FILAKAD 1ST GRADING REVIEWER
organisa ng mga kaisipan at maisulat
PAGSUSULAT
• ay isang kasanayang naglulundo sa
kaisipan at damdaming nais ipahayag
ng tao gamit ang pinakaepektibong
midyum ng paghahatid ng mensahe,
ang wika.
(Cecilia Austera et al, 2009, Komunikasyon
sa Akademikong Filipino)
• ay isang pambihirang gawaing
pisikal at mental dahil sa
pamamagitan nito ay naipapahayag ng
tao ang nais niyang ipahayag sa
pamamagitan ng paglilipat ng
kaalaman sa papel o anumang
kagamitang maaaring pagsulatan.
(Edwin Mabilin et al., 2012,
Transpormatibong Komunikasyon sa
Akademikong Filipino (2012)
PAGTATALA NG MGA MAHAHALAGANG
KAISIPAN
Itatala ang mga mahahalagang kaisipan sa
natalakay na aralin gamit ang isa sa mga
sumusunod na pamamaraan:
• Cornelle
• Mapping
• Charting
AKADEMIKONG PAGSULAT
• Ang AKADEMIKONG PAGSULAT ay
isinasagawa sa isang akademikong
institusyon kung saan kinakailangan
ang mataas na antas ng kasanayan
sa pagsulat.
• Ilan sa mga halimbawa ng
akademikong teksto ay ang abstrak,
bionote, talumpati, panukalang
proyekto, replektibong sanaysay,
sintesis, lakbay-sanaysay,
synopsis, photo-essay at iba pa.
KAHALAGAHAN
• Masasanay ang kakayahang mag-
ito sa obhetibong paraan.
• Malilinang ang kasanayan sa
pagsusuri ng mga datos na
kakailanganin sa isinasagawang
imbestigasyon o pananaliksik.
• Mahuhubog ang isipan mapanuring
pagbasa pamamagitan ng pagiging
obhetibo sa paglalatag ng maa
kaisipang isusulat.
• Mahihikayat at mapapaunlad ang
kakayahan sa matalinong
<paggamit ng mga mapagkukunan
sa paghahanap ng materyales at
dokumento.
MGA PANGANGAILANGAN SA
AKADEMIKONG PAGSULAT
• Ang WIKA bilang pangunahing
behikulo sa pagsulat.
• Ang PAKSA bilang pangkalahatang
iikutan ng mga ideya.
• Ang LAYUNIN bilang giya (gabay) sa
paghabi ng mga datos.
MGA PAMAMARAAN
• Paraang Ekspresibo
• Paraang Impormatibo
• Paraang Naratibo
• Paraang Argumentatibo
• Paraang Deskriptibo
PANGANGAILANGAN
• Ang KASANAYANG PAMPAG-IISIP
sa pagsusuri ng mga datos.
• Ang KAALAMAN SA WASTONG
PAMAMARAAN sa pagsulat.
• Ang KASANAYAN SA PAGHABI NG
BUONG SULATIN.
MGA KATANGIAN
• OBHETIBO
• MALIWANAG AT ORGANISADO
@MEC
 • PORMAL • Nagrerekomenda sa iba tungkol sa
mga ginamit na sanggunian
• MAY PANANAGUTAN
• Makikita sa huling bahagi ng
• MAY PANININDIGAN
pananaliksik o "Kaugnay na Pag-
URI NG PAGSULAT aaral at Literatura"

Malikhaing PAGSULAT Dyornalistic na PAGSULAT

• CREATIVE WRITING • JOURNALISTIC WRITING

• Maghatid ng aliw, makapukaw ng • May kaugnayan sa pamamahayag

damdamin, makaantig ng
• Halimbawa: balita, editoryal, lathalain,
imahinasyon
artikulo
• Naisusulat bunga ng malikot na isipan
• Maaaring sa mga pahayagan,
na maaaring tunay o kathang isip
magasin, o iniuulat sa radyo at
• Halimbawa: maikling kwento, tula, telebisyon
komiks, musika, iskrip at iba pa
LESSON 2: ANG PAGLALAGOM
Tekninal na PAGSULAT
Ang LAGOM ay ang pinakasimple at
• May layuning pag-aralan ang isang pinaikling bersyon ng isang sulatin o akda.
proyekto o paglutas sa isang
Nahuhubog ang kasanayang maunawaan
suliranin
ang pinakanilalaman ng isang teksto
• Makauunawa lamang ay ang
Natututuhan ang pagtitimbang-timbang ng
mambabasang may kaugnayan sa
mga kaisipang nakapaloob sa akda
larangan
Nahuhubog ang kasanayan sa pagsulat
• Halimbawa:"Project on the Renovation
partikular ang tamang paghabi ng mga ideya
of CS Auditorium"
Nakatutulong sa pagpapayaman ng
Propesyunal na PAGSULAT
bokabularyo
• PROFESSIONAL WRITING
Mga uri ng PAGLALAGOM
• May tiyak na pinaglalaanang larangan
• Abstrak
(field) sa akademya
• Bionote
• Paggawa ng sulatin o pag-aaral sa napiling • BUOD (Sinopsis/sintesis)
propesyon o bokasyon
BIONOTE
• Guro: lesson plan, kurikulum, pagsusulit o
assessment, at iba pa • Ang BIONOTE ay isang uri ng lagom na
ginagamit sa pagsulat ng personal profile
• Doktor at Nars: medical report, narrative ng isang tao.
report tungkol sa physical examination
• Ito ay tala sa buhay ng isang tao na
Reperensyal na PAGSULAT naglalaman ng buod ng kanyang
academic career na madalas ay makikita
• REFERENTIAL WRITING
sa mga dyornal, aklat, abstrak, at iba
• Pagkilala sa mga pinagkunang pang mga akdemikong sulatin.
kaalaman at impormasyon sa
• Maaari din namang samahan ng mga
paggawa ng konseptong papel,
personal na impormasyon, subalit
tesis, at disertasyon
kailangang gamitin ang prinsipyo ng
inverted pyramid.
@MEC
• Sa ngayo’y ginagamit na rin nang
impormal ang mga sulating nabibilang sa
malikhaing pagsulat.
Mga Dapat Tandaan sa Pagsusulat ng
BIONOTE
• Sikaping maisulat ito nang maikli.
• Banggitin ang pangalan kasunod ng mga
tagumpay o karangalang nakamit. Kung
marami ang mga ito, magbanggit ng
hanggang tatlo na pinakamahalaga para
sa iyo.
• Isunod ang iba pang detalye, kung saan
nagtapos (o nag-aaral pa), ano ang
trabaho, ilang taon na sa trabaho, mga
posisyong hawak o hinawakan at iba pa.
• Isunod ang higit na personal na detalye
tulad ng saan nakatira, ilan ang anak at
isang “aral” na maiiwan sa mambabasa.
• Isulat ito sa ikatlong panauhan. Gumamit
ng mga payak na salita.
• Basahing muli ang binuo at isulat itong
muli kung kailangan.
Ang Pagsusulat ng SINOPSIS/SINTESIS
• Ang SINOPSIS o SINTESIS, na nagmula
sa salitang SYNTITHENAI (put together
or combine), ay uri ng paglalagom na
karaniwang ginagamit sa mga akdang
pampanitikan na nasa anyong
patuluyan o naratibo.
• Sa pagsulat nito, kailangang maibuod ang
akda sa pamamagitan ng paggamit ng
sariling mga salita o pangungusap.
• Ito ay naglalayong makatulong sa
madaling pag-unawa sa diwa ng
seleksyon o akda kung kaya nararapat
na gumamit ng mga payak na salita.
Mga Dapat Tandaan sa Pagsusulat ng
SINOPSIS/SINTESIS
• Gumamit ng ikatlong panauhan sa
pagsulat nito.
• Isulat ito batay sa tono ng pagkakasulat
ng orihinal na akda.
• Kailangang mailahad o maisama ang mga
pangunahing tauhan maging ang kanilang
papel na ginampanan at mga suliraning
kinaharap.
• Gumamit ng mga angkop na pang-ugnay
sa paghabi ng mga pangyayari sa
kuwentong binubuod.
• Tiyaking wasto ang gramatika,
pagbabaybay, mga bantas at iba pang
alituntuning panggramatika sa pagbuo ng
buod at iba pang akademikong sulatin.
• Huwag kalimutang kilalanin ang orihinal
na awtor o isulat ang sanggunian kung
saan hinango o kinuha ang orihinal na
akda.
Mga Hakbang sa Pagsulat ng`
SINOPSIS/SINTESIS
Basahin at unawaing mabuti ang buong
seleksyon upang matukoy ang diwa nito.
Suriin at hanapin ang mga pangunahin at
hindi pangunahing kaisipan ng akda.
(Sumasagot sa mga tanong na SINO, ANO,
KAILAN, SAAN, BAKIT, PAANO. )
Habang nagbabasa, magtala at kung maaari
ay magbalangkas.
Isulat sa sariling pangungusap at huwag
lagyan ng sariling opinyon o pananaw.
Ihanay ang mga ideya sang-ayon sa orihinal
na akda.
Basahin ang unang ginawa, suriin, at paikliin
kung maaari nang hindi nababawasan ang
mga kaisipan.
@MEC
 Dalawang Uri ng ABSTRAK
Impormatibong Abstrak
• Kilala bilang ganap na abstrak o
complete
• Naglalaman ng kaligiran, layunin,
metodolohiya, resulta at konklusyon
• Madalas itong binubuo ng 200-250 na
salita
Deskriptibong Abstrak
• Limitadong abstrak o indicative
• Naglalahad lamang ng deskripsyon sa
saklaw ng pananaliksik
• Karaniwan binubuo ng 100 salita o mas
mababa pa rito
Mga Dapat Tandaan sa Pagsulat ng
Abstrak
• Ilalagay rito dapat ang lahat ng detalye o
kaisipan ng binuong papel pananaliksik
• Iwasan ang paglalagay ng statistical
figures o table sa abstrak
• Gumamit ng mga simple, malinaw at
direktang mga pangungusap. Huwag
maging maligoy sa pagsulat nito
• Maging obhetibo sa pagsulat. Ilahad
lamang ang mga pangunahing kaisipan at
hindi dapat ipaliwanag ang mga ito
• Higit sa lahat gawin lamang itong maikli
ngunit komprehensibo kung saan
mauunawaan ng mga mambabasa ang
pangkalahatang nilalaman at nilalayon ng
pag-aaral na ginawa
MgaHakbang sa Pagsulat ng Abstrak
• Basahin mabuti at pag-aralan ang papel
o akademikong sulatin na gagawan ng
abstrak
• Hanapin at isulat ang mga pangunahing
kaisipan o ideyang bawat bahagi ng
sulatin mula sa introduksiyon, kaugnay
na literature, metodolohiya,resulta at
kongklusyon
• Buoin gamit ang mga talata. Isulat ito
ayon sa pagkakasunod-sunod ng mga
bahaging ito sa kabuoan ng papel
• Iwasan maglagay ng mga ilutrasyon,
graph, table, at iba pa maliban na lamang
kung sadyang kinakailangan.
• Basahin muli ang ginawang abstrak
Isulat ang pinal na sipi nito
LESSON 3: TALUMPATI
Ang sining ng talumpati
• Maipakikita sa talumpati ang katatasan at
kahusayan ng tagapagsalita sa
panghihikayat
• Kadalasang pinaghahandaan bago
bigkasin sa harap ng madla kahit pa man
ito’y biglaan
• Isa sa mga susi sa matagumpay na
talumpati ay ang mabisang pagsulat sa
nilalaman nito
Ano ang talumpati?
• Ang pagtatalumpati (speech/public
speaking) ay proseso ng pagpapahayag
ng kaisipan sa paraang pasalitang
tumatalakay sa isang partikular na paksa.
• Ang talumpati ay hindi magiging ganap na
talumpati kung hindi ito mabibigkas sa
harap ng madla (sanaysay).
URI NG TALUMPATI
• BIGLAANG TALUMPATI (IMPROMPTU)
• MALUWAG NA TALUMPATI
(EXTEMPORANEOUS)
• MAY MANUSKRITONG BINABASA
• ISINAULONG TALUMPATI
BIGLAANG TALUMPATI (IMPROMPTU)
• walang paghahanda
• agad ibinibigay ang paksa
• mahalagang maibahagi ang mga
mahahalagang impormasyon
• Imposible sa uring ito ang pagsulat pa ng
bibigkasing talumpati
MALUWAG NA TALUMPATI
(EXTEMPORANEOUS)
• nagbibigay ng ilang minuto para sa
paghahanda sa pagsasaayos ng mga
kaisipan
• Nasa isip na ng manunulumpati ang isyu
o konsepto o usapang pagmumulan ng
@MEC
 talumpati kaya may kaunting palatandaan
upang hindi magiging maligoy-ligoy sa
pagbigkas
MANUSKRITONG BINABASA(Manuscript)
• gamitin sa mga kumbensiyon, seminar, o
mga programa
• Mahabang panahon ang ginugugol dahil
sa pangangailangan ng tagapagsalita ng
hustong kaalaman sa paksang
tatalakayin.
• Limitado ang tagapagsalita sa pakikipag-
ugnayan sa mga tagapakinig.
MANUSKRITONG BINABASA(Manuscript)
• gamitin sa mga kumbensiyon, seminar, o
mga programa
• Mahabang panahon ang ginugugol dahil
sa pangangailangan ng tagapagsalita ng
hustong kaalaman sa paksang
tatalakayin.
• Limitado ang tagapagsalita sa pakikipag-
ugnayan sa mga tagapakinig.
ISINAULONG TALUMPATI (Memorized)
• Nangangailangan ng mahabang panahon
sa pagbuo dahil pinag-aaralan at
isinasaayos ang manuskrito bago isaulo’t
bigkasin.
• May pagkakataong makipag-ugnayan sa
mga tagapakinig.
• Maaaring makalimot sa nilalaman ng
binuong manuskrito.
ISINAULONG TALUMPATI (Memorized)
• Nangangailangan ng mahabang panahon
sa pagbuo dahil pinag-aaralan at
isinasaayos ang manuskrito bago isaulo’t
bigkasin.
• May pagkakataong makipag-ugnayan sa
mga tagapakinig.
• Maaaring makalimot sa nilalaman ng
binuong manuskrito.

@MEC