Bai Doc 1. Bai Giang Tom Tat

TRÖÔØNG ÑAÏI HOÏC ÑAØ LAÏT
KHOA KINH TEÁ - QUAÛN TRÒ KINH DOANH
NGUYEÃN VAÊN TUAÁN
PHÖÔNG PHAÙP NGHIEÂN CÖÙU
KHOA HOÏC KINH TEÁ
[BAØI GIAÛNG TOÙM TẮT]
LÖU HAØNH NOÄI BOÄ

ÑAØ LAÏT - 2015
PHÖÔNG PHAÙP NGHIEÂN CÖÙU
KHOA HOÏC KINH TEÁ
ii
TRƢỜNG ĐẠI HỌC ĐÀ LẠT CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM
KHOA KINH TẾ VÀ QTKD Độc lập – Tự do – Hạnh phúc
---------------------------- ----------------------------------------
CHƢƠNG TRÌNH TRÌNH ĐỘ ĐẠI HỌC

NGÀNH QTKD + KẾ TOÁN
-------------------------------------
CHƢƠNG TRÌNH CHI TIẾT HỌC PHẦN
1. Tên học phần Phương pháp nghiên cứu khoa học kinh tế
2. Mã số học phần QT 1108
3. Tên tiếng Anh Research Method in Economics
4. Số tín chỉ 2 [học phần bắt buộc]
5. Trình độ Dành cho sinh viên năm thứ 2
6. Phân bố thời gian
-Lên lớp lý thuyết (70%) : 22 tiết
-Bài tập, hướng dẫn thực hành trên máy tính, thuyết trình (30%): 08 tiết
7. Điều kiện tiên quyết
Sinh viên đã được học môn: Lý thuyết xác suất và thống kê toán. Ngoài ra sinh
viên cũng cần được trang bị những kiến thức nhất định về Tin học căn bản để vận dụng
trong việc xử lý dữ liệu nghiên cứu trên máy tính điện tử.
8. Mục tiêu của học phần
Nằm trong chương trình khung của Bộ Giáo dục và Đào tạo, học phần này được
thiết kế cho sinh viên bậc đại học khối ngành kinh tế-xã hội nói chung, chuyên ngành
Quản trị kinh doanh, Kế toán-kiểm toán, và Tài chính-ngân hàng nói riêng. Môn học
trang bị cho sinh viên những kiến thức cơ bản về:
(i) Bản chất của quá trình nghiên cứu khoa học
(ii) Quy trình thiết kế nghiên cứu khoa học
(iii) Thu thập, xử lý, và phân tích dữ liệu nghiên cứu
(iv) Cách thức trình bày kết quả nghiên cứu khoa học
Nghiên cứu lý thuyết và thực hành các bài tập lớn một cách nghiêm túc, sinh
viên sẽ có thể nâng cao khả năng nghiên cứu khoa học của mình, thực hiện tốt hơn các
tiểu luận môn học hoặc chuyên đề tốt nghiệp, khóa luận tốt nghiệp đại học. Môn học
cũng đặt nền móng cho những nỗ lực rèn luyện lâu dài hơn của sinh viên, nhằm hình
thành phương pháp tư duy và năng lực tổ chức thực hiện một công trình nghiên cứu
khoa học trong tương lai.
iii
9. Mô tả học phần
Phương pháp nghiên cứu khoa học kinh tế là một học phần bắt buộc dành cho
sinh viên đại học năm thứ 2. Môn học cung cấp cho sinh viên kiến thức và kỹ năng
nghiên cứu khoa học trong lĩnh vực kinh tế như: cách thức viết đề cương và báo cáo kết
quả nghiên cứu, hiểu rõ bản chất và quy trình nghiên cứu... Sinh viên cũng được trang
bị những hiểu biết về đạo đức trong nghiên cứu khoa học và vấn đề đạo văn trong
nghiên cứu. Môn học cũng nhấn mạnh đến kỹ năng sử dụng các phần mềm (Excel,
SPSS) trong xử lý và phân tích dữ liệu nghiên cứu, phần mềm Endnote trong việc tạo
lập và quản lý danh mục tài liệu tham khảo, trích dẫn, trích nguồn tự động.
10. Nhiệm vụ của sinh viên
Sinh viên cần tham dự lớp đầy đủ và dành thời gian thỏa đáng để tự nghiên cứu
bài giảng trước khi đến lớp, thực hiện các bài tập về nhà và yêu cầu chuẩn bị thuyết
trình của từng chương để liên tục củng cố kiến thức. Nội dung môn học cũng rất chú
trọng đến kỹ năng thực hành các phần mềm thống kê, nên đòi hỏi sinh viên phải tích
cực làm việc trên máy tính điện tử để thao tác được thành thạo.
11. Tài liệu học tập
11.1. Tài liệu bắt buộc
-Giáo trình Phưong pháp luận nghiên cứu khoa học (tái bản lần thứ 14), Vũ Cao
Đàm, NXB Khoa học và Kỹ thuật, 2007 (hoặc các ấn bản mới hơn).
-Bài giảng tóm tắt Phương pháp nghiên cứu khoa học kinh tế, Nguyễn Văn
Tuấn, Trường Đại học Đà Lạt, TLLHNB, 2015.
11.2. Một số tài liệu tham khảo khác
-Giáo trình Phương pháp nghiên cứu khoa học trong kinh doanh, Nguyễn Đình
Thọ, NXB Tài chính, 2013.
-Giáo trình Phương pháp và phương pháp luận nghiên cứu khoa học kinh tế,
Nguyễn Thị Cành, NXB Đại học quốc gia TP. Hồ Chí Minh, 2014.
-Giáo trình Nghiên cứu thị trường, Nguyễn Đình Thọ và Nguyễn Thị Mai Trang,
NXB Đại học quốc gia TP. Hồ Chí Minh, 2007.
-Giáo trình Thống kê ứng dụng trong quản trị kinh doanh và nghiên cứu kinh tế,
Trần Bá Nhẫn, Đinh Thái Hoàng, NXB Thống kê, 2006.
-Phân tích dữ liệu nghiên cứu với SPSS (Tập 1), Hoàng Trọng, Chu Nguyễn
Mộng Ngọc, NXB Hồng Đức, 2008.
12.Tiêu chuẩn đánh giá sinh viên
Sinh viên chỉ được xem là đủ điều kiện dự thi kết thúc học phần Phương pháp
nghiên cứu khoa học kinh tế nếu thỏa mãn đồng thời ba tiêu chí sau đây:
-Đã tham gia tối thiểu 80% thời lượng giảng dạy trên lớp.
-Đã tham gia thuyết trình và thảo luận các chủ đề được giảng viên phân công.
-Đã thực hiện 01 bài tập lớn theo các chủ đề được cán bộ giảng dạy gợi ý hoặc
phân công và đạt yêu cầu (tức từ mức điểm D trở lên, theo thang điểm của hệ thống tín
chỉ). Điểm của bài tập lớn này chiếm 50% điểm đánh giá học phần.
iv
Sinh viên không được phép sao chép nội dung bài tập của người khác. Sinh viên
có thể sẽ được yêu cầu thuyết trình bài tập lớn của mình trước lớp (theo hình thức bốc
thăm ngẫu nhiên). Trong trường hợp này, điểm thuyết trình sẽ là điểm đánh giá bài tập
lớn của sinh viên.
13.Thang điểm
Bài kiểm tra kết thúc học phần có thời lượng từ 60 đến 90 phút, được đánh giá
theo thang điểm 10, sau đó sẽ được quy đổi theo thang điểm tương ứng của hệ thống tín
chỉ. Việc quy đổi này được thực hiện theo quy định tại khoản 1 và khoản 2a, điều 28
của “Quy định đào tạo đại học, cao đẳng theo học chế tín chỉ” ban hành theo Quyết
định số 420/2008/QĐ-ĐHĐL-ĐHSĐH của Hiệu trưởng Trường Đại học Đà Lạt.
14. Nội dung chi tiết
Nội dung của bài giảng dành cho hệ đại học gồm 07 chương, được trình bày chi
tiết ở phần sau. Tuy nhiên, tuỳ theo đối tượng đào tạo, loại hình đào tạo, cũng như tiến
độ đào tạo (trước, sau, hay song song) với học phần Thống kê ứng dụng trong kinh
doanh và nghiên cứu kinh tế mà giảng viên phụ trách sẽ có những điều chỉnh nội dung
lên lớp phù hợp.
------------------------------------------------------
Chƣơng I. Khoa học và nghiên cứu khoa học

1.1. Khái niệm về khoa học và nghiên cứu khoa học
1.1.1. Khái niệm về khoa học
1.1.2. Khái niệm về nghiên cứu khoa học
1.2. Quy trình nghiên cứu khoa học
1.3. Một số khái niệm thống kê thƣờng dùng trong nghiên cứu khoa học kinh tế
1.3.1. Tổng thể thống kê và đơn vị tổng thể
1.3.2. Tiêu thức thống kê (biến)
1.3.3. Dữ liệu
1.3.4. Tập dữ liệu
1.3.5. Các loại thang đo
1.4. Công nghệ thông tin và nghiên cứu khoa học kinh tế
1.4.1. Vai trò của máy vi tính điện tử và các phần mềm đối với quá trình nghiên cứu
khoa học kinh tế hiện đại.
1.4.2. Giới thiệu phần mềm SPSS và chức năng thống kê trên bảng tính Excel phục vụ
cho quá trình nghiên cứu khoa học kinh tế
1.4.2.1. Khuôn khổ nhập liệu và khai báo thông số của biến trên SPSS
1.4.2.2. Chức năng thống kê và xử lý dữ liệu trên bảng tính Excel với PHStat2
Chƣơng II. Lựa chọn đề tài và thiết kế nghiên cứu

2.1. Khái niệm đề tài
v
2.2. Lựa chọn đề tài nghiên cứu
2.2.1. Lựa chọn sự kiện khoa học
2.2.2. Xác định nhiệm vụ nghiên cứu
2.3. Đối tƣợng, khách thể, và phạm vi nghiên cứu
2.3.1. Đối tượng nghiên cứu
2.3.2. Khách thể nghiên cứu
2.3.3. Phạm vi nghiên cứu
2.4. Đặt tên cho đề tài nghiên cứu
2.5. Thiết kế nghiên cứu
2.5.1. Thiết kế nghiên cứu khám phá
2.5.2. Thiết kế nghiên cứu mô tả
2.5.3. Thiết kế nghiên cứu nhân quả
2.6. Thiết kế đề cƣơng nghiên cứu
Chƣơng III. Chọn mẫu để nghiên cứu

3.1. Khái niệm về phƣơng pháp chọn mẫu
3.1.1. Khái niệm
3.1.2. Ưu điểm và hạn chế của phương pháp chọn mẫu
3.1.3. Sai số trong điều tra chọn mẫu
3.2. Các bƣớc của quá trình nghiên cứu mẫu
3.3. Xác định kích thƣớc mẫu
3.3.1. Các công thức xác định kích thước mẫu
3.3.2. Xác định phạm vi sai số có thể chấp nhận
3.3.3. Xác định độ tin cậy mong muốn
3.3.4. Ước tính độ lệch chuẩn
3.4. Các phƣơng pháp chọn mẫu thƣờng dùng
3.4.1. Phương pháp chọn mẫu xác xuất
3.4.1.1. Chọn mẫu ngẫu nhiên đơn giản
3.4.1.2. Chọn mẫu hệ thống
3.4.1.3. Chọn mẫu cụm
3.4.1.4. Chọn mẫu phân tầng
3.4.2. Phương pháp chọn mẫu phi xác xuất
3.4.2.1. Chọn mẫu thuận tiện
3.4.2.2. Chọn mẫu định mức
3.4.2.3. Chọn mẫu phán đoán
vi
3.4.2.4. Chọn mẫu phát triển mầm
3.5. Thực hành trên Excel và SPSS
Chƣơng IV. Thu thập dữ liệu nghiên cứu

4.1. Dữ liệu thứ cấp và dữ liệu sơ cấp
4.1.1. Dữ liệu thứ cấp và nguồn thu thập
4.1.2. Dữ liệu sơ cấp và các hình thức tổ chức điều tra
4.2. Các phƣơng pháp thu thập dữ liệu sơ cấp
4.2.1. Thu thập dữ liệu sơ cấp trong nghiên cứu thực nghiệm
4.2.2. Thu thập dữ liệu sơ cấp trong nghiên cứu quan sát
4.2.2.1. Phương pháp quan sát
4.2.2.2. Phương pháp thảo luận
4.2.2.3. Các phương pháp điều tra và vấn đề thiết kế phiếu điều tra
4.3. Sai số trong thu thập dữ liệu
4.3.1. Sai số do đăng ký
4.3.2. Sai số do tính chất đại biểu
4.4. Vấn đề hiệu chỉnh, mã hoá và nhập dữ liệu trên máy tính điện tử
4.4.1. Hiệu chỉnh dữ liệu
4.4.1.1. Hiệu chỉnh tại hiện trường thu thập dữ liệu
4.4.1.2. Hiệu chỉnh tại trung tâm nhập liệu
4.4.2. Mã hoá dữ liệu
4.4.2.1. Tiền mã hoá
4.4.2.2. Mã hóa
4.4.3. Quá trình nhập dữ liệu trên máy tính điện tử
4.4.3.1. Tạo khuôn nhập dữ liệu trên SPSS và trên Excel
4.4.3.2. Nguyên tắc nhập dữ liệu
4.4.3.3. Làm sạch dữ liệu và chuẩn bị dữ liệu cho nghiên cứu
Chƣơng V. Xử lý và phân tích dữ liệu nghiên cứu

5.1. Kỹ thuật phân tổ dữ liệu
5.1.1. Các khái niệm thường dùng
5.1.1.1. Phân tổ
5.1.1.2. Tiêu thức phân tổ
5.1.1.3. Kết quả phân tổ
5.1.2. Phân tổ thuộc tính
vii
5.1.3. Phân tổ lượng biến
5.2. Tóm tắt và trình bày dữ liệu bằng bảng thống kê
5.2.1. Bảng phân phối tần số
5.2.1.1. Bảng phân phối tần số cho dữ liệu định tính
5.2.1.2. Bảng phân phối tần số cho dữ liệu định lượng
5.2.2. Bảng kết hợp
5.2.2.1. Bảng kết hợp hai dữ liệu định tính
5.2.2.2. Bảng kết hợp ba dữ liệu định tính
5.2.2.3. Bảng kết hợp dữ liệu định tính và dữ liệu định lượng
5.2.3. Thiết kế bảng phân phối tần số và bảng kết hợp trên SPSS và Excel
5.2.4. Một số yêu cầu khi thiết kế bảng thống kê
5.3. Tóm tắt và trình bày dữ liệu bằng biểu đồ thống kê
5.3.1. Trình bày dữ liệu định tính bằng các loại biểu đồ thống kê thông dụng
5.3.2. Biểu đồ phân phối tần số
5.3.3. Đa giác tần suất tích luỹ
5.3.4. Biểu đồ thân và lá
5.3.5. Biểu đồ hộp
5.4. Tóm tắt dữ liệu bằng các chỉ tiêu thống kê mô tả
5.4.1. Đo lường mức độ tập trung
5.4.2. Đo lường mức độ phân tán
5.4.3. Khảo sát hình dáng phân phối của dãy số
5.5. Phân tích dữ liệu nghiên cứu
5.5.1. Chọn lựa phương pháp phân tích dữ liệu phù hợp
5.5.2. Đại cương về các phương pháp phân tích dữ liệu nghiên cứu
5.5.2.1. Phân tích đơn biến
5.5.2.2. Phân tích nhị biến
5.5.2.3. Phân tích đa biến
Chƣơng VI. Trình bày kết quả nghiên cứu

6.1. Bài báo khoa học
6.2. Thông báo và tổng luận khoa học
6.2.1. Thông báo khoa học
6.2.2. Tổng luận khoa học
6.3. Công trình khoa học
6.3.1. Chuyên khảo khoa học
viii
6.3.2. Tác phẩm khoa học
6.3.3. Sách giáo khoa
6.4. Báo cáo kết quả nghiên cứu khoa học
6.4.1. Bố cục chung của một báo cáo
6.4.2. Hình thức trình bày một báo cáo
6.4.3. Viết tóm tắt báo cáo
6.4.4. Văn phong khoa học
Chƣơng VII. Các chủ đề đặc biệt

7.1. Kỹ năng khai thác dữ liệu từ Internet
7.2. Đạo văn trong nghiên cứu khoa học
7.2.1. Thế nào là đạo văn
7.2.2. Phòng tránh đạo văn
7.2.3. Kỹ thuật trích dẫn, trích nguồn, lập danh mục tài liệu tham khảo và hướng dẫn
sử dụng phần mềm Endnote
-------------------------------------------------------
15. Các thông tin về hình thức học và liên lạc với giáo viên
Nếu sinh viên cần thêm thông tin, muốn trao đổi, hoặc cần sự giúp đỡ của giảng
viên phụ trách môn học, vui lòng liên lạc theo các cách sau:
-E-mail: tuannv@dlu.edu.vn
-Điện thoại di động: 01218280442
ix
MỤC LỤC TỔNG QUÁT
Trang
Chương I. Khoa học và nghiên cứu khoa học 3
Chương II. Lựa chọn đề tài và thiết kế nghiên cứu 18
Chương III. Chọn mẫu để nghiên cứu 26
Chương IV. Thu thập dữ liệu nghiên cứu 39
Chương V. Xử lý và phân tích dữ liệu nghiên cứu 53
Chương VI. Trình bày kết quả nghiên cứu 76
Chương VII. Các chủ đề đặc biệt 94
x
LỜI MỞ ĐẦU
Phương pháp nghiên cứu khoa học kinh tế là một học phần bắt buộc trong
chương trình khung của Bộ Giáo dục và Đào tạo, dành cho sinh viên đại học năm thứ
hai. Môn học cung cấp cho sinh viên những kiến thức và kỹ năng nghiên cứu khoa học
cơ bản trong lĩnh vực kinh tế và kinh doanh như:
(i) Bản chất của quá trình nghiên cứu khoa học
(ii) Quy trình thiết kế nghiên cứu khoa học
(iii) Thu thập, xử lý, và phân tích dữ liệu nghiên cứu
(iv) Cách thức trình bày kết quả nghiên cứu khoa học
Thông qua môn học, sinh viên cũng được trang bị những hiểu biết về đạo đức
trong nghiên cứu khoa học và vấn đề đạo văn trong nghiên cứu. Nghiên cứu lý thuyết và
thực hành các bài tập lớn một cách nghiêm túc, sinh viên được kỳ vọng sẽ có thể nâng
cao khả năng nghiên cứu khoa học của mình, thực hiện tốt hơn các tiểu luận môn học
hoặc chuyên đề tốt nghiệp, khóa luận tốt nghiệp đại học. Môn học cũng đặt nền móng
cho những nỗ lực rèn luyện lâu dài hơn của sinh viên, nhằm hình thành phương pháp tư
duy và năng lực tổ chức thực hiện một công trình nghiên cứu khoa học trong tương lai.
Bài giảng tóm tắt này được biên soạn dựa trên cơ sở một số tài liệu Việt ngữ đã
có, nhằm đáp ứng cho yêu cầu giảng dạy và học tập [trước mắt] của giảng viên và sinh
viên bậc đại học chuyên ngành Quản trị kinh doanh, Kế toán-kiểm toán, và Tài chính-
ngân hàng của Khoa Kinh tế & Quản trị kinh doanh, Trường Đại học Đà Lạt. Trong tài
liệu này, các nội dung cơ bản nhất về phương pháp luận nghiên cứu khoa học được tổng
hợp và trích dẫn lại từ Vũ Cao Đàm (2007), nhằm giúp sinh viên dễ dàng hệ thống hoá
những kiến thức khá phức tạp và chi tiết trong [1].
Bên cạnh đó, tài liệu cũng được thiết kế theo hướng vừa nhấn mạnh nền tảng cơ
bản về phương pháp luận nghiên cứu khoa học kinh tế, lại vừa chú ý đến kỹ năng thực
hành các phần mềm (Excel, SPSS) trong xử lý và phân tích cơ bản dữ liệu nghiên cứu,
phần mềm Endnote trong việc tạo lập và quản lý danh mục tài liệu tham khảo, trích dẫn,
trích nguồn tự động. Mục tiêu của khảo hướng này là nhằm giúp sinh viên có những
hình dung bước đầu về việc vận dụng phương pháp luận vào thực tiễn nghiên cứu khoa
học kinh tế, với sự hỗ trợ đắc lực về mặt kỹ thuật của các phần mềm.
Bài giảng tóm tắt này chắc chắn còn nhiều sai sót và khiếm khuyết. Chúng tôi
mong nhận được sự chỉ bảo và đóng góp ý kiến của các thầy cô giáo, các chuyên gia
trong ngành và độc giả xa gần để lần tái bản được hoàn chỉnh hơn. Mọi thư từ, trao đổi
xin vui lòng gởi về :
Nguyễn Văn Tuấn
Khoa Kinh tế và Quản trị kinh doanh-Trường Đại học Đà Lạt
Số 01 Phù Đổng Thiên Vương, Đà Lạt
xi
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO
[1] Vũ Cao Đàm (2007), Phương pháp luận nghiên cứu khoa học, NXB Khoa học và
Kỹ thuật, Hà Nội, tái bản lần thứ 14.
[2] Trần Bá Nhẫn và Đinh Thái Hoàng (2006), Thống kê ứng dụng trong quản trị
kinh doanh và nghiên cứu kinh tế, NXB Thống kê, Hà Nội.
[3] Nguyễn Đình Thọ và Nguyễn Thị Mai Trang (2007), Nghiên cứu thị trường, NXB
Đại học quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh, TP. Hồ Chí Minh.
[4] Hoàng Trọng và Chu Nguyễn Mộng Ngọc (2007), Thống kê ứng dụng trong kinh
tế xã hội, NXB Thống kê, Hà Nội.
[5] Hoàng Trọng và Chu Nguyễn Mộng Ngọc (2008), Phân tích dữ liệu nghiên cứu
với SPSS (tập 1), NXB Hồng Đức, TP. Hồ Chí Minh.
[6] Trung tâm Thông tin Phát triển Việt Nam (2009), “Các tài liệu hướng dẫn kỹ
năng”, Trang tin của Trung tâm Thông tin Phát triển Việt Nam, http://www.vdic.org.
vn/?name=library&op=viewDetailNews&id=336&mid=349&cmid=360, Truy cập ngày
15/06/2009.
xii
Phương pháp nghiên cứu
khoa học kinh tế
TS. Nguyễn Văn Tuấn

Khoa Kinh tế & QTKD – Trường Đại học Đà Lạt
tuannv@dlu.edu.vn
Dẫn nhập (tt)

 Giới thiệu môn học
 Bản chất của nghiên cứu khoa học
 Mục tiêu của môn học
 Yêu cầu của môn học
Dẫn nhập (tt)

 Tài liệu học tập
 Vũ Cao Đàm (2007 2007),), Phương pháp luận
nghiên cứu khoa học học,, NXB Khoa học và Kỹ
thuật,, Hà Nội
thuật Nội,, tái bản lần thứ 14
14..
 Nguyễn Thị Cành (2004
2004),
), Phương pháp và
phương pháp luận nghiên cứu khoa học kinh
tế,, NXB Đại học Quốc gia TP
tế TP.. Hồ Chí Minh
Minh..
 Nguyễn Văn Tuấn (2015 2015),
), Phương pháp
nghiên cứu khoa học kinh tế tế,, Bài giảng tóm
tắt,, TLLHNB
tắt TLLHNB,, Trường Đại học Đà Lạt
Lạt..
3
1
Dẫn nhập (tt)
 Tài liệu học tập
 Hoàng Trọng và Chu Nguyễn Mộng Ngọc
(2007
2007),),Thống
Thống kê ứng dụng trong kinh tế xã
hội,, NXB Thống kê
hội kê,, Hà Nội
Nội..
 Trần Bá Nhẫn và Đinh Thái Hoàng (2006 2006),
),
Thống kê ứng dụng trong quản trị kinh doanh
và nghiên cứu kinh tế
tế,, NXB Thống kê
kê,, Hà Nội
Nội..
 Hoàng Trọng và Chu Nguyễn Mộng Ngọc
(2008
2008),
), Phân tích dữ liệu nghiên cứu với
SPSS (tập 1), NXB Hồng Đức
Đức,, TP
TP.. HCM
HCM..
4
Dẫn nhập (tt)

 Dụng cụ,, phần mềm học tập
cụ
 Máy vi tính
 SPSS (Statistical package for social sciences
sciences))
 Microsoft Excel + Phstat
Phstat22
 Endnote
Dẫn nhập (tt)

 Tiêu chuẩn đánh giá
 Tham gia tối thiểu 80
80%% thời lượng giảng dạy
 Tham gia thuyết trình trên lớp theo hướng
dẫn của giảng viên
 Hoàn thành 01 bài tập lớn theo nhóm (50
50%%)
 Bài kiểm tra kết thúc học phần (50
50%%)
2
Dẫn nhập (tt)
 Nội dung bài giảng
 Chương 1. Khoa học và nghiên cứu khoa học
 Chương 2. Lựa chọn đề tài và thiết kế nghiên cứu
 Chương 3. Chọn mẫu để nghiên cứu
 Chương 4. Thu thập dữ liệu nghiên cứu
 Chương 5. Xử lý và phân tích dữ liệu nghiên cứu
 Chương 6. Trình bày kết quả nghiên cứu
 Chương 7. Các chủ đề đặc biệt (TNC)
Chương 1. Khoa học

và nghiên cứu khoa học
Trong chương này

này::
 Khái niệm khoa học và nghiên cứu khoa học
 Một số khái niệm thống kê thường dùng trong
nghiên cứu khoa học kinh tế
 Công nghệ thông tin và nghiên cứu khoa học
Khái niệm về khoa học

 Khoa học là hệ thống các tri thức về tự
nhiên, xã hội, và tư duy, cũng như những
quy luật phát triển khách quan của tự
nhiên, xã hội, và tư duy
duy..
 Thông qua quá trình khám phá những tri

thức mới do những đòi hỏi của thực tiễn
xã hội, khoa học trở thành con đường sản
sinh ra tri thức
thức..
9
3
Khái niệm về NCKH
 Là sự tìm kiếm những điều chưa biết
 Phát hiện bản chất sự vật, phát triển nhận
thức của con người về thế giới
 Sáng tạo phương pháp, phương tiện kỹ thuật
mới để cải tạo thế giới
 Là
cách thức con người tìm hiểu sự việc
một cách có hệ thống
thống..
10
Khái niệm về NCKH (tt)

 Bản chất của NCKH là quá trình tìm
kiếm các luận cứ để chứng minh luận
điểm khoa học của tác giả
giả..
 Chứng minh luận điểm khoa học trở

thành nhiệm vụ nhất thiết phải thực
hiện, là nội dung cơ bản và xuyên suốt
quá trình NCKH
NCKH..
11
Quy trình thực hiện NCKH

 Lựa chọn đề tài nghiên cứu
 Xây dựng luận điểm khoa học
 Chứng minh luận điểm khoa học
 Trình bày luận điểm khoa học
12
4
Một số khái niệm thống kê thường
dùng trong NCKH kinh tế
 Tổng thể thống kê và đơn vị tổng thể
 Tổng thể chung (tổng thể, đám đông-
Population)
 Tổng thể mẫu (mẫu – Sample)
 Đơn vị tổng thể (phần tử – element)
13
Một số khái niệm thống kê (tt)
Toång theå chung

N
Ñieàu tra choïn maãu

n
Toång theå maãu
14
15
5
 Biến (Variable) [Tiêu thức thống kê]
Trong tổng thể công nhân xí nghiệp A :

Mỗi công nhân = 1 đơn vị tổng thể
16

Giôùi tính
Caùc Bieán
1 ÑVToång theå coù Tuoåi ñôøi
nhieàu ñaëc ñieåm
khaùc nhau
Daân toäc
Toân giaùo
Trình ñoä chuyeân moân …
=> Biến là một khái niệm dùng dể chỉ các đặc

điểm của đơn vị tổng thể
17

 Biến (tt)
 Biến định tính (Tiêu thức thuộc tính)
 Biến định lượng (Tiêu thức số lượng)
• Biến định lượng loại rời rạc :  lượng biến rời
rạc (Discrete variables).
• Biến định lượng loại liên tục :  lượng biến
liên tục (Continuous variables).
18
6
BIEÁN
BIEÁN ÑÒNH TÍNH BIEÁN ÑÒNH LÖÔÏNG
LIEÂN TUÏC RÔØI RAÏC
•Giôùi tính •Chieàu cao •Baäc thôï

•Saéc toäc •Troïng löôïng coâng nhaân
•Ngheà nghieäp saûn phaåm •Soá ngöôøi
•Loaïi hình TCKD •Thu nhaäp trong hoä gia
… … ñình…
19

 Dữ liệu (Data)
 Là kết quả quan sát của các biến. Nó chính là
các sự kiện, các biểu hiện, các con số được
thu thập từ các biến
 Dữ liệu định tính
• Phản ánh tính chất, sự hơn kém
• Không tính được trị trung bình
• Thu thập bằng thang đo định danh ; thứ bậc
20

 Dữ liệu (tt)
 Dữ liệu định lượng
• Phản ánh mức độ, mức độ hơn kém
• Thể hiện bằng con số (dạng rời rạc hoặc dạng
liên tục)
• Tính được trị trung bình
• Thu thập bằng thang đo khoảng ; tỷ lệ
21
7
 Tập dữ liệu (Data set)
 Là tập hợp các dữ liệu thu thập được theo các
biến của các phần tử trong một cuộc nghiên cứu
Taäp döõ lieäu Caùc
bieán
Caùc
phaàn töû Hoï vaø teân Giôùi tính Ngheà nghieäp Hoïc vò Thaâm nieân
Traàn Vaên A Nam Giaûng vieân Tieán só 30
Ngoâ Thò B Nöõ Nhaân vieân Cöû nhaân 25
Nguyeãn thò C Nöõ Giaûng vieân Thaïc só 10
Döõ lieäu Döõ lieäu

ñònh tính ñònh löôïng 22

 Quan sát (Observation)
 Lưu ý khi tham khảo tài liệu tiếng Việt
 Một quan sát là một tập hợp các dữ liệu
thu thập được từ một phần tử riêng biệt
 The set of measurements collected for a
particular element is called an observation
observation..
23
Data, Data Sets,

Elements, Variables, and Observations
Observation Variables
Element
Names Stock Annual Earn/
Company Exchange Sales($M) Share($)
Dataram AMEX 73.10 0.86

EnergySouth OTC 74.00 1.67
Keystone NYSE 365.70 0.86
LandCare NYSE 111.40 0.33
Psychemedics AMEX 17.60 0.13
Data Set 24
© 2006 Thomson/South-
Thomson/South-Western Slide 8
8
 Lưu ý
 Về cơ bản
• Dữ liệu định tính được thu thập từ các biến
định tính
• Dữ liệu định lượng được thu thập từ các biến
định lượng
 Tuy nhiên, thực tế vấn đề trở nên phức tạp

hơn khi xét đến các thang đo
25

 Các loại thang đo
 Thang đo định danh (Nomial scale)
• Sử dụng cho các biến định tính.
• Phân biệt các biểu hiện của biến định tính bằng
cách đánh số theo quy ước.
• Số đo chỉ dùng để đếm tần số biểu hiện của
biến định tính, không có ý nghĩa về lượng.
26

Bảng thăm dò ý kiến độc giả của Thời báo kinh tế
Sài Gòn có câu hỏi sau :
Các số đo (1,2,3,4) chỉ có tính cách đặt tên (định

danh) nhằm phân biệt các biểu hiện của biến định
tính, ngoài ra không mang thêm ý nghĩa nào khác
27
9
Bảng câu hỏi có câu sau :
Vui lòng cho biết tình trạng hôn nhân của bạn hiện
nay?
1.Độc thân 2.Có gia đình
3.Ở goá 4.Ly thân hoặc ly dị
Các số đo (1,2,3,4) chỉ dùng để mã hoá các biểu
hiện của biến định tính
tính:: “tình trạng hôn nhân” =>
Đếm tần số biểu hiện của biến định tính, phục vụ
cho việc nhập và xử lý dữ liệu thống kê trên máy
tính điện tử được thuận lợi
lợi..
28

 Các loại thang đo (tt)
 Thang đo thứ bậc (Ordinal scale)
• Là trường hợp đặc biệt của thang đo định
danh, thường sử dụng cho biến định tính có
các biểu hiện mang tính hơn kém
kém..
• Có thể dùng cho biến định lượng
• Số đo không chỉ dùng để định danh mà còn
dùng để sắp xếp thứ tự hơn kém của các
biểu hiện tiêu thức, nhưng không biết được
khoảng cách của sự hơn kém này
29

Anh, chị hãy xếp hạng các chủ đề sau trên Báo
Phụ nữ tuỳ theo mức độ quan tâm tâm.. (chủ đề nào
quan tâm nhất thì ghi số 1 ; quan tâm thứ nhì thì
ghi số 2 ; ít quan tâm nhất thì ghi số 3)
-Hôn nhân gia đình [……
……]]
-Thời trang [……
……]]
-Nuôi dạy con cái [……
……]]
=> Các số đo có trị số lớn không có nghĩa là có
bậc cao hơn, các số đo có trị số nhỏ không nhất
thiết là có bậc thấp hơn
hơn.. Mà cao hay thấp là do
người sử dụng quy ước
ước..
30
10
 Thang đo khoảng (Interval scale)
• Là dạng đặc biệt của thang đo thứ bậc vì số
đo của thang đo này không chỉ cho biết thứ
bậc hơn kém, mà còn kể cả khoảng cách giữa
các thứ bậc
• Khoảng cách giữa các thứ bậc là đều nhau
31

 Thang đo khoảng (tt)
• Thang Likert
Vui lòng cho biết thái độ của bạn đối với phát
biểu sau đây
đây:: “việc tiếp cận với nguồn vốn tín
dụng ngân hàng ở Việt Nam là thuận lợi”
Hoàn toàn Phản đối Trung Đồng ý Hoàn toàn

phản đối dung đồng ý
1 2 3 4 5
32

• Lưu ý: Về mặt lý thuyết, thang Likert là thang đo
thứ bậc và đo lường mức độ đồng ý của đối tượng
nghiên cứu.
• Tuy nhiên, nếu số đo từ 05 điểm trở lên thì kết
quả kiểm định thực tiễn cho thấy thang Likert có
tính năng như thang đo khoảng (Dunn-Rankin, P,
2006, trích trong Nguyễn Đình Thọ, 2007).
• Thống kê hiện đại xem thang Likert (hoặc các
dạng Likert) là thang đo khoảng
33
11
 Thang đo khoảng (tt)
 Thang đo đối nghĩa
nghĩa:: một dạng thang Likert
Xin vui lòng cho biết thái độ của bạn đối với nhãn
hiệu sữa đặc có đường Mẹ bồng con, bằng cách
khoanh tròn các con số tương ứng trên thanh đánh
giá (1 = rất ghét ; 7 = rất thích) :
Rất ghét Rất thích
1 2 3 4 5 6 7
34

 Thang đo khoảng (tt)
 Thang Stapel
Stapel:: một dạng thang Likert khác
Hãy cho biết đánh giá của bạn về thái độ phục
vụ của nhân viên cửa hàng X
Thân thiện
-5 -4 -3 -2 -1 1 2 3 4 5
35

• Ta đã biết dữ liệu thu thập được bằng
thang đo khoảng là dữ liệu định lượng,
nghĩa là có thể tính được trị trung bình.
• Nhưng liệu có nên tính trị trung bình đối với
dữ liệu định lượng thu thập bằng thang đo
khoảng hay không?
• Những giả định đằng sau việc tính toán này
là gì?
36
12
 Thang đo tỷ lệ (Ratio scale)
• Dùng cho biến định lượng
• Số đo dùng để đo độ lớn, tính tỷ lệ
lệ……
 Ví dụ : thang đo tiền tệ, m, kg, tấn, giờ

giờ……
37

1. Xin vui lòng cho biết trung bình 1 tuần bạn
chi tiêu bao nhiêu tiền cho nước giải khát?
[..................
..................]] đồng
đồng..
2. Trong gia đình anh, chị, số lượng người
dọc báo thường xuyên là bao nhiêu người?
[……………
……………]] người
người..
38

 Lưu ý (nhắc lại)
 Về cơ bản
• Dữ liệu định tính được thu thập từ các biến
định tính
• Dữ liệu định lượng được thu thập từ các biến
định lượng
 Tuy nhiên, thực tế vấn đề trở nên phức tạp

hơn khi xét đến các thang đo
39
13
 Lưu ý (tt)
Tuổi đời nhân viên => biến định lượng
 Nếu sử dụng thang đo tỷ lệ
• Câu hỏi đo lường
lường::
Tuổi của ông, bà là [____] tuổi
• Trả lời : 25 ; 26 ; 30 ; 32 ; 35 ; 42 ; 28 ; 50
50……
Döõ lieäu ñònh löôïng : caùc giaù trò baèng soá

ñeå traû lôøi caâu hoûi “ Bao nhieâu?”
40

 Lưu ý (tt)
 Nếu sử dụng thang đo thứ bậc
• Câu hỏi : Tuổi của bạn thuộc vào nhóm nào?
1. < 25 tuổi 2. Từ 25 đến 35 3. > 35 tuổi
• Trả lời : 1 ; 3 ; 1 ; 2 ; 3 ; 3 ; 1 ; 1 ; 2 ; 2 ; 3 …
Döõ lieäu ñònh tính : caùc nhaõn duøng ñeå

phaân loaïi vaø xeáp thöù töï
41

 Lưu ý (tt)
 Dữ liệu thu thập được là định tính hay định
lượng không tuỳ thuộc vào biến sử dụng để
thu thập, mà tuỳ thuộc vào loại thang đo
 Sử dụng loại thang đo nào là tuỳ thuộc vào
việc bạn muốn sử dụng dữ liệu điều tra vào
việc gì
• Muốn biết tuổi đời bình quân?
• Muốn biết bao nhiêu % phần tử rơi vào độ tuổi
nào?
42
14
Döõ lieäu
Döõ lieäu Döõ lieäu

ñònh tính ñònh löôïng
Thang ño Thang ño Thang ño Thang ño

ñònh danh thöù baäc khoaûng caùch tyû leä
43
Công nghệ thông tin và NCKH

 Vai trò của máy vi tính điện tử và các phần
mềm thống kê đối với quá trình nghiên cứu
khoa học kinh tế hiện đại
 Sự mở rộng của các phương pháp nghiên cứu
định lượng trong khoa học kinh tế
 Thống kê + Lý thuyết kinh tế + Số liệu kinh tế
thực tế = Kinh tế lượng
44
Giới thiệu chức năng thống kê trên

bảng tính Excel
 Thư mục hàm thống kê trên Excel
45
15
bảng tính Excel
 Thư mục hàm thống kê trên Excel
46

bảng tính Excel
 Chức năng phân tích dữ liệu trên Excel
47

bảng tính Excel
 Chức năng tạo bảng biểu trên Excel
48
16
bảng tính Excel
 Chức năng xử lý và phân tích dữ liệu bổ
sung trên Excel với Phstat
Phstat2
2
49
Giới thiệu phần mềm SPSS (11.5)

 Cửa sổ nhập liệu của SPSS 11
11..5
50
Giới thiệu phần mềm SPSS (11.5)

 Cửa sổ khai báo thông số của biến trên SPSS
51
17
Nguyên tắc mã hoá và nhập liệu
 Chỉ mã hoá dữ liệu định tính
tính.. Các dữ liệu định
lượng đã ở dưới dạng số nên không cần mã hoá
 Mỗi quan sát tương ứng với 1 dòng, dữ liệu của
mỗi phần tử được nhập vào một dòng của cửa sổ
dữ liệu
 Mỗi loại dữ liệu thu thập được sắp xếp tương ứng
với 1 cột
 Nhập dữ liệu từ trái qua phải trên cửa sổ dữ liệu
(từ câu hỏi đầu tiên đến câu hỏi cuối cùng) ; và từ
trên xuống dưới (từ bảng hỏi đầu tiên đến bảng
hỏi cuối cùng)
52
Kết thúc Chương 1
53
Chương 2. Lựa chọn đề tài và

thiết kế nghiên cứu
Trong chương này

này::
 Khái niệm đề tài nghiên cứu
 Lựa chọn đề tài nghiên cứu
 Đối tượng
tượng,, mục tiêu
tiêu,, khách thể
thể,, và phạm vi nghiên cứu
 Đặt tên cho đề tài nghiên cứu
 Thiết kế nghiên cứu
 Xây dựng đề cương nghiên cứu
54
18
Khái niệm về Đề tài nghiên cứu
 Là một hình thức tổ chức NCKH, trong đó có
một nhóm người cùng thực hiện một nhiệm vụ
nghiên cứu
 Đề tài định hướng vào việc trả lời những câu hỏi
mang tính học thuật, chưa quan tâm nhiều đến
việc hiện thực hoá trong hoạt động thực tế
 Một số hình thức tổ chức NCKH khác có đặc
điểm tương tự với Đề tài, ví dụ
dụ:: Dự án ; Đề án,
Chương trình
55
Một số hình thức tổ chức NCKH

 Dự án NCKH
NCKH:: là loại đề tài có mục đích ứng
dụng xác định, cụ thể về kinh tế
tế--xã hội
 Đề án
án:: là văn kiện được xây dựng để trình một
cấp quản lý hoặc cơ quan tài trợ nhằm xin được
thực hiện một công việc NCKH nào đó đó.. Sau khi
một đề án được phê chuẩn hoặc chấp nhận, sẽ
có thể có những dự án, đề tài, chương trình
NCKH theo yêu cầu của đề ánán..
 Chương trình
trình:: là một nhóm các đề tài hoặc dự
án khá độc lập, được tập hợp theo một mục
đích xác định
định..
56
Lựa chọn đề tài NCKH
Lựa chọn sự kiện khoa học
Xác định nhiệm vụ nghiên cứu
Lựa chọn đề tài nghiên cứu
57
19
Lựa chọn đề tài NCKH (tt)
 Lựa chọn sự kiện khoa học
 Sự kiện khoa học là điểm xuất phát của chủ
đề nghiên cứu
 Lựa chọn SKKH là quá trình tìm kiếm chủ đề
nghiên cứu
58

 Xác định nhiệm vụ nghiên cứu
 Chủ trương phát triển KT
KT--XH của đất nước
 Nhiệm vụ được giao từ cấp trên
 Nhiệm vụ theo hợp đồng với đối tác
 Nhiệm vụ do người nghiên cứu tự đặt ra
59

 Các tiêu chí xem xét lựa chọn đề tài
 Ý nghĩa khoa học
 Ý nghĩa thực tiễn
 Tính cấp thiết
 Điều kiện để hoàn thành đề tài
 Tính phù hợp với sở thích nghiên cứu
60
20
Đối tượng nghiên cứu
 Là những nội dung cần xem xét và làm rõ
trong nhiệm vụ nghiên cứu
 Mỗinhiệm vụ nghiên cứu có thể chứa
đựng một hoặc một số đối tượng nghiên
cứu nào đó
61
Mục tiêu nghiên cứu

 Là những nội dung cần xem xét và làm rõ
trong khuôn khổ đối tượng nghiên cứu đã
xác định
 Thực chất, mục tiêu nghiên cứu là sự chi
tiết hoá đối tượng nghiên cứu
cứu.. Đối tượng
nghiên cứu chứa đựng một tập hợp các
mục tiêu nghiên cứu
62
Khách thể nghiên cứu

 Là vật mang đối tượng nghiên cứu
 Khách thể nghiên cứu có thể là
là::
 Một không gian
• ĐTNC:
ĐTNC: Xanh hoá các cồn cát ven biển Miền Trung
-> KTNC
KTNC:: Các cồn cát ven biển Miền Trung
 Một quá trình

• ĐTNC:
ĐTNC: Áp dụng phương pháp học tập theo tình
huống ở đại học
 KTNC
KTNC:: Quá trình học tập của sinh viên 63
21
Khách thể nghiên cứu (tt)
 Khách thể nghiên cứu có thể là
là::
 Một hoạt động
• ĐTNC:
ĐTNC: Khắc phục rào cản giữa cha mẹ và con cái
trong truyền thông về chủ đề sức khỏe sinh sản
sản
KTNC:: Hoạt động truyền thông
KTNC
 Một cộng đồng

• ĐTNC:
ĐTNC: Năng lực cạnh tranh của các doanh nghiệp
trên địa bàn Tỉnh Lâm Đồng  KTNC
KTNC:: Cộng đồng
các doanh nghiệp trên địa bàn Lâm Đồng
64
Phạm vi nghiên cứu

 Phạm vi quy mô của mẫu khảo sát
 Đề tài
tài:: Hiệu quả của quá trình cổ phần hoá
các DNNN ở Hà Nội  Số DNNN cổ phần
hoá được khảo sát là phạm vi về quy mô
 Phạm vi không gian của sự vật
 Đề tài
tài:: Xanh hoá các cồn cát ven biển Miền
Trung  Diện tích các cồn cát được chọn ra
để nghiên cứu là phạm vi về không gian
65
Phạm vi nghiên cứu (tt)

 Phạm vi thời gian của tiến trình sự vật
 Phạm vi nội dung nghiên cứu
 Đề tài
tài:: Khảo sát năng lực cạnh tranh của các doanh
nghiệp trên địa bàn Tỉnh Lâm Đồng  Phạm vi
nghiên cứucứu:: năng lực cạnh tranh ở cấp độ doanh
nghiệp, nghĩa là xem xét các yếu tố nội sinh xác lập
năng lực cạnh tranh của chủ thể kinh tế, đặt trong
mối quan hệ so sánh với các doanh nghiệp hoạt động
trong cùng nhóm ngành trên cùng địa bàn Lâm Đồng
Đồng..
66
22
Đặt tên cho đề tài nghiên cứu
 Tên đề tài phải phản ánh nội dung nghiên
cứu một cách
cách::
 Cô đọng, chân xác
 Đầy đủ, tường minh
 Hoàn chỉnh
 Tên đề tài NCKH chứ không phải là tên
của một tác phẩm văn học hay một bài
báo hoặc một bài bút chiến
67
Đặt tên cho đề tài nghiên cứu (tt)

 Không nên đặt tên đề tài bằng những cụm
từ có độ bất định cao về thông tin
tin::
 Về…
Về …; Thử bàn về
về……; Góp bàn về
về……
 Một số suy nghĩ về
về……; Vài suy nghĩ về
về……
 Một số biện pháp nhằm
nhằm……
 Bước đầu tìm hiểu về
về……
 Bước đầu nghiên cứu về
về……
 Một số vấn đề về
về……; Vấn đề
đề……
68

 Tránh lạm dụng những cụm từ chỉ mục đích
(thường được mở đầu bởi bởi:: để, nhằm, góp
phần…
phần …) để đặt tên đề tài
tài::
 (…) nhằm nâng cao chất lượng
lượng……
 (…) để nâng cao hiệu quả
quả……
 (…) góp phần vào
vào……
 Sử dụng tuỳ tiện các cụm từ chỉ mục đích trong
tên đề tài thường là nhằm để che lấp nội dung
mà bản thân tác giả cũng chưa có một sự hình
dung rõ ràng
69
23
 Mộttình huống lạm dụng các cụm từ chỉ
mục đích và mơ hồ về thông tin
tin::
“Thử bàn về một số biện pháp bước đầu
nhằm nâng cao chất lượng sản phẩm góp phần
cải thiện năng lực cạnh tranh của Công ty A trên
thị trường”
70

 Không nên đặt tên đề tài thể hiện tính dễ
dãi, không đòi hỏi tư duy sâu sắc, kiểu
như::
như
 “Chống lạm phát
phát:: Thực trạng
trạng--nguyên nhân
nhân--và
giải pháp”
 “Hội nhập kinh tế quốc tế
tế:: Thời cơ và thách
thức”
71
Quá trình hình thành đề tài NCKH
 B1.Lựa chọn sự kiện khoa học

học:: Tôi chọn
sự kiện, vấn đề nào để nghiên cứu?
 B2. Đặt tên đề tài từ sự kiện KH đã chọn
 B3. Lịch sử nghiên cứu
cứu:: Ai đã làm gì?
 B4. Mục tiêu nghiên cứu
cứu:: Tôi sẽ làm gì?
 B5. Khách thể nghiên cứu
cứu:: Làm ở đâu?
 B6. Phạm vi nghiên cứu
cứu:: Làm đến đâu?
72
24
Thiết kế nghiên cứu
 Thiết kế nghiên cứu khám phá

 Tìm hiểu sơ bộ vấn đề nghiên cứu
 Công cụ hữu hiệu để thiết lập các giả thuyết
nghiên cứu
 Là một quy trình linh hoạt
 NCKP qua dữ liệu thứ cấp
 NCKP qua dữ liệu sơ cấp
73
Thiết kế nghiên cứu (tt)
 Thiết kế nghiên cứu mô tả

 Thường dùng trong nghiên cứu thị trườngtrường::
mô tả đặc tính người tiêu dùng ; thói quen và
thái độ tiêu dùng
dùng……
 Thường thực hiện tại hiện trường thông qua
phỏng vấn bằng bảng câu hỏi
 Là một quy trình rất chặt chẽ và chi tiết
74
Thiết kế nghiên cứu (tt)

 Thiết kế nghiên cứu nhân quả
 Tìm mối quan hệ nhân quả giữa các biến (chi
phí QC và mức độ nhận biết thương hiệu
hiệu……)
 Thường được thực hiện thông qua kỹ thuật
thực nghiệm => Thiết kế thực nghiệm
• Biến thực nghiệm (độc lập
lập,, phụ thuộc
thuộc))
• Đơn vị thực nghiệm
• Hiện trường thực nghiệm
75
25
Xây dựng đề cương nghiên cứu
 Tạisao cần xây dựng đề cương nghiên
cứu?
cứu?
 Những lưu ý khi xây dựng đề cương
 Cấu trúc của một đề cương nghiên cứu
 Đềcương khóa luận
luận//chuyên đề tốt nghiệp
bậc đại học
76
77
Chương 3.
Chọn mẫu để nghiên cứu
Trong chương này :
Khái niệm về phương pháp chọn mẫu
Các bước của quá trình nghiên cứu mẫu
Xác định kích thước mẫu
Các phương pháp chọn mẫu thường gặp
26
 Khái niệm về chọn mẫu
 Ðiều tra chọn mẫu (ÐTCM) là loại điều tra
khô
kh ông toà
oànn bộ, trong đó
đó::
• Ta chọn một cách ngẫu nhi nhiê
ên một số đủ lớn đơ đơn
n vị
đại diện trong toà
oànn bộ các đơ
đơnn vị của tổng thể chung
để điều tra
• Dùng kết quả thu thập được tính toá
Dùng oán,
n, suy rộng
thà
th ành các đặc điểm của toà
oànn bộ tổng thể chung
79
 Vì sao phaûi choïn maãu ?

 Giúp tiết kiệm thời gian và chi phí, bảo đảm tính kịp
thời của số liệu thống kê
 Làm giảm sai số phi chọn mẫu (sai số do cân, đong,
đo, đếm, khai báo, ghi chép, v.v...
...))
 Thay thế cho điều tra toàn bộ trong những trường hợp
quy mô điều tra lớn, nội dung điều tra cần thu thập
nhiều chỉ tiêu, thực tế ta không đủ kinh phí và nhân lực
để tiến hành điều tra toàn bộ
 Quá trình điều tra gắn liền với việc phá huỷ sản phẩm
như điều tra đánh giá chất lượng thịt hộp, cá hộp, đánh
giá chất lượng đạn dược
dược……
80
 Quy trình chọn mẫu

 Xác định mục đích nghiên cứu
 Lập dàn (khung) chọn mẫu
 Xác định kích thước (cỡ) mẫu
 Lựa chọn kỹ thuật chọn mẫu phù hợp
 Tiến hành chọn mẫu
81
27
 Xác định kích thước mẫu
 Tuỳ vào kỹ thuật chọn mẫu sẽ áp dụng mà
ta dùng công thức thích hợp để xác định cỡ
mẫu cần lấy
 Slide tiếp theo cung cấp hai công thức xác
định cỡ mẫu trong trường hợp áp dụng kỹ
thuật chọn mẫu ngẫu nhiên đơn giản
82
 Công thức xác định cỡ mẫu khi dùng kỹ thuật

chọn mẫu ngẫu nhiên đơn giản
 Khi nhiệm vụ nghiên cứu là ước lượng số trung bình
z α2 2 σ2
n=
ε 2x
 Khi nhiệm vụ nghiên cứu là để ước lượng tỷ lệ
z α2 2 p (1 − p )
n=
ε 2p
 n: Cỡ mẫu ; σ : độ lệch chuẩn tổng thể
 p : Tỷ lệ tổng thể chung
 ε là phạm vi sai số chọn mẫu 83
 Xaùc ñònh kích thöôùc maãu

 Xaùc ñònh phaïm vi sai soá coù theå chaáp nhaän (ε)
• Caên cöù vaøo muïc ñích nghieân cöùu, kinh nghieäm nghieân
cöùu vaø khaû naêng nghieân cöùu
 Quy ñònh ñoä tin caäy (1-α) muoán coù trong öôùc
löôïng ñeå töø ñoù xaùc ñònh heä soá tin caäy Zα/2
• Neáu muoán coù ñoä tin caäy 100
100%% => ñieàu tra toaøn boä toång
theå chung
• Ñoä tin caäy ñöôïc söõ duïng phoå bieán nhaát laø (1- α)= 95
95%%
=> Luùc naøy Zα/2 =1.96
84
28
 Xaùc ñònh kích thöôùc maãu (tt)
 Öôùc tính ñoä leäch chuaån cuûa toång theå chung
• Söû duïng ñoä leäch chuaån cuûa laàn ñieàu tra tröôùc ñaây
• Söû duïng ñoä leäch chuaån cuûa cuoäc ñieàu tra töông töï ôû nôi
khaùc
• Ñieàu tra thí ñieåm ñeå öôùc tính ñoä leäch chuaån
• Söû duïng quy taéc 3σ: Caùc löôïng bieán sai leäch so vôùi
trung bình khoâng quaù 3 laàn ñoä leäch chuaån.
R = (Xmax – Xmin) = (μ+3σ)-(μ-3σ) = 6σ
Cho neân
σ = (Xmax – Xmin)/
)/6
6
85
 Xác định kích thước mẫu (tt)

 Ước tính tỷ lệ của tổng thể chung (p)
• Sử dụng thông tin từ những nghiên cứu
trước đây
• Dùng kinh nghiệm để phỏng đoán
• Điều tra thí điểm để ước tính p
86
 Ví duï 1
Ñeå xaùc ñònh thu nhaäp trung bình haèng thaùng trong naêm cuûa
coâng nhaân ngaønh may taïi ñòa phöông A, ngöôøi ta tieán haønh
choïn maãu ngaãu nhieân, vôùi yeâu caàu laø phaïm vi sai soá khoâng
ñöôïc vöôït quaù 40 ngaøn ñoàng, ñoä tin caäy 9595% %. Ñieàu tra thí
ñieåm một số CN thì thaáy raèng möùc löông cao nhaát trong naêm
laø 2640 ngaøn ñoàng/ngöôøi/thaùng, thaáp nhaát laø 1320 ngaøn
ñoàng/ngöôøi. Côõ maãu caàn ñieàu tra laø bao nhieâu coâng nhaân?
Ta coù : ε = 40 ; α = 5% => Zα/2 =1.96 ;
σ = (Xmax – Xmin)/
)/6
6 = (2640 – 1320
1320)/
)/6
6 = 220 ngaøn ñoàng
Luùc naøy
z α2 2 σ2 1.962 × 2202
n= = = 116
ε 2x 402
87
29
 Kết qu
quảả từ Phstat
Phstat22
Sample Size Determination
Data
Population Standard Deviation 220000
Sampling Error 40000
Confidence Level 95%
Intemediate Calculations
Z Value -1.95996398
Calculated Sample Size 116.204129
Result
Sample Size Needed 117
88
 Ví duï 2
Taïi coâng ty B, ngöôøi ta toå chöùc ñieàu tra choïn maãu ngaãu
nhieân ñeå öôùc löôïng tyû leä saûn phaåm hoûng trong moät ñôït
saûn xuaát, vôùi yeâu caàu phaïm vi sai soá khoâng ñöôïc vöôït quaù
2%, ñoä tin caäy 9595%
%. Cuoäc ñieàu tra naêm tröôùc ñaõ xaùc ñònh
tyû leä saûn phaåm hoûng trong moät ñôït SX laø 8%. Côõ maãu caàn
choïn trong laàn ñieàu tra naøy laø bao nhieâu?
Ta coù :  = 2% ;  = 5% => Z/2 =1.96 ;
p = 8%
Luùc naøy
z α2 2 p ( 1 − p ) 1 . 9 6 2 × 0 . 0 8 × (1 − 0 . 0 8 )
n = = = 707
ε 2
p 0 .0 2 2
89
 Kết qu
Phstat22
Data
Estimate of True Proportion 0.08
Sampling Error 0.02
Intermediate Calculations
Z Value -1.95996398
Calculated Sample Size 706.828423
Result
90
30
 Xaùc ñònh côõ maãu khi toång theå chung laø höõu haïn
 Hai coâng thöùc ñaõ neâu aùp duïng trong tình huoáng
choïn maãu töø moät toång theå voâ haïn
 Treân thöïc teá, haàu nhö caùc cuoäc nghieân cöùu ñeàu
laáy maãu (côõ n) khoâng hoaøn laïi töø moät toång theå höõu
haïn (côõ N)
 Neáu côõ maãu ñöôïc laáy so vôùi côõ cuûa toång theå
khoâng vöôït quaù 5% (töùc: n/N < 5%) thì ta vaãn
duøng hai coâng thöùc đaõ neâu ñeå tính côõ maãu
 Neáu côõ maãu ñöôïc laáy lôùn hôn 5% so vôùi côõ cuûa
toång theå thì ta phaûi duøng yeáu toá “hieäu chænh toång
theå höõu haïn (FPC
(FPC--Finite population correction) ñeå
ñieàu chænh côõ maãu caàn laáy
91
 Xaùc ñònh côõ maãu khi toång theå chung laø

höõu haïn
 Caùc côõ maãu sau khi ñöôïc xaùc ñònh theo coâng thöùc
bình thöôøng:
g:
z α2 2 σ2 z α2 2 p (1 − p )
n0 = n0 =
ε 2x ε 2p
 Ta ñieàu chænh laïi côõ maãu (n) nhö sau

sau::
n 0N
n =
n 0 + ( N − 1)
n0 laø côõ maãu ñöôïc xaùc ñònh theo coâng thöùc bình
thöôøng chöa xeùt ñeán vieäc toång theå höõu hay voâ haïn.
N laø côõ cuûa toång theå höõu haïn
92
 Trôû laïi Ví duï 1

Giaû söû toång theå coâng nhaân ngaønh may taïi ñòa
phöông A laø 1500 ngöôøi. Luùc naøy côõ maãu choïn
ra ñöôïc hieäu chænh laïi nhö sau
sau::
n 0N 116 ×1500
n = = = 108
n 0 + ( N − 1 ) 1 1 6 + (1 5 0 0 − 1 )
93
31
 Kết qu
Phstat22
Data
Population Standard Deviation 220000
Sampling Error 40000
Intem ediate Calculations

Z Value -1.95996398
Calculated Sam ple Size 116.204129
Result
Finite Populations
Population Size 1500
Sam ple Size with FPC 107.915892
94
 Trôû laïi Ví duï 2

Giaû söû toång saûn löôïng trong moät ñôït saûn xuaát
cuûa coâng ty laø 10000 saûn phaåm. Luùc naøy côõ
maãu choïn ra ñöôïc hieäu chænh laïi nhö sau
sau::
n 0N 707 ×10000
n = =  661
n 0 + ( N − 1) 7 0 7 + (1 0 0 0 0 − 1 )
95
 Kết qu
Phstat22
Sam ple Size Determ ination
Data
Estim ate of True Proportion 0.08
Sam pling Error 0.02
Interm ediate Calculations

Z Value -1.95996398
Result
Sam ple Size Needed 707
Finite Populations
Population Size 10,000
Sam ple Size Needed 661
96
32
 Lựa chọn kỹ thuật chọn mẫu
Các kỹ thuật
chọn mẫu
XÁC SUẤT PHI XÁC SUẤT

-Ngẩu nhiên đơn giản -Chọn mẫu thuận tiện
-Chọn mẫu hệ thống -Chọn mẫu phán đoán
-Chọn mẫu phân tầng -Phát triển mầm
-Chọn mẫu cụm (cả khối) -Chọn mẫu định mức
97
Lựa chọn kỹ thuật chọn mẫu (tt)

Ñaëc tính Choïn maãu xaùc suaát Choïn maãu
so saùnh phi xaùc suaát
Öu ñieåm -Tính ñaïi dieän cao Tieát kieäm thôøi gian vaø
-Toång quaùt hoaù cho toång chi phí
theå chung
Nhöôïc Toán keùm thôøi gian vaø chi
-Tính ñaïi dieän thaáp
ñieåm phí -Khoâng toång quaùt hoaù
cho toångtheå chung
Phaïm vi söû Nghieân cöùu moâ taû vaø Nghieân cöùu khaùm phaù
duïng nhaân quaû
98
 Choïn maãu ngaãu nhieân ñôn giaûn

 Ñaëc ñieåm
-Xaùc suaát tham gia vaøo maãu cuûa caùc phaàn töû laø nhö nhau
-Ñôn giaûn khi thöïc hieän neáu coù khung choïn maãu hoaøn
chænh
 Quy trình
-Laäp khung choïn maãu, caùc phaàn töû ñöôïc saép xeáp theo
moät traät töï naøo ñoù, vaø ñöôïc gaùn cho 1 soá thöù töï töø 1
ñeán phaàn töû cuoái cuøng
-Laáy caùc ñôn vò maãu ra baèng boác thaêm, quay soá, duøng
baûng soá ngaãu nhieân, duøng Excel
Excel,, duøng SPSS
99
33
 Choïn maãu heä thoáng
 Ñaëc ñieåm
-Chæ caàn choïn ra moät con soá ngaãu nhieân laø xaùc ñònh
ñöôïc taát caû caùc ñôn vò maãu caàn laáy ra
-Ñoøi hoûi phaûi coù khung choïn maãu
 Quy trình
- Laäp khung choïn maãu, caùc phaàn töû ñöôïc saép xeáp theo
moät traät töï naøo ñoù, vaø ñöôïc gaùn cho 1 soá thöù töï töø 1
ñeán phaàn töû cuoái cuøng.
g. Toång soá ñôn vò trong toång theå
chung la
la::ø N
100

 Quy trình (tt)
- Xaùc ñònh côõ maãu muoán laáy, kyù hieäu laø: n
-Chia N ñôn vò cuûa toång theå thaønh k nhoùm, vôùi: k = N/n
N/n.. k
ñöôïc goïi laø khoaûng caùch choïn maãu
• Choïn maãu heä thoáng ñöôøng thaúng (khi k laø soá nguyeân)
-Töø k ñôn vò ñaàu tieân, choïn ngaãu nhieân 1 ñôn vòvò.. Ñaây laø
ñôn vò maãu ñaàu tieân, caùc ñôn vò maãu tieáp theo ñöôïc laáy
caùch ñôn vò naøy moät khoaûng laø : k, 2k, 3k…
101

 Quy trình (tt)
• Choïn maãu heä thoáng quay voøng (k khoâng laø soá
nguyeân)
-Töø N ñôn vò toång theå, choïn ngaãu nhieân 1 ñôn vò
vò.. Ñaây laø ñôn
vò maãu ñaàu tieân, caùc ñôn vò maãu tieáp theo ñöôïc laáy caùch ñôn
vò naøy moät khoaûng laø : k, 2k, 3k…
-Neáu ñeán heát danh saùch cuûa khung choïn maãu maø vaãn chöa
choïn ñuû n ñôn vò maãu, thì ta quay trôû laïi ñaàu danh saùch ñeå
choïn tieáp cho ñuû
102
34
 Choïn maãu caû khoái (cuïm)
 Ñaëc ñieåm
-Khoâng caàn coù khung choïn maãu hoaøn chænh
-Chæ caàn danh saùch cuûa caùc khoâí (nhoùm, cuïm)
-Cuøng nhoùm dò bieät, khaùc nhoùm ñoàng nhaát
 Quy trình
-Choïn ngaãu nhieân caùc khoái maãu
-Khaûo saùt taát caû caùc ñôn vò trong töøng khoái maãu
vöøa choïn (Hoaëc choïn ngaãu nhieân, hay choïn heä
thoáng caùc ñôn vò naøy)
103
 Choïn maãu phaân taàng

 Ñaëc ñieåm
-Cuøng nhoùm ñoàng nhaát, khaùc nhoùm dò bieät
 Quy trình
-Toång theå goàm N ñôn vò seõ ñöôïc chia thaønh k toå,
soá ñôn vò ôû moãi toå laø N1, N2, …, Nk
Vôùi:
K
∑Ni =1
i =N
104
 Choïn maãu phaân taàng (tt)

-Soá ñôn vò maãu n ñöôïc phaân phoái cho caùc toå laàn löôït laø n1,
n2,…,nk vôùi
K
∑n
i =1
i =n
 Neáu phaân boå maãu ñeàu

Coâng th
thứức tính số lượ ng đơ
ượng đơnn vị mẫu lấy ra trong từng tầng laø:
105
35
 Neáu phaân boå maãu theo tyû leä
Coâng thứ
thức tính số
số lượ ng đơ
ượng đơnn vị
vị mẫu lấ
lấy ra trong từ
từng tầ
tầng laø:
106

Ví duï: Taïi moät tröôøng ñaïi hoïc coù 2020..000 sinh vieân
ôû 5 heä ñaøo taïo vaø caáp ñaøo taïo khaùc nhau
nhau.. Boä phaän
kieåm ñònh chaát löôïng tieán haønh cuoäc khaûo saùt
ñònh kyø veà caûm nhaän veà chaát löôïng vaø möùc ñoä haøi
loøng cuûa sinh vieân. Moãi heä ñaøo taïo cöû nhaân vaø caáp
ñaøo taïo cao hoïc ñöôïc coi laø moät taàng. g. Soá löôïng
maãu döï ñònh laáy ra laø 1.000 (5% cuûa toång theå).
 Neáu phaân boå maãu vaøo töøng taàng theo tæ leä
Thì tyû leä laáy maãu laø n/N = 1000
1000//20000
20000=
=5%.
107

Do tyû leä laáy maãu laø n/N = 1000
1000//20000
20000= =5% neân cô caáu cuûa
maãu laáy ra cuõng gioáng heät cô caáu cuûa toång theå
108
36
-Neáu chuùng ta muoán coù moät keát quaû ñaùng tin caäy cho töøng
taàng thì coù theå aùp duïng moät caùch phaân boå ñôn vò maãu theo
phöông phaùp phaân boå ñeàu
1.000 maãu/5
/5 taàng = 200 ñôn vò maãu ôû moãi taàng
-Luùc naøy döõ lieäu khaûo saùt cuûa töøng taàng ôû côõ maãu 200 seõ
cho keát quaû toát hôn so vôùi luùc phaân boå maãu theo tæ leä maãu
ôû caùc taàng coù ít ñôn vò maãu.
-Tuy nhieân, khi caàn tính toaùn chung cho toaøn boä maãu thì
trong tính toaùn caàn gia troïng caùc taàng ñeå cô caáu cuûa maãu
gioáng vôùi cô caáu cuûa toång theå nghieân cöùu, ñeå keát quaû
chung cuûa maãu ñaïi dieän ñöôïc cho toaøn boä toång theå
109

Troïng soá cuûa taàng thöù i cho bôûi:
Ni
T y û t r o ïn g c u ûa t a àn g t r o n g t o ån g t h e å N
w = =
T y û t r o ïn g c u ûa t a àn g t r o n g m a ãu
i
ni
n
 Ví duï: Sau khi phaân boå maãu vaøo moãi taàng laø 200 sinh
vieân, tieán haønh khaûo saùt baèng baûng caâu hoûi do sinh
vieân töï traû lôøi. Töø keát quaû tính toaùn möùc ñoä haøi loøng
cuûa sinh vieân ôû töøng taàng, ta coù theå tính möùc ñoä haøi
loøng chung cuûa toaøn boä maãu nghieân cöùu ñöôïc gia
troïng nhö sau
sau::
110
111
37
 Caùc phöông phaùp choïn maãu phi xaùc suaát
 Choïn maãu thuaän tieän
 Choïn maãu ñònh möùc
 Choïn maãu phaùn ñoaùn
 Choïn maãu phaùt trieån maàm
112
 Thöïc haønh choïn maãu vôùi söï hoã trôï cuûa

Excel vaø SPSS
 Choïn maãu ngaãu nhieân giaûn ñôn baèng haøm
Randbetween
 Choïn maãu ngaãu nhieân giaûn ñôn baèng thuû tuïc
Sampling/random
 Duøng haøm VLOOKUP ñeå xaùc laäp danh saùch caùc
phaàn töû trong maãu
 Choïn maãu heä thoáng baèng thuû
tuïcSampling/periodic
 Duøng haøm COUNTIF ñeå xaùc ñònh soá phaàn töû
trong töøng taàng
=> Xem höôùng daãn thöïc haønh treân file Excel vaø
file SPSS
113
114
38
Chương 4.
Thu thập dữ liệu nghiên cứu

Dữ liệu thứ cấp và các nguồn khai thác
Dữ liệu sơ cấp và các phương pháp thu thập
Vấn đề thiết kế bảng câu hỏi
Sai số trong quá trình thu thập dữ liệu nghiên cứu
Vấn đề hiệu chỉnh, mã hoá, và nhập liệu
 Choïn löïa nguoàn döõ lieäu

 Döõ lieäu thöù caáp
 Döõ lieäu sô caáp
 Caùc ñaëc ñieåm cô baûn coù theå xem xeùt khi löïa
choïn nguoàn döõ lieäu:
116
Baûng 2.1. So saùnh ñaëc tính cuûa döõ lieäu thöù caáp vaø sô caáp
ÑAËC TÍNH DÖÕ LIEÄU SÔ CAÁP DÖÕ LIEÄU THÖÙ CAÁP

Phuø hôïp vôùi muïc tieâu nghieân cöùu Cao Thaáp
Tính hieän höõu Cao Thaáp
Ñoä tin caäy Cao Thaáp
Tínhcaäp nhaät Cao Thaáp
Toác ñoä thu thaäp Chaäm Nhanh
Tính kinh teá Thaáp Cao
Nguoàn : Nguyeãn Ñình Thoï (1998: 41)
117
39
 Döõ lieäu thöù caáp vaø nguoàn khai thaùc
 Döõ lieäu thöù caáp beân trong (Internal secondary
data) :
• Döõ lieäu cuûa caùc boä phaän chöùc naêng
• Döõ lieäu töø caùc cuoäc ñieàu tra, nghieân cöùu tröôùc ñaây
 Döõ lieäu thöù caáp beân ngoaøi (External secondary

data) :
• Nguoàn coù sôû höõu
• Nguoàn coâng boá
118
 Döõ lieäu sô caáp vaø caùc phöông phaùp thu thaäp

 Caên cöù vaøo tính chaát lieân tuïc hay khoâng lieân
tuïc cuûa vieäc ghi cheùp döõ lieäu:
• Ñieàu tra thöôøng xuyeân
• Ñieàu tra khoâng thöôøng xuyeân
 Caên cöù vaøo phaïm vi khaûo saùt

• Ñieàu tra toaøn boä
• Ñieàu tra khoâng toaøn boä.
119
• Ñieàu tra khoâng toaøn boä

 Điều tra ch
chọ
ọn mẫu
 Ñiềều tra tr
Ñi trọọng điểm
 Điều tra chuyeân đề
 Phöông phaùp quan saùt (Observation)

• Khaùi nieäm : phöông phaùp quan saùt laø phöông
phaùp ghi laïi coù kieåm soaùt caùc söï kieän hoaëc caùc
haønh vi öùng xöû cuûa con ngöôøi.
• Hình thöùc thöïc hieän:
120
40
 Quan saùt tröïc tieáp
 Quan saùt giaùn tieáp
 Phaân bieät
• Döõ lieäu thu thaäp ñöôïc töø vieäc quan saùt
tröïc tieáp (Observational data)
• Döõ lieäu thu thaäp ñöôïc töø caùc thieát keá thöïc
nghieäm (Experimental data)data)..
 Phöông phaùp thaûo luaän (Discussion)
• Thaûo luaän tay ñoâi hay phoûng vaán saâu (In
(In--depth
interview)
• Thaûo luaän nhoùm (focus group discussion)
121
 Phöông phaùp ñieàu tra (Suvey)

• Ñieàu tra baèng thö (mail suvey)
 Öu ñieåm
 Nhöôïc ñieåm
• Ñieàu tra qua phoûng vaán caù nhaân tröïc

dieän (face to face interview)
 Öu ñieåm
122
• Ñieàu tra qua phoûng vaán baèng ñieän thoaïi

(telephone interview)
 Öu ñieåm
• Ñieàu tra theo hình thöùc töï quaûn hoaøn

toaøn (completely self--administered
self
survey)
 Öu ñieåm
123
41
Baûng 2.2. So saùnh ba phöông phaùp ñieàu tra
Tieâu chuaån ñaùnh giaù Ñieàu tra Phoûng vaán caù Phoûng vaán
baèng thö nhaân tröïc dieän qua ñieän thoaïi
Tính linh hoaït Yeáu Tuyeät Toát
Khoái löôïng thoâng tin Toát Tuyeät Khaù
Kieåm tra taùc ñoäng cuûa vaán vieân Toát Yeáu Khaù
Kieåm tra ñöôïc maãu Khaù Khaù Tuyeät
Toác ñoä thu thaäp döõ lieäu Yeáu Toát Tuyeät
Tyû leä traû lôøi Yeáu Toát Toát
Chi phí Toát Yeáu Khaù
Nguoàn : Traàn Xuaân Kieâm (2006 : 144)
124
 Thieát keá baûng caâu hoûi

 Baûng caâu hoûi vaø taàm quan troïng cuûa vieäc
thieát keá baûng caâu hoûi
• Laø moät coâng cuï ñeå thu thaäp döõ lieäu
• Kieâm (2006
2006)) : Khoâng coù gì khoù khaên vaø quan
troïng sinh töû ñoái vôùi coâng trình nghieân cöùu baèng
vieäc choïn loïc caùc caâu hoûi vaø saép xeáp ngoân töø
duøng cho caâu hoûi.
• Moät baûng caâu hoûi coù giaù trò phaûi laø baûng caâu hoûi
khieán ngöôøi ñöôïc hoûi chaúng nhöõng vui loøng traû
lôøi maø coøn traû lôøi ñuùng vaø chính xaùc.
125
 Quy trình cô baûn ñeå thieát keá baûng hoûi

• Xaùc ñònh cuï theå döõ lieäu caàn thu thaäp
• Xaùc ñònh hình thöùc ñieàu tra
• Ñaùnh giaù noäi dung caâu hoûi
 Ngöôøi traû lôøi coù hieåu caâu hoûi khoâng?
 Hoï coù thoâng tin veà vaán ñeà ta muoán hoûi khoâng?
 Hoï coù muoán cung caáp thoâng tin khoâng?
126
42
Thay vì hoûi :
Baïn vui loøng cho bieát tuoåi cuûa baïn?
Chuùng ta neân hoûi :
Baïn thuoäc vaøo nhoùm tuoåi naøo sau ñaây :
[1] < 18 tuoåi [2] 18
18--25 tuoåi
[3] 26
26--35 tuoåi [4] > 35 tuoåi
Chuùng ta hoûi nhö vaäy vì chuùng ta chæ caàn
bieát hoï thuoäc nhoùm tuoåi naøo chöù khoâng caàn
bieát chính xaùc hoï bao nhieâu tuoåi
127
• Xaùc ñònh hình thöùc traû lôøi

 Caâu hoûi ñoùng
• Caâu hoûi choïn 1 trong 2 (caâu hoûi coù-
g).
khoâng).
Thí duï :
Baïn coù duøng daàu goäi trò gaøu khoâng?
[1] Coù [2] Khoâng
128
 Caâu hoûi ñeà nghò ngöôøi traû lôøi xeáp thöù töï
Thí duï :
Haõy xeáp thöù töï möùc ñoä aûnh höôûng cuûa
caùc yeáu toá sau ñaây ñeán quyeát ñònh mua
haøng cuûa baïn (yeáu toá naøo quan troïng
nhaát thì ñaùnh soá 1, keùm hôn ñaùnh soá
2,... vaø ít quan troïng nhaát ñaùnh soá 5)
____Giaù ____Tieän mua
____Bao bì ñeïp ____Do quaûng caùo
____Do baïn beø, ngöôøi quen giôùi thieäu
129
43
• Caâu hoûi nhieàu löïa choïn.
Thí duï :
Trong caùc nhaõn hieäu daàu goäi ñaàu sau
ñaây, baïn ñaõ töøng duøng loaïi naøo?
[1] Rejoice [4] Fresh boà keát
[2] Pantene [5] Sunsilk
[3] Spring [6] Sifone
[7] Essential
130
 Caâu hoûi môû

Thí duï :
Lyù do naøo baïn thích duøng loaïi daàu goäi hai
trong moät?
[1] Traû lôøi : _________________________
[2] Vaø coøn gì nöõa : ___________________
-Caâu [1] thöôøng ñöôïc goïi laø caâu hoûi coù

caâu traû lôøi töï do (free response)
-Caâu [2] ñöôïc goïi laø caâu hoûi ñaøo saâu
(Probing)
131
 Öu ñieåm cuûa caâu hoûi môû

• Ngöôøi traû lôøi coù theå töï do dieãn ñaït haønh
vi, thaùi ñoä cuûa mình, traùnh ñöôïc tình
traïng mieãn cöôõng chaáp nhaän caùc phöông
aùn traû lôøi cho saün.
• Thoâng tin thu thaäp ñöôïc töø caâu hoûi môû

phong phuù hôn so vôùi caâu hoûi ñoùng.
g.
• Caùc caâu hoûi môû daïng ñaøo saâu seõ cho

pheùp nhaø nghieân cöùu thu ñöôïc nhöõng
thoâng tin “beân trong” cuûa ngöôøi ñöôïc
phoûng vaán
132
44
 Nhöôïc ñieåm cuûa caâu hoûi môû
• Caùc traû lôøi cho caâu hoûi môû thöôøng bò
cheäch do phoûng vaán vieân toùm taét caùc traû
lôøi hôn laø ghi ñaày ñuû nhöõng gì ngöôøi traû
lôøi dieãn ñaït
• Vieäc hieäu chænh vaø maõ hoaù döõ lieäu cho
caùc caâu hoûi môû thöôøng toán keùm nhieàu
thôøi gian vaø coâng söùc.
Do vaäy, caùc caâu hoûi môû chuû yeáu ñöôïc
duøng trong nghieân cöùu ñònh tính, vaø caùc
caâu hoûi ñoùng thöôøng ñöôïc duøng trong
nghieân cöùu ñònh löôïng.
g.
133
• Xaùc ñònh caùch duøng thuaät ngöõ

 Ngoân töø phaûi ñôn giaûn vaø quen thuoäc
Thí duï
• “ Thu nhaäp” vaø “ Kieám ñöôïc bao nhieâu
tieàn”
• Phöông ngöõ : “Caùi hoøm” vaø “Caùi röông”
; “Gaày” vaø “OÁm” ; “Caùi maøn” vaø “Taám
reøm”
 Caâu hoûi phaûi ngaén goïn nhöng roõ raøng,
traùnh duøng töø mô hoà.
Thí duï
• Baïn baét ñaàu ñi laøm vaøo luùc naøo?
134
 Traùnh nhöõng caâu hoûi cho 2 hay nhieàu

traû lôøi cuøng moät luùc.
Thí duï : Theo baïn, kem Wall’s coù ngon vaø boå
döôõng khoâng?
Seõ coù hai traû lôøi xuaát hieän cuøng moät luùc cho moãi
phöông aùn traû lôøi coù hoaëc khoâng :
Hoaëc : ngon vaø boå döôõng ;
Hoaëc : ngon nhöng khoâng boå döôõng ;
Hoaëc : khoâng ngon nhöng boå ;
Hoaëc : khoâng ngon cuõng khoâng boå döôõng.

g.
135
45
 Caâu hoûi phaûi mang tính trung laäp, traùnh caâu
hoûi gôïi yù , kích thích ngöôøi traû lôøi phaûn xaï
theo höôùng ñaõ daãn ra trong caâu hoûi.
Thí duï
Baïn coù ñoàng yù laø söõa ñaëc coù ñöôøng nhaõn hieäu
Coâ gaùi Haø Lan laø loaïi söõa coù chaát löôïng cao nhaát
khoâng?
[1] Coù [2] Khoâng
Trong caâu hoûi naøy, nhaø nghieân cöùu ñaõ daãn yù cho
ngöôøi traû lôøi veà quan ñieåm chaát löôïng cuûa nhaõn
hieäu
136
 Traùnh nhöõng caâu hoûi coù thang traû lôøi khoâng

caân baèng.
g.
Thí duï
Baïn coù thích söõa ñaäu naønh Tribico khoâng?
Voâ cuøng thích Raát thích Thích Taïm ñöôïc Khoâng thích
1 2 3 4 5
Thang traû lôøi treân ñaõ laøm cheäch thaùi ñoä cuûa
ngöôøi traû lôøi veà höôùng thích
137
 Traùnh nhöõng caâu hoûi baét ngöôøi traû lôøi phaûi

öôùc ñoaùn.
Thí duï
Baïn ñaõ mua bao nhieâu cuïc xaø phoøng taém trong
naêm vöøa qua?
Ngöôøi traû lôøi seõ khoâng theå naøo nhôù ñöôïc döõ lieäu
hoï coù, vaø nhö vaäy ta ñaõ buoäc ngöôøi traû lôøi phaûi
öôùc ñoaùn cho traû lôøi cuûa hoï, hoaëc traû lôøi ñaïi cho
xong..
xong
138
46
• Xaùc ñònh caáu truùc baûng caâu hoûi
 Phaàn gaïn loïc
 Phaàn noäi dung chính : goàm caùc caâu hoûi thu
thaäp döõ lieäu cho muïc tieâu nghieân cöùu
 Phaàn thoâng tin caù nhaân cuûa ngöôøi traû lôøi:
thöôøng duøng cho baûng caâu hoûi theo hình thöùc
phoûng vaán tröïc dieän : goàm caùc yeáu toá nhaän
dieän nhö teân, ñòa chæ, soá ñieän thoaïi cuûa ngöôøi
ñöôïc hoûi, cuøng vôùi hoaøn caûnh phoûng vaán nhö
ngaøy thaùng, giôø baét ñaàu, giôø keát thuùc, teân cuûa
ñieàu tra vieân...
139
• Xaùc ñònh hình thöùc baûng caâu hoûi

 Baûng caâu hoûi coù hình thöùc ñeïp ñeõ seõ kích
thích söï hôïp taùc cuûa ngöôøi traû lôøi.
 Caùc phaàn noäi dung neân ñöôïc trình baøy phaân
bieät baèng caùc maøu giaáy khaùc nhau ñeå thuaän
tieän khi söû duïng
• Kieåm tra baûng caâu hoûi
  test : phoûng vaán, tham khaûo yù kieán moät soá
thaønh vieân khaùc trong nhoùm nghieân cöùu ñeå
coù söï ñieàu chænh caàn thieát
=> Baûng caâu hoûi nhaùp cuoái cuøng (final draft
questionnaire)
140
  test : phoûng vaán ñoái töôïng thöïc söï trong

maãu nghieân cöùu ñeå ñaùnh giaù baûng caâu hoûi :
• Ngöôøi traû lôøi coù hieåu caâu hoûi khoâng?
• Hoï coù döõ lieäu khoâng?
• Hoï coù muoán cung caáp döõ lieäu khoâng?
• Döõ lieäu hoï cung caáp coù ñuùng laø döõ lieäu
caàn thu thaäp khoâng?
=> Baûng caâu hoûi cuoái cuøng (final
questionnaire) ñeå saün saøng söû duïng cho
vieäc ñieàu tra
tra..
141
47
 Sai soá trong ñieàu tra thoáng keâ
 Cheânh leäch giöõa trò soá tieâu thöùc thu thaäp ñöôïc
trong ñieàu tra vôùi trò soá thöïc teá theo tieâu thöùc ñoù
cuûa hieän töôïng nghieân cöùu.
 Sai soá do ñaêng kyù

• Do laäp phöông aùn ñieàu tra sai hoaëc khoâng khoa
hoïc, khoâng saùt vôùi thöïc teá hieän töôïng, baûng caâu
hoûi khoâng ñaït yeâu caàu...
• Do yù thöùc, tinh thaàn traùch nhieäm cuûa ñieàu tra
vieân hoaëc cuûa ngöôøi ñöôïc ñieàu tra thaáp daãn ñeán
ghi cheùp, quan saùt sai
sai……
142
• Do trình ñoä cuûa ñieàu tra vieân coøn keùm, hoaëc

ngöôøi ñöôïc ñieàu tra khoâng hieåu caâu hoûi
• Do duïng cuï ño löôøng khoâng chính xaùc
• Do vieäc tuyeân truyeàn, vaän ñoäng khoâng toát
• Do loãi in aán taøi lieäu phuïc vuï ñieàu tra
tra...
...
 Sai soá do tính chaát ñaïi bieåu

• Xaûy ra trong caùc cuoäc ñieàu tra khoâng toaøn boä,
ñaëc bieät laø ñieàu tra choïn maãu.
• Nguyeân nhaân : do vieäc löïa choïn ñôn vò ñieàu tra
thöïc teá khoâng ñuû tính chaát ñaïi bieåu.
143
 Hieäu chænh döõ lieäu thu thaäp

 Qua  test => Baûng caâu hoûi nhaùp cuoái cuøng
(final draft questionnaire)
 Qua  test => Baûng caâu hoûi cuoái cuøng (final
questionnaire)
 Baûng caâu hoûi cuoái cuøng sau khi ñaõ ñöôïc söû duïng
cho ñieàu tra vaø thu thaäp ñöôïc döõ lieäu, caàn ñöôïc
hieäu chænh caùc sai soùt => Baûng caâu hoûi hoaøn taát
(completed questionnaire)
144
48
 Hieäu chænh taïi hieän tröôøng (field editing)
• Nhieäm vuï cuûa phoûng vaán vieân
 Caùc caâu hoûi bò boû soùt
 Caùc phaàn vieát taét, kyù hieäu
 Nhöõng phaàn vieát chöa kòp
 Nhöõng phaàn vieát voäi neân nhìn khoâng roõ
• Nhieäm vuï cuûa giaùm saùt vieân

 Tính hoaøn taát cuûa caùc caâu traû lôøi trong baûng caâu
hoûi vaø tính hoaøn taát cuûa caùc baûng caâu hoûi
145
Moãi caâu hoûi trong baûng caâu hoûi ñeàu coù moät giaù trò
nhaát ñònh, neân neáu thieáu ñi caâu traû lôøi cho moät caâu
hoûi naøo ñoù thì seõ laøm maát giaù trò cuûa caû baûng caâu hoûi
(Trung, Nam, 20062006)).
ÔÛ doanh nghieäp cuûa quyù vò, nhöõng söï kieän döôùi ñaây xaûy ra ôû möùc ñoä nhö theá naøo?
(vui loøng ñaùnh ñaáu vaøo oâ maø quyù vò cho laø thích hôïp)
Söï kieän Chöa Hieám khi Thænh Thöôøng Raát thöôøng

bao giôø xaûy ra thoaûng xuyeân xuyeân
a.Thieát huït tieàn maët 1 2 3 4 5

b.Dö thöøa tieàn maët 1 2 3 4 5
c. Thieáu huït haøng hoaù hoaëc 1 2 3 4 5
nguyeân vaät lieäu
d. Haøng hoaù, nguyeân vaät 1 2 3 4 5
lieäu toàn kho lôùn
146
 Tính hôïp lyù giöõa caùc caâu hoûi trong baûng caâu hoûi
Trung, Nam (2006 2006)): moät caâu traû lôøi ñaày ñuû chöa
haún laø moät caâu traû lôøi coù giaù trò ; Tính chaân thöïc
vaø hôïp lyù cuûa cuûa caùc caâu traû lôøi cuõng quyeát ñònh
ñeán giaù trò cuûa caû baûng caâu hoûi.
 Tính roõ raøng cuûa caùc caâu traû lôøi, ñaëc bieät laø caùc
caâu hoûi môû
PVV khoâng ghi cheùp kòp caâu traû lôøi cho caùc caâu
hoûi môû, hoaëc ghi cheùp thieáu laøm chuùng toái nghóa
=> GSV caàn yeâu caàu PVV hoaøn taát hoaëc chænh söûa
caùc loãi naøy khi anh ta chöa kòp queân nhöõng noäi
dung traû lôøi cuûa ngöôøi ñöôïc phoûng vaán
 Tính nghieâm tuùc cuûa phoûng vaán vieân trong quaù
trình phoûng vaán
147
49
 Hieäu chænh taïi trung taâm (central editing)
• Nhieäm vuï cuûa caùn boä ñoïc soaùt
Laëp laïi coâng vieäc töông töï coâng vieäc hieäu
chænh taïi hieän tröôøng cuûa caùc GSV
GSV.. Moät soá
truïc traëc thöôøng gaëp laø [Trung, Nam (2006
2006)]
)]::
 Nhöõng cuoäc phoûng vaán giaû taïo
 Nhöõng caâu traû lôøi khoâng ñaày ñuû
 Nhöõng caâu traû lôøi thieáu nhaát quaùn
 Nhöõng caâu traû lôøi khoâng thích hôïp
 Nhöõng caâu traû lôøi khoâng ñoïc ñöôïc
148
• Caùc caùch xöû lyù tuyø theo möùc ñoä truïc traëc :
 Traû veà cho boä phaän thu thaäp döõ lieäu ñeå laøm saùng
toû vaán ñeà
 Suy luaän töø caùc caâu traû lôøi khaùc ñeå chænh söûa
 Loaïi boû toaøn boä baûng caâu hoûi
• Baûng caâu hoûi sau khi ñaõ traûi qua böôùc hieäu
chænh naøy ñöôïc goïi laø Baûng caâu hoûi hoaøn taát,
vaø saün saøng cho vieäc nhaäp lieäu vaøo maùy tính
ñieän töû ñeå xöû lyù vaø phaân tích
149
 Maõ hoùa vaø nhaäp lieäu

 Quaù trình gaùn moät con soá hay moät kyù töï cho
moät caâu traû lôøi thöïc cuûa ngöôøi traû lôøi nhaèm
chuyeån ñoåi caùc caâu traû lôøi trong baûng caâu hoûi
thaønh daïng ñôn giaûn
 Chæ tieán haønh maõ hoaù vôùi caùc döõ lieäu ñònh tính,
caùc döõ lieäu ñònh löôïng ñaõ ôû döôùi daïng soá neân
khoâng caàn maõ hoaù.
 Goàm hai giai ñoaïn : Tieàn maõ hoaù (Precoding)
cho caâu hoûi ñoùng ; vaø Maõ hoaù cho caâu hoûi môû
150
50
 Tieàn maõ hoaù (Precoding)
• ÔÛ giai ñoaïn thieát keá baûng caâu hoûi, caàn tieán haønh
maõ hoaù cho caùc caâu traû lôøi cuûa caùc caâu hoûi ñoùng
Neáu coù söû duïng caùc chæ tieâu ñaùnh giaù hieäu quaû taøi chính döï aùn,
doanh nghieäp quyù vò thöôøng söû duïng chæ tieâu naøo döôùi ñaây?
1. Chæ tieâu thôøi gian hoaøn voán

2. Chæ tieâu thôøi gian hoaøn voán coù chieát khaáu
3. Chæ tieâu giaù trò hieän taïi thuaàn (NPV)
4. Chæ tieâu tyû suaát sinh lôøi noäi boä (IRR)
5. Döïa vaøo tieâu chuaån khaùc
151
 Maõ hoaù
• Do caâu traû lôøi cuûa caùc caâu hoûi môû laø chöa
tieân lieäu ñöôïc, neân sau khi ñaõ ñieàu tra xong
ta môùi coù theå tieán haønh maõ hoaù caùc caâu traû
lôøi naøy.
• Daïng thöùc traû lôøi cuûa caâu hoûi môû thöôøng raát
khaùc bieät => vieäc maõ hoaù chuùng laø raát khoù
khaên, ñoøi hoûi nhieàu kinh nghieäm vaø thôøi gian
gian..
• Chæ nhöõng vaán ñeà thöïc söï caàn thieát cho muïc
ñích nghieân cöùu thì môùi thieát keá caâu hoûi môû.
152
• Quy trình maõ hoaù

 Xaây döïng danh saùch caùc caâu traû lôøi cuûa caâu hoûi
môû
 Nhoùm chuùng laïi theo caùc nhoùm coù cuøng tính chaát,
hoaëc cuøng taàn suaát xuaát hieän...
 Gaùn cho moãi nhoùm moät con soá cuï theå ñeå deã daøng
nhaäp lieäu
 Ví duï : ta hoûi nhöõng ngöôøi uoáng bia lyù do veà vieäc
uoáng bia cuûa hoï. Seõ coù raát nhieàu caâu traû lôøi.
153
51
• Uoáng bia vì thaáy saûng khoaùi
• Uoáng bia vì giuùp giao thieäp deã daøng hôn
• Uoáng bia nhaèm töï ban thöôûng cho mình sau khi
ñaõ lao ñoäng meät nhoïc
• Uoáng bia nhaèm giuùp giaûi khaùt
• Moãi laàn uoáng bia thaáy pheâ pheâ
• Thích höông vò deã chòu cuûa bia
• Uoáng bia vì boå cho söùc khoeû
• Do baïn ruû uoáng thì uoáng chöù chaúng bieát lyù do
do...
...
Moät caâu traû lôøi coù theå chæ neâu ra moät hoaëc nhieàu lyù
do cho vieäc uoáng bia
bia.. Ta maõ hoaù caùc caâu traû lôøi naøy
nhö theá naøo?
154
 Ñaàu tieân caàn laäp danh saùch lieät keâ caùc caâu traû lôøi.
Sau ñoù gom chuùng laïi thaønh caùc nhoùm mang tính
toång quaùt hôn nhö :
• Lyù do xaõ hoäi

• Taùc ñoäng thaân xaùc
• Ban thöôûng cho noã löïc
• Giaûi khaùt …
 Cuoái cuøng thì gaùn cho moãi nhoùm moät con soá ñeå
nhaäp lieäu vaøo maùy tính
tính..
 Muïc tieâu cuûa vieäc laøm naøy laø gì?
155
• Sau khi ñaõ maõ hoaù xong caùc caâu hoûi môû, döõ
lieäu coù theå ñöôïc nhaäp vaøo maùy tính theo
khuoân khoå nhaäp lieäu cuûa moät chöông trình
phaàn meàm nhaát ñònh, theo nhöõng nguyeân taéc
nhaát ñònh
• Vieäc nhaäp lieäu vaø löu tröõ döõ lieäu phaûi ñöôïc
thöïc hieän bôûi ít nhaát hai ngöôøi ñoäc laäp nhau
nhau..
• Troïng, Ngoïc (2005
2005)) : Kieåm tra baèng caùch
nhaäp 2 laàn ñaûm baûo möùc ñoä chính xaùc leân
ñeán 99
99,,8% cho taát caû caùc laàn goõ phím
• Sau khi nhaäp lieäu xong, caàn kieåm tra loãi nhaäp
lieäu vaø laøm saïch döõ lieäu laàn cuoái cuøng tröôùc
khi thöïc hieän caùc thuû tuïc phaân tích thoáng keâ.
156
52
 Duøng baûng taàn soá
 Duøng baûng keát hôïp hai bieán hay ba bieán
 Tìm loãi ngay treân cöûa soå nhaäp lieäu.
• Xem theâm : Hoaøng Troïng, Chu Nguyeãn Moäng
Ngoïc (2008
2008)) Phaân tích döõ lieäu nghieân cöùu vôùi
(quyểển 1), TP
SPSS (quy TP.. HCM
HCM:: NXB Hồng Đứ Đứcc:
Chöông I. Phaân loaïi döõ lieäu, maõ hoaù, nhaäp lieäu
vaø moät soá xöû lyù treân bieán ; vaø Chöông II
II.. Laøm
saïch döõ lieäu
• Hoaëc xem theâm : Traàn Quang Trung, Ñaøo Hoaøi
Nam (2006
2006)) “Phaân tích vaø xöû lyù soá lieäu baèng
SPSS”, coù taïi ñòa chæ
http:://www
http //www..cemd
cemd..ueh
ueh..edu
edu..vn
vn,, trang 2-7.
157
158
Chương 5. Xử lý và phân tích

dữ liệu nghiên cứu

Kỹ thuật phân tổ dữ liệu
Tóm tắt và trình bày dữ liệu bằng bảng thống kê
Tóm tắt và trình bày dữ liệu bằng biểu đồ thống kê
Tóm tắt dữ liệu bằng các chỉ tiêu thống kê mô tả
Đại cương về phân tích dữ liệu nghiên cứu
53
 Lyù thuyeát phaân toå thoáng keâ
 Caùc khaùi nieäm thöôøng duøng
• Phaân toå thoáng keâ
• Tieâu thöùc phaân toå
• Keát quaû phaân toå
 Daõy soá thuoäc tính
 Daõy soá löôïng bieán, goàm ba thaønh phaàn chính :
• Löôïng bieán : Xi
• Taàn soá phaân phoái : fi
• Taàn suaát phaân phoái : di
160
Löôïng bieán (Xi) Taàn soá (fi) Taàn suaát (di) Taàn soá tích luyõ Taàn suaát tích luyõ
Coäng
161
 Phaân toå thuoäc tính

• Tröôøng hôïp 1 : Tieâu thöùc thuoäc tính chæ
coù vaøi bieåu hieän, thì cöù moãi bieåu hieän coù
theå chia thaønh moät toå.
 Tieâu thöùc giôùi tính
 Tieâu thöùc hình thöùc TCKD cuûa doanh nghieäp
L oaïi h ìn h T C K D S oá doan h n gh ieäp
DNNN 20
C oân g ty coå phaàn 20
C oân gty TN H H 30
C oân g ty hôïp danh 5
D N TN 60
H TX 40
C oän g 175
162
54
• Tröôøng hôïp 2 : Tieâu thöùc thuoäc tính coù nhieàu
bieåu hieän : ta thöïc hieän gheùp toå theo nguyeân
taéc : caùc toå nhoû gheùp laïi vôùi nhau phaûi gioáng
nhau hoaëc gaàn gioáng nhau veà tính chaát.
Ví duï : Khi phaân toå ngaønh coâng nghieäp, caùc saûn
phaåm coù ñaëc ñieåm tính chaát gioáng nhau hoaëc gaàn
gioáng nhau ñöôïc phaân vaøo cuøng moät toå nhö sau :
• Coâng nghieäp cheá bieán, baûo quaûn thòt vaø saûn

phaåm töø thòt
• Coâng nghieäp saûn xuaát baùnh, möùt, keïo, ca
ca--
cao, soâ-coâ-la
• Coâng nghieäp cheá bieán goã, laâm saûn vaø caùc
saûn phaãm töø goã, laâm saûn...
163
 Phaân toå löôïng bieán

• Tröôøng hôïp 1 : Tieâu thöùc soá löôïng coù ít trò soá
bieåu hieän, thì cöù moãi trò soá bieåu hieän (löôïng
bieán) hình thaønh moät toå
 Phaân toå coâng nhaân theo baäc thôï
 Phaân toå saûn phaåm saûn xuaát theo soá khuyeát taät
 Phaân toå caùc hoä gia ñình theo soá nhaân khaåu…
164
Baäc thôï CN (Xi) Soá coâng nhaân (fi) Taàn suaát (di %)
1 5 3,3
2 15 10,0
3 20 13,3
4 30 20,0
5 25 16,7
6 30 20,0
7 25 16,7
Coäng 150 100,0
165
55
• Tröôøng hôïp 2 : Tieâu thöùc soá löôïng coù nhieàu
trò soá bieåu hieän, ta tieán haønh phaân toå coù
khoaûng caùch toå vaø moãi toå seõ coù hai giôùi haïn :
 Giôùi haïn döôùi : laø löôïng bieán nhoû nhaát cuûa toå
 Giôùi haïn treân : laø löôïng bieán lôùn nhaát cuûa toå
 Cheânh leäch giöõa giôùi haïn treân vaø giôùi haïn döôùi
ñöôïc goïi laø trò soá khoaûng caùch toå (kyù hieäu laø h)
 Neáu löôïng bieán laø rôøi raïc thì giöõa caùc toå khoâng coù
giôùi haïn truøng nhau neân ñôn vò coù löôïng bieán
thuoäc toå naøo seõ ñöôïc xeáp vaøo toå ñoù moät caùch roõ
raøng.
g. Keát quaû phaân toå: daõy soá löôïng bieán rôøi raïc.
166
 Neáu löôïng bieán laø lieân tuïc thì giöõa hai toå lieàn nhau
seõ coù moät giôùi haïn truøng nhau, töùc laø giôùi haïn treân
cuûa toå naøy seõ baèng giôùi haïn döôùi cuûa toå keá tieáp.
Do ñoù, khi xeáp caùc ñôn vò vaøo caùc toå, neáu ñôn vò
naøo coù löôïng bieán ñuùng baèng giôùi haïn chung naøy
thì theo quy öôùc seõ ñöôïc saép vaøo toå keá tieáp. Keát
quaû phaân toå seõ cho ta daõy soá löôïng bieán lieân tuïc.
 Tuyø theo ñaëc ñieåm cuûa hieän töôïng nghieân cöùu ñeå
quyeát ñònh xem neân phaân toå coù khoaûng caùch toå
ñeàu hay khoâng ñeàu. Ñoái vôùi caùc hieän töôïng nghieân
cöùu coù löôïng bieán treân caùc ñôn vò thay ñoåi moät
caùch ñeàu ñaën, ta coù theå tieán haønh phaân toå vôùi
khoaûng caùch toå ñeàu nhau
nhau.. Trình töï tieán haønh cuï
theå nhö sau :
167
• Xaùc ñònh soá toå ñònh chia :

K = (2 . n)0,3333
Trong ñoù K : laø soá toå ñònh chia
n : laø soá ñôn vò toång theå
• Xaùc ñònh trò soá khoaûng caùch toå : goïi Xmax vaø
Xmin laàn löôït laø löôïng bieán lôùn nhaát vaø beù
nhaát cuûa toång theå theo tieâu thöùc phaân toå
 Ñoái vôùi löôïng bieán lieân tuïc :
h = Xmax - Xmin
K
168
56
 Ñoái vôùi löôïng bieán rôøi raïc :
Xmax - Xmin - K + 1
h =
K
Ví duï 1: Coù taøi lieäu veà chieàu cao cuûa 40 sinh vieân lôùp QTKD K24 nhö sau
ÑVT : Cm
153 154,2 156,1 157,3 158 159 159,5 160 160 160,3
161 161,4 161,5 162 162 162 163 163,5 163,6 164
164 164 165 165,2 166 166 167 167,2 168 168
170 171 172 173 174 175 176 177 178 179
Haõy phaân toå sinh vieân lôùp QTKD K24 theo tieâu thöùc “Chieàu cao”
169
• Xaùc ñònh soá toå seõ chia

chia::
⇒ Nhö vaäy, ta coù theå chia thaønh [4] toå

• Xaùc ñònh trò soá khoaûng caùch toå :
⇒ Nhö vaäy, [h] coù theå laø 6 cm hoaëc 7 cm

cm..
• Khi h = 6, caùc toå ñöôïc laäp ra nhö sau :
170
153 – 159
159 – 165
165 – 171
171 – 177
Ta thaáy caùc ñôn vò coù löôïng bieán lôùn hôn 177 cm
(goàm 178 vaø 179
179)) khoâng ñöôïc xeáp vaøo toå naøo caû,
cho neân choïn trò soá khoaûng caùch toå baèng 6 laø
khoâng ñöôïc
• Khi h =7, ta coù :
171
57
153 – 160
160 – 167
167 – 174
174 – 181
ChieàucaoSV Taànsoá(soáSV) Taànsoátíchluyõ Taànsuaát Taànsuaát tích

Xi (cm) fi(ngöôøi) (ngöôøi) di (%) luyõ(%)
153–160 7 7 17,5 17,5

160–167 19 26 47,5 65
167–174 8 34 20 85
174-181 6 40 15 100
Coäng 40 -- 100 --
172
Ví duï 2. Coù taøi lieäu thu thaäp ñöôïc veà NSLÑ(ñvsp) cuûa 50 nhaân vieân trong moät
doanhnghieäp(ñaõ ñöôïcsaépxeáptheothöùtöïtöønhoûñeánlôùn) nhösau:
22 23 26 27 28 28 29 30 30 30
30 31 31 31 32 32 32 32 33 33
33 34 35 35 35 35 36 36 36 36
37 37 37 38 38 38 38 39 39 40
40 41 41 42 43 45 45 45 46 51
Haõy phaân toå soá nhaân vieân treân theo tieâu thöùcNSLÑ, vôùi khoaûng caùch toå ñeàu nhau
vaø laäpbaûngphaânphoái taànsoá.
173
K = (2.n)0,3333 = (2 x 50
50)) 0,3333 = 4,64
⇒ Nhö vaäy, ta coù theå chia thaønh [5] toå
h = (51 – 22 - 5 + 1) : 5 = 5 (ñvsp)
NSLÑ Taànsoá (soá CN) Taànsoá tíchluyõ Taànsuaát Taànsuaát tích
Xi (ñvsp) fi (ngöôøi) (ngöôøi) di (%) luyõ (%)
22–27 4 4 8 8
28–33 17 21 34 42
34–39 18 39 36 78
40–45 9 48 18 96
46- 51 2 50 4 100
Coäng 50 -- 100 --
174
58
• Neáu soá löôïng ñôn vò toång theå lôùn, phaûi söû
duïng caùc chöông trình thoâng duïng nhö
Excel, hay chuyeân duïng nhö SPSS ñeå tieán
haønh xaùc ñònh taàn soá cuûa moãi toå
• Xem Phuï luïc Höôùng daãn thoáng keâ treân
Excel
• Vaø xem theâm: Hoaøng Troïng, Chu
Nguyeãn Moäng Ngoïc (2008 2008)) Phaân tích döõ
lieäu nghieân cöùu vôùi SPSS (quy (quyểển 1), TPTP..
HCM:: NXB Hồng Đứ
HCM Đứcc: Chöông III III.. Toùm
taét vaø trình baøy döõ lieäu..
175
• Phaân toå vôùi khoaûng caùch toå khoâng ñeàu

Coù taøi lieäu veà doanh thu cuûa 79 cöûa haøng trong
thaùng 12
12//2006 nhö sau :
D o a n h th u T a àn s o á
X i ( t r i e äu ñ o àn g ) fi
200 - 400 8
400 - 500 12
500 - 600 25
600 - 800 25
800 - 1000 9
C o än g 79
176
 Phaân toå khoâng coù khoaûng caùch toå : [h] = 0.

Coù taøi lieäu ñieàu tra veà thu nhaäp cuûa caùc hoä gia ñình
trong khu phoá A nhö sau
Thu nhaäp Xi (1000 ñoàng) Taàn soá fi
5000 3
5250 8
5400 9
5450 10
5600 12
6000 30
6200 15
6300 7
6500 6
Coän g 100 177
59
• Phaân toå môû
NSLÑ cuûa toång theå 200 coâng nhaân trong xí nghieäp X
nhö sau
N a ên g su a át la o ñ o än g T a àn so á
X i (K g ) fi
<60 1
60 - 70 3
70 - 80 4
80 - 90 15
90 - 100 20
100 - 110 126
110 - 120 18
 120 13
C o än g 200 178
 Vaän duïng phöông phaùp phaân toå ñeå trình

baøy döõ lieäu
 Baûng taàn soá
• Ñoái vôùi döõ lieäu ñònh tính thì ta thöôøng ñeám xem coù
bao nhieâu ñôn vò toång theå coù cuøng moät bieåu hieän, vaø
so vôùi toång soá thì soá caùc ñôn vò coù cuøng bieåu hieän ñoù
chieám bao nhieâu phaàn traêm. Keát quaû ñöôïc trình
baøy baèng baûng taàn soá.
Ví duï : coù baûng taàn soá ñeå toùm taét döõ lieäu veà maãu
quan saùt 50 sinh vieân theo bieán “Haïng” nhö sau
179
Haïng Soá SV Taàn suaát (%)

Keùm 4 8
Yeáu 10 20
Trung bình 21 42
Khaù 11 22
Gioûi 4 8
Coäng 50 100
• Ñoái vôùi döõ lieäu ñònh löôïng coù ít giaù trò thì moãi trò soá
laäp thaønh moät nhoùm vaø ta coù theå thieát laäp baûng taàn
soá vôùi [h] = 0 ñeå toùm taét döõ lieäu.
180
60
Coù taøi lieäu ñieàu tra veà thu nhaäp cuûa caùc hoä
gia ñình trong khu phoá A nhö sau
Thu nhaäp Xi (1000 ñoàng) Taàn soá fi
5000 3
5250 8
5400 9
5450 10
5600 12
6000 30
6200 15
6300 7
6500 6
Coän g 100 181
 Ñoái vôùi döõ lieäu ñònh löôïng loaïi lieân tuïc coù quaù
nhieàu giaù trò thì baûng taàn soá laäp ra theo kieåu ôû
treân seõ raát daøi, vaø vì theá keùm yù nghóa trong
vieäc toùm taét vaø trình baøy döõ lieäu
 Tröôøng hôïp naøy ta coù theå vaän duïng phöông
phaùp phaân toå nhaèm gheùp caùc löôïng bieán thaønh
caùc nhoùm, giuùp cho vieäc trình baøy döõ lieäu ñöôïc
roõ raøng hôn
hôn..
 Trong thöïc haønh, coù theå söû duïng thuû tuïc maõ
hoaù laïi bieán (Recode) cuûa SPSS ñeå tieán haønh
phaân toå, nhaèm chuyeån töø döõ lieäu ñònh löôïng coù
quaù nhieàu giaù trò sang döõ lieäu ñònh tính vôùi ít
bieåu hieän hôn
182
• Xem theâm : Hoaøng Troïng, Chu Nguyeãn Moäng

Ngoïc (2008
2008)) Phaân tích döõ lieäu nghieân cöùu vôùi
SPSS (quyeån 1), TP TP.. HCM
HCM:: NXB Hoàng Ñöùc:
Chöông I. Phaân loaïi döõ lieäu, maõ hoaù, nhaäp lieäu vaø
moät soá xöû lyù treân bieán
Baûng taàn soá cuûa bieán Ñoä tuoåi, ñöôïc taïo ra baèng thuû tuïc Recode bieán Tuoåi
Frequency Percent Valid Percent Cumulative Percent

Valid 18-25 150 30.0 30.0 30.0
26-35 140 28.0 28.0 58.0
36-45 111 22.2 22.2 80.2
46-60 99 19.8 19.8 100.0
Total 500 100.0 100.0
Nguoàn : Hoaøng Troïng, Chu Nguyeãn Moäng Ngoïc (2005) Phaân tích döõ lieäu nghieân cöùu vôùi
SPSS, Haø Noäi : NXB Thoáng Keâ [xöû lyù treân SPSS töø döõ lieäu keøm theo saùch]
183
61
 Baûng keát hôïp
Ta chæ môùi xem xeùt vieäc trình baøy döõ lieäu theo
töøng bieán rieâng leõ baèng baûng taàn soá.
Ta seõ tieáp tuïc thaûo luaän vieäc trình baøy döõ lieäu theo
hai hay nhieàu bieán cuøng moät luùc, vaø keát quaû seõ
ñöôïc trình baøy trong baûng keát hôïp.
• Baûng keát hôïp hai döõ lieäu ñònh tính
• Baûng keát hôïp ba döõ lieäu ñònh tính
• Baûng keát hôïp döõ lieäu ñònh tính vaø döõ lieäu ñònh
löôïng
184
• Baûng keát hôïp hai döõ lieäu ñònh tính ñöôïc thu thaäp
töø 2 bieán “Thu nhaäp hoä trung bình thaùng” vaø
“thaønh phoá”
Thaønh phoá Coäng

Haø Noäi TPHCM
Count Taàn suaát Count Taàn suaát Count Taàn suaát
TN hoä TB thaùng Döôùi 2trñ 68 27.2% 46 18.4% 114 22.8%
2-4 trñ 136 54.4% 100 40.0% 236 47.2%
4-6 trñ 34 13.6% 69 27.6% 103 20.6%
6-10 trñ 9 3.6% 28 11.2% 37 7.4%
Treân 10 trñ 3 1.2% 7 2.8% 10 2.0%
Coäng 250 100.0% 250 100.0% 500 100.0%
Nguoàn : Hoaøng Troïng, Chu Nguyeãn Moäng Ngoïc (2005) Phaân tích döõ lieäu nghieân cöùu vôùi SPSS, Haø Noäi : NXB
Thoáng Keâ [xöû lyù treân SPSS töø döõ lieäu keøm theo saùch]
185
• Baûng keát hôïp ba döõ lieäu ñònh tính ñöôïc thu thaäp
töø 3 bieán “ñoä tuoåi”, “giôùi tính” vaø “thaønh phoá”
Haø Noäi TPHCM Coäng

Nam Nöõ Nam Nöõ
Count Count Count Count Count
Ñoä tuoåi 18-25 28 40 30 52 150
26-35 33 39 38 30 140
36-45 30 22 38 21 111
46-60 27 31 25 16 99
Coäng 118 132 131 119 500
Nguoàn : Hoaøng Troïng, Chu Nguyeãn Moäng Ngoïc (2005) Phaân tích döõ lieäu nghieân cöùu vôùi SPSS, Haø Noäi : NXB
Thoáng Keâ [xöû lyù treân SPSS töø döõ lieäu keøm theo saùch]
186
62
• Baûng keát hôïp döõ lieäu ñònh tính vaø döõ lieäu
ñònh löôïng
 Khi laäp baûng keát hôïp, ngoaøi vieäc ñeám taàn soá,
chuùng ta coøn muoán tính theâm caùc thoâng soá
thoáng keâ moâ taû khaùc cuûa moät bieán ñònh löôïng
theo söï phaân loaïi cuûa moät bieán ñònh tính
tính..
 Chaúng haïn, caàn tính toaùn soá ngöôøi trung bình
thöôøng xuyeân ñoïc baùo trong nhaø ôû töøng khu
vöïc TP
TP.. Hoà Chí Minh vaø Haø Noäi, vaø xeùt chung
caû hai thaønh phoá. Luùc naøy ta caàn laäp baûng keát
hôïp 1 bieán ñònh tính vaø 1 bieán ñònh löôïng.g.
187
soá löôïng ngöôøi ñoïc baùo trong GÑ

Thaønh phoá Haø Noäi
Mean 3
Mode 2
Std Deviation 1
Valid N N=250
TPHCM Mean 4
Mode 3
Std Deviation 2
Valid N N=250
Table Total Mean 3
Mode 3
Std Deviation 2
Valid N N=500
Nguoàn : Hoaøng Troïng, Chu Nguyeãn Moäng Ngoïc (2005) Phaân tích döõ lieäu nghieân
cöùu vôùi SPSS, Haø Noäi : NXB Thoáng Keâ [xöû lyù treân SPSS töø döõ lieäu keøm theo saùch]
188
 Moät soá yeâu caàu khi laäp baûng thoáng keâ

• Quy moâ baûng thoáng keâ khoâng neân quaù lôùn,
nghóa laø khoâng neân coù quaù nhieàu toå hoaëc chæ tieâu
giaûi thích
• Caùc tieâu ñeà, tieâu muïc trong baûng phaûi ñöôïc ghi
chính xaùc, goïn gaøng vaø deã hieåu
• Caùc haøng vaø coät thöôøng ñöôïc kyù hieäu baèng soá
hoaëc baèng chöõ ñeå thuaän tieän cho vieäc trình baøy
vaø giaûi thích noäi dung
dung.. Tuy nhieân, neáu baûng
thoáng keâ chæ coù ít haøng vaø coät vaø noäi dung caùc
haøng, coät ñoù ñaõ roõ raøng thì khoâng nhaát thieát
phaûi duøng kyù hieäu nöõa.
189
63
• Caùc chæ tieâu giaûi thích trong baûng caàn ñöôïc saép
xeáp theo thöù töï hôïp lyù, caùc chæ tieâu coù lieân heä
vôùi nhau neân saép gaàn nhau
nhau..
• Caùc oâ trong baûng thoáng keâ duøng ñeå ghi nhöõng
con soá thoáng keâ hoaëc nhöõng kyù hieäu quy öôùc :
 Kyù hieäu daáu gaïch ngang (-) bieåu hieän hieän töôïng khoâng
coù soá lieäu
 Kyù hieäu daáu ba chaám(…
(…) bieåu hieän soá lieäu coøn thieáu, seõ
boå sung
 Kyù hieäu daáu gaïch cheùo (x) bieåu hieän hieän töôïng khoâng
coù lieân quan, neáu vieát soá lieäu vaøo oâ ñoù thì seõ voâ nghóa
nghóa..
190
• Neáu taát caû caùc soá lieäu trong baûng ñeàu coù cuøng
moät ñôn vò tính thì ñôn vò tính ñoù seõ ñöôïc ghi ôû
ñaàu baûng, ngay beân döôùi tieâu ñeà chung
• Neáu caùc soá lieäu trong baûng coù ñôn vò tính khaùc
nhau thì laäp theâm moät coät ñôn vò tính ñeå ghi ñôn
vò tính ñoái vôùi töøng teân tieâu muïc haøng ngang,
hoaëc ghi ñôn vò tính ngay döôùi tieâu muïc ñoái vôùi
töøng tieâu muïc coät doïc.
• Phaàn ghi chuù ôû cuoái baûng thoáng keâ ñöôïc duøng ñeå
giaûi thích roõ noäi dung cuûa moät soá chæ tieâu trong
baûng, hoaëc ñeå noùi roõ caùc nguoàn tö lieäu ñaõ söû
duïng trong baûng…g…
191
 Bieåu ñoà thoáng keâ

 Taùc duïng cuûa bieåu ñoà thoáng keâ
• Bieåu ñoà thoáng keâ laø caùc hình veõ, ñöôøng neùt hình
hoïc ñöôïc söû duïng ñeå moâ taû moät caùch quy öôùc
caùc soá lieäu thoáng keâ.
• Bieåu ñoà thoáng keâ coù söùc haáp daãn maïnh meõ vaø
raát sinh ñoäng, giuùp cho ngöôøi xem nhaän thöùc
ñöôïc nhöõng ñaëc ñieåm cô baûn cuûa hieän töôïng
moät caùch deã daøng
192
64
 Caùc loaïi bieåu ñoà thoáng keâ thoâng duïng
• Theo noäi dung phaûn aùnh : Ñoà thò keát caáu ; Ñoà
thò phaùt trieån ; Ñoà thò hoaøn thaønh keá hoaïch hoaëc
ñònh möùc ; Ñoà thò lieân heä ; Ñoà thò so saùnh ; Ñoà
thò phaân phoái...
• Theo hình thöùc bieåu hieän : Bieåu ñoà hình coät

(column chart)
chart);; Bieåu ñoà hình thanh (bar chart) ;
Bieåu ñoà hình troøn (pie chart) ; Bieåu ñoà ñöôøng
gaáp khuùc (line chart) ; Bieåu ñoà phoái hôïp
(combine chart), baûn ñoà thoáng keâ…
193
194
BIEÅU ÑOÀ CÔ CAÁU ÑAÁT CUÛA TP. HCM NAÊM 2001
Ñaát noâng nghieäp

46%
Ñaát chöa söû duïng

19%
Ñaát ôû noâng thoân

3%
Ñaát ôû ñoâ thò

Ñaát laâm nghieäp
5% Ñaát chuyeân duøng
16%
11%
Nguoàn : Thôøi baùo kinh teá Saøi Goøn soá ra ngaøy 22.03.2001, trang 11
195
65
Bieåu ñoà so saùnh doanh soá thöïc teá vaø döï ñoaùn giai ñoaïn 1998-2002
Tyû ñoàng
1400 1300
1200
1200 1100
1040
1000
1000
800
Döï ñoaùn
600 1150
1250
Thöïc teá
1050 1070
950
400
200
0
1998 1999 2000 2001 2002
Naêm
196
197
198
66
Bieåu ñoà kim ngaïch xuaát nhaäp khaåu giai ñoaïn 1990-2000
Trieäu USD
16000 15200
14308
14000
11592 11500 11540 11622
12000 11143
10000 9185 9360

8115
8000 7255
6000 5449
4000
2000 1352 1373
0
1990 1995 1996 1997 1998 1999 2000 Naêm
Xuaát khaåu Nhaäp khaåu
199
200
1. C©n ®èi vÜ m«
20. Minh b¹ch & tr¸ch nhiÖm 1000 2. Tµi kho¸
19. Qu¶n lý nhµ níc 800 3. Nî bªn ngoµi
18. X©y dùng nguån thu 600 4. Ch¬ng tr×nh ph¸t triÓn
400 5. Th¬ng m¹i vµ thu ®æi

17. Qu¶n lý ng©n s¸ch
ngo¹i tÖ
200
16. QuyÒn së h÷u & qu¶n trÞ 0 6. æn ®Þnh tµi chÝnh
15. Ph©n tÝch nghÌo ®ãi 7. HiÖu qu¶ ng©n hµng
14. B¶o trî x· héi 8. M«i trêng KV t nh©n
13. Nguån nh©n lùc 9. ThÞ trêng

12. C«ng b»ng vµ sö dông
10. M«i trêng
nguån lùc
11. Giíi
ViÖt Nam 2001 ViÖt Nam 1998
201
67
 Bieåu ñoà phaân phoái taàn soá
• Bieåu ñoà phaân phoái taàn soá laø moät trong
nhöõng kyõ thuaät trình baøy döõ lieäu thöôøng
ñöôïc söû duïng nhaát trong thoáng keâ kinh
doanh..
doanh
• Treân heä truïc toaï ñoä vuoâng goùc, truïc hoaønh
bieãu dieãn löôïng bieán cuûa tieâu thöùc soá
löôïng, truïc tung bieãu dieãn caùc taàn soá töông
öùng.
g. Treân truïc hoaønh ta veõ caùc ñoaïn coù
chieàu daøi ñuùng baèng trò soá khoaûng caùch toå
roài töø ñoù döïng leân caùc hình chöõ nhaät coù ñoä
cao baèng taàn soá cuûa moãi toå
202
60
50
40
30
20
10 Std. Dev = 11.22

Mean = 34.3
0 N = 500.00
19.0 23.0 27.0 31.0 35.0 39.0 43.0 47.0 51.0 55.0 59.0
21.0 25.0 29.0 33.0 37.0 41.0 45.0 49.0 53.0 57.0
BiÓu ®å ph©n phèi tÇn sè theo Tuæi
203
Histogram
20 120.00%
19
18
17 100.00%
16
15
14
13 80.00%
12
11
10 60.00%
9
8
7 40.00%
6
5
4
3 20.00%
2
1
0 0.00%
153-160 160-167 167-174 174-181
204
68
 Bieåu ñoà thaân vaø laù
• Phöông phaùp naøy cho pheùp saép xeáp soá
lieäu döôùi daïng hình veõ : Thaân vaø laù
(Stem--and
(Stem and--Leaf Plot)
Plot)..
• Ñaây laø moät kyõ thuaät giuùp ta coù hình aûnh
khaùi quaùt veà phaân phoái cuûa toång theå.
• Theo phöông phaùp naøy, moãi con soá ñöôïc
taùch thaønh hai phaàn :
 Phaàn thaân : goàm moät hay nhieàu chöõ soá ñaàu
tieân. Phaàn thaân seõ ñöôïc ñaët ôû coät ñaàu tieân
theo thöù töï lôùn daàn. Soá thaân ñöôïc choïn chæ
neân giôùi haïn trong khoaûng 20 thaân laø vöøa,
khoâng neân quaù nhieàu.
205
 Phaàn laù : laø caùc chöõ soá coøn laïi. Neáu trong moät
thaân coù nhieàu laù vaø soá laù truøng nhau quaù
nhieàu thì coù theå quy öôùc theâm moãi laù (each
leaf) bieåu hieän cho löôïng bieán cuûa maáy ñôn vò
toång theå
• Caàn löu yù laø vieäc phaân chia naøy chæ coù

tính quy öôùc vaø khaù linh hoaït.
• Treân thöïc teá, vieäc söû duïng caùc phaàn meàm
thoáng keâ (nhö Excel hay SPSS) coù theå cho
pheùp taïo laäp bieåu ñoà thaân vaø laù moät caùch
nhanh choùng. g.
206
Ñeå minh hoaï cho phöông phaùp naøy, chuùng ta xem xeùt soá lieäu cuûa ví duï 1 ôû phaàn 2
veà taøi lieäu chieàu cao cuûa 40 sinh vieân lôùp QTKD K24
ÑVT : Cm
153 154,2 156,1 157,3 158 159 159,5 160 160 160,3
161 161,4 161,5 162 162 162 163 163,5 163,6 164
164 164 165 165,2 166 166 167 167,2 168 168
170 171 172 173 174 175 176 177 178 179
207
69
• Caùc löôïng bieán cuûa tieâu thöùc chieàu cao coù
ba chöõ soá, ta coù theå taùch thaønh hai phaàn :
 Phaàn thaân goàm 2 chöõ soá ñaàu
 Phaàn laù laø chöõ soá coøn laïi
Thí duï 153 (cm) ñöôïc taùch thaønh hai phaàn :

 Phaàn thaân goàm hai chöõ soá [15
15]]
 Phaàn laù laø chöõ soá [3]
Nhìn vaøo daõy soá lieäu, ta thaáy coù theå thaønh

laäp 3 thaân laø [15
15]] ; [16
16]] ; [17
17]]. Sau khi ñaõ
hình thaønh 3 thaân, ta baét ñaàu gaén caùc laù vaøo
moãi thaân töông öùng
208
Ñoái vôùi thaân 15 : vì quy öôùc maëc ñònh ñoä

roäng thaân laø 10 neân caùc giaù trò cuûa laù coù theå
traûi töø 0,1,2,3,4,5,6,7,8,9 => cuï theå laàn löôït
laø 3,4,6,7,8,9,9.
Ta laøm töông töï ñoái vôùi thaân 16 vaø 17
17..
Taàn soá cuûa moãi thaân chính laø soá caùc laù cuûa
thaân ñoù.
Keát quaû ñöôïc trình baøy döôùi daïng bieåu ñoà
thaân vaø laù nhö sau :
209
Taàn soá Thaân Laù
7 15 3467899
23 16 00011122233344455667788
10 17 0123456789
Ñoä roäng thaân : 10
Moãi laù : 01 quan saùt
• Tröôøng hôïp phaàn laù coù nhieàu möùc ñoä khaùc

nhau thì ta coù theå trình baøy döõ lieäu moät
caùch tyû mæ hôn baèng caùch chia phaàn laù
thaønh hai phaàn cao vaø thaáp : phaàn thaáp traûi
töø 0 ñeán 4, phaàn cao traûi töø 5 ñeán 9
210
70
Taàn soá Thaân Laù
2 15 34
5 15 67899
15 16 000111222333444
8 16 55667788
5 17 01234
5 17 56789
Ñoä roäng thaân : 10
Moãi laù : 01 quan saùt
211
Stem-and-Leaf Plot
Frequency Stem & Leaf
2.00 15 . 34
5.00 15 . 67899
15.00 16 . 000111222333444
8.00 16 . 55667788
5.00 17 . 01234
5.00 17 . 56789
Stem width : 10
Each leaf : 1 case(s)
212
• Öu ñieåm cuûa bieåu ñoà thaân vaø laù so vôùi bieåu

ñoà phaân phoái taàn soá laø ôû choã noù cho pheùp
chuùng ta thaáy ñöôïc haàu heát caùc giaù trò goác
cuûa löôïng bieán tieâu thöùc.
• Haõy quay ngang bieåu ñoà thaân vaø laù, chuùng
ta seõ thaáy moät caùch khaùi quaùt hình daùng
phaân phoái cuûa toång theå
• Do coù khaû naêng trình baøy döõ lieäu khaù chi
tieát neân bieåu ñoà thaân vaø laù coù lôïi theá khi
toùm taét vaø trình baøy döõ lieäu trong tröôøng
hôïp coù ít quan saùt.
213
71
Tuoi Stem-and-Leaf Plot for
GTINH= Nu
Frequency Stem & Leaf
14.00 1 . 8888999
66.00 2 . 00000001111222222233333334444444
41.00 2 . 5555556666778889999
32.00 3 . 000012222233444
26.00 3 . 555566889999&
19.00 4 . 000122233&
23.00 4 . 55566788899
18.00 5 . 00012234
11.00 5 . 55799&
1.00 6 . &
Stem width: 10
Each leaf: 2 case(s)
& denotes fractional leaves.
Nguoàn : Hoaøng Troïng, Chu Nguyeãn Moäng Ngoïc (2005 2005)) Phaân tích döõ lieäu nghieân cöùu
vôùi SPSS, Haø Noäi : NXB Thoáng Keâ [xöû lyù treân SPSS töø döõ lieäu keøm theo saùch]
214
Giaûi thích bieåu ñoà thaân vaø laù cuûa bieán

Tuoåi phaân theo bieán giôùi tính (Nöõ):
• Ñoä roäng thaân laø 10 neân caùc con soá ôû thaân
bieåu dieãn haøng chuïc vaø caùc laù bieåu dieãn
haøng ñôn vò
vò..
• Moãi laù ñaïi dieän cho 2 quan saùt neân ta coù
theå ñeám : coù 8 tröôøng hôïp 18 tuoåi (vì coù 4
laù mang soá 8 trong thaân 1) ; coù 12 tröôøng
hôïp 25 tuoåi ( vì coù 6 laù mang soá 5 trong
thaân 2)....
• Daáu hieäu “&” ñaïi dieän cho soá tröôøng
hôïp khoâng phaûi laø boäi soá cuûa 2.
215
H istogram
Tuæi For G iíi tÝnh : N ÷
40
30
20
F re q u e n cy
10
Std. D ev = 11.41
M ean = 33.0
0 N = 251.00
17.5 22.5 27.5 32.5 37.5 42.5 47.5 52.5 57.5
20.0 25.0 30.0 35.0 40.0 45.0 50.0 55.0 60.0
Nguoàn : Hoaøng Troïng, Chu Nguyeãn Moäng Ngoïc (2005 2005)) Phaân tích döõ lieäu nghieân cöùu vôùi SPSS,
Haø Noäi : NXB Thoáng Keâ [xöû lyù treân SPSS töø döõ lieäu keøm theo saùch]
216
72
 Bieåu ñoà hoäp
• Bieåu ñoà hoäp (Box plot) cuõng laø moät phöông
phaùp khaùc ñeå khaûo saùt sô löôïc döõ lieäu, giuùp
ta coù ñöôïc moät hình dung toång quaùt veà phaân
phoái cuûa toång theå hoaëc cuûa maãu.
• Bieåu ñoà hoäp theå hieän caùc vò trí taäp trung,
phaân taùn, vaø caùc trò soá baát thöôøng (outliers)
cuûa döõ lieäu thoâng qua 5 thoâng soá thoáng keâ
moâ taû laø :
 Trò soá lôùn nhaát (Maximum)
 Trò soá nhoû nhaát (Minimum)
217
 Soá trung vò (Median)

 Töù phaân vò thöù nhaát (1st Quartile)
Quartile)..
 Töù phaân vò thöù ba (3rd Quartile)
Quartile)..
• Khoaûng caùch giöõa Töù phaân vò thöù ba vaø Töù

phaân vò thöù nhaát goïi laø Ñoä traûi giöõa [hay
Haøng soá töù phaân] (IQR), theå hieän 5050%% döõ
lieäu naèm ôû trung taâm daõy soá.
• Caùc trò soá döõ lieäu naèm ngoaøi giôùi haïn 1,5
laàn IQR tính töø töù phaân vò thöù 1 vaø töù phaân
vò thöù 3 ñöôïc ñöôïc xem laø caùc trò soá baát
thöôøng (ouliers)
(ouliers).. Daïng toång quaùt cuûa moät
bieåu ñoà hoäp nhö sau :
218
219
73
• Ví duï veà Bieåu ñoà hoäp cho bieán ñònh löôïng
“Tuoåi” phaân theo bieán ñònh tính “Giôùi tính”
tuoåi
Nam Nöõ
Maximum 60 60
Percentiles 75% 43 42
Median 35.00 30.00
Percentiles 25% 26 23
Minimum 18 18
Range 42 42
Interquartile Range 17.00 19.00
Nguoàn :Hoaøng Troïng, Chu Nguyeãn Moäng Ngoïc (2005 2005)) Phaân tích döõ lieäu nghieân cöùu vôùi
220
70
Tuæi
65
60
55
50
45
40
35
30
25
20
15
10
N= 249 251
Nam N÷
Nguoàn : Hoaøng Troïng, Chu Nguyeãn Moäng Ngoïc (2005) Phaân tích döõ lieäu nghieân cöùu vôùi
221
 Toùm taét döõ lieäu ñònh löôïng baèng

caùc ñaëc tröng thoáng keâ moâ taû
 Caùc ñaëc tröng ño löôøng khuynh höôùng taäp
trung (Measure of Central Tendency)
• Trung bình (Mean)
• Trung vò (Median)
• Yeáu vò (Mode)
222
74
 Caùc ñaëc tröng ño löôøng ñoä phaân taùn
(Measure of Dispersion)
• Khoaûng bieán thieân (Range)
• Töù phaân vò (Quartiles)
• Haøng soá töù phaân [hay Ñoä traûi giöõa]
(Interquartile Range)
• Ñoä leäch tuyeät ñoái bình quaân (Mean Absolute
Deviation)
• Phöông sai (Variance)
• Ñoä leäch chuaån (Standard Deviation)
• Heä soá bieán thieân (Coefficient of Variation)
223
 Caùc ñaëc tröng moâ taû hình daùng phaân

phoái cuûa daõy soá
• Ñoä nhoïn [hay Ñoä choùp] (Coefficient of Kurtosis)
• Ñoä nghieâng [hay Ñoä leäch] (Coefficient of
Skewness)..
Skewness)
Ví duï : Baûng döôùi ñaây chæ ra caùc thoâng soá thoáng

keâ moâ taû cuûa bieán ñònh löôïng “Tuoåi” theo caùc bieåu
hieän cuûa bieán ñònh tính “Giôùi tính”, ñöôïc thöïc
hieän baèng thuû tuïc Explore treân SPSS
224
tuoåi
giôùi tính
Nam Nöõ
Statistic Std. Error Statistic Std. Error
Mean 35.72 .689 32.98 .720
95% Confidence Lower Bound 34.36 31.57
Interval for Mean Upper Bound 37.08 34.40
5% Trimmed Mean 35.34 32.46
Median 35.00 30.00
Variance 118.227 130.160
Std. Deviation 10.873 11.409
Minimum 18 18
Maximum 60 60
Range 42 42
Interquartile Range 17.00 19.00
Skewness .423 .154 .609 .154
Kurtosis -.842 .307 -.792 .306
Nguoàn : Hoaøng Troïng, Chu Nguyeãn Moäng Ngoïc (2005 2005)) Phaân tích döõ lieäu nghieân cöùu vôùi SPSS,
Haø Noäi : NXB Thoáng Keâ [xöû lyù treân SPSS töø döõ lieäu keøm theo saùch]
225
75
Phân tích dữ liệu nghiên cứu
 Lựa chọn phương pháp phân tích phù hợp
 Đại cương về các phương pháp phân tích
dữ liệu nghiên cứu
 Phân tích đơn biến
 Phân tích nhị biến
 Phân tích đa biến
226
227
Chương 6.
Trình bày kết quả nghiên cứu
Trong chương này

này::
 Cáchình thức báo cáo kết quả nghiên cứu
khoa học
 Một số gợi ý về hình thức trình bày
 Văn phong khoa học
228
76
Trình bày kết quả nghiên cứu
 Bài báo khoa học
 Công bố ý tưởng khoa học
 Công bố kết quả nghiên cứu
 Đề xướng một cuộc thảo luận trên báo chí
 Tham gia thảo luận trên báo chí
 Báo cáo đề dẫn hội nghị khoa học
 Tham luận tại hội nghị khoa học
229
Trình bày kết quả nghiên cứu (tt)

 Thông báo khoa học
 Đưa ra một thông điệp vắn tắt về hoạt động
nghiên cứu
 Cung cấp thông tin vắn tắt về hoạt động và
thành tựu, không trình bày luận cứ hoặc giải
thích phương pháp
 Dung lượng 100
100--200 chữ
230

 Tổng luận khoa học
 Khái quát toàn bộ thành tựu và vấn đề tồn tại
liên quan đến một chủ đề nghiên cứu
 Tóm lược các tác giả, luận điểm của họ, cách
tiếp cận và trường phái khoa học
 Đề xuất chủ kiến của cá nhân tác giả thực
hiện tổng luận khoa học
231
77
 Công trình khoa học
 Chuyên khảo khoa học
 Tác phẩm khoa học
 Sách giáo khoa
232

 Công trình khoa học
Chuyên khảo KH Tác phẩm KH Sách giáo khoa
Ấn phẩm không định kỳ Hệ thống hoá toàn bộ Bao quát toàn bộ khối
liên quan đến một những vấn đề trong lượng kiến thức cần
hướng nghiên cứu đang hướng nghiên cứu thiết truyền thụ cho
có triển vọng phát triển người học
-Các bài viết hướng theo -Tính hoàn thiện về -Tính hiện đại: cập nhật
một chủ đề nhất định mặt lý thuyết những thành tựu mới
nhưng không nhất thiết nhất của khoa học
hợp thành một hệ thống -Tính mới -Tính sư phạm: dẫn dắt
lý thuyết hoàn chỉnh người học từ những
-Có thể có các luận điều đã biết đến những
điểm khoa học trái điều chưa biết
ngược nhau
233

 Luận văn khoa học
 Là một chuyên khảo về một chủ đề khoa họchọc--
công nghệ, và là một công trình tập sự NCKH
 Rèn luyện về phương pháp và kỹ năng NCKH
 Thể hiện ý tưởng khoa học của tác giả, vừa
thể hiện kết quả quả quá trình tập dượt NCKH
234
78
 Luận văn khoa học (tt)
 Tiểu luận môn học (hoặc đồ án môn học)
 Khoá luận tốt nghiệp cử nhân (hoặc đồ án tốt
nghiệp kỹ sư, cử nhân kỹ thuật)
 Luận văn thạc sỹ
 Luận án tiến sỹ
235
Hình thức trình bày báo cáo khoa học
 Quy chuẩn về hình thức trình bày một báo

cáo khoa học là khá đa dạng
dạng..
 Sử dụng quy chuẩn nào là sự lựa chọn
của bạn, nhưng
nhưng::
 Tuân thủ quy chuẩn mà bạn được yêu cầu
phải làm theo
 Trình bày theo một quy chuẩn thống nhất,
không “đầu Ngô, mình Sở”
236
 Bố cục tổng quát của một báo cáo khoa học
 Phần khai tập

 Phần nội dung chính
 Phần phụ đính
Cụ thể như sau
237
79
 Bố cục của một báo cáo khoa học (gợi ý)

 Bìa chính ;
 Bìa phụ ;
 Lời cảm ơn ;
 Tóm tắt
tắt;;
 Mục lục tổng quát
quát;;
 Mục lục chi tiết
tiết;;
238
 Danh mục các biểu bảng ;

 Danh mục các hình, hộp ;
 Danh mục các từ viết tắt ;
 Các chú thích kỹ thuật (nếu có)
có);;
 Nội dung đề tài (bao gồm từ lời mở đầu, các
chương (phần), đến lời kết luận
luận));
 Danh mục tài liệu tham khảo ;
 Phụ lục (nếu có)
có).. 239
 Khổ giấy và chừa lề

 Giấy có khổ A4 (21 x 29 29,,7cm)
cm).. Nội dung chỉ in
trên một mặt giấy
giấy.. Lề trái
trái:: 3,5cm
cm;; Lề phải, lề
trên, lề dưới
dưới:: 2cm
 Kiểu chữ và cở chữ
 Đề tài nên sử dụng font Times new roman, bộ
mã Unicode, cỡ chữ 12 hoặc 13
13..
240
80
 Khoảng cách dòng

 Báo cáo thường có khoảng cách dòng là 1,5.
 Khi chấm xuống dòng không nhảy thêm hàng
hàng..
 Không để mục ở cuối trang mà không có ít
nhất 2 dòng ở dưới đó
đó..
 Trước và sau mỗi bảng hoặc hình phải bỏ 1
hàng trống
trống..
241
 Tên đề tài
 Tên đề tài ngắn gọn, dễ hiểu và đầy đủ, xác định rõ
nội dung, giới hạn và địa bàn nghiên cứu
cứu..
 Không được viết tắt hoặc dùng ký hiệu hay bất kỳ chú
giải nào trong tên đề tài
tài..
 Tên đề tài phải được viết bằng chữ IN HOA ĐẬM và
canh giữa trên một trang riêng (trang bìa)
bìa)..
 Cỡ chữ thông thường là 2222,, có thể thay đổi cỡ chữ
tùy theo độ dài của tên đề tài nhưng dao động trong
khoảng từ 20 - 24
242
 Chương
 Mỗi chương phải được bắt đầu ở một trang mới
mới..
 Tiêu đề của chương đặt ở bên dưới chữ “CHƯƠNG
CHƯƠNG””.
 Chữ "CHƯƠNG
CHƯƠNG"" được viết bằng chữ IN HOA ĐẬM
 Số chương là số Ả-rập (1,2,...
...)) đi ngay theo sau và
được canh giữa
giữa..
 Tiêu đề chương cũng phải được viết bằng chữ IN
HOA ĐẬM
ĐẬM,, cỡ chữ 1414,, đặt cách chữ "CHƯƠNG
CHƯƠNG""
một hàng trống và canh giữa
giữa..
243
81
 Mục
 Mục cấp 1: Số thứ tự mục cấp 1 được đánh
theo chương
chương,, số thứ tự Ả-rập, canh sát lề trái,
chữ hoa, in đậm
đậm..
 Mục cấp 2: Được đánh theo mục cấp 1, số
thứ tự Ả-rập, cách lề trái 0,5cm, chữ thường,
in đậm
đậm..
 Mục cấp 3: Được đánh theo mục cấp 2, số
thứ tự Ả-rập, cách lề trái 1cm, chữ thường, in
thường..
thường 244
 Đoạn
 Có thể dùng dấu gạch ngang, hoa thị, số

hoặc theo mẫu tự thường, cách lề 1cm, chữ
thường, in nghiêng
 Lưu ý: Tại mỗi nhóm tiểu mục phải có ít nhất
hai tiểu mục, nghĩa là không thể có tiểu mục
2.1.1 mà không có tiểu mục 2.1.2 tiếp theo
theo..
245
CHƯƠNG 2
PHÂN TÍCH THỰC TRẠNG CỦA...
2.1. ......
2.1.1 ....
2.1.1.1. ....
a) ....
246
82
 Đánh số trang in
 Có hai hệ thống đánh số trang in trong cùng
một đề tài
tài..
 Phần khai tập (bao gồm Bìa phụphụ;; Lời cảm ơn
ơn;; Tóm tắt
tắt;; Mục
lục tổng quát
quát;; Mục lục chi tiết
tiết;; Danh mục các biểu bảng ; Danh mục
và
các hình, hộp ; Danh mục các từ viết tắt ; Các chú thích kỹ thuật),
phần phụ đính (Danh mục tài liệu tham khảo ; Phụ lục)
được đánh số La Mã nhỏ (i, ii, iii,
iii,...
...)) được đặt
ở giữa, cuối trang và được tính từ bìa phụ,
nhưng bìa phụ không đánh sốsố.
247
 Đánh số trang in
 Phần nội dung đề tài (tính từ Lời mở đầu đến Lời kết
luận) được đánh số Ả-rập (1,2,3..
..)).
 Trang 1 được tính từ lời mở đầu, số trang
được canh giữa
giữa,, đặt ở đầu trang
trang..
 Không nên chèn thêm các tiêu đề đầu trang
hoặc cuối trang khi không thật sự cần thiết
thiết..
248
 Hình
 Hình vẽ, hình chụp, đồ thị, bản đồ, sơ đồ

đồ...
...
(gọi chung là hình) phải được đặt theo ngay
sau phần mà nó được đề cập trong bài viết
lần đầu tiên
tiên..
 Các hình phải được đánh số Ả-rập theo thứ
tự, trong đó số đầu tiên là chỉ số chương, số
thứ hai là thứ tự của hình trong chương đó
đó..
249
83
 Hình
 Nếu trong hình có nhiều phần nhỏ thì mỗi

phần được đánh ký hiệu a, b, c,
c,...
...
 Nếu hình được trình bày theo khổ giấy nằm
ngang, thì đầu hình phải quay vào gáy của tài
liệu (chỗ đóng bìa)
bìa)..
 Số thứ tự của hình và tiêu đề hình được in
đậm,, và đặt ở phía dưới hình
đậm hình..
250
 Hình
 Tiêu đề của hình được viết ngắn gọn, rõ ràng,

dễ hiểu mà không cần phải tham khảo bài
viết..
viết
 Nếu hình được trích từ tài liệu khác thì phải
dẫn nguồn theo quy định sau
sau::
Tên tác giả hoặc cơ quan ấn hành tài liệu (năm ấn hành viết
trong ngoặc đơn) [số thứ tự của tài liệu trong danh mục tài liệu
tham khảo ghi trong ngoặc vuông]
vuông]..
251
700
600
500
% 400
300
200
100
0
1986 1987 1988 1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998
Hình 2.5. Tỷ lệ lạm phát ở Việt N am qua các năm 1986-1998
Nguồn: Tổng Cục Thống Kê Việt Nam (2003) [17].

252
84
 Bảng
 Bảng phải được đặt tiếp theo ngay sau phần

mà nó được đề cập trong bài viết lần đầu tiên,
và phải tuân thủ nguyên tắc trình bày bảng
thống kê
kê..
 Đánh số bảng
bảng:: Mỗi bảng đều được bắt đầu
bằng chữ "Bảng", sau đó là số Ả-rập theo thứ
tự, trong đó số đầu tiên là chỉ số chương, số
thứ hai là thứ tự của bảng trong chương đó
đó..
253
 Bảng
 Tiêu đề chung của bảng

bảng:: Yêu cầu ngắn gọn,
đầy đủ, rõ ràng và phải chứa đựng nội dung,
thời gian, không gian mà số liệu được biểu
hiện trong bảng
bảng..
 Tiêu đề bảng được đặt ngay sau số thứ tự
của bảng, viết bằng chữ thường, in đậm,
canh giữa, và được đặt ở trên đầu của
bảng
254
 Đơn vị tính trong bảng

• Đơn vị tính dùng chung cho toàn bộ số liệu
trong bảng
bảng:: đơn vị tính được ghi góc trên, bên
phải, ngay dưới tiêu đề chung của bảng
bảng..
• Đơn vị tính theo từng chỉ tiêu trong cột
cột:: đơn vị
tính sẽ được đặt dưới tên tiêu mục cột dọc
dọc..
• Đơn vị tính theo từng chỉ tiêu trong hàng
hàng:: đơn
vị tính sẽ được đặt sau tên tiêu mục hàng
ngang,, hoặc lập thêm cột phụ để ghi đơn vị
ngang
tính cho từng tiêu mục hàng ngang
ngang..
255
85
 Cách ghi số liệu trong bảng bảng:: Số liệu trong

từng hàng (cột) có cùng đơn vị tính phải nhận
cùng một số lẻlẻ.. Số liệu ở các hàng (cột) khác
nhau đơn vị tính không nhất thiết có cùng số
lẻ với hàng (cột) tương ứng
ứng..
 Một số ký hiệu qui ước trong bảng
• Dấu gạch ngang “-“
• dấu ba chấm “...
...””
• Dấu gạch chéo “x”
256
 Phần ghi chú ở cuối bảng

bảng:: được canh giữa,
chữ thường và in nghiêng
nghiêng,, cỡ chữ nhỏ
(khoảng 11
11)) và dùng để giải thích rõ các nội
dung chỉ tiêu trong bảng, bao gồm
gồm::
• Nguồn trích dẫn
dẫn:: Ghi theo quy định sau đây
đây::
Tên tác giả hoặc cơ quan ấn hành tài liệu (năm ấn
hành viết trong ngoặc đơn) [số thứ tự của tài liệu
trong danh mục tài liệu tham khảo viết trong ngoặc
vuông]..
vuông]
• Các chỉ tiêu cần giải thích (nếu có)
có)..
257
Bảng 3.21. Học sinh phổ thông theo cấp học của địa phương A, giai đoạn 2001-2003
Năm 2001 2002 2003

Cấp học
Số lượng Cơ cấu Số lượng Cơ cấu Số lượng Cơ cấu
(Người) (%) (Người) (%) (Người) (%)
Tiểu học 500 50,0 600 53,0 700 53,5
Trung học cơ sở 300 30,0 320 28,0 360 27,5
Trung học phổ thông 200 20,0 220 19,0 250 19,0
Tổng cộng 1000 100,0 1140 100,0 1310 100,0
Nguồn: Cục Thống Kê Tỉnh A (2003) [8].

258
86
 Lưu ý:
 Tất cả các hình trong đề tài phải được liệt kê
đầy đủ theo thứ tự trong Danh mục các hình
hình..
 Tất cả các bảng trong đề tài phải được liệt kê
đầy đủ theo thứ tự trong Danh mục các bảng,
biểu, và có đánh số trang in tương ứng
ứng..
259
 Công thức
 Các công thức trong đề tài đều phải được
đánh số thứ tự, trong đó số đầu tiên là chỉ số
chương, số thứ hai là thứ tự của công thức
trong chương đó
đó..
 Ví dụ
dụ::
 n1
C Ft n2
C Ft C Fn 2 + 1 (3.1)
V = ∑ + ∑ +
(1 + k ) (1 + k ) ( k − g ) (1 + k )
t t n
t =1 t = n1 +1
260
 Viết tắt
 Nên hạn chế viết tắt trong đề tài, và tuyệt đối
không được viết tắt ở đầu câu
câu..
 Nếu cụm từ quá dài và được lập lại nhiều lần
trong đề tài thì có thể viết tắt
tắt..
 Tất cả những chữ viết tắt phải được viết
nguyên văn lần đầu tiên và có chữ viết tắt
kèm theo trong ngoặc đơn
đơn..
261
87
 Viết tắt
 Chữ viết tắt lấy các ký tự đầu tiên của các từ,
bỏ giới từ, viết hoa
hoa..
 Tất cả các từ viết tắt trong đề tài phải được
liệt kê đầy đủ trong Danh mục các từ viết tắt
tắt..
 Nếu là từ viết tắt tiếng nước ngoài thì trong
Danh mục từ viết tắt phải ghi đầy đủ nội dung
tiếng nước ngoài và phần dịch nghĩa tiếng
Việt tương ứng
ứng..
262
 Trích dẫn và trích nguồn

 Nguyên tắc cơ bản là khi trích dẫn thì phải
trích nguồn
 Đã trích nguồn thì phải liệt kê tên nguồn trong
Danh mục tài liệu tham khảo
khảo..
263
 Trích dẫn nguyên văn

 Khi trích dẫn nguyên văn thì lời trích dẫn đó
phải được đặt trong ngoặc kép kép.. Sau hoặc
trước mỗi trích dẫn là trích nguồn theo quy
định sau đây
đây::
“......
......”” (Tên tác giả hoặc tổ chức ấn hành,
năm ấn hành tài liệu
liệu:: trang được trích dẫn)
264
88
 Trích dẫn nguyên văn

Lạm phát được định nghĩa là “sự gia tăng liên
tục của mức giá chung” (Mankiw, 2000
2000:: 18
18)).
Hoặc::
Hoặc
Tên tác giả (năm ấn hành tài liệu liệu:: trang

được trích dẫn trong tài liệu)
“.....................
.....................””
Mankiw (2000
2000:: 18
18)) định nghĩa lạm phát là “sự
gia tăng liên tục của mức giá chung” 265
 Khi trích dẫn nguyên văn một đoạn dài thì vẫn
tuân thủ quy định nêu trên, nhưng toàn bộ
đoạn trích dẫn phải được tách ra một đoạn
văn bản riêng biệt và phải lùi vào 01 cm so
với lề trái
trái..
266

...Điều này đòi hỏi một sự thay đổi rất lớn trong phương pháp giảng dạy và giáo trình, cũng
như tinh thần cởi mở để tiếp nhận sự đổi mới của không chỉ bản thân người cán bộ quản lý
giáo dục mà còn của những người trực tiếp làm công tác giảng dạy. Trong trường hợp này,
ý kiến của giáo sư Tôn Thất Nguyễn Thiêm (2004: 26) thật đáng để chúng ta suy ngẫm:
“...Dựa trên khuôn mẫu “nữa chử cũng là thầy”, người dạy-trong bối cảnh kiến thức
khoa học của thế giới ngày mỗi tăng và đổi mới- mang trong tiềm thức của mình một
oái ăm ghê gớm!. Đó là mặc cảm tự ti, trá hình thành một loại tự tôn để che dấu
những khiếm khuyết của mình...Dù có bỏ cơ chế độc quyền trong giáo dục và đào tạo
thì đầu óc và tâm lý độc quyền vẫn cứ tồn tại và phát triển nếu người giảng dạy
không dám lấy trách nhiệm phát huy ở người học tinh thần dám đương đầu với cái
sai để luôn luôn hướng về việc tìm kiếm cái đúng”
267
89
 Diễn đạt lại ý tưởng, kết quả nghiên cứu của

người khác
 Khi diễn đạt lại ý tưởng, tổng hợp kết quả nghiên cứu
của người khác thì không cần ghi số trang trích dẫn
Lạm phát được hiểu là tình trạng mức giá chung liên
lục gia tăng (Mankiw, 2000
2000)).
Hoặc::
Hoặc
Mankiw (2000
2000)) cho rằng lạm phát là tình trạng mức
giá chung liên lục gia tăng
tăng..
268
 Khi trích dẫn ý tưởng của 1 tác giả mà ý

tưởng đó được trích dẫn từ một tác giả khác
……(Hendry,
……(Hendry, 1996
1996,, trích trong Connor 1999
1999))
 Khi trích dẫn ý tưởng tương đồng từ nhiều tác
giả thì cần sắp theo thứ tự ABC
ABC::
……..(Brown 1999
…… 1999,, Handy 1979
1979,, Johnson 1992
1992))
 Khi tác giả tài liệu là một tổ chức
chức::
……(VCCI,
……(VCCI, 2005
2005))
269
 Cách ghi danh mục tài liệu tham khảo

 Tài liệu tham khảo được xếp riêng theo từng
ngôn ngữ, tài liệu tiếng Việt sắp trước rồi đến
tài liệu tiếng nước ngoài
ngoài..
 Các tài liệu bằng tiếng nước ngoài phải giữ
nguyên văn, không phiên âm, không dịch, kể
cả tài liệu bằng tiếng Trung Quốc, Nhật
 Tài liệu tham khảo xếp theo thứ tự ABC họ
tên tác giả
270
90
 Tác giả là người nước ngoài : xếp thứ tự ABC

theo họ
họ..
 Tác giả là người Việt Nam
Nam:: xếp thứ tự ABC
theo tên nhưng vẫn giữ nguyên thứ tự thông
thường của tên người Việt Nam
Nam..
 Tài liệu không có tên tác giả thì xếp theo thứ
tự ABC từ đầu của tên cơ quan ban hành
báo cáo hay ấn phẩm
phẩm,, ví dụ
dụ:: Tổng cục thống
kê xếp vào vần T, Bộ Giáo Dục và Đào tạo
xếp vào vần B
271
 Đối với sách, giáo trình : Tên tác giả (Năm

xuất bản ghi trong ngoặc đơn), Tên sách
in nghiêng
nghiêng,, Tên của nhà xuất bản, Tên địa
danh nơi nhà xuất bản đó tọa lạc, Lần tái
bản (nếu có)
có)..
 Ví dụ
dụ::
Nguyễn Trọng Hoài (2001
2001),), Mô hình hoá và dự
báo chuỗi thời gian trong kinh doanh và kinh
tế,, NXB Đại học quốc gia, TP
tế TP.. Hồ Chí Minh
Minh..
272
 Đối với báo, tạp chí

chí:: Tên tác giả (Năm ấn hành ghi
trong ngoặc đơn), “Tên bài báo nằm trong dấu
nháy kép”, Tên tờ báo hoặc tên tạp chí in
nghiêng,, Số báo (nếu có), số trang được trích
nghiêng
dẫn..
dẫn
 Ví dụ :
Phạm Thị Ngọc Mỹ (2005 2005),
), “Các phương pháp ước
tính giá trị doanh nghiệp theo Nghị định 187
187--điều kiện
và khả năng áp dụng”, Tạp chí kinh tế phát triểntriển,, số
ra tháng 06
06..2005
2005,, trang 15
15--17
17..
273
91
 Đối với tài liệu từ Internet

Internet:: Tên tác giả (Năm
ấn hành ghi trong ngoặc đơn), “Tên bài viết
nằm trong dấu nháy kép”, Tên treng web
chính in nghiêng
nghiêng,, Địa chỉ chi tiết của của trang
web mà có thể dẫn người đọc đến với nội
dung đó, truy cập ngày tháng năm năm..
Uỷ ban thường vụ Quốc hội khoá XI (2006 2006),
), “Báo cáo
số 557
557/UBTVQH
/UBTVQH11 11 ngày 13
13..10
10..2006 về kết quả giám
sát việc thực hiện cổ phần hoá DNNN”, Trang tin điện
tử Quốc hội Việt Nam Nam,, httphttp:://www
//www..na
na..gov
gov..vn
/htx/Vietnamese/C1396
/htx/Vietnamese/C 1396/C
/C1425
1425/C /C1426
1426/default
/default..asp?Ne
wid=498
wid= 498,, truy cập ngày 18
18..09
09..2007
2007.. 274
Một số lời khuyên về trình bày BCKH

Các con số trong cùng một cột phải có cùng mức độ chính xác (cùng số lẻ)
NÊN KHÔNG NÊN NÊN KHÔNG NÊN
15,00% 15% 16,00 16
7,50% 7,5% 18,20 18,2
18,20% 18,2% 1,16 1,16
1,11% 1,11% 52,43 52,43
Không nên
2.1. Tóm tắt lịch sử hình thành và quá trình phát triển...
Nên (viết HOA cho tiêu mục cấp 1, in đậm, không gạch chân)
2.1. TÓM TẮT LỊCH SỬ HÌNH THÀNH VÀ QUÁ TRÌNH....

275
Không nên
2.1.1. Cơ cấu tổ chức của Công ty ABC:
Nên (bỏ dấu hai chấm [:] sau các tiêu mục)
2.1.1. Cơ cấu tổ chức của Công ty ABC
NÊN KHÔNG NÊN

... bao gồm: một trưởng phòng và... ... bao gồm : một trưởng phòng và ...
... của Công ty. Bên cạnh đó, lãnh đạo còn... ... của Công ty . Bên cạnh đó , lãnh đạo còn...
... của Công ty .Bên cạnh đó,lãnh đạo còn ...
... Liệu đó có phải là giải pháp phù hợp? ... Liệu đó có phải là giải pháp phù hợp ?Chúng
Chúng tôi cho rằng ... tôi cho rằng ...
... Sài-gòn ... Sài – Gòn
... thời kỳ 1999-2008 ... thời kỳ 1999 – 2008
... là 28 km/h ... là 28 km / g
... số 331/14, đường Trần Khánh Dư... ... số 331 / 14, đường Trần Khánh Dư...
... tại TP. Hồ Chí Minh (Sài-gòn) ... tại TP . Hồ Chí Minh ( Sài – Gòn )
... “Đầu Ngô, mình Sở” ... ... “ Đầu Ngô, mình Sở ”...
... khoảng 30 km ... khoảng 30Km
276
92
Văn phong khoa học
 Tính chân xác
 Tính khách quan, tránh thể hiện tình cảm yêu
ghét
 Thường dùng thể bị động
• Không nên
nên:: “Tôi (em) đã thực hiện việc điều tra
trong thời gian 5 tháng”
• Nên:
Nên: “Cuộc điều tra đã được tiến hành trong 5
tháng”
277
Hướng dẫn thực hành

 Thực hành trên phần mềm soạn thảo văn bản
 Chèn tiêu đề chung của bảng, hình tự động
 Chèn danh mục các hình, các bảng tự động
 Chèn mục lục tổng quát và mục lục chi tiết tự động
=> Xem nội dung thực hành trên Microsoft Word
278
Hướng dẫn thực hành (tt)
 Thực hành tạo và quản lý danh mục tài

liệu tham khảo tự động bằng phần mềm
Endnote
 Trích nguồn tự động
 Tạo danh mục tài liệu tham khảo tự động
=> Xem nội dung thực hành trên Endnote
279
93
Màn hình Endnote
280
281
Chương 7.
Các chủ đề đặc biệt (TNC)
Trong chương này

này::
 Kỹ năng khai thác dữ liệu từ Internet
 Đạo văn trong nghiên cứu khoa học và
vấn đề trích dẫn, trích nguồn, lập danh
mục tài liệu trích dẫn, tài liệu tham khảo
282
94
Kỹ năng khai thác dữ liệu từ Internet
 Xem hướng dẫn trong phụ lục 3. Kỹ năng

tìm kiếm thông tin trên Internet
 Tự thực hành trên máy tính nối mạng
283
Đạo văn trong nghiên cứu khoa học
 Xem bài trình bày của TS TS.. Nguyễn Hoàng

Bảo, Bộ môn Kinh tế kế hoạch và đầu tư,
Khoa Kinh tế phát triển, Trường Đại học kinh
tế TP
TP.. HCM
HCM..
 Xem hướng dẫn trong phụ lục 4. Kỹ năng
trích dẫn và lập danh mục tài liệu tham
khảo
 Tự thực hành trích dẫn và lập danh mục tài
liệu tham khảo trên máy tính
tính:: Xem phụ lục 5.
Hướng dẫn sử dụng phần mềm EndNote 284
285
95
PHỤ LỤC
Phụ lục 1. Bảng các số ngẫu nhiên từ 1 đến 400
Phụ lục 2. Hướng dẫn một số thao tác xử lý dữ liệu trên Excel
Phụ lục 3. Kỹ năng tìm kiếm thông tin trên Internet
Phụ lục 4. Kỹ năng trích dẫn và lập danh mục tài liệu tham khảo
Phụ lục 5. Hướng dẫn sử dụng phần mềm EndNote
Ghi chú:
Những tài liệu được cung cấp trong Phụ lục 3, 4, và 5 do cán bộ thư viện của Trung tâm
Thông tin Phát triển Việt Nam biên soạn. Sinh viên có thể tải các tài liệu này (miễn phí) từ trang
Web của Trung tâm: http://www.vdic.org.vn, theo đường dẫn sau: http://www.vdic.org.vn/
?name=library&op=viewDetailNews&id=336&mid=349&cmid=360
Hàng tháng, Trung tâm Thông tin Phát triển Việt Nam tổ chức các khóa học miễn phí về các
kỹ năng nêu trên, dành cho mọi đối tượng quan tâm tại phòng hội thảo của Trung tâm, tầng 1, 63 Lý
Thái Tổ, Hà Nội. Những người quan tâm có thể đăng ký với nhân viên tại Trung tâm hoặc gửi email
tới địa chỉ nvu2@worldbank.org nêu rõ họ tên, nơi học tập/công tác, số điện thoại liên lạc và tên
khóa học mà mình muốn tham dự.
96
PHỤ LỤC 1. BẢNG CÁC SỐ NGẪU NHIÊN TỪ 1 ĐẾN 400
91 21 285 95 26 222 245 54 390 329
383 112 25 337 102 357 47 36 109 100
79 392 289 48 288 11 130 314 333 224
301 228 233 191 191 70 21 169 338 325
139 206 199 121 396 106 365 341 67 309
300 222 12 111 294 378 256 304 182 33
143 131 382 192 13 349 31 173 135 109
293 293 247 59 148 165 80 170 26 196
287 366 235 105 325 207 26 280 250 296
299 42 135 162 81 141 374 133 283 126
8 335 104 161 225 169 164 184 156 220
329 55 112 385 165 201 234 50 269 196
96 110 246 398 392 369 53 263 1 379
366 23 73 185 324 265 357 135 85 157
281 70 238 346 172 231 274 309 369 129
24 176 321 225 299 157 70 213 297 353
239 353 74 157 275 160 75 164 345 288
398 231 336 263 326 234 169 116 37 357
260 207 207 44 105 382 143 262 285 191
193 151 393 291 332 156 75 82 238 274
365 215 99 145 164 272 103 148 131 265
237 191 236 252 370 68 19 194 201 323
91 250 118 396 260 115 57 346 81 187
289 144 340 288 301 53 3 159 100 93
296 393 388 351 368 213 189 325 33 163
117 385 217 290 48 152 253 315 107 117
245 214 119 387 147 385 217 378 376 346
100 239 268 63 56 288 327 308 215 262
253 180 110 360 25 22 389 336 252 331
270 175 179 142 135 380 27 275 261 197
197 150 60 67 5 76 360 160 243 38
184 270 68 264 334 149 335 128 45 146
316 241 41 60 148 130 80 286 307 242
89 235 264 86 260 164 275 238 194 324
391 393 139 263 158 398 187 115 263 159
396 358 74 47 190 282 99 74 311 160
130 42 92 22 93 236 400 21 51 97
76 210 107 96 276 312 336 326 2 58
20 14 198 326 320 274 398 203 71 42
214 2 267 227 301 159 195 372 8 382
381 90 382 157 99 37 70 144 12 145
97
PHUÏ LUÏC 2
HÖÔÙNG DAÃN MOÄT SOÁ THAO TAÙC XÖÛ LYÙ DÖÕ LIEÄU TREÂN EXCEL
Vieäc ñaàu tieân maø baïn caàn laøm laø haõy boå sung coâng cuï phaân tích döõ lieäu (Data Analysis)
vaøo Excel (neáu treân maùy chöa caøi ñaët) theo trình töï nhö sau :
 Khôûi ñoäng Microsoft Excel ;
 Vaøo Menu Tools ;
 Choïn Add-Ins... ;
 Choïn Analysis Toolpark ;
 Nhaán OK.
Seõ coù hai tình huoáng coù theå xaûy ra sau khi baïn nhaáp OK : [1] Maùy seõ töï caøi ñaët theâm
coâng cuï phaân tích döõ lieäu vaøo Excel ; hoaëc [2] Maùy baùo khoâng tìm thaáy boä nguoàn Microsoft
Office treân ñóa cöùng, luùc naøy baïn haõy ñöa ñóa CD coù boä phaàn meàm Microsoft Office vaøo oå ñóa
CD ñeå maùy caøi ñaët boå sung chöùc naêng Data Analysis vaøo Excel.
1. DÖÕ LIEÄU ÑÒNH TÍNH
1.1. Baûng taàn soá
Baïn coù theå söû duïng haøm COUNTIF treân Excel ñeå thieát laäp baûng taàn soá ñoái vôùi döõ lieäu
ñònh tính. Thao taùc cuï theå nhö sau (Xem Sheet “ Countif”)1 :
 Ñaët oâ hieän haønh vaøo vò trí muoán keát xuaát keát quaû (oâ E6), vaøo Menu Insert, choïn
Function, choïn thö muïc haøm thoáng keâ Statistical, choïn haøm Countif
 Trong hoäp thoaïi haøm Countif, queùt ñòa chæ vuøng döõ lieäu muoán toång hôïp vaøo Range (A3 :
A52), nhôù coá ñònh haøng vaø coät baèng phím F4. Sau ñoù nhaäp ñòa chæ oâ D6 vaøo Criteria ñeå khai
baùo ñieàu kieän ñeám. Nhaáp OK, baïn seõ coù keát quaû taïi oâ E6, keùo chuoät xuoáng caùc oâ döôùi ñeå coù
baûng keát quaû hoaøn chænh nhö sau :
1.2. Bieåu ñoà hình coät vaø hình troøn

Ngoaøi baûng phaân phoái taàn soá, baïn coøn coù theå söû duïng bieåu ñoà hình coät (Column Chart)
hoaëc bieåu ñoà hình troøn (Pie Chart) ñeå trình baøy döõ lieäu ñònh tính
1
Nhöõng döõ lieäu thöïc haønh trong phuï luïc naøy coù trong taäp tin “ Huong dan thong ke mo ta tren Excel. Exe” ñöôïc
giaûng vieân höôùng daãn cung caáp.
98
Bieåu ñoà phaân boá sinh vieân theo haïng Bieå u ñoà cô caá u sinh vieâ n theo
25
Gioû i Keù m
20 8% 8%
Khaù Yeá u
15 20%
Taà n soá
22%
10
0
Keùm Yeáu Trung bình Khaù Gioûi
Trung bình
42%
2. DÖÕ LIEÄU ÑÒNH LÖÔÏNG

2.1. Baûng taàn soá
Baïn coù theå söû duïng haøm FREQUENCY treân Excel ñeå thieát laäp baûng taàn soá ñoái vôùi döõ
lieäu ñònh löôïng. Thao taùc cuï theå nhö sau (Xem Sheet “Chieu cao”):
 Queùt choïn vuøng ñòa chæ muoán keát xuaát keát quaû (töø oâ B8 : B11) ; vaøo Menu Insert, choïn
Function, choïn thö muïc haøm thoáng keâ Statistical, choïn haøm Frequency
 Trong hoäp thoaïi haøm naøy, queùt ñòa chæ vuøng döõ lieäu muoán toång hôïp vaøo Data array (Töø
oâ A1: J4). Sau ñoù nhaäp vuøng ñòa chæ caùc caän treân vaøo Bins array ( töø oâ G8 : G10) ñeå khai baùo
giôùi haïn treân cuûa caùc toå.
 Baám toå hôïp phím Ctrl + Shift + Enter, baïn seõ coù keát quaû taàn soá caùc toå taïi vuøng ñòa chæ
baïn ñaõ queùt choïn tröôùc ñoù. Nhaäp caùc pheùp tính thích hôïp vaøo caùc coät coøn laïi ñeå coù baûng taàn soá
hoaøn chænh
 Löu yù : ñoái vôùi caùc haøm maûng (nhö Frequency chaúng haïn), baïn luoân phaûi nhôù hai thao
taùc baét buoäc : (1) phaûi queùt choïn vuøng ñòa chæ muoán keát xuaát keát quaû tröôùc roài môùi vaøo Menu
Insert\Function, vaø choïn haøm caàn duøng ; vaø (2) phaûi baám toå hôïp phím Ctrl + Shift + Enter ñeå
coù keát quaû thay vì phím Enter (hoaëcnhaáp OK) nhö caùc haøm thoâng thöôøng.
99
2.2. Bieåu ñoà phaân phoái taàn soá (Histogram)
 Truïc hoaønh bieåu hieän caùc löôïng bieán cuûa tieâu thöùc soá löôïng (loïai lieân tuïc)
 Truïc tung bieåu hieän caùc taàn soá phaân phoái töông öùng
 Ñieåm khaùc bieät giöõa ñoà thò hình coät (column chart) vaø Histogram laø Histogram khoâng coù
khoaûng caùch giöõa caùc lôùp keà nhau (Histogram duøng cho löôïng bieán lieân tuïc).
Baïn coù theå söû duïng chöùc naêng Histogram ñeå veõ bieåu ñoà phaân phoái taàn soá vaø laäp baûng
phaân phoái taàn soá. Thao taùc cuï theå nhö sau (Xem Sheet “Chieu cao”):
 Nhaäp caùc giaù trò gaàn vôùi caùc caän treân nhaát (ñoái vôùi löôïng bieán lieân tuïc) cuûa caùc toå vaøo
moät vò trí thích hôïp
 Vaøo Menu Tools, choïn Data Analysis, choïn Histogram
 Trong hoäp thoaïi Histogram, queùt ñòa chæ cuûa vuøng döõ lieäu maø baïn muoán veõ bieåu ñoà vaøo
Input range (Töø oâ A1: J4). Sau ñoù nhaäp ñòa chæ vuøng caän treân cuûa caùc toå vaøo Bins range (töø oâ
G8:G10) ñeå khai baùo giôùi haïn treân cuûa caùc toå. Nhôù choïn theâm New worksheet ply vaø Chart
output trong hoäp thoaïi naøy. Nhaáp OK, ta coù keát quaû bieåu ñoà
 Nhaáp chuoät phaûi treân baát kyø coät naøo cuûa bieåu ñoà ñeå môû ra menu leänh
 Choïn Format data series treân menu leänh vöøa ñöôïc môû ra, choïn Tab Options, nhaäp giaù
trò 0 vaøo hoäp Gap width, nhaáp OK
100
2.3. Caùc ñaïi löôïng thoáng keâ moâ taû
Nhö baïn ñaõ bieát, ngoaøi caùch trình baøy döõ lieäu ñònh löôïng baèng Baûng taàn soá vaø Bieåu ñoà
phaân phoái taàn soá, chuùng ta coøn coù theå toùn taét döõ lieäu ñònh löôïng baèng caùc thoâng soá thoáng keâ
moâ taû , bao goàm :
 Caùc ñaëc tröng ño löôøng khuynh höôùng taäp trung (Measure of Central Tendency)
 Trung bình (Mean)
 Trung vò (Median)
 Yeáu vò (Mode).
 Caùc ñaëc tröng ño löôøng ñoä phaân taùn (Measure of Dispersion)
 Khoaûng bieán thieân (Range)
 Töù phaân vò (Quartiles)
 Haøng soá töù phaân (Interquartile Range)
 Ñoä leäch tuyeät ñoái bình quaân (Mean Absolute Deviation)
 Phöông sai (Variance)
 Ñoä leäch chuaån (Standard Deviation)
 Heä soá bieán thieân (Coefficient of Variation).
 Caùc ñaëc tröng moâ taû hình daùng phaân phoái cuûa daõy soá
 Ñoä nhoïn (Coefficient of Kurtosis)
 Ñoä nghieâng (Coefficient of Skewness).
Baïn coù theå tính toaùn caùc chæ tieâu neâu treân moät caùch ñôn leû baèng caùc Haøm thoáng keâ,
hoaëc söû duïng chöùc naêng Phaân tích döõ lieäu\Thoáng keâ moâ taû treân Excel ñeå tính nhanh caùc ñaëc
tröng naøy. Sau ñaây laø nhöõng höôùng daãn chi tieát.
2.3.1. Caùc haøm thoáng keâ thoâng duïng
101
Nguoàn : Traàn Thanh Phong (2004), Excel öùng duïng trong kinh teá-phaàn II, Chöông trình giaûng daïy kinh teá
Fulbright
102
Baây giôø baïn haõy xem caùc Sheet : Harmonic mean ; Geometric mean ; Median+Mode ; Do
bien thien ; Kurt and Skew treân taäp tin “Huong dan thong ke mo ta tren Excel. Exe” keøm
theo phuï luïc naøy ñeå hình dung caùch söû duïng caùc haøm thoáng keâ treân.
2.3.2. Chöùc naêng Phaân tích döõ lieäu\Thoáng keâ moâ taû
Xem Sheet “ TK mo ta” treân taäp tin “Huong dan thong ke mo ta tren Excel. Exe”
keøm theo phuï luïc naøy
 Treân Menu Tools, choïn Data Analysis
 Trong hoäp thoaïi Data Analysis, choïn Descriptive Statistics, nhaáp OK
 Queùùt choïn vuøng döõ lieäu veà thu nhaäp caùc hoä gia ñình (A4:A104) vaøo Input Range
 Choïn Column taïi Group By vì döõ lieäu nguoàn boá trí theo coät.
 Choïn Labels in first row vì vuøng ñòa chæ khai baùo taïi Input Range goàm caû nhaõn.
 Coù 3 löïa choïn cho nôi chöùa keát quaû toång hôïp:
103
 Output Range (xaùc ñònh moät oâ maø baûng baùo caùo seõ ñaët taïi ñoù, coù theå ñaët baûng
baùo caùo trong cuøng worksheet vôùi taäp döõ lieäu)
 New Worksheet Ply (baùo caùo seõ chöùa trong moät worksheet môùi vôùi teân do baïn
qui ñònh)
 New Workbook (baùo caùo seõ chöùa trong moät workbook – taäp tin Excel môùi).
 Choïn caùc thoâng soá caàn baùo caùo:
 Summary statistics (toùm taét caùc thoâng soá thoáng keâ)
 Confidence Level of Mean (Ñoä tin caäy cuûa giaù trò trung bình)
 Kth Largest (Tìm giaù trò lôùn thöù k trong taäp döõ lieäu)
 Kth Smallest (Tìm giaù trò nhoû thöù k trong taäp döõ lieäu).
Thu nhaäp
Mean 5834
Standard Error 39.77131599
Median 6000
Mode 6000
Standard Deviation 397.7131599
Sample Variance 158175.7576
Kurtosis -1.05250962
Skewness -0.235269103
Range 1500
Minimum 5000
Maximum 6500
Sum 583400
Count 100
Confidence Level(95.0%) 78.91491734
3. TOÅNG HÔÏP DÖÕ LIEÄU BAÈNG COÂNG CUÏ PIVOT TABLE

Coâng cuï PivotTable raát tieän lôïi trong vieäc toång hôïp, toùm taét vaø phaân tích döõ lieäu töø caùc
danh saùch. Phaàn naøy seõ minh hoïa caùch taïo, hieäu chænh, ñònh daïng moät PivotTable. Giaû söû ta caàn
toång hôïp boä döõ lieäu ñònh tính chöa ñöôïc maõ hoaù ôû Sheet “Du lieu bang 2 bien” treân taäp tin
“Huong dan thong ke mo ta tren Excel. Exe” keøm theo phuï luïc naøy.
Ñoái vôùi döõ lieäu ñònh tính chöa ñöôïc maõ hoaù, ñeå caùc bieåu hieän tieâu thöùc xuaát hieän theo
ñuùng traät töï ta mong muoán thì tröôùc heát baïn caàn thay ñoåi thöù töï maëc ñònh cho Pivottable :
 Choïn Menu Tools, choïn Options
 Khi hoäp thoaïi Options xuaát hieän, choïn theû Custom lists
 Trong hoäp List entries, goõ vaøo thöù töï caùc bieåu hieän tieâu thöùc maø baïn muoán. Chaúng haïn
baïn muoán caùc bieåu hieän cuûa tieâu thöùc Quy moâ voán phaûi xuaát hieän theo traät töï taêng daàn, ta nhaäp
nhö sau : <=100 vaø nhaán Enter ; nhaäp tieáp 101 – 200 vaø nhaán Enter...cho ñeán heát. Sau khi nhaäp
xong, haõy nhaáp nuùt Add, roái nhaáp OK.
104
 Choïn töø Menu Data\PivotTable and PivotChart Wizard… ñeå môû trình höôùng daãn töøng
böôùc taïo baûng toång hôïp.
 Choïn nguoàn döõ lieäu trong hoäp thoaïi PivotTable and PivotChart Wizard: coù 4 loaïi
 Microsoft Excel list or database: Nguoàn döõ lieäu laø moät danh saùch trong Excel
 External data source: Nguoàn döõ lieäu ôû beân ngoaøi Excel
 Multiple consolidation ranges: Nguoàn döõ lieäu laø nhieàu danh saùch taïi moät hoaëc
nhieàu worksheet trong Excel.
 Choïn nguoàn döõ lieäu töø moät PivotTable hay moät PivotChart khaùc
 Trong ví duï naøy, baïn haõy choïn nguoàn döõ lieäu laø Microsoft Excel list or database. Nhaáp
nuùt Next.
 Choïn vuøng ñòa chæ chöùa danh saùch caàn toång hôïp, keå caû ñòa chæ teân tröôøng (A2:C72) vaøo
Range vaø nhaáp nuùt Next. (Löu yù : neáu ngay töø ñaàu, tröôùc khi môû trình taïo PivotTable, baïn ñaõ
105
daët oâ hieän haønh vaøo moät vò trí baát kyø trong vuøng döõ lieäu, thì ôû böôùc naøy Excel seõ töï ñoäng choïn
giuùp toaøn boä ñòa chæ vuøng döõ lieäu vaø baïn khoâng caàn thao taùc gì theâm)
 Choïn nôi chöùa PivotTable laø New worksheet (taïo worksheet môùi chöùa keát quaû), sau ñoù
nhaáp nuùt Layout.
 Keùo thaû caùc tröôøng töø danh saùch PivotTable Field List vaøo vò trí phuø hôïp : Keùo thaû
“Quy mo” vaøo vuøng “Row” ; Keùo thaû “Loai hinh” vaøo vuøng “Column” ; Keùo thaû “Quan sat”
vaøo vuøng “Data”. Sau ñoù nhaáp ñoâi chuoät vaøo “Sum of Quan sat”. Trong hoäp thoaïi PivotTable
Field, haõy choïn moät haøm thích hôïp vôùi muïc tieâu toång hôïp taøi lieäu ñeå thay theá cho haøm maëc ñònh
Sum (coäng), trong tröôøng hôïp naøy ta choïn haøm Count (ñeám) ñeå ñeám soá bieåu hieän cuûa caùc bieán.
 Nhaáp OK treân hoäp thoaïi PivotTable Field, vaø nhaáp OK treân hoäp thoaïi PivotTable and
pivotChart Wizard-Layout.
 Khi hoäp thoaïi PivotTable and PivotChart Wizard step 3 of 3 xuaát hieän laïi laàn nöõa,
nhaáp Finish. Baûng keát hôïp hai döõ lieäu ñònh tính hieän ra nhö sau :
106
. LOAÏI HÌNH TCKD
QUY MOÂ VOÁN (TYÛ) DNNN Cty TNHH HTX Cty coå phaàn DN tö nhaân Cong
<=100 3 1 1 1 5 11
101 - 200 4 7 6 _ 5 22
201 - 300 9 4 3 _ 4 20
>300 3 7 2 _ 5 17
Cong 19 19 12 1 19 70
Ñoái vôùi döõ lieäu ñònh tính ñaõ ñöôïc maõ hoaù, caùc bieåu hieän tieâu thöùc seõ xuaát hieän theo ñuùng
traät töï taêng daàn cuûa caùc maõ soá maø baïn ñaõ gaùn cho töøng bieåu hieän tieâu thöùc. Do vaäy, baïn khoâng
caàn phaûi khai baùo thöù töï maëc ñònh cho Pivottable trong theû Custom lists treân Menu Options
nöõa.
Vôùi caùc thao taùc töông töï nhö trình baøy ôû treân, ta nhanh choùng coù ñöôïc Baûng keát hôïp hai
döõ lieäu ñònh tính nhö döôùi ñaây. Baây giôø baïn haõy thay theá caùc maõ baèng caùc bieåu hieän tieâu thöùc
töông öùng trong Baûng maõ ñeå coù ñöôïc baûng thoáng keâ keát hôïp hoaøn chænh.
. LOAÏI HÌNH TCKD
QUY MOÂ VOÁN (TYÛ) 1 2 3 4 5 Total
1 3 1 1 5 1 11
2 4 7 5 6 22
3 9 4 4 3 20
4 3 7 5 2 17
Total 19 19 1 19 12 70
 Sau khi ñaõ taïo laäp ñöôïc PivotTable, baïn coù theå choïn ñònh daïng cho PivotTable baèng
caùch löïa choïn caùc nuùt chöùc naêng treân thanh coâng cuï PivotTable
107

Bai Doc 1. Bai Giang Tom Tat

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Bai Doc 1. Bai Giang Tom Tat

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

TRÖÔØNG ÑAÏI HOÏC ÑAØ LAÏT

KHOA KINH TEÁ - QUAÛN TRÒ KINH DOANH

NGUYEÃN VAÊN TUAÁN

PHÖÔNG PHAÙP NGHIEÂN CÖÙU

KHOA HOÏC KINH TEÁ

[BAØI GIAÛNG TOÙM TẮT]

LÖU HAØNH NOÄI BOÄ

CHƢƠNG TRÌNH TRÌNH ĐỘ ĐẠI HỌC

Chƣơng I. Khoa học và nghiên cứu khoa học

Chƣơng II. Lựa chọn đề tài và thiết kế nghiên cứu

Chƣơng III. Chọn mẫu để nghiên cứu

Chƣơng IV. Thu thập dữ liệu nghiên cứu

Chƣơng V. Xử lý và phân tích dữ liệu nghiên cứu

Chƣơng VI. Trình bày kết quả nghiên cứu

Chƣơng VII. Các chủ đề đặc biệt

TS. Nguyễn Văn Tuấn

Dẫn nhập (tt)

Dẫn nhập (tt)

Dẫn nhập (tt)

Dẫn nhập (tt)

Chương 1. Khoa học

Trong chương này

Khái niệm về khoa học

 Thông qua quá trình khám phá những tri

Khái niệm về NCKH (tt)

 Chứng minh luận điểm khoa học trở

Quy trình thực hiện NCKH

Một số khái niệm thống kê (tt)

Toång theå chung

Ñieàu tra choïn maãu

Toång theå maãu

Một số khái niệm thống kê (tt)

Trong tổng thể công nhân xí nghiệp A :

Một số khái niệm thống kê (tt)

Trình ñoä chuyeân moân …

=> Biến là một khái niệm dùng dể chỉ các đặc

Một số khái niệm thống kê (tt)

BIEÁN ÑÒNH TÍNH BIEÁN ÑÒNH LÖÔÏNG

LIEÂN TUÏC RÔØI RAÏC

•Giôùi tính •Chieàu cao •Baäc thôï

Một số khái niệm thống kê (tt)

Một số khái niệm thống kê (tt)

Traàn Vaên A Nam Giaûng vieân Tieán só 30

Ngoâ Thò B Nöõ Nhaân vieân Cöû nhaân 25

Nguyeãn thò C Nöõ Giaûng vieân Thaïc só 10

Döõ lieäu Döõ lieäu

Một số khái niệm thống kê (tt)

Data, Data Sets,

Dataram AMEX 73.10 0.86

 Tuy nhiên, thực tế vấn đề trở nên phức tạp

Một số khái niệm thống kê (tt)

Một số khái niệm thống kê (tt)

Các số đo (1,2,3,4) chỉ có tính cách đặt tên (định

Một số khái niệm thống kê (tt)

Một số khái niệm thống kê (tt)

Một số khái niệm thống kê (tt)

Hoàn toàn Phản đối Trung Đồng ý Hoàn toàn

Một số khái niệm thống kê (tt)

Một số khái niệm thống kê (tt)

Một số khái niệm thống kê (tt)

 Ví dụ : thang đo tiền tệ, m, kg, tấn, giờ

Một số khái niệm thống kê (tt)

Một số khái niệm thống kê (tt)

 Tuy nhiên, thực tế vấn đề trở nên phức tạp