giúp đỡ cô, muốn bảo bọc cô, nhưng đâu thể nào, thời điểm của của hai

bị vênh
nhau mất rồi, và Jenny chỉ đang sống theo chiếc đồng hồ của cô, với những
mốc thời gian do cô lựa chọn, dẫu đó là một cuộc đời gợi nhiều day dứt, và rồi
cũng theo gió cuốn đi.

Nếu có một cửa hàng chuyên thu thập các loại gió trên Trái Đất, bày biện chúng
trong những chiếc hộp đóng nắp cẩn thận, nằm ngay ngắn trên giá gỗ, thì hẳn
không ít vị khách tof mò đẩy cửa ghé vào sẽ không khỏi ngạc nhiên khi chứng
kiến trên đời này lại có nhiều loại gió đến vậy. Gió nhẹ. Gió mạnh. Gió bão.
Gió mậu dịch. Gió mùa. Gió biển. Gió đất. Gió Calima. Gió Sirocco. Gió
Harmattan. v.v Bỏ ra một số tiền, và cơn gió ấy là của anh, anh tùy ý lựa chọn
loại gió nào để mang về nhà cũng được. Gió đông hay gió tây, anh biết rõ loại
gió nào sẽ xuất hiện bên cạnh mình.

Nhưng những cơn gió thực sự ở ngoài kia thì không giống như vậy. Chúng
ngẫu hứng hơn, khó lường hơn, có lúc chúng gieo rắc niềm vui, có khi chỉ tiềm
tàng hiểm họa. Một khi gió đã nổi lên, đâu ai biết được nó sẽ chở theo những
gì, và điều gì sẽ lại thay đổi? Chúng ta thừa biết gió lạ lùng và hay gây xáo
trộn, và có những khi chúng ta vẫn khao khát những cơn gió lao xao bên đời,
để được nghe lời thì thầm về tự do, về những ngày mai sẽ khác. Có những khi,
chỉ một cơn gió đã là điều đáng mong chờ nhất.

*
Với một trai tâm thần ở nước Mỹ vào thế kỉ 20, McMurphy (nhân vật chính
trong Bay qua tổ chim cúc cu) chính là cơn gió lạ đột ngột thổi qua hàng song
sắt ngạo nghễ và buồn tẻ. Chỉ là một bệnh nhân như bao bệnh nhân có vấn đề
về tâm lý ở đây, đó là cách y tá trưởng và đám hộ lý nhìn về McMurphy, sớm
muộn gì anh ta cũng sẽ trở thành một phần của đám người mặc đồng phục bệnh
nhân đằng kia, ngoan ngoãn uống thuốc đúng giờ, ngồi đờ đẫn tham gia các
buổi trị liệu tập thể, khe khẽ đánh cờ, chầm chậm đi lại như những bóng ma,
đi ngủ đúng giờ và ngày hôm sau lặp lại y như thế.

Nhưng McMurphy đã làm những người điều hành bệnh viện thất vọng. Anh
không những từ chối phục tùng các mệnh lệnh cứng nhắc, quy tắc bất hợp lý,
mà còn bắt đầu gây ảnh hưởng đến các bệnh nhân khác – anh đã làm cho họ
cười – điều vốn hiếm khi xảy ra ở trại tâm thần luôn yên tĩnh dưới kỉ luật hà
khắc. Với y tá trưởng, trại tâm thần không khác nào nhà tù giam giữ những kẻ
điên không thích nghi được với xã hội. Nhìn vào bộ dạng của những bệnh
những bệnh nhân tâm thần, mấy ai nghĩ rằng họ cũng có nhu cầu được xem
một trận thi đấu dù chỉ qua màn hình tivi, cũng mơ về bữa tiệc Giáng sinh có
âm nhạc và rượu vang, cũng cần được ai đó lắng nghe và thấu hiểu những tổn
thương đã ngăn họ hòa nhập với cuộc đời?

Vậy mà McMurphy hiểu hết. Anh trộm một chiếc xe bus, đưa họ rời khỏi hàng
rào và tường vây, về phía những cơn gió khác, gió từ cuộc sống thực sự bên
ngoài trại tâm thần. Gió thổi tràn vào cửa sổ xe bus, gió lướt qua những khuôn
mặt vừa bối rối vừa rạng rỡ khi lênh đênh trên biển, cười, nói, lái tàu và câu cá
hồi. Những cơn gió mới từ từ khiến họ mơ những giấc mơ chưa từng có khi họ
vẫn còn loay hoay với thuốc và từng buổi trị liệu vô cảm. Những giấc mơ về
một ngày họ sẽ đủ can đảm thoát khỏi song sắt và giường bệnh, như những
cánh chim hướng về phía rừng cây và bầu trời.

Những giấc mơ không phải lúc nào cũng thành hiện thực. McMurphy đã thổi
nguồn năng lượng tràn trề, lòng ham sống và khao khát tự do vào trại tâm thần
khắc nghiệt, và đổi lại quyền lực đã bắt anh trả giá, hành hạ thể xác anh, biến
anh thành cái xác không hồn, thôi tinh quái, thôi nổi loạn. Nhìn gió, lắng nghe
gió, nghĩ về gió, sống như cánh chim trong gió, và có thể cuộc đời chưa chắc
đã như ta mong chờ.
Mỗi khi nghĩ như vậy, tôi lại thấy mình của một ngày mùa hạ trong quá khứ,
lòng đầy những con sóng, chờ một cơn gió mát ùa về. Thật may là còn có gió.
Những dấu chân, những ngày buồn bã, những câu hỏi, những cuộc đời, rồi
cũng theo gió cuốn đi, không còn lại gì, chỉ còn những cơn gió là tiếp tục thổi
mãi. “Gió đã nổi, và chúng ta vẫn phải sống.” (Paul Valéry). Gió tiếp tục thổi,
cuộc đời cứ trôi, bất toàn, bất định, và việc của chúng ta là tiếp tục sống, tiếp
tục mơ, tiếp tục hành động. Sống trọn vẹn - đó là điều duy nhất chúng ta có thể
làm.

Việt Anh

Bài đã đăng trên Trà Sữa Cho Tâm Hồn ấn bản đặc biệt phát hành tháng
2/2021.
FORREST GUMPFLYING OVER THE CUCKOO NESTTHE HOLIDAY