БОЛЕСТИ НА ЗАВИСНОСТ

 Во оваа група спаѓаат бројни

ментални растројства и растројства во
однесувањето, предизвикани од
употреба на една или повеќе
психоактивни супстанци, кои имаат
способност да ја менуваат состојбата
на психата.
 Зависноста од некоја дрога или
психоактивно средство е состојба на
периодична или континуирана
интоксикација предизвикана со повторно
земање на природни или синтетички
дроги (дефиниција дадена од СЗО)
 Зависноста или адикцијата ги има
следните карактеристики:
 - силна желба да се повтори земањето на
дрогата
- тенденција кон зголемување на дрогата
- психичка или физичка зависност од
дрогата
- штетни ефекти во психичкото и
соматското здравје
- штетни ефекти по социјалната средина
-појава на апстиненцијални синдром по
престанување на земање на дрогата
 Критериуми за тежината на зависноста од
психоактивните супстанци

 БЛАГА, со мал број на симптоми, кои

доведуваат до благи пречки во работата или
односи со други лица

-УМЕРЕНА, симптоми или функционално
оштетување меѓу благи и големи.

-ГОЛЕМА зависност се манифестира со многу
симптоми кои сериозно им попречуваат на
професионалната работа или во активностите
со други лица
 Видови зависности:
 1. Зависност од алкохол (алкохолизам)

2.Зависност од дрога (наркоманија)

3. Зависност од таблети (таблетоманија)

4.Зависност од никотин (никотинизам)

 АКУТНА ИНТОКСИКАЦИЈА-
транзиторна состојба, која настанува по
прекумерен внес на алкохол или други
психоактивни супстанци.

-се карактеризира со растројство на

свеста, когнитивните функции, афектот,
перцепциите, однесувањето и реакциите
и психофизиолошките функции.
 ЗЛОУПОТРЕБА или ШТЕТНА
УПОТРЕБА-

повремена употреба на психоактивни

супстанци што се реперкутира врз
оштетувањето на соматското и
менталното здравје.
 АПСТИНЕНЦИЈАЛЕН СИНДРОМ-
настанува по апсолутен или релативен
прекин или намалување на внес на
супстанцијата, која редовно се земала за
постигнување на интоксикационата
состојба.

-соматски знаци-вегетативни феномени,

болки до крампи во мускулите, стомачни
потешкотии проследени со гадење и
повраќање,
-психички знаци-раздразливост,
агресивност, нарушен сон, анксиозност,
депресивност.
 ЗАВИСНОСТ ОД
АЛКОХОЛ-АЛКОХОЛИЗАМ
 -хроничен алкохоличар е секое лице кое
прекумерно конзумира алкохол и кај
кого се развива психичка и физичка
зависност кон алкхолот, т.е. лице кои
поради неконтролираната и долготрајна
употреба на алкохол, покажува
манифестни соматски, психички и
социјални растројства.
 АКУТНА АЛКОХОЛНА ИНТОКСИКАЦИЈА
- настанува кога концентрацијата на алкохолот
во крвта ги надминува концентрациите од 3.0
промила. Веќе над 4.0 промила може да
настапи смрт.
-Клиничката слика зависи од испиената
количина на алкохол и неговата концентрација
во крвта. Во почетокот се манифестира со
почетна еуфорија, зборливост, зголемена
активност. Покасно станува агресивен,
конфликти, кавги и предизвикува тепачки. Во
понатамошната фаза еуфоричноста се заменува
со депресивност, замор,гадење, повраќање,
сонливост, сопор, кома.
 Хроничен алкохолизам
 -збир на телесни,бихевиорални и
когнитивни растројства кај една личност
каде употребата на алкохолот има
приоритет.

-компулсивна потреба за редовна или

периодична (дипсоманска) консумација
на алкохол, за да се доживеат неговите
ефекти врз расположението или да се
одбегнат апстиненцијалните кризи.
 Алкохолни психози
 -душевни растројства кои се предизвикани од
долготрајно и прекумерно консумирање на
алкохол.
-делириум тременс
-Корсакова психоза
-алкохолна халуциноза
-патолошко пијанство
-алкохолна параноја
Терапија- детоксикација со витамини од Б
група, рехидратација со инфузии, давање
анксиолитици, седативи, транквилизери. Потоа
се спроведува психо и социотерапија
 Делириум тременс
 Се јавува по 48 ч или пет дена од прекин
на алкохол. Доминира конфузно
делирантна состојба, со обилни оптички,
тактилни, ценестетички халуцинации,
илузии, изразен психомотарен тремор.
Трае 10-тина дена и завршува со
терминален сон. Може да дојде до
респираторни кардиоваскуларни
компликации.
 Корсакова психоза
 Почесто се јавува кај жени од 45-50 год
во покасниот период од алкохолизам. Се
карактеризира со болки( полиневропат.)
растројство во помнењето и сеќавањето,
конфабулации. Има лоша прогноза,
ретко се повлекуваат невролошките и
психичките проблеми
 Алкохолна халуциноза
 Се јавува кај релативно млади со краток
алкохоличарски стаж. Се каракт. Со
сушни халуцинации, кои имаат
императивен и непријатен карактер, со
психомоторен немир. Свеста е сочувана
за разлика од другите алк. психози. Дг.
Се поставува ако трае повеќе од 48 ч и
помалку од 6 месеци, ако е подолго
ДГ.шизофренија
 Патолошко пијанство
 -Акутна психитична епизода предизви
кано од земање на мала количина алко
хол, како резултат на идиосинкрзазија на
алк. Има перакутно пореметување на
свеста, со мошне изразен психомоторен
немир, агресивен, со халуцинации и
илузии и делириум. Трае неколку часа и
завршува со терминален сон, со целосна
амнезија. Непресметливи.
 Алкохолна параноја
 -хронична прогредиентна алкохолна
психоза, со развој на систематизирани
делузивни идеи на љубомора кон
брачниот другар. Убеден во тоа во по-
 Четакот инсистира на докажување на
вистината за односо со друг сексуален
партнер, а потоа физички ја малтретира и
може смртно да ја загрози. Тешко се
лекува, не сака да биде хоспитализиран
ЗАВИСНОСТ ОД ДРОГА-КАНАБОИДИ
 -Од повеќето препарати кои се добиваат
од индискиот коноп најупотребувани се
хашишот и марихуаната. Марихуаната се
добива од исушени листови и цветови на
женската билка,а хашишот од сувиот
смолест ексудат, кој капнува од врвот.
Активна супстанаца е ТХЦ има
психостимулативно дејство на ЦНС.
ТХЦ може да се најде во урината по 2-3
недели од консумирањето
 Ефектите на марихуаната се
групирани во четири фази

 1. Фаза на еуфорично расположение

2. Фаза на сензорна егзалтација-
сензорна пречувствителност,
сугестибилност, спациотемпорална
дезориентација
3. Фаза на пасивна екстаза- со
испрекинати визии и можни
деперсонализациони феномени
4. Фаза на сон кој трае неколку часа.
 За време на акутната интоксикација со
хашиш, опсервирани се три фази:
-прва фаза настанува во првите
трисетина минути, се чувствува
главоболка и несвестица, сувост на
лигавиците и мидриаза на зениците.
- втората фаза настанува малку подоцна
пратена со еуфорично раположение,
зголемување на либидото и апетитот.
-трета фаза со појава на психичка и физичка
релаксација, апатија. Се губи интерес за за
иницијатива, за социјални односи и се
апатични, не се заинтересирани за ништо
 Терапија

-Терапијата кај акутните интоксикации

не побарува некои посебни медицински
мерки.

-Хроничната злоупотреба се третира

како и кај другите форми на зависност,
детоксикација, анксиолитици за подршка
на апстиненцијата, психотерапеутски и
социотерапеутски методи.
Рстројства со употреба на хипнотици и
седативи
 Во групата на депресори на централниот
нервен систем спаѓаат голем број на
супстанции кои имаат седативно и
анксиолитичко, анестетичко или
антиепилетично влијание.
- Тука спаѓаат бензодијазепините,
карбамидите, хлоралхидратите,
барбитуратите и барбитуро-подобните
супстанци.
 Во повисоки дози овие супстанци
предизвикуваат појава на сопор, кома,
потешкотии во дишењето и на крај смрт.

-Поголем број анксиолитици во умерени

дози и со долготрајна употреба
предизвикуваат психичка зависност,
меѓутоа при повисоки дози може да се
предизвика и физичка зависност
 Терапија
 При акутните интоксикации се
предизвикува повраќање, за да се испере
стомакот, потоа пациентот се реанимира
во оддели за интензивна нега.
-Кај хроничните интоксикации со
барбитурати, дозата постепено се
намалува, додека анксиозноста,
вознемиреноста и раздразливоста се
лекуваат со мали дози на базични
невролептици-мелерил, празин,
ларгактил.
 ЗАВИСНОСТ ОД ДРОГИ-
НАРКОМАНИЈА-опијати
 -Опијати се сите деривати што можат да
се добијат од опиумот.
-Опоиди - сите синтетски супстанци што
имаат исти или слични опијатни дејства.

-Сите тие имаат силен аналгетичен ефект

и предизвикуваат чувство на лажно
задоволство, безбрижност и радост.
 Класификација
 1. Природни производи-алкалоиди на
опиумот; морфин, метилморфин-
кодеин,омнопон, папаверин

2.Полусинтетски производи на морфинот

и кодеинот; дионин и хероин

3. Синтетски аналгетици со
морфиноподобно дејство; петидин,
долантин, метадон-хептанон
 Симптоматологија
 А. Клиничките манифестации кај
акутната интоксикација настануваат
кратко време по апликацијата на дрогата
и се манифестираат со почетна еуфорија,
возбуда, психомоторна релаксација, а
подоцна се јавуваат безволност,
дисфорија, психомоторна агитација или
ретардација, погрешно расудување и
нарушување на социјалното
функционирање и незаинтересираност за
сето она што се случува со и околу него.
 Б. Симптомите на апстиненција
 обично се јавуваат 5-6 часа од
последната апликација на хероинот, 8-9
часа по морфинот и 12-14 часа по
метадонот. Најнапред се јавува покачена
анксиозност и субјективни соматски
тегоби, особено болно чувство во грбот
и нозете, проследено со интензивна
желба повторно да се земе дрога. Малку
подоцна се јавуваат потење, проѕевање,
ринореа, топли и ладни бранови, гадење
и повраќање
 В. Клиничката манифестација при
хроничната интоксикација

 се манифестира со појава на општа

телесна слабост, бледило, миотични
зеници, сува кожа, хронична
хипотензија, безиницијативност,
незаинтересираност, психички и физички
замор, намалување на либидото и
сексуална импотенција.
 Зависност од психостимулативни
супстанци (кокаин, декстроамфетамин
и фенметразин)
- се разликуваат три стадиума
1. Стадиум на еуфорија, со чувство на
поголема психичка и физичка моќ и
намалување на физичкиот замор.
2. Конфузно халуцинаторен стадиум,
каде доминираат живите и колоритни
лилипутански халуцинации.
3. Стадиум на депримираност, кога се
јавува апатија, депресија и психомоторна
забавеност.
 -Во сите три стадиума се јавуваат
симптоми од вегетативниот нервен
систем: зголемување на крвниот
притисок, забрзување на срцевата акција,
проширување на зениците, релаксација
на мазната мускулатура и секреција на
плунка.
 Дејството преку нос се јавува за 15-60
мин.Се јавува силно чувство на моќ, ја
зголемува менталната енергија, еуфорија
која трае 45 мин, со престанок на дејство
има силен замор и сонливост
 Во акутната интоксикација доминира
зголемена психомоторна активност и
еуфорија, анксиозност, зголемена
будност, логороичност, мегаломанство,
стереотипија во однесувањето и
растроено расудување.

-Хроничната интоксикација наликува

на хипоманична состојба, меѓутоа
когнитивните функции се забавени,
тенацитетот на вниманието е намален, а
агресивноста зголемена.
 Крек се добива со мешање на кокаин со
сода бикарбона. Смесата се суши и се
добиваат тврди ѓолтобели кристали и
трошки. Се вшмркува или се пуши со
луле, крекот се загрева ,го ослободува
кокаинот, кој се инхалира. Дејствува
брзо , со еуфорија, неконтролирано
агресивно однесување. Брзо развива
толеранција по 1до 2 земање, се развива
психофизичка зависност и поради
агресивноста се проблем за социјалниот
мир.
 Апстиненцијалниот синдром

 се карактеризира со прекумерна желба за

нови дози, раздразливост, замор и
летаргичност, депресивност, тремор,
зголемување на апетитот и несоница или
хиперсомнија, со живи и непријатни
соништа.
 Општи принципи во лекувањето на
зависниците

-Лекувањето се спроведува во две фази,

детоксикација и подржување и
одржување на квалитетна апстиненција.

Профилакса
1. Воспитни мерки
2. Рано откривање на зависниците
3. Масовна борба против илегалната
трговија со дрога и користење на дрога.
 Душевни растројства од
халуциногени супстанци
 Халуциногени дроги се ЛСД, кој
предизвикува „ модел на психоза„ Го
има како мини табл, импрегнирана мека
хартија или желатински фолии, на кои се
насликани Бетмен, Супермен, Мики
Маус и др, кои се ставаат на јазик или се
потопуваат во вода која се пие
 Клиничка слика
 Мали дози има слични ефекти на
марихуана, поголеми има халуцинации,
енормно големи дози доведува до
„космичко-магиски визии„ Почетакот
има непријатни чусвтва на исчекување,
немотивиран страв, тресење, повраќање,
вртоглавица, главоболки, проширени
зеници, чувтво на лебдење, видни
халуцинации, богато колорирани. Трае
со денови и може да развие психоза