TEORIJA

ČASOPISA OCTOBER


Rozalind Kraus, Hal Foster, Benjamon
Buhloh
 KONTEKST i AKTERI
Karakteris8čan i razrađen primer radikalne istorije umetnos0
je projekt američkog časopisa October (osnovan 1976. godine)
koji su vodili autorke i autori kao što su Rozalind Kraus
(Rosalind Krauss, 1940–), Anet Majklson (AnneKe Michelson),
Daglas Krimp (Douglas Crimp, 1944–), Kreig Ovens (Craig
Owens, 1950–1990), Džoan Kopdžejk (Joan Copjec, 1946–), Iv-
Alen Boa (Yve-Alain Bois, 1952–), Benjamin Buhloh (Benjamin
H. D. Buchloh, 1941–), Hal Foster (Hal Foster, 1955–), Denis
Holie (Denis Hollier), Silvia Kolbovski (Silvia Kolbowski, 1953–)
i dr. Časopis October nastao je u kontekstu američkih
poznomodernis8čkih akademskih studija istorije i teorije
umetnos8, pre svega, kri8čkom recepcijom i radom pla5ormi
neomarksizma, te francuskog strukturalizma i
poststrukturalizma.

 ORIJENTACIJE
Na primer, kada su Rosalind Kraus, Hal Foster, Iv-Alen Boa i Benjamin
Buhloh pisali jednu od bitnih istorija zapadne moderne, postmoderne i
an8moderne umetnos8 dvadesetog veka nisu ostvarili “linearan”, tj.
istoricis8čki orijen8san model tumačenja istorije umetnos8. Oni su,
napro8v, ukazali da će umetnost dvadesetog veka interpre8ra8 sa
če8ri različite, polemički konfron8rane, plaaorme:
•  kri8čke teorije (Buhloh),
•  formalizma sa strukturalizmom (Boa),
•  psihoanalize (Foster), i
•  poststrukturalizma (Kraus).

Hal Foster, Rosalind Krauss, Yves-Alain Bois, Benjamin H.D. Buchloh,
Art Since 1900: Modernism, An0modernism, Postmodernism, Thames
and Hudson, London, 2005.
 FUNDIRANJA
“Teorija” u istoriji umetnos8 nije shvaćena kao teorija o umetnos0 ili teorija o kulturi,
odnosno, kao sistemska ili fragmentarna filozofija umetnos8, već kao otvoreno polje
polemičkog suočavanja i problema8zacija perspek8va tumačenja modernizma,
konceptualnih umetničkih praksi, popularne kulture, filmskog prikazivanja, tela, roda
itd. Umesto teorije kao sistemskog mišljenja o umetnos8, zasnovana je “teore8zacija”
umetničkih praksi i za njih kons8tu8vnih diskursa kulture i društva. Teore8zacija je
postala sasvim bliska “poli8zaciji” umetnos8. Na primer, “poli8ka” – kao društvena
poli8ka i kao kulturalna poli8ka – postavljena je u polje kri0čke diskusije aktuelnih
konteksta i istorijskih kontekstualnih funkcija moderne umetnos8. Poli8ka je postala
spoljašnji referentni odnos kons8tuisanja savremenos8, kao utopijska projekcija novog
sveta i, svakako, kao kri8čni i kri8čki uslov analize kontradikcija i konfrontacija
teorijske i umetničke prakse u izučavanom istorijskom momentu. Poli8ka je, pri tome,
uzeta u obzir na način marksis8čkog, tačnije, neomarksis8čkog kri8čkog čitanja
društvenih kontraverzi:
”Istorijska i poli8čka analiza zahteva angažovan pristup psihoanalizi, postajući 8me sve
urgentnije okrenuta definisanju psihičkih procesa, materijala, na kome društvene sile
rade, zbog kojih društveni diskursi imaju retoričko dejstvo, pri čemu, nije jednostavno
moguće reći da oni privlače nas kao subjekte, već pre, kao što to psihoanali8čka i
lingvis8čka teorija uči, da oni deluju na nas.”
(“Introduc8on”, iz AnneKe Michelson, Rosalind Krauss, Douglas Crimp, Joan Copjec,
October – The First Decade, 1976–1986, The MIT Press, Cambridge MA, 1987, str. xi.)
Časopis OCTOBER
časopis OCTOBER
 TEMATSKE OBLASTI
INDEKS ISTORISJKI KRITIKA PSIHOANALIZA RETORIKA TELO
MATERIJALIZAM INSTITUCIJA

recepcija telo u kulturi

UMETNOST POSTKOLONIJALNI POLITIKA TELA SPEKTAKL francuske rod/seksualnost
ISTORIJA DISKURS PSIHOANALIZA INSTITUCIONALNA teorije ples
UMETNOSTI KRITIKA
slikarstvo fotografija film video digitalno vizuelna kultura
skulptura

postmoderna modernizam savremena avangarda neo- revolucija

umetnost avangarda poli8ka
društvo
AnneMe Michelson
 Rozalind Kraus
HORIZONTALNA SKULPTURA
HORIZONTALNA SKULPTURA
 BESFORMNO
Rozalind Kraus i Iv-Alan Boa su blisko konceptu op0čkog nesvesnog razradili
fenomenologiju “besformnog” (informe) koju je postavio Žorž Bataj (Georges Bataille,
1897–1962) u svom Rečniku tridese8h godina dvadesetog veka. Postavivši pojam
“besformnog” kao para-metafizički konstrukt izvan zvanične i legi0mne disciplinarne
filozofije i legi0mne istorije umetnos8 oni su konstruisali plaaormu za teore8zaciju
jedne drugačije linije moderne i postmoderne zapadne umetnos8 od očigledno
formalis8čkih nara8va o razvijenom modernis8čkom istoricizmu. Zamislima kanonskih
“8pičnih uzoraka” ili “bitnih paradigmatskih remek dela” ponuđene su neodređene i
netransparentne potencijalnos8 i anomalije modernizma. Te anaomalije modernizma
su zasnovane na rela8vnim odnosima bitnog i nebitnog, odnosno, iskazivanja
po8snutog i cenzurisanog u samoj umetničkoj praksi. Krausova i Boa su se služuili
različi8m “poststrukturalis8čkim” interpretacijama da bi rekonstruisali i izveli jednu
“besformnu istoriju umetnos8” u kojoj kao da se radikalizuju diskursi nadrealizma,
enformela, procesualne umetnos8 i postmodernih “zazornih” (abject) tak8ka
predočavanja anomalija neoblikovanog ili an8-formalis8čkog. Izveden je “akt”
naturalizacije diskursa istorije umetnos8 radikalizovanim batajevskim nadrealis8čkim
govorom u različi8m istorijskim intervalima. Pokazano je da je istorija umetnos8
postala neka vrsta prakse tes8ranja sredstvima koja po8ču od marginalnih parazitskih
diskursa nekih ne8pičnih modernis8čkih umetničkih i filozofskih/teorijskih praksi.
Teorija istorije moderne umetnos8 je, zato, postavljena kao specifična “praksa pisanja i
čitanja” različita od naučnog i filozofskog izvođenja “metapisma”.
•  Rosalind Krauss, Yve-Alain Bois (eds), Formless – A User's Guide, Zoone Books, New York, 1997.
•  George Bataille, “Formless” (1929), iz “Cri8cal Dic8onary”, October no. 60, New York, 1992, str. 27.
BESFORMNO
FEMINIZAM
 Benjamin H.D. Buhloh
avangarda / neoavnagrda /
insRtucionalna kriRka
Benjamin H.D. Buhloh
atlas / kolaž
Benjamin H.D. Buhloh
insRtucionalna kRRka
 Hal Foster
POVRATAK REALNOM
 Hal Foster
UMETNOST ARHITEKTURA
 LITERATURA
•  David Carrier, Rosalind Krauss and American Philosophical Art Cri0cism, Praeger, Westport, 2002.
•  AnneKe Michelson, Rosalind Krauss, Douglas Crimp, Joan Copjec (eds), October – The First Decade,
1976–1986, The MIT Press, Cambridge MA, 1987.
•  Rosalind Krauss, AnneKe Michelson, Yves-Alain Bois, Benjamin H. D. Buchloh, Hal Foster, Denis
Hollier, Silvia Kolbowski (eds), October. The Second Decade, 1986–1996, An October Book, The MIT
Press, Cambridge MA, 1997.
•  Hal Foster, Rosalind Krauss, Yves-Alain Bois, Benjamin H.D. Buhloch, Art Since 1900: Modernism,
An0modernism, Postmodernism, Thames and Hudson, London, 2005.
•  Rosalind Krauss, Passages in Modern Sculpture, The MIT Press, Cambridge Mass, 1981.
•  Rosalind Krauss, The Originality of the Avant-Garde and Other Modernist Myths, The MIT Press,
Cambridge MA, London, 1985.
•  Rosalind Krauss, The Op0cal Unconscious, The MIT Press, Cambridge MA, London, 1993.
•  Rosalind Krauss, Yve-Alain Bois (eds), Formless – A User’s Guide, Zoone Books, New York, 1997.
•  Hal Foster (ed), Discussions in Contemporary Culture, Bay Press, SeaKle, 1987.
•  Hal Foster (ed), Vision and Visuality, Bay Press, SeaKle, 1988.
•  Hal Foster, The Return of The Real. The Avant-Garde at the End of the Century, The MIT Press,
Cambridge MA, 1996.
•  Benjamin H. D. Buchloh, Neo-Avantgarde and Culture Industry – Essays on European and Essays on
European and American Art from 1955 to 1975, The MIT Press, Cambridge Mass, 2000.
•  Benjamin H. D. Buchloh, Formalism and Historicity: Models and Methods in twen0eth-Centrury Art,
The MIT Press, Cambridge Mass, 2015.