CÂU HỎI

Sinh viên A, đưa tay phải cầm bình thủy để pha café. Bạn A bất cẩn để nước đổ lên tay trái, lập tức rút
tay trái lại. Vì đã được học sơ cứu, ngay sau đó, A ngâm tay trái vào nước lạnh.
Trong các hành động trên, em hãy mô tả, giải thích các quá trình và chức năng tương ứng xảy ra ở:
1. Tiểu não.
2. Tủy gai.
3. Vỏ đại não.

TRẢ LỜI
TỦY GAI
Khi tay trái chạm phải nước nóng, da tay cảm nhận được sự nóng nên kích thích sơi thần kinh cảm giác
lập tức truyền tín hiệu đến tủy gai qua rễ sau và truyền vào chất xám của tủy gai (trung ương thần kinh).
Tín hiệu cảm giác được xử lý và tín hiệu vận động phản xạ được truyền từ chất xám tủy gai đi ra sợi thần
kinh vận động từ rễ trước, truyền đến cơ và cơ ở tay của A đã phản xạ rụt tay trái lại ngay lập tức. Đồng
thời tín hiệu cảm giác thống nhiệt tiếp tục được tủy gai truyền lên trung ương thần kinh bên trên.
Đường đi có ba neuron dẫn truyền, neuron đầu tiên xuất phát từ bộ phận nhận cảm nhiệt độ và đau ở
da, đi vào sừng sau tủy. Neuron thứ hai ở tủy bắt chéo qua chất xám tủy sang đối bên rồi đi thẳng lên
đồi thị đối bên. Neuron thứ ba ở đồi thị đối bên và đi đến vỏ não phải, vùng thùy đỉnh đối bên.

Sau khi nhận tín hiệu vận động từ vỏ não truyền xuống sừng trước tủy sống, xung sẽ được truyền theo
dây thần kinh vận động ra đến cơ tay và ta nhúng tay vào nước lạnh để giảm bớt cơn đau.

Chức năng của tủy gai:

-              Chức năng phản xạ. Khi nhận được kích thích sẽ ngay lập tức có phản xạ tự chủ (co cơ) mà chưa
cầ truyền tín hiệu lên trung ương thần kinh cấp cao hơn.
-              Chức năng dẫn truyền, chất trắng của tủy gai dẫn truyền những cảm giác từ sừng sau tủy lên võ
não, tiểu não và truyền xuống đưa xung động vận động từ võ não và các nhân dưới vỏ xuống sừng trước
tủy sống.

VÕ ĐẠI NÃO
Võ đại não phải nhận tín hiệu từ dây thần kinh cảm giác tủy gai đi đến vùng cảm giác I, II nằm ở hồi sau
trung tâm. Vùng cảm giác I, II tiếp nhận kích thích và truyền tín hiệu thần kinh cho vùng cảm giác liên
hợp. Ở đây, nó giải thích ý nghĩa của tín hiệu thống nhiệt ở vùng cảm giác I. Sau khi nhận biết được tín
hiệu, nó lại phát ra xung động truyền đến vùng liên hợp đỉnh – chẩm – thái dương, nằm giữa vùng cảm
giác thân thể và vùng thị giác. Đến đây, vùng liên hợp đỉnh – chẩm – thái dương giúp bạn A nhận biết
rằng tay A đang bị nước nóng đổ vào và gần A có nước lạnh. Ngay lập tức nó truyền tín hiệu đến vùng
liên hợp trước trán qua bó dưới vỏ. Vùng này nhận được thông tin cảm giác đã được phân tích từ trước
để lập kế hoạch vận động cho có hiệu quả. Tại đây, vùng liên hợp trước trán sẽ giúp A nhớ về bài học sơ
cứu trước đây và lập kế hoạch để ta nhúng tay vào nước lạnh và giảm bớt cảm giác thống nhiệt đang
liên tục đang liên tục truyền vào da. Sau đó vùng này sẽ phát ra một tín hiệu vận động và truyền xuống
vùng vận động chính qua phần nhân đuôi của vòng phản hồi hạch nền não – đồi thị. Tại vùng vận động
chính (ứng với vùng 4-Brodman hay hồi trước trung tâm), sau khi phối hợp với vùng tiền vận động (6-
Brodman), tín hiệu vận động tay trái được tiếp nhận và truyền xuống bó tháp truyền đến các neuron
sừng trước tủy sống để thực hiện động tác nhúng tay trái vào nước lạnh, đồng thời tín hiệu cũng được
truyền vào bó vỏ - cầu – tiểu não để xuống tiểu não (xuất phát từ vùng 4, 6 Brodman ở thùy trán, cho sợi
trục đến nhân cầu não cùng bên và sau đó sang tiểu não đối bên bằng cuống giữa).
Chức năng của vỏ đại não:
-              Vùng vận động: chi phối các vận động theo ý muốn, cử động tinh vi, phối hợp các cử động phức
tạp,… phát âm, điều khiển cử động tự ý của mắt, cử động quay đầu, các cử động khéo tay.
-              Vùng cảm giác thân thể: giải thích ý nghĩa của các tín hiệu đi vào, nhận biết các vật phức tạp,…
-              Vùng giác quan: chi phối các hoạt động của mắt, mũi, lưỡi, tai.
-              Vùng liên hợp: tiếp nhận và phân tích những thông tin từ nhiều vùng chức năng khác nhau của
vỏ não, truyền tín hiệu vận động về vùng vận động, hỗ trợ suy nghĩ, ghi nhớ nhiều thông tin trong một
thời gian dài,…
-              Các vùng chức năng khác: nhận diện gương mặt, trao đổi thông tin,…

TIỂU NÃO.

Bó vỏ - cầu – tiểu não truyền tín hiệu vận động đến tiểu não từ vùng vận động chính và tiền vận động.
Tại đây, tín hiệu được dẫn đến vùng trung gian bán cầu tiểu não, khi bạn A cử động thì tín hiệu hoạt
động đó sẽ truyền ngược lại tiểu não. Tiểu não sẽ so sánh hai thông tin này và sau đó nhân sen sẽ gửi
tính hiệu về lại vỏ não và nhân đỏ để chỉnh sửa cử động sao cho phù hợp, giúp bạn A cử động nhanh
đúng tầm và đúng hướng nhúng tay trái đang đau vào nước lạnh để giảm bớt cơn đau.

Chức năng của tiểu não:

-              Chức năng dẫn truyền.
-              Chức năng điều hòa cử động: kiểm soát và điều chỉnh vận động không tùy ý, vận động tùy ý và
hoạt động thực vật.