Professional Documents
Culture Documents
Department of Education
Region III - - Central Luzon
PANIMULA
PANAHON
Ikatlo at Ikaapat na Linggo
NILALAMAN
Mga Isyu sa Kasarian at Lipunan
PANIMULANG PAGTATAYA
Panuto: Basahin nang may pang-unawa ang sumusunod na katanungan. Isulat sa
papel ang letra ng tamang kasagutan.
1
3. Suriin ang pahayag sa ibaba. Anong katotohanan ang ipinaliliwanag nito tungkol sa
kababaihan?
Women of all ages, cultures, races, and occupations are battered by their
husbands, partners and boyfriends.
A. Ang kababaihan ay mulat at handa nang ipaglaban ang kanilang mga
karapatan.
B. Ang mga isyu ng karahasan sa kababaihan ay bunsod ng mga
pandaigdigang ‘di-pagkakaunawaan.
C. Ang karahasan sa kababaihan ay sakit na maituturing sa iba’t ibang
lipunan sa mundo na nangangailangan ng agarang pagtugon.
D. Ang karahasan sa kababaihan sa buong mundo ay bunga ng
kultura, kawalan ng sapat na kaalaman tungkol sa batas at karapatan,
at mababang antas ng edukasyon.
4. Ano ang tawag sa proseso ng pagbabayo o pagmamasahe ng dibdib ng batang
nagdadalaga sa pamamagitan ng bato, martilyo o spatula na pinainit sa apoy?
A. breast ironing C. Female Genital Mutilation
B. foot binding D. suttee
5. Alin sa sumusunod ang kahulugan ng karahasan sa kababaihan?
A. anumang uri ng karahasang nagaganap sa isang relasyon
B. anumang paggamit ng pisikal na puwersa o kapangyarihan, pagbabanta o
aktwal, laban sa sarili, ibang tao, o laban sa isang grupo o pamayanan, na may
mataas na posibilidad na magresulta sa pinsala, kamatayan, at sikolohikal na
pinsala
C. anumang karahasang nauugat sa kasarian na humahantong sa pisikal, sexual
o mental na pananakit o pagpapahirap sa kababaihan, kasama na ang mga
pagbabanta at pagsikil sa kanilang kalayaan
D. anumang pag-uuri, eksklusyon, o restriksyon batay sa kasarian na naglalayon
o nagiging sanhi ng hindi pagkilala, paggalang, at pagtamasa ng lahat ng kasarian
ng kanilang mga karapatan o kalayaan
6. Si Mae ay nakaranas ng domestic violence. Alin sa sumusunod ang naglalarawan
ng kaniyang naging karanasan?
A. Hindi nalilimutan ng kaniyang asawa ang kanilang anibersaryo.
B. Laging may nakahandang sorpresa ang kaniyang asawa sa kaniyang kaarawan.
C. Madalas siyang tinatawagan ng kaniyang asawa upang alamin ang kaniyang
kalagayan.
D. Laging sinusubaybayan ng kaniyang asawa ang kaniyang social media account.
7. Ang sumusunod ay halimbawa ng domestic violence maliban sa isa.
A. Pinipigilan ka sa pagpasok sa trabaho o paaralan.
B. Sinasabi sa iyo na ang mga lalaki ay natural na bayolente.
C. Pinipigilan kang makipagkita sa iyong pamilya o mga kaibigan.
D. Sinisipa, sinasampal, sinasakal o sinasaktan ang iyong mga anak o mga
alagang hayop.
8. Alin sa sumusunod ang nagpapakita ng diskriminasyon?
A. pagbawal na makipagkita sa mga kaibigan
B. pagpigil na pumasok sa paaralan o trabaho
C. pag-insulto at pagbigay ng nakatatawang alyas o bansag
D. kawalan ng oportunidad sa trabaho dahil sa kapansanan
9. Ang sumusunod ay dahilan ng pagsasagawa ng breast ironing maliban sa isa.
A. pagkagahasa C. paghinto sa pag-aaral
B. maagang pag-aasawa D. maagang pagbubuntis
10. Ang sumusunod ay mga halimbawa ng Seven Deadly Sins Against Women maliban
sa isa.
A. incest C. pangangaliwa
B. pambubugbog D. panggagahasa
2
11. Ang sumusunod ay istatistika ng karahasan sa kababaihan maliban sa isa.
A. 6% ng kababaihan ang nakaranas na ng seksuwal na pananakit.
B. 60% ang nakaranas ng pananakit na pisikal mula sa edad na 15.
C. 4% ng mga babaeng nagbuntis ang nakaranas ng pisikal na pananakit
habang sila ay nagdadalang-tao.
D. 22% ng mga babaeng may asawa ang nakaranas ng emosyonal na pananakit
mula sa kanilang mga asawa o partner (spousal violence).
12. Ang sumusunod ay halimbawa ng karahasan sa mga kababaihan maliban sa
isa.
A. berbal C. pisikal
B. biyolohikal D. seksuwal
13. Kung si Ana ay biktima ng domestic violence, alin sa sumusunod ang maaari
niyang naranasan?
A. Pinagbantaan siya ng karahasan.
B. Sinabihan siya na ang mga lalaki ay natural na bayolente.
C. Tinawag siya sa ibang pangalang hindi maganda (name calling).
D. Humingi sa kaniya ng tawad ang taong may sala at nangakong magbabago.
14. Bakit laganap pa rin hanggang sa kasalukuyan ang diskriminasyong
pangkasarian?
A. Mababa ang tingin sa kababaihan dahil sa kanilang kahinaan.
B. Nananatili pa rin ang pagtingin sa mga kababaihan na pantahanan lamang.
C. Hindi tanggap ng kalalakihan ang pagbabagong pag-unlad ng kababaihan.
D. May lipunan pa ring salat sa kamalayan sa mga hamon, isyu at batas na may
kaugnayan sa kasarian.
15. Paano maitataguyod ang isang lipunang may paggalang sa bawat indibiduwal
tungo sa pagkakapantay-pantay?
A. Igalang ang bawat kultura sa lipunan.
B. Patuloy na pag-iral ng mga tradisyunal na gampanin.
C. Sumunod sa mga panrelihiyong paniniwala tungkol sa kasarian.
D. Palakasin ang kampanya sa pagkakapantay-pantay ng bawat indibiduwal.
Aralin
Mga Isyu sa Kasarian at
2 Lipunan
SIMULAN NATIN!
Panuto: Suriin ang larawan. Sagutan mo ang mga katanungan tungkol dito.
3
Pamprosesong Tanong
Bago natin talakayin ang ating paksa, nais kong makilala mo ang ilang mga
personalidad na kilala sa iba’t ibang larangan sa ating bansa. Maaari ka ring
magsaliksik ng mga karagdagang impormasyon tungkol sa kanila upang mas
makilala mo ang kanilang buhay bilang miyembro ng ating lipunan.
4
Diskriminasyon sa Kababaihan
Patuloy pa ring mababa ang labor force participation rate (LFPR) ng babae kaysa
lalaki nitong nakaraang 10 taon. Mula 1995 hanggang 2004, 50% lang ang LFPR ng
babae kumpara sa 80% ng lalaki. (Datos mula sa October Rounds of the Labor Force
Survey, NSO). Laganap pa rin ang pagbibigay ng trabaho ayon sa kasarian o
pananaw na trabaho ng babae at lalaki. Ayon sa datos noong 2004, mas marami pa
rin ang mga babae sa mga trabahong tinuturing na karagdagan sa kanilang papel
sa bahay katulad ng pangangasiwa ng opisina at serbisyong propesyunal,
samantalang karamihan sa kalalakiha ay nasa malalaking industriya.
Diskriminasyon sa LGBT
Bakla, tomboy, mga imoral, ilan lamang ‘yan sa mga tawag sa mga taong ang
kasarian ay hindi babae o lalaki – na taliwas sa kung ano ang hangad o alam ng
komunidad. Dahil sa kanilang pagiging taliwas kung kaya sila ay nakararanas ng
diskriminasyon. Ayon sa pag-aaral na inilabas ng United Nations Development
Programme (UNDP) at ng United States Agency for International Development (USAID)
na may titulong Being LGBT in Asia: The Philippines Country Report, ang mga LGBT
ay may kakaunting oportunidad sa trabaho, bias sa serbisyong medikal, pabahay at
maging sa edukasyon.
5
Karahasan sa Kalalakihan
Maging ang mga kalalakihan ay biktima rin ng karahasan, ayon sa Diego Silang
Movement. Ang mga lalaking nakaranas ng pang-aabuso sa Pilipinas gaya rin sa ibang
bahagi ng mundo, ay nag-iingat sa kanilang mga sitwasyon dahil sa takot sa
panlipunang stigma. Ang pang-aabuso sa kalalakihan ay maaaring hindi
kinakailangang maging pisikal, ngunit maaaring emosyonal, seksuwal o pinansyal.
Ang malungkot na katotohanan, walang malinaw na bilang kung ilang kalalakihan
ang nagiging biktima ng pang-aabuso. Marami pa ring mga lalaking biktima ng
karahasan ang nahihiyang lumantad at magkuwento ng kanilang mapait na
karanasan.
Karahasan sa Kababaihan
Ayon sa United Nations (UN), ang karahasan sa kababaihan (violence against women)
ay anumang karahasang nauugat sa kasarian na humahantong sa pisikal, seksuwal o
mental na pananakit o pagpapahirap sa kababaihan, kasama na ang mga pagbabanta
at pagsikil sa kanilang kalayaan. Hindi lamang limitado sa pisikal na pang-aabuso
ang violence against women. Maaari rin itong sa paraang berbal, seksuwal,
sikolohikal, at ekonomikal.
Ang General Assembly Binding Women for Reforms, Integrity, Equality, Leadership,
and Action (GABRIELA), ay isang samahan sa Pilipinas na laban sa iba’t ibang anyo
ng karahasang nararanasan ng kababaihan na tinagurian nilang Seven Deadly Sins
Against Women. Ang mga ito ay ang:
1. pambubugbog/pananakit,
2. panggagahasa,
4. sexual harassment,
A. Isa sa bawat limang babaeng may edad 15-49 ang nakaranas ng pananakit na
pisikal mula sa edad na 15. Karamihan sa mga nananakit na pisikal ay ang mga
kasalukuyang asawang lalaki.
B. Isa sa bawat labing-anim (6.3%) na babae na may edad 15-49 ang nakaranas ng
seksuwal na pananakit.
Ang foot binding ay isinasagawa sa mga sinaunang babae sa China. Ito ay ang
mahabang proseso ng pagbabali ng arko ng paa ng mga babae upang hindi ito lumaki
nang normal. Ang kanilang mga paa ay mahigpit na nakagapos gamit ang pagbalot ng
isang pirasong bakal o bubog sa talampakan. Ang perpektong paa ng babaeng may
sapat na gulang ay tatlo hanggang apat na pulgada ang haba. Ang mga deformed feet
ay kilala bilang ‘lotus feet o lily feet’. Ang pagkakaroon ng ganitong klase ng paa sa
simula ay kinikilala bilang simbolo ng yaman, ganda, at pagiging karapat-dapat sa
pagpapakasal. Subalit dahil sa ang kababaihang ito ay may bound feet, nalimitahan
ang kanilang pagkilos, pakikilahok sa politika, at ang kanilang pakikisalamuha.
Karahasan sa LGBT
Noong 2011, ang United Nations Human Rights Council ay nagkaroon ng ulat tungkol
sa mga ebidensya at kaso ng mga diskriminasiyon at karahasan laban sa mga LGBT.
Ang bansang Uganda ay nagpasa ng batas na Anti-Homosexuality Act of 2014 na
nagsasaad na ang same-sex relations at marriages ay maaaring parusahan ng
panghabambuhay na pagkabilanggo.
7. sinisipa, sinasampal, sinasakal o sinasaktan ang iyong mga anak o mga alagang
hayop;
7
Ito naman ay para sa mga gay, bisexual at transgender:
1. pinagbabantaan ka ng karahasan;
SAGUTIN NATIN!
https://image.freepik.com/free-vector/stop-gender-violence-concept_23-2148588176.jpg
https://spring96.org/files/images/sources/gvalt-333.jpg
Unang larawan
8
Ikalawang larawan
4. Sa prosesong ito, mahigpit na itinatali ang paa ng batang babae gamit ang
pagbalot ng isang pirasong bakal o bubog sa talampakan.
9
Gawain # 4: SPOKEN POETRY
Panuto: Ipahayag mo ang iyong paggalang sa karapatan ng bawat indibiduwal
anuman ang kasarian at seksuwalidad sa pamamagitan ng pagsulat ng isang spoken
poetry.
Rubrik sa Pagmamarka ng Spoken Poetry
Gawain # 5: LARAWAN-SURI
Panuto: Gamit ang kasunod na larawan, suriin ang kalagayan ng mga kababaihan sa
ibang panig ng mundo.
https://external-preview.redd.it/QS8NaRq7brKk7i1Rn-
mqEKqeRgDf0zXsuPRyReDzvf4.jpg?auto=webp&s=2a4e9d05493ca9b1bf9e58544eb4d249fab933a7
https://ph-static.z-dn.net/files/d59/cd857c2acfbe7933c3a3aec1fd96b58b.jpg
10
Pamprosesong mga Tanong:
1.Tungkol saan ang larawan?
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
2. Ano-anong karahasan ang nararanasan ng mga kababaihan?
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
Gawain # 6: ANG SALOOBIN KO!
Panuto: Sumulat ng isang sanaysay na makakapaglahad ng kabuuan ng iyong
natutunan sa araling ito. Gamiting gabay ang mga rubric sa pagmamarka.
Rubrik sa Pagmamarka ng Sanaysay
Tiyak ang
Paksa/Mensahe
Wasto at
magkakaugnay
ang mga
pangungusap/
simbolo.
Malinaw na
naiparating ang
ideya.
Nakahihikayat
sa mga
mambabasa.
ISAISIP NATIN!
PANGWAKAS NA PAGTATAYA
Panuto: Basahin at unawain ang bawat pahayag, sitwasyon, o tanong. Piliin at isulat
sa papel ang letra ng tamang kasagutan.
11
1. Bakit laganap pa rin hanggang sa kasalukuyan ang diskriminasyong
pangkasarian?
A. Mababa ang tingin sa kababaihan dahil sa kanilang kahinaan.
B. Nananatili pa rin ang pagtingin sa mga kababaihan na pantahanan lamang.
C. Hindi tanggap ng kalalakihan ang pagbabagong pag-unlad ng kababaihan.
D. May lipunan pa ring salat sa kamalayan sa mga hamon, isyu at batas na may
kaugnayan sa kasarian.
2. Paano maitataguyod ang isang lipunang may paggalang sa bawat indibiduwal
tungo sa pagkakapantay-pantay?
A. Igalang ang bawat kultura sa lipunan.
B. Patuloy na pag-iral ng mga tradisyunal na gampanin.
C. Sumunod sa mga panrelihiyong paniniwala tungkol sa kasarian.
D. Palakasin ang kampanya sa pagkakapantay-pantay ng bawat indibiduwal.
3. Ito ay tumutukoy sa anumang pag-uuri, eksklusyon, o restriksyon batay sa
kasarian na naglalayon o nagiging sanhi ng hindi pagkilala, paggalang, at pagtamasa
ng lahat ng kasarian ng kanilang mga karapatan o kalayaan.
A. diskriminasyon C. karahasan
B. gender roles D. Magna Carta
4. Ito ay ang mahabang proseso ng pagbabali ng arko ng paa ng mga babae upang
hindi ito lumaki nang normal.
A. breast ironing C. Female Genital Mutilation
B. foot binding D. suttee
5. Suriin ang pahayag sa ibaba. Anong katotohanan ang ipinaliliwanag nito tungkol sa
kababaihan?
Women of all ages, cultures, races, and occupations are battered by their husbands,
partners and boyfriends.
A. Ang kababaihan ay mulat at handa nang ipaglaban ang kanilang mga
karapatan.
B. Ang mga isyu ng karahasan sa kababaihan ay bunsod ng mga
pandaigdigang ‘di-pagkakaunawaan.
C. Ang karahasan sa kababaihan ay sakit na maituturing sa iba’t ibang
lipunan sa mundo na nangangailangan ng agarang pagtugon.
D. Ang karahasan sa kababaihan sa buong mundo ay bunga ng
kultura, kawalan ng sapat na kaalaman tungkol sa batas at karapatan,
at mababang antas ng edukasyon.
6. Ano ang tawag sa proseso ng pagbabayo o pagmamasahe ng dibdib ng batang
nagdadalaga sa pamamagitan ng bato, martilyo o spatula na pinainit sa apoy?
A. breast ironing C. Female Genital Mutilation
B. foot binding D. suttee
7. Alin sa sumusunod ang kahulugan ng karahasan sa kababaihan?
A. anumang uri ng karahasang nagaganap sa isang relasyon
B. anumang paggamit ng pisikal na puwersa o kapangyarihan, pagbabanta o aktwal,
laban sa sarili, ibang tao, o laban sa isang grupo o pamayanan, na may mataas na
posibilidad na magresulta sa pinsala, kamatayan, at sikolohikal na pinsala
C. anumang karahasang nauugat sa kasarian na humahantong sa pisikal, sexual o
mental na pananakit o pagpapahirap sa kababaihan, kasama na ang mga pagbabanta
at pagsikil sa kanilang kalayaan
D. anumang pag-uuri, eksklusyon, o restriksyon batay sa kasarian na naglalayon o
nagiging sanhi ng hindi pagkilala, paggalang, at pagtamasa ng lahat ng kasarian ng
kanilang mga karapatan o kalayaan
8. Si Mae ay nakaranas ng domestic violence. Alin sa sumusunod ang naglalarawan ng
kaniyang naging karanasan?
A. Hindi nalilimutan ng kaniyang asawa ang kanilang anibersaryo.
B. Laging may nakahandang sorpresa ang kaniyang asawa sa kaniyang kaarawan.
C. Madalas siyang tinatawagan ng kaniyang asawa upang alamin ang kaniyang
kalagayan.
D. Laging sinusubaybayan ng kaniyang asawa ang kaniyang social media account.
12
9. Ang sumusunod ay halimbawa ng domestic violence maliban sa isa.
A. Pinipigilan ka sa pagpasok sa trabaho o paaralan.
B. Sinasabi sa iyo na ang mga lalaki ay natural na bayolente.
C. Pinipigilan kang makipagkita sa iyong pamilya o mga kaibigan.
D. Sinisipa, sinasampal, sinasakal o sinasaktan ang iyong mga anak o mga alagang
hayop.
10. Alin sa sumusunod ang nagpapakita ng diskriminasyon?
A. pagbawal na makipagkita sa mga kaibigan
B. pagpigil na pumasok sa paaralan o trabaho
C. pag-insulto at pagbigay ng nakatatawang alyas o bansag
D. kawalan ng oportunidad sa trabaho dahil sa kapansanan
TALASANGGUNIAN
https://storage.needpix.com/rsynced_images/man-101001_1280.jpg
13