შესავალი თანამედროვე აზროვნებაში

ლექტორი:ნინო როდონაია

რომან ქარელიშვილი

ილიას სახელმწიფო უნივერსიტეტი

თბილისი 2021
 ადამიანები მრავალი საუკუნის განმავლობაში განათლების მიღების ერთადერთ
წყაროდ მხოლოდ საზოგადოებრივი სასწავლო ცენტრები მიქჩნდათ,ისინი იღვწოდნენ
დაეგროვებინათ რაც შეიძლება მეტი ცოდნა წიგნებისა და სხვადასხვა ადამიანების
ნაშრომების საშუალებით, მაგრამ ავიწყდებოდათ ყველაზე მნიშვნელოვანი რამ,
ადამიანური გამოცდილება. ადამიანს შეუძლია მიიღოს განათლება და გაიღრმავოს
ცოდნა სხვა ადამიანის ნაშრომებით და კვლევებით, მაგრამ ვერ შეიძინოს
გამოცდილება, გამოცდილებაა არის ის კომპინენტი ადამიანის აზროვნებაში რომელიც
გვაფრთხილებს და გვკარნახობს რამე თუ ჩვენ არ დავუშვათ იგივე შეცდომა არ
გადავდგათ ისეთი ნაბიჯები ცხოვრებაში თუ კარიერაში, რაც ცუდ და უარყოფით
გავლენას მოახდენს როგორც ადამიანურ, ისე პროფესიულ წინსვლაში.უვარგისია
ნებისმიერი ის პროფესიული სასწავლებელი და სკოლა, რომელიც არაა დაფუძნებული
იმ კომპინენტზე რასაც გამოცდილებით სწავლება ქვია. ყველა სოციალური
ინსტიტუტია ღირებულება უნდა იყოს ხელი შეუწყოს ინდივიდია გამოცდილების
ზრდასა და განვითარებას. სოციალური გამოცდილება ის რაც მრავალფეროვანს ხდის
ადამიანის ცხოვრებას. იგი ხელს უწყობს ადამიანის წარმოსხვის უნარის,
მეტყველებისა და სწორად აზროვნების დახვეწას. განათლება, უმეტეს წილად,
კომუნიკაციის გზით გადაცემას გულისხმობს. კომუნიკაციის პროცესია დროს ხდება
ორ მხარეს შორის გამოცდილების გაზიარება. უფროსებსა და ახალგაზრდებს შორის
გამოცდილების გაცვლა და ერთმანეთზე გადაცემა აქცევს საზოგადოებას ერთ
მთლიანობათ, სწორედ ასეთ საზოგადოებაში ხდება დემოკრატიული პრინციპების
ჩამოყალიბება, ისინი არა თავს ახვევენ საკუთარ აზროვნებას ერთმანეთს, არამედ
უზიარებენ საკუთარ გამოცდილებას და აძლევენ ახალგაღდის საქმიანობას
მიმართულებას. გამოცდილებისა და ცოდნის ურთიერთკავშირი საზოგადოებაში
აყალიბებს დემოკრატიულად მიაზროვნე საზოგადოებას, რაც პირდაპირ კავშირშია
დემოკრატიული ქვეყინს ჩამოყალიბებასთან. მხოლოდ განათლებისა ხარჯზეა
შესაძლებელი საზოგადოებაში სიახლის გავრცელება, თითოეულ ადამიანში
საკუთარი მოქმედების აზრისა და მიმქრთულების მიცემა. ადამიანმა განათლების
საშუალებით უნდა აქციოს საკუთარი თავი თავისუფალ და სახელმწიფოებრივად
მოაზროვნე ინდივიდად, სწორედ ამაში უნდა დაეხმაროს მას ის ინსტიტუციები,
რომელთა მორალი და მიზანიც არა მრავალფეროვნებისა და წარმოსახვის
გამდიდრებაა, არამედ მათი მიდრეკილებებისა და სურვილების ჩაკვლა სასწავლო
პროცესში.
 ევოლუციურ თეორიას ყავს როგორც მრავალი მიმდევარი, ასევე მრავალი
მოწინააღმდეგე, არსებობს მრავალი აღმოჩენა, რომელიც ამტკიცებს, რომ ადამიანის
დღევანდელი სახე რაც ჩვენ გვაქვს მიღებული ყოველთვის ასეთი არ იყო. დარვინი იყო
ერთერთი მეცნიერთქგანი, რომელმაც წამოჭრა და დაასაბუთა, რომ ადამიანების
წინაპარი არის მაიმუნი კონკრეტულად კი შიმპანზე. მისი ევოლუციური თეორიის
დასამტკიცებლად არსებობს უამრავი ნამარხი, სხვადასხვა კონტინემტზე აღმოჩენი,
რომ ადამიანები რამდენიმე მილიონი წლის წინ მაიმუნებს უფრო გავდნენ აღნაგობით
ძვლების განლაგებით და მათი ფორმებით ვიდრე დღევანდელ ადამიანს.ამ თეორისს
განვითარებას ხელი შეუწყო ასევე დნმ-ის აღმოჩენამ,დნმ-ის საშუალებით ირკვევა რა
კავშირი გააჩნიათ ცოცხალ ორგქნიზმებს ერთმანეთთან, რაც უფრო ამარტივებდა
ადამიანებსა და შიმპანზეებს შორის კავშირის პოვნას წარსულში. მისი საშუალებით
გაირკვა, რომ ადამიანს და მაიმუნს ყველაზე ადრე ჰყავდათ საერთო წინაპარი ვიდრე
რომელიმე სხვა არსებას. ეს ფაქტები გვეუბნევიან, რომ ევოლუციური თეორია
სიმართლეა და რომ ადამიანებიც სხვა ცხოველების მსგავსად მილიონობით წლის
განმავლობაში იცვლებიდნენ და ვითარდებოდნენ. ევოლუციის მამოძრავებელი
ძალები მემკვიდრეობითობა, ცვალებადიბა და გადარჩევაა. მემკვიდრეობითობის
საშუალებით გადაეცემა ინდივიდის მისი წინაპრია ნიშა-თვისებები, მაგრამ ამ ნიშან
თვისებებზე გავლენას ახდენს საცხოვრებელი პირობებიც, სავხოვრებელმა პირობებმა
გამოიწვია ადამიანების თმის ფერის გაღიავება, დათვის, მელიის და სხვა მრავალი
ცხოვრლია ბექვის ფერის შეცვლა, ეს ცვლილებები დნმ-ის საშუალებით გადარცემა
ახალ თაობას და სწორედ ამ ფაქტორა ეყრდნობა ევოლუციის პროცესი ევოლუციის
პროცესია მესამე მამოძრავებელი ძალაა ბუნებრივი გადარჩევა. ორგანიზმს ხშირად
უნვითარდება ინდივიდუალური განმასხვავებელი ჯიშანი, რაც სხვა ინდივიდებისგან
განასხვავებს მას, ეს ნიშანი შეიძლბეა გამრავლდეს და მთელს ოჯახს ან ჯგუფა
მოედოს, ან ინდივიდის დაღუპვა გამოიწვიოს. მაგალითად შესაძლებელია ინდივიდმა
ცვალებადიბის ხარჯზე შეიცვალოს ფერი რაც მას მტაცებლებისთვის მარტივად
შესამჩნევს გახდის და მის სიკვდილს გამოიწვევს. ევოლუცისს თვალსაჩინო
მაგალითია ადამიანის კუდუსუნის ძვალი, რომელიც ჩვენთვის სტულიად
უსარგებლოა ხოლო ჩვენს წინაპრებში კუდის არსებობის დამამტკიცებელი საბუთია.