THỐNG KÊ TOÁN HỌC

ƯỚC LƯỢNG THAM SỐ

Thursday, April 21, 2022 1

Khái niệm chung về ước lượng
• Ước lượng là phỏng đoán một giá trị chưa biết của tổng
thể dựa vào quan sát trên mẫu lấy ra từ tổng thể đó.
Thông thường, ta cần ước lượng về trung bình, tỉ lệ,
phương sai, hệ số tương quan của tổng thể.
• Có hai hình thức ước lượng:
 Ước lượng điểm: kết quả cần ước lượng được cho
bởi một trị số.
 Ước lượng khoảng: kết quả cần ước lượng được cho
bởi một khoảng.
• Ước lượng điểm có ưu điểm là cho ta một giá trị cụ
thể, có thể dùng để tính các kết quả khác, nhưng nhược
điểm là không cho biết sai số của ước lượng.
Ước lượng khoảng thì ngược lại.
4/21/2022 2
Ví dụ:

4/21/2022 3
Ví dụ:

4/21/2022 4
4/21/2022 5
4/21/2022 6
4/21/2022 7
4/21/2022 8
4/21/2022 9
Chú ý
Mối liên hệ giữa độ lệch chuẩn mẫu đã hiệu chỉnh s và
chưa hiệu chỉnh sˆ là:
2 n 2 n
s sˆ s sˆ2 .
n 1 n 1
CÁC BÀI TOÁN VỀ ƯỚC LƯỢNG KHOẢNG
Bài 1. Ước lượng khoảng (sử dụng công thức).

Bài 2. Tìm độ tin cậy (ta không xét 2b)

4/21/2022 10
Bài 3. Tìm cỡ mẫu (ta không xét 2b)

a) Nếu ε > ε’ thì ta giải bất đẳng thức:

b) Nếu ε < ε’ thì ta giải bất đẳng thức:

4/21/2022 11
Ví dụ:
VD 1. Lượng Vitamin có trong một trái cây A là biến
ngẫu nhiên X (mg) có độ lệch chuẩn 3,98 mg. Phân
tích 250 trái cây A thì thu được lượng Vitamin trung
bình là 20 mg. Với độ tin cậy 95%, hãy ước lượng
lượng Vitamin trung bình có trong một trái cây A ?

4/21/2022 12
Ví dụ:
VD 2. Biết chiều cao con người là biến ngẫu nhiên X
(cm) có phân phối chuẩn N ( ; 100).
Với độ tin cậy 95%, nếu muốn ước lượng chiều cao
trung bình của dân số có sai số không quá 1 cm thì phải
cần đo ít nhất mấy người ?
Giải. Gọi N là số người cần phải đo.

N (1, 96 10)2 384,16 .

Vậy cần phải đo ít nhất 385 người.
4/21/2022 13
Ví dụ:
VD 3. Kiểm tra tuổi thọ (tính bằng giờ) của 50 bóng đèn
do nhà máy A sản xuất ra, người ta được bảng số liệu:
Tuổi thọ 3.300 3.500 3.600 4.000
Số bóng đèn 10 20 12 8
1) Hãy ước lượng tuổi thọ trung bình của loại bóng đèn
do nhà máy A sản xuất với độ tin cậy 97% ?
2) Dựa vào mẫu trên để ước lượng tuổi thọ trung bình
của loại bóng đèn do nhà máy A sản xuất có độ chính
xác 59,02 giờ thì đảm bảo độ tin cậy là bao nhiêu ?
3) Dựa vào mẫu trên, nếu muốn ước lượng tuổi thọ
trung bình của loại bóng đèn do nhà máy A sản xuất
có độ chính xác nhỏ hơn 40 giờ với độ tin cậy 98% thì
cần phải kiểm tra tối thiểu bao nhiêu bóng đèn nữa ?

4/21/2022 14
Ví dụ:

Từ bảng số liệu, ta tính được:

x 3564 giờ và s 217, 3683 giờ.

4/21/2022 15
Ví dụ:

1 0, 9452 .

Vậy độ tin cậy được bảo đảm là 94,52%.

4/21/2022 16
Ví dụ:
3) Gọi N là số bóng đèn cần phải kiểm tra.

2
2, 33 217, 3683
N 160, 32
40
N min 161.

Vậy cần phải kiểm tra thêm tối thiếu 111 bóng đèn nữa.

4/21/2022 17
Ví dụ:
VD 4. Chiều cao của loại cây A là biến ngẫu nhiên có
phân phối chuẩn. Người ta đo ngẫu nhiên 20 cây A thì
thấy chiều cao trung bình 23,12 m và độ lệch chuẩn của
mẫu chưa hiệu chỉnh là 1,25 m.
Tìm khoảng ước lượng chiều cao trung bình của loại
cây A với độ tin cậy 95%?

20
• sˆ 1,25 m s 1,25. 1,2825 m.
20 1

4/21/2022 18
Ví dụ:

4/21/2022 19
4/21/2022 20
4/21/2022 21
4/21/2022 22
Bài tập

4/21/2022 23
Bài tập

4/21/2022 24
Bài tập

4/21/2022 25
4/21/2022 26
4/21/2022 27
4/21/2022 28
 VD 9. Để ước lượng số cá có trong một hồ người ta bắt
lên 10.000 con, đánh dấu rồi thả lại xuống hồ. Sau một
thời gian, lại bắt lên 8.000 con cá thấy 564 con có đánh
dấu. Với độ tin cậy 97%, hãy ước lượng tỉ lệ cá có đánh
dấu và số cá có trong hồ ?
564
Giải. Tỉ lệ cá có đánh dấu trong mẫu là: f 0, 0705
8000
0, 0705 0, 9295
2,17. 0, 0062 .
8000

4/21/2022 29
4/21/2022 30
4/21/2022 31
 Giải
27
Tỉ lệ TV Sony có trong mẫu là: f 0, 054 .
500

Vậy độ tin cậy của ước lượng là 91,98%.

4/21/2022 32
 2
1, 96
N .0, 054.0, 946 1962, 4
0, 01
N min 1963 .

Vậy cần chọn thêm ít nhất 1463 chiếc TV nữa.

4/21/2022 33
4/21/2022 34
4/21/2022 35
Bài tập

4/21/2022 36
Bài tập

4/21/2022 37
Bài tập

4/21/2022 38
Bài tập

4/21/2022 39
Bài tập

4/21/2022 40