Professional Documents
Culture Documents
v
KỸ THUÂT ĐIỆN TỬ
1
CHƯƠNG 2: LÝ THUYẾT BÁN DẪN
Mối nối P - N
+14
Lớp ngoài cùng
Vùng dẫn e-
Vùng dẫn
Không có e-
Vùng 2 Vùng 2
Vùng 1 Vùng 1
Lỗ trống
V
Năng lượng
Năng lượng Năng lượng
Vùng dẫn
Khe năng
lượng Vùng dẫn
Si P Si P
Bán dẫn loại
N:
Si Nguyên tử Phosphorus
Si Lỗ trống
Bán dẫn loại
P:
Si B Si B
Si Nguyên tử Boron
CHƯƠNG 2: LÝ THUYẾT BÁN DẪN
• Mối nối P – N: P N
P N
Lỗ trống Điện tử
Mối nối P – N
Vùng nghèo
P N
- +
- +
- +
Vtx
Chuyển động trôi và khuếch tán của hạt dẫn
10
Chương 2: Các linh kiện bán dẫn – Phần 1: Chất bán dẫn và cơ chế dẫn điện
Chuyển tiếp P – N ở trạng thái cân bằng
- Trước tiếp xúc, mỗi khối bán dẫn cân bằng về điện
tích.
- Trên đường khuếch tán, các hạt dẫn trái dấu tái hợp
làm tại bề mặt ranh giới, nồng độ hạt giảm rất thấp:
bên P chỉ còn lại các ion âm, N còn lại các ion dương.
Xuât hiện hiệu điện thế và điện trường tiếp xúc.
Vùng hẹp gọi là vùng nghèo.
- Ứng với trạng thái cân bằng thì hiệu điện thế tiếp xúc
giữa P và N có giá trị nhất định. Thông t hường
là 0.3 V đối với Ge và 0.7V đối với Si. Hiệu điện
thế này ngăn không cho hạt dẫn tiếp tục chuyển
động qua mặt ranh giới, duy trì trạng thái cân bằng
gọi là “hàng rào điện thế”.
Chương 2: Các linh kiện bán dẫn – Phần 2: Chuyển tiếp P – N và đặc tính chỉnh lưu 12
Chuyển tiếp P – N khi phân cực nghịch
-Giả thiết điện trở chất bán dẫn ở vùng trung hoà là không
đáng kể. Khi đó điện áp V gần như đặt toàn bộ lên vùng
nghèo, chồng lên hiệu điện thế tiếp xúc. Tình trạng cân
bằng không còn. Điện trường E do V gây ra cùng chiều
Etx làm hạt dẫn đa số của 2 bán dẫn xa khỏi mặt ranh giới
đi về 2 phía. => Vùng nghèo bị mở rộng và điện trở
vùng nghèo tăng.
- Hàng rào điện thế trở thành V + Vtx khiến dòng khuếch
tán của hạt dẫn đa số giảm rất nhỏ còn dòng trôi của hạt
dẫn tăng theo V. Nhưng nồng độ hạt dẫn thiểu số rất nhỏ
nên trị số dòng này rất thấp. Nó nhanh chóng đạt trạng
thái bão hoà khi V còn rất thấp. Dòng điện qua chuyển
tiếp P – N rất bé và mang dấu âm I = -Is. Is là dòng ngược
bão hoà.
13
Chuyển tiếp P – N khi phân cực thuận
- Trong trường hợp này hàng rào điện thế chỉ còn
Vtx – V nên hạt dẫn đa số của 2 bán dẫn sẽ tràn
qua hàng rào sang miền đối diện . Tình trạng
thiếu hạt dẫn bị giảm bớt nên bề dày vùng nghèo
bị thu hẹp và điện trở vùng nghèo giảm. Dòng
khuếch tán tăng nhanh theo V còn dòng điện
trôi giảm theo V. Dòng điện trôi rất bé và coi như
không đổi. Dòng qua chuyển tiếp P – N lúc này
là dòng điên thuận và lớn hơn rất nhiều so với
dòng điện ngược.
+ -
16
DIODE CHỈNH LƯU
• Diode:
Ký hiệu và hình
Cấu tạo của Diode:
dáng của Diode:
DIODE CHỈNH LƯU
IF
• Diode chỉnh lưu: Phân cực
thuận
IF, VF: điện áp thuận và dòng
điện thuận
Vtx hoặc V
Phân cực VBR: điện áp đánh thủng
nghịch ngược
Ký
hiệu:
Vtx hay V: điện áp rào thế
IR
V V
+ - - +
R
IF
R
I ≈ 0A
Đặc tuyến làm việc của
diode
+ - - +
VBB VBB
19
CHƯƠNG IV: LÝ THUYẾT BÁN DẪN
* Cấu tạo:
- Vẫn là chuyển tiếp P – N nhưng được chế tạo bằng vật liệu
chịu nhiệt và toả nhiệt tốt, do đó khi có điện áp ngược đủ lớn
để xảy ra quá trình đánh thủng về điện (không xảy ra quá trình
đánh thủng về nhiệt) vẫn không phá hỏng diode.
- Điện áp trong quá trình đánh thủng gần như song song với
trục dòng điện nên diode zener thường được dùng để ổn định
áp.
21
DIODE ZENER
22
DIODE CHỈNH LƯU
Vi R Vo
V0
t
Mạch chỉnh lưu bán kỳ:
Vi
D
t
Vi
Vi
R t
D
VL
Chỉnh lưu Vi
cầu:
-
R
VL
Vi
R
D
Mạch lọc:
CÁC ỨNG DỤNG CỦA DIODE
Vi Vo t
Mạch xén
dưới:
D
t
Vi Vo
PHẦN 5: TRANSISTOR
27
TRANSISTOR
TRANSISTOR
Các dạng ghép nối cơ bản
FET và MOSFET
TRANSISTOR
B N B P JC
P N
Base Base JE
N P
E Emitter E Emitter
Ký hiệu: C
C
2
B B
1 2 3
E E
1
3
IE IC IE IC
N P N P N P
IB IB
IE IC IE IC
Dòng của
3 2 1 3
transistor:
IB IB IB
2
1
TRANSISTOR
- Bước 1: Đặt VOM ở thang đo R*10. cố định 1 đầu que đo, que
đo còn lại lần lượt chạm vào 2 chân kia nếu kim đều lên cả hai
lần thì chân có que cố định là chân B. Nếu que cố định là đỏ
(+) thì transistor là PNP. Nếu cố định là đen (-) thì là loại NPN.
- Bước 2: Đặt 2 que đo vào 2 chân E và C đang cần xác định, sau
đó dùng một điện trở nhỏ (hoặc một dây dẫn điện, có thể dùng
ngón tay trỏ) nối cực B lần lượt với 2 cực E và C. Trong 2 lần
đo đó, lần nào kim lên nhiều (có điện trở bé) thì cực đo trong
lần đó là cực C, còn lại là cực E.
TRANSISTOR
2
+
1
-
IB
VBB IE
3
TRANSISTOR
2
RB
0.3 V (Ge) +
1
RB IE
3
VBB VBE
Dòng Ib IB
RB
VCC
2
VD: RB
1
10V
VBB 10K
5V
3
TRANSISTOR
RB + IB3>IB2
bão
1
hòa IB2>IB1
-
IB
VBB IB1>IB
IE
3
IB = 0
VCE
Vùng tắt
IB IC
Khi VCE = 0.7V, BC phân cực ngược, IC đạt cực đại và IC = IB, VCE tiếp tục tăng
nhưng IC không tăng nữa.
Khi VCE = 0.2V, BC phân cực thuận, IB tăng và IC = constant.
TRANSISTOR
ICEO
2
v IB= 0, Transistor tắt và JC phân cực 1 VCC
ngược IB = 0
3
RC
RB
2
v IB tăng, Transistor dẫn và IC tăng 1 VCC
Khi IC =constant, transistor ở chế độ bão VBB
hoà
3
TRANSISTOR
Điện2:áp
Chương Cácra:
linhV
kiện .bán dẫn – Phần 4: Transistor 2 cực tính
CE
(BJT)
38
TRANSISTOR
Chương 2: Các linh kiện bán dẫn – Phần 4: Transistor 2 cực tính
(BJT)
39
TRANSISTOR
VCC
2
RB +
1
-
IB
Khuếch đại tuyến tính phân cực thích hợp VBB
IE
3
Phân cực ngõ ra bị méo điểm tĩnh quá gần vùng tắt Đường tải DC
Phân cực ngõ ra bị méo điểm tĩnh quá gần vùng bão hòa
TRANSISTOR
+10V IC
A
• Ví dụ: RC 200 ICQ Q
B
2
RB VCE
1
10K
vi VCEQ
3
3.7V
IBQ
A
ICQ
Q A
B Q
ICQ VCE
VCE
VCEQ 0 VCEQ B
tắt
TRANSISTOR
2
RB
1
2
RB VB
2
VE 1
3
1
RE
3
3
-VVCC
EE
Phân cực định dòng IB Phân cực Emitter Phân cực hồi tiếp
Collector
TRANSISTOR
VCC
IB + I2
Điện trở tương
RC VCC VCC đương nhìn
R1 vào cực B
R1
IB R1
2
A 1 A
I2
R2 R2
3
R2 RE RIN
N P
Gate Gate
P P N N
- Cấu tạo
Kênh dẫn Kênh dẫn
JFET:
Source Source
Drain Drain
SiO2 SiO2
N P
Gate Gate
P N
- Cấu tạo MOSFET:
N P
Source Source
Kênh dẫn loại N Kênh dẫn loại P
JFET
Junction Field – Effect Transistor (JFET) D +
D D
G G
2
3 2
- Ký
hiệu: S S
1
Loại N Loại P
JFET
VGS +VDD
• Điện trở RIN
vào: IG VCC +10V
RD
IG là dòng ngược qua mối nối G-S, có giá 1K
trị rất nhỏ
2
3
VDS RG
RS
1
• Điện trở kênh rDS
dẫn: I D 500
• Hỗ dẫn: I D
gm Tự phân cực JFET
VGS
CẤU TẠO CỦA JFET
Xét JFET loại N: Thỏi bán dẫn Si có nồng độ tạp tương đối thấp, gắn với 2
sợi dây kim loại: đáy trên – cực D; đáy dưới – cực S. Bao quanh hỏi bán
dẫn loại N là lớp bán dẫn loại P, hình thành chuyển tiếp P – N. Phần thể
tích còn lại của thỏi Si là kênh dẫn. Lớp bán dẫn loại P được gắn 1 sợi dây
kim loại – cực G.
Chương 2: Các linh kiện bán dẫn – Phần 4: Transistor 2 cực tính
(BJT)
47
NGUYÊN TẮC HOẠT ĐỘNG JFET
Chương 2: Các linh kiện bán dẫn – Phần 4: Transistor 2 cực tính
(BJT)
49
Sơ đồ tương đương của JFET
Nếu có tải mắc giữa 2 cực D – S thì dòng điện tải là:
vDS
iD g m vGS => VDS = - VDS + iDrD
rD
50
Chương 2: Các linh kiện bán dẫn – Phần 5: Transistor trường (FET)
MOSFET
Gate Gate
P N
Cấu tạo:
N P
Source Source
Kênh dẫn loại N Kênh dẫn loại P
D D
1
G G
Ký hiệu: 3 3
2 S S
2
Loại N Loại P
MOSFET coù theå hoaït ñoäng trong cheá ñoä ngheøo hoaëc cheá ñoä giaøu. Vì cöïc cöûa caùch ly so
vôùi keânh daãn baèng lôùp SiO2 neân coù theå cung caáp ñieän aùp VG döông hoaëc aâm vaøo cöïc G
(Gate).
MOSFET
Lôùp SiO2 laø lôùp ñieän moâi caùch ñieän. Do ñoù cöïc G ñöôïc xem nhö laø 1 baûn cöïc cuûa tuï
ñieän vaø maët ñoái dieän cuûa lôùp SiO2 laø baûn cöïc coøn laïi.
Khi VGS aâm, ñieän tích aâm tích tuï treân cöïc G vaø ñieän tích döông tích tuï trong keânh daãn
loaïi N. Caùc ñieän tích döông naøy seõ taùi hôïp vôùi caùc e- coù saün trong keânh daãn, neáu VG
caøng aâm thì e- bò taùi hôïp caøng nhieàu caùc e- töï do trong keânh daãn giaûm neân coøn goïi
laø cheá ñoä laøm ngheøo keânh daãn hay cheá ñoä ngheøo.
Khi VGS =VGS(off) thì keânh daãn khoâng coøn haït daãn neân ID = 0 MOSFET taét.
MOSFET
D
RD
N
+ - -
G + -
- P VDD
+ -
+ + - +
N
VG Chế độ giàu VGS>0
-
S
Khi VG > 0, ñieän tích döông seõ tích tuï treân cöïc G vaø ñieän tích aâm tích tuï trong keânh
daãn, vì theâ e- trong keânh daãn taêng leân neân coøn goïi laø cheá ñoä laøm giaøu haït daãn hay cheá
ñoä giaøu.
MOSFET
VGS VGS
VGS(off) 0 0 VGS(off)
VGS 2
Phöông trình ñaëc tuyeán: I D I DSS (1 )
VP
MOSFET
D D
2
G G
Ký hiệu: 2 1
1
S S
3
Loaïi N Loaïi P
MOSFET
+ N
+ - +
G -
-P VDD
+ -
+ - -
+ N
VGG
-
S
VGG lôùn hôn giaù trò ngöôõng (VT) thì seõ hình thaønh keânh daãn baèng caùch taïo 1
lôùp moûng ñieän tích aâm trong lôùp baùn daãn loaïi P. khi VGG caøng taêng thì
keânh daãn caøng taêng do taêng cöôøng theâm e- töï do trong keânh daãn .
Vôùi VGG nhoû hôn giaù trò ngöôõng thì khoâng coù keânh daãn.
MOSFET
VT
VGS VGS
0 VT VT 0
Loaïi N Loaïi P
I D K VGS VT
Phöông trình ñaëc tuyeán: 2
MOSFET
RD
IDSS
MOSFET keânh coù saün:
3
IG ≈ 0
Ta coù IG ≈ 0 VG ≈ 0 +2
VGS -
RG
1
VDS = VDD – IDSS.RD RE
MOSFET
+VDD
• Phân cực MOSFET: +VDD
VCC
VCC
RD RD
R1
MOSFET keânh cảm ứng:
RG
Coù hai caùch phaân cöïc ñeå VGS > 0.
3
3
2
Tính maïch phaân cöïc döïa vaøo
phöông trình: 2 R2
1
1
I D K VGS VT
2
VDS VDD I D RD
Thank you
Further question?