MODYUL 1

Kahalagahan ng Ponemang
Suprasegmental

IKATLONG MARKAHAN
MODYUL 2
Katangian ng mga Kaalamang-
Bayan

IKATLONG MARKAHAN
Naipapaliwanag ang kahalagahan ng paggamit ng suprasegmental (tono, diin, antala)

Naihahambing ang mga katangian ng awiting/tulang panudyo, tugmang de gulong, at palaisipan.

PANIMULA
Ang mga ponemang suprasegmental ay mahalaga para sa
mabisang pakikipagtalastasan. Nakatutulong ito upang
maging mas maliwanag at maiparating ang tamang
damdamin sa pagpapahayag. Sa modyul na ito,
maipaliliwanag ang kahalagahan ng paggamit ng
ponemang suprasegmental gaya ng tono, diin, at antala.

PANIMULANG PAG-AARAL
PONEMANG
 PONEMANG SUPRASEGMENTAL
• Ito ang ponemang kinakatawan ng notasyon at iba pang simbolong may
kahulugan.
• Ito ay mahalaga para sa mabisang pakikipagtalastasan.
• Nakatutulong ito upang maging mas maliwanag at maparating ang damdamin
sa pagpapahayag.
• Ang ay tumutukoy sa pagtaas at pagbaba na iniuukol sa
pagbigkas ng pantig sa salita na maaaring makapag-iba sa kahulugan ng
mga salita maging ang mga ito man ay magkapareho ng baybay.
• Ang ng pagsasalita ay nagpapahayag ng tindi ng damdamin
samantala ang naman ay rehiyonal na tunog o accent.
➢ Sa pamamagitan ng tamang pagbigkas at tono ay naipahahayag ang
iba‟t ibang damdaming nakapaloob sa pangungusap.

➢ Maaaring makapagpahayag ng iba‟t ibang damdamin at

makapagbigay kahulugan o makapagpahina ng usapan.
• Ang haba ay tumutukoy sa haba ng bigkas na iniuukol ng nagsasalita
sapantig ng salita samantala ang diin naman ay tumutukoy sa lakas ng
bigkas sa pantig ng salita.
➢ Nagkakaroon ang salita ng iba pang kahulugan kahit pareho ang
baybay nito.

➢ Nagbabago ang kahulugan ng salita dahil sa diin.

• Ito ay saglit na pagtigil sa pagsasalita upang higit na maging malinaw ang
mensaheng ipinahahayag.
• Ang ay paghahati ng salita na gumagamit ng sumusunod na mga
pananda tulad ng kuwit o comma ( , ) at pahilis o slash ( / ).
➢ Mas nagiging malinaw ang mensaheng nais iparating sa kausap
kapag angkop ang paggamit ng hinto o antala.

➢ Nagbabago rin ang diwa ng pangungusap dahil sa hinto o

antala.
 PONEMANG
SUPRASEGMENTAL
✓ Mahalagang bigkasin nang wasto ang mga ponemang suprasegmental sa
pakikipagtalastasan upang maging wasto ang baybay ng mga salitang
isinusulat at mas maintindihan ang kahulugan ng salitang binibigkas.
✓ Sa pakikipagtalastasan, matutukoy ang kahulugan, layunin, o intensiyon ng
pahayag o ng nagsasalita sa pamamagitan ng mga ponemang
suprasegmental.
MODYUL 2
Katangian ng mga Kaalamang-
Bayan

IKATLONG MARKAHAN
Ang modyul na ito ay naglalaman ng mga kaalamang-
bayang nagpasalin salin sa bibig ng iba‟t ibang lahi dahil
sa ito‟y bukambibig ng taumbayan. Dito maihahambing
mo ang mga katangian ng tula / awiting panudyo,
tugmang de gulong, at palaisipan.

PANIMULANG PAG-AARAL
Ang pagkakaroon ng diwang makata ay
likas sa ating mga ninuno. Ayon kay
Alejandro Abadilla, bawat kibot ng
kanilang bibig ay may ibig sabihin at
katuturan. Ito ang ipinalalagay na
pangunahing dahilan kung bakit nabuo ang
iba pang mga akdang patula tulad ng
tulang panudyo, tugmang de gulong,
bugtong, palaisipan, at iba pang
kaalamang-bayan.
KAALAMANG
 KAALAMANG BAYAN
• Ito ay umiiral na kuwento, panitikan, paniniwala, ritwal, gawi, at tradisyon ng
mga mamamayan sa isang pamayanan o kalinangang nagpasalin salin sa
iba‟t ibang lahi at pook dahil sa ito’y bukambibig ng taumbayan.

• Ilang halimbawa nito ay tulang / awiting panudyo, tugmang de gulong, at

palaisipan.
TULANG
• Ito ay isang uri ng akdang
patulang kadalasan ang layunin
ay manlibak, manukso o mang-
uyam. Ito ay kalimitang may himig
na nagbibiro at kilala rin sa tawag
na “pagbibiro ng patula.”
• Sinasabi ito ng mga bata sa kapwa
bata kapag nagsasama-sama.
 • Sa pamamagitan nito, malayang
De Gulong naiparating ang mensaheng may
• Ito ay mga paalala o babalang kinalaman sa pagbibiyahe o
kalimitang makikita sa mga paglalakbay ng mga pasahero.
pampublikong sasakyan.
• Maaaring ito ay nasa anyong salawikain, kasabihan, o maikling tula.
PALA
• Layunin nitong pukawin at pasiglahin ang kaisipan ng mga taong nagtitipon-
tipon sa isang lugar.
• Ito ay paboritong pampalipas oras ng ating mga ninuno. Nangangahulugan
lamang ito na ang mga sinaunang Pilipino ay sanay mag-isip at kanilang
ipinamana ito sa kanilang mga apo.
• Laganap pa rin ito hanggang sa kasalukuyang panahon sapagkat ito‟y talaga
namang nakapagpapatalas sa isipan. Ito ay hindi na lamang pinag-uusapan at
pinag-iisipan sa mga pagtitipon kundi maging sa usapan sa Internet.
• Ito ay kadalasang nalikha bilang uri ng libangan, ngunit maaari rin namang
magmula sa seryosong matematikal at lohistikal na suliranin.
WRITTEN
PANUTO: Sumulat ng spoken na
ginagamitan ng ponemang
suprasegmental (tono, diin, at
antala) at mga kaalamang-bayan.
GAWAIN SA
PANUTO: Bumuo ng bidyo batay
sa isinulat na spoken poetry.