FIL03 REVIEWER

CO1/CO2 • Sa pagsulat, kailangan ng kaalaman ukol sa

wika lalo’t higit sa gramatika kasama na
FILIPINO SA PILING LARANG ang bokabularyo. Gaya ng kakayahan sa
pagsasalita, tinuturing na mahalaga ang
Wikang Filipino kakayahan ng mga mambabasa (Benwell,
n.d.).
• Wika ng Komunikasyon
• Wika sa iba’t ibang sector ng lipunan
• Wika ng Kaalaman at Produksyon ng
Kaalaman

Batayang Kaalaman sa Pagsulat

• Akademikong kaalaman
• Propesyunal na larangan.
• Pagpili ng paksa at organisasyon ng diwa
• Gramatika at Lohika ng presentasyon Layunin sa Pagsulat
• Layuning Ekspresibo
Pagsulat o Pagpapahayag ng iniisip o
nadarama
• Layuning Transaksyunal
o Ginagamit sa layuning panlipunan o
nagsasangkot ng pakikipag-ugnay
sa iba pang tao sa lipunan.
• Ayon naman kay Bernales et al.,
o Impormatibong Pagsulat
o Mapanghikayat na Pagsulat
o Malikhaing Pagsulat
• Ayon kina Xing at Jin (1989, sa Bernales, et
al., 2006), ang pagsulat ay isang
komprehensibong kakayahang naglalaman
ng wastong gamit, talasalitaan, pagbuo ng
kaisipan, retorika, at iba pang elemento.
• Mula kay Badayos (2000), ang pagsulat ay Proseso sa Pagsulat
isa sa mga kasanayang pangwika na
1. Bago Magsulat (Pre-writing)
mahirap matamo, subalit napag-aaralan
2. Aktwal na Pagsulat (Actual Writing)
ang wasto at epektibong paggawa nito.
3. Muling Pagsulat (Re-writing)
• Ayon naman kay Keller (1985, sa Bernales, et
al., 2006), ang pagsulat ay isang biyaya,
4. Pinal na Awtput (Final Output)
pangangailangan, at isang kaligayahan ng
nagsasagawa nito.
• Samantala, mula sa paglalarawan nina
Peck at Buckingham(sa Bernales, et al., Akademikong Pagsulat
2006), Ang pagsulat ay ekstensyon ng wika
• Hindi lamang daynamiks ng mismong
at karanasang natamo ng isang tao mula
pagsulat, kundi sa isang makabuluhang
sa kaniyang pakikinig, pagsasalita at
proseso ng pagsulat.
pagbasa.
• Kailangang matutunan ang pananaliksik at
• Ang pagsulat ang pinakamahalagang
pagsulat hinggil sa kultura at lipunang
imbensyon sa kasaysayan sapagkat sa
Pilipino, ugnay sa iba’t ibang mga
pamamagitan nito ay naitala ang mga
akademikong disiplina sa antas ng
mahahalagang kaalaman ukol sa
unibersidad.
pinagmulan ng tao at sibilisasyon (Caroll,
1990; Coulmas, 2003).
 FIL03 REVIEWER

Katangian ng Akademikong Pagsulat • Balitang napakinggan

• Palabas na sinibaybayan
Ayon sa http://www.uefap.com ang mga • Isyung tinutukan
sumusunod ay katangian ng akademikong • Pelikulang pinanood
pagsulat:
• Kompleks
• Pormal
Mga ginagamitan ng buod sa larangang
• Tumpak
pampropesyunal:
• Wasto
• Eksplisit • Ulat sa trabaho
• Obhektibo • Liham pangnegosyo
• Responsable • Dokumentasyon

Ayon naman sa http://www.vsm.sk ang mga

sumusunod ay katangian ng akademikong
pagsulat:
• Malinaw na layunin
• Malinaw na pananaw
• May pokus
• Malinaw na eksplanasyon
• Kumpletong eksplanasyon
• Matibay na suporta
• Lohikal na organisasyon
• Epektibong pananaliksik
• Eskolarling estilo sa pagsulat
Layunin ng Akademikong Pagsulat
• Makapanghikayat
• Magsuri
• Impormatibo
Tungkulin ng Akademikong Pagsulat
• Paglinang sa kahusayan sa wika
• Paglinang sa mapanuring pag-iisip
• Paglinang sa pagpapahalagang pantao
• Paghanda para sa propesyon
PAGSULAT NG BUOD
Kahulugan
• Personal na tala ukol sa narinig o nabasa.
• Maaring lumikha ng buod para sa artikulo,
balita, aklat, panayam, isyu, usap-usapan
at iba pa.
Mga ginagamitan ng buod sa larangang
pampropesyunal:
• Buo
• Patas
• Sapat
KATANGIAN NG MAHUSAY NA BUOD
• NAGTATAGLAY NG OBHEKTIBONG
BALANGKAS NG ORIHINAL NA TEKSTO
• HINDI NAGBIBIGAY NG SARILING IDEYA AT
KRITISISMO
• HINDI NAGSASAMA NG MGA
IMPORMASYONG WALA SA TEKSTO
• GUMAGAMIT NG SUSING SALITA
• GUMAGAMIT NG SARILING PANANALITA
NGUNIT NAPANANATILI ANG ORIHINAL NA
MENSAHE
Mga Hakbang sa Pagbubuod
• Markahan ang mga importanteng punto o
detalye.
• Ilista at igrupo ang mga magkakaugnay na
importanteng ideya
• Ayusin ang mga ideya sa lohikal na
pamamaraan
• Gumamit ng ikatlong panauhan sa
pagsusulat
• Isulat ang burador
• Isapinal ang sulatin
PAGSULAT NG BUOD

Ang Sintesis ay nangangahulugang:

Mga ginagawaan ng buod sa paaralan:
• Pagsasama ng dalawa o higit pang buod
• Kwentong binasa • Nagdurugtong ng mga ideya na mula sa
• Pananaliksik na pinag-aralan iba’t ibang sanggunian
 FIL03 REVIEWER
• Ito ay maaring nasa anyong
nagpapaliwanag at maaari ring nasa
pamamamaraang argumentatibo
Anyo ng Sintesis
• Explanatory
• Argumentative
Uri ng Sintesis
• Background Synthesis
• Thesis-Driven Synthesis
• Literature-Driven Synthesis
Katangian ng Sintesis
• Nag-uulat ng tamang impormasyon mula sa
mga sanggunian at gumagamit ng iba’t
aibang estruktura ng pagpapahayag;
• Nagpapakita ng organisayon ng teksto na
kung saan madaling makikita ang mga
impormasyong nagmumula sa iba’t ibang
sangguniang ginamit; at
• Napgtitibay ang nilalaman ng mga
pinaghanguang akda at napalalalim nito
ang pag-unawa ng nagbabasa sa mga
akdang pinag-ugnay-ugnay
Hakbang sa pagsulat ng Sintesis
5. Linawin ang layunin sa pagsulat.
6. Pumili ng sanggunian.
7. Buuin ang tesis ng sulatin.
8. Bumuo ng plano sa organisasyon ng sulatin.
9. Isulat ang unang burador.
10. Ilista ang mga sanggunian.
11. Rebisahin ang sintesis.
12. Isulat ang pinal na sintesis.
ABSTRAK
Abstrak
• Maikling buod ng artikulong nakabatay sa
pananaliksik, tesis, rebyu o katitikan ng
komperensya
• Ito ay nasa unahang bahagi ng manuskrito
na nagsisilbing panimulang bahagi ng ano
mang akademikong papel.
Ginagawa itong lagusan ng isang papel sa
isang copyright, patent o trademark
application.
• Ang abstrak ay isang paraan upang mas
madaling maunawaan ang malalalim at
kompleks na pananaliksik.
• Kadalasang ginagamit ito ng iba’t ibang
organisasyon bilang batayan ng pagpili ng
proposal para sa presentasyon ng papel,
workshop o panel discussion
• Maaaring ipakita ng abstrak ang
mahahalagang resulta at kongklusyon ng
pananaliksik ngunit mas mabuting basahin
ang mga artikulo ng siyentipikong papel
upang maunawaan pa ang mga detalye
ng metodolohiyam resulta at kritikal
nadiskusyon ng pagsusuri at interpretasyon
ng mga datos.
Layunin ng abstrak
• “maibenta” o maipakitang maganda ang
kabuoan ng pananaliksik at mahikayat ang
mga mambabasa na ituloy pa ang
pagbabasa ng buong artikulo sa
pamamagitan ng paghahanap o pagnili ng
buong kopya nito.
Uri ng Abstrak
• Impormatibo
o Naglalaman ng halos lahat ng
mahahalagang impormasyong
matatagpuan sa loob ng
pananaliksik. Kadalasang may
dalawang daan na salita
• Deskriptibo
o Naglalaman ng suliranin at layunin
ng pananaliksik, metodolohiyang
ginamit at saklaw ng pananaliksik
ngunit hindi nagtataglay ng resulta,
konklusyon at rekomendasyon.
Kadalasang may isang daang salita
• Kritikal
o Pinakamahabang uri ng abstrak
sapagkat halos kagaya na rin ito ng
isang rebyu. Bukod sa mga
nilalaman ng isang Impormatibong
abstrak, binibigyang ebalwasyon din
nito ang kabuluhan, kasapatan at
katumpakan ng isang pananaliksik.
 FIL03 REVIEWER
GUIDELINES FOR WRITING THESIS
(Mapua University)
• The abstract gives the reader an overview
of the study, based on information from the
succeeding sections of the report. The
information given in the abstract is usually
the basis of many readers as to whether
they will read the entire report or not.
• The typical information elements included in
an abstract are as follows:
1. Some background or general information
on the study
2. The main topic ( or purpose ) of the study
and its scope
3. Some information on how the study was
conducted (methodology)
4. The most important findings of the study
5. A statement of conclusion ( justified based
on the data presented)
BIONOTE
Kahulugan
• Isang sulating nagbibigay ng mga
impormasyon ukol sa isang indibidwal
upang maipakilala siya sa mga tagapakinig
o mambabasa.
• Binibigyang-diin nito ang mga bagay-
bagay tulad ng edukasyon, mga parangal
o nakamit, mga paniniwala at mga katulad
na impormasyon ukol sa ipinakikilalang
indibidwal hindi lamang upang ipabatid ito
sa mga mambabasa o tagapakinig, kundi
upang pataasin ang kaniyang kredibilidad.
• Maituturing na volatile ang sulating ito
sapagkat maaari itong magbago nang
mabilis dahil sa mga naidaragdag na
impormasyon sa isang indibidwal.
Magagamit ang Bionote sa:
• Aplikasyon sa trabaho;
• Paglilimbag ng mga artikulo o aklat, o blog;
• Pagsasalita sa mga pagtitipon; at
• Pagpapalawak ng network propesyonal.
MGA DAPAT TANDAAN:
• Balangkas ng Pagsulat (Baligtad na
tatsulok)
• Haba ng bionote
• Kaangkupan ng nilalaman (target na
mambabasa)
• Antas ng pormalidad ng sulatin (gumamit
ng ikatlong panauhang pananaw)
• Larawan
HAKBANG SA PAGSULAT
1. Tiyakin ang layunin
2. Pagdesisyunan ang haba ng susulating
bionote
3. Gamitin ang ikatlong panauhing perspektib
4. Simulan sa pangalan.
5. Ilahad ang propesyong kinabibilangan.
6. Isa-isahin ang mahahalagang tagumpay.
7. Idagdag ang ilang di-inaasahang detalye.
8. Isama ang contact information.
9. Basahin at isulat muli ang bionote.
TALUMPATI
Kahulugan
• Isang pormal na pagsasalita sa harap ng
mga tagapakinig o audience.
• Layuning magbigay impormasyon o
manghikayat kaugnay ng isang partikular
na paksa o isyu.
• Kinapapalooban ito ng :
o Kakayahan sa pagpapahayag ng
mga ideya nang may organisasyon.
o Talas sa pagsusuri.
o Epektibong paggamit ng wika. \
Uri ng Talumpati batay sa Nilalaman
Impormatibong Talumpati
• Ang kabuuang diskurso nito ay maglahad
at magpaliwanag.
• Maaaring maging paksa ang:
o Pagpapaliwanag sa proseso na may
sistematikong serye ng aksyon
o Kronolohiya ng isang pamamaraang
pang-organisasyon.
• Mahalaga ang tulong biswal.
• Simpleng pagpapaliwanag ng iba’t ibang
konsepto gaya ng teorya, prinsipyo,
paniniwala o ideya na nagbibigay
impormasyon.
 FIL03 REVIEWER
• Esensyal ang pagbibigay ng halimbawa,
analohiya o paghahambing.
Mga dapat tandaan sa pagbuo ng
impormatibong talumpati:
• Paglimita sa paksang tinatalakay.
• Huwag ipagpalagay na ang lahat ng
tinatalakay ay alam ng tagapakinig.
• Iwasang maging masyadong teknikal o
abstrakto.
• Hal.: SONA ng pangulo na naglalaman ng
impormasyon tungkol sa naging tagumpay,
plano at hamon na kinahaharap ng bansa.
Mapanghikayat na Talumpati
• Mahalagang mahikayat ang mga
tagapakinig sa pamamagitan ng kritikal na
pagtatanong ng mananalumpati.
• Ang mensahe ay kailangang iangkop sa
kaalaman, interes, pagpapahalaga,
aktitud, at mga paniniwala ng target na
tagapakinig.
• Nakatuon sa paksa o isyung
kinapapalooban ng iba’t ibang perspktiba
o posisyon.
• Nagbibigay ito ng partikular na posisyon o
tindig sa isang isyu batay sa malalim na
pagsusuri.
• Maaaring maging sentro nito ang
pagkwestiyon sa isang katotohanan, isang
pagpapahalaga, o kaya ay polisiya.
3 Dulog Sa Mapanghikayat Na Talumpati:
• Pagkwestiyon sa isang katotohanan.
o Nagpapakita ng iba’t ibang
katotohanan at datos upang
suportahan ang kaniyang posisyon.
• Pagkwestiyon sa pagpapahalaga.
o Nakasentro sa personal na paghatol
kung ano ang tama o mali, mabuti o
masama, o kaya etikal o hindi etikal.
• Pagkwestiyon sa polisiya.
o Layuning hikayatin ang mga
tagapakinig na magpasyang
umaksyon o kumilos.
o Paglalatag ng isang plano na
magpapakita ng praktikalidad ng
isang panibagong proposal.
Uri ng Talumpati (Bernales, 2006)
• Talumpating Pampalibang
• Talumpating Pampasigla
• Talumpating Nagbibigay-galang
• Talumpating papuri
• Talumpating binibigkas sa okasyon
o Seribisyong nekrolohikal
o Pagtatalaga sa katungkulan
o Pamamaalam-paghahandog o
retirement
o Pagmumungkahi o pasususporta sa
kandidatura.
Mga dapat bigyang-diin sa pagtatalumpati:
• Kredibilidad ng nagsasalita (kakayahan at
karakter)
• Ebidensya at mahusay na dokumentasyong
inilatag.
• Pangangatwiran
• Emosyon sa pamamagitan ng talas ng
ideya at husay sa paggamit ng wika.
DALAWANG PARAAN NG PAGTATALUMPATI
• Impromptu o Biglaang Talumpati
o Isinasagawa ito nang walang ano
mang paghahanda.
o Mahalaga ito upang masukat ang
lalim at lawak ng kaalaman ng isang
mag-aaral o tagapagsalita sa isang
tiyak na paksa kahit walang
naunang pagbabasa hinggil dito.
o Nahahasa nito ang husay sa
organisasyon ng mga ideya, talas ng
pagsusuri at pagbibigay diin sa
mahahalagang aspekto ng isang
isyu.
• Ekstemporanyo o Pinaghandaang Talumpati
o Kabaligtaran ng impromptu, ito ay
maingat at inihahanda,
pinagpaplanuhan at ineensayo
bago isagawa.
o Gumagamit ng maiksing tala o ang
tagapagsalita upang maaalala ang
mahalagang punto ng inihandang
talumpati.
o Madalas itong sinasaulo o
memoryado.
o Kumbersyunal ang katangian nito at
kahit pa praktisado, kailangan
espontanyo ang magiging dating
nito sa mga tagapakinig.
 FIL03 REVIEWER

GABAY SA PAGSULAT NG TALUMPATI

• Piliin lamang ang isang pinakamahalagang
ideya.
• Magsulat kung paano nagsasalita.
• Gumamit ng kongkretong salita at
halimbawa
• Tiyaking ang mga ebidenya’t datos na
tumpakginagamit sa talumpati.
• Gumamit ng maiikling pangungusap
• Huwag gumamit ng mga abstrakto at
mabibigat na salitang hindi makakaugnay
sa tagapakinig
• Laging basahin ng malakas ang talumpati
habang sinusulat ito.