-1-

O grze Autor gry i ilustracji: Karol Sollich

Współautor: Tomasz Misterka
1989 to kilkunastostronicowa gra fabularna
Podziękowania dla: Grzegorz Nowak,
będąca w dużym skrócie słowiańskim urban
Marek Tarnawski, Tomasz Misterka,
fantasy w Polsce czasu przemiany ustrojowej Szymon Lasko
(około 1989 rok). System został stworzony z
założeniem grania raczej krótkich i
pojedynczych sesji niż całych kampanii, a ***
załączona w tym podręczniku treść zakłada, że
gracz wie czym są i na czym polegają gry
fabularne. freeformuniversal.com – oficjalna strona
mechaniki
Gra mechanicznie oparta jest na FU – Freefom
funtrpg.com – polska strona mechaniki
Uniwersal RPG autorstwa Nathana Russella.
Polska edycja FU PL została natomiast
przetłumaczona przez Tomasza Misterke. Do
grania w 1989 wymagania jest podstawowa
znajomość FU RPG.

This work is based on FU: The Freeform

Universal RPG (found at
http://freeformuniversal.com), by
Nathan Russell, and licensed for our use
under the Creative Commons
Attribution 3.0 Unported
license (http://creativecommons.org/lic
enses/by/3.0/).

***

Wszelkie uwagi, pomysły i temu

podobne są mile widziane pod adresem
e-mail autora: karolsollich@gmail.com
Wersja podręcznika na dzień: 26.08.2019

-2-

ŚWIAT GRY
Jest rok 1989, w Polsce kończy się właśnie
komunizm. Wraz z upadkiem starych struktur, w
bólach rodzi się nowe państwo. Z cienia
wychodzą zorganizowane grupy przestępcze,
szerzy się korupcja, a relikty dawnego systemu
próbują zagarnąć dla siebie jeszcze chociaż
odrobinę władzy. Z tego zamieszania korzystają
i uciekają na wolność ci którzy dla wielu istnieli
już tylko w bajkach. Rusałki, skrzaty, utopce i
strzygi przez całe wieki unikały ludzi. Władza
ludowa nie mogła jednak znieść nawet ich. Tych
których się dało uwięziła i prowadziła na nich
nieludzkie eksperymenty. Innych zbyt potężnych
zabiła, lub przepędziła z ich odwiecznych
siedzib. A teraz wszystkie te stwory z bajek
wróciły. Uciekły z prlowskich więzień i szukają
miejsca dla siebie, gdzieś na uboczu w nowej
kapitalistycznej Polsce. Tym razem nie
ujawniając się do końca ludziom, ale powoli
przenikając do ich społeczeństwa.
Wśród nich jest pewien szczególny
przypadek – Bezimienni. Stworzenia których
imiona nie przetrwały w żadnych zapiskach, ani
pamięci ludzi. Błąkają się oni teraz po świecie,
starając się przeżyć w nowej, obcej im
rzeczywistości. Uciekają przed nową władzą,
-3-
która stara się zatuszować istnienie
jakichkolwiek istot nadnaturalnych.
Jednocześnie muszą uważać na swoich dawnych
mitologicznych pobratymców dla których w
swej obecnej formie mogą być jedynie pionkiem
do rozegrania, albo co gorsza... pożywieniem.
Natomiast Polska czasów przemiany
ustrojowej, to inny kraj niż dzisiaj. Szeroko
pojęty „zachód” powoli wdziera się tutaj, ale nie
można powiedzieć, że już dotarł nad Wisłę.
Lampy oświetlające chodniki w nocy częściej są
zgaszone niż zapalone. Po chwilowej eksplozji
nadziei, w oczach ludzi widać strach i
niepewność jutra. W cieniu dzieją się rzeczy o
których zwykli ludzie nie wiedzą, albo nie chcą
wiedzieć. Dla bezimiennych jest to jednak
szansa. Za kilkanaście lat, skończy się Tutaj czas
dla takich jak oni.
BEZIMIENNI
Grupę Bezimiennych tworzą bohaterowie
graczy. Zagubieni w nowym świecie razem
starają się przetrwać. Nie mają jednak wiele
czasu. Z każdym wysiłkiem ich moc powoli
maleje, do czasu aż ulotni się całkiem. Chyba, że
odzyskają swoje dawne imię, a wraz z nim
przeznaczona im siłę i chociaż w części dawne
życie. Gracz aby stworzyć swoja postać musi
wykonać 5 prostych kroków i zadecydować o:
I Pseudonim: Postacie graczy nie pamiętają
swoich prawdziwych imion. Żyjąc na ulicy
często więc przyjmują pseudonimy związany z
ich wyglądem, typu: Bury, Mały, Zwierzak,
Łaciata, Czarna itp. Gracz powinien wymyślić
taki dla swojej postaci.
II Rola społeczna: Bezimienni nie prowadzą
normalnego życia. Starają się wmieszać wśród
ludzi, ale ze względu na swój często specyficzny
wygląd i moce ukrywają się raczej wśród
bardziej „podejrzanej” części społeczeństwa –
kloszardów, złodziei, pijaków i innych ludzi
ulicy. Gracz tworząc więc swojego
bezimiennego w pierwszej kolejności powinien
pomyśleć jak będzie on postrzegany przez
„normalnych” ludzi i w jaki sposób ukrywa się
on wśród społeczeństwa.
III Legenda: To skrawek informacji jaka
zachowała się o bezimiennym, powinna być
wyrażona przez gracza jednym zdaniem. Jest
punktem wstępnym do dalszych poszukiwań o
tym kim był stwór jakim kieruje teraz gracz.
Przykłady:
• Pamiętam, że moim domem był strumień
rzeki Dunaj.
• Poruszałem się tak cicho, że potrafiłem
zakraść się obok polnej myszy.
• Moim głównym pożywieniem były
okruchy jedzenia pozostawiane mi przez
ludzi po zmroku.
Dobrze by było jeśli legenda postaci gracza jest
w jakiś sposób powiązana z wybraną potem
deformacją przez gracza. Istota która mieszkała
całe życie nad rzeką może mieć teraz np. wygląd
przypominający nieco rybę.
-4-
IV Atrybuty: Każdy z bohaterów jest
określany przez cztery atrybuty, do których
przypisane są opisujące je słowa. Gracz
powinien wybrać do każdego z atrybutów jeden
lub po konsultacji z mistrzem gry i innymi
graczami wymyślić własny.
Ciało: Odpowiada za wszystkie fizyczne
statystyki postaci gracza. Określa zarówno jego
siłę, zręczność, szybkość, jak i percepcję. Gracz
powinien wybrać element który jak najbardziej
wyróżnia jego postać. Przykłady: Walka wręcz,
silny, wytrzymały, szybki, wysoki,
spostrzegawczy, skradanie się.
Umysł: Określa sprawność umysłu, wiedzę,
kontakty z innymi ludźmi i wszelkie
umiejętności nie związane bezpośrednio z
„fizycznością”. Przykłady: Spostrzegawczy,
empatyczny, kreatywny, zastraszanie,
przekonywanie.
Atut: To unikatowa cecha dla danej postaci,
która wyraża jej specjalizacje w danej dziedzinie
wiedzy, czy umiejętności. Bezimienni jako istoty
magiczne mogą posiadać atuty niedostępne
zwykłym ludziom. Przykłady: Ostre zęby,
czytanie w myślach, znajomość legend,
przewidywanie, odporność na ogień.
Deformacja: Potwory i stwory z tzw. mitologi
słowiańskiej potrafią przybrać ludzki wygląd.
Bezimienni jednak zatracając swoją tożsamość
jednocześnie nie potrafią do końca utrzymać
wyglądu człowieka. Dlatego każdy z graczy
powinien wymyślić deformacje jaką posiada
jego postać. Charakterystyczną cechę wyglądu,
która sprawia, że postać gracza nie może tak do
końca udawać normalnego obywatela.
Przykłady: Twarz zwierzęcia, ogon, rogi jelenia,
futro, oczy kota.
V Wyposażenie: Postacie graczy z racji roli
społecznej jaką muszą przyjąć nie posiadają zbyt
wiele. Podstawowe ubranie, niewielkie ilości
pieniędzy i pożywienia. Każdy z nich jednak
posiada jeden element wyposażenia. Specjalny
przedmiot związany z jego magiczną naturą.
Może być to rzecz wykonana setki lat temu -
medalion albo nóż. Alternatywnie coś
współczesnego związanego jednak z historią
postaci: ukradziona książka z prlowskiego
więzienia, probówka z wodą pochodzącą z jego
dawnego miejsca zamieszkania.
i stany bohatera, które działają przeciwko niemu,
dodawana jest do niej jedna kostka.
Następnie brane są pod uwagę elementy
sprzyjające postaci. Każdy element sceny,
atrybuty i stany przeciwnika (lub wyzwania)
oraz atrybuty i stany bohatera, które wspomagają
wykonanie akcji odejmowana jest jedna kostka
od puli utrudnienia. Jeśli zostanie ona
wyzerowana - dodatkowe kostki tworzą pulę
ułatwienia testu. Możesz zwiększyć swoje
szanse, wykorzystując posiadane Punkty
Legendy. Każdy z nich może ułatwić twoją akcję
lub zmniejszyć jej utrudnienie o jedną kostkę.

Dodaj do odpowiedniej puli kostkę testową i

wykonaj rzut. Interpretować będziesz tylko jeden
z uzyskanych wyników, zgodnie z poniższymi
zasadami:

Jeśli jest to pula utrudnienia, brany pod

Przykład: Jeden z graczy ustala, że jego postać
przez te wszystkie lata zachowała mały
kabłączek skroniowy. Małą ozdobę noszoną
kiedyś w okolicy skroni. Dziś postać gracza
zaczepiła na kabłączku sznurek i używa go jako
breloczka. Na brzegu ozdoby widoczny jest
charakterystyczny symbol. Nikt nie wie, co on
oznacza ani skąd pochodzi, ale na pewno jest po
części kluczem do rozwikłania tajemnicy
pochodzenia postaci.
uwagę będzie najgorszy możliwy wynik na
jednej z kostek.
Jeśli jest to pula ułatwienia, brany pod
uwagę najlepszy możliwy wynik na jednej z
kostek.
Jeśli rzucasz tylko kostką testową -
interpretujesz uzyskany na niej wynik.

Mechanika
Gra opiera się w całości o kości k6 i jest oparta
na Freefom Uniwersal RPG. Gracz chcąc
przetestować jeden z atrybutów, czy stając przed
jakąś trudnością rzuca kością k6 i porównuje
wynik z tabelką trudności, na podstawie której
określa jak bardzo akcja się udała lub nie.

Jeśli postać podejmuje działanie, które może

zakończyć się porażką tworzona jest pula
utrudnienia. Za każdy element sceny, atrybuty i
stany przeciwnika (lub wyzwania) oraz atrybuty

-5-
 Tabela trudności

Wynik Rezultat Opis

6 Tak i... Udało się i uzyskałeś coś więcej.

4 Tak Udało się

2 Tak, ale... Udało się, ale coś tracisz.

5 Nie, ale... Nie udało się, ale coś zyskałeś.

3 Nie Nie udało się.

1 Nie i... Nie udało się i postać zyskuje stan deformacji

Stany bohaterów: Podczas gry nie wszystko Stan deformacji: Jest to specjalny rodzaj
będzie szło zgodnie z planem. Efektami działań stanu bohatera wynikający z ulotnej natury
bohatera mogą być dodatkowe stany, które bezimiennego i ciągłego widma śmierci które
wpływają na jego możliwości podejmowania nad nim wisi. Jeśli w trakcie wykonywania testu
dalszych akcji. Jeśli będzie ranny, ogłuszony, na kostce gracza wypadnie 1 oznacza to, że jego
zagubiony, związany, chory, wściekły, tropiony, obecny status się pogorszył. Mniej panuje on nad
ale też szczęśliwy, opanowany, skupiony, etc., swoim ciałem i w efekcie jego postać jest bliżej
zaznacz to na jego karcie postaci. Stany śmierci niż wcześniej. W tej sytuacji gracz
negatywne będą utrudniały wykonanie testów a powinien przesunąć swój status o jeden stopień
pozytywne, mogą ułatwić wykonanie zadania. w dół w poniższej tabelce. Zasada ta nie
obowiązuję jeśli gracz korzysta z puli
W trakcie gry istnieje możliwość regeneracji
ułatwienia.
stanów negatywnych - powinno być to
podyktowane odstępami czasowymi między
poszczególnymi scenami. Oszołomienie czy
wściekłość mogą minąć dość szybko ale rany i
choroba trwają zazwyczaj dłużej. Jeśli masz
wątpliwości lub podejmiesz działania
zmierzające do usunięcia stanów negatywnych -
wykonaj odpowiedni test. Analogicznie stany
pozytywne mogą minąć z czasem.

Stan DEFORMACJI

Stan Opis

Normalny Postać zachowuje się normalnie.

Oddalony Postać gracza zaczyna słabnąć. Jej deformacja bardziej się uwidacznia.

Oderwany Postać czuje, że koniec jest bliski.

Śmierć Postać gracza została zapomniana i umarła

-6-

ODNAWIANIE LEGENDY
Ze względu na zabójczość mechaniki, gra jest
pomyślana raczej na krótkie sesje (w stylu
jednego odcinku serialu), w których celem
graczy jest odnajdywanie kolejnych strzępków
informacji o sobie, a raczej o dawnych stworach
jakimi byli. Te gracze mogą pozyskiwać na kilka
sposobów: odnajdywać przedmioty związane z
słowiańską magią, wyduszać informacje od ludzi
jak i innych potworów (zwykle potężniejszych
od graczy), wykradać je, albo znajdować
poprzez obecność w świętych miejscach
(zapomnianych gajach, kościołach położonych
na miejscach dawnego kultu itp.).
W toku gry jak mistrz gry uzna, że gracze
uzyskali informację dotyczącą ich przeszłości
powinni uzyskać za to punkt legendy. Punkt
legendy nie otrzymuje jednak gracz wskazany
przez prowadzącego, ale wylosowana postać (np.
za pomocą kości k6). Wylosowany gracz jeśli
chce może w tym momencie dopisać kolejne
zdanie do swojej legendy, którą wybrał podczas
tworzenia bohatera. Wspólnie z prowadzącym,
gracz powinien też ustalić w jaki sposób dana
informacja wpłynęła na to, że pozyskał on punkt
legendy.
-7-
Dla przykładu jeśli gracze odzyskają teczki z
danymi o nich, to razem z mistrzem gry mogą
ustalić, że zawierały one informacje właśnie o
wylosowanej postaci gracza.
Standardowo gracze powinni uzyskać ok 1-3
punktów w czasie jednej gry, lub większą ilość
dostosowaną pod wielkość grupy graczy.
Postacie powinny cały czas czuć zagrożenie
wynikające z dużej śmiertelności mechaniki.
Jednocześnie jednak mistrz gry nie powinien
pozostawiać ich całkowicie bez szans nie
przyznając im żadnych punktów legend.
Punkty legendy mają dwojakie zastosowanie:
Zgromadzenie 7 powoduje, że postać
gracza „wygrywa grę”. Staje się pełnoprawną
istotą słowiańską i nie grozi mu już nagła
śmierć. Postaci takiej nie obwiązuje już
mechanika stanu deformacji.
Punkty legend można też użyć by
przywrócić stan deformacji. Użycie jednego
punktu spowoduje podniesienie go o jeden
stopień w tabelce wyżej i tym samym oddalenie
widma śmierci postaci. Gracz może użyć swoich
punktów legend by podnieść stopień deformacji
innego gracza, jednak w tym wypadku kosztuje
to aż dwa punkty.
Mitologia Słowiańska
Tak zwana mitologia słowiańska nie
przetrwała w jednolitej formie do początków
Trzeciej Rzeczpospolitej. Dawne rytuały,
magiczne istoty przez całe setki lat ukryte były
przed okiem “zwykłych” ludzi. Szczególnie
ciężki dla nich był wiek XX gdzie niemal
zniszczone zostały poprzez uścisk dwóch
totalitaryzmów. Dziś nie są już więc tym samym
czym były niemal tysiąc lat temu. Stary Borowy
czuje się bardziej gościem w swoim lesie,
Rusaki kuszą młodzieńców nocą na
podejrzanych ulicach, święte miejsca mocy
otoczone są przez wielką płytę.
 Ten fragment podręcznika opisuje kilka
przykładów jak świat gry przekształcił
tradycyjne motywy słowiańskie na swoją modłę.
Imiona mają znaczenie: Niewiele przetrwało
z dawnego magicznego świata Słowian,
fizycznie niemal nic. Są jednak miejsca w
których prastara magia była tak potężna, że
potrafi w dzisiejszych czasach zamanifestować
się w nieoczekiwany sposób. Ulica Mokosz,
pociąg Światowid i inne punkty przyjmujące
nazwy dawnych Słowian, to nie tylko kaprys
nazywającego, ale pradawne siły manifestujące
się mimo upływu czasu. Dziwne rzeczy dzieją
się tam. W nocy można spotkać tutaj
przerażających ludzi, a wiatr wieje jakby
mocniej.
Ale nie tylko miejsca mają swoją moc, też
konkretne dni. Z których najbardziej jaskrawym
przykładem jest noc Kupały. Mimo setek lat
indoktrynacji chrześcijańskiej i komunistycznej,
nazwa ta przetrwała w świadomości niemal
każdego. Magia natury jest wtedy wyjątkowo
silna, pradawne potwory przez jeden dzień w
roku zachowują się jakby to one rządziły
wszystkim.
W tych wyjątkowych miejscach, czy
wyjątkowym czasie, prowadzący może podczas
testów przyznać graczom specjalnie
modyfikatory. Szczególnie jeśli wykonywana
przez nich czynność jest w jakiś sposób
związana z magicznym światem Słowian.
Oni są wśród nas: Nie wszystkie stworzenia z
bajek i mitów żyją w codziennym strachu o swój
los. Ci którzy nie mają problemu z przyjęciem
ludzkiego wyglądu potrafili się wmieszać i
przeniknąć do społeczeństwa. Potężna pani
polityk może się okazać rusałką wykorzystującą
swe moce w nie do końca uczciwych celach.
Wyjątkowo brutalny gangster, to poroniec
żywiący się krzywdą ludzi. Inni, nie potrafiący
zmienić swojego wyglądu, mogą mimo to
doskonale odnaleźć się w wielkim mieście.
Zmory dla przykładu zamieszkują opuszczone
-8-
domy i dostarczają nowych historii o
zamieszkujących je duchach.
Są też miejsca w których nawet dziś człowiek
nie skaził do końca cywilizacją. W sercu lasu
ciągle może żyć bies, który pożera ludzi jeśli
zawędrują zbyt daleko. Natomiast Żmije –
olbrzymie węże, dalej mogą zamieszkiwać
niedostępne górskie jaskinie. Mimo więc upływu
lat świat dalej może być pełny magicznych istot
chociaż przeciętny człowiek może o tym nie
wiedzieć.
Turyści: Nowa kapitalistyczna Polska, to też
coraz szerzej otwarte granice. Zarówno te na
zachodzie jak i na wschodzie. Na warszawskim
lotnisku można usłyszeć już wszystkie języki
świata, a na podmiejskich targowiskach
szczególne te ze wschodu. Wkrótce te same
bazary zapełnią się podrabianą odzieżą i
kartridzmi do pegazusa. Dziś natomiast
bohaterowie graczy spotkać mogą pierwsze
oznaki globalizacji. Magiczne istoty z innych
kultur coraz częściej maja powody by odwiedzać
kraj nad Wisłą. Goście Ci mogą okazać się
nieproszeni i stworzyć poważne zagrożenie dla
lokalnych „mieszkańców”, ale tez mogą
stanowić cennych sprzymierzeńców, którzy
pomogą graczom odzyskać ich imiona. Chociaż
oczywiście nie będzie to tak całkiem
bezinteresowne.

Demonologia
W dawnych czasach świat był pełen
niezwykłych stworzeń, które żyły niedaleko
ludzi. Czasem stanowiły dla nich zagrożenie, a
innym razem pokojowo koegzystowały. Dziś
wydawać by się mogło, że tamte czasy można
włożyć między bajki, a jednak dużo magicznych
stworzeń przetrwało, na swój jednak specyficzny
sposób. Oto kilka z nich.
Łapiduch: W dawnych czasach był olbrzymim
żabo-podobnych stworem żyjącym na bagnach.
W nocy wychodził on z swojego legowiska i
szukał zbłąkanych wędrowców, którzy mieli mu
służyć za posiłek. Nie gardził przy tym ani
ludźmi jak i swoimi słowiańskimi kuzynami. Z
biegiem lat przyjmował coraz bardziej podobna
człowiekowi postać by przetrwać. Dziś
zdradzają go jedynie specyficzne żabie oczy i
zgarbiony styl chodzenia. Nie zmieniły się
jednak jego zwyczaje żywieniowe. Przez wiele
tygodni potrafi się zaszyć na jakimś pustkowi
nie wadząc nikomu, gdy w końcu dopadnie go
głód. Ludzie dalej stanowią dla niego łakomy
posiłek, ale jest coraz więcej z nimi problemów.
Za to bezimienni? Smakują wyśmienicie, a nikt
po nich nie będzie rozpaczał.

Skrzaty, krasnoludki i inne duszki: Z

wszystkich stworzeń z legend paradoksalnie to
właśnie małe krasnoludki radzą sobie najlepiej.
Od setek lat żyją z tego co uda im się uzbierać.
Ze względu na swoje małe gabaryty niewiele im
trzeba, a wraz z urbanizacją miast coraz łatwiej
dla nich o miejsce do zamieszkania i śmieci do
zbierania. Na uboczu miast ludzi istnieje cała
sieć małych miasteczek z kwitnącą skrzacią
gospodarką. Większe stworzenia często proszą o
pomoc krasnoludki, które cenią sobie swoją
pracę i tanio nie sprzedają swoich usług. W
zależności od miejsca zamieszkania społeczności
krasnoludzkie przyjmują specyfikę
charakterystyczną dla danego miejsca. I tak
małomiasteczkowe skrzaty są raczej
sympatycznymi stworzeniami. Prawdziwe
jednak legendy krążą o bezwzględności
krasnoludków zamieszkujących areszt śledczy
na warszawskim Mokotowie.

-9-