ეროვნული კულტურის ფაქტორები

კურსის ავტორი: ნათია დაღელიშვილი

2021
 ტერმინთა განმარტებები

კულტურის (კულტურული) დიფუზია - ორი ან მეტი

საზოგადოების კულტურული მახასიათებლების სივრცეში
გავრცელება და შეღწევა სხვა საზოგადოებაში.

ესაა კულტურის გავრცელება-მოძრაობის განსაკუთრებული ფორმა,

რომელიც აუცილებლად არ გულისხმობს მიგრაციულ პროცესებს.
კულტურა საზოგადოებიდან საზოგადოებას შეიძლება გადაეცეს
თავად საზოგადოების ან მისი წარმომადგენლების გადაადგილების
გარეშე. კულტურის გავრცელება მოძრაობის განსაკუთრებული
ფორმაა, რომელიც განსხვავდება და არ დაიყვანება მიგრაციულ
პროცესებზე.
 ტერმინთა განმარტებები

ასიმილაცია - ორი კულტურის ურთიერთქმედების პროცესი,

რომლის შედეგად ერთ-ერთი მათგანი კარგავს საკუთარ
იდენტურობას და შთაინთქმება მეორის მიერ. ასიმილაციის პროცესი
შეიძლება მიმდინარეობდეს როგორც ბუნებრივი, ასევე
ძალადობრივი გზით.

ცნება “ასიმილაცია” XIX საუკუნის ბოლოდან დამკვიდრდა

ტერმინ “ამერიკანიზაციის” სინონიმური მნიშვნელობით.

ტერმინი ასიმილაცია ხშირად გამოიყენება სხვა მნიშვნელობით და

აღნიშნავს დომინირებადი ნაციონალური ჯგუფის
განსაკუთრებულ პოლიტიკას ეთნიკური უმცირესობების მიმართ.
ეს პოლიტიკა მიმართულია ამ უმცირესობათა ტრადიციული
კულტურის დათრგუნვისაკენ და ისეთი სოციალური გარემოს
შექმნისაკენ, რომლის პირობებში დომინირებადი ჯგუფის
ინსტიტუციურ სტრუქტურებში მონაწილეობისათვის უმცირესობის
წარმომადგენელი იძულებული იქნება, მიიღოს დომინირებული
საზოგადოების კულტურული ნიმუშები.
 ტერმინთა განმარტებები
კულტურული შოკი - ეს არის სიტუაცია, როდესაც ერთმანეთს
უპირისპირდება ადამიანისათვის ჩვეული და უცხო კულტურების
ფასეულობები, ნორმები, ენა და ყოველდღიური ცხოვრება.

შოკური რეაქციის სიძლიერე განისაზღვრება კულტურათა შორის

არსებული განსხვავების ხარისხით. კულტურულ შოკს მეტ-ნაკლებად
განიცდის ყველა, ვინც პირველად მოხვდება უცხო კულტურულ
გარემოში (ტურისტები, ემიგრანტები და ა.შ.), ანდა როდესაც
ინტენსიური კულტურული დიფუზიის შედეგად წარმოიშობა
კონფრონტაციის სიტუაცია ძველ და ახალ ფასეულობებს, ნორმებს,
ყოფა-ქცევის მოდელებს შორის.

აკულტურაცია - პირველ ხანებში ის ვიწრო გაგებით

გამოიყენებოდა და, უმთავრესად, თეთრკანიან ამერიკელებთან
კონტაქტის შედაგად ჩრდილოამერიკელი ინდიელების ასიმილაციის
პროცესს აღნიშნავდა. 1930-იან წლებში ამ ტერმინმა მყარად
მოიკიდა ფეხი და მართვადი კულტურული ცვლილებების სახით
დამკვიდრდა.
 ტერმინთა განმარტებები

კულტურული შოკის საფეხურები:

•თაფლობის დონე (honeymoon stage),
•დარდის, მწუხარების დონე (the distress stage),
•რე-ინტეგრაციის დონე (the re-integration stage),
•ავტონომიის დონე (the autonomy stage) და
•დამოუკიდებლობის დონე (the independence stage).
 ტერმინთა განმარტებები

კულტურული ტრანსმისია - პროცესი, რომლის მეშვეობით

კულტურა გადადის მომდევნო თაობებზე ინფორმაციის გადაცემის
არაგენეტიკური (სწავლების) გზით. კულტურული ტრანსმისიის შედეგია
კულტურული მემკვიდრეობა, მისი დროში უწყვეტობა. კულტურული
მემკვიდრეობა გადაიცემა კულტურის მატარებელი ორი ცოცხალი სუბიექტის
(მასწავლებლისა და მოსწავლის, გამცემისა და მიმღების) უშუალო კონტაქტის
შედეგად. იმდენად, რამდენადაც ნებისმერი კულტურის განვითარებაში
ვგულისხმობთ კულტურის ძირითად ფასეულობათა სისტემის შენარჩუნებას
დროში. სწორედ ამ გზით ხალხის, ერის, ფენების, ჯგუფების არსებობით და
თაობათაშორისი ელემენტარული ურთიერთობებით არის შესაძლებელი,
ისტორიული კატაკლიზმების (რევოლუციები, ომები, კონფლიქტები)
მიუხედავად, კულტურის სიცოცლხლისუნარიანობის შენარჩუნება.
წინააღმდეგ შემთხვევაში ხდება “კულტურული ჯაჭვის” გაწყვეტა, რომლის
დროსაც მოულოდნელად იცვლება ხალხის ცხოვრების წესი.

კულტურული ტრანსმისიის მეშვეობით ყოველი ახალი თაობა

მემკვიდრეობით იღებს ძველ, დაგროვილ გამოცდილებასა და მიღწევებს და
აგრძელებს კულტურის განვითარებას იმ წერტილიდან, რომელზეც მისი
წინამორბედი თაობა შეჩერდა.
 ტერმინთა განმარტებები

კულტურული არქეტიპები - ტერმინი “არქეტიპი” ბერძნული

წარმოშობისაა და ნიშნავს პირველსახეს, საწყისს. არქეტიპი
წარმოდგენათა გაუცნობიერებელი ბაზისური სქემაა, რომელიც
უნივერსალურია ყველა ადამიანისათვის, მიუხედავად მათი ეთნიკური
კუთვნილებისა, ენისა, კულტურული ტრადიციისა და ა.შ.

კარლ გუსტავ იუნგი განასხვავებდა “ინდივიდუალურ არაცნობიერს”

“კოლექტიური არაცნობიერისაგან”, რომელიც კაცობრიობის
მეხსიერებას წარმოადგენს, საერთოა ყველა ადამიანისათვის,
გადაეცემა მემკვიდრეობით და ინდივიდუალური ფსიქიკის
საფუძველია. კოლექტიური არაცნობიერი წარმოადგენს
შეხედულებათა და ტიპურ რეაქციათა სისტემას, რომლებიც
შეუმჩნევლად განსაზღვრავენ ადამიანის ცხოვრებას. თანდაყოლილი
პროგრამებისა და უნივერსალური ნიმუშების გავლენის ქვეშ ექცევა
არა მხოლოდ ელემენტარული ქცევითი რეაქციები, არამედ ასევე
აღქმა, აზროვნება და წარმოსახვა. სწორედ ამ ნიმუშებს ეწოდა
“კოლექტიური არაცნობიერის არქეტიპები”.
 ეროვნული კულტურის ჰოფსტედის
ფაქტორები
 გეერტ ჰოფსტედის თეორია ეფუძნება კულტურულ
სხვაობებზე გაკეთებულ ერთ-ერთ უდიდეს
ემპირიულ კვლევას:

 1970-იან წლებში, IBM-მა რჩევა ჰკითხა გეერტ ჰოფსტედს იმის შესახებ თუ

რატომ იყო შეუძლებელი საერთო პროცედურების და სტანდარტების
შემუშავება სხვადასხვა ქვეყანაში, თუ რატომ ფუნქციონირებდა, მაგალითად,
ბრაზილიის და იაპონიის ქარხნები განსხვავებულად მიუხედავად მუშაობის
სტანდარტიზაციის ბევრი მცდელობისა.
 კომპანიამ სცადა გამოევლინა განსხვავებები სხვადასხვა ქარხნის მუშაობის
სტანდარტებში და ამ მიზნით დაუგზავნა კითხვარები და ჩაუტარა თვისობრივი
ინტერვიუები მის ყველა თანამშრომელს.

 კვლევის რამდენიმე ეტაპის შემდეგ, ჰოფსტედმა კულტურათა შორის

სხვაობები ოთხი კატეგორიის მიხედვით ჩამოაყალიბა (ძალთა თანაფარდობა,
ინდივიდუალიზმი/კოლექტივიზმი, მამაკაცურობა/ქალურობა და
გაურკვევლობის შიში). დამატებითი კვლევების შემდეგ ჰოფსტედმა დაამატა
ახალი კატეგორია – დროის ელემენტი.
ეროვნული კულტურის ჰოფსტედის
ფაქტორები

i. Power Distance Index (PDI)

ii Individualism Vs. Collectivism (IDV)
.
iii. Masculinity Vs. Femininity (MAS)
iv. Uncertainty Avoidance Index (UAI)
v. Long Term Orientation Vs. Short Term Normative Orientation
(LTO)
vi. Indulgence Vs. Restraint (IND)
 ეროვნული კულტურის ჰოფსტედის
ფაქტორები - ინდივიდუალიზმი VS
კოლექტივიზმი (IDV)

ინდივიდის ინტერესების
შეფარდებითი მნიშვნელობა
ჯგუფების ინტერესებთან
მიმართებით
• აშშ • მექსიკა
• დიდი ბრიტანეთი • საბერძნეთი
• ავსტრალია • ტაივანი
• კანადა • სინგაპური
• ახალი ზელანდია • კოლუმბია
• ნიდერლანდები • პაკისტანი
 სოციალური ორიენტაციის უკიდურესი
მნიშვნელობა
კოლექტივიზმი ინდივიდუალიზმი
სწავლება მიმართულია, სწავლება მიმართულია,
რომ გააცნობიეროს რომ გააცნობიეროს
ცნება,,ჩვენ“ ცნება,,მე“

საკუთარი აზრის საკუთარი აზრის

ფორმირება ჯგუფის უპირატესობის მინიჭება
გავლენით ვიდრე ჯგუფის
ოჯახში
ოჯახისადმი ან ჯგუფის ვალდებულება და
სხვა წევრების მიმართ შეგრძნება საკუთარი თავის
ვალდებულება: მიმართ:
თანხმობა საკუთარი სარგებლობა
პატივისცემა თვითრეალიზაცია
სირცხვილის გრძნობა დანაშაულის შეგრძნება

სასწავლებლებში სწავლება მხოლოდ მცირე მუდმივი სწავლება, ასწავლო

ასაკში ის თუ როგორ ისწავლოს
ასწავლო ის თუ რა უნდა
აკეთო
ჯგუფის წევრებისა და მსგავსი ფასეულობები
არაწევრებისათის სხვებთან მიმართებით.
ფასეულობათა სხვადასხვა უნივერსალიზმი
ნაკრები, პარტიკულარიმი
სხვა ადამინებთან სხვა ადამიანებთან
სამსახურში ურთიერთობა როგორც ურთიერთობა როგორც
ჯგუფის წევრებთან პოტენციურ რესურსებთან
ურთიერთობის ეთიკური დამქირავებელსა და
მოდელი დამქირავებელსა და დაქირავებულს შორის
დაქირავებულს შორის ურთიერთობის პრაქტიკული
მოდელი.
 ეროვნული კულტურის
ჰოფსტედის ხუთი ფაქტორი
 ინდივიდუალისტური პოლუსისათვის
1. პირადი დრო: სამუშაო, რომელიც საკმარის თავისუფალ დროს ტოვებს
პირადი ან ოჯახური ცხოვრებისათვის;
2. თავისუფლება: მნიშვნელოვანი თავისუფლება - საქმეს თქვენი საკუთარი
მიდგომა მიუსადაგოთ;
3. გამოწვევა: სამუშაო გამომწვევი უნდა იყოს - ისეთი, რომლისგანაც
პიროვნული მიღწევის შეგრძნება გეუფლებათ.
 კოლექტივისტური პოლუსისათვის
4.ტრენინგი: ტრენინგის შესაძლებლობების არსებობა (უნარების
გასაუმჯობესებლად ან ახლების შესაძენად);
5. ფიზიკური პირობები: კარგი სამუშაო პირობების არსებობა (კარგი განათება
და ვენტილაცია, ადეკვატური სამუშაო ადგილი და ა.შ.);
6. უნარების გამოყენება: სამსახურში შეგეძლებათ მთლიანად გამოიყენოთ
თქვენი უნარები და შესაძლებლობები.

 ინდივიდუალიზმი/კოლექტივიზმი მეტყველებს იმაზე თუ რამდენად

მჭიდროა ან თავისუფალი საზოგადოების წევრებს შორის
დამყარებული კავშირები.
COMPARISON

Individualism Collectivism
“I” identity. “We” identity.
Classified as individuals by their own Classified as in-group or out group.
particular characteristics. Task
comes first.
Relationship comes first.
Low context communication. High context communication.
Self-actualization is ultimate goal. Harmony in society is ultimate goal.
Wealthier countries tend to be more Poorer countries tend to be more
individualistic. collectivist.
More press freedom. Less press freedom.
Higher divorce rates. Lower divorce rates
Faster pace of life. Slower pace of life.
 Individualism

High Culture defined

Australia Hofstede’s dimensions

US UK
Canada 1) Power Distance
France
Germany 2) Uncertainty
Avoidance
Spain
3) Individualism
Japan
Mexico 4) Masculinity
Italy
Korea 5) Long-term orientation
Singapore

Low

14
 Individualism
 Example (cont.) A company from UK (high
individualism) is considering Culture defined
investing in Mexico (low individualism)
Hofstede’s dimensions

Communication tips for the UK 1) Power Distance

manager:
1) Note that individuals have a strong sense of responsibility for their family 2) Uncertainty
Avoidance
2) Remember that praise should be directed to a team rather than
3) Individualism
individuals
4) Masculinity
3) Understand that promotions depend upon seniority and experience
4) Be aware that the decision making process will be rather slow, as many 5) Long-term orientation

members across the hierarchy need to be consulted

15
 Zalauflebisadmi midrekileba (PDI)
PPower Distance

ამა თუ იმ კულტურის ჯგუფის წევრების

შეხედულება ძალაუფლების
მართლზომიერებასა და მის განაწილებაზე
მართვის ისეთი იერარქიული სტრუქტურის
სხვადასხვა დონეებს შორის, როგორიცაა
კომპნია

• საფრანგეთ • აშშ
ი • ისრაელი
• ესპანეთი • ავსტრია
• იაპონია • დანია
• ბრაზილია • გერმანია
• ინდონეზია • ახალი
• სინგაპური ზელანდია
• ირლანდია
 ძალაუფლებისადმი მიდრეკილება
• ძალაუფლებისადმი • ძალუფლებისადმი
ტოლენრანტობა მიდრეკილება
• აღმზრდელობითი • ბაშვების აღზრდა იმ
პროცესი ბავშვებში პრინციპით რომ
მიმართულია მშობლების დამჯერნი
გამოავლინოს საკუთარი იყვნენე
• ოჯახში მოვალეობის • ბავშვების ქცევა
გათვიიცნოებიერების მშობლებთან როგორც
შესაძლებლბება უფროსებთან
• ბავშვების ქცევა თანამდებობისა და ასაკის
მშობლებტან როგორც მიხედვით
თანატოლებთან

• განათლების სისტემა • განათლების სისტემა

რომლის ცენტრში რომლის ცენტრში
იმყოფება სტუდენტი იმყოფება მასწავლებელი
• სასწავლებლებში • სწავლება ობიექტური • სწავლება მასწავლებლის
ჭეშმარიტების სიბრძნის (გური) მიხედით
ორიენტაციის მიხედვით
• იდეალური უფროსი არის • იდეალური უფროსი არის
დემოკრატი მრავალი დიდსულოვანი
შესაძლებლობით ,,ავტოკრატი“ (კარგი მამა)
• სამსახურში • დაქვემდებარებულები • დაქვემდებარბულები
ითვალისწინებენ ელოდებიან მკაფიო
სამუშაოს ამოცანების მითითებებს იმის შესახებ
განხილვისას თუ რა უნდა გაკეთდეს.
ხელმძღვანელობასთან
COMPARISON
High Power Distance
Inequality is considered normal part of
society.
Autocratic leadership.
Decide what is good & evil depending
on who has power. Child learn
respect.
Societies prefer centralization.
Subordinates do as they told.
Subordinates are blamed for mistakes.
More income inequality. Mostly lower
class people.
Low Power Distance
Inequality is considered wrong & it
should be reduced if possible.
Democratic leadership.
Everyone (Top or Bottom) under the
same rules of law.
Child learn independence. Societies
prefer decentralization.
Subordinates expect to be consulted.
System is blamed for mistakes.
Less income inequality. Mostly
middle class people
 Power Distance

High Culture defined

Malaysia
Arab Countries
Mexico India Hofstede’s dimensions

France Italy
1) Power Distance
Japan Spain
Argentina US 2) Uncertainty
Germany UK Avoidance
Denmark 3) Individualism
Israel Austria
4) Masculinity

5) Long-term orientation

Low

19
 Power Distance

Culture defined
Example (cont.)
Hofstede’s dimensions
Communication tips for the Austrian manager:
1) Power Distance

1)Give clear and explicit directions to those working with him 2) Uncertainty
Avoidance
2)Deadlines should be highlighted and stressed 3) Individualism

3)Do not expect subordinates to take initiative 4) Masculinity

4)Be more authoritarian in his management style 5) Long-term orientation

5)Show respect and deference to those higher up the ladder

20
 ganusazRvrelobisadmi midrekileba (UAI)
Uncertainty Avoidance

სტიმულს აძლევს ცვლილებები და

ახალი შესაძლებლობებიის
გამოყენების საშუალებით წარმატების
მიღწევა.

• აშშ • ისრაელი
• დანია • ავსტრია
• შვედეთი • იაპონია
• სინგაპირი • იტალია
• ჰონკონგი • კოლუმბია
• ავსტრალია • საფრანგეთი
• პერუ
 განუსაზღვრელობისადმი
დამოკიდეულება
ganusazRvrelobis miReba ganusazRvrelobis ar miReba
yoveli axali sainteresoa da iwvevs Yyoveli axali saSiSia
cnobis moyvareobis aRvZras

axlis aRqmis usafrTxoeba, daZabuli da mSfoTvare mdgomareoba

umtkivneuloba, daZabuli mdgoma-
ojaxi
reobis iSviaTi SemTxvevebi

agresiuloba da emociebi aSkarad ar  

xdeba demonstrireba

studentebisaTvis mosaxerxebeli studentebisaTvis mosaxerxebeli

swavlebis forma:
arastruqturirebuli swavlebis situacia;
ganusazRvreli miznebi;
saerTo maxasiaTeblis davaleba;
davalebis Sesrulebis grafikis ar
arseboba
saswavlo dawesebulebaSi
maswavlebelma SeiZleba aRiaros ,,me
ar vici es sakiTxi”
swavlebis forma:
swavlebis struqturuli situ-acia;
zustad gansazRvruli miznebi;
detalizirebuli davaleba;
davalebis Sesrulebis mkacri grafiki;
maswavlebelma unda icodes yvela
kiTxvaze pasuxi.

 wesebis miuRebloba, romelic  emociuri moTxovnileba wesebSi,

dafiqsirebulia werilobiT an dafiqsirebuli werilobiT an
sityvieri formiT; sityvieri formiT;
samuSao adgilze  formalizaciisa da standartizaciis  formalizaciisa da standartizaciis
dabali done SedarebiT maRali doen
 Mmiznis miRwevisadmi orientacia
Long Term Orientation Vs. Short Term Normative Orientation
(LTO)
Aggressive Passive goal
goal orientation
orientation

ის, რაც ასტიმულირებს

ადამიანებს მიაღწიონ
სხვადასხვა მიზნებს
 Mmiznis miRwevisadmi orientacia
Goal orientation

პასიური მიზნისადმი სწრაფვა/Short

Term Normative Orientation

 აქცენტი კეთდება ურთიერთობებზე

 სოლიდარობა
 კონფლიქტების გადაწყვეტა კომპრომისისა
ოჯახში და მოლაპარაკების საშუალებით

 ნორმა არის საშალო სტუდენტები

 სისტემა ხელ უწყობს სტუდენტების
სოციალურ ადაპტაციას
სკოლაში  სტუდენტის წარუმატებლობა სასწავლო
პროცესისა არის შედარებით უმნიშვნელო
პრობლემა
 LONG TERM ORIENTATION VS. SHORT
TERM NORMATIVE ORIENTATION (LTO)

Those with a culture which scores high

(Long Term Orientation), on the other hand, take a more pragmatic
approach: they encourage thrift and efforts in modern education as a
way to prepare for the future.
Societies who score low on this dimension
(Short Term Normative Orientation), for example, prefer to maintain
time-honoured traditions and norms while viewing societal change
with suspicion.
 Long- term orientation

Short- term orientation Long-term orientation
Respect for traditions Adaptation of traditions to a
modern context
Culture defined
Hofstede’s dimensions
1) Power Distance

Little money available for investment Funds available for investment 2) Uncertainty
Avoidance
Quick results expected 3) Individualism
Perseverance towards slow
Respect for social and status obligations results 4) Masculinity

regardless of cost Respect for social and status 5) Long-term orientation

Concern with possessing the Truth obligations within limits

Concern with respecting the
demands of Virtue

26
 ქალები VS მამაკაცები
Masculinity Vs. Femininity (MAS)

• ქალები უფრო ემოციურები არიან

• ქალების ერთდროული ქმედება
• ქალები - მხედველობის ფართო არეალი
• მამაკაცები - გვირაბისეული ხედვა
• მამაკაცი 75 000-100 000-მდე სიგნალის
გაცემა
• ქალი - 150 000-მდე სიგნალი
 ქალები VS მამაკაცები
Masculinity Vs. Femininity (MAS)

• ქალები უფრო ემოციურები არიან

• ქალების ერთდროული ქმედება
• ქალები - მხედველობის ფართო არეალი
• მამაკაცები - გვირაბისეული ხედვა
• მამაკაცი 75 000-100 000-მდე სიგნალის
გაცემა
• ქალი - 150 000-მდე სიგნალი
 MASCULINITY VS. FEMININITY
(MAS) (NOT SAME AS MALE & FEMALE)

The Masculinity side of this dimension represents a preference in

society for achievement, heroism, assertiveness and material rewards
for success.
In Masculine cultures, difference between gender roles are more rigid.
Its opposite, Femininity, stands for a preference for cooperation,
modesty, caring for the weak and quality of life.
In Feminine cultures, difference between gender roles are less rigid.

Low masculinity
Dominant values: caring for others
and preservation
People and warm relationships are
important
Sympathy for the weak
In family, both fathers and mothers
deal with facts and feelings
Stress on equality, solidarity , and
quality of work life
Managers use intuition and strive
for consensus
Resolution of conflicts by
compromise and negotiation
Masculinity
High masculinity
Culture defined
Dominant values: material success
and progress Hofstede’s dimensions
Money and things are important
1) Power Distance
Sympathy for the strong 2) Uncertainty
Avoidance
In family, fathers deal with facts and
3) Individualism
mothers with feelings
Stress on equity, competition among 4) Masculinity
colleagues and performance
5) Long-term orientation
Managers are expected to be
decisive and assertive
Resolution of conflicts by fighting
them out
30
 Masculinity

High Culture defined

Japan Hofstede’s dimensions

Mexico
1) Power Distance
Germany
UK 2) Uncertainty
US Avoidance
Arabia 3) Individualism
France
4) Masculinity
Korea
Portugal
5) Long-term orientation
Denmark
Sweden

Low

31
 Masculinity

Example Culture defined

A company from Denmark ( low masculinity) is Hofstede’s dimensions

considering investing in Mexico (high masculinity)
1) Power Distance

100 91 2) Uncertainty
Avoidance
80 3) Individualism

60 4) Masculinity

Masculinity Index
40 5) Long-term orientation

20
8
0
Denmark Mexico

32
 Example (cont. A company from Denmark ( low
Masculinity
masculinity) is
considering investing in Mexico (high masculinity)
Culture defined

Hofstede’s dimensions

Communication tips for the Danish 1) Power Distance

manager :
1) Be aware that people will discuss business anytime, even at social gatherings 2) Uncertainty
Avoidance
2) Avoid asking personal questions in business situations 3) Individualism
3) Take into account that people are not interested in developing closer friendships
4) Masculinity
4) Communicate directly, unemotionally and concisely
5) In order to assess others use professional identity, not family or contacts 5) Long-term orientation

33
 გმადლობთ
ყურადღებისათვის!