UNIVERSITETI I TETOVËS

FAKULTETI EKONOMIK
FINANCA DHE KONTABILITET

TEMA:Turizmi në Turqi
Lënda: Ekonomia e turizmit

Mentor: Punoi:
Doc.Dr. Arben Oda Aida Ismaili
Mr.Sc. Zenun Zenuni
 Ekonomia e turizmit

PËRMBAJTJA

HYRJE...................................................................................................................................................2

Turqia si vend turistik............................................................................................................................3

Stambolli-qyteti I kulturës......................................................................................................................5

Pamukkale –kështjella nga pambuku.....................................................................................................9

Bodrumi-qyteti I lundrimeve................................................................................................................11

Kapadokia-“Atdheu I kuajve të bukur”................................................................................................13

PËRFUNDIM.......................................................................................................................................15

Referencat............................................................................................................................................16

1
 Ekonomia e turizmit

HYRJE

Kalimi nga një vend në tjetrin e përbën fillimin e turizmit. Me ndihmën e turizmit zmadhohet
rritja ekonomike dhe zhvillimi i vendit, tërhiqen investimet e reja, krijohen vendet e reja të
punës, përmirësohet standardi jetësor. Turizmi, gjithashtu, ndihmon edhe për stimulimin e
industrisë lokale dhe tregtisë, për promovimin e vlerave kulturore dhe pasurive natyrore, për
mbrojtjen e trashëgimisë kulturore dhe ngjashëm. Interneti, si dhe rrjetet sociale elektronike,
dukshëm ndikojnë në turizmin përmes ofertave onllajn të shumë prodhimeve dhe shërbimeve.

Turizmi krijon shumë avantazhe si:

 Produkte që nuk kërkojnë kapitale të mëdha, mund të prodhohen me punë dore dhe
vende ku mund të shiten lehtë;
 Turisti vjen në vendet ku shitet produkti dhe me këtë krijohet mundësia për të ofruar
produkte dhe shërbime të ndryshme si dhe lidhja me vendet e tjera.
 Kur krahasohet me aktivitetet tjera jo-bujqësore, është më intenziv dhe me këtë jep më
më shumë hapësirë bizneseve të vogla ku ka më shumë të punësuar gra, pra rritet
numri I grave të punësuara.

Turizmi u ofron njerëzve shfrytëzimin përmbajtësor të kohës së lirë në hapësirat të cilat

për nga karakteristika e vet natyrore dhe sociale themelohet për përjetime të reja atraktive
dhe për relaksim. Turizmi si degë ekonomike është sfidë e rëndësishme edhe për
zhvillimin ekonomik të vendeve.

2
 Ekonomia e turizmit

Turqia si vend turistik

Turizmi në Turqi është përqendruar

kryesisht në një larmi vendesh
historike, dhe në vendpushimet
bregdetare përgjatë brigjeve të saj
Egje dhe Detit Mesdhe. Turqia është
bërë gjithashtu një destinacion
popullor për kulturën, banjën dhe
kujdesin shëndetësor.

Ardhjet e turistëve të huaj u rritën në

mënyrë të konsiderueshme në Turqi midis vitit 2000 dhe 2005, nga 8 milion në 25 milion, gjë
që e bëri Turqinë një destinacion me top-10 në botë për vizitorët e huaj. Të ardhurat e vitit
2005 ishin 20.3 miliardë dollarë amerikanë, gjë që gjithashtu e bëri Turqinë një nga 10
pronarët më të mëdhenj në botë.

Në vitin 2011, Turqia u rendit si destinacioni i gjashtë turistik më i njohur në botë dhe i 4-ti
në Evropë, sipas barometrit të turizmit botëror UNËTO. Në kulmin e saj në vitin 2014,
Turqia tërhoqi rreth 42 milion turistë të huaj, ende duke u renditur si destinacioni i gjashtë
turistik më i njohur në botë.

Nga viti 2015, turizmi në Turqi hyri në një rënie të pjerrët. Në vitin 2016, vetëm rreth 30
milion njerëz vizituan Turqinë. Viti 2016 është përshkruar si viti i dytë i humbjeve të mëdha
si në numrin e vizitorëve ashtu edhe në të ardhurat, një "vit humbjesh shkatërruese", me
bizneset turistike turke që deklarojnë se "nuk mund të mbajnë mend një kohë më të keqe në
sektor". Numri i vizitorëve të huaj filloi të rikuperohet në vitin 2017 me 37.9 milion vizitorë
që janë regjistruar. Shërimi ishte pjesërisht për shkak të fushatave të mëdha të sigurisë dhe
reklamave. Numri i turistëve rusë u rrit me 444% pas rimëkëmbjes së marrëdhënieve
dypalëshe, duke rezultuar që Rusia të bëhet përsëri tregu i lartë i turizmit për Turqinë. Rritje u
shënuan edhe në tregjet britanike, holandeze dhe belge.

Në fillim të vitit 2017, qeveria turke u bëri thirrje qytetarëve turq që jetojnë jashtë vendit të
bëjnë pushimet e tyre në Turqi, duke u përpjekur të ringjallin sektorin e turizmit të vështirë të
një ekonomie që shkoi në tkurrje nga fundi i vitit 2016. Pas referendumit kushtetues të prillit
2017, u regjistrua një tjetër rënie e mprehtë në prenotimet turistike nga Gjermania.

3
 Ekonomia e turizmit

Në vitin 2018, megjithatë, Shoqata Gjermane e Industrisë së Turizmit regjistroi një rritje në
prenotimet turistike gjermane për Turqinë, me një rritje prej 70% të regjistruar vetëm nga
Grupi TUI.

Një nga vendet e pakta në botë që përfshin më shumë se një kontinent, Turqia është një
eksperiencë e këndshme dhe e paharrueshme për të gjithë vizitorët. Turqia është një vend që
shtrihet në dy kontinente në atë Europian e Aziatik. Është i rrethuar nga veriu me Detin e Zi,
nga jugu me Detin Mesdhe dhe perëndim me Detin Egje. Në veri-perëndim ndodhet Deti
Marmara.

Territori Aziatik i Turqisë kufizohet me Gjeorgjinë, Armeninë dhe Azerbajxhanin në veri-

lindje, Iranin në lindje, Irakun dhe Sirinë në jug. Territori Europian kufizohet me Greqinë dhe
Bullgarinë.

Në këtë vend mund të gjenden të gjitha llojet e peizazhit natyror: male, dete, liqene, ujëvara,
lumenj, pyje dhe madje edhe burime termale.

Sigurisht nuk mund të lihet pa përmendur historia e këtij vendi, një ndër perandoritë më të
fuqishme në botë e cila zotëronte territore të pafundme. Turqia ka përzierjen perfekte të
qyteteve historike dhe atyre ultra-moderne.

Kultura e saj është shumë e pasur, e cila vjen nga thellësitë e historisë dhe nga përmbledhja
e shumë kulturave të ndryshme. Padyshim për të mos u harruar produktet tradicionale siç janë
çaji dhe kafja turke.

Pozita gjeografike bashkë me vendet historike, xhamitë, kishat apo manastiret e bën atë edhe
më tërheqës nga turistët. Bregdeti është i pakrahasueshëm dhe kohët e fundit, destinacion
kryesor për mijëra vizitorë nga e gjithë bota.

4
 Ekonomia e turizmit

Stambolli-qyteti I kulturës

Stambolli, i njohur ndërkombëtarisht si İstanbul, është

qyteti dhe porti më i madh i Turqisë. Është qendra
kryesore kulturore, ekonomike dhe industriale në vend.
Me një popullsi prej rreth 14,8 milion banorë, është një
nga qytetet më të populluara në botë. Stambolli është
ndërtuar në vendin e qytetit të lashtë greke Bizantion,
quajtur kështu nga Byzas e Megaras, i cili e themeloi
atë në vitin 667 pes. Është ndërtuar në të dy anët e
Golden Horn (turq. Halic) në hyrjen jugore të
ngushticës së Bosforit, e cila me një gjatësi prej rreth
35 km lidh Detin e Zi (turq. Karadeniz) në veri deri në
Detin Marmara në jug. Në këtë mënyrë është i vetmi qytet në botë i cili gjendet në dy
kontinente, Evropë (Thrakës Lindore) dhe Azi. Qyteti modern është i ndarë në tre zona
kryesore, Stambollin e vjetër (turq.Eminonu dhe Fatih ), zona e Beyoglu (turq. Beyoglu) me
rrethin e Galatas, dhe Skutari (turq. Uskudarit) së bashku me periferinë tjerë në anën e
kundërt aziatik të Bosforit.

Si kryeqytet i Perandorisë
Bizantine ishte qendra e
elementit grek për më shumë se
një mijë vjet. Zonatë historike të
qytetit, monumente të
rëndësishme, janë të zotëruara
nga viti 1985 nga UNESCO.
Disa nga monumentet janë
Xhamia Ajasofja (tur.Ayasofya
Camii) pallati Topkapi, Xhamia e Sulejmanit I dhe Xhamia e Sulltan Ahmetit (Xhamia e
kaltër). Qyteti gjithashtu ka themeluar universitetin e parë në Turqi.

Stambolli është qendra më e rëndësishme kulturore dhe artistike e Turqisë. Ideja për
mbledhjen dhe ruajtjen e antikave u rrit në qytet gjatë mesit të shekullit të 19-të, me
themelimin e muzeut të parë të tillë, e ndjekur nga standardet evropiane.

5
 Ekonomia e turizmit

Qyteti organizon disa ekspozita të dukshëm dhe festivale ndërkombëtare, të tilla si Stamboll
Bienale, festivali ndërkombëtar i filmit, Festivali Ndërkombëtar i Muzikës dhe Festivali
Ndërkombëtar i Xhazit. Në vitin 2010 u bë Kryeqyteti Evropian i Kulturës, së bashku me
Pecs (Hungari) dhe Essen (Gjermani).

Klima e tij e këndshme, jeta e pasur e natës, njerëzit gjentilë e të sjellshëm, kuzhina e
llojllojshme turke dhe shumë aroma të cilat përhapen nëpër rrugët e Stambollit, janë vetëm
një pjesë e pasurive të cilat Stambollin e bëjnë gjithmonë të jetë destinacion atraktiv për
turistët.

Edhe sot, Stambolli është një qytet

dinamik me një popullsi rreth 14
milionë banorë, është qendër
politike dhe komerciale e
Ballkanit dhe e Lindjes së Mesme,
tërheqës si për biznesmenët, ashtu
edhe për turistët!

Kultura të ndryshme bashkëjetojnë në Stamboll gjatë të gjithë historisë dhe brenda tre
shekujve ai bëhet qyteti ku takohen tre fetë hyjnore (kristianizmi, jahudizmi dhe islami).

Poeti i famshëm dhe burrë shteti francez Alphonse de Lamartine (1790-1869) thotë: “Nëse të
duhet ta shikosh njëherë botën, shiko vetëm Stambollin. Perëndia dhe njeriu, natyra me artin
të gjitha së bashku kanë krijuar atje një vend kaq të mrekullueshëm, sa që ia vlen ta shikosh”.

Stambolli të bën për vete, kur sheh Pallatin e

famshëm të Topkapisë dhe Shën Irenën, muzeun e
Shën Sofisë, xhaminë e Sulltan Ahmetit, Muzeun
arkeologjik, muzeun e Arteve turke dhe islame,
muzeun e Mozaikut.

Muzeu i Shën – Sofisë, pamja e saj gjigante me një

kupolë qendrore dhe dy gjysmë kupola, llogaritet jo
rastësisht si Kisha e katërt më e madhja në botë, pas
Shën Polit në Londër, Shën Pierrit në Romë dhe
Kishës së njohur si Domi i Milanit.

6
 Ekonomia e turizmit

Kësisoj emri i saj lidhet me njërin prej tre emrave që i u ishin dhënë Zotit gjatë epokës së
kristianizmit, Shën Sofi (Sainte-Sophie, shqip Urtësi hyjnore), Shën Irenë (Saint-Irene, Hiri
hyjnor) dhe Shën Dinamisit, Saint-Dynamis (forca e shenjtë).

Nuk mund t`i ikësh Stambollit pa mos e vizituar

Xhaminë e Kaltër, e ndërtuar nga Sulltani, Ahmeti
I. Kjo xhami është simbol i Stambollit, me përplot
vizitorë përbrenda dhe jashtë saj.

Me gjithë medresenë aty brenda, me një bujtinë

për të varfrit, me një mensë, me një treg dhe hotel
të madh dhe me një shatërvan, ajo krijon një
gjigant kompleks, me gjithë 21.043 pllakat në
formë te enës së argjilit.

Është e vetmja xhami osmane dhe në tërë Turqinë

që i ka 6 minare. Kjo xhami llogaritet e dyta në
botë për nga numri i minareve, me një numër prej
260 dritareve. Kupola qendrore me një diametër prej 23.50m si dhe me një lartësi prej 43 m
mbështetej në katër shtylla masive të ashtuquajtura Këmbët e elefantit.

Jashtë saj në skaj të verilindjes së kësaj xhamie gjendet Tyrbja e Sulltan Ahmetit të I, e
ndërtuar nga biri i tij Osmani II.

Stambolli krenohet edhe me Muzeun e Mozaikëve, i vendosur prapa xhamisë së Sulltan

Ahmetit. Ky muze është i vendosur në Pallatin e vjetër të madh të perandorëve bizantinë, që
shtrihet gjer në det, ku në këto mozaikë pasqyrohen motive nga skenat e gjuetisë, mitologjisë,
kafshëve të egra dhe jetës së përgjithshme.

Stambolli ndjehet krenar edhe me

Hipodromin e tij. Monumentet e
vendosura në këtë shesh dhe përreth tij
janë më të vjetrat në Stamboll. Pistat e
krijuara në këtë hipodrom formonin
shkronjën U përreth së cilës gjendeshin
40 rreshta të shkallëve që mund të
pranonin gjer më 30 000 spektatorë.

7
 Ekonomia e turizmit

Pas cirkut të Maksimusit të Romës, ky hipodrom ishte i dyti në Antikën e vjetër. Ky

hipodrom në periudhën bizantine kishte qenë vend i festave, i garave të mëdha sportive, duke
ruajtur përbrenda edhe ndeshjet e ndryshme të përgjakshme. Ky vend shërbente në të
kaluarën edhe si vend i ceremonive të martesave.

Ky qytet nuk mund të thuhet që është i vizituar pa mos vizituar edhe këto vende: Fontanën e
famshme gjermane, Muzeun e arteve turke dhe islamike, xhaminë Sokollu Mehmet Pasha,
Pallatin e Topkapisë (monumenti më i rëndësishëm në Stamboll me rreth 1.5 milionë vizitorë
në vit, i renditur në rendin e parë të muzeve evropiane dhe i pari në Turqi me një sipërfaqe
prej 700 000 m2, sa dy herë sipërfaqja territorit të Vatikanit
ose gjysma e principatës së Monakos, ku përfshihet edhe
Salla e haremit aty, “harem” në gjuhën arabe d.m.th. gjë
sekrete, e fshehtë), mandej Kishën Shën Irena, Muzeun
Arkeologjik të Stambollit, Muret e famshme të detit,
Kumkapinë e famshme me restorantet e famshme të peshkut,
Kështjellën me shtatë kulla (Yedikule Hisari).

Që të zbulohen bukuritë e tij, duhet patjetër të vizitohen:

Pazarin e famshëm të mbyllur (Kapali Carshi), sheshin
Bejazit me Xhaminë e famshme, Xhamia Sulejmanije,
mandej tregu i famshëm egjiptian i vendosur përballë urës së
Gallatës), Ura e famshme e Gallatës, Bozdogani-in e
famshëm, xhaminë e famshme të Sulltan Mehmetit të II
pushtuesit, kisha Pamakaristos ose Xhamia Fetije, Manastiri
Pantokrator ose Xhamija Zejrek.

8
 Ekonomia e turizmit

Pamukkale –kështjella nga pambuku

Pamukkale, që do të thotë "kështjellë pambuku" në

turqisht, është një vend natyror në Denizli në Turqinë
jugperëndimore. Zona është e famshme për një
mineral karbonat të lënë nga uji që rrjedh. Ndodhet
në rajonin e brendshëm të Egjeut të Turqisë, në
luginën e lumit Menderes, i cili ka një klimë të butë për pjesën më të madhe të vitit.

E njohur si Pamukkale (Kështjella e Pambukut) ose Hierapolis antik (Qyteti i Shenjtë), kjo
zonë ka tërhequr lodhjen e burimeve të saj termike që nga koha e antikitetit klasik. [1] Emri
turk i referohet sipërfaqes së gurëve gëlqeror të ndritshëm, të bardhë borë, të formuar mbi
mijëvjeçarë nga burimet e pasura me kalcium. Uji ngadalë në bregdetin e gjerë malor, ujëra të
pasura me minerale shkumëzojnë dhe mblidhen në tarraca, duke derdhur kaskadat e
stalaktiteve në pishina me qumësht më poshtë.

Terracat e Pamukkale janë bërë nga travertina, një

shkëmb sedimentar i depozituar nga uji nga
burimet e nxehta.

Turizmi është dhe ka qenë një industri e madhe në

zonë për mijëra vjet, për shkak të tërheqjes së
pishinave termike.

Qyteti i lashtë greko-romak i Hierapolis u ndërtua

në majë të "kështjellës" së bardhë, e cila është në
total rreth 2.700 metra (8,860 ft) e gjatë, 600 m
(1.970 ft) e gjerë dhe 160 m (525 ft) e lartë. Mund të shihet nga kodrat në anën e kundërt të
luginës në qytetin e Denizli, 20 km larg.

Kohët e fundit të mesit të shekullit të 20-të, hotelet u ndërtuan mbi rrënojat e Hierapolis, duke
shkaktuar dëme të konsiderueshme. Kur zona u shpall sit i Trashëgimisë Botërore të
UNESCO-s në 1988, hotelet u rrënuan dhe rruga u hoq dhe u zëvendësua me pishina
artificiale.

9
 Ekonomia e turizmit

Shumica e rrënojave të qytetit antik Hierapolis, i cili

qëndron me gjithë lavdinë e saj pikërisht pranë
Travertines Pamukkale, është nga kjo periudhë.
Pamukkale magjepsë turistët në shikim të parë. 2
mijë vjet më parë, Mbretëria e Bergama nuk mundi
t'i rezistojë kësaj magjepsie dhe ndërtoi Qytetin e
Hierapolis ngjitur me travertinat.

Në këtë periudhë, Hierapolis shërbeu si një qendër

shëndetësore termike dhe burimet e saj që besohet se
ishin shëruese u vizituan nga njerëz që vinin nga pjesë të ndryshme të Anadollit dhe kërkuan
për shëndet dhe bukuri për mijëra vjet.

Sot, pishinat termale vazhdojnë të vizitohen në kërkim të bukurisë dhe shëndetit. Turistët
gjithashtu mund të hyn në ujërat ku njerëzit e botës antike notonin mijëra vjet më parë dhe të
shikojnë pamjen e mrekullueshme të travertinave. Sidoqoftë, kjo bukuri natyrore, e cila
kërkon mijëra vjet për tu formuar, është shumë e ndjeshme. Prandaj, është e mundur që
turistët të shëtisin vetëm në pjesë të caktuara dhe të futen në ujëra.

Ata që duan të qëndrojnë më gjatë në Pamukkale dhe të përfitojnë nga ujërat e tyre shëruese
mund të qëndrojnë të dy në objektet termale afër qytetit antik dhe udhëtarët dhe të shijojnë
masazhe, ujëra termale dhe banja me baltë.

Qyteti antik Hierapolis ka arritur të qëndrojë sot duke

e ruajtur mjaft mirë. Banja Romake, për të cilën
patjetër mund të themi se ky vend vizitohet shpesh kur
është një qendër termike, përdoret sot si një muze
arkeologjik. Këtu mund të shihen skulpturat dhe
rrënojat e tjera të zbuluara gjatë gërmimeve të qytetit
antik në Hierapolis dhe rrethinat e tij. Struktura të tilla
si teatri antik, tempujt, burimet monumentale, varret,
agora, gjimnaziumi janë gjithashtu mjaft të mira për ti
bërë turistët të ndjehen se janë në qytetin e 2 mijë vjet
më parë.

10
 Ekonomia e turizmit

Bodrumi-qyteti I lundrimeve

Bodrumi është një vend magjepsës pasi

ka një kontrast të këndshëm midis
qytetit antik - ku ka fragmente të
dallueshme kudo në qytet - dhe një
shesh lojrash për turqit e pasur dhe një
mori vizitorësh të huaj. Eshtë një nga
qendrat e industrisë turistike turke dhe
është qyteti i tregut për Gadishullin
Bodrum i cili përbëhet nga një numër
qytetesh dhe fshatrash që ndodhen në
buzë të Bregut. Deri në vitet 1960 qyteti ishte një fshat peshkimi i cili ndryshoi kur një numër
intelektualësh turq u mblodhën dhe shkruan për Bodrum. Më e rëndësishmja nga këto ishte
Cevat Sekir 'Peshkatari i Hallikarnassus', një Turk i Edukuar në Oksford, i cili i kushtoi
kohën e tij shkrimit dhe mbjelljes së bimëve dhe pemëve të shumta që vazhdojnë të
pikturojnë peizazhin e qytetit. Libri i tij 'Udhëtimi i Kaltër ’që përshkruan udhëtimet në
gjelbërim rreth bregdetit turk, dhe përshkrimet e tij për detet befasuese të kthjellta të Egjeut
dhe kënaqësitë e një udhëtimi nëpër brigjet ngjitur me Bodrum frymëzuan një brez të tërë që
kanë ardhur të imitojnë udhëtimet e tij . Prandaj Bodrumi është rritur si një destinacion
lundrimi dhe falë klimës së saj të ngrohtë por jo me lagështi është bërë një destinacion
kryesor për vizitorët që shijojnë kombinimin e së kaluarës antike së bashku me të gjithë
paraphernalinë e zakonshme turistike. Ekzistojnë një numër i madh i dyqaneve dhe
restoranteve - nga kafenetë e përulura deri tek kuzhina e hollë turke e servirur nga një grup i
stafit të pritjes. Bodrumi modern çuditërisht duket se ka dy anë të kundërta.

Gjysma lindore e qytetit ka një plazh të gjatë të

hollë, por të arsyeshëm, i cili është shtuar në
vitet e fundit, me autoritetet që përpiqen dhe
kryesisht kanë arritur në krijimin e një plazhi të
mirë. Pas plazhit shtrihen të gjitha baret,
restorantet dhe klubet e natës që janë tipike për
qytetet turistike mesdhetare. Si dhe disa bare të
bukura në front te plazhit, gjithashtu ka disa
prej tyre të tmerrshëm. Ka disa klube të arsyeshme. Halikarnas është i dukshëm pasi është

11
 Ekonomia e turizmit

shumë i madh (4000 njerëz). Ajo gjithashtu është kryesisht jashtë dhe pret festa me shkumë
në raste të rregullta.

Gjysma tjetër e qytetit është ana perëndimore. Kjo kryesisht sillet rreth Marina dhe Yacht
Club. Këtu jeta është pak më e
qetë me dyqanet që furnizohet
ushqimi kryesisht nga ata që kanë
anijet e tyre. Supermarkete të
shtrenjta me verë dhe vaj ulliri .Ka
një numër të restoranteve të
këndshëm nëse kërkon mirë dhe
disa dyqane me rroba të mira. Si të
gjitha vendpushimet duke qenë
direkt në frontin e detit rrit çmimet. Gjatë mbrëmjeve ka një atmosferë të mrekullueshme pasi
vendasit dhe turistët të gjithë duket se shëtisin përgjatë frontit të detit.

Gjatë dimrit dhe pranverës, nga nëntori deri në prill, moti në Bodrum është përgjithësisht
shumë i mirë me disa periudha shiu , që zakonisht ndodhin në nëntor, dhe pastaj disa kohë
pas vitit të ri dhe të fundit në mars / prill. Shkurti është veçanërisht i këndshëm me netët jo
shumë të ftohta dhe lulëzimin e bajameve dhe bollëkun e rukolës së egër në të gjithë vendin.
Vera, që mbërrinë pas muajit prill, është po aq e nxehtë sa mund të arrinë temperaturat më të
larta se 40 C, me diell dhe pa shi.

Bodrumi ofron shumë vende për të vizituar me gjirin e

tij, vendasit dhe pasuritë historike dhe kulturore në
qendrën e tij. Vendet e udhëtimit, të cilat mund të
renditen sipas interesave të turistëve, janë shumë të
njohura në periudhat e verës. Rrugët, plazhet, zonat e
festivalit dhe vendet historike janë të mbushura me
turistë vendas dhe të huaj.

Bodrumi, i cili është një rreth ku mund të gjesh

historinë, artin dhe argëtimin, mes vendeve turistike qe
duhet vizituar, me një pamje unike gjendet Kështjella e
Bodrumit dhe Ishulli i Lepujve, gjiret e Bodrumit me
ujërat e bukur, Muzeu Arkeologjik Nënujor plot me vlera historike, Qyteti Antik i Pedasës,
Porta Myndos, Teatri Antik, Mauzoleumi Halicarnassus, Muzeu Zeki Muren.

12
 Ekonomia e turizmit

Kapadokia-“Atdheu I kuajve të bukur”

Kapadokia shtrihet në Anadollin qendror,

në zemër të Turqisë. Kufijtë e
Kapadokisë historike janë të paqarta,
veçanërisht në drejtim të perëndimit. Në
jug, Bjeshkët Taurus formojnë kufirin me
Cilicinë dhe ndajnë Kapadokien nga deti
Mesdhe. Në perëndim, Kapadokia
kufizohet nga rajonet historike të
Lycaonia në jug-perëndim, dhe Galatia
në veriperëndim. Për shkak të
vendndodhjes së saj në brendësi dhe
lartësi të madhe, Kapadokia ka një klimë
të konsiderueshme kontinentale, me verë të nxehtë të thatë dhe dimra të ftohtë me dëborë.
Reshjet e shiut janë të pakta dhe rajoni është kryesisht gjysëm i thatë.

Kapadokia është një prej zonave turistike më të rëndësishme të Turqisë.

Themelet e Kapadokias, ku bukuritë natyrore janë të ndërthurura mrekullueshëm me

historinë, janë hedhur nga llavat mijëra vite më parë, kur malet e Anadollit Qendror ishin
ende vullkane aktive. Llavat kanë formuar në këtë zonë një shtresë shtufi, diku më të fortë
dhe tjetërkund lehtësisht të thërrmueshme. Shirat, vërshimet, erërat dhe fenomenet e tjera
natyrore kanë vepruar për mijëra vite mbi këtë shtresë
shtufi duke i gërryer këta shkëmbinj dhe nxjerrë në
pah mrekulli natyrore, të cilat më pas janë quajtur
“oxhaqet e zanave”.

Thellë në zemër të Turqisë, ka një qytetërim aq

magjik dhe plot çudi. Një peizazh i mbushur me
format më të pazakonta të tokës, është sikur e gjithë
vendi të ishte një përrallë. Hotelet moderne janë
ndërtuar në shkëmbinj, dhe kështu janë edhe
restorantet dhe dyqanet për të shmangur nxehtësinë e
diellit. Turistët mund të ngjiten në majat e kështjellave
historike të gdhendura nga malet, duke i dhënë

13
 Ekonomia e turizmit

pikëpamje gjithëpërfshirëse dunave përreth. Ndërsa dielli perëndon, kështu bëjnë qindra
balona që shtojnë qetësinë paqësore të çudisë së lashtë.

Zona është një destinacion i famshëm turistik, pasi ka shumë zona me karakteristika unike
gjeologjike, historike dhe kulturore.

Kapadokia, përfshin sot kryesisht krahinat Nevşehir, Niğde, Aksaray, Kayseri dhe Kirsehir.

Rajoni është vendosur në jug-perëndim të qytetit të madh Kayseri, i cili ka shërbime ajrore
dhe hekurudhore për në Ankara dhe Stamboll dhe qytete të tjera.

Qytetet dhe destinacionet më të rëndësishme në Cappadocia janë Ürgüp, Göreme, Lugina e

Ihlara, Selime, Guzelyurt, Uçhisar, Avanos dhe Zelve. Ndër qytetet më të vizituara
nëntokësore janë Derinkuyu, Kaymakli, Gaziemir dhe Ozkonak. Shtëpitë më të mira historike
dhe shtëpitë e shpellave për qëndrime turistike janë në ürgüp, Göreme, Guzelyurt dhe
Uçhisar.

Ballonimi me ajër të nxehtë është shumë i popullarizuar në Kapadokia dhe është i

disponueshëm në Göreme. Trekking shijohet në Luginën Ihlara, Luginën e Manastirit
(Guzelyurt), ürgüp dhe Göreme.

Shkëmbinjtë sedimentarë të formuar në liqene dhe

përrenj dhe depozita ndezëse që shpërthejnë nga
vullkanet antike afërsisht 9 deri në 3 milion vjet më
parë, gjatë epokave të Miocenit deri në Pliocenë më
vonë, nënvizojnë rajonin e Kapadokia. Shkëmbinjtë e
Kapadokias afër Göreme u gërryen në qindra shtylla
spektakolare dhe forma të ngjashme me minaret.
Njerëzit e fshatrave në zemër të Rajonit Kapadokia
gdhendën shtëpi, kisha dhe manastire nga shkëmbinjtë
e butë të mbetjeve vullkanike. Göreme u bë një
qendër manastire në 300–1200 pas Krishtit.

Kishat Yusuf Koç, Ortahane, Durmus Kadir dhe Bezirhane në Göreme, dhe shtëpi dhe kisha
të gdhendura në shkëmbinj në luginat Uzundere, Bağıldere dhe Zemi, të gjitha ilustrojnë
historinë dhe mund të shihen edhe sot. Muzeu Göreme Open Air është vendi më i vizituar i
komuniteteve monastike në Kapadokiadhe është një nga vendet më të famshme në qendrën e
Turqisë. Kompleksi përmban më shumë se 30 kisha të gdhendura nga shkëmbi, dhe disa kanë
afreske të shkëlqyera brenda, që datojnë nga shekulli 9-të deri në 11-të.

14
 Ekonomia e turizmit

PËRFUNDIM

Turizmi nuk duhet menduar vetëm si pushimet e verës. Në Turqi, kohët e fundit ka pasur
zhvillime të rëndësishme edhe në turizmin e ujërave termale dhe turizmin e kongreseve. Ndër
të preferuarit është edhe turizmi i shëndetit.

Turqia synon të bëhet një vend lider në turizmin shëndetësor botëror falë spitaleve të mëdha,
të pajisura me teknologjinë më të fundit dhe në gjendje të konkurrojnë me standardet
botërore, pozitës gjeografike dhe zhvillimeve në fushën e turizmit. Ministria turke e
Shëndetësisë, i kushton një rëndësi të veçantë kësaj çështjeje.

Në mënyrë të vazhdueshme vihet re një rritje e turistëve nga një hapësire e gjerë gjeografike
duke filluar nga Evropa, Ballkani e në Lindjen e Mesme.

Çmimet dhe cilësia e shërbimit bëjnë Turqia të dalë në planë të parë gjatë përzgjedhjes. Një
alternativë e rëndësishme është edhe turizmi i sportit. Turqia zotëron një potencial të
rëndësishëm me alternativa të shumëllojshme duke filluar nga qendrat e skive, apo lumenjtë e
ndryshëm për raftin. Për këtë arsye, turizmi mund të zhvillohet në të katërta anët e Turqisë.

Një kontribut tjetër në promovimin e turizmit të vendit është edhe media ndërkombëtare e
cila njofton për preferencën e ekipeve sportive për të zhvilluar stërvitjet në kampin veror ose
dimëror në Turqi.

Një kontribut të rëndësishëm për rritjen e numrit të turistëve të huaj janë edhe diaspora jashtë
shtetit. Shumë të huaj vijnë në Turqi pasi dëgjojnë nga fqinjët turq ose miqtë turq për
bukuritë e Turqisë dhe çmimet e volitshme. Një ndikim tjetër kanë edhe rrjetet sociale me
fotografitë dhe komentet pozitive gjatë vizitave të tyre të cilat ngjallin kureshtje tek miqtë dhe
lexuesit e tjerë.

Turqia, me diellin, natyrën, kulturën dhe pasuritë e saja kulturore dhe historike mirëpret të
gjithë turistët si brenda ashtu edhe jashtë vendit.

15
 Ekonomia e turizmit

Referencat

1. https://www.trt.net.tr/shqip/rubrikat-tematike/2015/04/16/turqia-dhe-turizmi-238601

2. https://telegrafi.com/aty-ku-fillon-azia-stambolli/

3. https://www.trt.net.tr/shqip/turqia/2019/01/08/turizmi-ne-turqi-kapadokia-1121281

4. https://sq.wikipedia.org/wiki/Kapadokia

5. https://wikitravel.org/en/Bodrum

6. https://gezimanya.com/bodrum

7. http://turkeytourism.com.my/destinations/bodrum/

8. https://en.wikipedia.org/wiki/Tourism_in_Turkey#cite_note-25

9. https://www.novo-monde.com/en/turkey-pamukkale-hierapolis/

10. https://en.wikipedia.org/wiki/Pamukkale#/media/File:Flag_of_the_United_States.svg

11. https://ajansadana.com/haber-turk-kulturunun-ozellikleri-nedir-13588.html

12. https://www.unikportal.com/cappadocia-magjike-turqi/

13. http://www.ipacbc-bgtr.eu/sites/ipacbc-bgtr-105.gateway.bg/files/uploads/

projects_funded_first_call/1-103/presentation_emel_guleri_camlica.pdf

16