Дискретна Математика

Дејан Спасов
Емаил: dejan.spasov@finki.ukim.mk
Општи работи
• 3 часа неделно предавања
• 3 часа неделно вежби

• Снимање – нема

• 2 колоквиуми
• Мин од секој колоквиум 35%
• Збирот од двата колоквиуми поголем од 50%
• Учебник:
• Автор: Kenneth H. Rosen
• Наслов: DISCRETE MATHEMATICS AND ITS APPLICATIONS
• Издание: 6то или 7мо
Исказно сметање
Исказна логика
Исказно сметање
• Наука за искази
• Што е тоа исказ:
• Исказ е декларативна реченица која може да биде точна или неточна но не и
двете
• Декларативна – има одреден смисол или значење

• Пример:
• Надвор врне
• 3>5
• 2х=5 – не е исказ
• Колку е часот – не е исказ
• Во даден момент или ситуација може да не ја знаете вистинитосната
вредност на исказот
• Утре ќе врне
Историја
• Аристотел -350 год.
• Нема напредок 2000 години
• Модерната логика започнува во 1850 год со Џорџ Бул Boole
Исказни променливи
• Пример исказот „Надвор врне” можеме да го замениме со мала
латинична буква p, q, r, s, t ....
• Булова алгебра
• Пишуваме
• p: надвор врне
• q: 3>5
• p, q, r, s, t .... Се викаат исказни променливи

• НЕ ПИШУВАМЕ ВАКА p=надвор врне

Исказни променливи
• p, q, r, s, t .... исказни променливи

• Исказот може да биде точен или неточен

• Пишуваме
• Т кога е точен
• ^ или F ако исказот е неточен

• p, q, s елементарни искази
• Сега ќе правиме сложени искази
Сложени искази
• Елементарен исказ
• 3>5

• Сложен исказ
• Не е точно дека 3>5

• Како правиме сложени искази?

• Со негација
Начин 1: Негација
• Имаме некој исказ p

• Негација на p е сложениот исказ „Не е точно дека p”

• Ознака за негација: ¬𝑝
𝑝 ¬𝑝
Т ^
• Ova ¬𝑝 e isto taka iskaz
^ Т
• Штом е исказ – може да биде Т или ^
Како да направиме сложен исказ
• Како правиме сложени реченици?

• Со сврзници И, ИЛИ

• Сложени искази правиме со сврзници, исто така

• Сврзниците ги викаме и оператори

Оператор 2: Конјункција
• Имаме два искази p, q:
• Пример:
• p: надвор врне
• q: 3>5

• Конјункција е сложениот исказ p И q

• Пример: надвор врне и 3>5
• Кога е точен а кога неточен овој сложен исказ?
Оператор 2: Конјункција
• Имаме два искази p, q:
• Пример:
• p: надвор врне
• q: 3>5

• Конјункција е сложениот исказ p И q

• Пример: надвор врне и 3>5
• Кога е точен а кога неточен овој сложен исказ?

• Ознака: p ∧ q
Оператор 2: Конјункција
• Имаме два искази p, q:

p q p∧q
T T T
^ T ^
T ^ ^
^ ^ ^
Оператор #3: Дисјункција
• Имаме два искази p, q:
• Пример:
• p: надвор врне
• q: 3>5

• Дисјункција е исказот p ИЛИ q

• Се означува како p ∨ q
• Се чита надвор врне или 3>5
Оператор #3: Дисјункција
• Имаме два искази p, q:
p: Денес е Cetvrtok
q: 3>5
p q p∨q
T T T
^ T T
T ^ T
^ ^ ^
Оператор #4: Ексклузивна Дисјункција
Ќе гласам за Републиканци или ќе гласам за Демократи
p∨q

p q p∨q
p q p∨q
T T ^
T T T
^ T Т
^ T T
T ^ Т
T ^ T
^ ^ ^
^ ^ ^
Пример
• Компанија А:
• нашиот радар работи во временски домен или во фреквентен домен

• Компанија Б:
• Нашиот радар работи во временски домен и во фреквентен доме
Оператор #5: Импликација
• Превод од англиски: Условен исказ
• Имаме два искази p, q:
• Пример:
• p: надвор врне
• q: 3>5
• Импликација е исказот: „ако надвор врне, тогаш 3>5”
• Ако p, тогаш q
• Ознака p→q
Оператор #5: Импликација
• Имаме два искази p, q:
• Пример:
• p: Јас напорно решавам задачи ДМ
• q: Јас ќе положам ДМ
p q p→q
• Ако p, тогаш q T T Т
^ T Т
• Ознака p→q
T ^ ^
^ ^ Т
Оператор #5: Импликација
• Пример: • Пример:
• p: Ти ќе положиш ДМ • p: Ти ќе положиш ДМ
• q: Јас ќе ти купам ајфон • q: Јас ќе ти купам ајфон
• Ако положиш ДМ, ќе ти купам • Само ако положиш ДМ, ќе ти
ајфон купам ајфон
• Ознака p→q • Ознака q→p
p q p→q p q q→p
T T Т T T Т
^ T Т ^ T ^
T ^ ^ T ^ Т
^ ^ Т ^ ^ Т
Оператор #5: Импликација
• На полагање што да правиме?

• Ако p, тогаш q – без размислување пишувате p→q

• Само ако p, тогаш q – без размислување пишувате q → p

• Во официјалните ppt материјали кои ќе бидат објавени на

порталот courses на слајд 21, 22, и 23 имате подетално околу ова
• Научете ги тие три слајда и на полагање веднаш ќе знаете дали е p→q
или q → p
Оператор #6: Еквиваленција
• Малку погрешен превод
• На англиски biconditional
• Буквален превод – двонасочна импликација
• Имаме два искази p, q:
• Пример:
• p: Јас слушам ДМ
• q: Јас студирам на ФИНКИ
• Еквиваленција е исказот „Јас слушам ДМ ако и само ако јас
студирам на ФИНКИ
• Ознака p ↔ q
Оператор #6: Еквиваленција
• Пример:
• p: Јас слушам ДМ
• q: Јас сум прва година на ФИНКИ
• Еквиваленција е исказот „Јас слушам ДМ ако и само ако јас сум
прва година на ФИНКИ
• Ознака p ↔ q
• Се чита p ако и само ако q p q p↔q
T T Т
• Се чита p акко q ^ T ^
T ^ ^
^ ^ Т
Сложени искази
• Се добива со правилно комбинирање на исказните променливи
со операторите
• Пример: (p ® q) Ù (q ® r) ® (p ® r)
• Не може вака (p q) Ù Ù (q ® ® r) ® (p ® r)
• Сложениот исказ може да биде Т или ^
• Како го утврдуваме ова?
• Повторно со таблици
(p ® q) Ù (q ® r) ® (p ® r)
p q r (p ® q) (q ® r) (p ® q) Ù (q ® r) (p ® r) (p ® q) Ù (q ® r) ® (p ® r)
Т Т Т Т Т Т Т Т
Т Т ^ Т ^ ^ ^ Т
Т ^ Т ^ Т ^ Т Т
Т ^ ^ ^ Т ^ ^ Т
^ Т Т Т Т Т Т Т
^ Т ^ Т ^ ^ Т Т
^ ^ Т Т Т Т Т Т
^ ^ ^ Т Т Т Т Т
Преведување од говорен јазик во логички
• Пример: Вие имате пристап на интернет од лабораторија ако
сте студент на ФИНКИ или не сте бруцош
• 1. Да ги идентификуваме елементарните искази
• p: Вие имате пристап на интернет од лабораторија
• q: Вие сте студент на ФИНКИ
• r: Вие сте бруцош
• p ако q или не r
• 2. да ги идентификуваме операторите и да преведеме
Преведување од говорен јазик во логички
• p ако q или не r
• 2. да ги идентификуваме операторите и да преведеме
• p ако q или ¬ r
• p ако q Ú ¬ r

• (q Ú (¬ r)) ® p

• Битно – ќе има мноогу предевувања

Приоритет на извршување на логичките
оператори
Таблица на предност на оператори
Оператор Предност
¬ 1
Ù 2
Ú 3
® 4
« 5

Овој сложен исказ (q Ú (¬ r)) ® p

И без загради е јасен
qÚ¬r®p
Системски Спецификации
• Директно со пример:
• Дијагностичката порака се става во баферот или се препраќа.
• Дијагностичката порака не се става во бафер.
• Ако дијагностичката порака се стави во бафер, тогаш таа се препраќа.

• Системски спецификации: како работи некој систем

• Да го преведеме во логички изрази
Системски Спецификации
• Директно со пример:
• Дијагностичката порака се става во баферот или се препраќа.
• Дијагностичката порака не се става во бафер.
• Ако дијагностичката порака се стави во бафер, тогаш таа се препраќа.

• Чекор 1 – идентификација на елем искази

• p: Дијагностичката порака се става во баферот
• q: Дијагностичката порака се препраќа
Системски Спецификации
• Директно со пример:
1. Дијагностичката порака се става во баферот или се препраќа.
2. Дијагностичката порака не се става во бафер.
3. Ако дијагностичката порака се стави во бафер, тогаш таа се препраќа.

• Чекор 2 – идентификација на оператори и преведување

1. p Ú q
2. ¬ p
3. p ® q
Системски Спецификации

1. p Ú q
2. ¬ p
3. p ® q
• Дали системот е конзистентен?
• За која комбинација на променливите p, q исказот 1 ќе е Т,
исказот 2 ќе е Т и исказот 3 ќе е Т
Системски Спецификации

1. p Ú q
2. ¬ p
3. p ® q
• Дали системот е конзистентен?
• Кога 2. е Т
• Одговор: кога p e T
• ВНИМАНИЕ: не пишуваме p=T
• Пишуваме р е Т или 𝜏 𝑝 = 𝐹
Системски Спецификации

1. p Ú q
2. ¬ p
3. p ® q
• Дали системот е конзистентен?
• Кога 1. е Т
• Odgovor: koga 𝜏 𝑞 = 𝑇
• P e netocno sto znaci 3. e T
• Заклучок: системот е конзистентен за 𝜏 𝑝 = 𝐹 и 𝜏 𝑞 = 𝑇