon (T/e) (11); Redekunst (Alm.) (11, 19)
söyleyip yazdırmak dikte etmek (T/e) (1)
söyleyiş aksan (T/e) (1); articulation (İng.) (2, 7);
Aussprache (Alm.) (11, 19); ifade (T/e) (1);
prononciation (Fra.) (10, 11, 17, 19);
pronunciation (İng.) (2, 7, 10, 11, 19); telaffuz
(T/e) (1, 11)
söyleyiş aşaması phase of articulation (İng.)
(2)
söyleyiş biçimi mode of articulation (İng.) (2)
söyleyiş dilbilimi motor phonetics (İng.) (2)
söyleyiş konumu articulatory setting (İng.) (2)
söyleyiş sesbilgisi articulatory phonetics
(İng.) (2, 7)
söz bahis (T/e) (1); ifade (T/e) (1); kelam (T/e) (1,
11); laf (T/e) (1); lügat (T/e) (1); parole (Fra.) (8,
10, 11, 17, 19); parole (İng.) (2, 8, 10); Rede
(Alm.) (10, 11, 18, 19); speech (İng.) (2, 10, 11,
18, 19); Sprechen (Alm.) (10, 11, 19);
utterance (İng.) (10)
2. Bölüm: Türkçeden Kaynak Dile
söz açıcı phatic (İng.) (12)
söz çevrimi circuit de la parole (Fra.) (8)
söz dinleme itaat (T/e) (1)
söz dinlemek itaat etmek (T/e) (1)
söz dinlemez itaatsiz (T/e) (1)
söz dinler itaatli (T/e) (1)
söz dökümü performance (İng.) (16)
söz edimi acte de parole (Fra.) (8, 11, 19);
speech act (İng.) (11, 19); Sprechakt (Alm.) (11,
19)
söz etmek bahsetmek (T/e) (1, Y)
söz güreşi polemik (T/e) (1)
söz güreştirmek polemik yapmak (T/e) (1)
söz ile etkileme perlocutionary act (İng.) (12)
söz imgesi image verbale (Fra.) (8)
söz konusu bahis mevzuu (T/e) (1);
mevzubahis (T/e) (1)
söz sanatı figure of speech (İng.) (2, 7)
söz uzatımı haşv-i melih (T/e) (11); pleonasm
(İng.) (2, 11, 19); pléonasme (Fra.) (11, 19);
Pleonasmus (Alm.) (11, 19); prolixité (Fra.) (9)
söz yapım coinage (İng.) (2)
söz yazım ideography (İng.) (2); kymograph
(İng.) (2)
söz yitimi dysphasia (İng.) (2)
söz yitimi (sözyitimi) aphasia (İng.) (2, 7, 11,
19)
söz yöneltmek hitap etmek (T/e) (1)
söz zinciri chaîne de la parole (Fra.) (8);
chaîne parlée (Fra.) (8, 11, 17, 19); Lautkette
(Alm.) (11, 19)
söz zinciri. speech chain (İng.) (11, 19)
söz()açmazlık prétention (Fra.) (9, 11, 19);
preterition (İng.) (2, 11, 19)
sözaçmazlık Präterition (Alm.) (11, 19)
sözavcılığı demagoji (T/e) (1)
sözavcısı demagog (T/e) (1)
sözbilim ilmi belagat (T/e) (11); retorik (T/e) (1);
rhetoric (İng.) (2, 11, 12, 19); Rhetorik (Alm.)
(11, 19); rhétorique (Fra.) (9, 11, 19)
sözbilim betileri figures de rhétorique (Fra.)
(9)
sözce Aussage (Alm.) (10); Äusserung (Alm.)
(10, 11, 19); énoncé (Fra.) (8, 10, 11, 17, 19);
ifade (T/e) (11); statement (İng.) (10);
utterance (İng.) (2, 5, 7, 8, 10, 11, 13, 19)
sözce bağlamı context of utterance (İng.) (2)
sözce konumu situation of utterance (İng.) (2)
sözceleme Äusserung (Alm.) (10, 11, 19);
enonciation (İng.) (11); énonciation (Fra.) (10,
11, 17, 19); enunciation (İng.) (2, 10, 19)
sözceleme belirtisi indice d’énonciation (Fra.)
(9)
sözceleme durumu situation de l’énonciation
(Fra.) (9)
sözceleme öznesi énonciateur (Fra.) (9); sujet
de renonciation (Fra.) (9)
290
sözcelemsel yerdeşlik isotopie énonciative
(Fra.) (9)
sözcelenen özne énonciataire (Fra.) (9)
sözcelenmiş sözce énonciation énoncée (Fra.)
(9)
sözceleyen énonciateur (Fra.) (9)
sözcü raportör (T/e) (1)
sözcüğü sözcüğüne word for word (İng.) (2)
sözcük kelime (T/e) (1, 11, Y); lexical item (İng.)
(2); lexis (İng.) (7); lügat (T/e) (1); mot (Fra.) (8,
10, 11, 17, 19); vocable (Fra.) (8); vocabulary
(İng.) (4); word (İng.) (2, 7, 8, 10, 11, 19); Wort
(Alm.) (10, 11, 19)
sözcük ailesi aile-i kelimat (T/e) (11); famille
de mots (Fra.) (11, 19); family of words (İng.)
(11, 19); Wortfamilie (Alm.) (11, 19)
sözcük aralama tmesis (İng.) (2)
sözcük arttırımı pléonasme (Fra.) (9)
sözcük ayırma aralığı plus juncture (İng.) (2)
sözcük belirsizliği lexical ambiguity (İng.) (2)
sözcük bilgisi lexicology (İng.) (2)
sözcük birim düzenlemesi lexotactics (İng.) (2)
sözcük çağışımı word association (İng.) (7)
sözcük çekimi yaklaşımı word and paradigm
(İng.) (2)
sözcük dağarcığı kelime hazinesi (T/e) (11);
vocabulaire (Fra.) (10, 11, 19); vocabulary
(İng.) (10, 11, 19); Wortschatz (Alm.) (11, 19)
sözcük dizelgesi word list (İng.) (7)
sözcük dizilimi lexical cycle (İng.) (2)
sözcük dizilişi word order (İng.) (2)
sözcük dolanımı lexical cycle (İng.) (2)
sözcük düzeni word order (İng.) (2)
sözcük düzlemi lexis (İng.) (2)
sözcük kırpımı clipping (İng.) (2)
sözcük kümesi word class (İng.) (7); word
group (İng.) (2)
sözcük oyunu pun (İng.) (2)
sözcük öğretimi vocabulary teaching (İng.) (7)
sözcük sayımı word count (İng.) (2)
sözcük sıklığı word frequency (İng.) (2, 7)
sözcük sıklığı sayımı word frequency count
(İng.) (3)
sözcük sıklık sayımı word frequency count
(İng.) (4)
sözcük sınavı vocabulary test (İng.) (4)
sözcük sınır çizgisi isolex (İng.) (15)
sözcük sınırı word boundary (İng.) (2)
sözcük sırası word order (İng.) (7)
sözcük tazeleyim purification (İng.) (16)
sözcük temelli izlence lexical syllabus (İng.)
(7)
sözcük türü aksam-ı kelam (T/e) (11); part of
speech (İng.) (2, 11, 19); partie du discours
(Fra.) (11, 19); parts of speech (İng.) (7); word
class (İng.) (2, Y); Wortart (Alm.) (11, 19)
sözcük türü kaydırması polyptoton (İng.) (2)
Türkçe Terim ve Sözcükler TTS—Dilbilim
1. Derleme
sözcük vurgusu accent de mot (Fra.) (8);
lexical stress (İng.) (2); word stress (İng.) (2,
13)
sözcük vurgusu değişimi lexical stress shift
(İng.) (13)
sözcük yapımı formation de mots (Fra.) (11,
19); word formation (İng.) (2, 7, 11, 19);
Wortbildung (Alm.) (11, 19)
sözcük yinelemesi épizeux (Fra.) (9); lexical
recurrence (İng.) (2); palillogie (Fra.) (9)
sözcük yoğunluğu LD (İng.) (4); lexical density
(İng.) (4)
sözcük yöntemi word method (İng.) (7)
sözcükbilgisi lexicographie (Fra.) (10);
Lexikographie (Alm.) (10)
sözcükbilim lexicography (İng.) (10);
lexicologie (Fra.) (10); lexicology (İng.) (7, 10,
Y); Lexikologie (Alm.) (10)
sözcükbirim lexeme (İng.) (7)
sözcükler katarı sequence of words (İng.) (16)
sözcükleşme lexicalizing (İng.) (5)
sözcükleştirme lexicalisation (İng.) (2)
sözcüksel anlam lexical meaning (İng.) (7)
sözcüksel belirsizlik lexical ambiguity (İng.)
(7)
sözcüksel değiştirim substitution lexicale
(Fra.) (9)
sözcüksel girişim lexical interference (İng.)
(15)
sözcüksel ilişim lexical cohesion (İng.) (12)
sözcüksel sapma écart lexical (Fra.) (9)
sözde güya (T/e) (1); zahiri (T/e) (1)
sözde- pseudo- (İng.) (12)
sözde ayrık tümce pseudo-cleft sentence
(İng.) (7)
sözde neden bahane (T/e) (1)
sözde-edilgenlik pseudo-passivity (İng.) (12)
sözdışı biçim kineme (İng.) (2)
sözdışı biçimcik kine (İng.) (2)
sözdışı iletim kinesics (İng.) (2)
sözdışı iletişim kinesics (İng.) (7)
sözdışı iletişim bilgisi kinemics (İng.) (2)
sözdinletir otoriter (T/e) (1)
sözdinletirlik otorite (T/e) (1)
sözdizim nahiv (T/e) (11); sentaks (T/e) (1);
Syntax (Alm.) (10, 11, 18, 19); syntax (İng.) (8,
10, 11, 18, 19); syntaxe (Fra.) (8, 10, 11, 17)
sözdizimi nahiv (T/e) (1); sentaks (T/e) (1);
Syntax (Alm.) (2, 7, 13)
sözdizimi bileşeni syntactic component (İng.)
(2)
sözdizimi dışı asyntactic (İng.) (2)
sözdizimi yapısı syntactic structure (İng.) (7)
sözdizimsel syntactic (İng.) (2, 10, 11, 19);
syntaktisch (Alm.) (10, 11, 19); syntaxique
(Fra.) (10, 11, 17)
sözdizimsel bileşen composante syntaxique
(Fra.) (11, 19); syntactic component (İng.) (8,
291
11, 19); syntaktische Komponente (Alm.) (11,
19)
sözdizimsel sapma écart syntaxique (Fra.) (9)
sözdizimsel vurgu syntactic stress rule (İng.)
(13)
sözdizimsel yadsınlık solecism (İng.) (19);
solécisme (Fra.) (19); Solözismus (Alm.) (19)
sözdizimsel yerdeşlik isotopie syntaxique
(Fra.) (9)
sözdüzeltim Orthophonie (Alm.) (19);
orthophonie (Fra.) (19); orthophony (İng.) (19)
sözedimler performatives (İng.) (12)
sözel oral (İng.) (7); verbal (İng.) (2); locutionary
act (İng.) (12); speech act (İng.) (2, 7, 15)
sözel bellek verbal memory (İng.) (12)
sözel dağarcık verbal repertoire (İng.) (7)
sözel davranış verbal behaviour (İng.) (12)
sözel dil langage verbal (Fra.) (9)
sözel edim illocutionary act (İng.) (12)
sözel eksiklik kuramı verbal deficit
hypothesis (İng.) (3, 7)
sözel kültür oral culture (İng.) (7)
sözel olmayan non-verbal (İng.) (7)
sözel öğrenme verbal learning (İng.) (7)
sözel yaklaşım oral approach (İng.) (7)
sözel yoksunluk verbal deprivation (İng.) (15)
sözelleşme verbalisation (İng.) (2)
sözgelişi bilfarz (T/e) (1); faraza (T/e) (1);
mesela (T/e) (1)
sözle şifahen (T/e) (1)
sözlendirme dublaj (T/e) (1)
sözleşme ahit (T/e) (1); akit (T/e) (1); ittifak (T/e)
(1); kontrat (T/e) (1)
sözleşme mukavele (T/e) (1); gesprochene
Sprache (Alm.) (11, 19)
sözleşme belgiti mukavelename (T/e) (1)
sözleşme tutanağı protokol (T/e) (1)
sözleşme yapmak akdetmek (T/e) (1)
sözlü şifahi (T/e) (1)
sözlü dil langue orale (Fra.) (11, 17, 19); langue
parlée (Fra.) (11, 17, 19); speech (İng.) (8);
spoken language (İng.) (11, 19)
sözlü edebiyat oral literature (İng.) (2)
sözlü olarak şifahen (T/e) (1)
sözlü sınav müzakere (T/e) (1)
Sözlü Yöntem Oral Method (İng.) (12)
sözlük dictionary (İng.) (2, 10, 11, 19);
dictionnaire (Fra.) (8, 10, 11, 17, 19);
diksiyoner (T/e) (1); kamus (T/e) (1); kelime
hazinesi (T/e) (11); lexicon (İng.) (2, 7, 8, 11,
19); Lexikon (Alm.) (10, 11, 19); lexique (Fra.)
(10, 11, 17, 19); lügat (T/e) (1); lügat (T/e) (1);
vocabulaire (Fra.) (11, 17, 19); vocabulary
(İng.) (19); word stock (İng.) (11); Wortschatz
(Alm.) (11, 19); Wörterbuch (Alm.) (10, 11, 19)
sözlük anlamı lexical meaning (İng.) (2)
sözlük()birim lexeme (İng.) (2, 11, 19)
2. Bölüm: Türkçeden Kaynak Dile

sözlükbilgisi lexicographie (Fra.) (11, 17, 19); su baskını seylap (T/e) (1)
lexicography (İng.) (11, 19); lexicography (İng.) su bendi baraj (T/e) (1)
(2); Lexikographie (Alm.) (11, 19) su götürür meşkûk (T/e) (1)
sözlükbilim leksikoloji (T/e) (1, 11); su odası kademhane (T/e) (1)
lexicography (İng.) (7, Y); lexicologie (Fra.) (8, su varlığı hidrografi (T/e) (1)
11, 17, 19); lexicology (İng.) (11, 19); suaygırı hipopotam (T/e) (1)
Lexikologie (Alm.) (11, 19) subasar hidrofor (T/e) (1)
sözlükbilimci leksikolog (T/e) (1); subilgisi hidrografi (T/e) (1)
lexicographer (İng.) (2, Y) subilim hidroloji (T/e) (1)
sözlükbirim Lexem (Alm.) (10, 11, 19); lexem sucul hidrofil (T/e) (1)
(İng.) (10); lexème (Fra.) (10, 11, 17, 19); lexical suç cürüm (T/e) (1); günah (T/e) (1); kabahat
morpheme (İng.) (11); lexikalisches Morphem (T/e) (1)
(Alm.) (11); monème lexical (Fra.) (11) suç işleme irtikâp (T/e) (1)
sözlükbirim katmanı lexeme stratum (İng.) (2) suç yükleme iftira (T/e) (1); isnat (T/e) (1)
sözlükçe glossary (İng.) (2) suç yüklemek iftira etmek (T/e) (1)
sözlükçü lexicographer (İng.) (Y) suçbilim kriminoloji (T/e) (1)
sözlükçülük lexicographie (Fra.) (10); suçlama isnat (T/e) (1); itham (T/e) (1); töhmet
lexicography (İng.) (2); lexicography (İng.) (10, (T/e) (1)
Y); Lexikographie (Alm.) (10) suçlandırma itham (T/e) (1)
sözlükölçüm lexicométrie (Fra.) (17) suçlar taksirat (T/e) (1)
sözlüksel connected with lexicon (İng.) (5); suçlu günahkâr (T/e) (1); kabahatli (T/e) (1);
lexical (Fra.) (17); lexical (İng.) (5) mücrim (T/e) (1)
sözlüksel ağ réseau lexical (Fra.) (9) suçlu görme itham (T/e) (1)
sözlüksel alan champ lexical (Fra.) (11, 17, 19); suçlularevi cezaevi (T/e) (1); hapishane (T/e) (1)
champs lexicaux (Fra.) (9); lexical field (İng.) suçsuz masum (T/e) (1)
(2, 11, 19); Wortfeld (Alm.) (11, 19) suçsuzluk masumiyet (T/e) (1)
sözlüksel birim lexical unit (İng.) (11, 19); lexie suçüstü cürmü meşhut (T/e) (1)
(Fra.) (11, 19); lexikalische Einheit (Alm.) (11, suküre hidrosfer (T/e) (1)
19) sulama arabası arozöz (T/e) (1)
sözlüksel ettirgen lexical causative (İng.) (5) sulamaç arozöz (T/e) (1)
sözlüksel katılan lexical argument (İng.) (5) sularında raddelerinde (T/e) (1)
sözlüksel yerdeşlik isotopie lexicale (Fra.) (9) sunma arz (T/e) (1); ikram (T/e) (1); takdim (T/e)
sözlükselleşme lexicalisation (Fra.) (19); (1)
lexicalisation (İng.) (19); Lexikalisierung (Alm.) sunmak arz etmek (T/e) (1); ikram etmek (T/e)
(19) (1); prezante etmek (T/e) (1); takdim etmek
sözlü-yazılı söylem spoken-written (T/e) (1)
discourse (İng.) (7) sunu - alıştırma - üretim presentation -
sözü geçen forslu (T/e) (1) practice - production (İng.) (7)
sözü geçen kimse itibar sahibi (T/e) (1) sunu ve istem arz ve talep (T/e) (1)
sözügeçer nüfuzlu (T/e) (1); otoriter (T/e) (1) sunucu takdimci (T/e) (1)
sözügeçerlik nüfuz (T/e) (1); otorite (T/e) (1) sunuculuk takdimcilik (T/e) (1)
sözün gelişinden anlamak karine ile sunumluk snack-bar (T/e) (1); snek bar (T/e) (1)
anlamak (T/e) (1) suodası apteshane (T/e) (1); hela (T/e) (1);
sözün kısası velhasıl (T/e) (1) tuvalet (T/e) (1)
sözünün eri mert (T/e) (1) susama hararet (T/e) (1)
sözvarlığı vocabulary (İng.) (2, 7, Y) suskunluk sükûnet (T/e) (1)
sözyazı ideogram (İng.) (2) susma sükût (T/e) (1)
sözyitimi Aphasie (Alm.) (11, 19); zıya-ı kelam susuntu sükûnet (T/e) (1)
(T/e) (11) suyolu kanal (T/e) (1)
sözyitimi (söz yitimi) aphasie (Fra.) (8, 11, 17, sümsük mendebur (T/e) (1)
19) sünepe mendebur (T/e) (1)
Standart Kuram ST (İng.) (12); Standard sürçme heterpohemy (İng.) (2); lapse (İng.) (7,
Theory (İng.) (12) Y)
standart sapma standard deviation (İng.) (7) sürdürme follow-up (İng.) (12); idame (T/e) (1)
strateji strategy (İng.) (7) sürdürmek temdit etmek (T/e) (1)
su (bir şeyin kenarına koşut olarak yapılan sürdürülmemek abone olmak (T/e) (1)
süs) bordür (T/e) (1) sürdürüm abonman (T/e) (1)

292
Türkçe Terim ve Sözcükler TTS—Dilbilim
1. Derleme

sürdürümcü abone (T/e) (1); abonman (T/e) (1) süreli vadeli (T/e) (1)
sürdürümletmek abone etmek (T/e) (1) sürem sezon (T/e) (1)
süre Dauer (Alm.) (10, 11, 19); duration (İng.) (2, sürem dışı achronistisch (Alm.) (19);
8, 10, 11, 13, 19); durée (Fra.) (10, 11, 19); atemporel (Fra.) (19)
Länge (Alm.) (10, 11, 19); length (İng.) (2, 10, süremdeş simultané (Fra.) (8)
11, 19); müddet (T/e) (1); seans (T/e) (1); vade süremoluş chronogénèse (Fra.) (8)
(T/e) (1) süremsel devingenlik dynamique temporelle
süre aralığı peryot (T/e) (1) (Fra.) (8)
süre dışı timeless (İng.) (19) süremtür chronothése (Fra.) (8)
süreaşımı müruruzaman (T/e) (1); zamanaşımı süreölçer kronometre (T/e) (1)
(T/e) (1) sürerdurum statüko (T/e) (1)
sürebirim chrone (İng.) (2); Chronem (Alm.) sürerdurumcu statükocu (T/e) (1)
(19); chroneme (İng.) (19); chronème (Fra.) (17, sürerlik eylemi durative verb (İng.) (11, 19);
19) fiil-i istimrari (T/e) (11); verbe duratif (Fra.)
süreç process (İng.) (2); processo (İta.) (8); (11, 19); Verbum Durativum (Alm.) (11, 19)
processus (Fra.) (9); proses (T/e) (1); vetire (T/e) sürerlik görünüşü durative (İng.) (2); durative
(1)
Aktionsart (Alm.) (11, 19); durative aspect
süreç eylemi verbe de processus (Fra.) (9) (İng.) (11, 19)
süreç odaklı yazma process writing (İng.) (7) sürerlik görünüşü aspect duratif (Fra.) (11, 19)
süreç yönelimli process oriented (İng.) (2) sürerlilik eylemi verbe duratif (Fra.) (9)
süredizim chronologie (Fra.) (9) sürerlilik görünüş aspect duratif (Fra.) (9)
süredizimsel chronologique (Fra.) (9) süresiz vadesiz (T/e) (1)
süredizin chronologie (Fra.) (8); kronoloji (T/e) sürgen cognates (İng.) (16)
(1)
sürgit daima (T/e) (1)
süreduran atıl (T/e) (1)
sürgün filiz (T/e) (1); ishal (T/e) (1)
süreğen kronik (T/e) (1); müzmin (T/e) (1)
sürme devam (T/e) (1)
süreğenleşmek kronikleşmek (T/e) (1);
sürmece tefrika (T/e) (1)
müzminleşmek (T/e) (1)
sürmek cereyan etmek (T/e) (1)
sürek devam (T/e) (1)
sürtünme friction (İng.) (2)
sürekli continu (Fra.) (11, 17, 19); continuant
sürtünmeli fricative (İng.) (2, 7)
(İng.) (2, 11, 13, 19); continuous (İng.) (2, 7);
sürtünmesiz frictionless (İng.) (2)
daim (T/e) (1); dauernd (Alm.) (11, 19); devamlı
sürtünüm kontak (T/e) (1)
(T/e) (1); mütemadi (T/e) (1); mütemadiyen (T/e)
sürtüşmeli fricative (Fra.) (8, 11, 19); fricative
(1); payidar (T/e) (1); periyodik (T/e) (1);
(İng.) (11, 19); Frikativ (Alm.) (11, 19); Reibelaut
progressive (İng.) (2, 7) (Alm.) (11, 19)
sürekli değişken continuous variable (İng.) (4) sürücü şoför (T/e) (1)
sürekli gelen (bir yere) müdavim (T/e) (1) sürüm revaç (T/e) (1); tedavül (T/e) (1)
sürekli karşıtlık constant opposition (İng.) (2, sürümdeğer rayiç (T/e) (1)
11, 19); konstante Opposition (Alm.) (11, 19); sürümdeğer ederi rayiç fiyat (T/e) (1)
opposition constante (Fra.) (8, 11, 19) sürümlük kozmetik (T/e) (1)
sürekli kılmak daimi sürekli daim etmek (T/e) sürüp giden berdevam (T/e) (1)
(1)
sürüp gitme devam (T/e) (1)
sürekli olmak daimi olmak (T/e) (1)
süs piraye (T/e) (1); şatafat (T/e) (1); tuvalet (T/e)
sürekli subay muvazzaf subay (T/e) (1)
(1); ziynet (T/e) (1)
sürekli yayın periyodik (T/e) (1)
süs takısı ziynet (T/e) (1)
süreklilik continuum (İng.) (2); duration (İng.)
süslem makyaj (T/e) (1)
(13)
süreklilik görünüşü progressive aspect (İng.) süsleme tezyin (T/e) (1); tezyinat (T/e) (1)
(2) süslemelik tezyini (T/e) (1)
süreksiz abrupt (Alm.) (11, 19); abrupt (İng.) (11, süslenme tuvalet (T/e) (1)
19); discontinu (Fra.) (11, 17, 19); süslenmiş müzeyyen (T/e) (1)
discontinuous (İng.) (2); non(-)continuant süslenti garnitür (T/e) (1)
(İng.) (2, 11, 19) süslü fantezi (T/e) (1)
süreksiz bileşen discontinuous constituent süslük biblo (T/e) (1)
(İng.) (2) sütsü emülsiyon (T/e) (1)
süreksiz ünlü surd (İng.) (2) sütunlu ölçek bar chart (İng.) (4)
süreksizlik discontinuity (İng.) (2) süzek filtre (T/e) (1)
sürelge takvim (T/e) (1) süzekli filtreli (T/e) (1)

293
2. Bölüm: Türkçeden Kaynak Dile

süzgeç filter (İng.) (12, Y); filtre (T/e) (1)

şaşma taaccüp (T/e) (1)

şaşmak hayret etmek (T/e) (1); taaccüp etmek
(T/e) (1)
şaşmaz kronometre (T/e) (1)
şaşmış mütehayyir (T/e) (1)
şekerleme bonbon (T/e) (1)
şema kuramı schema theory (İng.) (12)
şaka latife (T/e) (1) şen neşeli (T/e) (1); şatır (T/e) (1)
şakımak terennüm etmek (T/e) (1) şenelmiş meskûn (T/e) (1)
şaklama click (İng.) (2, 11) şenlik festival (T/e) (1)
şaklamak click (İng.) (19); Sauglaut (Alm.) (11); şiddetli strong (İng.) (13)
Schnalzlaut (Alm.) (11) şifre Code (Alm.) (18); code (İng.) (18); Kode
şaklamalı claquante (Fra.) (11, 19); (Alm.) (18)
claquement (Fra.) (11, 19); clic (Fra.) (11, 19); şifreleme encoding (İng.) (12)
Sauglaut (Alm.) (19); Schnalzlaut (Alm.) (19) şiir dili langue poétique (Fra.) (17)
şaklamalı diller click languages (İng.) (2, 11, şiirsel işlev fonction poétique (Fra.) (9)
19); langues à clics (Fra.) (11, 19); şimdi hâlâ (T/e) (1); halen (T/e) (1); henüz (T/e)
Schnalzlautsprachen (Alm.) (11, 19) (1)
şarkıcı hanende (T/e) (1) şimdiki durumda elan (T/e) (1); halihazırda
şart condition (İng.) (2) (T/e) (1)
şaşakalmak hayret etmek (T/e) (1); taaccüp şimdiki zaman Gegenwart (Alm.) (11, 19); hal
etmek (T/e) (1) (T/e) (11); Präsens (Alm.) (11, 19); present (İng.)
şaşakalmış mütehayyir (T/e) (1) (7, 11, 19); présent (Fra.) (11, 19); present
şaşılacak (şeY) müthiş (T/e) (1) tense (İng.) (2)
şaşılacak şey acayip (T/e) (1) şişinme gurur (T/e) (1)
şaşılası acayip (T/e) (1); garip (T/e) (1) şişkin bombeli (T/e) (1)
şaşılasılık garabet (T/e) (1) şişkinlik bombe (T/e) (1); enflasyon (T/e) (1)
şaşırmak hayret etmek (T/e) (1); şoke olmak şişlik ödem (T/e) (1)
(T/e) (1) şive accent (Fra.) (19); accent (İng.) (7, 19);
şaşırtı sürpriz (T/e) (1) Akzent (Alm.) (19)
şaşırtıcı acayip (T/e) (1); garip (T/e) (1) şölen ziyafet (T/e) (1)
şaşkın şeyda (T/e) (1) şu demek ki yani (T/e) (1)
şaşkına dönmek ambale olmak (T/e) (1); şoke şu sırada halen (T/e) (1)
olmak (T/e) (1)
şaşkınlığa uğramak şoke etmek (T/e) (1)

taban dizilim belirleyicisi base phrase

marker (İng.) (8)
taban zinciri basic string (İng.) (8)
tabandan yukarı işlemleme bottom up
processing (İng.) (7); bottom-up process (İng.)
(3)
tabandan-gelmecilik democracy (İng.) (16)
t birimi (t-birimi) t-unit (İng.) (4, 7) tabanlık travers (T/e) (1)
t değeri t-score (İng.) (7) taban-tavan aralığı range of scores (İng.) (4)
t sınavı (t-sınavı) t-test (İng.) (4, 7) tabu noa word (İng.) (2); taboo (İng.) (2)
taban base (Fra.) (11, 19); base (İng.) (2, 8, 11, taçsı coronal (İng.) (13)
12, 19); Basis (Alm.) (11, 19); basis (İng.) (2, 11, tadım çeşni (T/e) (1)
19); Grundlage (Alm.) (11); kaide (T/e) (1); tadımlık çeşni (T/e) (1)
platform (T/e) (1); zemin (T/e) (1) tahıl hububat (T/e) (1)
taban bileşeni base component (İng.) (7)

294
Türkçe Terim ve Sözcükler TTS—Dilbilim
1. Derleme
tahta ahşap (T/e) (1)
takı case ending (İng.) (11, 19); Suffix des
Kasus (Alm.) (11, 19); suffixe de cas (Fra.) (11,
19)
takı . isim tasrif lahikası (T/e) (11)
takılgan muzip (T/e) (1)
takım ekip (T/e) (1); grup (T/e) (1); kadro (T/e) (1);
kafile (T/e) (1); komple (T/e) (1); order (İng.) (19);
Ordnung (Alm.) (19); ordre (Fra.) (19); terkip
(T/e) (1); trup (T/e) (1); zümre (T/e) (1)
takım (sınav) battery (İng.) (4)
takımerki oligarşi (T/e) (1)
takışma itiraz (T/e) (1)
takışmak itiraz etmek (T/e) (1)
taklit imitation (İng.) (2)
takma prefabrike (T/e) (1)
takma (ad) müstear (T/e) (1)
takma ad lakap (T/e) (1)
takma saç peruk (T/e) (1); peruka (T/e) (1)
tam benzeşim total assimilation (İng.) (2)
tam biçim strong form (İng.) (7)
tam durak full stop (İng.) (2)
tam ikileme full reduplication (İng.) (13)
tam sayılı değişken discrete variable (İng.) (4)
tam sözcük yöntemi exact word method
(İng.) (7)
tam tümce full sentence (İng.) (2)
tamamlama ikmal (T/e) (1)
tamamlama maddesi completion item (İng.)
(4)
tamamlamak ikmal etmek (T/e) (1)
tam-insan homo sapiens (İng.) (16)
tamlama determinative group (İng.) (11, 19);
groupe déterminatif (Fra.) (11, 19);
Kompositum (Alm.) (11); syntagme
déterminatif (Fra.) (11); terkip (T/e) (1, 11);
Zusammensetzung (Alm.) (19)
tamlama vurgusu compound rule (İng.) (13);
phrasal stress (İng.) (13)
tamlanan Determinat (Alm.) (11, 19);
determinated (İng.) (11); determination (İng.)
(11); determinatum (İng.) (2, 19); déterminé
(Fra.) (11, 19); Grundwort (Alm.) (11)
tamlanan (ad tamlamasında) muzaf (T/e) (11)
tamlanan (sıfat tamlamasında) mevsuf (T/e)
(11)
tamlayan Bestimmungswort (Alm.) (11, 19);
Determinant (Alm.) (19); determinant (İng.) (2,
11, 19); déterminant (Fra.) (11, 19);
Determinante (Alm.) (11); determinative (İng.)
(2); epithet (İng.) (2); head (İng.) (2, 7)
tamlayan (ad tamlamasında) muzafünileyh
(T/e) (11)
tamlayan durumu génitif (Fra.) (11, 19);
Genitiv (Alm.) (11, 19); genitive (İng.) (2, 11, 19)
tamu cehennem (T/e) (1)
tan ağartısı şafak (T/e) (1)
295
tane nüsha (T/e) (1)
tanı teşhis (T/e) (1)
tanık şahit (T/e) (1)
tanıklı dizin concordance (İng.) (2, 7)
tanıklık şahadet (T/e) (1)
tanılama diagnosis (İng.) (4); teşhis (T/e) (1)
tanılamak (sayrılığı) teşhis etmek (T/e) (1)
tanılayıcı diagnostic (İng.) (2)
tanılayıcı sınav diagnostic test (İng.) (4)
tanım Definition (Alm.) (11, 19); definition (İng.)
(2, 11, 19, Y); définition (Fra.) (11, 19); tarif (T/e)
(1, 11)
tanımak teşhis etmek (T/e) (1)
tanımlama definition (İng.) (12); tarif (T/e) (1);
tarif (T/e) (Y)
tanımlamak tarif etmek (T/e) (1)
tanımlayıcı descriptor (İng.) (4)
tanımlayıcı olmayan tümcecik non-defining
clause (İng.) (7)
tanımlayıcı örneklem representative sample
(İng.) (4)
tanımlayıcı özellikler specifications (İng.) (4)
tanımlayıcı sözvarlığı defining vocabulary
(İng.) (7)
tanımlık article (Fra.) (8, 11, 17, 19); article
(İng.) (2, 7, 8, 11, 12, 19); Artikel (Alm.) (11, 19);
harf-i tarif (T/e) (11)
tanımlık öncesi pre-article (İng.) (2)
tanımlıksız zero article (İng.) (7)
tanınmış maruf (T/e) (1); şöhretli (T/e) (1)
tanış ahbap (T/e) (1); aşina (T/e) (1)
tanışıklık ünsiyet (T/e) (1)
tanışma ülfet (T/e) (1)
tanışmak ülfet etmek (T/e) (1)
tanıştırmak prezante etmek (T/e) (1)
tanıt delil (T/e) (1); hüccet (T/e) (1); ispat (T/e) (1)
tanıtıcı reklamcı (T/e) (1)
tanıtıcılık reklamcılık (T/e) (1)
tanıtım reklam (T/e) (1)
tanıtlama sübut (T/e) (1)
tanıtlamak ispat etmek (T/e) (1)
tanıtlanmış sabit (T/e) (1)
tanıtlayıcı démonstratif (Fra.) (9)
tanıtlı pozitif (T/e) (1)
tanıtma takdim (T/e) (1)
tanıtmacı röprezantan (T/e) (1); takdimci (T/e)
(1)
tanıtmak prezante etmek (T/e) (1); takdim
etmek (T/e) (1)
tanıtmalık prospektüs (T/e) (1)
Tanrı Hak (T/e) (1); ilah (T/e) (1); Rab (T/e) (1)
Tanrı esirgesin maazallah (T/e) (1)
Tanrı korusun maazallah (T/e) (1)
Tanrı kulları ibadullah (T/e) (1)
Tanrı‘ya şükür elhamdülillah (T/e) (1)
Tanrı‘ya tapmak ibadet etmek (T/e) (1)
Tanrı‘yı yadsıyan münkir (T/e) (1)
2. Bölüm: Türkçeden Kaynak Dile

Tanrıbilim ilahiyat (T/e) (1); teoloji (T/e) (1) tasarçizimci dizayncı (T/e) (1)
Tanrıbilimsel teolojik (T/e) (1) tasarı layiha (T/e) (1); proje (T/e) (1)
Tanrıcılık teizm (T/e) (1) tasarılar platform (T/e) (1); platform (T/e) (1)
Tanrıça ilahe (T/e) (1) tasarım design (İng.) (12); plan (İng.) (2);
Tanrısal ilahi (T/e) (1) tasavvur (T/e) (1)
Tanrıtanımaz ateist (T/e) (1) tasarlama tasmim (T/e) (1)
Tanrıtanımazlık ateizm (T/e) (1) tasarlamak tasavvur etmek (T/e) (1); tasmim
tansık mucize (T/e) (1) etmek (T/e) (1)
tapınak mabet (T/e) (1) tasarlayıp kurarak taammüden (T/e) (1)
tapıncak fetiş (T/e) (1) tasasız gamsız (T/e) (1)
tapıncakçı fetişist (T/e) (1) tasasızlık gamsızlık (T/e) (1)
tapıncakçılık fetişizm (T/e) (1) tasımlama tasmim (T/e) (1)
tapınç kült (T/e) (1) tasımlamak tasmim etmek (T/e) (1); tertip
tapınış ibadet (T/e) (1) etmek (T/e) (1)
tapınma ibadet (T/e) (1) taslak eskiz (T/e) (1); kroki (T/e) (1); maket (T/e)
tapınmak ibadet etmek (T/e) (1); perestiş (1); Schema (Alm.) (11, 19); schéma (Fra.) (11,
etmek (T/e) (1) 19); scheme (İng.) (11, 19)
tapmak perestiş etmek (T/e) (1) taslaklar eşkâl (T/e) (1)
tarafsızlık fairness (İng.) (4) taşbaskı litografi (T/e) (1); litografya (T/e) (1)
tarama scanning (İng.) (7) taşbilim litoloji (T/e) (1)
tarama sınavı screening test (İng.) (4) taşıl fosil (T/e) (1)
tarım ziraat (T/e) (1) taşılbilim paleontoloji (T/e) (1)
tarım işçisi ırgat (T/e) (1); rençper (T/e) (1) taşımacı nakliyeci (T/e) (1)
tarımsal zirai (T/e) (1) taşımacılık nakliyat (T/e) (1); nakliyecilik (T/e)
tarih Histoire (Fra.) (9) (1); transport (T/e) (1)
tarihlendirme formülü dips (İng.) (2) taşımak mücehhez olmak (T/e) (1); nakletmek
tarihöncesi prehistorik (T/e) (1) (T/e) (1)
tarihsel historic(al) (İng.) (10, 11, 19); taşınabilir portatif (T/e) (1); seyyar (T/e) (1)
historique (Fra.) (10, 11, 17, 19); historisch taşınca bagaj (T/e) (1); taksi (T/e) (1)
(Alm.) (10, 11, 19); tarihi (T/e) (1, 11) taşınca sayacı taksimetre (T/e) (1)
tarihsel dilbilgisi historical grammar (İng.) (2) taşıncak bagaj (T/e) (1)
tarihsel dilbilim historical linguistics (İng.) (2, taşıncalık bagaj (T/e) (1)
7, 11, 19); historische Sprachwissenschaft taşınım transportasyon (T/e) (1)
(Alm.) (11, 19); linguistique historique (Fra.) (8, taşınır portatif (T/e) (1)
11, 17, 19) taşınmaz (mal) gayri menkul (T/e) (1)
tarihsel sapma écart historique (Fra.) (9) taşıt gemisi feribot (T/e) (1)
tarihsel şimdiki zaman historic present (İng.) taşıyıcı exponence (İng.) (12); hamal (T/e) (1);
(7) Träger (Alm.) (18); vehicle (İng.) (18)
tarihselcilik historicism (İng.) (2) taşkınca fevri (T/e) (1)
tartı ritim (T/e) (Y) taşkınlık ifrat (T/e) (1)
tartım ritim (T/e) (1) taşkıran konkasör (T/e) (1)
tartımlı ritmik (T/e) (1) taşküre litosfer (T/e) (1)
tartımsal ritmik (T/e) (1) taşlama hiciv (T/e) (1); hicviye (T/e) (1); satire
tartışı münazara (T/e) (1); polemik (T/e) (1) (Fra.) (9); tariz (T/e) (1)
tartışım münazara (T/e) (1) taşma feveran (T/e) (1); seylap (T/e) (1)
tartışma münakaşa (T/e) (1) taşra ağzı patois (Fra.) (19); patois (İng.) (19);
tartışmak münakaşa etmek (T/e) (1) Platt (Alm.) (19); provincialism (İng.) (2)
tartışmalı argumentative (İng.) (2) tat çeşni (T/e) (1); lezzet (T/e) (1); zevk (T/e) (1)
tarz ilkesi maxim of manner (İng.) (2) tatlı düş hülya (T/e) (1)
tasa efkâr (T/e) (1); endişe (T/e) (1); gam (T/e) (1) tatlılık halavet (T/e) (1)
tasalandırmak meraklandırmak (T/e) (1) tatsız nahoş (T/e) (1)
tasalanmak gamlanmak (T/e) (1); tavan etkisi ceiling effect (İng.) (4)
meraklanmak (T/e) (1) tecim ticaret (T/e) (1)
tasalı efkârlı (T/e) (1); gamlı (T/e) (1) tecimci tüccar (T/e) (1)
tasar plan (T/e) (1) tecimevi ticarethane (T/e) (1)
tasar yeri kadro (T/e) (1) tecimsel ticari (T/e) (1)
tasarçizim design (T/e) (1); dizayn (T/e) (1)

296
Türkçe Terim ve Sözcükler TTS—Dilbilim
1. Derleme
tedirgin bizar (T/e) (1)
tedirgin edici müziç (T/e) (1)
tedirgin etme taciz (T/e) (1)
tedirgin etmek taciz etmek (T/e) (1)
tedirginlik huzursuzluk (T/e) (1)
teğmen mülazım (T/e) (1)
tek yegâne (T/e) (1); yekta (T/e) (1)
tek (Yun. önek) mono- (T/e) (1)
tek başına olarak münferiden (T/e) (1)
tek biçimbirimli monomorphemic (İng.) (2)
tek boyutlu ungradable (İng.) (2)
tek boyutluluk unidimensionality (İng.) (4)
tek cinsten mütecanis (T/e) (1)
tek dilli monoglot (İng.) (2); unilingual (İng.) (2)
tek dizgeli monosystemic (İng.) (2)
tek hakem güvenirliği intra-rater reliability
(İng.) (4)
tek hece monosyllable (İng.) (2)
tek heceli diller Wurzelsprachen (Alm.) (11)
tek hecelilik monosyllabic (İng.) (2)
tek katılanlı with single argument (İng.) (5)
tek kaynak kuramı monogenesis theory (İng.)
(2)
tek kuyruklu sınama one-tailed test (İng.) (4)
tek ölçütlü model one-parameter model
(İng.) (4)
tek parça yekpare (T/e) (1)
tek sözcük holophrase (İng.) (7)
tek tabanlı single base (İng.) (2)
tek tek münferit (T/e) (1)
tek ünlü monophthong (İng.) (2); pure vowel
(İng.) (2)
tek ünlüleştirme monophthongisation (İng.)
(2)
tek()anlamlılık monosemy (İng.) (2, 10, 11, 19)
tek()dilli monolingual (İng.) (2, 7, Y)
tek()heceli diller radical languages (İng.) (2,
11)
tek()ünlüleşme Monophthongierung (Alm.)
(11, 19)
tekanlamlı monosemic (İng.) (10, 11, 19);
monosémique (Fra.) (10, 11, 17, 19);
monosemisch (Alm.) (11, 19)
tekanlamlılık Monosemie (Alm.) (11, 19);
monosémie (Fra.) (10, 17, 19); monosémique
(Fra.) (11)
tek-ayrımlı çift minimal pair (İng.) (13)
tekbencilik solipsizm (T/e) (1)
tekçi monist (T/e) (1)
tekçilik monizm (T/e) (1)
tekdilli unilingue (Fra.) (8)
tekdillilik monolingualism (İng.) (2, 7, 19, Y);
Monolingualismus (Alm.) (19);
monolinguisme (Fra.) (19); Monolinguismus
(Alm.) (19); Unilingu(al)ismus (Alm.) (19);
unilingualism (İng.) (19); unilinguism (Fra.) (19)
tekdizer monotip (T/e) (1)
297
tekdizim monotip (T/e) (1)
tekdüze monoton (T/e) (1); muttarit (T/e) (1);
yeknesak (T/e) (1)
tekdüzelik monotonluk (T/e) (1); yeknesaklık
(T/e) (1)
tekekinli monoculturual (İng.) (Y)
tekekinlilik monoculturualism (İng.) (Y)
tekel inhisar (T/e) (1); monopol (T/e) (1); patent
(T/e) (1)
tekelci inhisarcı (T/e) (1)
tekerklik monarşi (T/e) (1)
tekevli monogam (T/e) (1)
tekevlilik monogami (T/e) (1)
tekgövde monoblok (T/e) (1)
tekheceli diller einsilbige Sprachen (Alm.) (11,
19); langues atomiques (Fra.) (11);
monosyllabic languages (İng.) (11)
tek-heceli diller langues monosyllabiques
(Fra.) (11)
tekil müfret (T/e) (1, 11); Singular (Alm.) (10, 11,
19); singular (İng.) (2, 10, 11, 19); singulier
(Fra.) (10, 11, 17, 19)
tekil ekleyici singulative (İng.) (2)
tekil karşıtlık isolated opposition (İng.) (2, 11,
19); isolierte Opposition (Alm.) (11, 19);
opposition isolée (Fra.) (8, 11, 19)
tekil konuşma monologue (İng.) (2)
tekil-dönüşlü mono-reflexive (İng.) (5)
tekinsiz netameli (T/e) (1)
tekleşme degeminition (İng.) (2)
tekleşmeli yazım haplography (İng.) (2)
tekli dönüşüm singulary transformation (İng.)
(2)
tekli yapı singulatif (Fra.) (9)
teklif bid (İng.) (12)
teklifsiz konuşma casual speech (İng.) (2)
teknik technical (İng.) (2); technique (İng.) (7);
techniques (İng.) (7)
Teknoloji Dili olarak İngilizce English for
science and technology (İng.) (3)
teksesbirimli monophonématique (Fra.) (8)
tekseslemli diller langues atomiques (Fra.)
(19); langues monosyllabiques (Fra.) (19);
monosyllabic languages (İng.) (19); radical
languages (İng.) (19); Wurzelsprachen (Alm.)
(19)
tektanrıcı monoteist (T/e) (1)
tektanrıcılık monoteizm (T/e) (1); tevhit (T/e) (1)
tekten (satılan) perakende (T/e) (1)
tektenci perakendeci (T/e) (1)
tekünlüleşme monophthongisation (İng.) (11,
19); monophtongaison (Fra.) (11, 19)
tekyazım monografi (T/e) (1)
tel yol havai hat (T/e) (1)
telcik lif (T/e) (1)
telcikler elyaf (T/e) (1)
telesik aceleci (T/e) (1)
2. Bölüm: Türkçeden Kaynak Dile
telesmek acele etmek (T/e) (1)
televizyonda) emisyon (T/e) (1)
telkin yöntemi Suggestop(a)edia (İng.) (7)
telsiz için) devre (T/e) (1)
tembellik atalet (T/e) (1)
temel constitutive (İng.) (2); esas (T/e) (1);
principal (İng.) (2); zemin (T/e) (1)
temel anlam central meaning (İng.) (2)
temel anlatı izlencesi programme narratif
de base (Fra.) (9)
temel biçim canonical (İng.) (2); canonical
form (İng.) (7)
temel bilgi determinate knowledge (İng.) (2)
temel düşünceler platform (T/e) (1)
temel eylem main verb (İng.) (8)
temel Fransızca Français fondamental (Fra.)
(7)
temel frekans fundamental frequency (İng.)
(13)
temel İngilizce basic English (İng.) (7)
temel ölçü benchmark (İng.) (4)
temel ölçüt benchmark (İng.) (4)
temel örnek prototip (T/e) (1)
temel sözce énoncé élémentaire (Fra.) (11)
temel sözvarlığı basic core vocabulary (İng.)
(2)
temel tümce cümle-i asliye (T/e) (11);
Hauptsatz (Alm.) (11, 19); main clause (İng.) (2,
11, 19); proposition principale (Fra.) (11, 19)
temel ünlü cardinal vowel (İng.) (7)
temel ünlüler cardinal vowels (İng.) (13)
temeldeki yapı underlying structure (İng.) (2)
temelli asaleten (T/e) (1)
temellice asaleten (T/e) (1)
temelsiz asılsız (T/e) (1); batıl (T/e) (1)
temiz pak (T/e) (1)
temize çıkarma ibra (T/e) (1); tebriye (T/e) (1)
temizleme tanzifat (T/e) (1)
temizlenme taharet (T/e) (1)
temizlik nezafet (T/e) (1); taharet (T/e) (1)
temizlik işleri tanzifat (T/e) (1)
tepeden aşağıya işlemleme top down
process (İng.) (3)
tepedencilik fascism (İng.) (16)
tepeden-inmecilik fascism (İng.) (16)
tepke refleks (T/e) (1)
tepki akis (T/e) (1); aksülamel (T/e) (1); reaction
(İng.) (12); reaksiyon (T/e) (1); response (İng.) (8,
12)
tepki göstermek infial göstermek (T/e) (1)
tepkici reaksiyoner (T/e) (1)
tepkime reaksiyon (T/e) (1); teamül (T/e) (1)
tepkin reaktif (T/e) (1)
tepkisel koşullama backwash conditioning
(İng.) (4)
tepmek reddetmek (T/e) (1)
terek raf (T/e) (1)
298
terim ıstılah (T/e) (1, 11); term (İng.) (2, 10, 11,
19); terme (Fra.) (10, 11, 17); Terminus (Alm.)
(10, 11, 19)
terimbilgisi nomenclature (İng.) (2);
terminology (İng.) (2, 7)
terimbilim Terminologie (Alm.) (11, 19);
terminologie (Fra.) (11, 17); terminology (İng.)
(11, 19)
terimce Fachausdrücke (Alm.) (11);
Terminologie (Alm.) (11, 19); terminologie
(Fra.) (11); terminology (İng.) (11, 19)
terimler dizelgesi terminology (İng.) (2)
terimler dizgesi terminoloji (T/e) (1)
ters aksi (T/e) (1); converse (İng.) (12); hilaf (T/e)
(1); münasebetsiz (T/e) (1)
ters dönmeli yazı boustrephedon (İng.) (2)
ters türetim inverse derivation (İng.) (2)
ters yazım inverse spelling (İng.) (2)
tersine aksine (T/e) (1); bilakis (T/e) (1)
tersinir diller inversive languages (İng.) (11,
19); inversive Sprachen (Alm.) (11, 19);
langues inversives (Fra.) (11, 19)
tersinleyici yanlış spoonerism (İng.) (7)
ters-iti feedback (İng.) (16)
terslik aksilik (T/e) (1)
tertemiz pirüpak (T/e) (1)
test tests (İng.) (7)
tetikdur alarm (T/e) (1)
tez acele (T/e) (1)
tez canlı acul (T/e) (1)
tezelden acele (T/e) (1)
tezene mızrap (T/e) (1)
tezlik eylemi verbe hatif (Fra.) (9)
tını Klangfarbe (Alm.) (11, 19); tınnet (T/e) (11);
timbre (Fra.) (8, 11); timbre (İng.) (2, 11, 19)
tını değişimi inflexion vocalique (Fra.) (11, 19);
mutation (İng.) (11, 19); Umlaut (Alm.) (11, 19);
umlaut (İng.) (2)
tını değişimi işareti diaeresis (İng.) (2)
tınılı sonorant (İng.) (13)
tınlama resonance (İng.) (2, 13)
tınlama boşluğu resonance cavity (İng.) (13);
resonance chamber (İng.) (13)
tınlatıcı résonateur (Fra.) (11, 19); Resonator
(Alm.) (11, 19); resonator (İng.) (2, 11, 19)
tınlayan tannan (T/e) (1)
tınlayıcı resonant (İng.) (2)
tıpkı aynı (T/e) (1)
tıpkıbasım faksimile (T/e) (1, Y)
tıpkıçekim fotokopi (T/e) (1, Y)
tıpkılık ayniyet (T/e) (1)
tıpkısı aynı (T/e) (1)
tırnak işareti quotation mark (İng.) (2)
ticaret dili trade language (İng.) (2, 15)
tike cüz (T/e) (1)
tikel cüzi (T/e) (1); kısmi (T/e) (1)
tikel uyum accommodation (İng.) (2)
Türkçe Terim ve Sözcükler TTS—Dilbilim
1. Derleme
tikellik cüziyet (T/e) (1)
tiksinçlik şenaat (T/e) (1)
tiksinme nefret (T/e) (1)
tiksinmek ikrah etmek (T/e) (1); nefret etmek
(T/e) (1)
tinsel manevi (T/e) (1)
tinsel bakımdan manen (T/e) (1)
tinsel yönden manen (T/e) (1)
tinselci spiritualist (T/e) (1)
tinselcilik spiritualizm (T/e) (1)
tipbilimsel sınıflandırma Typologie (Alm.) (19);
typologie (Fra.) (19); typology (İng.) (19)
tiplendirme Typologie (Alm.) (11); typologie
(Fra.) (11); typology (İng.) (2, 7, 11)
tirembirim toneme (İng.) (11, 19)
titiz müşkülpesent (T/e) (1)
titrek flap (İng.) (2); flapped (İng.) (11, 19);
trilled (İng.) (11, 19); Vibrant (Alm.) (11, 19);
vibrante (Fra.) (11, 17, 19); Zitterlaut (Alm.) (11,
19)
titrek ünsüz trill (İng.) (2)
titrem Ton (Alm.) (10, 11, 19); ton (Fra.) (8, 10,
11, 17); tone (İng.) (10, 11, 19)
titrem (ses) ton (T/e) (1)
titrembirim Tonem (Alm.) (11, 19); tonème
(Fra.) (11, 17, 19)
titreme ıspazmoz (T/e) (1)
titremleme Intonation (Alm.) (10, 11, 19);
intonation (Fra.) (8, 9, 10, 11, 17, 19);
intonation (İng.) (8, 10, 11, 19); tonlama (T/e)
(11)
titremlemebirim Intonem (Alm.) (11, 19);
intoneme (İng.) (11, 19); intonème (Fra.) (11,
17, 19)
titremli vibrant (İng.) (2)
titremsel değişke Alloton (Alm.) (11, 19);
allotone (Fra.) (11, 19); allotone (İng.) (11, 19)
titreşim ihtizaz (T/e) (1); vibrasyon (T/e) (1);
vibration (İng.) (2, 13)
titreşim boşluğu resonance cavity (İng.) (13);
resonance chamber (İng.) (13)
titreşim genliği amplitude (İng.) (13)
titreşim sıklığı frequency (İng.) (13)
titreşimli sonorant (İng.) (2); sonore (Fra.) (8,
11, 17, 19); stimmhaft (Alm.) (11, 19); voiced
(İng.) (11, 19); voisé (Fra.) (8, 11, 17, 19)
titreşimlileşme sonorisation (Fra.) (11, 19);
sonorisation (İng.) (11, 19); Sonorisierung
(Alm.) (11, 19); voicing (İng.) (11, 19);
voisement (Fra.) (11, 19)
titreşimlilik Sonorität (Alm.) (11, 19); sonorité
(Fra.) (11, 19); sonority (İng.) (2, 11, 19);
voisement (Fra.) (11, 19)
titreşimsiz non-voisé (Fra.) (8, 11, 17, 19);
sourd (Fra.) (8, 11, 17, 19); stimmlos (Alm.) (11,
19); voiceless (İng.) (11, 19)
titreşimsizleşme assourdissement (Fra.) (11,
299
19); devoicing (İng.) (11, 19); dévoisement
(Fra.) (11, 19); loss of voicedness (İng.) (11, 19)
titreşme ihtizaz (T/e) (1)
tiyatroda vb.) kahraman (T/e) (1)
tiz acute (İng.) (2, 11, 19); aigu (Fra.) (8, 11, 17,
19); hell (Alm.) (11, 19); high (İng.) (2)
tiz vurgu acute accent (İng.) (2)
tokgözlü kanaatkâr (T/e) (1)
tolga miğfer (T/e) (1)
ton tamber (İng.) (2); tone (İng.) (2, 7, 13)
ton bilgisi tonetics (İng.) (2)
ton değişimi tone change (İng.) (13)
ton değişkesi allotone (İng.) (2)
ton dilleri tone languages (İng.) (13)
ton seçimi tone selection (İng.) (13)
ton uzunluğu tone length (İng.) (13)
tonbirim tone unit (İng.) (7); toneme (İng.) (2)
tonlama intonation (İng.) (13); tonalité (Fra.) (9)
topa tutma bombardıman (T/e) (1)
toparlak kürevi (T/e) (1)
toplaç kolektör (T/e) (1)
toplam mecmu (T/e) (1); yekûn (T/e) (1)
toplam olarak ceman (T/e) (1)
toplam ürün rekolte (T/e) (1)
toplama cemi (T/e) (1); tahsil (T/e) (1); temerküz
(T/e) (1)
toplamak cem etmek (T/e) (1); depo etmek
(T/e) (1)
toplamak (para tahsil etmek (T/e) (1)
toplamı ceman (T/e) (1)
toplanak kamp (T/e) (1)
toplanca kompleks (T/e) (1)
toplanma içtima (T/e) (1)
toplanmış mütemerkiz (T/e) (1)
toplantı içtima (T/e) (1); konferans (T/e) (1)
toplardamar verit (T/e) (1)
toplaşım güruh (T/e) (1)
toplu topyekûn (T/e) (1)
toplu bildirişme araçları mass media (İng.)
(16)
toplu görünüm panorama (T/e) (1)
toplu ortaklık anonim şirket (T/e) (1)
toplu yineleme choral repetition (İng.) (7)
toplubiçem stilistik (T/e) (1)
topluçalışım seminer (T/e) (1)
toplugörüşme panel (T/e) (1)
topluluk blok (T/e) (1); camia (T/e) (1); cemaat
(T/e) (1); cemiyet (T/e) (1); grup (T/e) (1)
topluluk (para için) kumpanya (T/e) (1)
topluluk (Yabancı ülkeden) koloni (T/e) (1)
topluluk adı collective noun (İng.) (2, 7, 11,
19); ism-i cami (T/e) (11); ism-i cemi (T/e) (11);
Kollektivum (Alm.) (11, 19); nom collectif (Fra.)
(11, 19); Sammelname (Alm.) (11, 19)
topluluk danışmalı dil öğrenimi CLL (İng.) (7);
community language learning (İng.) (7)
topluluk dili community language (İng.) (7);
2. Bölüm: Türkçeden Kaynak Dile
sociolect (İng.) (2, 19); sociolecte (Fra.) (19);
Soziolekt (Alm.) (19)
topluluk lehçesi social dialect (İng.) (2)
topluluk odaklı dil öğretimi community
language learning (İng.) (7)
toplum cemiyet (T/e) (1)
toplum()dilbilim sociolinguistics (İng.) (2, 7,
10, 11, 15, 19, Y)
toplumbilim sosyoloji (T/e) (1)
toplumbilimci sosyolog (T/e) (1)
toplumcu sosyalist (T/e) (1)
toplumculuk sosyalizm (T/e) (1)
toplumdışılama aforoz (T/e) (1)
toplumdışılamak aforoz etmek (T/e) (1)
toplumdışılanmak aforoz edilmek (T/e) (1)
toplumdilbilim sociolinguistique (Fra.) (10, 11,
17, 19); Soziolinguistik (Alm.) (10, 11, 19)
toplumdurum sosyal statü (T/e) (1)
toplumlaştırma socializing (İng.) (12)
toplumsal içtimai (T/e) (1); social (İng.) (15, 18);
sosyal (T/e) (1, 18, Y); sozial (Alm.) (18)
toplumsal anlam social meaning (İng.) (15)
toplumsal bağlam social context (İng.) (7)
toplumsal değişke sociolect (İng.) (15)
toplumsal değişkebilim sociolectology (İng.)
(15)
toplumsal dil langue (İng.) (16)
toplumsal dil yetisi sociolinguistic
competence (İng.) (4)
toplumsal dilbilim linguistique sociale (Fra.)
(17)
toplumsal hareketlilik social mobility (İng.)
(15)
toplumsal işlev social function (İng.) (7)
toplumsal katmanlaşma social stratification
(İng.) (15)
toplumsal kullanım sociolecte (Fra.) (17)
toplumsal lehçe social dialect (İng.) (7)
toplumsal uygunluk social appropriateness
(İng.) (2)
toplumsal uzaklık social distance (İng.) (7)
toplumsal vurgu social accentuation (İng.) (2)
toplumsallaşma socialization (İng.) (15)
toplumsallaştırma sosyalizasyon (T/e) (1)
toplutartışma forum (T/e) (1)
toprağa vermek defnetmek (T/e) (1)
toprak arazi (T/e) (1); hâk (T/e) (1)
toprak kayması heyelan (T/e) (1)
toprak-konducu squatter (İng.) (16)
toptan kâmilen (T/e) (1); topyekûn (T/e) (1)
toptan öldürme katliam (T/e) (1)
toptancı distrübütör (T/e) (1)
torunlar ahfat (T/e) (1); füru (T/e) (1)
toy acemi (T/e) (1); cahil (T/e) (1); ziyafet (T/e) (1)
toyluk cahillik (T/e) (1)
tozan zerre (T/e) (1)
tozluk getr (T/e) (1)
300
töre âdet (T/e) (1); ahlak (T/e) (1); örf (T/e) (1)
törebilim etik (T/e) (1)
törebilmez karaktersiz (T/e) (1)
törel ahlaki (T/e) (1); etik (T/e) (1); meşru (T/e) (1)
törel bilinç vicdan (T/e) (1)
tören merasim (T/e) (1)
tören alayı kortej (T/e) (1)
törencilik teşrifat (T/e) (1)
törençağrı resepsiyon (T/e) (1)
törendüzen protokol (T/e) (1); teşrifat (T/e) (1)
törensel ritual (İng.) (2)
törensel sözce ritual utterance (İng.) (2)
törensellik teşrifat (T/e) (1)
töreye aykırı gayri meşru (T/e) (1)
töz cevher (T/e) (1); sostanza (İta.) (8); Stoff
(Alm.) (10, 11, 19); substance (Fra.) (8, 10, 11,
17, 19); substance (İng.) (2, 10, 11, 19);
Substanz (Alm.) (10, 11, 19)
tragedya tragédie (Fra.) (9)
tugay liva (T/e) (1)
tuğgeneral liva (T/e) (1)
tumturak Emphase (Alm.) (11, 19); emphase
(Fra.) (11, 19); emphasis (İng.) (11, 19)
tumturaklı emphatic (İng.) (2); emphatique
(Fra.) (9)
turunçgiller narenciye (T/e) (1)
tutaçlar suffixes (İng.) (16)
tutak kabza (T/e) (1)
tutalım ki bilfarz (T/e) (1); faraza (T/e) (1);
farzımuhal (T/e) (1)
tutam miktar (T/e) (1)
tutanak zabıt (T/e) (1); zabıtname (T/e) (1)
tutanakçı zabıt kâtibi (T/e) (1)
tutar bedel (T/e) (1); meblağ (T/e) (1)
tutarlı rabıtalı (T/e) (1)
tutarlık insicam (T/e) (1)
tutarlılık coherence (İng.) (12, 19); cohérence
(Fra.) (9, 19); cohesion (İng.) (16); consistency
(İng.) (4); Kohärenz (Alm.) (19)
tutarsız havai (T/e) (1); rabıtasız (T/e) (1)
tutarsızlık inconsistency (İng.) (12)
tutku ihtiras (T/e) (1)
tutkulu muhteris (T/e) (1)
tutkulu davranış mania (İng.) (16)
tutkun âşık (T/e) (1); meftun (T/e) (1); müptela
(T/e) (1); perestişkâr (T/e) (1)
tutkun olmak müptela olmak (T/e) (1)
tutkunluk iptila (T/e) (1); meftuniyet (T/e) (1)
tutma ikram (T/e) (1); işgal (T/e) (1)
tutma erkek jigolo (T/e) (1)
tutmak angaje etmek (T/e) (1); derdest etmek
(T/e) (1); ikram etmek (T/e) (1); ittihaz etmek
(T/e) (1); rağbet etmek (T/e) (1); zapt etmek
(T/e) (1)
tutmazlık tenakuz (T/e) (1)
tutsak esir (T/e) (1)
tutsaklık esaret (T/e) (1)
Türkçe Terim ve Sözcükler TTS—Dilbilim
1. Derleme
tutturma tespit (T/e) (1)
tutturmak raptetmek (T/e) (1)
tutu ipotek (T/e) (1); rehin (T/e) (1)
tutu (insan için) rehine (T/e) (1)
tutucu konservatör (T/e) (1); muhafazakâr (T/e)
(1)
tutukevi mahpushane (T/e) (1); mevkufhane
(T/e) (1); tevkifhane (T/e) (1)
tutuklama tevkif (T/e) (1)
tutuklamak tevkif etmek (T/e) (1)
tutuklu mahpus (T/e) (1); mevkuf (T/e) (1)
tutukluluk mevkufiyet (T/e) (1)
tutulan popüler (T/e) (1)
tutulmak duçar olmak (T/e) (1); giriftar olmak
(T/e) (1); müptela olmak (T/e) (1)
tutum attitude (İng.) (2); ekonomi (T/e) (1);
idare (T/e) (1); iktisat (T/e) (1); tavır (T/e) (1)
tutum ayırmacı attitudinal disjunct (İng.) (2)
tutum ölçeği attitude scale (İng.) (4, 7)
tutum sınavı attitude test (İng.) (4)
tutumbilim ekonomi (T/e) (1); iktisat (T/e) (1)
tutumcul attitudinal (İng.) (2)
tutumlu muktesit (T/e) (1)
tutumluluk ilkesi language economy (İng.)
(11); principe d'économie (Fra.) (11);
Sprachökonomie (Alm.) (11)
tutumsuz müsrif (T/e) (1)
tutumsuzluk israf (T/e) (1)
tuzluçubuk batonsale (T/e) (1)
tükel komple (T/e) (1); mükemmel (T/e) (1)
tükenmek mevcudu kalmamak (T/e) (1)
tüketici müstehlik (T/e) (1)
tüketim istihlak (T/e) (1)
tüketmek istihlak etmek (T/e) (1); sarf etmek
(T/e) (1)
tüm kül (T/e) (1); tam (T/e) (1); tamam (T/e) (1);
tekmil (T/e) (1); total (T/e) (1); umum (T/e) (1)
tüm (Yun. önek) pan- (T/e) (1); pant- (T/e) (1);
panto- (T/e) (1)
Tüm Bedensel Katılım Total Physical
Response (İng.) (12)
Tüm Bedensel Tepki Total Physical
Response (İng.) (12)
tüm biçim lento form (İng.) (2)
tüm değişim (sanatta) ihtilal (T/e) (1)
tüm lehçesel pandialectal (İng.) (2)
tümce cümle (T/e) (1, 11, Y); phrase (Fra.) (8, 10,
11, 17, 19); proposition (Fra.) (19); Satz (Alm.)
(10, 11, 19); sentence (İng.) (2, 7, 8, 10, 11, 19)
tümce bağlacı sentence connector (İng.) (2)
tümce belirteci disjunct (İng.) (3)
tümce birleştirme sentence combining (İng.)
(7)
tümce değerli soru rhetorical question (İng.)
(3, 7)
tümce değerli sözcük sentence word (İng.) (2)
tümce kalıbı sentence pattern (İng.) (7, 12)
301
tümce ötesi transphrastique (Fra.) (11, 19);
transphrastisch (Alm.) (11, 19);
transsentential (İng.) (11, 19)
tümce söz holophrase (İng.) (2)
tümce sözcük holophrasis (İng.) (2)
tümce sözcük dönemi holophrastic language
(İng.) (2)
tümce vurgusu sentence stress (İng.) (2, 13)
tümce yöntemi sentence method (İng.) (7)
tümcebilim nahiv (T/e) (11); Satzlehre (Alm.)
(10, 11, 19); Syntax (Alm.) (10, 11, 19); syntax
(İng.) (11, 19); syntaxe (Fra.) (10, 11, 17);
System (Alm.) (10)
tümcebilimsel syntactic (İng.) (10, 11, 19);
syntaktisch (Alm.) (11, 19); syntax (İng.) (10);
syntaxique (Fra.) (10, 11)
tümcecik clause (İng.) (2, 7, 12); proposition
(Fra.) (9)
tümcecik belirleyeni clause marker (İng.) (2)
tümcecik sıralanması clausal coordination
(İng.) (2)
tümceötesi dilbilim linguistique
transphrastique (Fra.) (9)
tümcesel phrastic (İng.) (2, 11); phrastique
(Fra.) (11, 19); phrastisch (Alm.) (11, 19);
sentential (İng.) (11, 19)
tüm-denet check-up (İng.) (16)
tümdengelim deduction (İng.) (2, 12);
déduction (Fra.) (9); dedüksiyon (T/e) (1); talil
(T/e) (1)
tümdengelimsel öğrenme deductive
learning (İng.) (7)
tümdizer entertip (T/e) (1)
tümdizim entertip (T/e) (1)
tümdurum kondisyon (T/e) (1)
tümel külli (T/e) (1); universals (İng.) (2)
tümeller külliyât (T/e) (11); Universalien (Alm.)
(10, 11, 19); universals (İng.) (10, 11, 12, 19);
universaux (Fra.) (10, 11, 17, 19)
tümevarım induction (İng.) (12); istikra (T/e) (1)
tümevarımlı öğrenme inductive learning
(İng.) (7)
tümevarımsal inductive (İng.) (2)
tümevarımsal öğrenme inductive learning
(İng.) (7)
tümgün fultaym (full time) (T/e) (1)
tümleç complement (İng.) (2, 7, 10, 11, 19);
complément (Fra.) (8, 10, 11, 19); Ergänzung
(Alm.) (11, 19); meful (T/e) (11); mütemmim
(T/e) (11); object (İng.) (8); Objekt (Alm.) (10, 11,
19)
tümleç silmesi object deletion (İng.) (8)
tümleme complementation (İng.) (2)
tümlemek tekmil etmek (T/e) (1)
tümleşke kombina (T/e) (1)
tümlev integral (T/e) (1)
tümleyen Angabe (Alm.) (11, 19); circonstant
2. Bölüm: Türkçeden Kaynak Dile

(Fra.) (11, 19); circumstantial element (İng.)
(19); modifier (İng.) (11); subordinate (İng.) (2)
tümleyici complementiser (İng.) (2)
tümleyici küme filler class (İng.) (2)
tümleyici nesne complementiser object (İng.)
(2)
tümleyici öğe forlorn element (İng.) (2)
tümlük külliyet (T/e) (1)
tümsürem Panchronie (Alm.) (19); panchronie
(Fra.) (19); panchrony (İng.) (19)
tümsüremli panchronic (İng.) (19);
panchronique (Fra.) (19); panchronisch (Alm.)
(19)
tümü ile tamamen (T/e) (1)
tümüyle sırf (T/e) (1)
tür gender (İng.) (12); genre (İng.) (7); janr (T/e)
(1); nevi (T/e) (1); type (İng.) (7); version (İng.) (4)
tür adı common noun (İng.) (19);
Gattungsname (Alm.) (19); nom commun
(Fra.) (19)
türce token (İng.) (7)
türdeş hemcins (T/e) (1); homogen (T/e) (1);
homojen (T/e) (1, Y); mütecanis (T/e) (1)
türdeşlik tecanüs (T/e) (1)
türe hukuk (T/e) (1)
türedışı gayri hukuki (T/e) (1)
türel hukuki (T/e) (1)
türeme iştikak (T/e) (1)
türemek iştikak etmek (T/e) (1)
türemiş derived (İng.) (19)
türemiş biçim derived form (İng.) (2)
türemiş sözcük derivative (İng.) (2)
türemiş tümce abgeleiteter Satz (Alm.) (11,
19); derived sentence (İng.) (11, 19); phrase
dérivée (Fra.) (11, 19)
türetme Ableitung (Alm.) (10, 11, 19);
Derivation (Alm.) (11, 19); derivation (İng.) (2,
5, 8, 10, 11, 13, 19); dérivation (Fra.) (10, 11,
17, 19); icat (T/e) (1); iştikak (T/e) (11)
türetme ekli yapı parasynthesis (İng.) (2)
türetmek icat etmek (T/e) (1)
türetmen mucit (T/e) (1)
türev Ableitung (Alm.) (11, 19); Derivat (Alm.)
(11, 19); derivative (İng.) (2, 11, 19); dérivé
(Fra.) (11, 17, 19); derived (İng.) (11); müştak
(T/e) (1, 11)
türeyiş iştikak (T/e) (1)
Türk Dil Kurumu Turkish Linguistic Society
(İng.) (13)
türkçebilim turcology (İng.) (16)
türkçebilimci turcologist (İng.) (16)
Türkiye Türkçesi ünlüleri Turkish vowels
(İng.) (13)
Türkiye Türkçesi ünsüzleri Turkish
consonants (İng.) (13)
Türklükbilim Türkiyat (T/e) (1); Türkoloji (T/e)
(1)
Türklükbilimci Türkolog (T/e) (1)
türkü) terennüm etmek (T/e) (1)
türlü mütenevvi (T/e) (1)
türlü türlü envai türlü (T/e) (1)
türsel sınıflandırma classification
typologique (Fra.) (17)
tütsü buhur (T/e) (1)
tütünrengi taba (T/e) (1)
tüze adalet (T/e) (1); hak (T/e) (1)
tüzece adilane (T/e) (1)
tüzel adli (T/e) (1); hükmi (T/e) (1)
tüzelkişi hükmi şahıs (T/e) (1)
tüzelkişilik hükmi şahsiyet (T/e) (1)
tüzük nizamname (T/e) (1); statü (T/e) (1)

uçmanlık pilotluk (T/e) (1)

uçsuz bucaksız nihayetsiz (T/e) (1)
uçul füze (T/e) (1)
uçunma süblimleşme (T/e) (1)
uçuntu gaz (T/e) (1)
uğramak duçar olmak (T/e) (1); giriftar olmak
(T/e) (1); maruz kalmak (T/e) (1)
ucuz ehven (T/e) (1) uğraş iştigal (T/e) (1); meslek (T/e) (1); meşgale
uç ekstrem (T/e) (1); kutup (T/e) (1); limit (T/e)
(T/e) (1); meşguliyet (T/e) (1)
(1); margin (İng.) (2)
uğraş alanı field of occupation (İng.) (16)
uç ünsüz coda (İng.) (2) uğraş dil jargon (İng.) (2)
uçak tayyare (T/e) (1)
uğraş dili jargon (İng.) (7)
uçantop voleybol (T/e) (1)
uğraşı meslek (T/e) (1); meşguliyet (T/e) (1)
uçarı sefih (T/e) (1) uğraşma iştigal (T/e) (1)
uçlaşma polarizasyon (T/e) (1)
uğraşmacı mücadeleci (T/e) (1)
uçmak cennet (T/e) (1)
uğraşmak iştigal etmek (T/e) (1); mücadele
uçmak (su) tebahhur etmek (T/e) (1)
etmek (T/e) (1)
uçman pilot (T/e) (1)

302
Türkçe Terim ve Sözcükler TTS—Dilbilim
1. Derleme
uğraşman profesyonel (T/e) (1)
uğraştaş meslektaş (T/e) (1)
uğraştırmak işgal etmek (T/e) (1); meşgul
etmek (T/e) (1)
uğur meymenet (T/e) (1); şans (T/e) (1)
uğurlama teşyi (T/e) (1)
uğurlamak selametlemek (T/e) (1); teşyi
etmek (T/e) (1)
uğurlu kademli (T/e) (1); mübarek (T/e) (1)
uğursuz kademsiz (T/e) (1); meşum (T/e) (1);
meymenetsiz (T/e) (1)
uğursuzluk şeamet (T/e) (1)
ulaç bağ-fiil (T/e) (11); gérondif (Fra.) (9, 11, 19);
gerund (İng.) (2, 7, 11, 19); Gerundium (Alm.)
(11, 19); rabıt sıygası (T/e) (11); zarf-fiil (T/e)
(11)
ulam catégorie (Fra.) (8, 11, 17, 19); category
(İng.) (2, 7, 8, 10, 11, 19, Y); kategori (T/e) (1, 11,
Y); Kategorie (Alm.) (10, 11, 19); makule (T/e)
(11)
ulama Anschluss (Alm.) (11, 19); Bindung (Alm.)
(11, 19); connection (İng.) (2, 11, 19); enclisis
(İng.) (2); liaison (Fra.) (11, 19); liason (İng.) (2)
ulamlamak kategorize etmek (T/e) (Y)
ulamsal categorial (İng.) (11, 19); catégoriel
(Fra.) (11, 19); kategorial (Alm.) (11, 19)
ulamsal altbileşen categorial subcomponent
(İng.) (8)
ulamsal ayrım categorial difference (İng.) (13)
ulamsal bileşen categorial component (İng.)
(11, 19); composante catégorielle (Fra.) (11,
19); kategoriale Komponente (Alm.) (11, 19)
ulamsal ekler categorial suffixes (İng.) (5)
ulamsal izleme categorial tracing (İng.) (5)
ulaşım muvasala (T/e) (1); münakale (T/e) (1)
ulaşma sıla (T/e) (1)
ulaşmak vasıl olmak (T/e) (1)
ulaştırma münakalat (T/e) (1); transportasyon
(T/e) (1)
ulaştırmak iblağ etmek (T/e) (1)
ulu âli (T/e) (1)
ululama takdis (T/e) (1); tazim (T/e) (1)
ululamak takdis etmek (T/e) (1); tazim etmek
(T/e) (1)
ululuk azamet (T/e) (1); şeref (T/e) (1); şevket
(T/e) (1)
ulus millet (T/e) (1)
ulusal milli (T/e) (1)
ulusal dil langue nationale (Fra.) (11, 17, 19);
mitli lisan (T/e) (11); national language (İng.)
(2, 3, 7, 11, 19); Nationalsprache (Alm.) (11, 19)
ulusal direniş milli hareket (T/e) (1)
ulusal eylem milli hareket (T/e) (1)
ulusal örnek kullanım standard language
(İng.) (16)
ulusallaştırmak millileştirmek (T/e) (1)
ulusallık milliyet (T/e) (1)
303
ulusçu milliyetçi (T/e) (1)
ulusçuluk milliyet (T/e) (1); milliyetçilik (T/e) (1)
uluslararası beynelmilel (T/e) (1);
enternasyonal (T/e) (1); milletlerarası (T/e) (1)
uluslararası dil lingua franca (İng.) (12)
Uluslararası Dil olarak İngilizce English as
an International Language (İng.) (3, 7)
Uluslararası İletişim Dili Olarak İngilizce Dil
Sınavı Test of English for International
Communication (İng.) (4); TOEIC (İng.) (4)
Uluslararası İngilizce Sınama Sistemleri /
Yöntemleri IELTS (İng.) (4); International
English Language Testing Systems (İng.) (4)
Uluslararası İngilizce Sınav Birliği / Derneği
ILTA (İng.) (4); International English
Language Testing Association (İng.) (4)
Uluslararası Ses Abecesi IPA (International
Phonetics Alphabet) (İng.) (2)
Uluslararası Sesbilim Derneği IPA
(International Phonetics Association) (İng.)
(Y)
uluslararası sesçil abece alphabet
phonétique international (Fra.) (19);
international phonetic alphabet (İng.) (7, 19);
internationales phonetisches Alphabet
(Alm.) (19)
Uluslararası Sesletim Derneği IPA
(International Phonetics Association) (İng.)
(7); international phonetic association (İng.)
(7)
uluslararasıcılık enternasyonalizm (T/e) (1)
ulusöz apophtegme (Fra.) (9)
ulussever milliyetperver (T/e) (1)
umar çare (T/e) (1); derman (T/e) (1); deva (T/e)
(1)
umarsız biçare (T/e) (1); çaresiz (T/e) (1); naçar
(T/e) (1)
umarsız kalmak çaresiz kalmak (T/e) (1)
umlaut işareti trema (İng.) (2)
ummak ümit etmek (T/e) (1)
umunç emel (T/e) (1)
umursamaz fütursuz (T/e) (1)
umut ümit (T/e) (1)
umutlandırmak ümitlendirmek (T/e) (1)
umutlanmak ümitlenmek (T/e) (1)
umutlu ümitli (T/e) (1); ümitvar (T/e) (1)
umutsuz ümitsiz (T/e) (1)
umutsuzluk yeis (T/e) (1)
unvan vb.) tevcih etmek (T/e) (1)
Ural-Altay dilbilimi Ural-Altaic linguistics
(İng.) (2)
us akıl (T/e) (1)
us gücü zihin (T/e) (1)
us sayrılıkları akliye (T/e) (1)
us sayrılıkları evi tımarhane (T/e) (1)
usa uygun makul (T/e) (1)
usa vurma muhakeme (T/e) (1)
2. Bölüm: Türkçeden Kaynak Dile
usa vurmak muhakeme etmek (T/e) (1)
usanç melal (T/e) (1)
usanma gına (T/e) (1)
usçu akılcı (T/e) (1); rasyonalist (T/e) (1)
usçuluk akılcılık (T/e) (1); mentalism (İng.) (7);
rasyonalizm (T/e) (1)
usdışı akıldışı (T/e) (1); irrasyonel (T/e) (1)
uslanmış mütenebbih (T/e) (1)
ussal akli (T/e) (1); mentalist (İng.) (12);
rasyonel (T/e) (1)
ussal çıkarım rational cloze (İng.) (4)
ussal eşdeğerlik rational equivalence (İng.) (4)
ussal tutumları açıklamak expressing
intellectual attitudes (İng.) (12)
ussal tutumları öğrenmek finding out
intellectual attitudes (İng.) (12)
usta maharetli (T/e) (1); mahir (T/e) (1); üstat
(T/e) (1)
usta (işçi) kalifiye (T/e) (1)
ustalaşmamış acemi (T/e) (1)
utanca skandal (T/e) (1)
utanç hayâ (T/e) (1); hicap (T/e) (1); şerm (T/e) (1)
utanç verici şeni (T/e) (1)
utanma hayâ (T/e) (1); hicap (T/e) (1); şerm (T/e)
(1)
utanmaz hayâsız (T/e) (1); kepaze (T/e) (1)
utanmazlık kepazelik (T/e) (1)
utku muzafferiyet (T/e) (1); zafer (T/e) (1)
utkun muzaffer (T/e) (1)
uyak kafiye (T/e) (1, 11); Reim (Alm.) (11, 19);
rhyme (İng.) (2, 11, 19); rime (Fra.) (9, 11, 19)
uyaklı kafiyeli (T/e) (1)
uyaklı söz tautophony (İng.) (2)
uyaksız kafiyesiz (T/e) (1)
uyandırıcı münebbih (T/e) (1)
uyandırma tahrik (T/e) (1); tembih (T/e) (1)
uyandırmak tahrik etmek (T/e) (1); tembih
etmek (T/e) (1)
uyanık agâh (T/e) (1); müteyakkiz (T/e) (1)
uyanık olmak ihtiyatlı davranmak (T/e) (1)
uyanıklık teyakkuz (T/e) (1)
uyanış intibah (T/e) (1)
uyanma intibah (T/e) (1)
uyaran Stimulus (Alm.) (19); stimulus (Fra.) (19);
stimulus (İng.) (7, 8, 19)
uyaran-tepki stimulus-response (İng.) (2, 7)
uyaran-tepki kuramı S-R theory (İng.) (7)
uyarı ikaz (T/e) (1); stimulus (İng.) (4)
uyarıcı münebbih (T/e) (1); stimulus (İng.) (12)
uyarıda bulunmak ihtar etmek (T/e) (1)
uyarlaç adaptör (T/e) (1)
uyarlama adaptasyon (T/e) (1); adaptation
(İng.) (2); adjustment (İng.) (13)
uyarlamak adapte etmek (T/e) (1)
uyarlanma intibak (T/e) (1)
uyarlanmış adapte (T/e) (1)
uyarlık Adäquatheit (Alm.) (19); adequacy (İng.)
304
(19); adéquation (Fra.) (19); fit (İng.) (4)
uyarlık değerleri fit statistics (İng.) (4)
uyarma ihtar (T/e) (1); ikaz (T/e) (1); tembih (T/e)
(1)
uyarmak dikkatini çekmek (T/e) (1); ihtar
etmek (T/e) (1); ikaz etmek (T/e) (1); tembih
etmek (T/e) (1)
uydu peyk (T/e) (1); Satellit (Alm.) (19); satellite
(Fra.) (19); satellite (İng.) (19); valency (İng.) (2)
uydumcu konformist (T/e) (1)
uydumculuk konformizm (T/e) (1)
uydurma icat (T/e) (1)
uydurmak icat etmek (T/e) (1)
uygar medeni (T/e) (1)
uygarlaşma temeddün (T/e) (1)
uygarlaşmak medenileşmek (T/e) (1)
uygarlaşmamış medeniyetsiz (T/e) (1)
uygarlık medenilik (T/e) (1); medeniyet (T/e) (1)
uygarlık dili cultural language (İng.) (2, 11, 19);
Kultursprache (Alm.) (11, 19); langue de
civilisation (Fra.) (11, 19); medeniyet lisanı
(T/e) (11)
uygulama administration (İng.) (4); application
(İng.) (12); infaz (T/e) (1); pratik (T/e) (1);
procedure (İng.) (12); tatbik (T/e) (1); tatbikat
(T/e) (1)
uygulama etkisi practice effect (İng.) (4)
uygulama süreci procedimento (İta.) (8)
uygulamak tatbik etmek (T/e) (1)
uygulamalı ameli (T/e) (1); applied (İng.) (2);
pratik (T/e) (1); tatbiki (T/e) (1)
uygulamalı dilbilim angewandte Linguistik
(Alm.) (10, 11, 19); applied linguistics (İng.) (2,
4, 7, 10, 11, 19, Y); linguistique appliquée
(Fra.) (10, 11, 17, 19)
uygulamalı dilbilim araştırmalarında
sayıbilim kullanımı statistics in AL research
(İng.) (7)
uygulaman tekniker (T/e) (1); teknisyen (T/e) (1)
uygulanabilirlik fizibilite (T/e) (1); practicality
(İng.) (4)
uygulanım incidence (Fra.) (8)
uygulayıcı tatbikatçı (T/e) (1)
uygulayım teknik (T/e) (1)
uygulayımbilim teknoloji (T/e) (1)
uygulayımcı teknokrat (T/e) (1)
uygulayımcıerki teknokrasi (T/e) (1)
uygun caiz (T/e) (1); isabetli (T/e) (1); makbul
(T/e) (1); mutabık (T/e) (1); muvafık (T/e) (1);
münasip (T/e) (1); müsait (T/e) (1); mütenasip
(T/e) (1); pratik (T/e) (1); reva (T/e) (1)
uygun bulma tasvip (T/e) (1)
uygun gelmek intibak etmek (T/e) (1)
uygun görme muvafakat (T/e) (1)
uygun görmek muvafakat etmek (T/e) (1);
tasvip etmek (T/e) (1); tensip etmek (T/e) (1)
uygun yaş varsayımı optimum age
Türkçe Terim ve Sözcükler TTS—Dilbilim
1. Derleme

hypothesis (İng.) (7) uyutmak ipnotize etmek (T/e) (1)

uygunluk appropriateness (İng.) (2, 7);
concordance (Fra.) (11, 19); concordance (İng.)
(11, 19); fairness (İng.) (4); fit (İng.) (4); itilaf
(T/e) (1); Konkordanz (Alm.) (11, 19);
mutabakat (T/e) (11)
uygunsuz isabetsiz (T/e) (1)
uyma itaat (T/e) (1)
uyma (bir duruma ya da çevreye) intibak
(T/e) (1)
uymak adapte olmak (T/e) (1); intibak etmek
(T/e) (1); itaat etmek (T/e) (1); riayet etmek
(T/e) (1); tabi olmak (T/e) (1)
uymak (çağrıya) icabet etmek (T/e) (1)
uymama ihlal (T/e) (1)
uymamak ihlal etmek (T/e) (1)
uymaz mugayir (T/e) (1)
uymazlık mugayeret (T/e) (1)
uyruk tabi (T/e) (1); tabiiyet (T/e) (1); tebaa (T/e)
(1)
uyruklu asıllı (T/e) (1)
uysal halim selim (T/e) (1); muti (T/e) (1)
uyum accord (Fra.) (11, 19); agreement (İng.) (2,
5, 11, 19); ahenk (T/e) (11); ahenk (T/e) (1);
armoni (T/e) (1); concord (İng.) (2, 5, 7, 11, 19);
congruence (İng.) (2); harmoni (T/e) (1);
Harmonie (Alm.) (11, 19); harmonie (Fra.) (11,
19); harmony (İng.) (2, 11, 13, 19); intibak (T/e)
(1); Kongruenz (Alm.) (11, 19); mutabakat (T/e)
(1, 11); Übereinstimmung (Alm.) (11);
Wohlklang (Alm.)(11, 19)
uyumlu ahenkli (T/e) (1)
uyumluluk cohesion (İng.) (19); cohésion (Fra.)
(19); Kohäsion (Alm.) (19)
uyumölçüm sosyometri (T/e) (1)
uyumsuz ahenksiz (T/e) (1); münasebetsiz (T/e)
(1)
uyumsuzluk disharmony (İng.) (13); infit (İng.)
(4); misfit (İng.) (4)
uyumvuruş tempo (T/e) (1)
uyurgezer sairfilmenam (T/e) (1)
uyuşma itilaf (T/e) (1); mutabakat (T/e) (1)
uyuşmak antant kalmak (T/e) (1); imtizaç
etmek (T/e) (1)
uyuşmazlık ihtilaf (T/e) (1)
uyuşmuş olan mutabık (T/e) (1)
uyuşturma anestezi (T/e) (1)
uyuşturmak anestezi yapmak (T/e) (1)
uyuşturucu anestezik (T/e) (1)
uyuşuk miskin (T/e) (1)
uyuşukluk atalet (T/e) (1)
uyuşum compatibilité (Fra.) (8);
correspondence (İng.) (2)
uyuşum geçerliği convergent validity (İng.) (4)
uyuşum görünüşü accommodative aspect
(İng.) (2)
uyutmaca ipnotizma (T/e) (1)
uyutum ipnoz (T/e) (1)
uz münezzeh (T/e) (1)
uzak apo- (T/e) (1); ekstrem (T/e) (1)
uzak alan remote area (İng.) (2)
uzak benzeşim dilation (İng.) (2); distant
assimilation (İng.) (2)
uzak bölge marginal area (İng.) (2); relic area
(İng.) (2)
uzakçeker teleobjektif (T/e) (1)
uzaklaştırmak ekarte etmek (T/e) (1)
uzaklık mesafe (T/e) (1)
uzaklık incelemesi proxemics (İng.) (7)
uzaklıkölçer telemetre (T/e) (1)
uzaksak geçerlik divergent validity (İng.) (4)
uzaksak incelik negative politeness (İng.) (7)
uzaktan gıyaben (T/e) (1)
uzaktarım telemekanik (T/e) (1)
uzam location (İng.) (2); space (İng.) (2)
uzama allongement (Fra.) (19); Dehnung (Alm.)
(19); Längung (Alm.) (19); lengthening (İng.)
(19)
uzamdilbilim géolinguistique (Fra.) (17)
uzamsal dilbilim coğrafi dilbilim (T/s) (17);
géographie linguistique (Fra.) (19); linguistic
geography (İng.) (19); linguistique
géographique (Fra.) (17); Sprachgeographie
(Alm.) (19)
uzanım extension (İng.) (2)
uzanımsal anlam extensional meaning (İng.)
(2)
uzatımlık allochrone (İng.) (2)
uzatma imale (İng.) (13); imale (T/e) (13);
lengthening (İng.) (13); temdit (T/e) (1)
uzatmak temdit etmek (T/e) (1)
uzatmasız ünsüz kinetic consonant (İng.) (2)
uzay feza (T/e) (1); mekân (T/e) (1)
uzay adamı kozmonot (T/e) (1)
uzayadamı astronot (T/e) (1)
uzbildirişim télécommunication (Fra.) (17)
uzçektirim teleks (T/e) (1)
uzgöreç televizyon (T/e) (1)
uziletişim telekomünikasyon (T/e) (1)
uzlaşım agreement (İng.) (16); convention
(Fra.) (19); convention (İng.) (19); Konvention
(Alm.) (19)
uzlaşımcılar conventionalists (İng.) (16)
uzlaşımsal conventional (İng.) (2, 19);
conventionnel (Fra.) (19); konventional (Alm.)
(19); konventionell (Alm.) (19)
uzlaşma compatibility (İng.) (2); convention
(İng.) (2, 18); Konvention (Alm.) (18);
Vereinbarung (Alm.) (18)
uzlaşma dili koine (İng.) (2)
uzlaşmak sulh olmak (T/e) (1)
uzlaşmalı izlence negotiated syllabus (İng.)
(12)

305
2. Bölüm: Türkçeden Kaynak Dile
uzlaştırıcı kip compatible mode (İng.) (2)
uzlaştırmak telif etmek (T/e) (1)
uzluk maharet (T/e) (1)
uzluk belgesi bröve (T/e) (1)
uzman eksper (T/e) (1); kompetan (T/e) (1);
mütehassıs (T/e) (1); spesiyalist (T/e) (1)
uzmanlaşma ihtisas (T/e) (1)
uzmanlık ihtisas (T/e) (1); spesiyalite (T/e) (1)
uzun lang (Alm.) (11, 19); long (Fra.) (8, 11, 17,
19); long (İng.) (2, 11, 13, 19); maksi (T/e) (1)
uzun erimli bellek long term memory (İng.)
(7, Y); uzun dönemli hafıza (T/e) (Y)
uzun hece long syllable (İng.) (13)
üç (Lat. önek) tri- (T/e) (1)
üç harfli küme trigraph (İng.) (2)
üç heceli trisyllabic (İng.) (2)
üç ölçütlü model three parameter model
(İng.) (4)
üç tümleçli eylem three place verb (İng.) (2)
üçgen müselles (T/e) (1)
üçleme triplication (İng.) (13)
üçlü triyo (T/e) (1)
üçlü seslem trisyllabe (Fra.) (9)
üçlü ünlü triphton (İng.) (2)
üçteker triportör (T/e) (1)
üçüncü eyleyen tiers actant (Fra.) (8)
üçüncü kişi third person (İng.) (2)
üçüncül vurgu tertiary stress (İng.) (2)
üfleç vantilatör (T/e) (1)
üfleme aspiration (İng.) (13, Y)
üflemeli aspirated (İng.) (Y)
üflemesiz non-aspirated (İng.) (13);
unaspirated (İng.) (2)
üleştirme sayısı distributional numeral (İng.)
(2)
üleştirmek tevzi etmek (T/e) (1)
ülke memleket (T/e) (1)
ülkü ideal (T/e) (1, Y); mefkûre (T/e) (1)
ülkücü idealist (T/e) (1, Y)
ülkücülük idealizm (T/e) (1)
ülküsel ideal (İng.) (16); ideal (T/e) (1, Y)
ülküsel konuşucu-dinleyici ideal speaker-
hearer (İng.) (8, 11, 19); idealer
Sprecher/Hörer (Alm.) (11, 19); locuteur-
auditeur idéal (Fra.) (11, 19)
ün nam (T/e) (1); şan (T/e) (1); şöhret (T/e) (1)
ündeş calembour (Fra.) (9, 11, 19); cinas (T/e)
306
uzun seslem lange Silbe (Alm.) (11, 19); long
syllable (İng.) (11, 19); syllabe longue (Fra.)
(11, 19)
uzun ünlü long vowel (İng.) (2, 13)
uzun ünlü belirtkesi (-) macron (İng.) (2)
uzun ünsüz long consonant (İng.) (2)
uzun yanıt extended response (İng.) (4)
uzunkafalı dolikosefal (T/e) (1)
uzunluk Dauer (Alm.) (11, 19); duration (İng.)
(11, 19); Länge (Alm.) (11, 19); length (İng.) (2,
11, 13, 19); longueur (Fra.) (11, 19); tul (T/e) (1)
uzyazdırım telgraf (T/e) (1)
(11); pun (İng.) (11, 19); Wortspiel (Alm.) (11, 19)
ünlek glotis (T/e) (1)
ünlem Ausruf (Alm.) (10, 11, 19);
Empfindungswort (Alm.) (11, 19);
exclamation (Fra.) (8); exclamation (İng.) (2, 7);
Interjektion (Alm.) (10, 11, 19); interjection
(Fra.) (9, 10, 11, 19); interjection (İng.) (2, 7, 10,
11, 19); nida (T/e) (1, 11)
ünlem işareti ecphoneme (İng.) (2)
ünlem kuramı pooh pooh theory (İng.) (2)
ünlem tümcesi Ausrufesatz (Alm.) (11);
interjective sentence (İng.) (11, 19); nida
cümlesi (T/e) (11); phrase exclamative (Fra.)
(11, 19); phrase interjective (Fra.) (11, 19)
ünleme phonation (İng.) (13)
ünlemle ilgili exclamatory (İng.) (2)
ünlemlik exclamative (İng.) (2)
ünlü maruf (T/e) (1); meşhur (T/e) (1); sait (T/e)
(11); sedalı (T/e) (1); sesli (T/e) (11); şanlı (T/e)
(1); şöhretli (T/e) (1); vocalic (İng.) (11, 13, 19);
vocalique (Fra.) (11, 19); vocoid (İng.) (2); Vokal
(Alm.) (10, 11, 19); vokal (T/e) (1); vokalisch
(Alm.) (11, 19); vowel (İng.) (2, 7, 8, 10, 11, 13,
19); voyelle (Fra.) (8, 10, 11, 17, 19)
ünlü almaşması Ablaut (Alm.) (11, 19);
alternance vocalique (Fra.) (11, 19);
apophonie (Fra.) (11, 19); apophony (İng.) (11,
19); vocalic alternation (İng.) (11, 19); vowel
gradation (İng.) (2, 11, 19)
ünlü atlaması metaphony (İng.) (2)
ünlü azaltımı vowel reduction (İng.) (2)
ünlü boşluğu Hiat (Alm.) (11, 19); hiatus (Fra.)
(11, 19); hiatus (İng.) (2); hiatus (İng.) (11, 19)
ünlü çatışması syneresis (İng.) (2)
ünlü değişimi vowel change (İng.) (13); vowel
mutation (İng.) (2)
ünlü dörtgeni vowel quadrilateral (İng.) (13)
ünlü düşmesi haplology (İng.) (13)
ünlü edinim aşaması lallation (İng.) (2)
ünlü göçüşmesi crasis (İng.) (2)
Türkçe Terim ve Sözcükler TTS—Dilbilim
1. Derleme
ünlü kayması introflexion (İng.) (2); vowel
shift (İng.) (2)
ünlü kaynaşması ablaut (İng.) (2); apophony
(İng.) (2); blending (İng.) (13)
ünlü kısalması vowel shortening (İng.) (13)
ünlü kümesi vowel cluster (İng.) (2)
ünlü olan vocalique (Fra.) (8, 17)
ünlü olmayan nicht-vokalisch (Alm.) (11, 19);
non-vocalic (İng.) (11, 19); non-vocalique
(Fra.) (8, 11, 17, 19)
ünlü ses uzunluğu chroneme (İng.) (2)
ünlü türemesi epenthesis (İng.) (13)
ünlü uyumu ahenk kaidesi (T/e) (11);
assimilatorische Umfärbung (Alm.) (11);
harmonie vocalique (Fra.) (11, 17, 19);
Vokalharmonie (Alm.) (11, 19); vowel
harmony (İng.) (2, 7, 11, 13, 19)
ünlü uzunluğu vowel length (İng.) (7, 13)
ünlü yinelemesi assonance (İng.) (2)
ünlü yinelenmesi assonance (Fra.) (9)
ünlülerarası intervocalic (İng.) (2, 11, 19);
intervocalique (Fra.) (11, 19); intervokalisch
(Alm.) (11, 19)
ünlüleşme vocalisation (Fra.) (11, 19);
vocalisation (İng.) (2, 11, 19); Vokalisation
(Alm.) (11); Vokalisierung (Alm.) (19)
ünlülü sesyinelemesi allitération vocalique
(Fra.) (8)
ünsüz consonant (İng.) (2, 8, 10, 11, 19);
consonantal (İng.) (11, 13, 19); consonantique
(Fra.) (11, 19); consonne (Fra.) (8, 10, 11, 17,
19); konson (T/e) (1); Konsonant (Alm.) (10, 11,
19); konsonant (T/e) (1); konsonantisch (Alm.)
(11, 19); samit (T/e) (11); sedasız (T/e) (1);
sessiz (T/e) (11)
ünsüz atımı jamming (İng.) (2)
ünsüz atlaması mutalion (İng.) (2)
ünsüz benzeşmesi sessizlerin benzeşmesi
(T/e) (11)
ünsüz bilgisi consonantism (İng.) (2)
ünsüz değişimi consonant mutation (İng.) (11,
19); Lautverschiebung (Alm.) (11, 19);
mutation consonantique (Fra.) (11, 19)
ünsüz dışı non(-)consonantal (İng.) (2)
ünsüz ikilemesi consonant doubling (İng.) (13)
ünsüz ikileşmesi gemination (İng.) (2)
ünsüz kayması consonant shift (İng.) (2)
ünsüz kümesi consonant cluster (İng.) (7)
ünsüz olan consonantique (Fra.) (8, 17)
ünsüz olmayan nicht-konsonantisch (Alm.)
(11, 19); non(-)consonantal (İng.) (11, 19);
non-consonantique (Fra.) (8, 11, 17, 19)
ünsüz öncesi prevocalic (İng.) (2)
ünsüz silimi consonant deletion (İng.) (13);
consonant loss (İng.) (13)
ünsüz uyumu consonant harmony (İng.) (2,
11, 13, 19); consonantal harmony (İng.) (13);
307
Konsonantenharmonie (Alm.) (11, 19)
ünsüz uyumu harmonie consonantique (Fra.)
(11, 19)
ünsüz uzunluğu consonant length (İng.) (13)
ünsüz yeğinliği consonant intensity (İng.) (13)
ünsüz yinelenmesi allitération (Fra.) (9)
ünsüzle ilgili consonantal (İng.) (2)
ünsüzleşme consonantalisation (İng.) (2)
ünsüz-ünlü uyumu consonant-vowel
harmony (İng.) (13)
ünsüz-ünlü-ünsüz dizisi CVC (İng.) (2)
ürem faiz (T/e) (1); nema (T/e) (1)
üreme tenasül (T/e) (1)
üreteç jeneratör (T/e) (1)
üretici génératif (Fra.) (10, 11, 17, 19);
generativ (Alm.) (10, 11, 19); generative (İng.)
(2, 8, 10, 11, 19); müstahsil (T/e) (1)
üretici - dönüşümsel dilbilgisi generative
Transformationsgrammatik (Alm.) (10, 11, 19)
üretici - dönüşümsel dilbilgisi grammaire
générative transformationnelle (Fra.) (10, 11,
17, 19); transformational generative
grammar (İng.) (10, 11, 19)
üretici anlambilim generative semantics
(İng.) (2, 7, 11, 19); generative Semantik (Alm.)
(11, 19); sémantique générative (Fra.) (11, 17,
19)
üretici dilbilgisi generative grammar (İng.) (2,
7, 8, 11, 19); generative Grammatik (Alm.)
(11, 19)
üretici dilbilgisi grammaire générative (Fra.)
(11, 19)
üretici dönüşümlü dilbilgisi TG grammar
(İng.) (2)
üretici işlemler production processes (İng.) (7)
üretici sesbilgisi generative phonology (İng.)
(2, 19)
üretici sesbilim generative Phonologie (Alm.)
(11, 19); generative phonology (İng.) (11);
phonologie générative (Fra.) (11, 17, 19)
üretici sınav production test (İng.) (4)
üretim istihsal (T/e) (1); prodüksiyon (T/e) (1)
üretim sınavı production test (İng.) (4)
üretimci dönüşümsel dilbilgisi TG grammar
(İng.) (7)
üretimlik fabrika (T/e) (1)
üretimsel generative (İng.) (2, 12, Y);
productive (İng.) (Y); productivité (Fra.) (19)
Üretimsel Dilbilim Generative Linguistics
(İng.) (13)
üretimsel dönüşümlü dilbilgisi generative
transformational grammar (İng.) (7)
üretimsel sesdizim generative phonology
(İng.) (13)
üretken productive (İng.) (2)
üretken beceri productive skill (İng.) (7)
üretken beceriler productive skills (İng.) (4)
üretken sınav production test (İng.) (4)
2. Bölüm: Türkçeden Kaynak Dile
üretkenlik productivity (İng.) (2, 19);
Produktivität (Alm.) (19); prodüktivite (T/e) (1)
üretme generate (İng.) (2); generation (İng.) (2);
istihsal (T/e) (1)
üretme aşaması production stage (İng.) (7)
üretmek generate (İng.) (7); istihsal etmek
(T/e) (1)
ürkü dehşet (T/e) (1); panik (T/e) (1)
ürkünç dehşetengiz (T/e) (1)
ürküntülü davranış phobia (İng.) (16)
ürkütme tedhiş (T/e) (1)
ürün hasıl (T/e) (1); hasılat (T/e) (1); mahsul (T/e)
(1)
ürün-işlem ayrımı product-process
distinction (İng.) (3)
ürünler mahsulat (T/e) (1)
üs exponence (İng.) (2)
üst epi- (T/e) (1); fevk (T/e) (1); high (İng.) (2)
üst (basamak) beceri higher order skill (İng.)
(4)
üst (Lat. önek) super- (T/e) (1)
üst anlambirimcik archisememe (İng.) (2)
üst anlatıcı méta narrateur (Fra.) (9)
üst başlık manşet (T/e) (1)
üst damaksıl (üstdamaksıl) cacuminal (İng.)
(2, 11, 19)
üst değer mode (İng.) (4)
üst değişke high variety (İng.) (7, 15)
üst dil second order language (İng.) (2)
üst katman super stratum (İng.) (2)
üst katman dili adstratum (İng.) (2)
üst lehçe acrolect (İng.) (15)
üst sesbirim morpho- phoneme (İng.) (13);
morphophoneme (İng.) (13)
üst sesbirim (üstsesbirim) archiphoneme
(İng.) (2, 11, 13, 19)
üst ünlü archi vowel (İng.) (13)
üst(-)dil işlevi fonction métalinguistique
(Fra.) (8, 9, 11, 17, 19)
üst()katman superstratum (İng.) (15, 19)
üst()sözlükbirim archilexeme (İng.) (2, 11, 19)
üstanlam hypéronymie (Fra.) (9)
üstanlambirim archimonème (Fra.) (17, 19)
üstanlambirimcik demeti Archisemem (Alm.)
(11, 19); archisememe (İng.) (11, 19);
archisémème (Fra.) (11, 17, 19)
üstanlamlı hyperonym (Alm.) (19);
hyperonyme (Fra.) (17, 19); hyperonymous
(İng.) (19)
üstanlamlık superordinate (İng.) (7)
üstanlamlılık Hyperonymie (Alm.) (19);
hyperonymie (Fra.) (17, 19); hyperonymy
(İng.) (19)
üst-ayrım primary distinction (İng.) (5)
üstbiliş kuramı meta cognition theory (İng.)
(7)
üstdamaksıl cacuminal (Fra.) (8); cacuminale
(Fra.) (11, 19); cerebral (İng.) (2, 11, 19);
308
cérébrale (Fra.) (11, 19); Kakuminal (Alm.) (11,
19); Retroflex (Alm.) (11, 19); retroflex (İng.) (2,
11, 19); rétroflexe (Fra.) (11, 19); Zerebral
(Alm.) (11, 19)
üstdamaksıllaşma retroflexion (İng.) (2)
üstdil métalangage (Fra.) (10, 11, 17, 19);
metalanguage (İng.) (2, 7, 10, 11, 19);
métalangue (Fra.) (10, 11, 19); metasemiotica
(İta.) (8); Metasprache (Alm.) (10, 11, 19)
üstdil işlevi metalinguistic function (İng.) (2,
11, 19); metasprachliche Funktion (Alm.) (11,
19)
üstdilbilim exolinguistics (İng.) (2);
metalinguistics (İng.) (2)
üstdilsel metalinguistik (T/e) (Y)
üstdişler upper teeth (İng.) (13)
üste (Yun. önek) ana- (T/e) (1)
üste olarak ekstra (T/e) (1)
üsteleme ısrar (T/e) (1); tekit (T/e) (1)
üstelemek tekit etmek (T/e) (1)
üsteleyerek tekiden (T/e) (1)
üstelik bahusus (T/e) (1); hatta (T/e) (1)
üsterme ihale (T/e) (1)
üst-ettiren primary causer (İng.) (5); super
causer (İng.) (5); top causer (İng.) (5)
üstgöstergebilim metasemiologica (İta.) (8);
métasémiotique (Fra.) (17)
üstkatman Superstrat (Alm.) (19); superstrat
(Fra.) (11, 19); Superstratum (Alm.) (11)
üstkural métarègle (Fra.) (9)
üstlenme commissive (İng.) (2)
üstlenmek deruhte etmek (T/e) (1)
üstsesbirim Archiphonem (Alm.) (11, 19);
archiphonème (Fra.) (8, 11, 17, 19)
üstsesbirimcik demeti archiphémème (Fra.)
(17)
üstsözlükbirim Ärchilexem (Alm.) (11, 19);
archilexème (Fra.) (11, 17, 19)
üst-ulam super category (İng.) (5)
üstü (Lat. önek) extra- (ekstra-) (T/e) (1)
-üstü (Lat. önek) ekstra- (extra-) (T/e) (1)
üstü kapalı imalı (T/e) (1); müphem (T/e) (1)
üstü örtülü kinayeli (T/e) (1)
üstü örtülü olarak zımnen (T/e) (1)
üstün âlâ (T/e) (1); ekstra (T/e) (1); süper (T/e) (1)
üstün (Lat. önek) süper- (T/e) (1)
üstün nitelikli meziyetli (T/e) (1)
üstün tutma tercih (T/e) (1)
üstün tutmak tercih etmek (T/e) (1)
üstünde epi- (T/e) (1); para- (T/e) (1); pro- (T/e)
(1)
üstünde durma ısrar (T/e) (1)
üstündelik durumu superessif (Fra.) (11, 19);
superessive (İng.) (2, 11, 19); Superessivus
(Alm.) (11, 19)
üstüne almak kabullenmek (T/e) (1)
üstüne atma isnat (T/e) (1)
Türkçe Terim ve Sözcükler TTS—Dilbilim
1. Derleme

üstüne atmak isnat etmek (T/e) (1) üzgün mahzun (T/e) (1); melül (T/e) (1);
üstünkörü alelusul (T/e) (1); sathi (T/e) (1) müteessir (T/e) (1)
üstünlük avantaj (T/e) (1); faikiyet (T/e) (1); üzgünlük hüzün (T/e) (1)
galebe (T/e) (1); meziyet (T/e) (1); şeref (T/e) (1) üzgüsel dramatik (T/e) (1)
üstünlük derecesi comparative degree (İng.) üzgüsüz eziyetsiz (T/e) (1)
(2, 7); superlatif (Fra.) (11, 19); Superlativ üzücü esef verici (T/e) (1); fena (T/e) (1);
(Alm.) (11, 19); superlative (İng.) (11, 19) müessif (T/e) (1)
üstünlük karşılaştırması upward comparison üzülme teessür (T/e) (1)
(İng.) (2) üzülmek hayıflanmak (T/e) (1); kederlenmek
üstyapı superstructure (Fra.) (9) (T/e) (1); müteessir olmak (T/e) (1); teessüf
üşengeç tembel (T/e) (1) etmek (T/e) (1)
üşengen tembel (T/e) (1) üzülmüş müteessir (T/e) (1)
üşüşme hücum (T/e) (1) üzünç dram (T/e) (1)
üye aza (T/e) (1); membro (İta.) (8); uzuv (T/e) (1) üzünçlü dramatik (T/e) (1)
üzerinde (Yun. önek) epi- (T/e) (1) üzüntü elem (T/e) (1); gam (T/e) (1); hüzün (T/e)
üzerine dair (T/e) (1); hakkında (T/e) (1); (1); ıstırap (T/e) (1); kahır (T/e) (1); keder (T/e)
deruhte etmek (T/e) (1); tekeffül etmek (T/e) (1); teessüf (T/e) (1); teessür (T/e) (1); yeis (T/e)
(1) (1)
üzgü cefa (T/e) (1); cevir (T/e) (1); dram (T/e) (1); üzüntülü kederli (T/e) (1); mahzun (T/e) (1)
eza (T/e) (1); eziyet (T/e) (1); melal (T/e) (1) üzüntüsüz gamsız (T/e) (1)
üzgülü eziyetli (T/e) (1)

hypothesis (İng.) (2, 4, 7); presupposition

(İng.) (12
varsayım oluşturma hypothesis formation
(İng.) (7)
varsayım sınaması hypothesis testing (İng.)
(4)
varsayımı sınama hypothesis testing (İng.) (7)
var (gebelik testi) pozitif (T/e) (1) varsayımlı assomptif (Fra.) (19); assumptive
var ol teşekkür (T/e) (1) (İng.) (19); hypothetical (İng.) (19);
var olan mevcut (T/e) (1) hypothétique (Fra.) (19); hypothetisch (Alm.)
var olma mevcudiyet (T/e) (1); tekevvün (T/e) (19)
(1); teknik (T/e) (1) varsayımsal putative (İng.) (2)
var oluş mevcudiyet (T/e) (1) varsayımsal tümcecik hypothetical clause
varan baliğ (T/e) (1) (İng.) (2)
varış durumu terminatif (Fra.) (11); varsayma farz (T/e) (1); kabul (T/e) (1);
terminative (İng.) (11, 19); Terminativus (Alm.) supposition (Fra.) (9)
(11, 19) varsaymak farz etmek (T/e) (1); kabul etmek
varışlı zeki (T/e) (1) (T/e) (1)
varlama kabul (T/e) (1) varsıl zengin (T/e) (1)
varlamak kabul etmek (T/e) (1) varsılerkçi plütokrat (T/e) (1)
varlamama inkâr (T/e) (1) varsılerki plütokrasi (T/e) (1)
varlamamak inkâr etmek (T/e) (1) varsıllık zenginlik (T/e) (1)
varlık entity (İng.) (2, 5); mevcudiyet (T/e) (1); v-biçimli yazı cuneiform (İng.) (2)
servet (T/e) (1) ve başkaları vesaire (T/e) (1)
varlıkbilim ontoloji (T/e) (1) ve benzerleri vesaire (T/e) (1)
varlıklı zengin (T/e) (1) verecekli medyun (T/e) (1)
varlıklılık zenginlik (T/e) (1) verenek kredi (T/e) (1)
varmak vasıl olmak (T/e) (1) vergi) tahsil etmek (T/e) (1)
varoluşçu egzistansiyalist (T/e) (1) vergici tahsildar (T/e) (1)
varoluşçuluk egzistansiyalizm (T/e) (1) vergiler rüsum (T/e) (1)
varoluşsal tümce existential sentence (İng.) veri data (İng.) (2); done (T/e) (1); muta (T/e) (1)
(2) verici émetteur (Fra.) (10, 11, 17, 19); Sender
varsayım faraziye (T/e) (1); hipotez (T/e) (1, Y); (Alm.) (10, 11, 18, 19); sender (İng.) (18);

309
2. Bölüm: Türkçeden Kaynak Dile
transmitter (İng.) (10, 11, 19)
verile ita emri (T/e) (1)
verilesi ita emri (T/e) (1)
verilik corpus (İng.) (2)
verilmiş bilgi given information (İng.) (13)
verim bereket (T/e) (1); hasıl (T/e) (1); randıman
(T/e) (1)
verimli bereketli (T/e) (1); feyizli (T/e) (1);
mümbit (T/e) (1); müsmir (T/e) (1); prodüktif
(T/e) (1); randımanlı (T/e) (1); rantabl (T/e) (1);
velut (T/e) (1)
verimlilik feyz (feyiz) (T/e) (1); prodüktivite
(T/e) (1); rantabilite (T/e) (1)
verimsiz akim (T/e) (1)
verisel sınavbilgisi significance testing (İng.)
(4)
verişme teati (T/e) (1)
verme ita (T/e) (1)
vermek bahşetmek (T/e) (1); lütfetmek (T/e) (1);
sarf etmek (T/e) (1); teslim etmek (T/e) (1);
tevdi etmek (T/e) (1)
vermek (nişan tevcih etmek (T/e) (1)
vuraç raket (T/e) (1)
vurgu accent (Fra.) (9, 10, 17); accent (İng.) (2,
7, 8, 10, 13, 19); accent d'intensité (Fra.) (11,
19); accent dynamique (Fra.) (11, 19); aksan
(T/e) (1); Akzent (Alm.) (10, 11, 19); Betonung
(Alm.) (10, 19); Druckakzent (Alm.) (11, 19);
emphasis (İng.) (2); Intensitätsbetonung
(Alm.) (11, 19); savti şedde (T/e) (11); stress
(İng.) (2, 7, 11, 13, 19); stressed (İng.) (10, 13)
vurgu alan ek stressed … (İng.) (13)
vurgu almayan ek weak … (İng.) (13)
vurgu atışı stress pulse (İng.) (13)
vurgu derecesi degree of stress (İng.) (13)
vurgu işareti stress mark (İng.) (2)
vurgu kaydırma stress movement (İng.) (13)
vurgu kümesi stress group (İng.) (2)
vurgu oynamaları stress movements (İng.)
(13)
vurgu süreli ritim stress-timed rhythm (İng.)
(13)
vurgu zamanlı dil stress-timed language
wh- soruları wh-questions (İng.) (4)
310
(İng.) (2)
vurgu zamanlı ritim stress timed rhythm
(İng.) (7)
vurgubirim accentuème (Fra.) (17, 19)
vurgulama accentuation (Fra.) (11, 19);
accentuation (İng.) (2, 11, 13, 19);
Akzentuierung (Alm.) (11, 19); Betonung (Alm.)
(11, 19)
vurgulama adılı epanalepsis (İng.) (2)
vurgulu accented (İng.) (2); accentué (Fra.) (8,
17); emphatic (İng.) (2); tonic (İng.) (2)
vurgulu hece ictus (İng.) (2); stressed syllable
(İng.) (13)
vurgulu seslem betonte Silbe (Alm.) (19);
Drucksilbe (Alm.) (11); stressed syllable (İng.)
(11, 19); syllabe accentuée (Fra.) (11, 19)
vurgulu soluk chest pulse (İng.) (2)
vurgun ihtikâr (T/e) (1); parti (T/e) (1);
perestişkâr (T/e) (1); spekülasyon (T/e) (1)
vurgun ozan (halk ozanı) âşık (T/e) (1)
vurguncu aferist (T/e) (1); muhtekir (T/e) (1);
spekülatör (T/e) (1)
vurguncul spekülatif (T/e) (1)
vurgunculuk ihtikâr (T/e) (1)
vurgunsal spekülatif (T/e) (1)
vurgusuz inaccentué (Fra.) (8, 17); unstressed
(İng.) (2)
vurgusuz biçim weak form (İng.) (2, 7)
vurgusuz hece unstressed syllable (İng.) (13)
vurgusuz seslem atonale Silbe (Alm.) (11, 19);
atone (Fra.) (11); syllabe atone (Fra.) (11, 19);
syllabe inaccentuée (Fra.) (11, 19); unbetonte
Silbe (Alm.) (11, 19); unstressed syllable (İng.)
(11, 19)
vurgusuz sözcük proclitic (İng.) (2)
vurma isabet (T/e) (1)
vurulmak isabet almak (T/e) (1)
vurulmuş meftun (T/e) (1)
vuruş darbe (T/e) (1)
vuruşkan militan (T/e) (1)
vuruşma muharebe (T/e) (1)
wh- sorusu wh question (İng.) (7)
Whorf görelilik varsayımı Whorfian
hypothesis (İng.) (2)
Whorf varsayımı Whorfian hypothesis (İng.)
(7)
Türkçe Terim ve Sözcükler TTS—Dilbilim
1. Derleme
-ya ad- (T/e) (1)
ya da veya (T/e) (1); yahut (T/e) (1)
yabancı bigâne (T/e) (1); ecnebi (T/e) (1)
yabancı ayrıcalığı kapitülasyon (T/e) (1)
yabancı dil foreign language (İng.) (2, 7);
langue étrangère (Fra.) (8)
yabancı dil olarak İngilizce EFL (İng.) (7);
English as a Foreign Language (İng.) (3, 7)
Yabancı Dil Olarak İngilizce Sınavı Test of
English as a Foreign Language (İng.) (4);
TOEFL (İng.) (4)
yabancı dil öğretimi foreign language
teaching (İng.) (7)
yabancı dil/ikinci dil öğrenimi foreign vs.
second language learning (İng.) (7)
yabancı dilde eğitim immersion programme
(İng.) (7)
yabancı konuşması foreigner talk (İng.) (7, 12)
yabancı para döviz (T/e) (1)
yabancı sözcük alien word (İng.) (2);
foreignism (İng.) (2); peregrenism (İng.) (2)
yabancıl egzotik (T/e) (1)
yabancılar ağyar (T/e) (1)
yabancıllık egzotizm (T/e) (1)
yabanıl unusual (İng.) (16); vahşi (T/e) (1);
yabani (T/e) (1)
yabansı tuhaf (T/e) (1)
yabansımak tuhafına gitmek (T/e) (1)
yadel gurbet (T/e) (1)
yadelci gurbetçi (T/e) (1)
yadırgamak acayip karşılamak (T/e) (1)
yadırgatıcı acayip (T/e) (1)
yadsıma inkâr (T/e) (1)
yadsımak inkâr etmek (T/e) (1)
yadsınlık barbarism (İng.) (11); barbarisme
(Fra.) (11); Barbarismus (Alm.) (11); garabet
(T/e) (11)
yadsıyan münkir (T/e) (1)
yağılık husumet (T/e) (1)
yağız esmer (T/e) (1)
yağmurluk pardesü (T/e) (1); trençkot (T/e) (1)
yağyakıt fuel-oil (T/e) (1)
yağ-yakıt fuel oil (İng.) (16)
yaka kamp (T/e) (1)
yakalamak derdest etmek (T/e) (1)
yakalanmak giriftar olmak (T/e) (1)
yakar brülör (T/e) (1)
yakarı dua (T/e) (1)
yakarış dua (T/e) (1); tazarru (T/e) (1)
yakarlık brülör (T/e) (1)
311
yakarmak niyaz etmek (T/e) (1)
yakın akraba (T/e) (1); hısım (T/e) (1); mücavir
(T/e) (1); proximate (İng.) (2); yâran (T/e) (1)
yakın anlamlı homoionym (İng.) (2)
yakın benzemezlik juxtapositional
dissimilation (İng.) (2)
yakın benzeşim juxtapositional assimilation
(İng.) (2)
yakın bitiştirme daughter adjunction (İng.)
(2); sister adjunction (İng.) (2)
yakın çevre ilkesi here and now principle
(İng.) (7)
yakın konuşma intimate speech (İng.) (2)
yakınçağ ahdi karip (T/e) (1)
yakındaş akraba (T/e) (1)
yakınıcı müşteki (T/e) (1)
yakınlar taallukat (T/e) (1)
yakınlık affinity (İng.) (2); connexité (Fra.) (19);
connexity (İng.) (19); hususiyet (T/e) (1);
intimacy (İng.) (2); karabet (T/e) (1);
Konnexität (Alm.) (19); sempati (T/e) (1)
yakınlık derecesi proxémique (Fra.) (9)
yakınlık durumu adessif (Fra.) (11, 19);
adessive (İng.) (2, 11, 19); Adessivus (Alm.) (11,
19)
yakınlık eylemi verbe approximatif (Fra.) (9)
yakınma şekva (T/e) (1); şikâyet (T/e) (1)
yakınmak şikâyet (T/e) (1)
yakınsak-uzaksak dağılım ölçüleri measures
of dispersion (İng.) (4)
yakıp kaşındırma tahriş (T/e) (1)
yakışıksız nahoş (T/e) (1)
yakışır reva (T/e) (1); şayeste (T/e) (1)
yakıştırma folk etymology (İng.) (16)
yaklaşık takribi (T/e) (1)
yaklaşık benzeşim partial assimilation (İng.)
(2)
yaklaşık düzen approximate system (İng.) (12)
yaklaşık olarak takriben (T/e) (1)
yaklaşım approach (İng.) (7)
yaklaşma takarrüp (T/e) (1)
yakmaç brülör (T/e) (1)
yalan hilaf (T/e) (1)
yalan dolan tezvir (T/e) (1)
yalancı (Yun. önek) pseud(o)- (T/e) (1);
psöd(o)- (T/e) (1)
yalandan sureta (T/e) (1)
yalanlama tekzip (T/e) (1)
yalanlamak tekzip etmek (T/e) (1)
yaldız işi süsleme tezhip (T/e) (1)
yaldızlama tezhip (T/e) (1)
yalgın serap (T/e) (1)
yalın absolute (İng.) (2); basit (T/e) (1);
nominatif (T/e) (1); sade (T/e) (1); üryan (T/e) (1)
yalın ad simple noun (İng.) (2)
yalın biçim absolute form (İng.) (2); simple
form (İng.) (2)
2. Bölüm: Türkçeden Kaynak Dile
yalın bitmişlik simple perfect (İng.) (2)
yalın çıkma durumu ablative absolute (İng.)
(2)
yalın çift minimal pair (İng.) (12, 13)
yalın dışı durum oblique case (İng.) (2)
yalın durum absolute case (İng.) (2); mücerret
hali (T/e) (11); nominatif (Fra.) (11, 19);
Nominativ (Alm.) (11, 19); nominative (İng.) (2,
11, 19); positive degree (İng.) (2)
yalın kil yazısı demotic script (İng.) (2)
yalın kuruluş absolute construction (İng.) (2)
yalın sıfat absolute adjective (İng.) (2)
yalın sözcük basit kelime (T/e) (11); einfaches
Wort (Alm.) (11); mot simple (Fra.) (11, 19);
simple form (İng.) (11); simple word (İng.) (19);
Simplex (Alm.) (11, 19)
yalın ton simple tone (İng.) (13)
yalın tümce basit cümle (T/e) (11); einfacher
Satz (Alm.) (11, 19); phrase simple (Fra.) (11,
19); simple sentence (İng.) (2, 7, 8, 11, 19)
yalın ünlü simple vowel (İng.) (2)
yalın yazı cursive writing (İng.) (2)
yalın zaman basit zaman (T/e) (11); einfaches
Tempus (Alm.) (11, 19); simple tense (İng.) (11,
19); temps simple (Fra.) (11)
yalınç basit (T/e) (1)
yalınlaşma pidginization (pidginisation) (İng.)
(12); sadeleşme (T/e) (1)
yalınlaşmak sadeleşmek (T/e) (1)
yalınlaştırılmış düzenek simplified code (İng.)
(7)
yalınlaştırılmış okuma kitabı simplified
reader (İng.) (3)
yalınlaştırma simplification (İng.) (7)
yalınlaştırmak sadeleştirmek (T/e) (1)
yalınlayan dil formless language (İng.) (2);
isolating language (İng.) (7)
yalınlayan diller isolating language (İng.) (2)
yalınlık ederi cost (İng.) (2)
yalıtılabilir isolable (Fra.) (19); isolatable (İng.)
(19); isolierbar (Alm.) (19)
yalıtılmış izole (T/e) (1)
yalıtım izolasyon (T/e) (1)
yalıtım sargısı izole bant (T/e) (1)
yalıtkan izolatör (T/e) (1)
yalıtma tecrit (T/e) (1)
yalıtmak izole etmek (T/e) (1); tecrit etmek
(T/e) (1)
yalnız fakat (T/e) (1); garip (T/e) (1); ibaret (T/e)
(1); izole (T/e) (1); münhasıran (T/e) (1); sadece
(T/e) (1); sırf (T/e) (1)
yalnız ...-e ayrılmış münhasır (T/e) (1)
yalnız...için olmak inhisar etmek (T/e) (1)
yaltakçı mütebasbıs (T/e) (1)
yaltaklanan mütebasbıs (T/e) (1)
yaltaklanma tabasbus (T/e) (1)
yalvaç peygamber (T/e) (1); resul (T/e) (1)
312
yalvarma istirham (T/e) (1)
yalvarmak istirham etmek (T/e) (1)
yan canip (T/e) (1); cenah (T/e) (1); cephe (T/e)
(1); cihet (T/e) (1); huzur (T/e) (1); kamp (T/e) (1);
lateral (İng.) (13); nezd (T/e) (1); taraf (T/e) (1)
yan anlam overtone (İng.) (2)
yan anlamla ilgili connotative (İng.) (2)
yan çukur şarampol (T/e) (1)
yan etki komplikasyon (T/e) (1)
yan kapalı ünlü half close vowel (İng.) (2)
yan katman adstrat (Fra.) (11)
yan tutmayan bitaraf (T/e) (1)
yan tümce proposition subordonnée (Fra.) (11,
19); subclause (İng.) (2)
yan tümce bağlacı qualifying conjunction
(İng.) (2); subordinating conjunction (İng.) (2);
subordinator (İng.) (2)
yan tümcecik colateral clause (İng.) (2)
yan tümceleme subordination (İng.) (2)
yan ünlü bitişi off glide (İng.) (2)
yan ünsüz lateral consonant (İng.) (13); semi-
consonant (İng.) (2)
yan()anlam connotation (İng.) (7, 10, 11, 12,
18, 19)
yan()katman adstratum (İng.) (11, 19)
yan()tümce subordinate clause (İng.) (2, 11,
19)
yan()ünsüz lateral (İng.) (2, 11, 19)
yanaltanlamlı cohyponyme (Fra.) (17)
yanaltanlamlılık cohyponymie (Fra.) (17)
yananlam connotation (Fra.) (9, 10, 11, 17, 19);
Konnotation (Alm.) (10, 11, 18, 19);
Nebenbedeutung (Alm.) (10, 11, 19)
yananlam dili semiotica connotativa (İta.) (8)
yananlamlayıcı connotatore (İta.) (8)
yanardağ volkan (T/e) (1)
yanardağ ağzı krater (T/e) (1)
yanardöner hercai (T/e) (1); şanjan (T/e) (1)
yanaşık agglutinative (İng.) (16)
yanaşık merkezli coordinate (İng.) (2)
yanaşık merkezli yapı coordinate
construction (İng.) (2)
yanaşık sıralam Parataxe (Alm.) (19); parataxe
(Fra.) (19); parataxis (İng.) (19)
yanaşlık iskele (T/e) (1); peron (T/e) (1)
yanaşma takarrüp (T/e) (1)
yanay profil (T/e) (1)
yandan görünüş profil (T/e) (1)
yandaş taraflı (T/e) (1); taraftar (T/e) (1)
yangeçiş baypas (bypass) (T/e) (1); bypass
(T/e) (1)
yangı iltihap (T/e) (1); ufunet (T/e) (1)
yangılanmak iltihaplanmak (T/e) (1)
yangılı iltihaplı (T/e) (1)
yangın söndürme örgütü itfaiye (T/e) (1)
yangın söndürümcü itfaiyeci (T/e) (1)
yangısız iltihapsız (T/e) (1)
Türkçe Terim ve Sözcükler TTS—Dilbilim
1. Derleme
yangısız şiş ödem (T/e) (1)
yanılgı error (İng.) (Y); hata (T/e) (1, Y)
yanılgı çözümlemesi error analysis (İng.) (Y)
yanılma hata (T/e) (1); mistake (İng.) (7)
yanılmazlık isabet (T/e) (1)
yanılsama galatıhis (T/e) (1); illusion (İng.) (2)
yanıltı galatıhis (T/e) (1)
yanıltıcı biçim phantom word (İng.) (2)
yanıltıcı eş asıllı false cognate (İng.) (2)
yanıltıcı eşdeş false cognate (İng.) (3)
yanıltmaca fallacy (İng.) (2); muamma (T/e) (1);
mugalata (T/e) (1)
yanıltmaç paradoks (T/e) (1)
yanına katmak teşrik etmek (T/e) (1)
yanında indinde (T/e) (1); maiyetinde (T/e) (1)
yanında (Yun. önek) para- (T/e) (1)
yanında bulunmak akompanye etmek (T/e)
(1)
yanında olmak lehine olmak (T/e) (1)
yanıt answer (İng.) (2, 11); Antwort (Alm.) (11,
19); cevap (T/e) (1, 11, Y); réponse (Fra.) (11,
19); responding (İng.) (12); response (İng.) (2,
4, 11, 19)
yanıt anahtarı answer key (İng.) (4)
yanıt geçerliği response validity (İng.) (4)
yanıt olarak cevaben (T/e) (1)
yanıtlamak cevap vermek (T/e) (1)
yanıtlandırmak cevaplandırmak (T/e) (1)
yanıtlanmamış omits (İng.) (4)
yanıtlayan respondent (İng.) (2)
yanıtsal cevabi (T/e) (1)
yankatman Adstrat (Alm.) (11, 19); Adstratum
(Alm.) (11)
yankı akis (T/e) (1); aksiseda (T/e) (1); eko (T/e)
(1)
yankı uyak rime en écho (Fra.) (8)
yankıbilim akustik (T/e) (1)
yankıdüzeni akustik (T/e) (1)
yankılanım akustik (T/e) (1)
yankılanmak aksetmek (T/e) (1)
yankılı ekolu (T/e) (1)
yankısız ekosuz (T/e) (1)
yankı-sözcük onomatopeic word (İng.) (16)
yanlı taraflı (T/e) (1)
yanlılık bias (İng.) (4)
yanlış error (İng.) (7); falso (T/e) (1); hata (T/e)
(1); mistake (İng.) (7, Y)
yanlış (söz) galat (T/e) (1)
yanlış anlama misapprehension (İng.) (12)
yanlış çözümlemesi error analysis (İng.) (2, 7)
yanlış davranış falso (T/e) (1); hata (T/e) (1)
yanlış değerlendirme error evaluation (İng.)
(7)
yanlış düzeltme error correction (İng.) (7)
yanlış kökenleme étymologie populaire (Fra.)
(11); folk etymology (İng.) (11);
Volksetymologie (Alm.) (11)
313
yanlış kökteş false cognate (İng.) (7)
yanlışlık falso (T/e) (1); hata (T/e) (1)
yanlışlıkla ezkaza (T/e) (1); kazaen (T/e) (1);
kazara (T/e) (1); sehven (T/e) (1)
yansı akis (T/e) (1); refleks (T/e) (1)
yansılama taklit (T/e) (1)
yansılamak taklit etmek (T/e) (1)
yansılayıcı mukâllit (T/e) (1); taklitçi (T/e) (1)
yansıma echoic word (İng.) (5, 13);
Lautmalerei (Alm.) (10, 11, 19);
onomatop(o)eia (İng.) (2, 5, 10, 11, 13, 19);
onomatope (T/e) (1); onomatopée (Fra.) (8, 10,
11, 17, 19); Onomatopoie (Alm.) (11, 19); savt-
ı taklidi (T/e) (11); Schallnachahmung (Alm.)
(10, 11, 19)
yansıma aktarmalı sözcük mimetic word
(İng.) (2)
yansıma kuramı bow-wow theory (İng.) (2)
yansıma soru echo question (İng.) (2)
yansıma ünlemi interjection onomatopéique
(Fra.) (9)
yansımak aksetmek (T/e) (1); inikâs etmek
(T/e) (1)
yansımalı sözcük echo word (İng.) (2);
imitative word (İng.) (2); onomatop(o)eia
(İng.) (7); onomatopeic word (İng.) (2)
yansıtıcı reflektör (T/e) (1)
yansıtımca paranoya (T/e) (1)
yansıtma reflection (İng.) (12)
yansıtmak aksettirmek (T/e) (1)
yansız bitaraf (T/e) (1); neuter (İng.) (2, 10, 11,
19); neutral (Alm.) (10); neutre (Fra.) (10, 11,
19); Neutrum (Alm.) (10, 11, 19); nötr (T/e) (1);
tarafsız (T/e) (1)
yansız eksen axe du neutre (Fra.) (9)
yansızlaşabilir karşıtlık neutralisable
opposition (İng.) (11, 19); neutralisierbare
Opposition (Alm.) (11, 19); opposition
neutralisable (Fra.) (8, 11, 19)
yansızlaşma centralisation (İng.) (2);
Neutralisation (Alm.) (10, 11); neutralisation
(Fra.) (10, 11, 17, 19); neutralisation (İng.) (2, 7,
10, 11, 13, 19); Neutralisierung (Alm.) (19)
yansızlaşmış centralized (İng.) (2)
yansızlaştırma nötralizasyon (T/e) (1)
yansızlaştırmak nötralize etmek (T/e) (1)
yansızlık bitaraflık (T/e) (1)
yantutar tarafgir (T/e) (1)
yantutucu tarafgir (T/e) (1)
yantümce clause (İng.) (8); Nebensatz (Alm.)
(11, 19); tabi cümle (T/e) (11); tali cümle (T/e)
(11)
yantümce bağlacı subordinating conjunction
(İng.) (7)
yanünsüz Lateral (Alm.) (11, 19); latérale (Fra.)
(8, 11, 19); Seitenlaut (Alm.) (11, 19)
yapan actor (İng.) (5); doer (İng.) (5); fail (T/e) (1)
2. Bölüm: Türkçeden Kaynak Dile

yapan özneli with subject as actor (İng.) (5)
yapay suni (T/e) (1)
yapay dil artificial language (İng.) (2, 7, 11, 19);
künstliche Sprache (Alm.) (11, 19); langue
artificielle (Fra.) (11, 17, 19)
yapay gösterge signe artificiel (Fra.) (17)
yapay konuşma speech synthesis (İng.) (2)
yapay zeka AI (İng.) (7); artificial intelligence
(İng.) (2, 7)
yapı bina (T/e) (1); bünye (T/e) (1); cüsse (T/e) (1);
form (İng.) (4); inşaat (T/e) (1); konstrüksiyon
(T/e) (1); maket (T/e) (1); pattern (İng.) (2);
structure (Fra.) (8, 10, 11, 17, 19); structure
(İng.) (2, 4, 7, 8, 10, 11, 12, 18, 19); Struktur
(Alm.) (10, 11, 18, 19); strüktür (T/e) (1); usage
(İng.) (7)
yapı ağacı tree(-)diagram(me) (İng.) (8)
yapı alanı şantiye (T/e) (1)
yapı alıştırması pattern drill (İng.) (2)
yapı işleri inşaat (T/e) (1)
yapı kurma inşaat (T/e) (1)
yapı kurucu inşaatçı (T/e) (1)
yapı odaklı form-focus (İng.) (7)
yapı sözcüğü form word (İng.) (2); structural
word (İng.) (2)
yapı()bilgisi morphology (İng.) (2, 19)
yapıbilgisi Morphologie (Alm.) (19);
morphologie (Fra.) (19)
yapıbilim morfoloji (T/e) (1); şekilbilgisi (T/e) (1)
yapıcı agent (İng.) (7)
yapıdüzen imar (T/e) (1)
yapılabilirlik fizibilite (T/e) (1)
yapılageliş teamül (T/e) (1)
yapılan işler icraat (T/e) (1)
yapılaştırma structuration (Fra.) (17)
yapılmak cereyan etmek (T/e) (1)
yapılmış mamul (T/e) (1)
yapım fabrikasyon (T/e) (1); imal (T/e) (1);
imalat (T/e) (1); inşaat (T/e) (1); mamulat (T/e)
(1); prodüksiyon (T/e) (1)
yapım eki affixe de formation (Fra.) (11, 19);
Bildungselement (Alm.) (11, 19); derivational
affix (İng.) (2, 11, 19); Formans (Alm.) (11, 19);
teşkil lahikası (T/e) (11)
yapımcı imalatçı (T/e) (1); prodüktör (T/e) (1)
yapımcılık imalatçılık (T/e) (1)
yapımevi imalathane (T/e) (1)
yapımlık imalathane (T/e) (1)
yapısal structural (Fra.) (8, 10, 11, 17, 19);
structural (İng.) (2, 8, 10, 11, 19); strukturell
(Alm.) (10, 11, 19); strüktürel (T/e) (1)
yapısal anlam structural meaning (İng.) (2)
yapısal belirsizlik structural ambiguity (İng.)
(2)
yapısal betimleme structural description
(İng.) (7)
yapısal boşluk slot (İng.) (2)
yapısal değişim SC (İng.) (2)
yapısal dilbilim linguistique structurale (Fra.)
(8, 11, 17, 19); structural linguistics (İng.) (2,
7, 8, 11, 13, 19); strukturelle Linguistik (Alm.)
(11, 19)
yapısal eşleştirme modeli structural
equating model(l)ing (İng.) (4)
yapısal izlence grammatical syllabus (İng.) (7);
structural syllabus (İng.) (3, 7, Y)
yapısal modelleme structural modelling (İng.)
(4)
yapısal sesbirim structural phoneme (İng.)
(13)
yapısal sesdizim structural phonology (İng.)
(13)
yapısal sözcük function word (İng.) (7);
grammatical word (İng.) (7)
yapısal tanımlama SD (İng.) (2); structural
description (İng.) (2)
yapısalcı structuralist (İng.) (10, 11, 19);
structuraliste (Fra.) (10, 11, 19); Strukturalist
(Alm.) (10, 11, 19); strüktüralist (T/e) (1)
yapısalcılık structuralism (İng.) (10, 11, 18, 19);
structuralisme (Fra.) (10, 11, 17, 19);
Strukturalismus (Alm.) (10, 11, 18, 19);
strüktüralizm (T/e) (1)
yapışma iltisak (T/e) (1)
yapıt eser (T/e) (1)
yapma artifisyel (T/e) (1); imal (T/e) (1); inşa (T/e)
(1)
yapma dil interlanguage (İng.) (2)
yapmacık tasannu (T/e) (1); zahiri (T/e) (1)
yapmak icra etmek (T/e) (1); ifa etmek (T/e) (1);
imal etmek (T/e) (1); inşa etmek (T/e) (1)
yaptıran causer (İng.) (5)
yaptırım müeyyide (T/e) (1); sanction (Fra.) (9,
11); sanction (İng.) (11); Sanktion (Alm.) (11)
yaptırımcıl exercitive (İng.) (12)
yaptırımsal etki perlocution (İng.) (16)
yaptırma gücü müeyyide (T/e) (1)
yara bandı plaster (T/e) (1)
yaradılış fıtrat (T/e) (1); hilkat (T/e) (1); mizaç
(T/e) (1); tıynet (T/e) (1)
yaradılıştan fıtri (T/e) (1)
yaralama cerh (T/e) (1)
yaralamak cerh etmek (T/e) (1)
yaralanmak isabet almak (T/e) (1)
yaramaz haşarı (T/e) (1)
yarar avantaj (T/e) (1); faide (T/e) (1); fayda (T/e)
(1, Y); istifade (T/e) (1); leh (T/e) (1); menfaat
(T/e) (1)
yarar yitirimi dezavantaj (T/e) (1)
yararcı pragmatist (T/e) (1)
yararcılık pragmatizm (T/e) (1)
yararlanan beneficiary (İng.) (5)
yararlanarak bilistifade (T/e) (1)
yararlanma intifa (T/e) (1)

314
Türkçe Terim ve Sözcükler TTS—Dilbilim
1. Derleme
yararlanmak faydalanmak (T/e) (1, Y); istifade
etmek (T/e) (1); müstefit olmak (T/e) (1)
yararlı faydalı (T/e) (1); müsmir (T/e) (1); nafi
(T/e) (1)
yararlık liyakat (T/e) (1)
yararlılık availability (İng.) (12)
yararsız faydasız (T/e) (1)
yararsızca beyhude (T/e) (1)
yaraşık liyakat (T/e) (1)
yaraşıksız liyakatsiz (T/e) (1)
yaraşır layık (T/e) (1); şayeste (T/e) (1)
yaraşırlık liyakat (T/e) (1)
yaratı kreasyon (T/e) (1)
yaratıcı kreatör (T/e) (1); mucit (T/e) (1)
yaratıcı oluşturma kuramı creative
construction hypothesis theory (İng.) (7)
yaratıcı oluşturum varsayımı creative
construction hypothesis (İng.) (3)
yaratıcı ve genel düşünce pensée créative et
globale (Fra.) (9)
yaratıcılık créativité (Fra.) (19); creativity (İng.)
(2, 19); Kreativität (Alm.) (19)
yaratık mahluk (T/e) (1)
yaratım kreasyon (T/e) (1)
yaratma icat (T/e) (1); kreasyon (T/e) (1)
yaratmak icat etmek (T/e) (1)
yardakçılar avane (T/e) (1)
yardeneyci laborant (T/e) (1)
yardım hayır (T/e) (1); himmet (T/e) (1); iane
(T/e) (1); medet (T/e) (1)
yardım dileme istiane (T/e) (1)
yardım dilemek istiane etmek (T/e) (1)
yardım ve yol göstericiliği ile sayesinde (T/e)
(1)
yardım yürütüm birliği konsorsiyum (T/e) (1)
yardımcı asistan (T/e) (1); muavin (T/e) (1);
muin (T/e) (1)
yardımcı vekil (T/e) (1); auxiliaire (Fra.) (8);
auxiliary verb (İng.) (7, 11, 19); fiil-i iane (T/e)
(11); Hilfsverbe (Alm.) (11, 19); verbal
auxiliary (İng.) (8); verbe auxiliaire (Fra.) (11,
19); yardımcı fiil (T/e) (11)
yardımcı dil auxiliary language (İng.) (7, 15)
yardımcı sözcük auxiliary (İng.) (2)
yardımeden Adjuvant (Alm.) (11); adjuvant
(Fra.) (11); helper (İng.) (11)
yardımına yetişme imdat (T/e) (1)
yardımıyla sayesinde (T/e) (1)
yardımlık iane (T/e) (1)
yardımsal sübvansiyonel (T/e) (1)
yardımsever hayırsever (T/e) (1)
yargı hüküm (T/e) (1); kaza (T/e) (1)
yargı belgesi ilam (T/e) (1)
yargı bildirisi ilam (T/e) (1)
yargı gücü adli kuvvet (T/e) (1)
yargı sonucu karar (T/e) (1)
yargıcı hakem (T/e) (1)
315
yargıcı kararıyla hükmen (T/e) (1)
yargıcılar kurulu hakem heyeti (T/e) (1); jüri
(T/e) (1)
yargıcılık hakemlik (T/e) (1)
yargıç hâkim (T/e) (1)
yargıçlık hâkimlik (T/e) (1)
yargıevi mahkeme (T/e) (1)
yargılama kaza (T/e) (1); muhakeme (T/e) (1)
yargılamak muhakeme etmek (T/e) (1)
yargılar ahkâm (T/e) (1)
yargılı mahkûm (T/e) (1)
yargılık mahkeme (T/e) (1)
yargısal kazai (T/e) (1); verdictive (İng.) (2)
Yargıtay‘a iletmek temyiz etmek (T/e) (1)
yarı hemi- (T/e) (1); semi- (T/e) (1)
yarı ikileme semi reduplication (İng.) (13)
yarı kapantılı affricate (İng.) (2, 7, 11, 19);
Affrikata (Alm.) (11, 19); affriquée (Fra.) (11,
19); mi-occlusive (Fra.) (11)
yarı ötümsüzleşme partial devoicing (İng.)
(13)
yarı ünlü glide (İng.) (2, 11, 19); Halbvokal
(Alm.) (11, 19); off glide (İng.) (2); semi vowel
(İng.) (13); Semivokal (Alm.) (11, 19); semi-
vowel (İng.) (2, 11, 19); semi-voyelle (Fra.) (8,
11, 19)
yarı ünlü başlangıcı on glide (İng.) (2)
yarı ünsüz semi consonant (İng.) (13); semi-
consonant (İng.) (2); semi-consonne (Fra.) (8);
syllabic consonant (İng.) (13)
yarı-dolaylı sınav semi-direct test (İng.) (4)
yarım (Lat. önek) semi- (T/e) (1)
yarım (Yun. önek) hemi- (T/e) (1)
yarım dize hémistiche (Fra.) (9)
yarım gün (çalışma) part taym (part time)
(T/e) (1)
yarım uyak assonance (Fra.) (19); assonance
(İng.) (19); Assonanz (Alm.) (19)
yarımdillilik semilingualism (İng.) (7)
yarıson dömifinal (T/e) (1)
yarış dışı bırakmak diskalifiye etmek (T/e) (1)
yarışbaşı şampiyon (T/e) (1)
yarışımcı atlet (T/e) (1)
yarışımcı yapılı atletik (T/e) (1)
yarışımcılık atletizm (T/e) (1)
yarışlık (buz vb.) pist (T/e) (1)
yarışma müsabaka (T/e) (1); rekabet (T/e) (1)
yarışma sınavı competition examination
(İng.) (4)
yarışmacı müsabık (T/e) (1)
yarışyolu parkur (T/e) (1)
yarı-ünlü semi vowel (İng.) (13)
yarı-ünsüz semi consonant (İng.) (13)
yarıya bölme yöntemi split half method (İng.)
(4)
yarıya bölümlü geçerlik split-half reliability
(İng.) (4)
2. Bölüm: Türkçeden Kaynak Dile
yarıya bölümlü katsayı split half coefficient
(İng.) (4)
yarıyıl sömestr (T/e) (1)
yarkurul komisyon (T/e) (1)
yarlıgama gufran (T/e) (1); mağfiret (T/e) (1)
yarlıgamak mağfiret etmek (T/e) (1)
yarman cerrah (T/e) (1); operatör (T/e) (1)
yas matem (T/e) (1)
yasa kanun (T/e) (1)
yasa dışı usulsüz (T/e) (1)
yasa koyucusu vazııkanun (T/e) (1)
yasaca nizami (T/e) (1)
yasadışı gayri kanuni (T/e) (1); illegal (T/e) (1);
kanunsuz (T/e) (1); keyfi (T/e) (1)
yasak memnu (T/e) (1)
yasak etmek menetmek (T/e) (1)
yasaklayıcı prohibitif (Fra.) (19); prohibitive
(Alm.) (19); prohibitive (İng.) (2, 19)
yasal kanuni (T/e) (1); legal (T/e) (1); meşru (T/e)
(1); nizami (T/e) (1); teşrii (T/e) (1)
yasalar dergisi düstur (T/e) (1)
yasalaşmak kanunlaşmak (T/e) (1)
yasalı meşru (T/e) (1)
yasasız keyfi (T/e) (1)
yasaya aykırı gayri meşru (T/e) (1)
yasaya uygun meşru (T/e) (1)
yaslanma istinat (T/e) (1)
yaslanmak istinat (T/e) (1)
yaslı matemli (T/e) (1)
yaş ve alan kuramı age and area theory
(İng.) (2)
yaşa! bravo (T/e) (1)
yaşadığı sürece kaydıhayat şartıyla (T/e) (1)
yaşam hayat (T/e) (1); ömür (T/e) (1)
yaşam boyu tutukluluk müebbet hapis
cezası (T/e) (1)
yaşam düzeyi hayat standardı (T/e) (1)
yaşam gücü hayatiyet (T/e) (1)
yaşama gücü hayatiyet (T/e) (1)
yaşamca kaydıhayat (T/e) (1)
yaşamöyküsü biyografi (T/e) (1); hal tercümesi
(T/e) (1); tercümeihal (T/e) (1)
yaşamsal hayati (T/e) (1); survival (İng.) (12)
yaşamsal dil survival language (İng.) (7)
yaşayabilirlik viyabilite (T/e) (1)
yaşayakalma survival (İng.) (16)
yaşayan dil langue vivante (Fra.) (11, 19);
lebende Sprache (Alm.) (11, 19); living
language (İng.) (2, 11, 19)
yaşıt akran (T/e) (1)
yaşıt kümesi peer group (İng.) (2)
yaşıtlar kümesi peer group (İng.) (15)
yaşlı ihtiyar (T/e) (1)
yaşlık rutubet (T/e) (1)
yaşlılaryurdu huzurevi (T/e) (1)
yatak rezerv (T/e) (1)
yataklık karyola (T/e) (1)
316
yatay ufki (T/e) (1)
yatay eksen chain (İng.) (2); syntagmatic axis
(İng.) (2)
yatay ilişkiler paradigmatic relations (İng.) (7)
yatılı leyli (T/e) (1)
yatır evliya (T/e) (1)
yatırga mevduat (T/e) (1)
yatırım envestisman (T/e) (1); investment (İng.)
(12); plasman (T/e) (1); tevdiat (T/e) (1)
yatırımcı mudi (T/e) (1)
yatırmak tevdi etmek (T/e) (1)
yatırmak (yerine) teslim etmek (T/e) (1)
yatırman mudi (T/e) (1)
yatısız nehari (T/e) (1)
yatışmak sakinleşmek (T/e) (1)
yatıştırıcı müsekkin (T/e) (1); sedatif (T/e) (1);
trankilizan (T/e) (1)
yatıştırma teskin (T/e) (1)
yatıştırmak teskin etmek (T/e) (1)
yatkınlık aptitude (İng.) (12); istidat (T/e) (1);
meleke (T/e) (1); mümarese (T/e) (1)
yavaş aheste (T/e) (1)
yavaş öğrenen under achiever (İng.) (4)
yavaş yavaş tedricen (T/e) (1)
yavaşça hafifçe (T/e) (1)
yavaşlama ralenti (Fra.) (9)
yavru dil daughter language (İng.) (2)
yay kavis (T/e) (1)
yaya kaldırımı trotuar (T/e) (1)
yayaç (radyo istasyonu için) istasyon (T/e) (1)
yayan naşir (T/e) (1)
yayçizer pergel (T/e) (1)
yaygın müteammim (T/e) (1); şamil (T/e) (1)
yaygın okuma extensive reading (İng.) (7, 12)
yaygın söylenişli ünlü spread vowel (İng.) (2)
yaygın söylenti tevatür (T/e) (1)
yaygın yanlış galatımeşhur (T/e) (1)
yaygınlık range (İng.) (12)
yayıcı difüzör (T/e) (1)
yayılgan popüler (T/e) (1)
yayılgı tayf (T/e) (1)
yayılgıölçer spektroskop (T/e) (1)
yayılım ekspansiyon (T/e) (1); Erweiterung
(Alm.) (11, 19); Expansion (Alm.) (11, 19);
expansion (Fra.) (11, 19); expansion (İng.) (2,
11, 19)
yayılımcı ekspansiyonist (T/e) (1); emperyalist
(T/e) (1)
yayılımcılık ekspansiyonizm (T/e) (1);
emperyalizm (T/e) (1)
yayılma istila (T/e) (1); şüyu (T/e) (1); taammüm
(T/e) (1); teşmil (T/e) (1)
yayılmak aksetmek (T/e) (1); intişar etmek
(T/e) (1); istila etmek (T/e) (1); şayi olmak (T/e)
(1); şüyu bulmak (T/e) (1)
yayılmak. ayyuka çıkmak (T/e) (1)
yayım difüzyon (T/e) (1); neşir (T/e) (1); neşriyat
Türkçe Terim ve Sözcükler TTS—Dilbilim
1. Derleme

(T/e) (1) yazı makinesi daktilo (T/e) (1)

yayım (radyo emisyon (T/e) (1) yazı öncesi dönem preliteracy (İng.) (2)
yayımcı editör (T/e) (1); naşir (T/e) (1) yazı taslağı müsvedde (T/e) (1)
yayımcılık editörlük (T/e) (1) yazıbilim grafoloji (T/e) (1); graphemics (İng.)
yayımlamak neşretmek (T/e) (1) (2)
yayımlanan münteşir (T/e) (1) yazıbirim Graphem (Alm.) (19); graphème (Fra.)
yayımlanmak intişar etmek (T/e) (1); (9, 17, 19)
neşredilmek (T/e) (1) yazıbirimlik graph (İng.) (2)
yayımlayan naşir (T/e) (1) yazıboya mürekkep (T/e) (1)
yayın yoluyla neşcen (T/e) (1) yazıdüzen redaksiyon (T/e) (1)
yayındüzen redaksiyon (T/e) (1) yazıdüzenci redaktör (T/e) (1)
yayındüzenci redaktör (T/e) (1) yazıdüzencilik redaktörlük (T/e) (1)
yayındüzencilik redaktörlük (T/e) (1) yazık günah (T/e) (1); heyhat (T/e) (1); vebal (T/e)
yayma teşmil (T/e) (1) (1)
yaymaca propaganda (T/e) (1) yazıklanma teessüf (T/e) (1)
yaymak neşretmek (T/e) (1); teşmil etmek (T/e) yazıklar olsun teessüf ederim (T/e) (1)
(1) yazıklı günahkâr (T/e) (1)
yayman propagandist (T/e) (1) yazılı mukayyet (T/e) (1); tahriri (T/e) (1)
yayvan ünlü broad vowel (İng.) (2) yazılı (türe) pozitif (T/e) (1)
yayvanlaşma lip spreading (İng.) (2) yazılı antlaşma ahitname (T/e) (1)
yazaç Buchstabe (Alm.) (19); harf (T/e) (1); letter yazılı dil langue écrite (Fra.) (17)
(İng.) (19); lettre (Fra.) (8, 19) yazılı olarak tahriren (T/e) (1)
yazaç çevirisi translit(t)ération (Fra.) (19); yazılı sınav essay test (İng.) (4)
Transliteration (Alm.) (19); transliteration yazılı tartışma polemik (T/e) (1)
(İng.) (19) yazılım software (İng.) (2, 7)
yazama composition (İng.) (2) yazılış istinsah (T/e) (1)
yazan scripteur (Fra.) (9) yazılmak kaydolmak (T/e) (1)
yazanak rapor (T/e) (1) yazım dictation (İng.) (4); dikte (T/e) (1); imla
yazanakçı raportör (T/e) (1) (T/e) (1, 11, Y); orthographe (Fra.) (10, 11, 17,
yazar auteur (Fra.) (9); edip (T/e) (1); muharrir 19); Orthographie (Alm.) (10, 11, 19);
(T/e) (1); müellif (T/e) (1) orthography (İng.) (2); orthography (İng.) (10,
yazar dili bilgisi grammetrics (İng.) (2) 11, 13, 19); Rechtschreibung (Alm.) (10, 11,
yazarlık muharrirlik (T/e) (1) 19); spelling (İng.) (2, 10, 11, 13, 19)
yazbirim grapheme (İng.) (2, 7, 19) yazım dizgesi signary (İng.) (2)
yazdırım dikte (T/e) (1) yazım kök graphic substance (İng.) (2)
yazdırma dikte (T/e) (1) yazıma dayalı söyleyiş spelling
yazgı baht (T/e) (1); kader (T/e) (1); mukadderat pronunciation (İng.) (2)
(T/e) (1); takdir (T/e) (1) yazımbilim phonemics (İng.) (13)
yazgı payı nasip (T/e) (1) yazımsal sesdizimi phonemics (İng.) (13)
yazgıcılık kadercilik (T/e) (1) yazımsal sözcük orthographic word (İng.) (2)
yazı baht (T/e) (1); écriture (Fra.) (8, 10, 11, 17, yazın edebiyat (T/e) (1, Y); literatür (T/e) (1, Y)
19); hat (T/e) (1, 11); makale (T/e) (1, Y); yazın biçim learned word (İng.) (2)
orthography (İng.) (7); Schrift (Alm.) (10, 11, yazın dili edeb-i lisan (T/e) (11); langue
19); script (İng.) (2, 10, 11, 19); tahrirat (T/e) (1); littéraire (Fra.) (11, 19); literary language
writing (İng.) (2, 7, 8, 10, 11, 13, 19) (İng.) (2, 11, 19); Literatursprache (Alm.) (11,
yazı bilgisi grammatology (İng.) (2); 19)
graphetics (İng.) (2); graphics (İng.) (2); yazın eleştirisi critique littéraire (Fra.) (9)
graphonomy (İng.) (2) yazın işlevi fonction poétique (Fra.) (19);
yazı dili geschriebene Sprache (Alm.) (11, 19); poetic function (İng.) (19); poetische Funktion
(Alm.) (19)
langue écrite (Fra.) (11, 17, 19);
Schriftsprache (Alm.) (11, 19); written yazın öğretimi literature teaching (İng.) (7)
language (İng.) (11, 19) yazın taraması review of literature (İng.) (Y)
yazı dizgesi writing system (İng.) (7) yazın toplumbilimi sociologie de la
littérature (Fra.) (9)
yazı ile tahriren (T/e) (1)
yazınbiçimsel morphographemics (İng.) (2)
yazı ile ilgili sapma écart graphologique (Fra.)
(9) yazınbilim poetics (İng.) (2, 19); Poetik (Alm.)
yazı işleri tahrirat (T/e) (1) (19); poétique (Fra.) (8, 19)

317
2. Bölüm: Türkçeden Kaynak Dile

yazıncak daktilo (T/e) (1) şiddet (T/e) (1, 11); Tonstärke (Alm.) (11, 19)
yazıncakçı (Yazı makinesiyle yazan) daktilo yeğinlik vurgusu intensity accent (İng.) (2)
(T/e) (1) yeğleme tercih (T/e) (1)
yazıncı edebiyatçı (T/e) (1) yeğlemek tercih etmek (T/e) (1)
yazınlık (―bir konuyla ilgili kaynakların yeğni hafif (T/e) (1)
tümü‖ anlamında) literatür (T/e) (1) yeğnice hafifçe (T/e) (1)
yazınsal edebi (T/e) (1) yeğnil hafif (T/e) (1)
yazınsal dil langue littéraire (Fra.) (17) yeğnilce hafifçe (T/e) (1)
yazınsal göstergebilim sémiotique littéraire yeğnilik hafiflik (T/e) (1)
(Fra.) (9)
yeğnilleştirici hafifletici (T/e) (1)
yazınsal işlev fonction poétique (Fra.) (8, 11, yeğnillik hafiflik (T/e) (1)
17, 19); poetic function (İng.) (2, 11, 19);
yel yepelek pürtelaş (T/e) (1)
poetische Funktion (Alm.) (11, 19); sanat yele vermek heba etmek (T/e) (1)
işlevi (T/s) (17) yelek jile (T/e) (1)
yazınsal tarih histoire littéraire (Fra.) (9) yelkenli kotra (T/e) (1)
yazısal değişke Allograph (Alm.) (19); yeltek hercai (T/e) (1)
allograph (İng.) (19); allographe (Fra.) (19); yeltenmek teşebbüs etmek (T/e) (1)
Graphemvariante (Alm.) (19) yelvuran vantilatör (T/e) (1)
yazısıvı mürekkep (T/e) (1) yemece irtişa (T/e) (1)
yazışma haberleşme (T/e) (1); muhabere (T/e) yemek taam (T/e) (1)
(1)
yemek borusu boşluğu esophageal cavity
yazışmak muhabere etmek (T/e) (1) (İng.) (2)
yazıt kitabe (T/e) (1) yemek çizelgesi menü (T/e) (1)
yazıt inceleme epigrahy (İng.) (2) yemek odası salamanje (T/e) (1)
yazıtbilim epigrafi (T/e) (1) yemekli kır gezisi piknik (T/e) (1)
yazıya geçirme istinsah (T/e) (1) yemekyeri yemekhane (T/e) (1)
yazıya geçirmek dercetmek (T/e) (1); zapt yengi galebe (T/e) (1); muzafferiyet (T/e) (1)
etmek (T/e) (1) yengin galip (T/e) (1)
yazlık sayfiye (T/e) (1) yenginlik galibiyet (T/e) (1)
yazma composition (İng.) (7); kayıt (T/e) (1); yeni modern (T/e) (1)
nüsha (T/e) (1); tahrir (T/e) (1); writing (İng.) (2) yeni (Yun. önek) neo- (T/e) (1)
yazma (kitap) telif (T/e) (1) yeni başlayan müptedi (T/e) (1); true beginner
yazma becerisi calligraphy (İng.) (2) (İng.) (7)
yazma çekme istinsah (T/e) (1) yeni bilgi new information (İng.) (5, 13)
yazma çekmek istinsah etmek (T/e) (1) yeni kurum reconstruction (İng.) (2)
yazma öğretimi teaching writing (İng.) (7) yeni özneleme assigning new subject (İng.)
yazma sınavı composition test (İng.) (4); (5)
writing test (İng.) (4) yeni sözcük neologism (İng.) (2, 11, 19);
yazma yitimi agrafi (T/e) (1); agraphia (İng.) (7) néologisme (Fra.) (11, 19); Neologismus (Alm.)
yazmaca müstensih (T/e) (1) (11, 19); Neubildung (Alm.) (11, 19)
yazmak dercetmek (T/e) (1); kaydetmek (T/e) Yeni Türk Alfabesi Turkish alphabet (İng.) (13)
(1) yeni yapım sözcük coined word (İng.) (2);
yazmak (kitap) telif etmek (T/e) (1) paraplasm (İng.) (2)
yazman kâtip (T/e) (1); sekreter (T/e) (1) Yeni Yazım Kılavuzu spelling book (İng.) (13)
yazmanlık katiplik (T/e) (1); sekreterlik (T/e) (1) yeniden re- (T/e) (1)
yedek ihtiyat (T/e) (1) yeniden istek re-run (İng.) (12)
yedek oyuncu dublör (T/e) (1) yeniden oluşturum reconstruction (Fra.) (19);
yedek teker stepne (T/e) (1) reconstruction (İng.) (19); Rekonstruktion
yedek ussal sığa reserve capacity (İng.) (12) (Alm.) (19)
yedirip içirme iaşe (T/e) (1) yeniden saygınlaştırma rehabilitasyon (T/e)
yedirmelik rüşvet (T/e) (1) (1)
yeğ ehven (T/e) (1); evla (T/e) (1) yeniden sınama yöntemi retesting method
yeğ (tutulan) müreccah (T/e) (1) (İng.) (4)
yeğ tutmak ihtiyar etmek (T/e) (1) yeniden sözcükleşme relexification (İng.) (2,
yeğinik Intensität (Alm.) (11, 19) 15)
yeğinlik intensité (Fra.) (11, 19); intensity (İng.) yeniden yazım réécriture (Fra.) (10, 11);
(2, 11, 19); Stimmverstärkung (Alm.) (11, 19); rewriting (İng.) (8)

318
Türkçe Terim ve Sözcükler TTS—Dilbilim
1. Derleme
yeniden yazım kuralları Produktionsregeln
(Alm.) (11, 19); règles de réécriture (Fra.) (11,
19); rewrite rules (İng.) (2); rewriting rules
(İng.) (11, 19)
yenidendoğuş rönesans (T/e) (1)
yenidilbilgici(ler) neogrammarian(s) (İng.) (2,
11, 19)
yenidilbilgiciler Junggrammatiker (Alm.) (11,
19); néogrammairiens (Fra.) (11, 19)
yenik mağlup (T/e) (1)
yenileme tecdit (T/e) (1)
yenileme seçimi kısmi seçim (T/e) (1)
yenilemek tecdit etmek (T/e) (1)
yenilenme innovation (İng.) (2)
yenileşme modernleşme (T/e) (1)
yenileşmek modernleşmek (T/e) (1)
yenilgi mağlubiyet (T/e) (1)
yenilik innovation (İng.) (2); orijinalite (T/e) (1);
teceddüt (T/e) (1)
yenilikçi teceddütperver (T/e) (1)
yenilmemiş namağlup (T/e) (1)
yenilmeyen namağlup (T/e) (1)
yenilmez namağlup (T/e) (1)
Yeni-Saussure‘cü dilbilimi glossematics (İng.)
(2)
yenişememek berabere kalmak (T/e) (1)
yenitüreti neolojizm (T/e) (1)
yenitüretim neolojizm (T/e) (1)
yeniyapım neologism (İng.) (7)
yenmek mağlup etmek (T/e) (1)
yer istasyon (T/e) (1); kadro (T/e) (1); location
(İng.) (2); lokal (T/e) (1); mekân (T/e) (1); mevki
(T/e) (1); mevzi (T/e) (1); Position (Alm.) (18);
position (İng.) (18)
yer adları bilgisi toponomy (İng.) (2)
yer adları bilimi Toponymie (Alm.) (19);
toponymie (Fra.) (19); toponymy (İng.) (19)
yer ayırtımı rezervasyon (T/e) (1)
yer belirteci Adverb des Ortes (Alm.) (11, 19);
adverb of place (İng.) (11, 19); adverbe de
lieu (Fra.) (8, 11, 19); Lokaladverb (Alm.) (11,
19); mekân zarfı (T/e) (11); Ortsadverb (Alm.)
(11, 19)
yer değişme metathesis (İng.) (13)
yer değiştirme permutation (İng.) (2)
yer değiştirmek intikal etmek (T/e) (1)
yer etme fossilisation (İng.) (12)
yer tutan biçimlik replacive morph (İng.) (2)
yer yer mevzii (T/e) (1)
yer yurt memleket (T/e) (1)
yeraltı tahtelarz (T/e) (1)
yerbetim topografya (T/e) (1)
yerbetimci topografyacı (T/e) (1)
yerbetimsel topografik (T/e) (1)
yerbilim jeoloji (T/e) (1)
yerbilimci jeolog (T/e) (1)
yerbilimsel jeolojik (T/e) (1)
319
yerbölüm parsel (T/e) (1)
yerbölümlemek parsellemek (T/e) (1)
yercil geographical (İng.) (2)
yercil dilbilim area linguistics (İng.) (2);
geographical linguistics (İng.) (2)
yercil sınıflama areal classification (İng.) (2);
geographical classification (İng.) (2)
yercil tipler areal types (İng.) (2)
yerdeş hemşeri (T/e) (1)
yerdeş kesit séquence isotope (Fra.) (9)
yerdeşlik Isotopie (Alm.) (10, 11, 19); isotopie
(Fra.) (10, 11, 17, 19); isotopy (İng.) (10, 11, 19)
yerdüzler greyder (T/e) (1)
yerel lokal (T/e) (1); mevzii (T/e) (1)
yerel bağımsızlık local independence (İng.) (4)
yerel dil kullanımına dayalı sapma écart de
dialecte (Fra.) (9)
yerellehçe patois (İng.) (2)
yerelleştirmek lokalize etmek (T/e) (1)
yerel-ölçünlü koine (İng.) (15)
yergi hiciv (T/e) (1); hicviye (T/e) (1); satir (T/e) (1)
yergilik pamphlet (Fra.) (9)
yergisel satirik (T/e) (1)
yerinde haklı (T/e) (1); isabetli (T/e) (1);
mesabesinde (T/e) (1)
yerinde görmek tensip etmek (T/e) (1)
yerindelik appropriateness (İng.) (7); isabet
(T/e) (1)
yerine alegori (T/e) (1, 11); Allegorie (Alm.) (11,
19); allégorie (Fra.) (9, 11, 19); allegory (İng.)
(11, 19); an Stelle von (Alm.) (18); in lieu of
(İng.) (18); istiare-i temsiliye (T/e) (11)
yerine (Lat. önek) vice- (T/e) (1); vis- (T/e) (1)
yerine (Yun. önek) pro- (T/e) (1)
yerine bakan vekil (T/e) (1)
yerine bakarlık vekâlet (T/e) (1)
yerine geçme ikame (T/e) (1); substitution
(İng.) (12)
yerine getirme eda (T/e) (1); ifa (T/e) (1); infaz
(T/e) (1)
yerine getirmek eda etmek (T/e) (1); icra
etmek (T/e) (1); ifa etmek (T/e) (1)
yerine koyma ikame (T/e) (1)
yerine koyma testi commutation test (İng.) (2)
yerinel alegorik (T/e) (1)
yerini doldurma telafi (T/e) (1)
yerini doldurmak telafi etmek (T/e) (1)
yerinme esef (T/e) (1); nedamet (T/e) (1)
yerinmek hayıflanmak (T/e) (1)
yerlemleme situationnalité (Fra.) (9)
yerleşiklik durumu essive (İng.) (2)
yerleşim Einbettung (Alm.) (19); emboîtement
(Fra.) (19); nesting (İng.) (19)
yerleşim alanı kampus (T/e) (1)
yerleşke kampus (T/e) (1)
yerleşme Einbettung (Alm.) (11, 19);
embedding (İng.) (19); emboîtement (Fra.) (11);
2. Bölüm: Türkçeden Kaynak Dile

enchâssement (Fra.) (19); iskân (T/e) (1); yetingen kanaatkâr (T/e) (1)
nesting (İng.) (2, 11); teessüs (T/e) (1) yetinmek iktifa etmek (T/e) (1)
yerleşmek ikamet etmek (T/e) (1); teessüs yetişici entern (T/e) (1)
etmek (T/e) (1) yetişicilik enternlik (T/e) (1)
yerleştirme Einbettung (Alm.) (11); embedding yetişim formasyon (T/e) (1); staj (T/e) (1)
(İng.) (11); enchâssement (Fra.) (9, 11); iskân yetişin! imdat (T/e) (1)
(T/e) (1); placement (İng.) (4) yetişkin bilimi androgogy (İng.) (14)
yerleştirme sınavı placement test (İng.) (4, 7) yetişkin dili adult language (İng.) (2)
yerli otokton (T/e) (1) yetişkin eğitimi adult education (İng.) (7, 14)
yerli dil first language (İng.) (2); vernacular yetişkin odaklı adultomorphic (İng.) (2)
(İng.) (15) yetişme neşvünema (T/e) (1)
yerli dilleri indigeneous languages (İng.) (2) yetişmen stajyer (T/e) (1)
yerli iletişim dili contact vernacular (İng.) (2) yetişmenlik stajyerlik (T/e) (1)
yerli sözcük native word (İng.) (2) yetişmiş kalifiye (T/e) (1)
yerlik locative (İng.) (2) yetiştirici mürebbi (T/e) (1)
yerlik (taşıtlarda) mevki (T/e) (1) yetiştirme talim (T/e) (1)
yerlileştirme étymologie populaire (Fra.) (19); yetke otorite (T/e) (1); sulta (T/e) (1)
folk etymology (İng.) (2, 19); loan shift (İng.) yetki mezuniyet (T/e) (1); salahiyet (T/e) (1)
(2); nativisation (nativization) (İng.) (3); yetki belgesi diploma (T/e) (1); şahadetname
purification (İng.) (16); Volksetymologie (Alm.) (T/e) (1)
(19) yetkideş vekil (T/e) (1)
yerme zem (T/e) (1) yetkideş olarak vekâleten (T/e) (1)
yermek zemmetmek (T/e) (1) yetkideşlik vekâlet (T/e) (1)
yermeli pejoratif (T/e) (1) yetkideşlik belgesi vekâletname (T/e) (1)
yersarsıntısı zelzele (T/e) (1) yetkideşlik vermek vekâlet vermek (T/e) (1)
yersiz fazla (T/e) (1); fuzuli (T/e) (1); isabetsiz yetkili mezun (T/e) (1); otorite (T/e) (1); otoriter
(T/e) (1) (T/e) (1); salahiyetli (T/e) (1); salahiyettar (T/e)
yersiz yurtsuz garip (T/e) (1) (1)
yerucu kutup (T/e) (1) yetkili kişi otorite (T/e) (1)
yeryağı petrol (T/e) (1) yetkin kâmil (T/e) (1); mükemmel (T/e) (1)
yeryazım kadastro (T/e) (1) yetkin olarak mükemmelen (T/e) (1)
yeryuvarlağı dünya (T/e) (1) yetkinci perfeksiyonist (T/e) (1)
yeşillik sebze (T/e) (1) yetkincilik perfeksiyonizm (T/e) (1)
yetenek aptitude (İng.) (2, 4); cevher (T/e) (1); yetkinleşmek tekemmül etmek (T/e) (1)
dirayet (T/e) (1); iktidar (T/e) (1); istidat (T/e) (1); yetmek kâfi gelmek (T/e) (1); kifayet etmek
kabiliyet (T/e) (1) (T/e) (1)
yetenek kazanmamış acemi (T/e) (1) yığılışma izdiham (T/e) (1)
yetenek sınavı aptitude test (İng.) (4, 7) yığılma bunching (İng.) (4)
yetenekli kabiliyetli (T/e) (1) yığım blokaj (T/e) (1); stok (T/e) (1)
yeteneksiz kabiliyetsiz (T/e) (1) yığımcı stokçu (T/e) (1)
yeteneksizlik aciz (T/e) (1); iktidarsızlık (T/e) (1); yığımcılık stokçuluk (T/e) (1)
kabiliyetsizlik (T/e) (1) yığımlama stokaj (T/e) (1)
yeter kâfi (T/e) (1) yığımlamak stok etmek (T/e) (1)
yeter! imdat (T/e) (1) yığımlık ardiye (T/e) (1)
yeterli kâfi (T/e) (1); kifayetli (T/e) (1) yığın grup (T/e) (1); kitle (T/e) (1); kütle (T/e) (1)
yeterlik adequacy (İng.) (2); ehliyet (T/e) (1); yığın (düzgün) istif (T/e) (1)
kifayet (T/e) (1); mastery (İng.) (4); proficiency yığışma izdiham (T/e) (1); temerküz (T/e) (1)
(İng.) (4, 7) yığma istif (T/e) (1)
yeterlik belgesi ehliyet (T/e) (1); ehliyetname yığmak cem etmek (T/e) (1); depo etmek (T/e)
(T/e) (1); referans (T/e) (1) (1); istif etmek (T/e) (1)
yeterlik ölçütü proficiency scale (İng.) (4) yıkama banyo (T/e) (1)
yeterlik sınavı power test (İng.) (4); yıkamak banyo yapmak (T/e) (1)
proficiency test (İng.) (4, 7) yıkanma banyo (T/e) (1)
yetersayı nisap (T/e) (1) yıkanmak banyo yapmak (T/e) (1)
yetersiz kifayetsiz (T/e) (1); zayıf (T/e) (1) yıkıcı tahripkâr (T/e) (1)
yeti langue (İng.) (7); meleke (T/e) (1) yıkık harap (T/e) (1); viran (T/e) (1)
yeti (edinç) competence (İng.) (2) yıkılgı hasar (T/e) (1)

320
Türkçe Terim ve Sözcükler TTS—Dilbilim
1. Derleme

yıkılma izmihlal (T/e) (1) (Fra.) (9)

yıkılmak viran olmak (T/e) (1) yinelemeli (söylem bakımından) yapı
yıkım afet (T/e) (1); mahv (T/e) (1); tahribat (T/e) répétitif (Fra.) (9)
(1) yinelemeli çoğul generous plural (İng.) (2)
yıkıntı enkaz (T/e) (1); virane (T/e) (1) yinelemeli görünüş iterative aspect (İng.) (2)
yıkıntılar tahribat (T/e) (1) yinelemeli olarak mükerreren (T/e) (1)
yıkkın harap (T/e) (1) yinelemesel itératif (Fra.) (19); iterativ (Alm.)
yıkma tahrip (T/e) (1) (19); iterative (İng.) (19)
yıkmak mahvetmek (T/e) (1); tahrip etmek yinelemeyle mükerreren (T/e) (1)
(T/e) (1) yinelenen oluş procès répétitif (Fra.) (9)
yıl sene (T/e) (1) yinelenme tekerrür (T/e) (1)
yıldırı terör (T/e) (1) yinelenmek tekerrür etmek (T/e) (1);
yıldırımlık paratoner (T/e) (1); siperisaika (T/e) tekrarlanmak (T/e) (1)
(1) yinelenmeli récursif (Fra.) (8)
yıldırımsavar paratoner (T/e) (1); siperisaika yinelenmiş mükerrer (T/e) (1)
(T/e) (1)
yineleyici alıştırma repetition drill (İng.) (7)
yıldırma tedhiş (T/e) (1); terör (T/e) (1)
yitik kayıp (T/e) (1); telefat (T/e) (1); zayi (T/e) (1);
yıldırman tedhişçi (T/e) (1) zayiat (T/e) (1)
yıldız asterisk (T/e) (1); star (T/e) (1); şans (T/e) yitikler zayiat (T/e) (1)
(1)
yitiklik gıyap (T/e) (1)
yıldız işareti asterisk (İng.) (2)
yitim loss (İng.) (2)
yıldız işaretli biçim starred form (İng.) (2)
yitirim dezavantaj (T/e) (1)
yıldızbilimci müneccim (T/e) (1)
yitirmek kaybetmek (T/e) (1); zayi etmek (T/e)
yıldızbilimcilik müneccimlik (T/e) (1)
(1)
yıldızı parlak şanslı (T/e) (1)
yitmek kaybolmak (T/e) (1)
yıldızıkara şanssız (T/e) (1) yiyecek erzak (T/e) (1); gıda (T/e) (1); nevale
yıldönümü senei devriye (T/e) (1) (T/e) (1)
yılgı terör (T/e) (1) yiyesi iştah (T/e) (1)
yıllık almanak (T/e) (1) yiyici mürtekip (T/e) (1)
yıpratmak telef etmek (T/e) (1) yiyicilik irtikâp (T/e) (1)
yırtık pırtık pejmürde (T/e) (1) yiyim kuşam levazım (T/e) (1)
yiğit kahraman (T/e) (1); mert (T/e) (1) yoğruk plastik (T/e) (1)
yiğitçe mertçe (T/e) (1) yoğrumsal plastik (T/e) (1)
yiğitlik mertlik (T/e) (1); mürüvvet (T/e) (1); yoğun compact (Fra.) (8, 11, 17, 19); compact
şecaat (T/e) (1) (İng.) (2, 11, 19); kesif (T/e) (1); kompakt (Alm.)
yin vücut (T/e) (1) (11, 19); konsantre (T/e) (1)
yinbilim anatomi (T/e) (1) yoğun dil öğretim kursu intensive language
yine ana- (T/e) (1); keza (T/e) (1) course (İng.) (3)
yine tekrar (T/e) (1); Anapher (Alm.) (11) yoğun okuma intensive reading (İng.) (7, 12)
yine (Lat. önek) re- (T/e) (1) yoğun teker CD (İng.) (Y); compact disc (İng.)
yine o aynı (T/e) (1) (Y)
yine olmak tekerrür etmek (T/e) (1) yoğunlaç kondansatör (T/e) (1)
yinelem anaphora (İng.) (11, 19); anaphore yoğunlaşma konsantrasyon (T/e) (1, Y);
(Fra.) (11, 19); répétition (Fra.) (9) tekâsüf (T/e) (1)
yineleme Anapher (Alm.) (19); recurrence (İng.) yoğunlaşmak (bir şey üzerinde) konsantre
(2); reiteration (İng.) (2); repetition (İng.) (12); olmak (T/e) (1)
repetitive (İng.) (13); tekrar (T/e) (1, Y) yoğunlaşmış konsantre (T/e) (1); mütekâsif
yineleme öğrenim yetisi rote memorization (T/e) (1)
ability (İng.) (4) yoğunlaştırıcı kondansatör (T/e) (1)
yineleme-ezberleme mimicry-memorisation yoğunlaştırılmış konsantre (T/e) (1)
(İng.) (12) yoğunlaştırma teksif (T/e) (1)
yinelemek tekrar etmek (T/e) (1, Y); yoğunlaştırmak teksif etmek (T/e) (1)
tekrarlamak (T/e) (1) yoğunluk kesafet (T/e) (1); kıvam (T/e) (1)
yinelemeli mükerrer (T/e) (1); récursif (Fra.) (11, yoğunluk vurgusu stress accent (İng.) (2)
19); recursive (İng.) (2, 11, 19); rekursiv (Alm.) yoğunlukölçer areometre (T/e) (1)
(11, 19); repetitive (İng.) (2) yoğuşturucu kondansör (T/e) (1)
yinelemeli (eylem bakımından) yapı itératif yok edilme zeval (T/e) (1)

321
2. Bölüm: Türkçeden Kaynak Dile

yok etme imha (T/e) (1); izale (T/e) (1) yoluyla tarikiyle (T/e) (1)
yok etmek ekarte etmek (T/e) (1); imha etmek yol-yordam yetisi strategic competence (İng.)
(T/e) (1); izale etmek (T/e) (1); mahvetmek (T/e) (4, 7)
(1); telef etmek (T/e) (1) yontar rende (T/e) (1)
yok gebelik testi) negatif (T/e) (1) yontarlamak rendelemek (T/e) (1)
yok olma mahv (T/e) (1); zeval (T/e) (1) yontu heykel (T/e) (1)
yok olmak telef olmak (T/e) (1); zail olmak (T/e) yontucu heykeltıraş (T/e) (1)
(1) yordam technique (İng.) (16, Y)
YO-katı CV-tier (İng.) (13) yorgun argın bitap (T/e) (1)
yokken gıyabında (T/e) (1); gıyabi (T/e) (1) yorgunluk zahmet (T/e) (1)
yoklama muayene (T/e) (1); test (İng.) (1) yorma (düş) tabir (T/e) (1)
yokluğunda gıyaben (T/e) (1) yormak (düş) tabir etmek (T/e) (1)
yokluk gaybubet (T/e) (1); gıyap (T/e) (1) yorucu külfetli (T/e) (1); zahmetli (T/e) (1)
yokluk durumu abessif (Fra.) (11, 19); Abessiv yorum comment (İng.) (12, 19); commentaire
(Alm.) (11, 19); abessive (İng.) (2, 11, 19) (Fra.) (19); gloss (İng.) (2); Interpretation (Alm.)
yoksama default (İng.) (2) (11); interpretation (İng.) (2, 11);
yoksul fakir (T/e) (1); fukara (T/e) (1); sefil (T/e) interprétation (Fra.) (11); Kommentar (Alm.)
(1) (19); Rhema (Alm.) (19); rheme (İng.) (12, 19);
yoksulluk fukaralık (T/e) (1); ihtiyaç (T/e) (1); rhème (Fra.) (19); tahlil (T/e) (1); tefsir (T/e) (1)
sefalet (T/e) (1); zaruret (T/e) (1) yorumbilgisi herméneutique (Fra.) (9)
yoksun mahrum (T/e) (1) yorumbilim hermeneutic (İng.) (2)
yoksunluk deprivation (İng.) (15); hüsran (T/e) yorumlama Interpretation (Alm.) (19);
(1); mahrumiyet (T/e) (1) interpretation (İng.) (7, 19); interprétation
yoksunluk eki privative affix (İng.) (2) (Fra.) (19); tefsir (T/e) (1)
yokuş rampa (T/e) (1) yorumlama işi Interpretant (Morris’te) (Alm.)
yol defa (T/e) (1); hat (T/e) (1); kanal (T/e) (1); (18)
kere (T/e) (1); minval (T/e) (1); nizam (T/e) (1); yorumlamak tahlil etmek (T/e) (1); tefsir
prosedür (T/e) (1); sistem (T/e) (1); suret (T/e) etmek (T/e) (1)
(1); tarik (T/e) (1); tarz (T/e) (1); tertip (T/e) (1); yorumlanabilir interpretable (İng.) (11, 19);
usul (T/e) (1) interprétable (Fra.) (11, 19); interpretierbar
yol açan müsebbip (T/e) (1) (Alm.) (11, 19)
yol açmak sebebiyet vermek (T/e) (1); vesile yorumlayan Interpret (Morris’te) (Alm.) (18)
olmak (T/e) (1) yorumlayıcı interpretative (İng.) (8)
yol almak katetmek (T/e) (1) yorumlayıcı anlambilim interpretive
yol boyu güzergâh (T/e) (1) semantics (İng.) (7)
yol kesme şekavet (T/e) (1) yorumsal interpretive (İng.) (12)
yol kimliği paso (T/e) (1) yorumsal yanlış interpretive error (İng.) (7)
yol üstü güzergâh (T/e) (1) yorumsama hermeneutic (İng.) (2)
yol yordam adabüerkân (T/e) (1); adap (T/e) (1); YO-sesdizimi CV-Phonology (İng.) (13)
merasim (T/e) (1); strategy (İng.) (7) yoz dejenere (T/e) (1)
yol yöntem adabüerkân (T/e) (1) yoz-inanç superstition (İng.) (16)
yola gelmek hizaya gelmek (T/e) (1) yozlaşma degeneration (İng.) (2);
yola getirme ıslah (T/e) (1) dejenerasyon (T/e) (1); deterioration (İng.) (2);
yola getirmek hizaya getirmek (T/e) (1); ıslah tereddi (T/e) (1)
etmek (T/e) (1) yozlaşmak dejenere olmak (T/e) (1);
yola girmek ıslah olmak (T/e) (1) dejenereleşmek (T/e) (1)
yolcu topluluğu kafile (T/e) (1) yön cihet (T/e) (1); husus (T/e) (1); istikamet (T/e)
yolculuk sefer (T/e) (1); seyahat (T/e) (1) (1); oryantasyon (T/e) (1); taraf (T/e) (1)
yoldan çıkma inhiraf (T/e) (1) yön çizgisi ligne vectrice (Fra.) (8)
yoldüzler buldozer (T/e) (1) yöndeşlik parti (T/e) (1)
yolkesen şaki (T/e) (1) yönelerek müteveccih (T/e) (1)
yollama işi sevkıyat (T/e) (1) yönelik matuf (T/e) (1)
yollamak sevketmek (T/e) (1) yöneliş durumu allatif (Fra.) (19); allative (İng.)
yolluk harcırah (T/e) (1) (19); Allativus (Alm.) (19)
yolsuz gayri meşru (T/e) (1) yönelme durumu datif (Fra.) (11, 19); datif (T/e)
yolsuz kadın kahpe (T/e) (1) (1); Dativ (Alm.) (11, 19); dative (İng.) (2, 11, 19);
yolsuzluk suiistimal (T/e) (1) mefulünileyh (T/e) (11)

322
Türkçe Terim ve Sözcükler TTS—Dilbilim
1. Derleme
yönelmek teveccüh etmek (T/e) (1)
yönelmiş müteveccih (T/e) (1)
yönelteç direksiyon (T/e) (1)
yöneltilmiş matuf (T/e) (1)
yöneltimli oriented (İng.) (14); prompting (İng.)
(7)
yöneltme directive (İng.) (12); oryantasyon
(T/e) (1)
yöneltmek atfetmek (T/e) (1); tevcih etmek
(T/e) (1)
yönenme Anrede (Alm.) (19); apostrophe (Fra.)
(19); apostrophe (İng.) (19)
yönerge direktif (T/e) (1); instruction (İng.) (7);
rubric (İng.) (4); talimat (T/e) (1)
yönerme direktif (T/e) (1)
yöneşme convergence (Fra.) (19);
convergence (İng.) (19); Konvergenz (Alm.)
(19)
yöneten governing (İng.) (2); régissant (Fra.) (8)
yönetici governing item (İng.) (11, 19); idareci
(T/e) (1); Regens (Alm.) (11, 19); régissant (Fra.)
(11, 19)
yönetici örge leitmotiv (Fra.) (9)
yönetilen governed (İng.) (2)
yönetim domination (İng.) (2); idare (T/e) (1)
yönetim biçimi rejim (T/e) (1)
yönetim kurulu idare heyeti (T/e) (1)
yönetim yeri idarehane (T/e) (1)
yönetimsel idari (T/e) (1)
yönetme government (İng.) (2, 7, 11, 19); idare
(T/e) (1); rection (Fra.) (11, 19); rection (İng.) (2);
regimen (İng.) (2); Rektion (Alm.) (11, 19);
rezione (İta.) (8)
yönetmek idare etmek (T/e) (1); kumanda
etmek (T/e) (1)
yönetmelik talimatname (T/e) (1)
yönetmen direktör (T/e) (1); rejisör (T/e) (1)
yönetmen (erkek) müdür (T/e) (1)
yönetmen (kadın) müdire (T/e) (1)
yönetmenlik direktörlük (T/e) (1); müdüriyet
(T/e) (1)
yönlem taktik (T/e) (1)
yönlemci menajer (T/e) (1)
yönlendirici director (İng.) (2); prompt (İng.) (4)
yönlendirici biçim forme vectrice (Fra.) (8)
yönlendirici işlev directive function (İng.) (2)
yönlendirici koşullama operant conditioning
(İng.) (7)
yönlendirilmiş yanıt directed-response (İng.)
(4)
yönlendirilmiş yanıt maddesi directed-
response item (İng.) (4)
yönlendirme oryantasyon (T/e) (1); shaping
(İng.) (12)
yönlendirme kuralları projective rules (İng.)
(2)
yönlendirme merkezi oryantasyon merkezi
(T/e) (1)
323
yönlendirmek kanalize etmek (T/e) (1)
yönlendirmeli yapı directive construction
(İng.) (2)
yönlenme oryantasyon (T/e) (1)
yönseme temayül (T/e) (1)
yönsemek temayül etmek (T/e) (1)
yöntem method (İng.) (2, 7, Y); metodoloji (T/e)
(Y); metot (T/e) (1); prosedür (T/e) (1); sistem
(T/e) (1); usul (T/e) (1)
yöntembilim methodology (İng.) (7);
metodoloji (T/e) (1, Y)
yöntemine göre alelusul (T/e) (1)
yöntemli metodik (T/e) (1); metotlu (T/e) (1)
yöntemlice metodik (T/e) (1)
yöntemsiz metotsuz (T/e) (1)
yöre civar (T/e) (1); havali (T/e) (1); havza (T/e)
(1)
yörekent banliyö (T/e) (1)
yörekent treni banliyö treni (T/e) (1)
yörel mahalli (T/e) (1)
yöresel geographical (İng.) (2); mahalli (T/e) (1)
yöresel değişke local variety (İng.) (15)
yöresel dilce localism (İng.) (2)
yöresel kullanım local use (İng.) (15)
yöresel lehçe regional dialect (İng.) (2);
territorial dialect (İng.) (2)
yöresel sesletim local pronunciation (İng.) (13)
yöresel vurgu regional accentuation (İng.) (2)
yörünge mahrek (T/e) (1)
yufka yürekli merhametli (T/e) (1)
yukardan aşağı işlemleme top down
processing (İng.) (7)
yukarı ana- (T/e) (1); fevk (T/e) (1)
yumrukoyuncusu boksör (T/e) (1)
yumrukoyunu boks (T/e) (1)
yumurta biçimli beyzi (T/e) (1)
yumurtamsı oval (T/e) (1)
yumuşak halim selim (T/e) (1); lenis (İng.) (13);
soft (İng.) (2)
yumuşak başlı muti (T/e) (1)
yumuşak damak soft palate (İng.) (13); velum
(İng.) (13)
yumuşak ünsüz Lenis (Alm.) (11, 19); lenis (İng.)
(2, 11, 19); soft consonant (İng.) (11, 19);
weicher Konsonant (Alm.) (11, 19)
yumuşak ünsüz consonne douce (Fra.) (11, 19)
yumuşak yaradılışlı mülayim (T/e) (1)
yumuşak-g soft-g (İng.) (13)
yumuşama adoucissement (Fra.) (11, 19);
detant (T/e) (1); Erweichung (Alm.) (11, 19);
lenition (İng.) (2); softening (İng.) (11, 19)
yumuşatıcı kip jussive mood (İng.) (2)
yumuşatmak teskin etmek (T/e) (1)
yumuşatmalık amortisör (T/e) (1)
yunak banyo (T/e) (1); hamam (T/e) (1)
yunak teknesi küvet (T/e) (1)
yurt vatan (T/e) (1)
2. Bölüm: Türkçeden Kaynak Dile
yurt özlemi daüssıla (T/e) (1); nostalji (T/e) (1)
yurt satma ihanet (T/e) (1)
yurtlandırma iskân (T/e) (1)
yurtlanma iskân (T/e) (1)
yurtluk malikâne (T/e) (1)
yurtsal vatani (T/e) (1)
yurtsama daüssıla (T/e) (1); nostalji (T/e) (1)
yurtsever vatanperver (T/e) (1)
yurttaş vatandaş (T/e) (1)
yurttaşlar yasası medeni kanun (T/e) (1)
yutak pharyngeal (İng.) (13); pharynx (İng.) (13)
yutak boşluğu pharyngeal cavity (İng.) (13)
yutak yangısı farenjit (T/e) (1)
yutulma Absorption (Alm.) (19); absorption
(Fra.) (19); absorption (İng.) (19)
yuva kreş (T/e) (1)
yuvalanma nesting (İng.) (8)
yuvalı kuruluş nested construction (İng.) (8)
yuvar küre (T/e) (1)
yuvarlak arrondi (Fra.) (17); küre (T/e) (1); round
(İng.) (2, 13); rounded (İng.) (13)
yuvarlak ünlü gerundeter Vokal (Alm.) (11,
19); rounded vowel (İng.) (2, 11, 19); şefevi
sait (T/e) (11); voyelle arrondie (Fra.) (11, 19)
yuvarlaklaşma arrondissement (Fra.) (19);
labialisation (İng.) (13); rounding (İng.) (2, 11,
13, 19); Rundung (Alm.) (11, 19)
yuvarlaklaştırma lip rounding (İng.) (2)
yuvarlaşma arrondissement (Fra.) (11)
yuvarsal kürevi (T/e) (1)
yüce âli (T/e) (1); ulvi (T/e) (1)
yüce yargılık divanıâli (T/e) (1)
yücelim işlevi culminative function (İng.) (19);
fonction culminative (Fra.) (8, 17, 19);
gipfelbildende Funktion (Alm.) (19)
yüceltme elevation (İng.) (2)
yük bagaj (T/e) (1); kargo (T/e) (1); külfet (T/e) (1)
yük bildirgesi manifesto (T/e) (1)
yük gemisi şilep (T/e) (1)
yük katarı marşandiz (T/e) (1)
yükçü hamal (T/e) (1)
yüklem haber (T/e) (11); mahmul (T/e) (11);
müsnet (T/e) (11); Prädikat (Alm.) (10, 11, 19);
prédicat (Fra.) (8, 10, 11, 17, 19); predicate
(İng.) (2, 7, 8, 10, 11, 13, 19); Satzaussage
(Alm.) (10, 11, 19)
yüklemcil ad predicate noun (İng.) (2)
yükleme isnat (T/e) (1); loading (İng.) (4); şarj
(T/e) (1); tahmil (T/e) (1)
yükleme yanaşma focal movement (İng.) (13);
predicative attraction (İng.) (13)
yüklemek atfetmek (T/e) (1); isnat etmek (T/e)
(1); şarj etmek (T/e) (1)
yüklemleme Prädikation (Alm.) (19);
predication (İng.) (2, 19); prédication (Fra.) (19)
yüklemlik comment (İng.) (2); taahhütname
(T/e) (1)
324
yüklemsel çekim predicate attraction (İng.)
(13); predicative attraction (İng.) (13)
yüklemsi predicatoid (İng.) (11, 19);
prédicatoïde (Fra.) (11, 19)
yüklenici müteahhit (T/e) (1)
yüklenme commissive (İng.) (2)
yüklenmek deruhte etmek (T/e) (1)
yüklenti angarya (T/e) (1)
yükler loder (T/e) (1)
yüklet kamyon (T/e) (1)
yükletçe kamyonet (T/e) (1)
yükletçi kamyoncu (T/e) (1)
yükletme tahmil (T/e) (1)
yükleyim apport (Fra.) (8)
yüklü hamile (T/e) (1)
yüksek âli (T/e) (1); high (İng.) (2, 13)
yüksek (Yun. önek) hiper- (T/e) (1)
yüksek güç şiddet (T/e) (1)
yüksek ünlü high vowel (İng.) (11, 19); hoher
Vokal (Alm.) (11, 19); voyelle haute (Fra.) (11,
19)
yüksek yetkili (kişi) (bilimde) otorite (T/e) (1)
yüksekgörevli (Yönetim ve siyasal yaşamda)
otorite (T/e) (1)
yükseklik hauteur (Fra.) (8, 11, 19); Höhe (Alm.)
(11, 19); irtifa (T/e) (1); pitch (İng.) (2, 11, 19);
rakım (T/e) (1); Tonhöhe (Alm.) (11, 19);
volume (İng.) (2)
yükselen rising (İng.) (2)
yükselen / alçalan high / falling (İng.) (2)
yükselen-alçalan rise-fall (İng.) (2)
yükselme rise (İng.) (2); terakki (T/e) (1); terfi
(T/e) (1)
yükselme durumu sublatif (Fra.) (11, 19);
sublative (İng.) (2, 11, 19); Sublativus (Alm.)
(11, 19)
yükselmek ayyuka çıkmak (T/e) (1)
yükselmek (Yeri ya da aylığı) terfi etmek
(T/e) (1)
yükselteç amplifikatör (T/e) (1)
yükselti irtifa (T/e) (1)
yükseltici mélioratif (Fra.) (11, 19); meliorativ
(Alm.) (11, 19); meliorative (İng.) (11, 19)
yükseltme durağı double bar junction (İng.)
(2)
yükümcü kefil (T/e) (1)
yükümlenme kefalet (T/e) (1)
yükümlenme belgesi kefaletname (T/e) (1)
yükümlenmek kefil olmak (T/e) (1); taahhüt
etmek (T/e) (1); tekeffül etmek (T/e) (1)
yükümlü mükellef (T/e) (1)
yükümlülük mecburiyet (T/e) (1); mükellefiyet
(T/e) (1); obligasyon (T/e) (1)
yükümlülük belgesi taahhütname (T/e) (1)
yükümlülük getiren comissive (İng.) (12)
yükümlülük kipi deontic modality (İng.) (2);
obligative mood (İng.) (2)
Türkçe Terim ve Sözcükler TTS—Dilbilim
1. Derleme
yürek kalp (T/e) (1)
yürek çarpıntısı helecan (T/e) (1)
yürek gücü maneviyat (T/e) (1)
yürek oynaması heyecan (T/e) (1)
yürek oynatıcı sansasyonel (T/e) (1)
yürek oynatma sansasyon (T/e) (1)
yürek parçalayıcı canhıraş (T/e) (1)
yüreklendirmek cesaret vermek (T/e) (1);
cesaretlendirmek (T/e) (1)
yürekler acısı feci (T/e) (1)
yürekli cesaretli (T/e) (1); cesur (T/e) (1);
cüretkâr (T/e) (1); cüretli (T/e) (1)
yüreklilik cesaret (T/e) (1); cüret (T/e) (1);
şecaat (T/e) (1)
yüreksiz cesaretsiz (T/e) (1)
yürekten kalben (T/e) (1); kalbi (T/e) (1)
yürürlükte olan cari (T/e) (1)
yürürlükten kaldırma ilga (T/e) (1)
yürütme (bir yargıyı) infaz (T/e) (1)
yürütmek icra etmek (T/e) (1)
yürütmelik mevzuat (T/e) (1)
yürütümce mevzuat (T/e) (1)
yüz çehre (T/e) (1); surat (T/e) (1)
yüz vermemek istiskal etmek (T/e) (1)
yüzbakımı makyaj (T/e) (1)
yüzboyama makyaj (T/e) (1)
z puanı z score (İng.) (4)
z sonucu z score (İng.) (7)
zaman temporal (İng.) (2); temps (Fra.) (10, 11,
17); Tempus (Alm.) (11, 19); Tempus (Alm.) (10);
tense (İng.) (2, 10, 11, 12, 19); time (İng.) (2,
10); Zeit (Alm.) (10); Zeitform (Alm.) (10, 11, 19)
zaman belirteci Adverb der Zeit (Alm.) (11);
adverb of time (İng.) (11, 19); adverbe de
temps (Fra.) (8, 11, 19); Temporaladverb
(Alm.) (11, 19); zaman zarfı (T/e) (11);
Zeitadverb (Alm.) (11, 19)
zaman boyutlu dilbilim dynamic linguistics
(İng.) (2)
zaman dizini chronology (İng.) (2)
zaman uyumu sequence of tenses (İng.) (2)
zaman zarflığı temporal adjunct (İng.) (2)
zamandaş konuşma immediate speech (İng.)
(2)
zamandışı konuşma displaced speech (İng.)
(2)
zararı ödeme tazmin (T/e) (1)
325
yüzde percentile (İng.) (4)
yüzde aralığı percentile band (İng.) (4)
yüzdeci komisyoncu (T/e) (1)
yüzdelik komisyon (T/e) (1)
yüzdeyüz mutlaka (T/e) (1)
yüzergezer amfibi (T/e) (1)
yüzertop şamandıra (T/e) (1)
yüzey satıh (T/e) (1); surface (İng.) (12)
yüzey metin surface text (İng.) (2)
yüzey yapı surface structure (İng.) (2, 7, 13,
16)
yüzeysel sathi (T/e) (1)
yüzeysel yapı Oberflächenstruktur (Alm.) (11,
19); structure de surface (Fra.) (11, 17, 19);
structure superficielle (Fra.) (11, 17, 19);
surface structure (İng.) (8, 11, 19)
yüzlemece vicahen (T/e) (1)
yüzölçümü mesaha (T/e) (1)
yüzsuyu abıru (T/e) (1)
yüzüne karşı vicahen (T/e) (1)
yüzyıl asır (T/e) (1)
yüzyüze etkileşim face to face interaction
(İng.) (7)
yüz-yüze sınav face-to-face test (İng.) (4); live
test (İng.) (4)
zararı ödemek tazmin etmek (T/e) (1)
zarf adverb (İng.) (2, 7)
zarf tümcesi sentence adverbial (İng.) (2)
zarfımsı adjunct (İng.) (2)
zayıf vurgu weak stress (İng.) (2)
zayıf yeterlik weak adequacy (İng.) (2)
Zeitgeist Zeitgeist (Alm.) (18); Zeitgeist (İng.)
(18)
zeka intelligence (İng.) (7)
zeka sınavı intelligence test (İng.) (4)
zincir catena (İta.) (8); chaîne (Fra.) (8); string
(İng.) (8)
zincirleme syntagmatic (İng.) (12)
zincirleme ad tamlaması tetabu-ı izafat (T/e)
(11)
zincirleme alıştırma chain drill (İng.) (2)
zincirlenme concatenation (İng.) (19);
concaténation (Fra.) (19); Konkatenation
(Alm.) (19); Verkettung (Alm.) (19)
Zipf yasası Zipf’s law (İng.) (2)
zorla alına gasp (T/e) (1)
zorla almak gasbetmek (T/e) (1); zapt etmek
(T/e) (1)
zorla oturma fuzuli işgal (T/e) (1)
zorlama forcing (İng.) (5)
zorlamacı dil kökeni kuramı yo-he-ho
theory (İng.) (2)
zorlayan causer (İng.) (5)
2. Bölüm: Türkçeden Kaynak Dile
zorlayıcı obliger (İng.) (5)
zorunda olan mecbur (T/e) (1)
zorunlu farz (T/e) (1); zaruri (T/e) (1)
zorunlu dönüşüm obligatorische
Transformation (Alm.) (11, 19); obligatory
transformation (İng.) (2, 11, 19);
transformation obligatoire (Fra.) (11, 19)
zorunlu görev vecibe (T/e) (1)
326
zorunlu kurallar obligatory rules (İng.) (2)
zorunlu olarak mecburen (T/e) (1)
zorunlu yönlendirici madde forced-choice
item (İng.) (4)
zorunlu yükümlü mecbur (T/e) (1)
zorunluk zaruret (T/e) (1)
zorunluluk mecburiyet (T/e) (1)
ZÜ-sesdizimi CV-Phonology (İng.) (13)
Bitirirken
1979 – 1983 yılları arasında öğrencisi olduğum İstanbul Üniversitesi Yabancı Diller Yüksek Okulu
(şimdiki Hasan-Âli Yücel Eğitim Fakültesi Yabancı Diller Eğitimi Bölümü) içinde varolmanın
getirdiği bir duygusal etki ile de olsa gerek, TTS—Dilbilim Dizini için taranacak yapıtları bu amaçla
yeniden elime aldığımda ister istemez o zamanlara geri döndüm. Berke Bey (Prof. Dr. Berke
Vardar), Akşit Bey (Prof. Dr. Akşit Göktürk), Özcan Bey (Prof. Dr. Özcan Başkan), E rdim Bey (Prof.
Dr. Erdim Öztokat) şimdi ne yazık ki aramızda değiller. Ulusal Dilbilim Kurultaylarına
bakıldığında, dil incelemelerine gönüllerini ve varlıklarını vermiş hala aynı çekirdek bilim insanları
ve hala değişmeyen 100-150 kişilik bir dilbilimci sayısı görülüyor. Dili, Türkçeyi bilimsel olarak
inceleyenlerin tüm sayısı kuşkusuz bu kadar olmasa da, gönül ister ki bu sayı nitelikli olarak daha
da artsın.
1970’lerin sonları, 1980’lerin başlarında yayımlanmış olan o ilk Türkçe Dilbilim Terimleri
sözlüklerinin sararmış sayfalarını üniversitenin sağladığı HP ScanJet 4670 tarayıcımızdan geçirip
ABBYY FineReader 7.0 yazılımı ile okutup Intel Pentium 4 işlemcili bilgisayarda Microsoft Word’de
işleyip Microsoft Excel’de dizip Epson EPL 6200 Lazer yazıcıdan ö n-çıktılarını alıp dosyaları
Microsoft Outlook Express’ten Internet ortamında e -posta ile gözden geçirirken bundan 30 yıl
öncesini düşünmemek olanaklı mıydı? Gerçekten de bir yürek işi olmalıydı, kartlara kurşun
kalemle notlar almak, o zamanların en ileri aygıtı olan daktiloda, karbon kağıdı altındaki yedi
nüsha pelür kağıdına ―taka-tuka‖ yazmak…
Bu yapıtları tarayıcıdan geçirirken çok sık yazım yanlışı ve ―okuyamama‖ sorunu çıktı. Bizi en çok
yoran da bu ―teknik‖ sorun oldu. Çoğu yerde, sayfanın neredeyse tümünü harf harf düzeltmek
gerekti. Nedeni çok basit ve çok da üzücüydü aslında. Kitaplar, ederlerini düşürmek için olsa
gerek, niteliksiz saman kağıdına basılmıştı. Aradan geçen onlarca yılda, bulundukları yerdeki
havanın nemini, tozunu emmişler, iyice sararmışlardı. Her halde yine ederini düşürmek için yazı
karakterleri küçüktü. Böylece harcanan kağıttan tutumluluk yapılabilecekti. Bizim tarayıcımızla
okutma yazılımımız bu sararmış kağıtlardaki küçücük karakterleri çözememişti. Nice niteliksiz
yayın ve derginin birinci kalite kuşe kağıda basıldığı bir ortamda, bilimsel yayınların genelde böyle
üçüncü kalite kağıtlara basılması oldukça düşündürücü olsa gerek.
Hiç kuşkusuz bu TTS—Dilbilim Dizinini derlerken o insanlar kadar yorulmadık. Ama yine de biraz
yorgunluğu oldu. Birisi görse, belki, ―Ne gerek var buna böyle, ne olacak ki?‖ diyebilirdi. Ama o
insanlar bunu dememişler ve bizim tüm elektronik olanaklarla yalnızca tarayıp kopyaladığımız
metinleri kendileri düşünmüşler, aralarında tartışmışlar ve yazmışlardı. Onların yeni kuşaklarca
pek de bilinmeyen bu çalışmaları da belki bu kitap üzerinden herkese yayılabilecek artık. Hem
dünyamızdan ayrılmış hem de yaşayan tüm o değerli insanlara hem bir vefa borcu hem de yeni
kuşaklar için bir bilgi kaynağı olarak da düşünülebilir. İnsanlığın dünya serüveninde gönüllerini,
varlıklarını bilime vermiş, vermekte ve ileride verecek olan tüm insanlara minnetlerimiz ve
saygılarımızla.

( … ) bu sözlüğü nicelik açısından olduğu gibi nitelik bakımından da sürekli

biçimde geliştirilecek, değişiklik ve eklemelere açık bir yapıt olarak gördüğümüzü
burada belirtmeliyiz. Hem bir varış noktasıdır bu sözlük, hem de bir kalkış
noktası. (Vardar, 19801)

1
VARDAR, Berke — Nükhet Güz, Erdim Öztokat, Mehmet Rifat, Osman Senemoğlu, Emel Sözer (1980), Dilbilim ve
Dilbilgisi Terimleri Sözlüğü, Türk Dil Kurumu y. No. 471.

327