‫دراین مقاله قصد داریم در م ورد یکی از قطع ات پرک اربرد در ص نعت ص حبت ک نیم‪ .

‬ی ک از قطع اتی ک ه‬
‫برای سیستم لوله کشی ضروری است شیرآالت هستند‪ .‬شیرآالت انواع مختلفی دارند‪ .‬یکی از آن ش یرآالت‬
‫برنجی هستند‪ .‬همان طور که از اسم این شیرها پیداس ت‪ ،‬این ش یرها از جنس فل ز ی ا آلی اژ ب رنجی هس تند‪.‬‬
‫برای آشنایی بیشتر با این شیرآالت با ما همراه باشید‪.‬‬

‫شیرآالت برنجی و انواع آن‬

‫شیرآالت برنجی با نام التین ‪ Brass Valve‬از پرمصرف ترین قطعاتی هس تند ک ه در موتورخان ه اس تفاده‬
‫میشوند‪ .‬قطع و وصل کردن جری ان ‪ ،‬تنطیم جری ان و ‪ ..‬از وظ ایف این ش یرآالت اس ت‪ .‬از ان واع مختل ف‬
‫مواد برنجی برای تولید شیرهای گازی استفاده میشود‪ .‬از این مواد با درصد و وی ژگی مختل ف عناص ر در‬
‫در طراحی شیرهای گازی استفاده میشود‪.‬‬
‫انتخاب آلیاژ برنج برای تمامی صنایعی که به اتصاالت هی درولیک و ان واع ش یرآالت ب رنجی و اتص االت‬
‫نیازمندند‪ ،‬از اهمیت ویژه برخوردار است‪ .‬این آلیاژ از مس و روی و مق ادیر کمی از آلی اژ دیگ ر س اخته‬
‫شده است‪ .‬باید درصد استفاده شده از این آلیاژ صحیح باشد زیرا برای تضمین نتایج مداوم با هدف ط راحی‬
‫شیرهای گازی‪ ،‬امر مهمی است‪.‬‬
‫ب رای توق ف و تنظیم جری ان آب از دریچ ه اس تفاده میش ود‪ .‬ش یرهای ب رنجی نک ات مثبت و منفی و‬
‫کاربردهایی دارند که برای دریچه مناسب تر هستند‪.‬‬
‫شیرچک‬
‫از شیر چ ک ب رای حف ظ جری ان آب فق ط در ی ک جهت و جلوگ یری از جری ان در جهت مخ الف اس تفاده‬
‫میشود‪ .‬بیشتر این شیرها عملیاتی نیستند به همین علت دستگیره کنترل ندارند‪ .‬دریچه چک قادرند از ان واع‬
‫مختلف مکانیسم داخلی استفاده کنند‪ ،‬مانند طرح کنترل ت وپ و بررس ی دی افراگم‪ .‬ن وعی از ش یرکنترل ک ه‬
‫عملیاتی است‪ ،‬به عنوان یک بازرسی ایست شناخته میشود و قادر است جریان آب را به طور کامل در هر‬
‫دو جهت متوقف کند‪.‬‬
‫شیر کاهش فشار‬
‫این شیرها برای کم کردن فشار کلی آب در سیستم لوله کشی ب اندازه مورد نظر نصب میشوند‪ .‬ش یرهای‬
‫کاهش فش ار اغلب چش مه و دی افراگمی دارن د ک ه ب ا توج ه ب ه فش ار منب ع آب‪ ،‬ب ه ان دازه مشخص ی تنظیم‬
‫میشوند‪ .‬این شیرها برای کاهش فشار کلی آب استفاده میشوند‪ .‬معموال از شیرهای کاهش فشار‪ ،‬برای خان ه‬
‫به جهت کاهش فشار آب برای جلوگیری از آسیب زدن در سیستم لوله کشی خانه‪ ،‬استفاده میشود‪.‬‬
‫شیر پروانه ای‬
‫شیرهای پروانه دسته اهرمی دارند که شیر را باز و بسته میکنند‪ .‬ش کل خ ارجی آن دریچ ه پروان ه ت وپ‬
‫شکل است‪ .‬در داخل این شیر‪ ،‬دیسک فلزی وجو دارد که برای تنظیم آب میچرخد‪ .‬اگ ر دریچ ه ک امال ب از‬
‫هم باشند‪ ،‬جریان تا حدودی کاهش میابد‪ ،‬زیرا آب در اطراف دیسک که در وسط شیر است جریان دارد‪.‬‬
‫یک دریچه پروانه برعکس دریچه توپ که به عنوان شیر خ اموش درنظ ر گرفت ه ش ده اس ت‪ ،‬ق ادر اس ت‬
‫دقیقا میزان جریان را تنظیم کند‪ .‬از مشکالت این شیر میتوان ب ه واش ر داخ ل ش یر اش اره ک رد ک ه بع د از‬
‫گدشت چند سال باعث ایجاد مشکالت تعم یر و نگ ه داری میش ود‪ .‬ک اربرد این دریچ ه در ص نعت اس ت و‬
‫معموال در سیستم لوله کشی خانگی استفاده نمیشود‪.‬‬
‫شیر گلوب‬
‫از این دریچه برای شتاب جریان آب با تنطیم آب در سیستم لوله کشی استفاده میش ود‪ .‬دلی ل ن ام گ ذاری این‬
‫دریچه وجود داشتن برآمدگی در بدنه سوپاپ است‪ .‬دسته که روی شیر گلوب موجود اس ت‪ ،‬اغلب پیچش ی‬
‫اس ت‪ .‬این دریچ ه اغلب هنگ ام تنظیم جری ان آب ی ا در ص ورتی ک ه ب ه تنظیم م رتب آن نیازباش د‪ ،‬نص ب‬
‫میگردد‪.‬‬
‫طراحی داخلی آن دارای یک درپوش انتهای یک ساقه سوپاپ است که به کمک دستگیره پیچ سوپاپ بلند و‬
‫پایین میآید‪ .‬وقتی که ساقه استوان را به سمت پایین صندلی داخلی سوار میکن د‪ ،‬جری ان آب ب ه ط ور کام ل‬
‫متوقف میشود‪ .‬به تدریج میتوان ساقه را دور از صندلی شیر بلند کرد تا میزان آب جاری شده از دریچه را‬
‫به طور دقیق کنترل کند‪.‬‬
‫از دریچه گلوب برای شیرهای روباز و شیرهای نرم افزاری مشابه استفاده میشود‪ ،‬زیرا این دریچ ه ب رای‬
‫تنظیم جریان مناسب هستند‪.‬‬
‫شیردریچه ای‬
‫می توان گفت این دریچه مطمئن ترین نوع شیرآالت هستند‪ .‬از آن معموال برای خاموش کردن آب اصلی و‬
‫برای خاموش کردن خط شاخه استفاده میشود‪ .‬ازجمله دریچه گیت‪ ،‬یک دریچه توپ به عنوان دریچه هم ه‬
‫چیز یا هرچیزی طراحی شده است‪ .‬باید آن کامال باز باشند تا جریانی کامل داشته باشند‪ .‬یا کامال بای د بس ته‬
‫باشند تا جریان آب کامل متوقف شود‪.‬‬
‫این شیرها یک توپ با سوراخ در وسط دارند که به دستگیره بیرونی و از نوع اهرمی متصل هستند‪ .‬ش یر‬
‫زمانی که دسته موازی با لوله آبرسانی باشد‪ ،‬باز است و هنگامی که عمود باشد ‪ ،‬شیر بسته است‪ .‬به کمک‬
‫این دسته به شما به راحتی قادر هستید باز یا بسته بودن آب را تشخیص دهید‪.‬‬
‫شیر دروازه ای‬
‫یکی از رایج ترین شیرآالت در سیستم لوله کشی‪ ،‬دریچه گیت ( دروازه ای) هستند‪ .‬دریچه دروازه جریان‬
‫آب را با باال بردن یا پایین آوردن یک دروازه داخلی با کمک دسته یا دس تگیره ک ه در قس مت ب االی ش یر‬
‫است‪ ،‬کنترل میکنند‪.‬‬
‫به منظور کن ترل حجم جری ان هرگ ر نبای داز دریچ ه دروازه هرگ ز نبای د اس تفاده ک رد‪ .‬زی را آن ط وری‬
‫طراحی شده اند که کامال با یا کامال بسته باش ند‪ .‬ب ه همین دلی ل اگ ر از این دریچ ه ب رای تنظیم جری ان آب‬
‫استفاده شود‪ ،‬از بین میروند‪.‬‬
‫دریچه دروازه برای خاموش ک ردن آبرس انی خیلی معت بر هس تند‪ .‬از این دریچ ه اغلب ب ه عن وان دریچ ه‬
‫خاموش در خطوط آبرسانی اصلی و شاخه استفاده میشود‪ .‬دریچه توپ کمتر در این عمل محبوبیت دارن د‪.‬‬
‫امکان خوردگی قطع ات فل زی داخلی وج ود دارد‪ ،‬ب ه همین دلی ل ن امعقول نیس ت ک ه دریچ ه دروازه در‬
‫موقعیت روشن یا خاموش قرار بگیرند‪ .‬معموال دریچه دروازه در سیستم هایی کاربرد دارند که د رآن فقط‬
‫به ندرت آب باید خاموش شود‪.‬‬
 ‫کاربرد شیرآالت برنجی‬
‫‪ ‬شیر شلنگی برای بازو بسته کردن جریان در محوطه باز است‪.‬‬
‫‪ ‬شیر برنجی سوزنی برای قطع و وصل و کنترل جریان است‪.‬‬
‫‪ ‬شیر صاف برنجی برای فیلتراسیون سیاالت در خط است‪.‬‬
‫‪ ‬شیر فلکه برنجی کشویی برای کنترل جریان سیاالت است‪.‬‬
‫‪ ‬شیر فشارشکن برای جلوگیری از فشار زیاد درسیستم است‪.‬‬
‫‪ ‬شیرگازی برای قطع و وصل جریان گاز است‪.‬‬
‫‪ ‬شیر آتش نشانی برای زمان آتش سوزی است‪.‬‬
‫‪ ‬شیر پیسوار برای تنطیم و کنترل فشار جریان آب گرم و سرد است‪.‬‬
‫‪ ‬شیرباالنس برای همسان سازی فشار آب در شبکه لوله کشی است‪.‬‬
‫مکان استفاده از شیرآالت برنجی‬
‫از این شیرآالت در مکان مختل ف اس تفاده میش ود‪ .‬از آن میت وان در مص ارف خ انگی ‪ ،‬ص نایع و تج اری‬
‫استفاده کرد‪ .‬این شیرآالت مقاومت باالیی دارند و این مقاومت به دلیل ویژگی چکش خواری آن هاس ت‪ .‬در‬
‫تاسیسات ساختمان‪ ،‬تهویه مطب وع هم ک اربرد دارن د‪ .‬از این ش یرآالت در ک ار ب ا س یاالت داغ هم ب ه دلی ل‬
‫وجود آلیاژهایی که قابلیت تحم ل دم ای ب اال را دارن د هم اس تفاده میکنن د‪ .‬از ک اربرد آن در ص نایع گ از و‬
‫پتروشیمی است‪ .‬الزم به ذکر است به دلیل زیبا بودن در مصارف خانگی هم بسیار متداول است‪.‬‬
‫جمع بندی‬
‫شیرآالت از پر مصرف ترین اقالم مورد استفاده در سیستم لوله کشی هستند‪ .‬وظیفه ای برعهده دارند همان‬
‫طور که گفته شد‪ ،‬قطع و وصل جریان و کن ترل آن اس ت‪ .‬ب ا اس تفاده درس ت از این قطع ات میت وان ط ول‬
‫عمر سیستم پایپینگ و موتور خانه ها را باالبرد‪ .‬درصورت استفاده نادرست و نابجا از شیرآالت‪ ،‬نمیت وان‬
‫بهره وری الزم از این اقالم را به عمل آورد‪.‬‬