' ()" CY

-,v.:> .~

r::::Y1v
"" r--\. .

Bajram Pollozhani Esat Stavileci

Ermir Dobjani Lazim Salibu

E DREJTA
ADMINISTRATIVE
/aspekte krahasuese/

ADJ.lfiNISTRA TIVE LAW

/comparative aspects/

Shimp, 2010
 ~-~·--

PARATHENIE
Botues:
ASDRENI Nuk: k:a dyshim se qellimi i 9do parathenie libri, ve<(mas i atij me
destinim ak:ademik, eshte te paraqese rendesine e permbajtjeve te librit, ne
Redaktor: menyre qe ta terheqe sa rna shume kureshtjen e lexuesit per thellesine e
Gjyla Kaloshi metejme tematike dhe destinimin e tekstit per lexuesin e preferuar.
Prandaj edhe ne, duke ju permbajtur ketij qellimi te pergjithshem, qe ne
Recensente: fillim te kesaj parathenieje deshirojrrie te theksojme se ky liber, i emertuar E
Dr. Mersim Maksuti, Dekan dhe ligjerues ne Fak. Juridik, U. SH Tetove DREJTA ADMINISTRATIVE (aspekte krahasuese), si per nga struktura ashtu
Dr. Agur Sokoli, ligjerues ne Fak. Juridik, Universiteti i Prishtines edhe per nga mbareshtrimi i permbajtjes tematike, para se gjithash, u
Dr. Fadil Zendeli, Prodekan dhe ligjerues ne Fak. E Adm. Publike, UEJL, Tetove destinohet student eve te fakulteteve juridike, perkatesisht administrates publike
Lektor: Selvije Selmani
dhe shkencave politike, qe ne kuader te planprogrameve m\~simore e kane
obligative lenden e Drejta administrative (pjesa materiale dhe procedurale), por
Korektor: Hemnolina Pollozhani edhe lenden e Drejta administrative krahasuese, per t'ua lehtesuar ndjekjen e
ligjeratave dhe pergati~jen e provimeve nga kurset perkatese mesimore ne
Ballina dhe editimi grafik: Tringa Design studimet bachelor dhe master, sikunder edhe aplikanteve tjere ne fakultete apo
shkolla tjera juridike - administrative si dhe ne institucione tjera mesimore
Shtypi: Tringa Design- Tetove trajnuese ku bashkautoret jane te angazhuar ne cilesine e ligjeruesit apo te
trajnuesit profesional.
Natyrisht se teksti gjithashtu, mund t'u sherbeje edhe studenteve ne
fakultete apo shkolla tjera juridike - administrative, ne perputhje me
pajtueshmerine tematike te tij me planprogramet perkatese, kur kjo edhe
rekomandohet si literature obligative apo zgjedhore per kurset mesimore nga e
CIP - KaTanonnaw1ja Eo ny6JJHKauuja Drejta administrative, pjesa materiale apo procedurale si dhe e Drejta
HauHoHamJa 11 yHHBep3HTeTcKa 6H6JJHOTeKa " CB.KrrHMCHT OxpHJJ:CKH " , CKoiJje administrative komparative.
342. 9 (497-14) Teksti qe kemi ne dore, eshte rezultat i nje pune te perbashket te
E drejta administrative : ( aspekte krahasuese ) = Administrative law bashkautoreve, qe perndryshe, kane nje pervoje akademike dhe profesionale
(comparative aspects ) I Bajram Pollozhani ... (11 np.) , - (mbi njezetvjeyare) ne institucionet e administrates shteterore, mbase edhe
Shkup : Asdreni, 20 I 0 . - 532 CTp. : 29 eM. publike ne Republiken e Maqedonise, perkatesisht ne Republiken e Kosoves
dhe ne Republiken e Shqiperise. Puna ekipore e bashkautoreve por edhe
ABTOPH : Bajram Pollozhani , Ermir Dobjani, Esat Stavileci, Lazim Salihu kontributi individual ne segmente perkatese te permbajtjes tematike, ka
ISBN 978-9989- 174 -57 -5
I. Hacrr. CTp. HacJJ. 2 . Pollozhani, Bajram (aBTop)
mundesuar qe qasjet krahasuese per institucionet themelore te se Drejtes
a) AnMHHHcTpaTI1BHo npaBo - Jyro3ananeH EaJJKaH - KoMnapaTHBHH acrpaJKyBalba administrative te kene nje prezantim sa me objektiv dhe te thukte per lexuesin e
COBISS.MK- ID 85325578 preferuar, pavaresisht nese studimet- kurset mesimore i ndjek ne Maqedoni,
Shqiperi ose Kosove.
Megjithate, pergatitja e librit, per shkak te tematikes krahasuese, nuk ka
qene pune e lehte, perkundrazi here here mjafte e rende por edhe sfiduese
njekohesisht, per te inkurajuar bashkautoret qe te pergatisin tekst akademilc me
destinim per hapesiren mbarekombetare.
Te gjitha te drejtatjane te rezervuara. Me Ieete rast deshirojme te theksojme se vete e Drejta administrative, si
Ndalohet fotok:opjimi, shumezimi dhe reproduktimi i librit pa leje me shkrim te dege e se drejtes, ka per objekt nje materie qe per nga natyra juridike eshte sa e
autorit nderlikuar dhe e shkaperderdhur aq edhe dinamike (zhvillimore ), sidomos kur
kihet parasysh se teksti, si ne pjesen hyrese ashtu edhe ne pjeset tjera, i
3
 referohet te drejtes administrative ne Republiken e Maqedonise, Republiken e procedurale administrative dhe bashke me k,onfliktin (kontestin) administrativ
Kosoves dhe Republiken e Shqiperise, mbase edhe te vendeve tjera me aspekte si rregull mesohet si lende e ve9ante.
krahasuese, atehere del e qmie edhe veshtiresia ne pergatitjen profesionale te Ne fund te kesaj parathenieje, konsiderojme se nje tekst me permbajtje
brumit tematik te perzgjedhur per prezantim. Kjo aq me teper, kur dihet se dy te ketille, vel(mas, me qasjet komparative, i ka munguar deri me sot literatures
nga keto vende (Maqedonia dhe Shqiperia) per gati njezet vjet ndodhen ne juridike, dhe si i ketille mbase paraqet nje kontribut sado modest ne literaturen
tranzicion te sterzgjatur kur legjislacioni eshte ndryshuar shume shpesh per juridike administrative ve9mas ne gjuhen shqipe, per te plotesuar njekohesisht
shkak te harmonizimit te tij me legjislacionin evropian ne kuader te synimeve boshllekun evident fiterar-juridik.
euro-integruese dhe euro-atlantike. Nderkaq, Republika e Kosoves me Prandaj, falenderojme recensentet e respektuar, te cilet me sugjerimet e
specifikat e veta akoma mete theksuara tranzitive pas 9irimit te vendit ne vitin veta, kontribuuan, qe ky tekst, te marre udhen e botimit. Njekohesisht,
1999 ne rrugetimin e saj, drejt status it si shtet sovran dhe i pavarur, imponon falenderojme edhe Botuesin ASDRENI-Shkup per gatishmerine e tij qe
njohjen e fenomeneve te ndryshme ne zhvillimin e se drejtes administrative me doreshkrimin e ketij libri ta perfshije ne agjenden e vet botuese per vi tin 20 I 0.
nje legjislacion sa dinamik aq edhe specifik, si ne sferen e organizimit te Natyrisht, duke qene te vetedijshem per mundesine e leshimeve dhe
pushtetit ashtu edhe ne sferat tjera te jetes shoqerore. gabimeve ne kete tekst, per arsye te kompleksivitetit te materies, i mirepresim
Mirepo, pavaresisht nga gjithe keto veshtiresi, ne perzgjedhjen e verejtjet dhe sugjerimet e para te lexuesve tone te respektuar: studentet, ekspert
materies tematike ne qasjet e trajtimit komparativ ne te tria keto vende, me juri dike, studiuesit e se drejtes, etj.
gjithe karakteristikat e perbashketa dhe dalluese per organizimin dhe
funksionimin e institucioneve te administrates shteterore mbase edhe publike, Shimp/ Prishtine/Tirane Bashkautoret
studenteve - aplikanteve ne studimet perkatese juridike administrative dhe Shtator, 2010
politike, sikurse u theksua me siper, ka qene e domosdoshme qe t'u ofrohen
njoftime bazike si per institucionet e administrates ashtu edhe per legjislacionin
perkates ne Republiken e Maqedonise, te Kosoves dhe te Shqiperise, krahas me
njoftimet per parimet dhe institucionet e hapesires administrative evropiane.
Se kendejmi, bashkautoret, duke qene te perkushtuar ne kete tematike,
si ne aspektin akademik ashtu edhe ne aspektin profesional, tani me, pas
pergatitjes se ketij teksti, kane kenaqesine qe studenteve dhe aplikanteve tjere,
si lexues te preferuar t'u ofrojne tekstin me titull: E DREJTA
ADMINISTRATIVE (aspekte krahasuese) te sistematizuar ne tri pjese
kryesore si vijon:
I. Pjesa e pare, Hyrje ne te drejten administrative, kryesisht me materie
teorike per konceptet dhe institucionet themelore te se drejtes administrative,
qe eshte e domosdoshme per 9do tekst te destinuar per qellime akademike ku
trajtohet administrata shteterore mbase edhe publike ne kuptimin e gjere;
II. Pjesa e dyte, ku trajtohet tematika e organizimit te organeve te
administrates dhe funksionimi i tyre, duke prezantuar administraten shteterore
te Republikes se Maqedonise, pastaj edhe strukturen organizative te
administrates ne Republiken e Kosoves si dhe administraten e Republikes se
Shqiperise, konform me legjislacionin pozitiv te ketyre vendeve, sikunder edhe
disa prezantime komparative te organizimit te administrates ne vende tjera te
perzgj edhura;
III. Pjesa e trete, ku eshte perfshire tematika qe i referohet procedures
administrative dhe konfliktit administrativ qe ne pjesen me te madhe te
planprogrameve mesimore ne fakultetet juridike emertohet si e Drejta

4 5
 (Macedonia and Albania) are set for nearly twenty years in a prolonged
PREFACE transition where legislation is changed too often because of its harmonization
with the European legislation within the targets of Euro and Euro Atlantic
There is no doubt that the purpose of every book preface, especially the
integrations. Meanwhile, the Republic of Kosovo with its even more
one with academic destination, is to introduce the importance of the content of emphasized transitive specifics after the liberation in 1999 in its journey
the book, in order to attract the readers' curiosity as much as possible for toward a sovereign and independent status, implies the recognition of different
further thematic deepening where the text is destined for the prefened reader.
phenomena in the development of the administrative law with a dynamic and
Therefore we, in keeping with this overall goal, at the very beginning of
specific legislation, as in the sphere of jurisdictional organization as well as
this preface we would like to emphasize that this book, entitled as THE
ADMINISTRATIVE LAW (comparative aspects), has a well structured in other spheres of social life.
Nevertheless, despite all these difficulties, the selection of thematic
thematic content. Above all, it is destined for Law faculty students,
material for the comparative treatment approaches in these three countries,
respectively the public administration and political sciences, where the subjects
despite the common and distinctive characteristics of the state and public
Administrative Law (material and procedural part) and Comparative
administration organization and functioning, as stated above, it was necessary
Administrative Law are mandatory subjects within the overall education
to provide the students-applicants of corresponding administrative law and
curricula. It will facilitate students' lecture attendance and exam preparation
political studies with basic infonnation of the administrative institutions and
during their bachelor and master studies, as well as other applicants of other
the relative legislations of the Republic of Macedonia, Kosovo and Albania,
faculties or legal-administrative schools and other educational and training
along with notes about the European Administrative Space principles and
institutions where the co-authors are committed to professional lecturers or
trainers. institutions.
Therefore, the co-authors being devoted to this subject, both academic
Naturally, the text may also serve students of other faculties or legal-
and in professional terms, now, after the preparation of the text are pleased to
administrative schools, consistent with its thematic compliance with the
offer and provide the students and other applicants with a textbook entitles as:
relevant curricula, where the text is recommended as mandatory or elective for
ADMINISTRATIVE LAW (With comparative aspects) systematized into three
the courses of Administrative Law, the material or procedural part and the
Comparative Administrative Law as well. main parts as follows:
I. First part, Introduction to Administrative Law, mainly
This text is the result of a joint work of co-authors, who otherwise have
with theoretical concepts and important institutions of the administrative
an academic and professional experience (over twenty years) in the state
law, which is necessary for any text intended for academic purposes where
administrative institutions, perhaps even public, in the Republic of Macedonia,
the state and perhaps public administration is treated in general;
i.e. in the Republic of Kosovo and in the Republic of Albania. The co-authors' II. The second part, which deals with themes of organization and
team work and individual contribution in the respective segments of thematic
functioning of the administrative organs, while presenting the state
content, has enabled the reader with an objective presentation of the
administration of the Republic of Macedonia, then the the organizational
comparative approach of the basic Administrative Law institutions, regardless
structure of the administration in the Republic of Kosovo and the
of where the reader studies, Macedonia, Albania or Kosovo.
administration of the Republic of Albania, according to the positive
However, the preparation of the book due to the comparative thematic
legislation of these countries, as well as some comparative presentations of
was not easy, sometimes rather difficult and very challenging at the same time,
to encourage co-authors to prepare an academic text intended for the organizing the administration in other target countries;
III. The third part, which includes themes referring to administrative
nationwide space.
procedure and administrative disputes which in most law faculties cunicula
In this case we want to stress that Administrative Law itself, as a
is referred to as administrative procedural Law and with the administrative
discipline of Law, is subject to a substance that in legal nature is as complex
conflict (dispute) as a rule is taught as a separate subject.
and scattered so it is dynamic (developmental), especially when having in mind
At the end of this preface, we consider that a text with such content, in
that the text, subtract the introductory section, refers the Administrative Law in
particular, the comparative approaches, has lacked the legal literature to date,
the Republic of Macedonia, Republic of Kosovo and in the Republic of
and as such probably represents a contribution however modest for the legal
Albania, including other countries as well with comparative aspects. It is then
administrative literature especially in the Albanian language, and at once
when we clearly see the difficulty in professional preparation of the thematic
source chosen for this presentation. Moreover, given that two of these countries meeting the evident legal literal gap.
7
6
 Therefore, we thank the respected Reviewers who with their
suggestions, contributed, that this text, takes the path of
publication. Meanwhile, we thank our publisher's willingness to take the
manuscript of this book and include it in its agenda for 2010 publishing. Of
course, being aware of the possibility of omissions and errors in this text,
because of the complexity of matter, we expect and welcome comments and
suggestions prior to our respected readers: students, legal experts, scholars of
law, etc.

Skopje/ Pristine/Tirana Co-authors

September, 2010

PJESAEPARE
HYRJE NE DREJTEN ADMINISTRATIVE

8
 KREUl
NJOFTIME THEMELORE PER TE DREJTEN
ADMINISTRATIVE SI SHKENCE DHE SI DEGE E
SISTEMIT JURIDIK

1. Kuptimi i nocionit te administrates

1.1. Njoftime hyrese

E drejta administrative ne kuptimin me te gjere, pa dyshim se mund te
perkufizohet si nje "teresi e normave juridike mete cilat perfshihet rregullimi i
pozites dhe funksionimi i organeve te administrates, pergjithesisht, pa dallim
nga veyorite specifike te institucioneve te ndryshme te administrates shteterore,
mbase edhe publike". Ne te vertete, sipas ketij perkufizimi, e drejta
administrative perfshin: "teresine apo grumbullin e normave juridike qe
rregullojne poziten, organizimin dhe funksionimin e te gjitha organeve te
administrates, ne kuader te entiteteve shteterore (si organe te administrates, ne
forme te ministrive, drejtorive, enteve publike, agjencive te pavarura, etj.) dhe
njesive te veteqeverisjes lokale (komuna), si organe te administrates ne
pushtetin lokal, por edhe si institucione sherbyese - ente publike ne sferat e
ndryshme, si9 jane: shkollat, spitalet, fondet e ndryshme, etj., si dhe
ndermarrjet publike qe menaxhojne objektet dhe te mirat tjera me interes
publik, (miniera, rruge, hekurudha, aeroporte, ujera, telekomunikacion, etj.),
qofte si ndermarrje shteterore a publike, qofte si ndermarrje private mbi bazen
e kushteve te menaxhimit koncesionar apo fonne tjeter te menaxhimit publik
(public servis)".
Mirepo, nje perkufizimi i ketille i se drejtes administrative, sado i
pranueshem, pergjithesisht akoma nuk mund te konsiderohet si perkufizim i
plote i nocionit te se drejtes administrative, ngase ky perkufizim, megjithate,
nuk i permban te gjitha karakteristikat themelore te definicionit te se drejtes
administrative, pasi qe nuk e shpreh deri ne fund percaktimin e objektit te
mirefillte studimor te saj dhe metodologjine e trajtimit shkencor, sikunder qe
nuk i shpreh as edhe rap01iet themelore ndermjet te drejtes administrative me
deget dhe shkencat tjera te se drejtes.
Keshtu, per te ardhur deri tek perkufizimi me i plote i kuptimit te se
drejtes administrative e shohim te nevojshme qasjen e metejme teorike,
ndonese edhe shkwiimisht (per shkak te destinimit te ketij teksti), duke
prezantuar edhe disa shpjegime te rendesishme mbi natyren juri dike te kuptimit
te administrates dhe te drejtes administrative, si dege dhe si shkence juridike-
administrative.
Prandaj, para se t'i qasemi perkufizimit teorik te se drejtes
administrative, qofte si dege pozitive te se drejtes brenda nje sistemi juridik te
nje vendi apo entiteti, por edhe si disipline e shkencave juridike, fillimisht,
11

konsiderojme te nevojshem trajtimin teorik themelor apo hyres perkitazi me
zberthimin e nocionit "administrate" pergjithesisht.
Se kendejmi, me qellim te mbarevajtjes metodologjike, duket me e
qelluar qe l<jo qasje teorike e perkufizimit te nocionit te administrates,
fillimisht te trajtohet nga pikepamjet teorike juri dike, mete qendrueshme e site
tilla edhe me te pranuara deri ne stadin e tanishem te zhvillimit te shkencave
mbi administraten, pergjithesisht (perfshire edhe ne literaturenjuridike shqipe),
ne menyre qe me pastaj, perkufizimi i kuptimit "te administrates" te
shpjegohet edhe mbi bazen e legjislacionit perkates (historik dhe pozitiv),
ve<;mas ne Republiken e Maqedonise, Kosoves dhe te Shqiperise, por gjithsesi
edhe ne kuader te "hapesires administrative evropiane" dhe me gjere.
Shqyrtimi teorik i percaktimit te nocionit te administrates, sa eshte
<;eshtje e rendesishme nga pikepamja shkencore, aq eshte edhe jo falenderuese,
ngase vete objekti i perkufizimit eshte tejet dinamik (zhvillimor) dhe si i tille
rreshqites, dulce te futur ne labirintet e trajtimeve teorike, sa te thelia aq edhe te
gjera ne hapesire dhe kohe duke u kushtezuar nga shume tipare dalluese, qe ne
fund perseri te mbetet pa arritur ne sajimin e nje definicioni apo perkufizimin
ekzakt e te qendrueshem, si perfundimtar. 1
Rendesia shkencore e zbetihimit te nocionit te administrates, konsiston
ne vete faktin se ne esence, shqyrtimet teorike te nocionit te administrates
paraqesin bazamentin e shkences mbi te drejten administrative, ndonese
fenomeni i administrates nga kendveshtrime te ndryshme eshte objekt studimi
edhe i shkencave tjera shoqerore, ve<;mas atyre politike e juridike, por edhe te
shkencave ekonomike, etj. Mirepo, ne shkencen e se drejtes administrative,
eshte e pamundur te behen hapa trajtimesh per fenomene e institute te natyres
juridike~administrative, si<; jane raportet administrative, kontrata
administrative, veprimet administrative, aktet administrative, subjektet
administrative, etj, pa u shpjeguar paraprakisht vete nocioni i administrates, per
aq sa eshte e mundur ne pikepamje te qendrueshme e te pranueshme si per
qasjet teorike ashtu edhe per qasjet legjislative.
Veshtiresia e perkufizimit, para se gjithash, konsiston ne detyrimin qe
perkufizimi te shprehe tiparet sa me specifike te administrates, duke e
diferencuar, qarte, nga fenomenet apo dukurite tjera shoqerore, sidomos nga
ato te vete pushtetit shteteror a publik, ne kuader te sistemit perkates shoqeror e
juridik te nje vendi a entiteti. Kjo per arsye se vete administrata, sine kuptimin
e gjere ashtu edhe ne kuptimin e ngushte te fjales, eshte ne permasa te medha e
I Shih:
:-Dr.Eugen Pusiq,Uprava I. ( Administrata),Zagreb, 1961,
-Dr.Z.Ballanca,E drejta administrative e RPSH-rib.Tirane,l988,
-Dr.E.Stavileci,Hyije ne shkencat administrative,Prishtine, 1997,
- Dr.I.B orkoviq,Upravno pravo,Zagreb,2002
12
kushtezuar nga karakteri i rregullimit shoqeror e politik te nje vendi, qe me
pastaj ne varesi nga kjo trajtohet edhe pozita, roli dhe funksionet e vete
administrates, perfshire ketu edhe atributin dinamik (zhvillimor) te saj. Se
fundi, pa kete parakusht as qe mund te pretendohet ne perkufizimin e
administrates, as si pjese e pushtetit as si pjese e sherbimit publik.
Natyrisht se veshtiresite e para hasen qe ne trajtimin gjuhesor te
kuptimit te administrates. Nocioni administrate, ka prejardhje latine:
administere, administration = krye17·e puneve - sherbimeve ne vartesi te dikujt.
Perndryshe, aplikimi bashlcekohor i ketij termi ne gjuhe te ndryshme te botes
eshte mjaft i gjere, duke shprehur me shume kuptime apo domethenie, qofte si .
emer:administrate (subjekt, organ, institucion pushteti publik, etj .), qofte si
folje: administrim, qeverisje, menaxhim (si veprimtari, pune ndihmese apo
sherbyese, servis publik, etj). Mirepo, sirregull gjithnje, kuptohet se keto pune
apo sherbime kryhen ne vartesine apo kontrollin e ndonje subjekti tjeter
shteteror si: qeveria, parlamenti, apo pushteti gjyqesor, etj.Z
Sidoqo:fte, si ne gjuhe te tjera si p.sh. anglisht:administration =
administrate; government = qeveri, maqedonisht I kroatisht I serbisht, etj.
uprava-administracija = administrate; vlada = qeveri, ashtu edhe ne gjuhen
shqipe, ne kuptimin e ngushte, me nocionin administrate, kuptohet "teresia e
sistemit te organeve dhe organizatave qe me veprimtarine e vete ndodhet ne
vartesi dhe raporte te veranta me qeverine, si bartese e pushtetit ekzekutiv te
nje vendi, por gjithnje me tipare tejet specifike ne varesi nga entiteti perkates,
qofte ne aspektin e teresise funksionale /materiale) te veprimtarise
administrative (si funksion apo servis public), qo:fte ne aspektin e teresise te
sistemit organizativ te institucioneve te administrates, perkatesisht si sistem i
organeve dhe organizatave administrative (kuptimi organizativ/formal)".
1.2 Aspekti organizativ /formal i nocionit te administrates dhe
aspekti funksional/material ose permhajtesor i administrates
1.2.1 Aspekti organizativ/formal i nocionit te administrates
Sipas kesaj pikepamjeje, nocioni i administrates percaktohet si teresi
ose grumbull i trupave organizativ qe ushtrojne veprimtari administrative.
Keshtu, sipas kesaj pikepamjeje adrninistrata paraqet teresine e organeve te
cilet me autoritetin e pushtetit ushtrojne funksione administrative te cilat jane
me interes te pergjithshem publik e qe i takojne shtetit si entitet.
Administrata si pushtet (funksione) sipas kesaj pikepamje eshte prezent
kur personifikohet nepermjet te organeve shteterore te cilet me te drejten
pozitive jane theksuar si organe te administrates. Aq me teper ky lloj
perkufizimi eshte i mundshem sidomos ne sistemet e pushtetit shteteror ku
percaktohet parimi i ndarjes se pushtetevc ne legjislativin, ekzekutivin dhe
2 Dr.I.Borkoviq, vep.e cit.fq.4-5
13
gjyqesorin. Kjo pikepamje kundershtohet per shkak se nuk krijon ndonje
dallim te organeve klasike te administrates shteterore qe ndodhen brenda
bartesit te pushtetit ekzekutiv nga disa organe tjera shteterore mbase edhe
publike, si institucione mikste qe ushtrojne veprimtari administrative, dhe per
nga pozita jane me te distancuar nga qeveria sic,: jane: komisionet rregullatore,
komisioni kunder korrupsionit, auditori i pavarur dhe disa agjencive te
pavarura qe mund te kene edhe atribute te tjera pervec,: atyre te organeve
administrative. Sic,: do te shihet ne pjesen e dyte te librit, organe te ketilla huazi
administrative, jane te parapara me sipas legjislacionit pozitiv ne Republiken e
Maqedonise, Shqiperise dhe te Kosoves.
1.2.2 Aspekti funksionallmaterial ose permbajtesor
administrates
Sipas kesaj pikepamjeje administrata kuptohet si teresi e funksioneve
ekzekutive administrative per dallim nga pikepamja f01male qe administraten e
kuptonte si teresi te organeve qe ushtronin veprimtari te organeve
administrative. Pra pikeparnja funksionale e perkufizimit te administrates per
baze i men funksionet, perkatesisht veprimtarite administrative, duke e
anashkaluar formen organizative qe kane organet apo institucionet qe ushtrojne
keto funksione. Perfundimisht pra, per pikeparnjen funksionale apo materiale
primare eshte permbajtja e veprimtarise "funksionit administrativ dhe
joformal", ashtu qe "administraten shteterore, mbase edhe publike ne kuptimin
material e perbejne veprimtarite administrative". Vlen te theksohet se ithtaret e
kesaj pikepamjeje ne teorine administrative jane me shume per dallim nga
ithtaret e pikepamjes organizative apo formale. Ndonese edhe ketu ka dallime,
ashtu qe disa e prezantojne pikepamjen materiale ne menyre negative, sipas te
ciles administrate eshte c,:do veprimtari , e cila nuk paraqet legjislacion as
gjyqesi, per dallim nga pikepamja materiale pozitive sipas te ciles administrate
eshte krejt ajo veprimtari qe si e tille eshte e percaktuar me akte kushtetuese
dhe ligjore. Sipas Jelinekut (teoricien gjerman) "administrate eshte veprimtaria
shteterore qe qendron perballe veprimtarise legjislative dhe gjyqesore".
Natyrisht se ka edhe pikepamje tjera qe administraten e definojne si ne
kuptimin material negativ ashtu edhe ne kuptimin material pozitiv.
1.2.3 Aspektet tjera
E rendesishme eshte te theksohet se ne teori dallohen edhe pikepamje
tjera per perkufizimin e nocionit te administrates sic,: jane:
1) administrate autoritative - kur organet e administrates ndaj
subjekteve te tjera paraqiten me autorizime publike dhe me autoritetin e
pushtetit:
2) administraten joautoritative - organet e administrates paraqiten pa
autoritet te pushtetit, por si sherbim publik;
14
3) administrata indirekte - kur veprimtarine e drejtperdrejte te
>
administrates e kryejne subjektet jashte aparatit administrativ (p.sh
qytetaret ose asociacionet e ~era sic,: jane shoqatat etj., mbi bazen e
besimit te autorizimeve publike), ndersa administrata e ruan funksionin
kontrollues ne ate veprimtari;
4) administrata direkte (e drejtperdrejte)- kur institucionet e
administrates shteterore veprojne drejtperdrejt ne zbatimin e ligjit ose
politikave; dhe
5) administrata publike - definohet si kryerje e politikes publike te
cilen e percaktojne organet perfaqesuese (kuvendi ose asamblete),
perkatesisht si grumbull i sherbimeve publike te cilet sigurojne kryerje
te detyrave te rendesishme per shtetin, ndersa me qeUim te realizimit te
dobise publike. Ky nocion shfrytezohet edhe per zgjerimin e nocionit te
pergjithshem te administrates, ashtu qe me administrate publike
nenkuptohen edhe organet e tjera dhe personat juridike te cilet kryejne
punet administrative, duke perfshire si organet shteterore ne nivelin
qendror dhe ne nivelin lokal, por edhe institucione te tjera publike ne
kuptimin e gjere. Kjo pikeparnje eshte e pranishme sidomos ne teorite
anglo - arnerikane (Leonard de White, Introduction to the Study of
Public Administration, New York, 1955, por edhe autor tjere). 3
Ne lidhje me kete mund te perfundohet se ne teorine juridiko -
administrative perdoren apo jane te pranishme si pikeparnjet organizativo -
formale ashtu edhe pikeparnjet funksionale apo materiale, here me ithtare
dominant te njeres apo tjetres pikepamje. Gjithashtu, vlen te theksohet se
krahas konceptit te administrates shteterore (si nocion me i ngushte), gjithnje e
me shume perdoret edhe nocioni administrate publike ne kuptimin e gjere, ku
perfshihet administrata shteterore dhe administrata lokale. E rendesislune eshte
te theksohet se ne teorine juridike qe e trajton te drejten administrative
evropiane, ve<;:mas ne Unionin Evropian, me administrate definohet veprimtaria
qe e aplikon te drejten e Unionit Evropian (Community Law) ne situata
konkrete.
Nga e gjithe kjo, mund te konstatohet se teoria e se drejtes
administrative edhe me tutje debaton ne drejtim te percaktimit te nocionit te
administrates nga pikepamjet e ndryshme, qe eshte edhe e kuptueslune kur te
menet parasysh se materia administrative si fenomen eshte kategori dinamike,
dhe si e tille gjithnje ne zhvillim, me a veshtiresohet perkufizimi definitiv i
nocionit te administrates. Prandaj, legjislacioni, si e drejte pozitive, natyrisht, e
ka edhe guximin per perkufizimin juridik te institucioneve te administrates
shteterore mbase edhe publike, sigurisht duke i respektuar edhe pikeparnjet
teorike-shkencore.
3 Dr. Ermir Dobjani, E drejta administrative, Tirane 2007, Botimi i ripunuar, fq.l9-20
15
 2. Nocioni i administrates ne legjislacion
Me administrate ne tekste ligjore shenohen format e caktuara
oraanizative, llojet e organeve te cilat kryejne disa funksione. Kushtetutat e
ve~deve te ndryshme, si rregull, permbajne dispozita per qeverine apo
Keshillin e ministrave si bartese te pushtetit ekzekutiv administrativ, por edhe
dispozita per ministrite dhe organet tjera te administrates qe themelohen me
ligje organizative e sistemore ne procedura te rregullta parlamentare apo ne
procedura te ve<;anta ku nevojitet nje shumice me cilesore me rastin e votimit
per miratimin e tyre nga ana e organit legjislativ. Keshtu per shembull, sipas
Kushtetutes se Republikes se Maqedonise, Ligji per organizimin dhe punen e
organeve te administrates miratohet me shumicen e dy te tretave (2/3) nga
numri i gjithembarshem i deputeteve ne Kuvendin e Republikes se
Maqedonise.
Ligji per organizimin dhe punen e organeve te administrates, s1
legjislacion organik percakton se organet e administrates shteterore jane:
1. ministrite,
2. organet ne perberje te ministrive (inspektoratet, byrote, drejtorite,
keshillat),
3. organet e pavarura shteterore (agjencite, drejtorite, komisionet) dhe
4. organizatat administrative (entet, qendrat, arkivi).
Per kryerjen e disa puneve te administrates shteterore nga kompetenca e
organeve qendrore te administrates shteterore munden, ne qytetin e Shkupit
dhe komune, te themelohen njesi rajona1e te ministrive perkatese.
Per kryerjen e disa puneve te caktuara te administrates shteterore nga
kompetenca e agjencive te administrates shteterore ne njesite rajonale te
veteqeverisjes munden ne qytet, perkatesisht komune te themelohen dege.
Ligji per veteqeverisjen lokale percakton se kryerja e puneve nga
fusheveprimi veteqeverises i njesise lokale, pastaj te puneve te administrates
shteterore te bmiura ne ato njesi formohen drejtori dhe sherbime
administrative.
Me legjislacionin organik te Republikes se Shqiperise, bazuar ne
dispozitat perkatese kushtetuese te Shqiperise (Kushtetuta e RSH, viti 1998,
nenet 60, 86- I 08, 162), eshte rregulluar organizimi funksional i institucioneve
te administrates shteterore mbase edhe publike si dhe format organizative te
sherbimeve ne vartesi organike me keto institucione, duke percaktuar
institucionet te cilat konsiderohen organe te administrates publike. Keshtu,
organe te administrates publike konsiderohen 4 :
a. organet e pushtetit qendror si presidenti, kryeministri, ministrat,
drejtuesit e institucioneve te pavarura kushtetuese si Avokati i popullit,
Kryetari i kontrollit te larte te shtetit, drejtuesit e institucioneve te tjera
4 Ibid. Fq. 20
16
qendrore te ngritura me ligj si Inspektori i pergjithshem i inspektoratit
te larte te deklarimit dhe kontrollit te pasurive, A vokati i shtetit,
Avokati i prokurimeve etj.;
b. organet e pushtetit vendor si kryetari i komunes ose i bashkise,
prefekti etj;
c. organet e forcave te armatosura, si dhe 9do strukture tjeter,
punonjesit e se ciles gezojne statusin e ushtarakut si<; jane, komandantet
e reparteve ushtarake, te policise ushtarake, etj., drejtori i sherbimit
informativ shteteror etj. Te gjithe keta persona jane organe te
administrates publike leur kryejne funksione administrative;
d. organet e enteve publike si p.sh Keshilli Kombetar i Radio
Televizionit Publik Shqiptar, Anetaret e Entit Rregullator te Energjise
(ERE); Entit Rregullator te Telekomunikacioneve (ERT), Kryesia e
Dhomes Kombetare te Avokatise, te Noterise etj. 5
Mbi format e organizimit dhe funksionet themelore te organeve te
administrates ne Republiken e Shqiperise, prezantime me te hollesishme do
jepen ne pjesen e dyte te ketij libri qe i referohet organizimit te administrates
me qasje krahasuese.
Nderkaq, per sa i perket nocionit te administrates ne legjislacionin e
Kosoves, e rendesishme eshte te theksohet se Kushtetuta e Republikes se
Kosoves, ne nenin 96 p. 1 (15 Qershor 2008), percakton se ,Ministrite dhe
organet tjera ekzekutive themelohen sipas nevojes, per kryerjen e funksioneve
brenda kompetencave te qeverise".
Ne lidhje me kete mund te perfundohet se ne Kosove, legjislacioni i
aplikueshem ne diten e hy1jes ne fuqi te Kushtetutes se Kosoves (15.06.2008),
vazhdon te zbatohet edhe me tutje derisa te mos shfuqizohet, zevendesohet apo
amendamentohet ne pajtueshmeri me kushtetuten (dispozitat perfundimtare te
Kushtetutes se Kosoves neni 145 p.2). Kjo do te thote se ne Republiken e
Kosoves eshte ne fuqi skema organizative e organeve te administrates e
percaktuar me Rregulloren e UNMIK-ut Nr. 2001119 mbi Degen e Ekzekutivit
te Institucioneve te Perkohshme te Veteqeverisjes ne Kosove (me disa
ndryshime dhe plotesime), per te cilat me hollesisht dote prezantohet ne pjesen
e dyte te librit.
Pergjithesisht, duke e analizuar percaktimin e administrates ne
legjislacion, mund te perfundohet se me kuptimin e mirefillte teorik-doktrinar
"organe te administrates konsiderohen vetem ato institucione shteterore mbase
edhe publike, qe veprimtarine e vet e ushtrojne bazuar ne ligj dhe gjithnje, ne
vartesi nga ndonje subjekt tjeter dhe ne raporte te ve<;anta me qeverine
perkatesisht Keshillin e ministrave, si bartese e pushtetit ekzekutiv ne sistemet
e ndryshme juridike".
5 Ibid. Po aty
17
 Mirepo, pavaresisht nga dallimet e ndryshme ne percaktimin e
administrates ne legjislacion, sine emertimin e organeve te administrates ashtu
edhe ne format organizative te tyre, e perbashketa e organeve te administrates
shteterore konsiston ne esencen e veprimtarise administrative qe ushtrojne,
perkatesisht ne esencen e funksioneve themelore qe kane.
Keshtu; si fw1ksione themelore te organeve te administrates (si9 do te
prezantohet ne kreun per veprimtarine e organeve te administrates),
pergjithesisht, konsiderohen:
1. zbatimi i politikave te percaktuara nga parlamenti dhe qeveria,
2. zbatimi i ligjeve dhe akteve tjera te nxjerra nga parlamenti, shefi
shtetit dhe qeveria,
3. nxjerrja e dispozitave per zbatimin e tyre si akte nen ligjore,
4. kryerja e kontrollit administrativ dhe inspektim,
5. vendosja e lendeve ne procedure administrative,
6. hartimi i drafteve ligjore per nevoja te qeverise dhe te parlamentit, dhe
7. punet e tjera administrative dhe profesionale te percaktuara me ligj.
Ne te vet1ete, me natyren juridike te ketyre funksioneve organet e
administrates shteterore dhe publike dallohen qat1e nga organet tjera te
pushtetit shteterore si9 jane legjislativi dhe gjyqesori, dhe disa institucione tjera
qe paraqesin kategori e ve<;ante kushtetuese e qe nuk i takojne as legjislativit as
gjyqesorit dhe as administrates ne kuptimin e ngushte te fjales (p.sh Gjykata
Kushtetuese, Avokati i Popullit, Komisioni Qendror i Zgjedhjeve e1j.).
Sidoqofte, parimet e doktrinave mbi te drejten administrative nuk mund
t'i kundervihen percaktimit te nocionit te administrates ne legjislacionet
organike per vende dhe sisteme te ndryshme, qe do te thote se, struktura
organike ne analizat krahasuese na prezanton mundesine e llojeve dhe formave
te ndryshme ne skemat organizative te organeve te administrates pergjithesisht.
18
3. Lindja dhe zhvillimi i se drejtes administrative si dlegc
dhe si shkence
3.1 Lindja dhe zhvillimi i se drejtes administrative ne disa vende te
Evropes dhe SHBA
Lindja dhe zhvillimi i se drejtes administrative, si dege e se drejtes por
edhe si disipline shkencore , padyshim se, i ka karakteristikat e veta specifike
qe e dallojne nga deget dhe shkencat 1jera juridike. Te dyja keto si fenomene
zhvillimore jane paraqitur relativisht vone, ne kontekstin historik te zhv{llimit
te shtetit dhe se drejtes, perkatesisht kah gjysma e dyte te shekullit 19, me nje
zhvillim te hovshem ne shekullin e njezet (20). Ne te vertete, per problemet
dhe <;eshtjet administrative ne· kuptimin historik eshte folur dhe shkruar qe ne
periudhen e filozofise greko-antike, ne kuader te trajtimeve te pergjithshme per
shtetin dhe te drejten (Ksenofoni, Ciceroni, Gaji, Platoni etj.). 6
Mirepo, per fenomenin e se drejtes administrative si dege dhe disipline
shkencore, ne kuptimin e mirefillte, mund te flitet vetem ne periudha te
mevonshme, pas Mesjetes dhe revolucioneve borgjeze, atehere kur ne disa
shtete, sidomos ne Evropen kontinentale, vjene deri te krijimi i normave
juridike te ve<;anta qe u referohen organeve te administrates shteterore e qe
dallohen nga normat e pergjithshme te se drejtes. Keshtu qe, ne periudhen e
sistemeve skllavopronare, por as ne periudhen e feudalizmit te hershem, as qe
kane mundur te k:rijohen normat e tilla, nga se shtetet skllavopronare dhe as ato
feudale te Mesjetes, per shkak te km·alcterit dhe funksioneve te veta, nuk kane
krijuar kushte per zhvillimin e se drejtes administrative si<; do te shohim me
vone. Kjo do te thote se sunduesit absolutist si krijues te normave juridike nuk
kane dashur qe me krijimin e normave te tilla te kufizojne veprimin e aparatit
administrativ te shteteve me sundim absolutist.
Prandaj, ne kontestin historik juridik mund te konstatohet se shkollat e
ashtuquajtura policore absolutiste te feudalizmit te mevonshem, per here te
pare fillojne te themelojne aparate administrative mbi bazen e kornizave
normative juridike qe mund te konsiderohen edhe si rregulla te para per disa
parime ne veprirnin e atij aparati administrativ, duke percaktuar disa kufizime
ne veprimin e ketyre organeve dhe udhezime per organet si dhe detyrime per
organet me te uleta ndaj atyre me te larta ne hierarkine e aparatit shteteror ne
shtetet e feudalizmit te vonshem. Keto rregulla akoma nuk km1e qene te
percaktuara per te mbrojtur qytetaret nga veprimet e administrates. Madje,
karakteristike eshte se edhe ne kete periudhe akoma ka qene larg qe organet e
administrates te respektojne parimin e ligjshmerise ne fushen e veprimtarise
administrative. Udhezimet dhe rregullat per administraten ne kete kohe me
shume kane sherbyer si mundesi qe shteti si subjektivitet juridik te mund te
arsyetoje veprimet e veta. Kjo eshte periudha kur raporti i shtetit me qytetaret
6 Dr. Eugen Pusiq, vep.cit.f. 14
19
 proklamajne parimin e kushtetutshtnerise dhe te ligjshmerise dhe garantimin e
ka proklamuar qendrimin e rruges se lire (dislaecionale) te veprimit (via
te drejtave te njeriut. ·
gratiae) e j o nuga juri dike e veprimit.
Keshtu, pas Revalucionit Borgjez ne France 1789, vjen deri tek shteti i
Ne kesi kushtesh historiko-juridike kur organet e administrates kane
pare i ashtuquajtur ,shtet juridik" i tipit qytetar, qe e parasheh parimin e
vepruar me Iiri diskrecionale juridikisht te pakushtezuar, akti administrativ ka
!igjshn1erise dhe venien e administrates nen te drejten.
paraqitur boshtin themelor te paraqitjes autoritative te administrates me rastin e
Andaj, me paraqitjen e te drejtes administrative si dege e se drejtes,
vendosjes per te drejtat dhe obligimet individuale. Me gjithe kete, nevojat e
perkatesisht me krijimin e normave juridike per organizimin dhe funksianimin
kohes, por pjeserisht edhe kerkesat e shfaqura gjithnje e me shume ndaj
e veprimtarise administrative, u krijuan edhe parakushtet edhe per zhvillimin e
sundimtareve dhe monarkeve absolutist, kane kerkuar menyra se si
shkences mbi te drejten administrative, ndanese me vane se deget dhe shkencat
administrata e ketille te ushtroje me se miri funksionet e veta, kane sjelle deri
tjera juridike, si<; jane e drejta civile, tregtare, penale etj.
tek formimi i shkences se ve<;ante kamerale ose policore (kameralistike), para
se gjithash si shkence politike. · Sidaqofte, krahas me zhvillimin e se drejtes administrative si dege e se
drejtes ka pasuar edhe zhvillimi i shkences per te drejten administrative, qe
Ne kushte dhe rrethana te ketilla filluan te krijohen shkencat kamerale
eshte marre me studimin e fenomeneve te laijimit, aplikimit dhe zhvillimit te
ose policore ne disa vende te Evropes kontinentale, qe me vone do te ndikojne
normave dhe marredhenieve juridiko-administrative.
edhe ne laijimin dhe zhvillimin e shkencave administrativo-juridike.
Veshtruar ne kontelestin histarik-juridik, e kuptueshme eshte pra se e
Prandaj edhe mund te thuhet se Iibrat e pare mbi administraten
drejta administrative, si dege dhe si shkence juridike, fillimisht, krijohet dhe
shteterore ne shtetet e monarkive absalutiste, kane qene tekste kameralistike. 7
zhvillohet ne France, e cila edhe ne ditet e sotme konsiderohet si djep i lindjes
Ne lidhje me kete mund te thuhet se kameralistet, ndonese nuk kane
te se drejtes administrative, qe edhe ne shtetin bashkekohor ngerthen ne vete
pasur ndanje sistematizim ne qasjet ndaj problemeve te administrates, qe eshte
nje sistem te sendertuar te se drejtes administrative, ku dallohen nje vister i
edhe e kuptueshme, megjithate, mund te leonsiderohen si specialistet e pare -
teariciene te administrates. tearicieneve dhe juristeve te kohes nga shekulli 18, 19 deri ne ditet e sotme.
Ne zhvillimin e se drejtes administrative ne France, qe me vone do te
Keshtu, paraqitja dhe zhvillimi i disiplinave te pergjithshme me te cilat
perhapet edhe ne vende tjera te Evropes, per shkak te ndikimit te drejtes dhe
rregullohet veprimtaria e administrates, gjithnje e me teper lea filluar te verehet
kultures franceze, dallohen sidomos keto autor: Aucoc, me vepren e tij
ne shume shtete absalutisht - policore te shekullit 18 dhe 19 te Evropes
perendimare dhe qendrore. Conferences sur !'administration et droit adminsitratif 1869-176, (tri libra);
Ducrocsq, Cours de droit administratif, 1862; Laferriere (i ci1i konsiderohet
Se kendejmi, ndonese ne fanna embrionale po vihen themelet e ideve
si krijues i shkences moderne franceze te se drejtes administrative), me vepren
per shtetin e se drejtes me afirmim gjithnje e me te madh te parimit te
Traite de fa jurisdiction administrative et des recours cantetieux, 1887; Leon
ligjshmerise e me vone edhe te kushtetutshmerise, qe pale me vane do te Ieete
Dugui me vepren e tij Traite de droit constitutionel, ne pese libra 1921-1925,
ndikim te thelesueshem edhe per zhvillimin e deges juridike te se drejtes
qe lea pasur ndikim te thelle ne zhvillimin e teorise franceze te se drejtes
administrative edhe per shkencen mbi te drejten administrative. Keshtu,
administrative; Pastaj Waline, me vepren Droit administrat~f, ne disa botime
gradualisht Parimi i ligjshmerise gjithnje e me teper e leufizan arbitraritetin e
(para dhe pas Luftes se Dyte Boterore, te fundit ne vi tin 1963; Rivero, Droit
aparatit shteteror per te qene bazament per garantimin e lirive dhe te drejtave te
administratif, botimi i peste 1971, etj. 8
qytetareve para arganeve te administrates shteterore, para se te paraqiten aktet
Nuk ka dyshim se zhvillimi i se drejtes administrative dhe shkences te
leanstitucionale juridike, perkatesisht leushtetutat, qe perfundimisht
se drejtes administrative ka pasur ndikim te theksuar edhe ne vendet tjera ne
Evrapen Perendimore dhe Qendrore.
7
Me kete rast ne vazhdim do te prezantajme karakteristikat themelore te
Shkencat kamerale perfshijne llojet e ndryshme te diturive per qeverisje me shtetin duke ketij zhvillimi ne disa vende te perzgjedhura, sine Gjermani, Belgjike, Austri,
perfshire ketu edhe shkencat administrative, ekonomike, financiare etj., shprehja
,kameralizem" qe i referohet politikes se caktuar shteterore, pastaj edhe doktrines
Itali, Spanje, Zvicer, Angli, SHBA dhe ish Bashkimi Sovjetik, per shkale te
administrative, e me vone edhe si disipline akademike, paraqitet ne shekullin e 18 dhe rrjedhe karakteristikave me specifike.
nga fjala ,camera·· qe do te thote thesar i sundimtarit, e qe me vone perfshine te gjitha Ne Gjermani, zanafilla e studimeve te administrates verehet qe ne
institucionet e qeverisjes me punet monetare, ne nje sistem politik territorial. Ndonese shekullin 17 dhe 18 sidomos ne Prusine e atehershtne, administrata e se ciles i
shprehjet kameralizem dhe !cameralist, per nga prejardhja jane shprehje specifike gjermano-
austriake, duket se vet shprehja eshte marre nga sistemi Burgundo- Francez, shih: Dr. Eugen
Pusiq, shkencat politike kamerale ne shekullin 18, cituar sipas dr. I. Borkoviq, vepra e cituar 8
fq.196 Shih me hollesisht: dr. I .Borkoviq, vep. Cituar fq. 43
20 21
 eshte nenshtruar, para se gjithash, Monarkut. Kjo administrate eshte studiuar,
kryesisht, sipas parimeve kameralistike, duke filluar me autoret von Gustia
1760 dhe ve<;anerisht Lorenca von Steina 1866. Ne nderkohe, me shfaqjen e
shtetit juridik ne shekullin e 19, do te zhvillohet edhe doktrina e se drejtes
administrative. Juristi dhe fi1ozofi Otta Mayer, i cili konsiderohet krijues i se
drejtes administrative modeme gjermane, dote studioje strukturen e instituteve
theme1ore te se drejtes administrative me vepren e tij ne dy tema Deutsches
Vewaltungsrecht ne vitin 1895-1896. Me vone, ne shekullin 20 do te paraqiten
edhe studiues te tjere me veprat e tyre, si<; jane; Jellineku, Koehler, Hans, F.
Mayer, M aurer etJ.·9
Ne Belgjike eshte hetuar qe ne shekullin 19 ndikimi i shkences franceze
por edhe i tradites dhe shkences kamerale gjermane. Ashtu qe kah fundi i
shekullit 19 dhe fillimi i shekullit 20 behet dominante qasja juridike ne
studimin e administrates qe ndikon ne zhvillimin e deges dhe shkences mbi te
drejten administrative. E1nra me te spikatur ne Belgjike jane: De Eigny,
Wikin, Mast, Cambier etj.
Shkenca e se drejtes administrative eshte zhvilluar mjaft edhe ne
Austri, ku dallohen sidomos autoret e shekullit 20, sic jane: Merkl,
Antoniolli, Koja etj.
Ne Itali e drejta administrative arrin zhvillim te hovshem nen ndikimin
e Revolucionit Borgjez Francez ne fund te shekullit 18 dhe te shekullit 19 dhe
20. Ne zanafillen e zhvillimit dallohet sidomos G.D. Ramagnosti i cili bashke
me ithtaret e vet ka theksuar se e drejta administrative nuk mund te kenaqet me
tutje duke aplikuar kategori te ndryshme te parimeve te se drejtes romake, por
duhet qe patjeter te zhvilloje parimet e veta. Ky autor me vepren e vet
Principet fundament ale te se drejtes administrative, 1814 konsiderohet edhe si
krijues i te drejtes administrative italiane. Me vone gjate shekullit 20 do te
dallohen edhe shume autor te tjere, si<; jane: Zannobini, Orlando, Giannini,
Mortara etj.
Ne Spanje zhvillimi i se drejtes administrative merr hov ne shekullin
19 per te vazhduar me vone ne shekullin 20 ku me veprat e veta studimore per
te drejten administrative dallohen sidomos Pastor, Fernandez, Falla etj.
Ne Zvicer teorise te se drejtes administrative i kane kontribuar sidomos
Ruck, Giacommetti, dhe Grise! me vepren e tij E drejta Administrative
Zvicerne (Droit AdministratifSuisse, 1970 etj.
Nga teoria per zhvillimin e te drejtes administrative ne ish Bashkimin
Sovjetik duhet dalluar sidomos bashkautoret Studenkin, Vlasov, Evtihiev, me
vepren E drejta administrative sovjetike 1950, pastaj Lunev, me vepren e vet E
drejta administrative, 1967, Jakuba, me vepren e tij E drejta administrative
sovjetike 1975 etj. Nuk ka dyshim se teoria e se drejtes administrative sovjetike
ka pasur ndikim te theksuar per arsye ideologjike ne kontekstin historik juridik
9 Ibid, fq. 44
22
edhe ne teorite juridike administrative te vendeve tjera te bllokut socialist,
sidomos ne vendet e Paktit te Varshaves, por edhe ne ish Federaten Jugosllave
si dhe ne vendet e tjera, pas Luftes se Dyte Boterore, me regjim te ideologjise
socialiste - komuniste.
Ne Angli zhvillimi i se drejtes administrative eshte vonuar pak a shume
ne laahasim me vendet e tjera te Evropes kontinentale per arsye se, sikunder ka
theksuar qe ne fund te shekullit 19 juristi Dicey se Anglia ,nuk ka te drejten
administrative te ve<;ante pasi ajo eshte e papajtueshme me sundimin e se
drejtes (Rul of Law) dhe mete drejten e pergjithshme (Common law), si dhe me
garantimin e lirive dhe te drejtave kushtetuese si<; i kuptojne anglezet". 10
Ne Angli, pra qe heret eshte kerkuar qe veprimtaria e administrates t'u
nenshtrohet parimeve nga e drejta e pergjithshme dhe apliklmin e kesaj te
drejte ta kontrollojne gjykatat e rregullta. Prandaj, insistimi qi:\ kontrollin mbi
administrateD ta ushtrojne gjykatat e rregullta dhe sundimin e parimit te se
drejtes, ka ndikuar, ne nje fare menyre, ne frenimin e zhvillimit te se drejtes
administrative ne Angli, nga se akoma ka qene shume beret qe te kerkohet
kufizimi i tille i administrates shteterore dhe kontrolli nga gjykatat e rregullta.
Andaj, nuk eshte befasuese qe vepra e pare me titull E drejta administrative
(Administrativ law) ne Angli paraqitet tek ne vitin 1929 me autor F.J. l)01rt.
Mirepo, me vone me nitjen e veprimtarise administrative e me kete edhe te
funksioneve administrative, edhe ne Angli vjene deri tek zhvillimi i rregullave
ndaj rregullave per punen e organeve te administrates, duke ndikuar ne parimet
tradicionale, me <;ka do te zhvillohet edhe teoria e se drejtes administrative, ku
dote dallohet nje vister i spikatur i autoreve, si<; jane: Street, Robson, Wade,
Philips, etj. Karakterisitike e ve<;ante e se drejtes administrative angleze 1!shte
fakti se ajo zhvillohet me vone dhe fillimisht theks te ve<;ante i kushton disa
fushave te rregullimit si<; jane: pergjegjesia e sherbyesve civile ne administrate,
natyra juridike e akteve qe i nxjerre administrata dhe siclomos kontrolli
gjyqesor ndaj administrates. Kjo e fundit paraqet edhe esencen e teorise
angleze per te drejten administrative.
Ne SHBA e drejta administrative pak a shume i ka tiparet e zhvillimit te
ngjashme me ate ne Angli, ndonese ky zhvillim ka qene me intensiv dhe me i
hershem. Ne zhvillimin e kesaj te drejte ne SHBA ka ndikuar theksueshem
praktika juridike e zgjidhjes se rasteve, perkatesisht ,cases" dhe ,comments"
(zgjidhja e rasteve dhe komentet) qe edhe sot paraqesin substancat kryesore per
sendertimin e se drejtes administrative si dege dhe si disipline shkencore
juridike. Fillimisht, e drejta administrative ne SHBA eshte marre me <;eshtjen e
statusit te nepunesve te administrates, autorizimet dhe pergjegjesive te tyre,
ndaj edhe eshte emertuar si Law of Public Officers (si<; eshte titulluar nje nga
veprat e para te autorit Machem, edituar ne Chicago ne viti 1980. Mirepo, me
vone e drejta administrative edhe ne SHBA eshte zgjeruar edhe ne studimin e
10 H.R Wade, Administrative Law, Oxford, 1967. fq.7 cituar sipas d. I. Borkoviq. Vepra e cit.
fq. 46
23
 instituteve tjera te administrates publike, ku nga autoret duhet dalluar: Parker
me vepren Administrative Law, 1952; Schwartz, American Administrative
Law, 1950; Hart, An Introduction to Administrative, Law 1965; Davis,
Administrative Law, me disa tekste, 1958/1959 etj.
E rendesishme eshte te theksohet se, sikunder ne Angli edhe ne SHBA,
ne zhvillimin -e se drejtes administrative, rendesi te veyante i kushtohet
kontrollit gjyqesor te administrates si dhe zhvillimit te teknikave
administrative. Keshtu qe edhe lenda e se drejtes administrative ne fakultetet
juridike ne SHBA dhe ne literaturcn e se drejtes administrative nga ato te
shkollave evropiane dallohet per sa i perket ketyre karakteristikave, sikunder u
theksua perkujdesjes se judikatures per kontestet administrative dhe studimi i
rasteve konkrete para gjykatave. 11
3.2 Disa karakteritika per krijimin dhe zhvillimin e se drejtes
administrative ne Repnbliken e Maqedonise, Kosoves dhe te
Shqiperise
Fillimisht, e rendesishme eshte te theksohet se lindja dhe zhvillimi i se
drejtes administrative ne Republiken e Maqedonise dhe Republiken e
Kosoves, pak a shume, i ka shume karakteristika te perbashk.eta dhe te
ngjashme, sidomos per nga konteksti historik i krijimit, por edhe ne aspektin
normativ juridik. Kjo para se gjithash per shkak te kontekstit te trashegimise
historike juridike qe nderlidhet me statusin e tyre si clemente konstitutive qe ne
zanafillen e krijimit te Jugosllavise se dyte, si Republike Federative Socialiste e
krijuar pas Luftes se Dyte Boterore, si shtet i perbere federativ me 6 republika
dhe dy krahina autonome, ne te cilen per afro 50 vjet si Republika e
Maqedonise ashtu edhe Republika e Kosoves, ndonese me status te
ndryshueshem, (Maqedonia si njesi federale ne fonne te Republikes, kurse
Kosova si njesi federale me status te autonomise politiko-territoriale), gjate
fazave te ndryshme te zhvillimit kushtetues-juridik, kane qene brenda nje
ombrelle te sistemit juridik administrativ. Legjislacioni per bazat e organizimit
dhe te funksionimit te organeve te administrates ka qene kompetence e
federates dhe, ky lloj legjislacioni, eshte aplikuar drejtperdrejt ne mbare
territorin e shtetit federativ, pra njelloj si ne Republiken e Maqedonise ashtu
edhe ne Kosove, sikunder edhe ne njesite tjera te asaj federate, sot shtete
sovrane dhe te pavarura (Slloveni, Kroaci, Bosnje dhe Hercegovine, Mal te Zi.
dhe Serbi, por edhe ne ish Krahinen Autonome te Vojvodines, qe eshte
suprimuar dhunshem me ndryshimet kushtetuese te vitit 1989/1990). Po
keshtu, kompetence federative ka qene edhe legjislacioni baze per procedurat
administrative dhe zgjidhjen e kontesteve administrative, i cili perndryshe ka
qene i kodifikuar dhe si i tille me disa ndryshime lea vazhduar te aplikohet ne
keto vende edhe pas shperberjes se federates jugosllave (1991), duke u
11
Shi; Dr. Eugen Pusiq, cituar sipas dr. I. Borkoviq, vepra e cituar fq. 48
24
kooptuar .me aktet kushtetuese nacionale te shteteve te posa krijuara si
legjislacion i tyre nacional. Natyrisht, kjo vlen edhe per Republiken e
Maqedonise dhe te Republikes se Kosoves, me disa dallime ne permbajtje dhe
kohe, per shkak te diversitetit ne kontekstin e metejme te zhvillimit te
tranzicionit ne Republiken e Maqedonise si shtet sovran dhe i pavarur, kurse ne
Kosove per shkak te abrogimit te dhunshem te autonomise politiko- territoriale,
renies ne okupim klasik deri ne 9lirimin e saj ne vitin 1999 dhe zhvillimin e
mevonshem nen sovranitetin e Misionit Civil nderkombetar te Kombeve te
Bashkuara i njohur si UNMIK, per nje periudhe gati 10 vje9are, deri ne
shpalljen e pavaresise se Republikes se Kosoves shtet sovran dhe i pavarur. 12
Nderkaq, legjislacioni per organizimin dhe funksionimin e organeve te
administrates personale ne republikat dhe krahinat e ish Jugosllavise ka qene
kompetence e organeve perfaqesuese (kuvendeve) te republikave dhe
krahinave. Vlen te theksohet, gjithashtu, se nje zhvillim me karakteristik ka
arritur ky legjislacion brenda sistemit kushtetues te vitit 1974 deri ne
shperberjen e Federates Jugosllave. 13
Se kendejmi, edhe teoria juridike administrative, si ne Maqedoni ashtu
edhe ne Kosove, pergjate pjeses se dyte te shekullit 20, zhvillohet mbi bazen e
tradites dhe shkollave paraprake juridike te qendrave me te medha te ish
Federates Jugosllave si9 jane fakultetet juridike ne Beograd, Zagreb, Ljubljan e
12 Siy dihet pas negociatave te pasuksesshme per rikomponimin e ish Federates Jugosllave
ndermjet njesive federale konstituente, pas ndryshimeve kushtetuese ne vitin 1988/89, gjate
vitit 1990/91 shperthyen konfliktet e armatosura dhe ne nderkohe pavaresite e veta i shpallen
Republika e Sllovenise, Kroacise, B dhe H, dhe Maqedonise, disa vite me vone edhe Mali i Zi,
kurse u suprimuan dhunshem nen regjimin serbo sllav hegjemonist te asaj kohe subjektiviteti i
autonomise politiko-territoriale te Vojvodines dhe i Kosoves. Keshtu Kosova ra nen okupim
klasik nen regjimin e Jugosllavise se mbetur (serbo malaziaz) per gati nje dekade, kurse
populli i Kosoves i organizuar me forcat subjektive politike manifestoi paknaqesite dhe
padegjueshmerine, ne forme te rezistences paqesore aktive dhe njekohesisht organizoi
institucionet e veta paralele te administrates se Republikes se Kosoves, mbi bazen e Deklarates
politike te 2 Korrikut 1990 dhe akteve kushtetuese juri dike te 7 Shtatorit 1990, te miratuar ne
Kuvendin e mbajtur ne Kayanik. Me vone, duke u pershkallezuar dhuna ne Kosove, do te
pasoje edhe konflikti- lufta e armatosur, me shfaqje ne skene edhe te Ushtrise <;lirimtare te
Kosoves (U<;K). Me pershkallezimin e konflikteve gjendja do te ashpersohet me represaljet
dhe to1turat e forcave te armatosura serbo sllave deri ne veprimin gjenocidal te spastrimit etnik,
per yka do te krijohet krize e madhe humanitare (me debimin e mbi nje milion shqiptare ne
vendet fqinje por edhe ne vendet e tjera) ,qe do te senzibilizoj faktorin nderkombetar, dhe me
intervenimin e forcave te NATO-s do te krijohen kushtet per nderprerjen e luftes (me
Marreveshjen e njohur te Kumanoves, 9 Qersho 1999), ashtu qe me Rezoluten 1244 te Keshillit
te Sigurimit te OKB-se, te dates l 0 Qershor 1999, ne Kosove u aplikua Misioni i Administrimit
te Perkohshem Civil Nderkombetar i njohur si UNMIK. Ky Mision ushtronte funksione te
pushtetit te perkohshem administrativ ne Kosove duke krijuar parakushte dhe standarde, si
rmge tranzitore drejte zgjidhjes se statusit te Kosoves si shtet sovran dhe i pavamr. Me
hollesisht per institucionet e kesaj periudhe do te behet fjale ne pjesen e dyte te Jibrit qe i
referohet organizimit te administrates shteterore.
13 Shih me hollesisht;: dr. Esat Stavileci, vepra e cituar.
25
 Sarajeve, e pastaj edhe ne fakultetet juri dike ne Shimp, Prishtine dhe Novi Sad
etj.
Si paraardhes i shkencave juridike-administrative, ne ate periudhe, gati
ne te gjithe literaturen juridike-administrative (te krijuar nga autore te
ndryshem dhe profesore ne fakultetet juridike te qendrave te theksuara ne ish
Federaten Jugosllave), konsiderohet profesori i njohur nga Zagrebi dr. Ivo
Krpek, me veprat e tij mbi te drejten administrative qe para Luftes se Dyte
Boterore (LDB-tri libra) dhe pas LDB-se, gjithashtu me tri libra. Me vone do
te spikaten edhe autore tjere si dr. Nikolla Stepanoviq, dr. Sllavolub Popoviq,
dr. Eugen Pusiq, dr. Ivan Kristijan, dr.Ivo Borkoviq,dr. Dr.Nexhat Allagiq, dr.
Aleksandar Hristov, dr. Esat Stavileci, dr. Naum Grizo etj.
Ne Universitetin dhe Fakultetin Juridik te Shkupit me studimet e tij per
te drejten administrative do te dallohet prof.dr. Aleksandar Hristov qe edhe
konsiderohet si krijues i shkences mbi te drejten administrative te Maqedonise,
per te pasuar me vone si pasardhes te tij dr. Naum Grizo, dr. Simeon Gelevski,
dr. Bors;e Davitkovski dhe dr. Ana Pavllovska, qe jane edhe bashkautore te
tekstit universitar E drejta administrative, me disa ribotime (i fundit ne vitin
2008), si dhe disa autore tjere te gjenerates mete re, nder te cilet edhe njeri nga
bashkautoret e ketij teksti (dr. B. Pollozhani), qe pikepamjet e veta studimore i
publikon ne Maqedoni dhe ne Kosove.
Nderkaq, ne Kosove si hijues i se drejtes administrative me te drejte
konsiderohet akademiku Esat Stavileci, doajen i se drejtes administrative, me
disa monografi dhe tekste akademike nga fusha e se drejtes administrative, nga
te cilat do te ves;ojme sidomos: Hyrje ne te drejten administrative (1997),
Parime dhe institucione te administrates publike (2007) dhe Fjalor shpjegues i
tennave administrative (201 0). Ne nderkohe, ne perkujdesje te prof. dr. Esat
Stavilecit, mendimin juridik administrativ dhe profesional, me modesti do ta
begatojne cdhe au tore te tjere mete rinj. 14
Prandaj, sa i perket lindjes dhe zhvillimit te se drejtes administrative si
dege juridike dhe si disipline shkencore ne Republiken e Maqedonise dhe ne
Kosove edhe mund te perfundohet se ka nje tradite te kufizuar per jo me shume
se gjysme shekulli, dhe si e tille, kjo literature normative, por edhe teorike-
shkencore, paraqet kontribut modest per literaturen juridike administrative
pergjithesisht, ne kontekstin e arsyeve historiko-juridike. Kjo do te thote se
materia e se drejtes administrative ne Kosove, por edhe brumi tematik studimor
14
Dr. Arsim Bajrami me Tekstin E drejta ne tranzicion, 2003 dhe studimet tjera kryesisht nga
fusha kushtetuese administrative; dr. Bajram Pollozhani, me Monografine: Krijimi i se drejtes
dhe roli i teknikes juridike- aspekte komparative dhe me studimin: Administrata shteterore ne
Kosove, 1944-1994, Punimi i magjistratures, si dhe ne bashkautorsi me Lazim Salihu, vepra
Procedura administrative dhe konjlikti administrativ (2004). Ky i fundit duke qene specialist i
fushes se administratese ka publikuar edhe Manualin Procedura administrative ne
praktike(2003) sidhe disa studime tjera shkencore dhe profesionale etj., si<; jane kontributet
tematike ne botimet e Doracakut per pergatitjen e provimit te Jurisprudences (viti 2001 dhe
2004); dr. Agur Sokoli, me vepren Procedura administrative, (2004) etj.
26
i kesaj fushe, mbetet per tu trajtuar ne kuader te studimeve bashkekohore te
shkences mbi administraten dhe kjo eshte detyre imediate sa e studiuesve aq
edhe e institucioneve perkatesisht katedrave ne fakultete juridike dhe politike
dhe te administrates publike tani me te bollshme ne kuader te universiteteve
publike dhe private por edhe te institucioneve tjera. Kjo aq rna teper, edhe per
ta afirmuar kete fushe ne kuader te studimeve krahasuese administrative ne
hapesirenjuridike administrative evropiane dhe me gjere.
E drejta administrative ne Republiken e Shqiperise, per dallim nga
Maqedonia dhe Kosova, si dege e se drejtes krijohet ne kontekstin historik me
te vjeter gati per gjysme shekulli. Ne te ve1iete, e drejta administrative ne
Republiken e Shqiperise u krijua qe ne zanafillen e shpalljes dhe funksionimit
te Shqiperise si shtet sovran dhe i pavarur (nentor 1912) kur jane nxjerre aktet e
para juridike konstitucionale per organizimin dhe funksionimin institucioneve
te administrates shteterore, per te pasur nje nderprerje gjatt:: Luftes se Pare
Boterore, qe me pastaj te riperterihet pas njohjes nderkombetare te shtetit
shqiptar, me vone edhe si monarki parlamentare, deri ne Luften e Dyte
Boterore. 15
Nga periudha e zhvillimit te se drejtes administrative ne Republiken e
Shqiperise para Luftes se Dyte Boterore, rendesi te ves;ante ka trajtimi historik
dhe juridik ne kohen e regjimit teA. Zogut, sine fazen e organizimit shteteror
ne Republiken Zogiste ashtu edhe ne fazen e Monarkise Zogiste, periudhe kjo
qe do lere edhe trashegimi normative legjislative nga e drejta administrative. E
drejta administrative e regjimit zogist, duke gene teresia e normave juridike qe
rregullonin organizimin, kompetencat dhe veprimtarine e organeve te
administrates shteterore zogiste si edhe kontrollin mbi punen e seciles hallke te
aparatit administrativ, ka sherbyer si nje nga mjetet me te efektshme per
mbrojtjen e rendit juridik perkates.
Legjislacioni administrativ i ketij shteti nuk ka qene i permbledhur ne
nje kod te posas;em, por perbehej nga nje numer i madh i aktesh normative te
ketij karakteri, qe ishin frymezuar ose man·e nga legjislacioni italian. Midis
burimeve te drejtperdrejta e me kryesore te kesaj dege te sistemit te se drejtes
se shtetit zogist, vlejne te permenden sidomos:
a) Ligjet organike e rregulloret e seciles ministri e te <;do institucioni qendror.
Keto ligje organike percaktonin para se gjithash strukturen organizative
te ministrise ose te institucionit qendror perkates, si edhe kompetencat e secilit
organ e nepunes te saj, duke perfshire edhe organizmat lokale. Keto ligje
percaktonin gjithashtu kushtet e cilesite e domosdoshme per t'u emeruar
nepunes i kesaj ose asaj strukture te ves;ante, kategorizimin e seciles nepunesi
si edhe pagat fikse te s;do nepunesi. Keto ligje organike permbanin edhe nje
sere dispozitash qe ITegullonin menyren e gradimit te nepunesve, duke vene si
15 Grup autoresh: Historia e shtetit dhe se drejtes ne Shqiperi, Pjesa e dyte, "Luarasi",
Tirane, 1994, fq. 131.
27
kushte te domosdoshme vjetersine jo me pak se kater vjet ne detyren konkrete
Republikes Socialiste te Shqiperise. Keto karakteristika do te vazhdojne deri ne
te meparshme, qendrimin e zellshem ndaj punes etj.
braktisjen e sistemit me ideologji komuniste dhe perqafimin e vlerave te
Struktura organizative e seciles ministri perbehej nga keto hallka:
sistemit me demokraci parla111entare, ekonomi tregu, pluralizem politik dhe
sekretari i pergjithshem, disa drejtori qendrore, te cilat, si rregull, ndaheshin ne
sundimin e se drejtes.
seksione me netmdarjet perkatese ne zyra. Po keshtu ekzistonin edhes seksione
Me miratimin e Ligjit nr. 7491, date 29.04.1991 ,Per Dispozitat
qe nuk perfilleshin ne ndonje drejtori qendrore e qe vareshin nga sekretari i
kryesore kushtetuese" do te shfuqizohet Kushtetuta e fundit RS te Shqiperise,
pergjithshem ose drejtperdrejt nga ministri. Ne strukturen e disa ministrive
ashtu qe ne organizimin e pushtetit shteteror do te respektohet parimi i ndarjes
ishte parashikuar edhe inspektorati, qe kishte te njejten varesi te seksioneve te
se pushtetit ne legjislativin, ekzekutivin dhe gjyqesorin. Me pastaj, ne vitin
veyanta.
1998 ne rrugetimin transitor, do te miratohet edhe Kushtetuta e re e Republikes
Vend te posayem ne keto ligje organike zinin dispozitat qe trajtonin
se Shqiperise, e bazuar mbi hazen e parimeve konstitucionale bashkekohore
keshillin e ydo ministrie, i cili perbehej nga sekretari i pergjithshem, drejtoret
per sendertimin e demokracise parlamentare, pluralizmin politik, ekonomi
dhe inspektoret. Ky keshill ishte i detyruar te mblidhej jo me pak se nje here ne
tregu, garantimin e lirive dhe te drejtave te njeriut dhe sundimin e se drejtes,
jave per te analizuar veprimtarine e hallkave qendrore e lokale te ministrise dhe
kurse roli i administrates do te orientohet ne drejtim te nje servisi publik per
per te percaktuar masat konkrete te metejshme, te cilat mund te zbatoheshin
institucionet dhe shoqerine civile.
vetem pasi te ishin miratuar nga ministri perkates. Sipas dispozitave te
Per sa i perket mendimit teorik-juridik administrativ, padyshim, mund
lartperrnendura, ky keshill ishte i vetmi organ kompetent per te vendosur
te konstatohet se edhe ne Republiken e Shqiperise kjo doktrine eshte tejet
paraprakisht shpalljen e konkurseve, emerimin, gradimin, transferimin dhe
modeste, per arsye te theksuara te imponimit te mendimeve politike nga
pushimin nga puna si dhe marrjen e masave disiplinore te tjera per ata nepunes
diktatura e proletariatit, duke u lene pas dore zhvillimi i mendimit shkencor-
qe ishin ne nomenklature te ministrit. Edhe keto vendime te atij keshilli mund
juridik ne shkolla dhe fakultetet juridike, madje edhe studimet juridike per nje
te zbatoheshin vetem pasi te ishin miratuar nga ministri perkates.
kohe kane qene pjese integrale e studimeve shoqerore, historike dhe politike.
b) Ligjet organike te organ eve te uleta te administrates civile, siv ishin
Nder autoret mete spikatur te fushes te se drejtes administrative ne Republike.n
sidomos ligjet:
e Shqiperise, mund te ves;ohen: Jani Como, me vepren e tij E drejta
,Mbi administraten civile". Ky ligj, pasi percaktonte, nder te tjera,
administrative e RPSH-se, III, Tirane, 1974; dr. Zejnulla Ballanca, qe
funksionaret kryesore te s~ciles nga njesite administrative (d.m.th. te
konsiderohet edhe si krijuesi i se drejtes administrative ne kete vend, me
prefekturave, nenprefekturave e te komunave) dhe varesine e tyre, trajtonte
kontributin ne veprat e tij E drejta administrative e RPSSH, (v.197 4, 1978 me
kompetencat kryesore te secilit organizem, kategorizimin e seciles nepunesi si
disa ribotime); pastaj Dh. Dhima, me shume me kontributin ne shkencat
dhe menyren e pushimit dhe te pezullimit nga puna te atyre nepunesve.
kushtetuese administrative siv eshte vepra E drejta kushtetuese e RPSH (1996);
Dispozitat e ketij ligji parashikonin gjithashtu, menyren e zgjedhjes se
dr. Luan Omari, me disa vepra nga e drejta publike (si p.sh Jnstitucione dhe
keshillave administrative te seciles nga ato njesi dhe detyrat e tyre, menyren e
Parime te se drejtes Publike), dhe kohet e fundit studiuesi dr. Emir Dobjani,
krijimit dhe detyrat e pleqesise te fshatrave etj.
me vepren e tij E drejta administrative (e botuar dhe ribotuar 1998, 2002 dhe
,Mbi organizimin dhe funksionimin e bashkive" dhe ,Mbi bashk.ine e
2007, qe eshte edhe bashkautor i tekstit qe kemi ne dore), si dhe dr. Sokol
kryeqytetit" permbajtja e te cileve u trajtua me lmie. 16
Sadushi, me veprat e tij per te drejten administrative dhe drejtesine kushtetuese
Natyrisht, pas Luftes se Dyte Boterore zhvillimi i se drejtes
etj., te botuar 2006 dhe 2007, por gjithsesi edhe autore te tjere te gjenerates me
administrative ne Republik.en e Shqiperise deri ne vitin 1991 do t'i kete te
gjitha karak.teristikat e se drejtes administrative te vendeve socialiste me tipare te re.
te perbashketa, por edhe dalluese ne fushen materiale dhe organizative. Kjo si
3.3 Tendencat bashkekohore ne zhvillimin e metejme te se drejtes
pasoje e sistemit ine ideologji totalitare socialiste-komuniste, e kushtezuar edhe
nga dokumentet politike dhe juri dike si produkt i diktatures se proletariatit, dhe administrative
Ne perfundiru te ketij trajtimi historikjuridik per lindjen dhe zhvillimin
konkretisht legjislacioni eshte bazuar ne aktet kushtetuese-juridike te
e te drejtes administrative, e qenesishme eshte te theksohet se pike referuese e
zhvillimit te shkences mbi administraten, gjithnje e me teper paraqet jo vetem
16 Shih: me hollesisht Legjislacionin dhe orgamztmm e institucioneve tek Grup autoresh
studimi i se drejtes administrative tradicionale por edhe studimi dhe roli i
,Historia e Shtetit dhe e se Drejtes ne Shqiperi" Pjesa 2, Shtepia Botuese ,Laurasi", Tirane,
1994.
administrates si servis publik ne sendertimin e shtetit modern juridik me
demokraci parlamentare dhe sundimin e se drejtes. Kjo tendence, e
28 29
karakterizon, sidomos, shkencen administrative dhe literaturen gati, ne te gjitha
vendet e Evropes qendrore dhe juglindore, qe kaluan apo jane ne perfundim te
rruges se transicionit, ne keto njezet vitet e fundit. Padyshim, se nje
karakteristike e ketille me te drejte mund t'i adresohet edhe perpjekjeve
zhvillimore te se drejtes administrative, qofte si dege juridike qofte edhe si
disipline shkencore-juridike dhe literatures se saj qe krijohet ne gjuhen shqipe
ne Republiken e Shqiperise, Kosove dhe Maqedoni.
Ne lidhje me kete, edhe mund te perfundohet se tendenca zhvillimore e
se drejtes administrative dhe literatures shkencore qe krijohet ne hapesiren
mbarekombetare shqiptare, ka per synim jo vetem harmonizimin e
legjislacionit normativ me legjislacionet normative per organizimin e
administrates si pjese e pushtetit ekzekutiv administrativ ne procesin e krijimit
te se drejtes administrative pergjithesisht, por edhe ne implementimin e saj dhe
funksionimin institucional te organeve te administrates shteterore mbase edhe
publike, ne aspektin e standardeve euro integruese dhe euroatlantike, per t'u
inkuadruar ne hapesiren e gjere administrative evropiane, duke i perqafuar
edhe vlerat universale te se drejtes.
4. E drejta administrative dhe shkenca e saj me
perkufizim te pergjithshem
Shprehja ,E drejta administrative" ne literaturen juridike
administrative rendom perdoret ne dy kuptime: e para, si dege e sistemit juridik
dhe, e dyta, si dege e shkences juridike.
Si dege e sistemit juridik, e drejta administrative pe1jaqeson nje teresi
normashjuridike, mete cilat rregullohen marredheniet shoqerore te caktuara.
Si dege e shkences juridike, ajo merret me studimin e normave juridike,
mete cilat rregullohen marredheniet e caktuara shoqerore.
Marredheniet shoqerore jane te karakterit te ndryshem, prandaj ydonjera
nga deget e veyanta te se drejtes perfaqeson nje teresi normash juridike, me te
cilat negullohen marredheniet shoqerore te nje karakteri te caktuar ndersa, te
gjitha se bashku, formojne sistemin juridik. Nje nga deget e vec;anta te se
drejtes eshte edhe e drejta administrative. Ne baze te karakterit te
marredhenieve shoqerore dhe te normave juri dike me te cilat rregullohen ato, e
drejta administrative pergjithesisht do te mund te perkufizohej si teresi e atyre
normave juri dike .me te cilat rregullohen marredheniet shoqerore qe krijohen ne
fushen e veprimtarise administrative. Meqe ekziston nje nume shume i madh i
manedhenieve shoqerore qe krijohen ne fushen e veprimtarise administrative, e
drejta administrative i takon degeve me te medha, bile se bashku me te drejten
civile dhe te drejten penale, njekohesisht, edhe te degeve me te rendesishme te
sistemit juridik te nje vendi te caktuar.
Tiparet qe e dallojne te drejten administrative nga deget e tjera te
sistemit juridik te nje vendi te caktuar, si rregull, jane objekti i vec;ante i saj dhe
30
karakteri i vec;ante konkret i marredheniev.:e shoqerore qe i referohen ketij
objekti. Objekt studimi per te drejten administrative te nje vendi te caktuar
jane, si rregull, vetem ato marredhenie shoqerore, te cilat krijohen ne fushen e
veprimtarise administrative te atij vendi. Objekti i vec;ante i se drejtes
administrative e dallon ate dege nga deget e tjera te sistemit juridik, por nuke
shkepusin nga ato.
Ashtu sic; paraqet e drejta administrative (me normat e veta) degen e
ve<;ante te sistemit juridik te nje vendi te caktuar, ashtu edhe shkenca e saj
paraqet disiplinen e vec;ante te shkencave juridike te atij vendi ne pergjithesi.
E drejta administrative, si dege e se drejtes dhe shkenca e se drejtes
administrative si dege e shkences juridike, nuk mund te identifikohen midis
tyre. Sfera e objektit te shkences te se drejtes administrative cshte me e gjere se
sa sfera e objektit te se drejtes administrative si dege e sistemit te se drejtes. Per
dallim nga e drejta administrative si dege e sistemit te se drejtes, e cila perfshin
ne vete vetem nje kategori te caktuar normash juridike, t 7 shkenca e se drejtes
administrative i studion keto normajuridike, me qellim te nje perfYtyrimi mete
pergjithshem te marredhenieve shoqerore ne fushen e administrates ne teresi,
Se kendejmi, shkenca e se drejtes administrative perkufizon kuptimin e se
drejtes administrative, te objektit, te burimeve dhe te sistemit te kesaj dege te
se drejtes.
Shkenca e se drejtes administrative, si c;do dege e ve<;:ante e shkences
juridike ne pergjithesi ka sistemin e saj. Natyrisht, sistemi i se drejtes
administrative perkon me ate si dege e vec;ante e shkences juri dike.
E drejta administrative e nje vendi, respektivisht shkenca e se drejtes
administrative te atij vendi, per shkak te permbajtjes se normave juridike, por
edhe per shkak te permbajtjes se manedhenieve shoqerore te caktuara qe
rregullohen me ato norma juridike, ndryshojne konkretisht me te drejten
administrative te nje vendi tjeter, respektivisht me shkencen e se drejtes
administrative te atij vendi. Megjithate, ato nuk ndryshojne parimisht. Pikerisht
per kete, edhe u percaktuam per shqyrtime krahasuese. Shqyrtimet krahasuese
kane perparesi te madhe ne fushen e shkences ne pergjithesi dhe ne ate te se
drejtes administrative ne vec;anti. Nepermes shqyrtimeve krahasuese, behet i
mundshem ballafaqimi i pikepamjeve te ndryshme ne sistemet e ndryshme
juridike. Metoda krahasuese ben te mundshem zbulimin e specifikave te
sistemit juridik te nje vendi. Kjo paraqet nje cilesi te veyante te kerkimeve,
sepse shqyrtimet krahasuese sherbejne njekohesisht per shqyrtime te vec;anta jo
vetem te sistemeve juridike te vec;anta, por edhe per shqyrtime te vec;anta te
sistemit juridik te J1je vendi te veyante.
17 Te cilat kryesisht i referohen organizimit dhe vepritmarise se organeve te administrates
shteterore.
31
 5. Objekti (Lenda) i se drejtes administrative
Kriteri themelor sipas te cilit sistemohen normat juridike ne dege te
vevanta te se drejtes eshte objekti i rregullimit juridik, d.m.th., marredheniet
shoqerore te cilat percaktojne edhe permbajtjen e seciles prej tyre. Me rastin e
percaktimit te karakterit te pergjithshem dhe permbajtjes themelore te se drejtes
administrative ne literaturen juri dike si detyre e pare, me te drejte, parashtrohet
perkufizimi i objektit te saj. Cdo qasje ijeter dote mund te vonte ne pershkrim
te thjeshte, pa trajtim te logjikes se brendshme te sistemit te se drejtes, dege te
ve9ante te se ciles paraqet edhe e drejta administrative 18 .
<;do dege e se drejtes ka objektin e saj, te cilen e perben nje kategori e
caktuar e marredhenieve shoqerore te rregulluara nga normat juridike, d.m.th.,
nje kategori e caktuar e marredhenieve juridike. Ne literaturen juridike jane
shfaqur shume pikepamje rreth kritereve te perkufizimit te nje dege te se
drejtes nga deget e tjera te se drejtes, por si kl·iter themelor eshte man·e objekti i
rregullimit juridik, natyrisht pa ilene menjane edhe kriteret tjera.
Normat juridike qe rregullojne manedheniet shoqerore, te cilat perbejne
objektin e se drejtes administrative quhen norma juridike administrative, duke
dalluar, ne kete menyre, nga normat qe rregullojne marredhenie te tjera
shoqerore te cilat, nga ana e tyre, perfshihen ne dege te tjera te se drejtes.
Rregullimi qe u bene drejta administrative marredhenieve shoqerore qe hyjne
ne objektin e saj quhet rregullim juridik administrativ 19 •
Shqyrtimin lidhur me objektin e se drejtes administrative e fillojme me
konstatimin se perkufizimi i objektit te se drejtes administrative nuk paraqet
nje detyre te lehte. Perkundrazi, fjala eshte per nje detyre mjaft komplekse. Ne
literaturen juridike administrative shfaqen pikepamje te ndryshme lidhur me
percaktimin e objektit te se drejtes administrative. Pikepan1jet jane te
ndryshme, varesisht prej qasjeve qe i bejne autoret e ndryshem ketij problemi.
Megjithate, na duket se mund te gjendet nje emerues i perbashket per te
gjitha perkufizimet: objekt i se drejtes administrative paraqesin normat
juridike te caktuara, si dhe marredheniet qe krijohen permes atyre normave
ose lidhur me to, edhe pse problemet paraqiten me rastin e percaktimit se cilat
norma juridike konsiderohen norma juridike administrative dhe cilat
marredhenie juridike jane marredhenie juridike administrative. Keto probleme
behen me te theksuara, per shkak se autore te ndryshem shfrytezojne metoda te
ndryshme te percaktimit te normave juridike administrative dhe te
marredhenieve juridike administrative 20 .
Ekzistojne, se paku, dy grupe perkufizimesh te objektit te se drejtes
administrative: perkufizimet negative, sipas te cilave e drejta administrative
studion normat qe i perkasin administrates dhe nuk i perkasin, perkatesisht nuk
18
Dr. E. Stavileci, Yep. Cituar, Fq. 43
19 Ibid, po aty
20 Ibid
32
studiohen nga ndonje dege tjeter e se drejtes dhe perkufizimet pozitive qe
percaktojne normat qe studiohen nga e drejta administrative.
Perku±l.zimet pozitive po ashtu mund te klasifikohen ne dy grupe: ne ato
qe per objekt te se drejtes administrative konsiderojne te gjitha normat qe i
perkasin administrates, pa marre parasysh karakterin e marredhenieve,
perkatesisht te veprimtarise qe ushtron administrata dhe ne perkufizimet qe per
objekt te se drejtes administrative konsiderojne vetem ato norma te cilat
rregullojne organizatat administrative dhe veprimtarine administrative, si dhe
veprimtarine e organeve te tjera lidhur me marredheniet juridike
administrative. Perkufizimet e grupit te dyte, qe jane me te pranueshme,
konsiderojne se objekt te se drejtes administrative paraqesin dy grupe
themelore normash: normat te cilat rregullojne poziten juri dike te organizatave
administrative dhe normat te cilat rregullojne veprimtarine e organeve
administrative dhe te organizatave te tjera publike lidhur me marredheniet
juridike administrative.
Ne shkencen e vjeter te se drejtes administrative ne France ka
mbisunduar pikepamja, sipas te ciles objekt i se drejtes administrative jane
konsideruar sherbimet publike. Mirepo, shkenca bashkekohore e se drejtes
administrative franceze e zgjeron objektin e se drejtes administrative me
perfshi1jenne te edhe te ashtuquajturit interes i pergjithshem. C'eshte e verteta,
ne France jane shfaqur pikepamje se per objekt te se drejtes administrative nuk
duhet kerkuar vetem nje baze te vetme.
Ne literaturen juridike administrative ne Gjermani specifika e objektit
te se drejtes administrative kerkohet kryesisht ne ate se e drejta administrative i
perket se drejtes publike. Mirepo, shihet qarte se, ne ate menyre, ne te vertete
nuk specifikohet objekti i se drejtes administrative, sepse lea edhe dege te tjera
te se drejtes pub/ike. Me kete e drejta administrative, ne fakt, diferencohet
vetem nga e drejta civile. Lidhur me literaturen juridike administrative
gjermane vlen te theksohet se autoret gjermane nuk e perkufizojne nocionin e
se drejtes administrative, dhe mbi te mund te gjykohet ne baze te lendes qe
trajtojne ne veprat e tyre.
Ne te drejten administrative sovjetike, objekt studimi ishin normat
juridike, te cilat rregullonin veprimtarine ekzekutive-urdherdhenese, te
organeve shteterore (Jevtihijev dhe Vllasov) . Edhe ne vendet e tjera te Lindjes,
objekt studimi i se drejtes administrative ishin kryesisht normat juridike, te
cilat rregullonin veprimtarine ekzekutive-urdherdhenese. Keshtu, ndodhte edhe
me te drejten administrative te RPSH-se. ,Objekt negullimi juridik per te
drejten administrative jane vetem ato marredhenie shoqerore, te cilat krijohen
ne fushen e veprimtarise ekzekutive-urdherdhenese te shtetit, ndersa specifika
kryesore e ketyre marredhenieve eshte se ato jane marredhenie te organizimit
te drejtperdrejte praktik te realizimit te funksioneve te shtetit. 21 ·
21Sa i perket shprchjes "veprimtari ekzekutive-urdherdhenese", qe perdoret ne kete perkufizim,
duhet pasur parasysh se ajo nuk dote thote se ne rast te ushtrimit te saj kemi te bejme me dy
33
 Veprimtaria ekzekutive urdherdhenese eshte nje veprimtari e njejte dhe
e vetme pushteti, e cila shfaqet ne te njejten kohe ne dy aspekte: ne aspektin
ekzekutiv dhe ne ate urdherdbenes, Te dyja keto aspekte, jane dy ane te se
njejtes veprimtari shteterore te ushtruar nga i njejti sistem organesh shteterore,
,Qe te dyja ato, jane njekohesisht edhe ekzekutive edhe urdherdhenese". (Shih:
Zejnullah Ballanca,' :E drejta ad)Jlinistrative e RPSH-se", I. Tirane, 1974,
fq.66).
Ne literaturen juridike administrative te ish-Jugosllavise, ndeshim
gjithashtu pikepamje te ndryshme, te cilat mund. te veshtrohen ne tri grupe
themelore: ne ato qe bejne perkufizimin riegativ Hi objektit te se drejtes
administrative; ne pikepamjet qe paraqesin kombinimin e perkufizimit negativ
dhe pozitiv, si dhe ne pikepamjet qe bej1~e perkufizimin e nguslite pozitiv te
objektit te se drejtes admil}istrative 22 •
· Nga te gjitha perkufizimet, Iimnd te · nxjerrim konkluzionin e
pergjithshem se objekt te se drejtes adininistralive paraqesin normat juridike,
te cilat rregullojne veprimtatfne ·administra6ve, varesisht se c.-fare nenkupton
me te_rregullimi shteterur i nje vendi te caktuar ne kohe te caktuar.
6. Metodologjia e studimit te se drejtes administrative
Me metodologji te studimit te se drejtes administrative nenkuptohet
teresia e aktiviteteve dhc parimeve ne qasjen e studimit te objektit te se drejtes
administrative dhe teresia e metodave qe aplikohen gjate trajtimeve studimore.
Sir;: u theksua me siper, detyre themelore e objektit te studimit te drejtes
administrative, si disipline shkencore, paraqet interpretimi, studimi dhe
sistematizimi i normave te pergjithshme juridike me te cilat eshte rregulluar e
tere veprimtaria e organeve te administrates shteterore.
Prandaj, ne trajtimet e veta studimore eshte edhe e kuptueshme qe e
drejta administrative i perdore ato metoda me ane te cilave me se miri mund te
arrihet deri tek zbe1ihimi i koncepteve themelore te institucioneve juridike te
administrates, marredheniet, perkatesisht rapmiet e tyre reciproke, si dhe
format e ndryshme te fenomenit te administrates. Keshtu, e drejta
administrative, si rregull, ne qasjet e veta studimore i perdor keto metoda:
1) juri dike (metoden analitike-juridike, normative-juridike dhe
krahasuese juri dike ctj .);
2) sociologjike (statistikore, intervistat, anketat, sintezat etj .);
lloj vepriintarish shteterore te ndara e te pavarura: me veprimtari ekzekutive ne njeren ane dhe
me veprimtari urdherdhenese ne anen tjeter. Aq me teper, ajo nuk do te thote se me ushtrimin e
kesaj vepritmarie men·en dy lloje te ve9anta organesh shteterore: organet ekzekutive, ne njeren
ane, dhe organet urdherdhenese, ne anen tjeter. .
22
Keshtu dr. lvo Kerpek, konsideron see drcjta administrative paraqet teresine e nonnave qe i
perkasin veprimtarise se administrates dhe nuk i perkasin ndonje dege tjeter te se drejtes, cituar
sipas dr. E. Stavileci, veprae cituar fq. 45
34
3) historike (te pergjithshme, historike-juridike etj.); dhe
4) metodat e teknologjise informative (informatika juridike, sir;: jane
evidencat zyrtare, softueret e ndryshme te programeve etj.
Metodat juridike, natyrisht, jane metodat themelore qe i perdor e drejta
administrative, nga se me shfrytezimin e ketyre metodave me lehte mund te
shpjegohen institutet themelore juridike-administrative sikunder edhe te
interpretohen permbajtjet e normave ne dispozitat perkatese, me te cilat eshte
rregulluar materia e se drejtes administrative. Keshtu, me ane te metodes
juridike analitike analizohet permbajtja e marredhenieve dhe nonnave juridik-
administrative, duke perdorur edhe metoda filozofike per arritjen deri tek vlerat
universale te se drejtes, sir;: jane drejtesia, barazia, paqja, integriteti fizik, nderi
etj. Me metoden juridiko- normative veprohet drejtperdrejt ne studimin e
konstruksionit normativ te dispozitave, duke marre parasysh edhe gjuhen
juridike per te zberthyer esencen e permbajtjes normative, duke e vene ne
raport me qellimin e subjektit qe e ka krijuar normen juridike-administrative, si
ne aktet ligjore ashtu edhe ne aktet nenligjore. Prandaj, gjitlmje e me teper ne
qasjet studimore te se drejtes administrative vjen ne shprehje aplikimi i
metodes normative jmidike. Metoda krahasuese juridike mundeson ardhjen
deri tek njohurite per te drejten administrative si dege ne vende dhe sisteme te
ndryshme, duke perfituar nga pervojat rregullative te sistemeve me te
avancuara juridike ne drejtim te pershtatjes se rolit te administrates te
institucioneve nacionale si servis publik, por edhe ne harmonizim me parimet e
hapesires administrative evropiane. Me ane te kesaj metode zbvillohen edhe
raportet e se drejtes administrative nacionale me te drejten administrative
krahasuese (komparative). Prandaj, studimet bashkekohore te se drejtes
administrative, nuk mund te imagjinohen pa perdorimin e metodes komparative
administrative.
Metodat sociologjike e drejta administrative i perdor si metoda te
pergjithshme shoqerore. Kjo per arsye se vet shteti me institucionet e veta,
mbase edhe te administrates, para se gjithash eshte kategori sociale dhe
juridike, qe do te thote se fenomeni i marredhenieve juridike administrative
patjeter te studiohen ne kontekstin sociologjik, pra ne rrafshin e konditave
shoqerore ne kuptimin e gjere te fjales.
Metodat lzistOJ·ike e drejta administrative i perdor ne kontekstin e
trajtimeve historiko-juriclike, kur i studion fenomenet dhe institucionet e
administrates ne sistemet juridike ne te kaluaren, per te nxjerre perfundime
empirike me qellim te avancimit te formave organizative dhe funksionale te
institucioneve te administrates ne kushtet dhe rrethanat bashkekohore, me
gjithe synimet per strategjite zhvillimore ne te ardhmen. Prandaj, metoda
historiko-juridike, ve9mas eshte e mireseardhur per qasjet studimore te se
drejtes administrative ne kushte dhe rrethana historike- juridike.
Metodat e teknologjise informative ne kushtet bashkekohore te
organizimit dhe funksionimit te administrates jane imperativ i pashmangshem.
35
Ne te vertete, modernizimi i punes se administrates ne drejtim te realizimit sa
ma efikas te ushtrimit te veprimtarise se vet, eshte i paimagjinueshem pa
aplikimin e sistemeve te teknologjise informative, duke filluar nga zyrat e
pranimit te shlaesave dhe paleve, dergimi i Iendeve P¥ne deri tek ekspeditimi
dhe arkivimi i tyre, ne ve<;anti aplikimi i ketyre sistemeve ne ushtrimin e
funksioneve te kontrollit te njerezve, sherbimeve dhe kapitalit nga institucionet
perkatese kufitare, doganore, fiskale etj. Aq me teper keto sisteme vijne ne
shprehje edhe ne relacionet e bashkepunimit institucional te organeve
nacionale te administrates me institucionet e hapesires rajonale, evropiane dhe
me gjere.
Metodat tjera, padyshim se i perdor edhe e drejta administrative ne
trajtimet studimore ne varesi nga kushtet dhe rrethanat e qasjeve studimore (si<;
mund te jene metodat e ndryshme te shkencave shoqerore por edhe te atyre
ekzakte teknike etj.)
7. Raportet e se drejtes administrative me disiplinat tjera
juridike
Gjate ndarjes te01·ike te degeve juridike zakonisht shfrytezohen dy
menyra te ndryshme:
1. Lenda te cilat i rregullojne normat juridike te deges perkatese
juridike, perkatesisht ato marredhenie shoqerore ndaj te cilave ato norma
juridike zbatohen;
2. Metoda e rregullimit, me <;ka rendesi e ve<;ante i kushtohet pozites se
subjekteve ne marredhenien juridike qe krijohet me aplikimin e normave te
deges perkatese juridike.
7.1 E drejta administrative dhe kushtetuese
E drejta administrative dhe kushtetuese kane pika kontaktuese, pasi qe
me te drejten kushtetuese percaktohen dhe definohen parimet per te gjitha
deget juridike. E drejta kushtetuese permban edhe dispozita qe i perkasin
administrates shteterore dhe ato me te cilat rregullohen parimet e organizimit
te tyre dhe funksionet, ato me te cilat caktohet vendi dhe roli i organit
administrativ ne sistemin e autoritetit, si dhe dispozitat me te cilat eshte
definuar rapotii ne te cilin organet e administrates shteterore qendrojne ndaj
subjekteve te tjera shoqerore. E drejta administrative me dispozitat e saja te
ve<;anta perpunon ato baza dhe ato i sherbejne si parim udheheqes.
7.2 E drejta administrative dhe kontestimore
Lende e se drejtes kontestimore jane marredheniet pasurore si
marredheniet e ve<;anta shoqerore. Nje pjese e marredhenieve pronesore-
juridike eshte perfshire edhe ne normat e drejtes administrative. Per shkak te
kompetences se disa organeve shteterore, materiet derdhen (keshtu materia e
36
shtetesise shkon ne drejten civile ne ato sisterp.e te cilat kontestet e shtetesise ua
besojne gjykatave te rregullta).
Eshte e mundshme te terheq dallimin duke pasur parasysh lenden e
drejta kontestimore ne rend te pare rregullon marredbeniet pronesore ne mes te
subjekteve juridike, ndersa e drejta administrative rregulton ne rend te pare
organizimin, poziten dhe autorizimet e administrates.
Kur nuk paraqiten dallime ne lenden, baze e dallimit eshte metoda e
rregullimit- e drejta civile marredheriien e bazon ne koordinimin e subjekteve
ne raport (e drejta civile marredhenien e bazon ne rend te pare ne pajtimin e
vullnetit te subjekteve ne marredhenie) ndersa ne marredhenien administrative-
juridike ekziston subordinimi i subjekteve (organi shteteror ka vullnetin me te
fmie), andaj ate marredhenie e rregullojne normat e karakterit imperativ.
7.3 E drejta administrative dhe e punes
E drejta e punes paraqet normat me te cilat • rregullohen marredheniet e
punes. Nje pjese e te drejtes se punes, qe perben parimet e pergjithshme ne te
cilat bazohen marredheniet juridike te punes, vlen edhe per nepunesit,
perkatesisht zyrtaret ne organet e administrates shteterore. Mirepo, normat
juridike me te cilat ITegullohen <;eshtje te ve<;anta te pozites se nepunesve dhe
te zyrtareve ne organet e administrates shteterore bien ne drejten
administrative.
7.4 E drejta administrative dhe flnan.ciare
Krijimi i te drejtes financiare si disipline e ve<;ante juridike, ka qene e
kushtezuar nga rendesia e manedhenieve shoqerore qe ato norma juridike i
rregullojne. Ndarja e tyre dhe pavaresimi gradual nga nm·mat e te drejtes
kushtetuese dhe administrative ka sjelle deri te laijimi i te drejtes se ve<;ante
financiare. Buxheti shteteror, percaktimi dhe pagesa e tatimit, si dhe realizimi
te hyrave tjera shteterore rregullohen me norma te posa<;me te drejtes
financiare. Ne te drejten administrative bie edhe me tej organizimi i organeve
te administrates te cilat merren me financa.
E drejta administrative eshte e nderlidhur edhe me de get e tjera juridike.
Mete drejten gjyqesor per shkak se parimet e caktuara te procedures gjyqesore
vlejne edhe ne proceduren administrative, te kundervajtjes apo ne proceduren
para organeve per udheheqjen e procedures disiplinore kunder nepunesve
shteteror dhe te zyrtareve per shkelje te detyrave zyrtare. Disa institute te
procedures penale shfrytezohen ne materien e kundervajtjes, ligji penal
parasheh vepra te ve<;anta penale kunder detyres zyrtare, si dhe te veprave tjera
penale qe mund ti kryej personi zyrtar ne krye1jen e detyres zy1iare. Organet e
administrates shteterore zbstojne edhe nje pjese te normave te drejtes familjare
etj.
37
 7.5 E drejta administrative dhe e penale
Perkunder faktit se e drejta administrative dhe e drejta penale paraqesin
disiplina nga fusha e drejtes publike, ato lidhur me lenden dhe metodat e
rregullimit dukshem dallohen. Ne te vertete, e drejta penale eshte disipline e
cila per objekt studimi i ka normat tc cilat i perkasin vepres penale, kryesin e
asaj vepre dhe pergjegjesia e saj/tij per krye1jen e vepres. E drejta penale i
perfshin edhe normat per sanksionet penale dhe ekzekutimin e tyre.
Megjithate, e drejta administrative dhe penale kane edhe fusha te cilat
ne menyre te drejtperdrcjte mbeshteten dhe perputhen. Rasti eshte per
kundervajtesit qe paraqesin delikte administrative. Keto vepra te denueshme
rregullohen me normat te karakterit administrativo-juridik. Keshtu per
shembull procedura per vertetimin e ekzistimit te kundervajtjes, shtjellimi i
provave dhe shqiptimi i sanksionit zhvillohet sikurse prane organeve te
administrates, ashtu edhe prane gjykatave (procedura penale dhe procedura e
ve;;;ante e kundervajtjes per llojet mete renda te shkeljeve).
Nuk ka dyshim se e drejta administrative eshte ne manedhenie edhe me
dege tjera te se drejtes (e drejta ekonomike, familjare, trashegimore, etj.), duke
plotesuar njera tjetren ne kontekstin e trajtimeve studimore ne kuader te
objekteve te veta, sikunder edhe me shkencat juridike komparative. Ne lidhje
me kete, po perfundojme me konstatimin se e drejta administrative ka
marredhenie ndikimi dhe lidhjesh pothuajse me te gjitha deget e ve9anta te se
drejtesY
23
Dr. E. Staviieci, vep. E cituar, fq. 48.
38
KREUII
BURIMET JURIDIKE TE DREJTES
ADMINISTRATIVE
1. Dy fjali per burimet juridike, pergjithesisht
Me rastin e trajtimit teorik te burimeve juridike, pergjithesisht ne raport
me vete konceptin e burimeve juridike paraqiten, si rregull dy kuptime: ai
material dhe formal. Madje ka pikepamje se burimet juridike mund te trajtohen
edhe si te brendshme e te jashtme, te shkruara edhe te pa shkruara. Mirepo,
klasifikimi i burimeve juridike ne kuptimin material dhe formal eshte dominant
ne teorine e se drejtes administrative, dhe ne duke qene ithtare te kesaj
pikepamje ne vazhdim i prezantojme burimet e se drejtes administrative sipas
ketij klasifikimi me te qendrueshem.
Burim juridik ne kuptimin material konsiderohet forca krijuese me te
cilen zhvillohet e drejta, perkatesisht faktori shoqeror krijues i cili nxit
perkatesisht kushtezon krijimin e se drejtes si fenomen shoqeror (fontes iuris
essendi). Pra ne kuptimin material, burime juridike konsiderohen marredh~:niet
e caktuara shoqerore qe ndikojne ne krijimin e normave juridike si fenomen
shoqeror.
Nderkaq, burime juridike ne kuptimin formal konsiderohen normat
perka@.s.bt J;regulwt j'!ricliks m,We cilet rregnllohkt....~.i~.P.ia e subjekteve
shoqerore (e drejta objektive), me te cilat ne menyre abstrakte manedheniet
shoqerore ne pergjithesi, pavaresisht se sa here keto norma do te aplikohen ne
praktike (fontges iuris congoscendi).
Pra, burimet juridike ne kuptimin formal, paraqesin bazamcntin,
perkatesisht rrafshin ku qendron vete rendi juridik i nje vendi.
Se kendejmi, per te drejten administrative me interes te ve;;;ante jane ato
norma juri dike qe i aplikojne organet dhe organizatat administrative dhe te cilat
e paraqesin esencen e se drejtes administrative si dege e se drejtes.
Megjithekete, nuk ekziston ndonje dallim esencial ndermjet burimeve juridike
te se drejtes administrative nga burimet juridike te nje dege tjeter juri dike. Kjo
per arsye se pak a shume, ato burime juridike qe si te perbashke:ta paraqiten per
te gjitha deget e se drejtes (rendit juridik), vlejne edhe per te drejten
administrative. Natyrisht se, gjate shfrytezimit te burimcve juridike, shfaqen
disa ve<;ori dalluese, ndonese keto burime i shfrytezojne si gjykatat ashtu edhe
organet e administrates, ndonese organet e administrates per dallim nga
gjykatat shpesh i perdorin si burim aktet nenligjore kurse gjykatat rralle e bejne
kete, duke iu referuar kryesisht vetem ligjit si burim juridik fonnal. Perve<;
kesaj, karakteristike tjeter paraqet fakti se normat juridike qi3 i shfrytezojne
organet e administrates jane per nga numri te shumta dhe shpesh te
ndryshueshme mbase edhe te shkaperderdhura neper alcte te ndryshme ligjore
39
 dhe nenligjore, kurse ato nonna qe i aplikojne gjykatat, si rregull, jane me te
sistematizuara dhe te kodifikuara ne ligje sistemore etj.
2-.. LloJet e bur~mevejuridike te se drejtes administrative
Burimet j14ridike te se di~ejtes·· pozitive te nj'e vendi (mbase edhe ne
Repubhken e -Ma.qedonise, Kosoves dhe Shqiperise) qe pergjithesisht vlejne
edhe per te drejllin administrative, par_aqesin:
1) kushtetuta:· - kushtetuese kryesisht jane burim juridik indirekt, sepse ne pergjithesi rregullon
2) ligjet
3) rregulloret dhe aktet e ijera te pergjithshme te kuvendit
4) aktete pergjithshme te kryetarit te republikes (shefi i shtetit)
5) aktet juridike te qeverise dhe te ministrive dhe organeve tjera te
administrates
6) aktet e pergjithshme te njesive te veteqeverisjes lokale
7) aktet juridike te personave juridike perkates (ndermanjet publike,
korporata me kapital te perzier publiko-privat, shoqatat aksionare etj)
8) kontratat kolektive
9) kontrata koncesionale
10) traktatet nderkombetare
11) e drejta zakonore
12) praktika e organeve shteterore (gjyqesore dhe adn1inistrative)
13) shkencajuridike administrative
E rendesishme eshte te theksohet se burimet juri dike te permendura jane
identike per te gjitha sistemet juridike ne vendet e ndryshme. Nderkohe, qe
dallimet natyrisht se ekzistojne ne natyren juri dike te permbajtj es se akteve
juridike qe paraqesin burim te se drejtes administrative konform tipareve ne
rendin juridik perkates te ydo entiteti shteteror.
Ne vazhditn- .do te prezantohen burimet juri dike te se drejtes
administrative, me ilustrime konkrete qe i takojne te drejtes administrative ne
Republiken e Maqedonise, qe per ndryshe; me disa dallin1e specifike, sidon1os
tek aktet nenligjore (te qeverise· dhe mini strive), ne esence, jane identike edhe
per te drejten administrative ne Republiken e Kosoves dhe te Shqiperise, siy do
te prezantohet edhe me vone, ne pjesen e dyte te ketij libri qe i referohet
organizimit te administrates me aspektet komparative.
2.1 Kushtetuta 24
Kushtetuta eshte ligji them·elor i shtetit me te cilen vcndoset rendi
politik dhe juridik .. Sipas kushtetutes, ligjet duhet te j~n ne· pajtim me
24
Kushtetuta e RM-se e vitit 199 i, me amandamentet kushtetuese prej r deri ne XXX:
Kushtetuta e RSH-se, viti 1998, m~ ndryshimet; Kushtetuta RK-se, viti 2008
40
kushtetuten, ndersa dispozitat e tjera rne ~kushtetuten dhe rne ligjet (shih:
Kushtetuta e Rl\tf-se, neni 52 paragrafi 1.) Parirnet e permbajtura ne kushtetute
jane baze per veprin1 per te gjitha organet shteterore, ashtu edhe te organeve te
administrates shteterore. Per veprimin e organeve te administrates, dispozitat e
kushtetutes mund te jene burim juridik i direkt apo indirekt.
Kur organet e administrates aktet apo veprimet e saja i bazojne direkt ne
dispozitat kushtetuese, kemi te bejme per kushtetuten si burim juridik direkt.
Mirepo dispozitat. kushtetuese rralle jane burime juridike direkte. Norn1at
parime per veprim dhe organiziin te administrates shteterore dhe permbajne
parimet bazike te cilave organet e administrates duhet t'iu permbahen. Per
administraten shteterore ne veyanti jane te rendesishn1e ato dispozita te
kushtetutes qe i perkasin st!uktures se pushtetit shteteror dhe te marredhenieve
reciproke te organeve te pushtetit shteteror, dispozitat qe kane te bejne me
parimin e ligjshn1erise se administrates dhe dispozitat per qeverine etj.
2.2 Ligjet
Ne shkallen hierarkike te rregullave juridike ligjet vijne pas kushtetutes.
Neni 51 parag.2 i kushtetutes cakton se secili eshte i obliguar ta respektoje
kushtetuten dhe ligjet. Kjo nenkupton se aktet individuale te administrates
shteterore dhe te organeve te cilat kane autorizime publike duhet te jene te
bazuara ne ligj.
Ne sistemin juridik te RM-se, por edhe ne vende tjera, trajtuar nga
kriteri i menyres se votimit, gjate procesit te miratimit te ligjeve, dallohen 3
lloje te ligjeve:
a) Ligjet te cilat miratohen sipas procedures se rendon1te
dhe me mbi gjys1nen e votave te perfaqesuesve prezent ne
n1bledhje, por kjo shumice nuk mund te jete me pak se 1/3 nje e
treta e gjithe deputeteve;
b) Ligjet qe miratohen me shumicen e 2/3 te perfaqesuesve
(p.sh ligji gjykatat, ligji per organet e adn1inistrates etj. );
c) Ligjet qe nxirren sip as parimit te Badenterit me nje lloj
demokracie koncesuale per miratimin e te cilave nevoj itet vota e
shumices se deputeteve , me kusht qe ne kuader te kesaj shumice te
kete votuar edhe shumica e deputeteve te perkatesise etnike j o
maqedonase (keto jane ligje per rregullimin e marredhenieve dhe
yeshtj eve nga Amandamenti X i Kushtetutes se RM -se, i n1iratuar
25
pas Marreveshjes Kornize te Ohrit (13 Gusht 2001).
25
Marreveshja Kornize e Ohrit eshte dokument politik juridik me relevance shteterore dhe
nderkombetare, pasi qe me nenshkrimin e kesaj Marreveshje, me sponzorim te faktoreve
nderkombetar, u nderpre konflikti i armatosur ne Republiken e Maqedonise dhe u sigurua paqja
ne kete vend. Ky Dokument avansoj poziten juridiko kushtetuese te shqiptareve ne Republiken
e Maqedonise ne sferat e ndryshme te jetes shoqerore, por edhe ne institucionet e administrates
41

2.3 Rregullorja dhe aktet c tjera te pergjithshme te Kuvendit te
RM-se
Kuvendi i Republikes se Maqedonise miraton Rregulloren me te cilen
rregullohet organizimi i brendshem dhe menyra e punes se kuvendit. Me ate
rregullore rregullohet edhe procedura e nxjerrjes te akteve tjera nga
kompetenca e Kuvendit te RM-se Miratohet me shumicen e votave tete gjithe
perfaq esuesve.
Kuvendi per krye1jen e puneve nga kompetenca e tij nxjerre edhe
vendime, deklarata, rezoluta, rekomandime dhe konkluzione.
2.4 Aktet e pergjithshme te Qeverise se RM-se dhe te ministrave
Per zbatimin e ligjeve Qeveria e Republikes se Maqedonise nxjerre
dekrete me fuqi ligjore, dekrete, vendime, udhezime, programe, aktvendime
dhe konkluzione. 26
Me dela'ete me fuqi ligjore qeveria rregullon <;eshtjet nga kompetenca e
kuvendit ne rast te gjendjes se luftes ose te jashtezakonshme ne qofte se nuk
ekziston mundesia per revokimin e kuvendit. Me dela·et qeveria rregullon
zbatimin e ligjeve; cakton parimc per organizimin e brendshem te ministrive
dhe organeve tjera te administrates shteterore dhe rregullon marredhenie te
tjera ne pajtim me kushtetuten dhe me ligjet.
Me vendim qeveria vendos per disa <;eshtje dhe masa per zbatimin e
ligjeve; themelon sherbime profesionale dhe te tjera per nevojat e veta dhe
sherbime te perbashketa per nevojat e qeverise dhe te ministrive dhe organeve
te tjera te administrates shteterore.
Nderkaq me udhezim qeveria cakton menyren e punes se ministrive dhe
te organeve te administrates shteterore.
Me program caktohen disa <;eshtje nga kompetenca e qeverise per te
cilat eshte e nevojslm1e caktimi i dinamikes dhe afateve. Programi permban
edhe planin financiar per realizimin e saj.
Ndersa me aktvendim qeveria ben emerimin, perkatesisht shk:arkimin
nga detyra te drejtoreve te cilet udheheqin me organet e administrates
shteterore, sekretarit shteteror, perkatesisht sekretarit gjeneral dhe emerime dhe
shkark:ime te tjera per te cilat eshte i autorizuar dhe vendosen per s;eshtje te
tjera dhe per s;eshtje administrative.
shteterore dhe publike. Ne implementim te kesaj Marreveshje u bene edhe ndryshime
kushtetuese ne vitin 2001 ne RM-se, qe me pastaj te vazhdojne ndryshime edhe ne
legjislacionin perkates. Procesi i implementimit te marreveshjes se Ohrit eshte ne vazhdim e
siper, duke u trajtuar edhe si udherrefyes ne permbushjen e standardeve Eurointegruese te
Republikes se Maqedonise. Per sa ngece implementimi i Marreveshjes se Ohrit, jo vetem qe
perkeqesohen marredheniet nder etnike, por edhe zbehen tendencat eurointegruese.
26
Ligji per Qeverine e Republikes se Maqedonise, "Gazeta zyrtare e RM-se", nr. 59/2000, neni
35-36
42
~~.,~~~~r~~~-'rl{f('~AX ., ~~~~T-(:?
Me konkluzion qeveria ndermerr qendrime per <;eshtjet qe i ka shqy1iuar
ne seance; cakton mendime ne baze te propozimeve te ligjeve dhe dispozita te
tjera dhe ne baze te materialeve qe para Kuvendit i kane paraqitur propozuesit
e autorizuar te tjere; vendos per <;eshtje te caktuar te organizimit te brendshem
dhe marredhenieve ne qeveri; percakton detyrat e ministrive dhe organeve te
administrates shteterore dhe detyrat e sherbimeve te veta dhe ndennerr
qendrime per <;eshtjet nga kompetenca e vet.
Lidhur me aktet e organeve te administrates shteterore, Ligji mbi
organizimin dhe punen e organeve te administrates shteterore te RM-se neni
55, 56 dhe 57) percakton se organet e administrates shteterore nxjerrin keto
akte:
a) Ministri sjell rregullore, urdheresa, udhezime, plane, programe,
vendime dhe lloje te tjera te akteve per ekzekutimin e ligjeve dhe te
dispozitave te tjera, kur per ate eshte i autorizuar me ligj; dhe
b) Drejtori i organit te pavarur te administrates shteterore, perkatesisht
organizimi administrativ sjell rregullore, vendime, urdheresa,
udhezime, plane, programe, dhe lloje te tjera te akteve per ekzekutimin
e ligjeve dhe dispozitave te tjera, kur per ate eshte i autorizuar me ligj.
Me rregullore vertetohen dhe perpunohen dispozita te ve<;anta te lif,jeve
dhe alcteve te tjera per shkak te ekzekutimit te tyre, ndersa me urdherese
urdherohet ose ndalohet trajtimi i situates se caktuar c cila ka domethenie te
pergjithshme per ekzekutimin e ligjeve dhe akteve te tjera. Me udhezim
pershkruhet menyra e trajtimit te ekzekutimit te dispozitave te ve<;anta te
ligjeve dhe akteve tjera. Kurse me plan dhe program ve1ietohet dhe perpunohen
<;eshtje te ve<;anta per ekzekutimin e ligjeve dhe dispozitave te tjera per te cilat
eshte e nevojshme ve1ietimi i afateve dhe dinamika e ekzekutimit te tyre.
Ne proceduren administrative dhe ne vendosjen e <;eshtjeve te veyanta
administrative, si dhe ne raste te tjera te parapara me ligj dhe akt tjeter, ministri
sjell vendimin. Gjithashtu, ne proceduren administrative dhe ne vendosjen e
<;eshtjeve te ve<;anta, si dhe per raste te tjera te parapara me ligj dhe me akt
tjeter, drejtori i cili udheheq me organin e pavarur te administrates shteterore
dhe te organizimit administrativ sjell vendim
2.5 Aktet e pergjithshme te organeve te njesive t(; veteqevel'isjes
Iokale
Njesi te Veteqeverisjes Lokale ne RM-se jane komunat dhe qyteti i
Shkupit si njesi e ve<;ante. Ne Republiken e Kosoves, gjithashtu, vetem
komunat jane njesi te Veteqeverisjes Lokale. Nderkaq ni~ Republiken e
Shqiperise, si njesi te Veteqeverisjes Vendore (lokale) jane komunat ose
bashkite dhe qarqet, si kategori kushtetuese, kurse njesi te tjera te qeverisjes
vendore rregullohen me ligj (shih: neni 108 i Kushtetutes se RSH-se).
Njesite themelore te veteqeverisjes lok:ale kane statutin si akt juridik me
te cilin rregullohen karakteristikat e tyre veteqeverisese, organizimi i pushtetit
43
lokal, themelimi i organeve dhe menyra e punes se organeve, menyra e kryel:jes
se puneve, format e bashkepunimit te njesive lokale te veteqeverisjes, pastaj
c,:eshtjet e tjera te rendesishme per realizimin e drejtave dhe detyrimeve te tyre.
Statuti, si rregull, miratohet me shumicen e votave te te gjithe anetareve
te organit perfaqesues, kurse ne komunat shumetnike nevojitet shumica e
cilesuar (parimi i Bandinterit).
Organet perfaqesuese te veteqeverisjes lokale nxjenin rregullore me te
cilen rregullojne organizimin e brendshem dhe menyren e punes. Ato organe
nxjerrin edhe vendime, perkatesisht akte tjera te pergjithshme me te cilat
rregullohen c;eshtjet nga fusheveprimi veteqeverises i njesive lokale te
veteqeverisjes.
2.6 Aktet e pergjithshme te personave juridike
Ne mesin e akteve te pergjithshme te personave juridike, te cilat mund
te kene karakter te burimit te drejtes administrative, ne vec,:anti duhet dalluar
ato te cilat i nxjerrin entet dhe ndermarrjet.
Enti, krahas akteve per themelimin e saj, ka statutin me te cilin me per
se afe1mi percakton organizimin, autorizimet dhe menyren e vendosjes te disa
organeve, si dhe rregullon s:eshtje te tjera. Statutin e nxjen Keshilli i qeverisjes
ne pajtim me themeluesin e entit nese me ligj apo aktin mbi themelim nuk
eshte caktuar ndryshe. Enti ka aktet e tjera te pergjithshme ne pajtim me ligjin,
ndersa i nxjerr Keshilli i qeverisjes ne qofte se me ligj apo statut ne eshte
parapare se i nxjerr drejtori apo Keshilli profesional.
Ndermarrjet, gjithashtu kane statutin e saj dhe aktet e tjera te
pergjithshme ne pajtim me ligjin dhe statutin.
2.7 Kontratat kolektive
Instrumentet e vec,:anta per rregullimin e marredhenieve reciproke ne
mes te punesuarve dhe punedhenesit jane krijuar si pasoje e perpjekjeve te
punetoreve dhe shoqatave te tyre sindikale per permiresimin e kushteve te
punesimit dhe te punes.
Sipas definicionit nga Rekomandimi i Organizates Nderkombetare te
Punes nga viti 1951 kontrate kolektive eshte c;do maneveshje me shkrim mbi
kushtet e punes dhe te punesimit nga nje punedhenes, grupe te punedhenesve
apo te nje, perkatesisht te me shume organizatave te punedhenesve apo nga nje
apo me shume organizatave sindikale reprezentative te punetoreve te zgjedhura
ne menyre te rregullt dhe te autorizuar nga ana e grupit te tille te punetoreve,
ndersa ne pajtim me legjislacionin e tyre nacional.
Kontratat e tilla perbejne burim te vec;ante te drejtes administrative.
Se kendejmi, e rendesishme eshte te theksohet se Kushtetuta e RM-se
ka parapare qe e drejta e te punesuarve dhe anetareve te familjeve te tyre ne
siguri dhe mbrojtje sociale rregullohen me ligj dhe kontrate kolektive. Bazuar
ne kete norme kushtetuese, legjislacioni i punes permban dispozita per kontrata
44
kolektive dhe fuqine juridike te tyre. Edhe Ligji per nepunesit shtcteror dhe te
zyrtareve parasheh se ne s:eshtjet te cibt nuk jane rregulluar me ate apo me
Iigjin tjeter apo ne baze te tyre te miratuara me dispozita te qeverise aplikohen,
se bashku me dispozitat e pergjithshme mbi punen, edhe kontratat kolektive.
Dispozitat c kontrates se tille kolektive aplikohen drejtperdrejt, pervec;
nese disa c,:eshtje per nepunesit nuk jane rregulluar ne menyre te pershtatshme
me dispozita tjera apo me aktin e pergjithshem.
2.8 Traktatct nderkombetarc si burimc te drejtes administrative
Traktatet nderkombetare te cilat nje shtet i lidh me shtetet e tjera apo ne
mes organizatave nderkombetare kane rendesine si burime, te cilat te lidhura
dhe te vertetuara sipas procedures se vec,:ante, perbejne pjese te rend it juridik te
brendshem dhe per shkak se zbatimi i tyre shpeshhere jane ne kompetence te
administrates shteterore.
Traktat nderkombetar eshte marreveshje - e bazuar ne deklaraten e
pajtimit te me se palm dy subjekteve nderkombetare - e cila eshte rregulluar
me drejten nderkombetare dhe e cila eshte ne formen me shkrim, pa marre
parasysh ate se a esbte e permbajtur ne dokumentin e vetem apo ne dy apo te
me shume dokumenteve reciprokisht te lidhura dhe pavaresisht nga emerimi i
tyre, qe nje shtet lidh me nje apo me me shume organizata nderkombetare,
perkatesisht me nje apo te me shume subjckteve tjerajuridike nderkombetare.
Se kendejmi sipas Kushtetutes se RM-se (neni 119), lidhja e traktatit
nderkombetar eshte ne kompetence, varesisht nga karakteri dhe permbajtja e
traktatit nderkombetar, e presidentit te republikes dhe qeverise.
Ratifikimi i traktateve nderkombetare eshte ne kompetence te kuvendit.
Kuvendi i RM-se ratifikon kontrata nderkombetare te cilet kerkojne nxjerrjen
apo ndryshimin e ligjit, kontratat nderkombetare te karakterit ushtarak dhe
politik dhe kontratat nderkombetare te cilat financiarisht e detyrojne
republiken.
Dispozita te ngjashme per traktatet nderkombetare parashihen edhe ne
Kushtetuten e Republikes se Kosoves (neni 18) dhe te Republikes se
Shqiperise (neni 121), sikunder edhe ne kushtetutat e vendeve tjera.
Per sa u perket traktateve nderkombetare, si burime juridike,
pergjithesisht per te gjitha deget e se drejtes duke perfshire edhe te drejten
administrative, e qenesishme eshte tc theksohet se Kushtetuta e Republikes se
Kosoves shprehimisht ka percaktuar zbatimin e drejtperdrejte te disa
marreveshjeve dhe instrumenteve nderkombetare, ne kuader te rendit juridik te
Kosoves, taksativisht te theksuara ne nenin 22. 27
27Ne rendin juridik te Kosoves zbatohen drejtperdrejt, duke pasur prioritet ne rast konflikti
ndaj dispozitave e ligjeve dhe akteve tjera te institucioneve pub like keto akte nderkombetare.
45
 2.9 E drejta zakonore
Rendesia e te drejtes zakonore si burim juridik ne te drejten
administrative, si rregull ne sistemin juridik te vendeve bashkekohore gjithnje e
me teper eshte duke u relativizuar duke e humbur rendesine historike per
dallimi nga de get tjera te se drejtes si9 jane e drejta civile, tregetare etj. Prandaj
ne teorine e se drejtes adiminstrative gjithnje e me teper theksohen ppikpamjet
se zakoni apo e drejta zakonore per te drejten administrative nuk ka ndonje
rendesi te ve9ante dhe sipas radhitjes gjithnje gjendet prapa 9do rregulle
juridike te shkruar, perve9 ne rastin e juridizimit te normave zakonore kur keto
behen pjese e legjislacionit pozitiv.
Zakonet jane vendosur ne menyren e sjelljes respektimi i te cilave
bazohet ne vleren tradicionale - hyjne ne sistemin e burimeve formale te
drejtes kur shtetit u siguron mundesine e zbatimit te sanksionit.
Mundesia e zbatimit te zakonit eshte prezent edhe ne te ashtuquajturat
zbrazetira juri dike. Me kete rast duhet pasur kujdes qe te aplikohet zakoni i cili
eshte ne pajtim me parimet e pergjithslm1e jmidik- shoqerore. 28
2.10 Praktika e organeve shteterore (gjyqesore dhe administrative)
Praktika e organeve shteterore ka pozite te ve9ante dhe ne te nuk mund
te shikohet karakteri i burimit juridik te drejtperdrejte. Organet shteterore
veprojne dhe nxjerrin vendimet e veta ne baze te ligjit, dispozitave tjera dhe
akteve te pergjithshme pavaresisht.
Ne teorine tone te drejtes administrative konsiderohet p.sh se vendimi
administrativ- gjyqesor mund te jete burim i drejtes, par atehere kur eshte
origjinale, kreative dhe e percjelle me aplikim te qendrueshem. Njesoj vlen kur
kemi te bejme me aktin administrativ.
Edhe legjislacioni per sistemin gjyqesor (si ne RM ashtu edhe ne
Kosoves dhe Shqiperi) parasheh qe praktika gjyqesore, veymas ajo e Gjykates
Supreme, te shfrytezohet si burim juridik edhe ne punen e organeve te
administrates.
2.11 Rregullat shkencore
Tekstet me permbajtje shkencore nuk jane burim i se drejtes
administrative drejtpersedrejti, por mund te fitojne cilesi te burimit te ve9ante
kur me dispozite juridike-pozitive udhezohet organi i administrates shteterore
qe me rastin e zgjidhjes se rastit konkret t'u permbahet rregullave- parimeve te
shkences se caktuar.
28
Per juridizimin e normave zakonore, me hollesisht shih: Dr. Bajram Pollozhani: Krijimi i se
drejtes dhe roli i teknikes juridike - aspekte komparative, monografi, !logos - a Shimp, 2003,
fq. 33-49.
46
2.12 Nje shpjegim per natyren. juridike te akteve normative
nenligjore
Me ane te legjislacionit rregullohen shume fusha jashtezakonisht te
rendesishme, por me kete nuk esbte arritur gjithperfshirja e ligjit. Fushat e
ndryshme detyrimisht rregullojne edhe rregullat tjera juridike, me te ulet sipas
rangut te saj nga ligji, e te cilat shpesh i nxjerrin organet e tjera shteterore - ato
jane te ashtuquajturat akte te pergjithshme normative nenligjore.
Dekoncentrimi i tille i funksionit normativ ka bazen e saj ne rrethana te
ndryshme:
1. jo mundesi e organit legjislativ qe te gjitha t'i rregulloj vetem me
ligje,
2. rendesia e normimit nenligjor si forme me te cilen plotesohet rendi
juridik,
3. arsyes teknike- arsyeja e tille del nga perpjekja qe teksti ligjor te jete
preciz, i padyshimte, pastaj i qarte dhe ve9anerisht permbledhes.
Shume detaje, ve9anerisht ato per zbatimin e ligjit, te cilet do te
demtonin perpjekjen e tille kur do te ishin inkorporuar ne tekstin ligjor, duhet
perpunuar me aktin e ve9ante.
Rendesia e akteve te pergjithshme normative nenligjore per
administraten
Per fushen e veprimit te administrates shteterore aktet e pergjithshme
normative nenligjore kane rendesine e ve9ante. Rendesia e tille del nga dy
arsye njejte te rendesithme:
1) ne mes te rregullave juridike eshte numer i madh i rregullave te natyres
nenligjore; organet e administrates shteterore aplikojne akte te
pergjithshme normative nenligjore me shume se organet e tjera
s'hteterore;
2) akti i pergjithshem normativ nenligjor mund te jete veper e vet
administrates.
Sa me te ve1iete do te ishte i gjere autorizimi i administrates shteti::rore
qe juridikisht te normoje mardhenie, varet nga shume rrethana. Nese shikohet
ne pergjithesi, kufijte e autorizimit te administrates shteterore qe te nxjerre akte
te pergjithslm1e mund te levizin nga:
a) autorizimet me te gjera ne situatat kur administrata shteterore gati
plotesisht supstituon organin legjislativ (perfaqesues) dhe kur me aktet
e saj rregullon 9eshtjet mete rendesishme te interesit shoqeror;
b) deri tek autorizimet gati simbolike, sip as te cilave ne fushen e normimit
juridik administrata shteterore disponon vetem me mundesine qe nen
kushte te caktuara te nxjerre akte te pergjithshme nenligjore
ekskluzivisht per zbatimin e ligjit.
47
 -~
_-f-
2.12.1 Llojet e akteve te pergjithshme nenligjore (klasifikimi)
Ndarja apo klasifikimi teorik i akteve nenligjore te pergjitheshme, para
sc gjithash, niset nga marredhenia e akteve te pergjithshme normative
nenligjore ndaj ligjit, si akt me i !art juridik, si vijon:
1) akti i pergjithshem normativ nenligjor sipas autorizimit te veyante,
2) akti normativ i pergjithshem nenligjor per zbatimin e Iigjit,
3) aktet e pergjithshme normative nenligjore te cilat plotesojne dhe
zevendesojne ligjin,
4) aktet e pergjithshme normative nenligjore spontane.
a) Akti i pergjithshem normativ nenligjor sipas autorizimit te
ve~ante
Karakteristika: nxjenjen sipas autorizimit te posayem te permbajtur ne
normen juridike me te Iarte. Autorizim i tille mund t'i jepet nc forme te
autorizimit kushtetues apo ligjor ne menyre gjenerale apo per disa situata, ne
menyre !whore te kushtezuara apo jo, por eshte me rendesi qe subjekti i caktuar
te leshon vete te rregulloje materien e caktuar ne rregullimin qe rendom eshte i
autorizuar dhe autorizon organin tjeter qe ai te nxjerre rregullat e saja juridike
ne ate materie. Fjala eshte per bmtjen (delegimin) e kompetencave per
normimin juridik nga organi me i larte ne organin me te ulet.
Nese ne kushtetute nuk theksohet asgje per mundesine e bartjes se
autorizimeve per normimin juridik nga organi ligjdhenes ne organet me te
uleta, duhet aprovuar kuptimin sipas se ciles bartja e tille juridikisht nuk eshte e
mundshme, sepse kushtetuta shprehimisht nuk e parasheh.
b) Aktet e pergjithshme normative nenligjore per zbatimin e ligjit
Qellimi i nxjenjes se ketyre akteve eshte sigurimi me i lehte dhe i
suksesshem i zbatimit te ligjit. Lloji i tille i akteve te pergjithshme normative
nenligjore del nga vete ligji. Ata mundesojne realizimin me te mire te atyre
parimeve te cilat vete ligji tanime i ka formuluar me ate qe hollesisht i
perpunojne dhe sigurojne pjesen profesionale-teknike te realizimit te tyre.
Lidhja e aktit te tille te pergjithshem normativ nenligjor me ligjin qe
eshte e ngushte qe akti nenligjor e ndan fatin e ligjit. Me pushimin e
vlefshmerise se ligjit humb fuqine edhe akti i pergjithshem normativ nenligjor.
c) Aktet c pergjithshmc normative nenligjore te cilat plotesojne dhe
zevendesojne ligjin
Me keto lloje te akteve juri dike nen ligjore synohet:
1. plotesimi i dispozitave ligjore, tanime ekzistuese ose
2. zevendesimi i dispozitave ligjore qe bie ndesh me parimin e ligjesise.
Nuk ka ndonje baze e pergjithshme e cila si kriter do te mund te
sherbente per percaktim preciz kur akti i pergjithshem normativ nenligjor
vetem e ploteson ligjin, perkatesisht kur me te krijohet norma juridike
plotesisht e re e cila e zevendeson ligjin. Prandaj procesi i ngritur eventual per
vleresimin e ligjeshmerise te aktit te pergjitheshem normativ nenligjor, do te
48
provonte kon~i~te~c~n (q~~dr~.es~.~11erin.~ juri dike) te akteve nenligjore ne
kuader te rendtt JUndtk poztttv te nJe vendi.
2.12.2 Kontrolli i kushtctutshmerise dhe ligjshmerise se akteve te
pergjithshme normative nenligjore
Akti i pergjithshem normativ nenligjor duhet te nxirret ne pajtim me~
1) autorizimet e dhtna,
2) duke respektuar procedura te caktuara,
3) permbajtja e tyre duhet tu pergjigjet parimeve te sistemit
shoqeror-politik posayerisht ne kushtetute dhe ligj.
Qellimi i kontrollit: te pamundesohet nxjerrja, perkatesisht aplikimi i
atij akti te pergjithshem normativ nenligjor qe do t'i kundervihej kushtetutes
apo !igjit. Per kete shkak edhe me sanksionet qe sistemet e veyanta jmidike i
parashohin, tenton qe nga rendi juridik te shmangen ato akte te pergjithshme
normative nenligjore dispozitat e se ciles nuk jane ne pajtim me pm·imet e
shprehura ne kushtetute, perkatesisht me ligjet.
Sanksionet kunder akteve te pergjithshme normative nenligjore
kunderkushtetuese dhe joligjore:
1) kufizimi i ratifikimit
2) lenia objektive jashte fuqise
3) ekscepsioni i joligjshmerise (ilegalitetit).
Lenja jashte fuqise e aktit te pergjithshem normativ nenligjore mundet
me:
1) anulimin - anulohen edhe te gjitha pasojat juridike qe ai i ka
prodhuar prej hytjes se saj ne fuqi (veprimi ex tunc);
2) abrogimin- pushon mundesia juridike e aplikimit e aktit te tille
te pergjithshem normativ ne te ardhmen, por me abrogimin nuk
preken ne pasojat juridike qe i ka prodhuar akti i pergjithshem
normativ nenligjor deri ne momentin e abrogimit (veprimi ex
nunc).
Mbikeqyrja ndaj akteve te pergjithshme normative nenligjore, si dhe
autorizimi kontrollues ne formen e anulimit, perkatesisht te abrogimit mund t'i
ndahet llojeve te ndryshme te organeve shteterore.
Gjykata Kushtetuese e RM-se vendos mbi pajtueshmerine e dispozitave
me kushtetuten dhe ligjin (neni 11 0). Keshtu Gjykata Kushtetuese do ta
abrogoje apo anuloje dispoziten nese verteton se eshte kunderkushtetues apo i
kunderligjshem. Me kete rast, natyrisht se, Gjykata Kushtetuese do te marre
parasysh te gjitha rrethanat e rendesishme per mbrojtjen e kushtetutshmerise
dhe te ligjshmerise, duke pasur me ate rast parasysh ne veyanti peshen e
shkeljes se Kushtetutes apo te ligjit dhe interesin e sigurise juridike.
49
 ~
~
~.
Per sistemin juridik te Maqedonise eshte karakteristike se eshte i
etabluar e drejta e kontrollit te kushtetutshmerise, perkatesisht te ligjshmerise
ne kuptimin e gjere te fjales, dhe iniciativen per kete mund ta beje 9faredo
subjekti juridik para Gjykates Kushtetucse. Perpos kesaj, kontrolli i
ligjshmerise se akteve te organeve te administrates eshte edhe kompetence jo
vetem e Gjykates Kushtetuese, por edhe qeverise dhe institucioneve tjera te
administrates ne kuader te kontrollit te punes se administrates sikurse do te
prezantohet ne kreun e Veyal1te te kesaj pjese te librit. (shih: kreun per
kontrollin e administrates).
Qeveria e Republikes se Maqedonise mundet, bazuar ne kushtetute dhe
ligje organike por edhe ligje materiale te fushave te ndryshme te administrates
shteterore, ne zbatimin e mbikeqyrjes lidhur me krye1:jen c puneve te
administrates shteterore, te abrogoje dispozitat e organeve te administrates
shteterore dhe te njesive lokale te veteqeverisjes per punet e administrates
shteterore te cilat u jane bartur/deleguar.
Ministria kompetente, sipas Ligjit mbi entet, mbikeqyr ligjshmerine e
punes se enteve dhe te akteve te tyre te pergjithshme. Nese ajo konsideron se
statuti apo akti i pergjithshem i entit eshte ne kundershtim me kushtetuten,
ligjin apo dispoziten tjeter, do ta ndaloje nga zbatimi dhe ne afat te caktuar me
Iigj t'i propozoje qeverise qe aktin e kontestuar ta anuloj apo abrogoj. Ne qofte
se Qeveria nxjerr aktvendim me te cilin anulon apo abrogon statutin apo aktin e
pergjithshem te entit kate drejte qe kunder aktvendimit te tille te ngrite kontest
administrativ prane Gjykates Administrative te Republikes se Maqedonise.
Kontrolli i Iigjshmerise behet edhe ndaj organeve te veteqeverisjes
Iokale/vendore.
2.12.3 Evitimi i joligjshmerise
Evitimi i jo ligjshmerise- eshte fonne e veyante e autorizimeve
kontrolluese ndaj akteve te pergjithshme mbi te cilat organi i caktuar shteteror
(sipas rregullit gjykata) refuzon aplikimin konkret te aktit te pergjithshem
normativ nenligjor kur verteton se ai eshte ne kundershtim me normen juridike
(ligjin) me te larte. Akti i pergjithshem normativ nenligjor aplikimi i se ciles
eshte refuzuar evitimi i joligjshmerise te vihet jashte fuqise. Akti i tille ne
ndonje rast tjeter edhe me tej te zbatohet deri sa organi kompetent ne
proceduren e parapare nuk e le jashte fuqise. Ekscepsioni i ilegalitetit terheq
me vete mundesine permanente per venie te kundershtimit per pasiguri
juri dike.
Evitimi i joligjshmerise bazen e vete e ka ne respektimit e parimit te
kushtetutshmerise dhe ligjshmerise te garantuar me Kushtetuten e RM-se. Ne
te veJiete, Gjykata Kushtetuese e Republikes se Maqedonise gjate ushtrimit te
kompetencave te veta (neni 11 0) vendos per pajtueshmerine e ligjeve me
kushtetuten por edhe per pajtueshmerine e dispozitave tjera (nenligjore) dhe te
kontratave kolektive me kushtetuten dhe me ligjet. Keshtu, kur Gjykata
50
Kushtetuese gjen (vlereson) se keto akte 11enligjore nuk jane ne pajtim me
kushtetuten dhe ligjin, i shfuqizon duke i hequr nga rendi pozitiv i vendit.
Iniciativen per vleresimin e akteve Gjykata Kushtetuese e ndermerr sipas
detyres zy1iare, por edhe sipas iniciatives te <;:faredo subjekti fizik apo juridik.
Me ane te aplikacionit te njohur si actio popularis, per dallim nga gjykatat
kushtetuese ne Shqiperi dhe Kosove ku parashtrues i iniciativave para gjykates
kushtetuese jane disa subjekte te caktuara kushtetuese.
Nderkaq, me Ligjin per gjykatat e rregullta te RM-se (2006) eshte
percaktuar se ,kur gjykata vlereson se ligji qe duhet zbatuar ne rastin konkret,
nuk eshte ne pajtim me Kushtetuten, kurse dispozitat kushtetuese nuk mund te
implementohen drejtpersedrejti, atehere do ta nderprese e zhvillimin e procesit
te vete gjyqesor deri ne miratimin e vendimit te Gjykates Kushtetuese te RM-
se" , me te cilin eshte vleresuar kushtetutshmeria e Iigjit. E njejta gje do te
ndodhe edhe ne rastin e zbatimit te akteve nenligjore te organeve te
administrates.
Kjo dote thote se, gjykatat ne proceduren me rastin e zbatimit te ligjeve
dhe te dispozitave tjera kane mundesi te ndryshme kur dyshojne ne
kushtetutshmerine, perkatesisht Iigjshmerine te dispozitave te cilat detyrimisht
duhet t'i zbatojne ne proceduren qe eshte nevijim:
1) Ne qofte se gjykata ne procedure gjen se ligji te cilin dote duhej
zbatuar, perkatesisht disa dispozita te saja nuk jane ne pajtim me
kushtetuten, duhet te nderprese proceduren dhe Gjykates Kushtetuese
t'i paraqese kerkese per vleresimin e kusbtetutshmerise, perkatesisht te
ligjshmerise se ligjit, perkatesisht te disa dispozitave te saja me
kushtetuten. Vleresimi i gjykates, se ligji nuk eshte ne pajtim me
kushtetuten, nuk sjell deri te evitimi i joligjshmerise se ligjit i cili
eshte ne pyetje, por atehere procedura nderpritet deri ne vendimin e
Gjykates Kushtetuese.
2) Ne qofte se gjykata ne procedure konstaton se dispozita tjeter te
cilen do te duhej aplikuar, perkatesisht ndonje dispozite e saj nuk jane
pajtim me kushtetuten dhe ligjin, atehere ne rastin konkret
drejtperdrejte aplikohet ligji, ndersa Gjykates Kushtetuese do t'i
paraqitet kerkesa per vleresim te pajtueshmerise se dispozites
kontestuese, perkatesisht te disa dispozitave te saja me kushtetuten
dhe me ligjin. Kur gjykata me vendimin e plotfuqishem refuzon te
zbatoje dispoziten per shkak te jokushtetutshmerise se saj apo te
joligjshmerise, ndersa Gjykata Kushtetuese pas procedures se zbatuar
te vleresimit te kushtetutshmerise, perkatesisht te ligjshmerise ve1ieton
se jokushtetutshmeria, perkatesisht joligjshmeria nuk ekziston, secilit
qe i eshte cenuar ndonje e drejte mund te kerkoje ndryshimin e
vendimit te plotfuqishem te gjykates.
51
 Mi11istria kompetcnte ka per detyre te kryeje mbikeqy1jen ndaj
2.12.4 Nderprerja nga ckzekutimi (aplikimi)
Iigjshmerise se aktit te pergjithshem, dhe kur konsideron se akti i tille i
Zbatimi nga ekzekutimi- kemi te bejme mbi pushimin e perkohshem te
pergjithshem eshte ne kundershtim me kushtetuten dhe ligji, te nxjerre, ne
zbatimit te nje akti te pergjithshem te natyres ncnligjore e cila krijohet per
afatin ligjor t'i parashtroje iniciative Gjykates Kushtetuese duke propozuar
shkak se bartesi juridikisht i autorizuar i kontrollit te aktit te tille ka shfrytezuar
edhe masen e perkohshme per pezullimin e fuqise se aktit normativ nga organet
te drejten qe ta nderprese nga zbatimi per shkak te dyshimit ne rregullsine e saj.
e veteqeverisjes te pushtetit lokal deri ne nxjerrjen e vendimit perfundimtar te
Atehere vendimin definitive nxjerre ndonje organ tjeter (organi me i larte sipas
rangut hierarkik nga organi i cili e ka nxjerre vendimin per nderprerje nga Gjykates Kushtetuese.
ekzekutimi apo gjykatave) te cilat vendosin sea eshte dashur per te ardhur deri
te nderprerja apo jo, qe ka per pasoje:
1. jomundesine definitive te aplikimit te aktit te pergjithshem i cili
eshte nderprere nga ekzekutimi apo
2. eliminohet vet vendimi me te cilen ka ardhur deri te nderprerja
nga ekzekutimi.
Me te drejten ne nderpre1je nga ekzekutimi i aktit te pergjithshem
normativ te natyres nenligjore mund te shfrytezohet:
1. Ministria kompetente sipas Ligjit mbi entet nderpret nga ekzekutimi
statutin apo aktin e pergjithshem te entit nese konsideron se eshte ne
kundershtim me kushtetuten, ligjin apo te dispozites tjeter, atehere ai organ
eshte i detyruar qe ne afat prej nje muaji t'i propozoje qeverise qe aktin
kontestimore ta anuloje apo abrogoje.
2. Organet e administrates shteterore sipas Ligjit per sistemin e
administrates shteterore ne proceduren e mbikeqyrjes kane te drejte te
nderprese nga ekzekutimi akte te pergjithshme te organeve te njesive lokale te
veteqeverisjes dhe te personave juridike me autorizime publike ne punet e
ba1iura te administrates shteterore, si dhe t'i propozojne qeverise abrogimin e
dispozites apo paraqitjen e kerkeses Gjykates Kushtetuese per vleresimin e
pajtueshmerise se dispozitave me kushtetute, perkatesisht ligjin.
3. Kryetari i komunes sipas Ligjit per veteqeverisjen lokale ne kryerjen
e puneve nga fusheveprimi i komunes mund te nderprese nga aplikimi aktin e
pergjithshem te organit perfaqesues nese vlereson se me ate akt eshte shkelur
ligji apo dispozita tjeter, dhe te kerkoje nga organi perfaqesues qe ne afatin
ligjor te menjanoje te metat e verejtura. Ne qofte se organi perfaqesues ate nuk
e bene, kryetari ka per detyre qe ne afatin e parapare ligjor per ate ta informoje
ministrin kompetent te ministrise kompetente per mbikeqyrjen e ligjshmerise
se punes se organeve te njesise lokale te veteqeverisjes.
4. Ministria kompetente per Veteqeverisje Lokale sipas Ligjit per
veteqeverisjen lokale mbikeqyre ligjshmerine e akteve te pergjithshme te
organit perfaqesues te njesise lokale te veteqeverisjes ne fusheveprimin e saj
veteqeverises.
Kryetari i komunes eshte i obliguar qe ne afatin ligjor te dergoj
iniciativen para Gjykates Kushtetuese dhe per kete e njofton edhe Ministrine e
Veteqeverisjes Lokale.

53
52
 KREUHI
ELEMENTET DHE INSTITUCIONET THEMELORE
TE SE DREJTES ADMINISTRATIVE
1. Shpjegime hyrese per elementet dhe institucionet e se
drejtes administrative
Per te drejten administrative si disipline shkencore juridike par edhe si
dege e se drejtes pozitive, me rendesi qenesore jane disa nocione, clemente dhe
institute te se drejtes administrative, si<; jane:
I) marredheniet (rapmtet) juri dike-administrative;
2) norma juri dike administrative;
3) disa institute juridike-administrative si qe jane:
a) puna jmidike, procedura administrative,
b) akti administrativ,
c) kontesti administrativ,
d) puna administrative apo veprimi administrativ,
e) kontrata administrative,
f) mbikeqytja administrative,
4) format themelore te organeve dhe organizatave administrative
1.1 Marredheniet administrativo - juridike
Manedhenia juridiko-administrative paraqet lloj te ve<;ante te
marredhenies juridike, ne te cilin hyjne organet e administrates shteterore
mbase edhe publike, ne procesin e ushtrimit te veprimtarise se vet, padyshim se
ze vend te rendesishem ne teorine e se drejtes administrative. Kjo per arsye se
ky lloj i marredhenies juridike paraqet, ne fakt, esencen e veprimtarise se
administrates, kur kjo paraqitet si autoritet i pushtetit shteteror, perkatesisht
publik.
Marredhenia juridiko-administrative mund te trajtohet ne kuptimin e
ngushte, ne te cilin hyjne si subjekte juridike vetem organet e administrates,
par edhe ne kuptimin e gjere sipas te cilit marredhenien administrative e
karakterizon krejt ajo qe eshte rregulluar me norma juridiko-administrative.
Keshtu, sipas kuptimit te pare, per ekzistimin e nje marredhenie juridiko-
administrative vendimtare eshte nese nj era nga palet ne raportin juridik eshte
patjeter organ i administrates shteterore, dhe sipas kesaj marredhenia juridiko-
administrative eshte marredhenie ndermjct organeve te administrates ne njeren
ane dhe subjekteve te tjere juridike ne anen tjeter, bazuar ne normat te degeve
tjera te se drejtes (si per shembull; e drejta civile). Nderkaq, sipas pikepamjes
se dyte, per te ekzistuar nje marredhenie juridike, vendimtare eshte karakteri i
normes juridike me te cilen rregullohet I\io marredhenie, duke u anashkaluar
rrethana se kush jane subjekte te kesaj marredhenie, qe do te thote se nje
54
marredhenie e tille juridiko-administrative Il}und te krijohet ndermjet kujtdo
qofte prej subjekteve, po qe se kjo rregullohet me normat e se drejtes
administrative.
Nga pikepamja teorike, edhe kuptimit te pare dhe te dyte mund t'i
behen edhe kritika te ndryshme, por pergjithesisht ne teori, pak a shume te dy
pikepamjet jane njesoj te pranueshme. Prandaj, duhet thene se gjithnje ne
njeren ane si subjekt te se drejtes ne marredhenie juridiko-administrative duhet
te jete nje organ apo trup i administrates shteterore mbase edhe publike, qe ka
autorizime te ushtroje pushtet apo sherbim publik, ndersa ni:~ anen tjeter te
marredhenies si subjekt mund te jene qofte organe tjera te pushtetit shteteror
dhe persona tjere juridike, qofte qytetare apo asociacione te sboqerise civile.
Natyrisht se kur jane ne pyetje palet tek marredhenia juridiko-
administrative, e rendesishme eshte pozita qe kane palet, perkatesisht subjektet
ne keto marredhenie, pasi qe, man·edhenia juridiko-administrative, si rregull,
nuk krijohet me marreveshje apo me vullnetin e paleve, me <;ka dallohet nga
marredhenia juridiko-civile (e cila krijohet me vullnetin e paleve). Ne te
vertete, tek marredhenia juridiko-administrative organi i administrates
shteterore, perkatesisht subjekti juridik me autorizime publike, gjitbnje
paraqitet me vullnet me te forte, duke i detyruar subjektet tjera (pale ne
proceset administrative) qe te vi hen ne pozite me te ulet, perkatesisht te
subordinuar. Kjo paraqet edhe nje nga karakterist\kat me thelbesorc te
marredhenieve juridiko-administrative.
Baze e krijimit te marredhenies juridiko-administrative eshte akti
administrativ, i cili mund te nxirret pas 1~e procedure administrative te ngritur
me sipas detyres zyrtare, ose po pas nje procedure te ngritur mbi bazen c nje
propozimi te pales. Mirepo, ne te dy keto raste, pruresi i aktit administrativ
(organi i administrates), vepron ne menyre te mevetesishme, duke i detyruar
subjektet tjere ne rap01tin juridik administrativ me autoritetin e organit publik
dhe me njeanshmerine e aktit administrativ. 29
Vlen te theksohet se deri te krijimi i rap01tit juridiko-administrativ
mund te vije edhe sip as fuqise ligjore (ipso lege) ne situata te ndryshme, si
p.sh: raporti juridik i shtetesise mund te krijohet ne baze te aktit administrativ
(me pranimin e te huajit ne shtetesi nacionale me ane te natyralizimit per <;ka
nxirret akti administrativ); ose me fuqi ligjore (kur femija i prinderve me
shtetesi te huaj e fit on shtetesine me lindje sipas fuqise ligjore).
Nderkaq, kur eshte ne pyetje nderprerja e marredhenies juridiko-
administrative, situata eshte pak me ndryshe. Ne te viS!iete, kur me aktin
administrativ nderpritet nje marredhenie atehere ky akt ka karakter konstitutiv,
qe do te thote se me hyrjen ne fuqi te tij marredhenia juridiko-administrative
pushon te ekzistoje (p.sh akti per nderpre1jen e shtetesise, perkatesisht privimin
nga shtetesia). Ne qofte se marredhenia juridiko administrative nderpritet sipas
29 Dr. N. Grizo, dr. S. Gelevski, dr. B. Davitkovski, dhe dr. A Pavlovska, me tej- grupa
autoresh: Aministrativno Pravo (E drejta administrative), Shkup, 2008, fq. 42.
55
 fuqisc ligjore kur per kete krijohen rrethana te caktuara me ligj, me patjeter
duhet te nxirret akti administrativ, me te cilin do te vertetohet krijimi i ketyre
rrethanave. Atehere ky akt ka karakter deklarativ, sepse me kete vetem
deklarohen rrethanat ligjore per nderprerjen e marredhenies juridiko-
administrativc (si p.sh plotesimi i kushteve per shkuarje ne pension te
nepunesve ne sherbimin civil).
Mbrojtia e marredhenieve juridiko-administrative, si rregull, garantohet
permes mjeteve juridike, perkatesisht ankimore qe u drejtohen organeve te
shkalles se dyte ose gjykatave ne kontestet administrative.
E rendesishme eshte te theksohet se marredheniet juridiko-
administrative dallohen nga marredheniet tjera juridike,civile, penale, etj.
Ne lidhje me marredhenien juridiko-administrative duhet theksuar se
kjo marredhenie mund te nderpritet ne kater menyra: e para- me nderprerje te
njeanshme nga ana e organit te administrates ( si p.sh kur organi i administrates
nje anshem e nderpret kontraten koncesionare apo kur heq dore nga zhvillimi i
procesit administrativ sipas detyres zyrtare); e dyta - kur marredhenia
nderpritet me heqje dore nga procesi me kerkesen e pales (p.sh kur pala heq
dore nga kerkesa e vet); e treta- kur organi i administrates nxjerre aktvendim,
respektivisht vendim te ri me te cilin e ndryshon apo e shfuqizon vendimin
administrativ paraprak, mete cilin ka qene themeluar nje marredhenie juridiko-
administrative; dhe e katerta - kur marredhenia juridiko-administrative
nderpritet me prurjen e nje akti nga nje subjekt tjeter shteteror ( si p.sh. me
vendimin gjyqesor ne procedure kontetsimore kur abrogohet vendimi
administrativ).
1.2 Norma administrativo- juridike
Si parakusht i ekzistimit te marredhenieve juridiko-administrative eshte
ajo norme juridike e cila i rregullon keto marredhenie. Normat juridiko-
administrative per dallim nga normat tjera juridike karakterizohen me faktin se
ne numer jane shume te madh, jane te Jlojllojshme nga fushat e ndryshme te
administrates, jane shpesh te ndryshueshme, pastaj shpesh edhe jo precize per
nga permbajtja si dhe te shkaperderdhura neper shume akte juridike ne nje
numer te madh te akteve juridike, dhe si te tilla veshtire te kodifikueshme. Te
gjitha keto karakteristika tregojne se normat juridiko administrative jane
materie jo konsistence juridike, tejet dinamike dhe si te tilla veshtire
identifikohen ne rendin dhe sistemin juridik? 0
Nje karakteristike tjeter e ketyre normave paraqet fakti se duke qene jo
precize shpesh mundesojne te drejta diskrecionale per titullaret e organeve te
administrates, me 9ka devalvohet parimi i sigurise juridike ne veprimtarine e
organeve te administrates shteterore, respektivisht publike. Kjo sidomos vlen
30 Ibid fq. 43
56
per normat juridike- administrative brenda f:lkteve juridike nenligjore, qe jane
produkt i organeve te administrates.
1.3 Disa institute juridike-administrative
Neier institutet juridiko-administrative si clemente te se drejtes
administrative, rendesi te ve9ante kane sidomos punet administrative (veshtje
administrative), veprimet administrative, procedura administrative, akti
administrative, kontrata administrative, mbikeqyrja administrative, kontesti
administrative.
Puna administrative (vi!shtje administrative) - eshte nocion qe nuk
eshte definuar me dispozita ligjore, por indirekt, duke analizuar disa tekste
Jigjore, ne teori mund te definohet si nje situate juridike ne te cilen vendoset
per te drejtat dhc obligimet ose interesit juridik te ndonje personi konkret fizik
apo juridik. Me kete rast qenesore jane ely momente, vendimmanja
administrative dhe rasti konkret.
Veprimi administrativ- eshte akt material perkatesisht veprimi te cilin e
kryen organi i administrates. Dispozitat legjislative me shpesh e perdorin
termin masa administrative, te cilat i perfshijne si aktet administrative ashtu
edhe veprimet administrative. Veprimet administrative mund te konsistojne se
ne ushtrimin e elisa parimeve ne fusha te caktuara te administrates, ashtu edhe
ne ushtrimin e disa veprimeve te dhunshme si dhe kufizime nga ana e organeve
te administrates.
Procedura administrative ~ ndonese gjithashtu nuk eshte definuar me
ligj ajo lehte identifikohet, nga se paraqet teresine e veprimeve procedurale qe i
ndermerr organi i administrates ne zgjidhjen e ndonje yeshtje administrative
(pune administrative), me qellim qe te nxirret nje vendim administrative i
bazuar ne ligj. Per kete institut juridik administrativ qenesore eshte te theksohet
se procedura administrative nuk eshte procedure gjyqesore, dhe aplikohet
gjithnje kur duhet zgjidhur nje yeshtje administrative. Prandaj, puna
administrative, perkatesisht 9eshtja administrative eshte lende e procedures
administrative dhe gjithnjc kur ekziston veshtja administrative kjo duhet te
zgjidhet ne nje proces administrative.
Akti administrativ -- eshte i definuar ne Jegjislacionin e se drejtes
administrative, por edhe ne teorine e se drejtes administrative. Ky paraqet nje
akt juridik i percaktuar me norma juridike te organeve te administrates
shteterore, respektivisht publike, me te cilin zgjidhet nje veshtje administrative
pas nje procedure te pertl.mduar administrative. Karakteristika me te
rendesishme te aktit administrative jane: njeanshmeria, konluetesia dhe
autoriteti i pruresit. Pra akte administrative jane aktet juridike qe i nxjerrin te
gjitha llojet e organeve te administrates shteterore mbase edhe publike
(ministri, ente, fonde, agjenci etj .) sikunder edhe institucione tjera jo shteterore
57
 te cilet ushtrojne autorizime publike kur vendosin ne procedure administrative
perkitazi mete drejtat dhe obligimct e personave juridike dhe fizike. 31
Kontrata administrative- eshtc lloj i Ve<;ante i aktit administrativ qe per
dallim nga akti administrativ qe ishte i njeanshem, ky institut eshte akt i
dyanshem, te cilin e lidh organi i administrates me ndonje subjekt juridik
privat, por ne nje procedure te percaktuar me ligj, objckt apo lende e te cilit
eshte kryerja e ndonje sherbimi public apo realizimi i nje interesi publik. Llojet
dhe format e ve<;anta te kontratave administrative parashihen ne dispozitat e
ndryshme ligjore, si p.sh te ketilla jane kontratat koncesionare per hyerjen e
sherbimeve publike, kontratat per furnizime publike me interes publik si dhe
<;do kontrate tjeter kur ne njeren ane si pale paraqitet organi apo organizata
shteterore me autorizime publike, ndermanje publike, organet e veteqeverisjes
lokale, qe lidhet me qellimte realizimit te nje interesi publik ose me qellim te
kryerjes te ndonje sherbimi publik. 32
Mbikeqy1ja apo kontrolli administrative - eshte lloj i veprimtarise
administrative te cilin e ushtrojne organet e administrates me rastin e zbatimit
te ligjeve nga ana e qytetareve dhe organizatave dhe institucioneve tjera qe
ushtrojne veprimtari te ndryshme shoqerore ekonomike, kulturore, sociale etj.
Lloji i ve<;ante i ketij kontrolli qe e hyejne organet e administrates paraqet
kontrolli apo mbikeqy1ja inspektive (inspeksioni tatimor, arsimit, shendetesise,
urbanizmit, ndertimit etj.), qe si rregull me hollesisht percaktohen me
legjislacionet e ve<;anta te se drejtes administrative.
Kontesti administrativ - eshte lloj i ve<;ante i kontesteve gjyqesore qe
zhvillohet per vleresimin e apo kontrollin e ligjshmerise se akteve
administrative te nxjerra ne proceduren administrative. Ne sistemet e ndryshme
juridike ky lloj kontrolli eshte lene ne kompetence te gjykatave te rregullta,
kurse ne disa vende jane themeluar gjykata te ve<;anta duke u emeruara si
gjykata administrative. Keshtu per shembull ne Republiken e Shqiperise
kontesti administrative eshte ne kompetence te gjykatave te rregullta, kurse ne
Kosove kontesti ne kompetence te Gjykates Supreme ne depa1iamentin e
ve<;ante per konteste administrative. Nderkaq ne Republiken e Maqedonise dhe
te Sllovenise, sikunder edhe ne vende tjera, kontestet administrative i zgjedh
Gjykata Administrative.
~~ Shih me hollesisht dr. Sokol Sadusbi E Drejta Administrative 2- Kreu I f.q. 5-35, Tirane
2005
32
Ibid fq. 47
58
2. Format thernelore te organeve dhe organizatave
administrative
Ne kuader te trajtimeve teorike per te drejten administrative, qofte si
dege pozitive te se drejtes apo si disipline shkencore juridike, perve<; njohurive
per nocionet dhe institucionet themelore te theksuara me siper, rendesi te
ve<;ante kane edhe shpjegimet hyrese per format organizative te organeve dhe
organizatave administrative si dhe sherbimeve tjera publike, si<; jane:
ministrite, drejtorite, agjencite, fondet, entet etj.
Fillimisht duhet thene se llojet e organeve dhe organizatave te
administrates shteterore mbase edhe publike, kompetenca e tyre, organizimi
dhe menyra e themelimit si dhe sigurimi i financimit te tyre, si lTegull,
percaktohen me legjislacione perkatese nacionale (ligje organike) bazuar ne
aktet kushtetuese juridike. Format me te njohura gati ne te gjitha sistemet
juridike manifestohen nepermjet te ministrive si organe qendrore te
administrates ne fushat e caktuara te administrates, por edhe emertimet e tjera
si: agjenci, drejtori, komitete, komisione, ente, fonde, kancelari etj.
Me qellim te shpjcgimit me racional, jemi percaktuar qe trajtumn
tematik per keto forma lexuesi jane ta gjeje ne pjesen e dyte te librit ku
trajtohet organizimi i administrates me aspektet komparative. Prandaj, ketu po
prezantojme shpjegime hyrese vetem per sherbimet publike dhe entet ne
kuptimin e gjere.
3. Sherbimi publik
Nocioni sherbim publik ka filluar te permendet kah fundi i shekullit 19,
fillimisht ne praktiken e Keshillit shteteror francez, i cili sherbimin publik e ka
percaktuar si ,aktivitet i administrates sipas Rarimeve te se drejWs publike", me
vone ka filluar te kete aplikim mete gjere. 3 Sipas Duguit-it, i cili ka formuar
shkollen e ve<;ante te sherbimit publik, ,i tere shteti eshte grumbull i
sherbimeve pub like" (pasardhesit e tij: Jeze Bannard, Rolland). Si element
themelor ne permbajtjen e sherbimit publik melTet te plotesimi i interesit te
pergjithshem.
Dallohen dy nocione sherbime publike:
a) nocioni fonnal i sherbimit publik niset nga bartesi i
sherbimit publik; thelbesore eshte qe sherbimin publik ta kryeje
ndonje person publiko- juridik.
b) nocioni material i sherbimit publik theksin e ve ne
natyren e sherbimit, perkatesisht ne permbajtjen e veprimtarise se
saj. Me rendesi eshte qe sherbimi i caktuar te kete rendesi per
33 Dr. I. Borkoviq, vepra e cituar dhe fq. J 3
59
 ~
realizimin e interesave te caktuara te bashkesise shoqerore, qe t'i
pranohet karakteri i sherbimit publik.
Me rendesi eshte pye~a se kush i jep ndonje sherbimi karakter publik,
per vfare arsye dhe ne cilen menyre ndonje sherbim shpallet publik.
Veprimtarise se caktuar karakterin e sherbimit publik ia pranon
bashkesia shoqerore dbe ate ne rend te pare per shkak te kuptimit te rendesise
se vevante, qe ai sberbim dhe kryerja normale e saj kane interes te
pergjithshem. Aty zakonisht element vendimtar eshte dobia e pergjithshme.
Parimet e sherbimit publik~
a) Parimi i kontinuitetit- sherbimi duhet te funksionoje panderprere
b) Parimi i pershtatshmerise- sherbimi duhet t'i pershtatet ncvojave te
ndryshuara te drejtes publike
c) Parimi i primatit - sherbimet publike ne raport me private nga te
cilat del regjimi juridik i saj diferencial
d) Parimi jomerkantilitetit - momenti financiar nuk duhet te jete
vendimtar, perkatesisht sherbimi publik nuk duhet te themelohet me
qellim te fitimit te dobise.
Karakteri i sherbimit pc1blik percaktohet me ak:tin e pergjithshem, me
rralle me norm en juridike.
Ekzistimin e sherbimit publik e kushtezojne dy clemente:
1) veprimtaria e cila duhet te jete me se e nevojshme per plotesimin e
nevojave te pergjithshme shoqerore dhe
2) norma juridike e cila veprimtarine e tille e ndane si sherbimin
publik te vevante duke i dhene trajtim te vec;ante shoqeror.
3.1 Nocioni sherbimet publike ne Iegjislacion
Nocioni juridik i sherbimit publik eshte koncept i njohur ne literaturen
juridike administrative ne Republiken e Maqedonise por edhe ma gjere ne
hapesiren administrative te ish Federates Jugosllave te pas Luftes se Dyte
Boterore, qe me sistemin kushtetues te viti 1946/47 ne periudhen e ashtuquajtur
te centralizmit administrativ. Me kete nocion, ne kete periudhe, ne kuptimin e
gjere, perfshihej i gjithe sektori i institucioneve publike, duke perfshire ketu
edhe ndermanjet prodhuese ne sektorin shteteror. Nderkaq, me sistemin
kushtetues te vi tit 1963 kuru bene reformat e medha me procesin e deetatizimit
dhe decentralizimit, kur ka marre hov sistemi i veteqeverisjes socialiste, pjesa
me e madhe ketyre ndermanjeve u zevendesuan ne konceptin organizativ dhe
funksional te tyre si organizata punuese, qe ne perfundim te sistemit kushtetues
te vitit 1974 dote konsiderohen si organizata te punes se bashkuar. Nje pjese e
ketyre ndermanjeve do te organizohen mbi baza te legjislacionit te veyante si
ndermanje me interes te vec;ante shoqeror.
Keshtu, legjislacioni i atehershem, keto sherbime publike do t'i trajtonte
si institucione me interes te vevante ku organet perfaqesuese, perkatesisht
60
ekzekutive (kuvendi ose keshilli ekzekutiv) do te kishin kompetenca ne
organet udheheqese (drejtoret dhe keshillat drejtuese ).
Se kendejmi, pas shperbe1jes se ish Federates Jugosllave edhe ne
Republiken e Maqedonise, sikunder edhe nc ish njesite e tjera federale (tani me
shtete sovrane dhe te pavarura), me sistemin e ri kushtetues, por edhe ne
legjislacion, riafirmohen institucionet dhe sherbimet publike ne forma te
ndryshme te percaktuara me ligj. Keshtu, p.sh ne neni 58 paragrafi 2
Kushtetuta e RM-se ka percaktuar se pjesemanja ne qeverisje dhe ne
vendimmarrje ne institucionet (entet) dhe sherbimet publike rregullohet me ligj
dhe ne baze te parimeve te profesionalizmit dhe kompetences. Se kendejmi, ne
RM-se me ligjet sistemore per entet, jane rregulluar ne parim marredhenie dhe
9eshtje per organizimin dhe funksionimin e ketyre institucioneve te sherbimeve
publike, e pastaj me legjislacione te vec;anta per fushat e ndryshme te
administrate rregullohen marredhenie dhe c;eshtje ve9mas ne !emit tjera te jetes
shoqerore, si9 jane: legjislacioni per veteqeverisjen lokale; arsim dhe edukim;
mbrojtje shendetesore; siguri sociale; ekologji; transport publik; veprimtari
komunale dhe urbane; ujera; rruge etj.
E rendesishme eshte te theksohet se numri me i madh i sherbimeve
publike ne kuptimin material - funksional realizohet nepermjet formes
organizative te institucioneve perkatesisbt enteve publike, por edhe nepermjet
te fondeve (i ujerave, barnave, rrugeve, pensioneve etj.), qendrave te ndryshme
(p.sh Qendra per Pune Sociale etj.), agjencive, arkivave, muzeve, shkollave
deri tek ndermarrjet publike me kapital shteteror apo publik apo me kapital te
perzier, por edhe me kapital privat, e cila eshte e akredituar, perkatesisht e
licencuar per ushtrimin e veprimtarise me interes publik (spital, universitet,
institucion tjeter etj .).
4. Enti si forme e sherbimeve publike
Enti si institucion ne trajtimin teorik juridik mund te shqy1iohet ne dy
kuptimet e tij :
E para kuptimi organizativ i entit, qe paraqet formen e vevante te nje
institucioni qe ushtron veprimtarine e sherbimit publik, qe konform me
legjislacionin material ne fushat perkatese mund te emertohet si vijon: shlmlla
perkatese; internati; fakulteti; konviktet; spitalet; qendra per pune sociale etj.;
dhe
E dyta kuptimi funksional i entit, qe paraqet teresine e veprimtarise te
cilen e realizon si p.sh. veprimtarine e edukimit, shkences, shendetesise,
transportit, strehimit, etj. 34
Nderkaq, per nga statusi juridik dhe menyra e ushtrimit te veprimtarise,
ne praktiken organizative dallohen disa lloje te enteve si vijon:
34
Ibid, fq 18
61
 1) entet e pavarura dhe jo te pavarura - varesisht nga ajo se enti
publik ka domethenie te personit juridik;
2) sherbimet obliguese dhe fakultative varesisht nga
detyrueshmeria e shfrytezimit te tyre;
3) sherbimin me pagese dhe pa pagese.
4.1 Parimet per ushtrimin e veprimtarise te enteve
Per ushtrimin e veprimtarise se enteve, nuk ka dyshim se, me rendesi te
veyante eshte respektimi i disa parimeve themelore siy jane:
1) parimi i pavaresise - entet veprimtarine e saj e kryejne ne menyre te
pavarur, ndersa kufizimi i pavaresise se saj eshte i mundshem
ekskluzivisht ne baze te ligjit;
2) parimi i ligjshmerise - nderlidhet ne panmm e pavares1se, sepse
entet kryejnc veprimtarine e vet ne menyre te pavarur, por ajo duhet te
kryhet sipas kushteve dhe sipas menyres se caktuar me ligj dhe ne
dispoziten e percaktuar me ligj, me aktin mbi themelimin, me statut etj.,
me aktet e pergjithslm1e, dhe ne pajtim me te arriturat shkencore dhe
rregullat e deges;
3) parimi i kontinuitetit - nga se veprimtaria e entit ka rendesi
shprehimisht shoqerore, ajo veprimtari duhet te kryhet ne menyre te
perhershme. Ne pajtim me kete eshte edhe dispozita kushtetuese per
mundesine e kufizimit te drejtave ne greve;
4) parimi i detyrimit te oji·imit te sherbimeve nga rrethi i veprimtarive
per te cilen edhe enti theme!ohet- nga se enti themelohet per ofrimin e
sherbimeve te caktuara, kur plotesohen kushtet per ofrim te tille, ajo
eshte e obliguar te ofroje sherbimin (p.sh i siguruari shendetesor kerkon
mbrojtjen shendetesore );
5) parimi i barazise per poseduesin e sherbimit - enti duhet t'i ofroje
ydo poseduesi sipas kushteve te barabarta sherbime te barabarta;
6) parimi i publicitetit- puna e entit eshte pub! ike, ndersa ekziston edhe
detyrimi i entit qe ne kohe te pershtatshme dhe te drejte te informojne
opinionin per kryerjen e veprimtarise se saj;
7) parimi jomerkantilitetit - enti duhet te themelohet me qellim te
fitimit te dobise; ne entin e cila sjell fitim aplikohen dispozitat te cilat
vlejne per shoqerite tregtare.
4.2 Regjimi juridik i cnteve ne sistemin juridik te RM-se
Ne Republiken e Maqedonise Ligji per entet ,(Gazeta Zyrtare RM-se"
m. 32/2005) paraqet legjislacionin e pergjithshem (si lex generalis),· ndersa
krahas tij ekzistojne dispozita te shumta ligjore te cilat rregullojne organizimin
dhe funksionimin e enteve ne disa fusha (arsim, shendetesi, mbrojte sociale,
ekologji etj .).
62
Sipas Ligjit per entet, enti eshte person juridik i cili themelohet per
kryerjen e perhershme te veprimtarise se edukimit dhe arsimit, shkences,
kultures, informimit, sportit, kultures fizike, kultures teknike, shendetesise,
ndihmes sociale, mbrojtjes se femijeve, mbrojtjes se invalideve dhe te
veprimtarive tjera ne qofte se keto nuk kryhen me qellim te perfitimit.
Padyshim se enti ~i koncept ligjor ne ushtrimin e veprimtarisr~ me
interes publik i posedon disa clemente themelore qe i referohen statusit juridik
dhe themelimit te tij.
3 Elemente thelbesore te entit:
1) eshte person jmidik - do te thote qe ne qarkullimin juridik mund te
fitoj te drejta dhe te marr detyrime, mundet me qene pronar i sendevc te
luajtshme dhe te paluajtshme, dhe mundet me qene pale ne procedura para
gjykatave, organeve tjera shteterore dhe organeve me autorizime publike.
Cilesine e personit juridik e fiton me regjistrimin ne regjistrin gjyqesor te
enteve, ndersa e humb me shlye1jen nga regjistri,
2) themelohet per krye1jen e perhershme te veprimtarive te caktuara,
3) themelohet per kryerjen e te ashtuquajtura veprimtari shoqerore.
Sipas rregullit enti nuk themelohet me qellim te perfitirnit.
Themelues i entit mundet te jete personi fizik dhe juridik i vendit dhe i
huaj.
Themelimi i entit behet me aktin moi themelim te cilin e nxJeiT
themeluesi.
Akti per themelim te entit duhet te permbaje dispozitat mbi:
1) ndermanjen, emertimin perkatesisht emrin, seline, perkatesisht
vendbanimin e themeluesit,
2) emertimin dhe seline e entit,
3) veprimtarine e entit,
4) organet, per qeverisjen me entin, udheheqjen e afarizmit te saj,
5) mjete per themelimin dhe fillimin e punes,
6) menyren e posedimit me fitimin,
7) mbulimin e humbjeve,
8) kufizimin e fitmeve, te ngarkesave dhe te tjetersimit te pasurise se
patundshme,
9) te drejtat dhe detyrimet reciproke te themeluesit dhe entit.
Emertimi i entit duhet te udhezoje ne veprimtarine e saj. Veprimtaria e
entit caktohet me aktin mbi themelim. Veprimtaria regjistrohet ne regjistrin
gjyqesor te enteve. Enti mundet te filloje te kryeje veprimtarine e vet vetem
pasi te jete e regjistruar ne regjistrin gjyqesor per ente dhe pasi qe nga organi
kompetent shteteror ka prokuruar/siguruar vendimin definitiv se jane plotesuar
te gjitha kushtet teknike, shendetesore, ekologjike dhe kushtet e tjera te
parapara per laye1jen e asaj veprimtarie.
63
 ~­
Organizimi i brendshem i entit rregullohet me statut, si akt juridik
konstitutiv, ne miratimin c te cilit perfshihet me kompetence themeluesi
(organi perkates shteteror) me dhenien paraprake te pelqimit apo mendimit
juridik.
4.3 Organet e entit
Organet e entit, si rregull, percal<tohen me legjislacionin perkates ose po
me statutin e entit bazuar ne ligj. Zakonisht si organe te entit paraqiten:
1) Keshilli qeverises apo Bordi i entit - qeverise me en tin. Perbe1ja e
saj, menyra e emerimit, perkatesisht zgjedhjes se anetareve dhe
kohezgjatja e mandatit, pastaj menyra e nxjerrjes se vendimeve
percaktohen me ligj, perkatesisht me aktin per themelimin dhe me
satut.
2) Drejtori- udheheq entin te cilin sipas konkursit publik e emeron
Keshilli qeverises. Ai organizon dhe udheheq punen dhe afarizmin
e entit, prezanton dhe perfaqeson entin, ndermerr te gjitha veprimet
juridike ne emer dhe ne llogari te entit, perfaqeson cntin ne tc gjitha
procedurat para gjykatave dhe organeve tjera shteterore, pcrsonave
juridik me autorizime publike, dhe eshte pergjegjes per
ligjshmerine e punes se entit.
3) Enti mund te kete edhe Keshillin profesional apo organ tjeter
kolegjial i cili do te vendoste per yeshtjet profesionale te entit ne
kuader te kompetencave te percaktuara me ligj, me aktin per
themelimin dhe me statutin e entit.
Aktet e pergjithshme te entit jane statuti dhe aktet e tjera te
pergjtihshme te cilat duhet te jene ne pajtim me ligjin, aktin per themelim dhe
me statutin e entit. Ato akte i miraton, sipas rregullit,'keshilli qeverises dhe ato
nuk munden me pase veprim kthyes.
Mbikeqy1jen lidhur me ligjshmerine e punes se entit dhe te akteve te
saja te pergjithshme e kryen ministria kompetente ne qofte se me ligj nuk cshte
caktuar se mbikeqyrjen e kryen organi tjeter i administrates shteterore.
4.4 Statusi juridik i ve~ante i enteve pub like
Enti publik themelohet per kryerjen e veprimtarise apo te pjeses se
veprimtarise te entit nese me ligj eshte caktuar se ajo kryhet si sherbim publik;
gjithmone kur ligji i veyante parasheh se veprimtaria e caktuar kryhet si
sherbim publik, per ate veprimtari detyrimisht themelohet enti publik. Por ajo
mund te themelohet edhe per kryerjen e veprimtarise apo te pjeses se
veprimtarise e cila nuk eshte caktuar si sherbim publik, nese ato kryhen ne
menyren dhe nen kushtet qe jane parapare per sherbimin publik.
Entet mund te themelohen si institucione nacionale, perkatesisht ente
me karakter republikan, ku themelues paraqitet, si rregull, Kuvendi i RM-se,
64
por ne rastet e caktuara me ligj edhe qeveria, po qe se per kete eshte e
autorizuar me legjislacionin perkates. Ente si institucione publike mund te
themeloj edhe komuna si institucion komunal, por ne bashkepunim, ente mw1d
te themelojne dy apo me teper komuna, si ente regjionale apo nderkomunale,
per veprimtari te ndryshme te sherbimeve publike (menaxhimi i resurseve te
ndryshme etj.). Ndersa per qytetin e Shkupit ente te ndryshme mund te
themeloj edhe Keshilli i Qytetit te Shkupit. Nderkaq, ente mund te themelohen
edhe me karakter publiko-privat, sikunder qe mund te jete edhe enti i themeluar
nga persona juri dike dhe fizike me kapital privat, por qe veprimtaria e tij te jete
e licencuar dhe akredituar si institucion per sherbime me interes publik
(shkolla, spitale, konvikte, strehimore etj.
Enti publik mund te fitoje edhe autorizime pub like tjera, perpos atyre qe
i ka ne momentin e themelimit, dhe kjo mund te behet me bartjen e
autorizimeve pub like me ligj apo akt tjeter te bazuar ne ligj. Fjala eshte per
formen e delegimit te kompetencave nga organet shteterore ne personat
juridike jashte perberjes se organeve shteterore (ne kete rast ne entet publike).
Ligji per entet lidhur me ndarjen e autorizimeve publike te enteve
publike ka definuar dy yeshtje:
a) bazen juridike (burimin) te autorizimit publik - keto jane ligji,
perkatesisht te bazuar ne ligj vendimi i organit perfaqesues te njesise
lokale te veteqeverisjes, dhe
b) permbajtja e autorizimit publik - eshte e drejta qe me aktet e
pergjithshme te negullohen marredbenie te caktuara, te vendoset per
disa yeshtje administrative per te drejtat, detyrimet dhe pergjegjesite e
subjekteve te caktuar, dhe e drejta eventuale ne krye1jen e autorizimeve
tjera pub like.
Detyrat e entit publik te ciles i eshte besuar krye1ja e autorizimeve
pub like:
1) Duhet t'i kryeje autorizimet publike vetem sipas kushteve, menyres
dhe procedures se caktuar me ligj.
2) Gjate vendosjes ne yeshtjet e caktuara administrative duhet te
aplikoje Ligjin per proceduren e pergjithshme administrative (LPA).
3) Puna e enteve publike me autorizime publike eshte publike, ndersa
publiku mund te perjashtohet vetem ne rastet e caktuara me ligj.
4) Lidhur me mbikeqy1jen administrative vlejne negullat e
pergjithshme nga Ligji per sistemin e administrates shteterore.
Organet e administrates shteterore qe zbatojne mbikeqy1jen
administrative ndaj entit publik kane, ne pjesen e kompetences te cilen e
realizojne ne baze te autorizimeve publike, autorizime te gjera, e
sidomos:
a) te kerkojne raporte, shenime dhe informata tjera per kryerjen e
puneve te administrates shteterore,
65
 b) te shqyrtoje gjendjen e kryerjes se puneve te administrates
shteterore dhe te propozoje masa te ci1at duhet te ndermerren me qellim
te kryerjes se atyre puneve.
c) te ngrite proceduren per percaktimin e pergjegjesise te nepunesve
perkates, perkatesisht te zy1iareve.
d) drejtperdrejt te kryeje punet ne kufijte e fusheveprimit te tij nga
kompetenca e entit publik me shpenzime te tyre nese vlereson se ne
menyra tjera nuk mund te zbatohet ligji apo dispozita tjeter, ndersa enti
publik nuk e ka kryer punen e caktuar te administrates shteterore ne
afatin e parapare.
5. Enti publik si organ i administrates publike ne
Republiken e Shqiperise
5.1 Kuptimi i En tit publik
Me interes per trajtime teorike nga e drejta administrative, padyshim
paraqet edhe percaktimi i nocionit per entet publike i perkufizuar me Ligjin (nr.
8480 i dates 27.05.1999) i Republikes se Shqiperise per funksionimin e
organeve kolegjiale te administrates shteterore dhe enteve publike, ku
percaktohet se "Me ent publik per qellimet e ketij ligji do te kuptohet ydo
subjekt i se drejtes publike jo shteterore i krijuar me ligj dhe qe synon
realizimin e nje interesi pub1ik" (neni 1 paragrafi 2).
Koncepti i entit publik eshte relativisht i ri per te drejten publike te
Shqiperise, prandaj edhe nuk eshte shume e qarte se cilat institucione do te
konsiderohen ente publike. Edhe doktrina e se drejtes administrative ne
Shqiperi ende nuk eshte mjaftueshem e angazhuar per trajtimin shumeplanesh
te ketij koncepti. Kjo duhet bere sa me shpejte e sa me shume te jete e mundur
edhe per shkakun e saj. Kjo duhet bere sa me shpejte e sa me shume te jete e
mundur edhe per shkakun se, ky koncept ne legjislacionin shqiptar deri ne vitin
1998 nuk eshte ndeshur. Me pas ka disa ligje apo akte normative ku ndeshet
termi "ent publik".
Koncepti i subjekteve te se drejtes administrative, ashtu si vet koncepti
"administrate publike" tashme ka mane nje kuptim me te gjere. Administrata
publike perfshin jo vetem organet e administrates qe jane shteterore, por edhe
nje sere organesh te tjera. Ne administraten publike, si subjekte te saj
perfshihen edhe entet publike. Keshtu, Kodi i Procedurave Administrative te
Shqiperise, ne nenin 3, percakton se ci1at jane organe te administrates publike
ne kuptim te tij. Ai perfshine edhe "organet e enteve publike ne masen qe ato
kryejne funksione administrative". Gjithashtu ligji nr.8480, date 27.05.1999
"Per funksionimin e organeve kolegjiale te administrates shteterore dhe enteve
publlke", ne nenin 1 te tij perkufizon entin publik si "ydo subjekt i se drejtes
publike joshteterore, i krijuar me ligj dhe qe synon realizimin e nje interesi
66
Pub1ik. Ne kete menyre ky 1igj jep nje perkufizim qe e qarteson sado pak kete
35
koncept.
Entet publike gjeten perhapje te madhe ne shekullin 20-te ne nje kohe
qe edhe aktiviteti i shtetit u zgjerua shume ne sektore te ndryshem social§ dhe
ekonomike qe quhen edhe funksione moderne. Sigurisht qe institucionet
shteterore mundeshin te drejtonin vete aktivitetet e mireqenies, zbatimin e
barazise, etj. Por kjo kishte kosto mjaft te larte dhe kishte rrezik qe te sillte
ngathtesi ne procedural e aparatit administrative shteteror, gje qe patjeter do te
sillte ne shume raste probleme ne zbatimin e aktiviteteve te tilla. Pra shteti ka
zgjedhur rrugen qe te lehtesohet nga disa aktivitete. Me qellim qe t'i sherbehet
sa me mire ketyre interesave publike shteti zgjodhi rrugen e W ashtuquajturit
administrim nepermjet enteve publike, ose administrim jodirekt. Administrimi
jodirekt konsiston ne dhenien e te drejtes se administrimit per interesa te
veyanta publike enteve te krijuara per kete qellim, por gjithmone nen
kujdestarine apo kontrollin e shtetit. Sipas nje autori italian institucione te tilla
u krijuan nepermjet dy menyrave: Se pari, krijimi i tyre nga fillimi me ligj te
posayem. Kurse menyra e dyte i referohet shnderrimit te disa organizatave
private, te cilat merreshin me yeshtje te konsideruara si yeshtje ne interes te
publikut, ne ente publike 36 . Kurse nje autor tjeter i percakton endet publike si
organizma te cilat kane natyren e personave juridike publike. Ai i referohet per
kete Kodit Civil Italian, i cili percakton qe entet publike nuk i nenshtrohen
rregullimeve te atij Kodi 37 . Pra, Entet publike jane organizma publike qe
ushtrojne nje funksion ne interes te publikut. Te tilla ente krijohen p.sh. per
administrimin e energjise elektrike, ngrohjes, ujit te pijshem,
telekomunikacioneve etj. Kuptohet qmie shumd1ojshmeria e organizimit te
enteve pub1ike.
Por organizimi i enteve publike dhe emrat e tyre jane te ndryshem nga
rasti ne rast. Ne ydo rast, enti publik eshte nje krijese juridike e ligjit dhc
individualiteti i tij percakton edhe shkallen e varesise qe ka enti publik ne
marredhenie me organet e shtetit. Enti shpesh here quhct i tille. Me shtesat
perkatese qe individualizojne fushen e veprimtarise se tij, me shtesat perkatesc
qe individua1izojne fushen e veprimtarise se tij, p.sh. Enti rregullator i sektorit
te energjise elektrike etj. Por ne raste te tjera ai mund te quhet edhe urdher
(p.sh. i mjekut, i infermierit); ose autoriteti (p.sh. i konkurrences apo
mbikeqy1jes financiare ); ose shkolle, universitet, akademi, institut etj.
35 Dr. E. Dobjani, vepra e cituar fq. 183-184.
36 lrelli C.V., Corso di Diritto Amministrativo Torino: G. Giappichelli, 1997., cituar sipas dr.
E. Dobjani, Ibid, fq. 184
37 Galgano. E drejta private- Tirane 2000, perkthim nga A. Brati, Ibid.
67
 -----:"3:'~
5.2 Karakteristikat e enteve publikc
Entet publike kane disa karakteristika dhe ve~ori kryesore. Ne radhe te
pare entet publike jane subjekte te se drejtes publike te cilat krijohen me akte
normative te ve~anta. Se dyti a to krijohen nga ligji si organizma jo shteterore.
Kurse se treti, ato gjithmone kane si qellim qe te mbrojne nje interes publik.
Keto subjekte shfaqin ve~ori ne disa drejtime. Se pari, ve~oria e tyre
shfaqet ne drejtim te autonomise. Me autonomi nuk kuptojme vetem aftesine e
entit publik qe te administroje pasurine e tij ne sherbim te interesave per te cilat
cshte krijuar, duke e zhvilluar kete aktivitet ne harmoni me interesat publike.
Kur f1itet per autonomi, behet fjale per autonomi politike, juridike,
administrative e financiare. Autonomia politike kerkon pavaresi dhe Iiri te
subjektit nga partite politike. Autonomia juri dike kerkon zotesine e en tit per te
rregulluar veprimtarine e tij nepermjet normave qe nxjerr vete, te cilat duhet tC
kene te njejtin ndikim e efikasitet si te normave shteterore, edhe pse te varura
nga keto te fundit. Me autonomi administrative do te kuptojme zotesine e nje
enti per te organizuar jeten e tij te brendshme sipas struktures se nevojshme per
ushtrimin e veprimtarise se tij. Autonomia financiare konsiston ne mundesine e
entit te krijoje te ardhurat e tij dhe t'i disponoje ato. Zakonisht shteti ne fillim te
krijimit te enteve publike i financon ato, por pas nje periudhe atyre u kerkohet
plotesisht, ose pjeserisht te mbulojne financiarisht aktivitetin e tyre. P.sh.
Sherbimi i noterise dhe Avokatia private jane financuar nga shteti deri ne fillim
te vitit 1992, me tej ato vetefinancohen dhe taksatohen nga shteti ose p.sh.
urdhri i infermierit, sipas ligjit, do te financohet vetem per dy vitet e para te
veprimtarise se tij.
Se dyti, ve~oria tjeter dalluese e enteve publike shfaqet ne veprimtarine
veterregulluese te tyre ose ne autotutelen. Me veterregullim do te kuptojme jo
vetem aftesine e entit per te nxjerre rregulla administrative. Ajo mund te
perkufizohet si teresia e veprimeve me te cilen zgjidhen apo rregullohen
problemet e vete entit, perfshire edhe konfliktet me organet e shtetit apo
qytetaret. Ajo mund te jete veprimtari vendimmarrese apo ekzekutuese. E para,
gjen zbatim nepermjet nxjerrjes se rregullave administrative, kurse e dyta
konsiston ne teresine e veprimtarise qe ka te beje me venien ne jete dhe
kontrollin e zbatimit ne praktike te rregullave te nxjerra.
5.3 Klasifikimi i enteve publike
Nje yeshtje tjeter qe ka te beje me organizimin dhe veyoritc e enteve
publike eshte ajo e klasifikimit te tyre ne disa kategori. Percaktimi i ketyre
kategorive nuk behet ne baze te normave legjislative, por nepermjet analizes
dhe interpretimit te nje teresie normash qe rregullojne entet e pavarura apo
grupe te ketyre enteve si dhe duke marre parasysh parimet qe ato kane te
perbashketa. Sipas disa autoreve te huaj jane percaktuar kategorite me te
rendesishme te enteve publike. Ne do t'i ruajme keto kategori, por do t'i
ilustrojme me entet publike qe funksionojne ne Shqiperi.
68
5.4 Entet pub like te pavarura
Entet publike te pavarura shprehin interesa me karakter profesional apo
territorial. Shembujt me te dukshem per ketc kategori jane urdhrat apo
sherbimet profesionale si p.sh. Sherbimi i Avokatise private, i Noterit publik,
urdhri i mjekut apo urdhri i infermierit etj. Keto ente jane shprehes te interesit
kolektiv per nxjerrjen e ketyre sherbimeve, por edhe te kontrollit te tyre nga
shteti. Keto ente kryesisht jane krijuar nepermjet formes se njohjes se tyre nga
shteti. Disa nga keto ente kane ekzistuar edhe me pare se te krijohej shteti
modern dhe gezojne autonomine me te madhe. Keto ente kane interesa te
pavarura ne kuptimin qe ato mund te ndjekin edhe interesa qe duket sikur jane
ne kundershtim me interesat e administrates shteterore p.sh. avokatia private.
Ato veprojne nepermjet nje regjimi vetadministrues sipas statusit qe i ka dhene
Iigji ne baze te te cilit jane krijuar dhe veprojne. Per te ilustruar keto lloj entesh
publike te pavarura, po citojme nje vendim te Gjykates Kushtetuese qe ben
Gale per entin Publik te noterise, karakteristikat dhe tiparet dalluese te saj nga
ente apo veprimtari te tjera te rregulluara ne ligj. Keshtu ,sipas ligjit m. 7829,
date 01.06.1994 (me ndryshimet perkatese), noteria ne Republiken e
Shqiperise, eshte nje profesion i lire, i cili kryen veprimtari juridike ne sherbim
te personave fizike e juridike, nepermjet redaktimit te akteve dhe kryerjes se
veprimeve noteriale ne pajtim me Kushtetuten e legjislacionin ne fuqi.
Duke qene profesion i lire, noteri u nenshtrohet pergjithesisht rregullave
te caktuara si per gjithe profesionet c tjera: martja e lejes se ushtrimit te
profesionit, nenshtrimi i detyrimeve fiskale, mbajtja e pergjegjesise individuale
pasurore per ~do dem qc u kryen subjekteve nga ushtrimi i veprimtarise se tij,
etj. Me gjithe keto karakteristika, ne pamje pergjithesisht te perbashketa edhe
per profesione te tjera te lira, tek noteri spikatin edhe disa karakteristika
thelbesore qe e bejne noterine nje veprimtari publike nga karakteri dhe rendesia
e saj. Ofrimi i sherbimeve nga veprimtaria noteriale, ka rendesi te ve~ante per
shoqerine. Rendesi ka edhe per institucionet shteterore dhe publike vlera e
dokumentacionit noterial.
Veprimtaria noteriale sherben per vendosjen e aktiviteteve e interesave
te qytetareve mbi baza plotesisht ligjore dhe ne menyre te unifikuar, duke
siguruar shmangien e konflikteve e duke sjelle stabilitet ne qarkullimin civil.
Ofrimi per publikun e sherbimeve noteriale lidhet ngushte me garancine per nje
pasqyrim te besueshem te fakteve apo te vullnetit te shprehur ne veprimet qe
kryejne qytetaret.
Nga ana tjeter, veprimtaria noteriale krahas publikut ka rendesi te
ve~ante edhe per institucionet shteterore, sepse ky sherbim duhet t'i sigmoje
atyre nje dokumentacion te besueshem, te njevlef1shem dhe pjese perberese e te
rendesishme te sistemit te dokumentacionit shteteror e publik. Duke qene i
tille, dokumentacioni noterial eshte i sigurt per vertetesine e te dhenave te
perfaqesuara, duke pasur vleren e proves se plote edhe ne veprimtarine
gjyqesore.
69

Nga permbajtja e ligjit, dalin disa karakteristika thelbesore per kete
institucion. Dispozitat ligjore, shqyrtuar ne kompleks e paraqesin noterine si
nje profesion te lire, te pavarur, te paanshem dhe teresisht profesional. Te
zberthyera konkretisht keto karakteristika apo parime te organizimit e
veprimtarise do te thote qe noteria ne ushtrimin e funksioneve te saj eshte e
pavarur, se pavaresia garantohet edhe nepermjet organeve veteqeverisese qe e
drejtojne ate; se noteri e ka detyrim ligjor kryerjen e veprimeve me paanesi, me
profesionalizem dhe konfidence.
Duke evidentuar disa tipare karakteristike te noterise, qe e dallojne ate
ndjeshem nga profesionet e tjera te lira, Gjykata Kushtetuese konkludon se
funksioni i noterit ne thelb eshte nje funksion publik i ,deleguar", qellimi i te
cilit eshte qe te realizohet ne sherbim i pavarur, i paanshem, profesional e
konfidencial ne autentifikimin e nje kategorie mjaft te rendesishem
dokumentesh. Pikerisht per te garantuar parametrat e besueshmerise se
notereve ne ushtrimin e drejte te autoritetit qe u eshte deleguar nga shteti, jane
parashikuar me ligj rregulla te veyanta per organizimin e veprimtarise, kriteret
e ushtrimit, dhenia dhe heqja e se drejtes se profesionit, etj. Ne kete kuader,
parashikimi me ligj i funksionit me natyre mbikeqyrese te Ministrit te
Drejtesise ndaj noterise, nuk eshte antikushtetues sepse eshte i lidhur me
kontrollin e respektimit te funksionit qe u eshte deleguar notereve dhc qe
shprehet ne vleren qe kane dokumentet e tyre. Prandaj, ky funksion i ministrit
te drejtesise, i ballafaquar me nenin 11 te kushtetutes, duhet te konceptohet si
kufizim i pjesshem i veprimtarise ekonomike te nje subjekti, te parashikuara
me ligj dhe te vendosura vetem per arsye te rendesishme publike.
E rendesishme eshte te theksohet gjithashtu se baza e rap01iit ministri-
noteri si dhe pozicioni mbikeqyres i Ministrise se Drejtesise eshte percaktuar
qysh kur mbi bazen e transformimeve konceptuale, veprimtaria e noterise u
rregullua me ligjin nr. 7629, date 01.06.1994.
Te analizuara nje per nje dispozitat e atakuar nuk rezultojne qe ta kene
vene ministrin ne rolin komandues. Rritja apo zvogelimi i rolit mbikeqyres te
Ministrit te Drejtesise ndaj noterise, ne rastin konkret, nuk eshte veshtje
kushtetuese, por e politikave ligjvenese, per aq sa ky rol mbikeqyres nuk prek
pavaresine, paanesine e konfidencialitetin ne kryerjen e funksioneve noteriale
si veprimtari e lire, por me karakter publik.
Gjykata Kushtetuese e gjen pa vend edhe analogjine qe ben kerkuesi
midis statusit te noterit publik me ate te avokatit si dhe te organizatave
jofitimprurese. Midis tyre ekzistojne diferenca ne thelb dhe ne forme.
Ne raport me avokatine, si profesion i lire, ministri i drejtesise ushtron
disa kompetenca qe lidhen me marrjen e masave ligjore e institucionale per
mbarevajtjen e ketij aktiviteti qe eshte ne ndihme te drejtesise, por qe nuk
ushtron ndonje funksion te deleguar. Ne rastin e noterise, ministri i drejtesise,
ka disa kompetenca vendimmarrese te cilat jane parashikuar qe me ligjin nr.
70
7829, date 01.06.1994, i cili hodhi bazat per nje konceptim te ri te noterise si
veprimtari publike.
Nga ana tjeter, edhe ndryshimet me organizatat jofitimprurese, jane
lehtesisht te dallueshme. Ndryshe nga keto organizata, te cilat ngrihen e
funksionojne mbi bazen e vullnetit te anetareve, noteret detyrohen me ligj te
jene anetare te nje dhome si kusht per ushtrimin e aktivitetit te tyre; se numri i
tyre ne shkalle vendi si dhe vendi i ushtrimit te aktivitetit eshte i kufizuar; se
veprimtaria e noterit eshte edhe veprimtari ekonomike - ai shperblehet per
punen qe ben, ju nenshtrohet detyrimeve fiskale, pergjigjet me pasurine e tij
ndaj ydo demi qe shkakton me veprimtarine e tij, etj.
5.5 Entet publike ndihmese
Entet publike ndihmese jane ato te cilat ndjekin qellime publike dhe qe
jane te lidhura ngushte me qellimet dhe interesat e institucioneve apo organeve
shteterore ne fushen ku veprojne. Keto lloj entesh perfshijne ne veyanti
universitetet, shkolla e magjistratures, entet e ndihmes publike, entet
kerkimore, shkencore si edhe Akademine e Shkencave etj. Keto ente jane
gjithsesi nen vezhgimin dhe direktivat e shtetit
38
5.6 Entet publike instrumentale
Entet publike instrumentale perbejne nje kategori te vevante te enteve
ndihmese. Nuk ndjekin qellime fitimprurese, por jane ne sherbim te
institucioneve shteterore, private, shkencore etj. P.sh. i tille mund te
klasifikohet Instituti i Statistikave, Autoriteti i Konkurrences, Instituti i
Ekspetieve Kontabel te Pavarur.
5.7 Entet publike ekonomike
Entet publike ekonomike kane kryesisht karakteristika te subjekteve
ekonomike private. I vetmi element qe i dallon nga to eshte fakti qe ato jane
nen vezhgimin dhe kontrollin e shtetit, p.sh. Enti Kombetar i Banesave, Enti
Kombetar i Zonave te lira etj.
5.8 Entet publike te sektoreve te ve~j:ante
Keto ente pub like jane persona juridike- publike qe kane detyren per te
kontrolluar e koordinuar sektore te vevante te ekonomise ose shcrbimeve
jetesore per popullaten. Te tille jane: Enti i Energjise Elektrike (ERE); Enti
Rregullator i Telekomunikacioneve (ERT); Enti Rregullator i Furnizirnit me
Uje, Largimit dhe Perpunimit te Ujerave te Ndotura (ERRU); Autoriteti i
38Universitetet konsiderohen si ente publike te cialt kane gjithesesi lidhje me shtetin. Edhe ne
kuptim te legjislacionit shqiptar del qarte roli i tyre ne ndihme te funksionit mesimor edukativ
te shtetit, qe realizohet nepermjet adminsitrates publike qe drejton Ministria e Arsirnit dhe
Shkence
71
 ~--""~
Mbikeqyrj es Financiare etj. Per te ilustrua entet e ketij lloji, po trajtojme Entin
Rregullator te Sektorit te Furnizimit me Uje dhe Largimit e Perpunimit te
Ujerave te Ndotura.
Ky Ent eshte krijuar dhe funksionon sipas ligjit nr. 8102 date
28.03.1996 (ndryshuar me ligjin nr. 9352, date 0303.2005 dhe Ligjin Nr. 9584,
date 17.07.2006). Qellimi ketij ligji eshte vendosja e nje kuadri rregullator dhe
ngritja e nje Enti Rregullator te Pavarur per Fumizimin me Uje dhe Largimin e
Perpunimin e Ujerave te Ndotura. Ne kete ligj percaktohen funksionet,
kompetencat, procedurat dhe standardet nen te cilat ky Ent Rregullator do te
operoje.
Nje objektiv i rendesishem i ketij ligji eshte garantimi dhe mbrojtja e
interesave publike nga njera ane dhe krijimi i nje mjedisi transparent ligjor dhe
rrcgullator qe dote nxise investimet private ne kete sektor. Ky ligj vepron ne te
gjitha veprimtarite private dhe shteterore ne sektorin e ujesjellesit e te
kanalizimeve, duke perfshire, por jo kufizuar ne te drejtat e personave fizike e
juridike, si dhe te organeve shteterore qendrore e vendore.
Pas hyrjes ne fuqi te ketij ligji, Keshilli i ministrave ka emeruar (ne
perberje prej 5 anetareve) nje komision te pavarur rregullator, qe njihet me
emrin Komisioni Kombetar Rregullator i Sekt01·it te Furnizimit me Uje dhe
Largimit e Perpunimit te Ujerave te Ndotura (,Komisioni"), i cili ka
kompetencat dhe funksionet e pershkruara ne kete ligj, e ato jane si vijon:
a) te jape licenca per entet komerciale qe jane te angazhuara ne
krye1jen e sherbimit te furnizimit me uje ne te mire te popullates;
b) te miratojne <;mimet apo tarifat dhe afatet e kushtet e sherbimit te
kryer nga te licencuarit, ose kur eshte e pershtatshme, nga entet e palicencuara
qe sigurojne uje per konsum publik, ne rastet kur sistemet e ujesjelles-
kanalizimeve nuk kane kaluar ne administrim ose pronesi te njesive te
qeverisjes vendore;
c) te caktoje procedurat dhe standardet per programet e investimeve
dhe per shitjen e aseteve nga te licencuarit ne sektorin e ujesjelles-
kanalizimeve, ne rastet kur sistemet e ujesjelles - kanalizimeve nuk kane
kaluar ne administrim ose pronesi te njesive te qeverisjes vendore;
d) te krijoje dhe te garantoje zbatimin e standardeve te punes per te
licencuarit;
e) te inkurajoje standarde dhe rregulla uniforme per te gjithe sektorin;
f) ne bashkerendim me njesite e qeverisjes vendore, te pergatise
raporte per gjendjen e sektorit per qeverine dhe te grumbulloje informacionin
perkates nga te licencuarit;
g) te caktoje tarifat e aplikueshme per licencat;
h) te vendose sanksione administrative dhe monetare;
i) te nxjerre rregulla per te ndihmuar ne ushtrimin e kompetencave dhe
funksioneve te parashikuara ne kete ligj;
72
j) .te kryeje <;do funksion tjeter qe vjen si pasoje e funksioneve te
mesiperme.
Komisioni gjithashtu percakton rregullat e punesimit te stafit te tij
profesionist, ne perputhje me legjislacionin ne fuqi, si dhe percakton
organizimin e ketij stafi profesionist.
Enti Rregullator eshte person juridik me te gjitha te drejtat dhe detyrat
sipas legjislacionit ne fuqi, me seli ne Tirane. Kryetari eshte drejtuesi kryesor
ekzekutiv i Entit Rregullator. Enti Rregullator nxjerr rregullat dhe procedurat e
veta per te garantuar kryerjen sa me te mire te detyrave te tij sipas ketij ligji.
Rregullat, procedurat, standardet, urdhrat, procedimet dhe akte te tj era zyrtare
te Entit Rregullator duhet te botohen dhe jane te hapura per publikun. Te gjitha
urdhrat perfundimtare te Entit Rregullator jepen me shkrim dhe perfshijne nje
shpjegim te veprimit te ndermarre nga Enti Rregullator.
Enti Rregullator mund te hetoje fakte, kushte, praktika apo yeshtje te
cilat mund te jene te nevojshme apo te duhura: 1) per te percaktuar nese nje
person ka shkelur apo eshte duke shkelur kete ligj apo rregulla te bazuara ne
kete ligj; 2) per te ndihrnuar ne zbatimin e dispozitave te ketij ligji apo te
rregullave te bazuara ne kete ligj.
Enti Rregullator, nepermjet kuadrit te plote te rregullave te miratuara,
percakton procedurat dhe standardet minimale kombetare ne bazen e te cilave
njesite e qeverisjes vendore jane te detyruara te percaktojne, miratojne, te
ndryshojne apo te mos miratojne <;mimet apo tarifat, afatet dhe kushtet e
sherbimit per te gjitha shitjet e ujit apo sherbimet e kryera nga i licencuari sipas
ketij ligji. Enti Rregullator, kur veren se vendimi i Keshillit te bashkise ose i
komunes eshte i papajtueshem me metodologjine e caktimit te tarifave dhe
standardet e sherbimit, kate drejte ta ktheje vendimin, te shoqeruar me verejtje
te argumentuara,per rishqyrtim ne keshillin perkates. Nese verehen
papajtueshmeri edhe ne aktin e rishqyrtuar, Enti Rregullator i drejtohet
gjykates, nen jurisdikcionin e se ciles eshte organi i qeverisjes vendore, duke
kerkuar pavlefshmerine e ketij akti.
Enti Rregullator ka te drejte ta ktheje vetem nje here per vendimin e
keshillit perkates per rishqytiim. Ne rast se Enti Rregullator nuk kthen
pergjigje brenda 20 diteve nga data e njoftimit, vendimi vleresohet i miratuar. 39
39
Me hollesisht shih: dr. E. Dobjani, vep. Cituar fq. 192-194
73
 6. Koncesionet dhe sherbimi publik i koncesionit
Koncesioni ne kuptimin me te gjere - paraqet akt te autoritetit te nje
shteti me te cilen personave fizike dhe juridike te atij shteti por edhe te ndonje
shteti tjeter ose kompanive apo shtetasve te huaj u lejohet ushtrimi i ndonje
veprimtarie me interes publik, duke i menaxhuar te mirat materiale nacionale
(rruge, ujera, valet radiodifuzive etj.) me regjim juridik te caktuar per periudhe
te caktuar, qe rregullohet me kontratat koncesionare bazuar ne legjislacionin
nacional per koncesionet. qytetareve te atij shteti, shtetit tjeter apo shtetasve te
huaj u lejohet ne rajonin e tyre kryerjen e atyre veprimtarive per te cilat
perndryshe ekziston ndalesa.
Subjektet ne kontratat koncesionare qe jane lloji specifik i kontratave
administrative, jane organet e autoritetit publik (qeveria etj.), perkatesisht
dhenesi i koncesionit dhe paraqitesi i kerkeses (koncesionari), ndersa lende e
procedures eshte vendosja per kerkesen per dhenien e koncesionit.
Pas dhenies se koncesionit rezulton lidhja e kontrates se ve<;ante me te
cilen, sipas natyres se dhenies se koncesionit, percaktohen te gjitha modalitetet
e krye1jes se saj. Atehere, palet kontraktuese, zakonisht, jane autoriteti publik
ne territorin e se ciles duhet te realizohen te drejtat nga koncesionet e dhena
dhe koncesionari, perkatesisht personi ne dobi te te cilit eshte dhene
koncesioni.
Ekziston dallimi ne natyrenjuridike te akteve mbi koncesionin:
a) akti me te cilin autoriteti publik jep koncesionin ka kuptimin e
aktit individual dhe te njeanshem i cili paraqet bazen per lidhjen e
kontrates mbi koncesionin;
b) kontrata mbi koncesionin sipas rregullit eshte i dyanshem, sepse
lidhet me pajtimin e vullnetit per <;eshtjet me k:ryesore te drejtave dhe
detyrimeve per realizimin e koncesionit.
Legjislacioni per koncesionet ne vendet e tranzicionit, <;fare jane akoma
Republika e Maqedonise, Kosoves dhe Shqiperise, duhet theksuar se jane
legjislacione te reja te miratuara mbi bazen e synimeve aspiratave per
harmonizimin me legjislacionet perkatese te vendeve te Unionit Evropian.
Prandaj, trajtimi teorik i ketyre formave te kontratave administrative, ne
praktiken e jurisdikcionit administrativ dhe gjyqesor ne keto vende eshte
akoma i pa trajtuar ne pikepamje teorike juridike, per te dhene vleresime mete
hollesishme ne implementimin empirik te akteve koncesionare per ushtrimin e
veprimtarive perkatese me interes publik.
6.1 Sherbimi publik koncesionar
Sherbimi publik koncesionar - paraqet institut te vec;ante juridik
karakteristika themelore e se ciles eshte ne ate se kemi te bejme me sherbimin
publik ne kuptimin material te cilen e udheheq ndonje person privat, fizik apo
74
juridik, ne harxhime dhe rrezik te saj, ndersa, sipas autorizimit te ve<;ante qe ia
jep autoriteti publik.
Autoriteti publik autorizon koncesionarin ne udheheqjen e sherbimit
publik specifik, por me kete sherbimi publik nuk shnderrohet ne ndermarrje
private, as qe koncesionari shnderrohet ne nepunes publik.
Koncesionari vetem fiton te drejten subjektive qe te kryeje sherbimin
dhe te drejJen qe te arketoje sherbimet e veta nga gezuesit. Ne detyrimet e
koncesionarit bie detyrimi ve<;ante qe sherbimin ta kryeje perhere, me rregull
dhe ne pajtim me qellimin per te cilen koncesioni eshte ndare.
Koncesioni jepet me aktin administrativ apo me rralle norma juridike.
Per percaktimin e vellimit te drejtave dhe detyrimeve reciproke shpesh
shfrytezohet kontrate e ve<;ante.
Mbikeqyrjen mbi shfrytezimin e koncesionit dhe kryerjen e sherbimit c
kryen sipas rregullit administrata shteterore dhe me ate rast mund te kete teper
autorizime te gjera (p.sh aplikimi i ndryshimeve ne sherbimin koncesionar, deri
edhe ta abrogoj).
Koncesioni i sherbimit publik ne definicione caktohet si menyre e
ve<;ante e realizimit te sherbimit dhe ne ve<;anti si kontrate administrative.
Te venit ne pah se koncesioni i sherbimit publik sipas karakterit te saj
eshte kontrate administrative ka rendesi te dyfishte:
1) ne te zbatohen rregullat e pergjithshme te cilat vlejne per
kontraten administrative,
2) ndikon ne definimin e natyres juri dike te akteve per koncesion.
7. Kontratat administrative
Kontratat administrative si lloj i ve<;ante i kontratave, ku si pale
kontraktuese paraqitet shteti, perkatesisht subjekt tjeter juridik-publik me
persona te tjere, me qellim te realizimit te interesit me te gjere shoqeror,
perkatesisht publik ne kontekstin historikjuridik per here te pari~ jane krijuar ne
te drejten e shteteve civile kah fundi i shekullit 19 dhe fillimi i shekullit 20,
fillimisht ne France, ku teoria e se drejtes (ve<;mas ajo e se drejtes
administrative ia ka dhene elementet qenesore. 40 Sot kontratat administrative
parashihen ne sistemet juridike te vendeve te Evropes kontinentale ve<;mas tek
ato qe kane qene nen ndikimin e se drejtes franceze. 41
Ne te vertete, bazen e k:rijimit te kontratave administrative, shteti
modern e gj en ne kushtet dhe rrethanat e sotme, kur organet e administrates
shteterore, mbase edhe publike hyne ne marredhenie dhe qarkullime juridike
me subjekte te tjere mbasc edhe me subjekte private, manedhenie keto qe i
40 Dr. r. Borkoviq, fq. 34
41 Ibid.
75
karakterizon autoriteti dhe njeanshmeria, qe shprehet permes vullnetit me te
forte te shtetit, por jo rralle edhe paraqesin edhe pelqimin e subjekteve tjere. 42
Ne trajtimet teorike, kontratat administrative mund te shpjegohen ne dy
kuptime (kuptimi i gjere dhe i ngushte):
1. Kontratat e administrates - ne pergjithesi mbulojne te gjitha Jlojet e
kontratave te cilat administrata i lidh ne emer te shtetit (kuptimi i gjere);
2. Kontratat administrative - mbulojne vetem ato kontrata te cilet kane
karakteristika te caktuara, perkatesisht behet fjale per llojin e kontratave te
administrates (kuptimi i ngushte).
7.1 Definicioni dhe karakteristikat themelore te kontrates
administrative
Kontrata administrative - akt juridik i dyanshem te cilen shteti apo
organi tjeter juridiko publik e lidh me personin e trete fizik apo juridik, ndersa
me qellim te realizimit te qellimit te caktuar me interes te gjere shoqeror nen
kushtet e percaktuara me dispozita te ve<;anta.
Tri karakteristikat themelore te kontrates administrative:
a) subjektet e kontrates - sipas rregullit ne nje ane gjithmone eshte
subjekti publik, shteti apo organi tjeter publiko-juridik me autorizime publike;
b) qellimi i kontrates - kontrata administrative eshte e orientuar nga
interesi i gjere shoqeror te cilen shteti si i interesuar i atij interesi deshiron te
realizoje;
c) kushtet e ver;anta per lidhjen dhe realizimin e kontrates- keshtu p.sh.
lidhjes se kontrates i paraprin procedura e ve<;ante, e kjo zakonisht eshte hapja
e konkursit publik apo publikimi i thirrjes per paraqitje te ofertave.
Autorizimi per lidhjen e kontrates administrative mund t'u jepet
subjekteve te ndryshme.
7.2 Zbatimi i kontratave administrative dhe te drejtat dhe
detyrimet e bashke kontraktuesve
Edhe te zbatimi i kontrates administrative ekzistojne ve<;ori te ve<;anta
qe ngushte jane te lidhura me qellimin e lidhjes se kontrates. Administrata si
mbrojtes i interesit publik disponon autorizime te caktuara te cilat dalin nga
klauzolat kontraktuese apo nga rregullat e pergjithshme per kontratat
administrative. Ato autorizime njesoj mund te shfrytezohen ne rastin e zbatimit
normal te detyrimeve kontraktuese apo disa prej tyre si sanksione ne rastet kur
vjen deri tete metat ne zbatimin e kontrates apo kur kontrata ne pergjithesi nuk
zbatohet.
Keshtu administrata nen kushtet e caktuara mundet ne masen me te
madhe apo te vogel, te ndryshoj detyrimet nga kontrata.
42 Ibid.
76
Detyra themelGre e bashkekontraktuesit (personale, joe bartshme) eshte
realizimi i detyrimeve te cilat dalin nga klauzolat kontraktuese. E drejte
themelore e bashkekontraktuesit eshte e drejta ne efekte ne para nga kontrata,
te cilat ne te vertete perbejne fitimin e saj per <;ka edhe futet ne marredhenie
kontraktuese. Gjithashtu, mund t'i pranohet edhe mundesia e mbulimit te
demtimeve te ndryshme, p.sh per shkak te veprimeve jo ligjore te
administrates, per shkak te ndryshimit te njeanshem te dispozitave kontraktuese
etj.
Kompetenca per kontestet nga zbatimi i kontrates administrative i eshte
dhene ose
1. gjykatave administrative (Franca, Gjermania, Spanja) apo
2. gjykatave te rregullta (Belgjika) ose
3. organeve te ve<;anta kuazi gjyqesore (SHBA).
7.3 Kontratat administrative ne sistemin juridik te RM-se
Zhvillimi i sistemit juridik te Republikes se Maqedonise deri vone nuk
e ka njohur institutin e kontrates administrative, ne permbajtjen dhe formen e
se drejtes, <;fare e njeh hapesira juridike evropiane. Mirepo, legjislacioni i ri ne
RM-se ka inkorporuar disa Jloje te ve<;anta te kontratave administrative, te cilat
me shume tipare jane identike me kontratat klasike civile-juridike por kane
edhe clemente dalluese.
Prandaj, per kontratat administrative, e rendesishme eshte te theksohet
se me rastin e sajimit juridik te tyre duhet bazuar ne dispozitat ligjore per
koncesionet dhe dispozitat ligjore per ente, por edhe ne dispozitat tjera te
ve<;anta dhe konkrete ne fushat materiale te se drejtes administrative. 43
E rendesishme eshte te theksohet se kontestet qe lindin ne lidhje me
zbatimin e kontratave administrative, ne sistemin juridik te RM-se trajtohen si
konteste administrative. Keshtu qe, kontestet administrative ne lidhje me
kontratat administrative (tete gjitha llojeve dhe formave etj.), jane kompetence
e Gjykates Administrative, konform dispozitave perkatese te Ligjit per gjykatat
,Gazeta zyrtare e RM" nr. 58/2006.
43 Shih me ho!Hlsisht: Dr. B. Davitkovski - Dr. A. Pavlovska; Upravni dogovori (Kontratat
administrative, Shkup 2009.
77
 KREUIV
PARIMI I LIGJSHMERISE NE VEPRIMTARINE
ADMINISTRATIVE DHE KONCEPTI PER
HAPESIREN ADMINISTRATIVE EVROPIANE
1. Parimi i ligjshmerise ne veprimtarine e administrates
Parimi i ligjshmerise, ne kuptimin mete gjere dote thote detyrimin e te
gjitha subjekteve shoqerore, qe ne menyre strikte, te respektojne rregullat
pozitive juridike, para se gjithash te kushtetutes dhe ligjit. Se kendejmi, ky
parim paraqet bazamentin e <;do rendi juridik modern clhe si i tille paraqet
esencen e idese per shtetin e se drejtes dhe sundimin ligjor.
Respektimi i parimit te ligjshmerise ne veprimtarine e organeve te
administrates do te thote qe e gjithe veprimtaTia administrative, me patjeter te
bazohet ne normat juridike. Nje rol i ketille i administrates eshte synim i
arritjes se shtetit te se drejtes ne <;do shoqeri bashkekohore.
Zanafilla e idese per parimin e ligjshmerise ne veprimtarine e
administrates i takon periudhes se paraqitjes se monarkive kushtetuese, ne
shekullin 19 kur jane bere edhe perpjekjet e para per kufizimin e administrates
me aktet kushtetuese dhe ligjore, per <;ka u shpjegua me gjere ne pjesen e
referimit per kontekstin historik juridik te krijimit dhe zhvillimit te se drejtes
administrative ne kreun e pare te kesaj pjese te librit.
Ketu e rendesishme eshte te theksohet se, varesisht nga rrethanat
konkrete, parimi i ligjshmerise ka marre dy trajta te kuptimit zhvillimor:
E para, ne monarkite evropiane ku nuk ka ardhur deri tek ndryshimet e
sistemeve juridike ne rruge revolucionare, parimi i ligjshmerise eshte zhvilluar
ne kuptimin e gjere sipas te cilit normat jmidike kane mundur vetem ta
kufizojne veprimtarine e lire te administrates, qe do te thote se administrata ka
mbetur e lire ne veprimtarine e vet edhe me tutje, por ne menyre sporadike jane
pranuar tendencat per kufizimin e saj ne raste te caktuara me ane te normave
juridike;
E dyta, ne vendet ne te cilat ka ardhur deri te ndryshimet revolucionare
(Franca), parimi i ligjshmerise eshte zhvilluar ne kuptimin e ngushte juridik,
sipas te cilit e gjithe veprimtaria e administrates duhet te jete e rregulluar me
norma pozitive juridike, perkatesisht me ligj, per dallim nga forma paraprake
sipas te ciles veprimtaria administrative si rregull ka qene e lire ne punen e vet,
ndersa kufizimet kane qene kufizim.
Mirepo, ne kontestin historik-zhvillimor ne synimet per sendertimin e
shtetit ligjor, ka ardhur deri tek barazimi i formave te shfaqjes se kuptimit te
parimit te ligjshmerise duke u perqafuar si dominant parimi i ligjshmerise ne
kuptimin e ngushte, qe dote thote ne kuptimin e vertete te ligjshmerise sipas te
78
cilit e gjithe veprimtaria e organeve te administrates shteterore mbase edhe
publike duhet te jete e bazuar ne ligj duke mos i lene hapesire veprimit arbilrar.
1.1 Objekti i parimit te ligjshmerise
Qellimi i parimit te ligjshmerise ne kushtet bashkekohore te
administrates ne sistemet moderne juridike padyshim se konsiston ne
percaktimin qe veprimtaria juri dike e administrates te jete gjithnje c bazuar ne
aktet kushtetuese dhe ligjore te <;do vendi ve<;anerisht kjo te manifestohet ne dy
forma te shfaqjes, e para si ne rastin kur administrata paraqitet si
implementuese e akteve ligjore te miratuara nga subjektet kompetente
(parlamenti qeveria), ashtu edhe e dyta kur administrata ne implementim te
ligjeve dhe politikave perkatese nxjerre vet akte normative ni;;nligjore.
Ne veshtrim te formavc te theksuara me siper, parimi i ligjshmerise ne
procesin nxjerrjes se aktit administrativ vepron ne dy drejtime:
a) Drejtimi ekzistencial - kur akti administrativ nuk mund te
nxirret pa autorizimin paraprak si burim juridik te krijuar me pari:: me
norma ligjore;
b) Drejtimi permbajtesor - kur akti administrativ, per te qene i
ligjshem mund te kete vetem ate permbajtje te cilen ne suaza konkrete
ia lejon ligji.
Nje objekt i ketille i parimit te ligjshmerise, nuk ka dyshim se eshtc ne
funksion edhe te respektimit te nje parim madhor mbi ndarjen e pushteteve, qe
do te thote se baza juridike per veprimtarine e organeve te administrates
konsiston ne dispozitat ligjore qe jane kompetence/pergjegjesi te pushtetit
legjislativ. Ngushte me respektimin e ketij parimi eshte edhe parimi i sunclimit
te se drejtes dhe shtetit ligjor ne kuptimin e gjere.
1.2 E drejta materiale dhe formale ne regjimin e ligjshmerise
Sjellja e administrates nen te drejten se pari ka qene e orientuar ne
permbajtjen e veprimit te saj, perkatesisht ne te drejten materiale. Nuk mjafton
te lidhet administraten vetem me dispozitat materialo-juridike.
Parimi i ligjshmerise mundet ne fushen e veprimit administrativ te fitoje
vertetimin e saj te plote vetem nen supozim qe edhe menyra e veprimit e
organeve te administrates shteterore te jete rregulluar me rregulla te ve<;anta te
cilat administraten do ta bashkonin gjate zbatimit te procedurave te caktuara.
Ne fushen e akteve te pergjithshme normative nenligjore te
administrates sistemet juridike moderne zakonisht e kufizojne ne ate me ane te
akteve kushtetuese dhe ligjore, sidomos ne tri <;eshtje kryesore:
1) definimi i kompetences normative te administrates,
2) sigurimi i bashkepunimit te administrates me organet
perfaqesuese,
3) sigurimin e fuqise te nmmes juridike per kohe te caktuar dhe
hapesire te caktuar.
79
 Se kendejmi, ne praktiken administrative, evidente eshte vleresimi se
me teper kujdes i kushtohet procesit te nxjerrjes se akteve administrative
individuale se sa atyre te pergjithshme, qe eshte edhe e kuptueshme, nga se me
aktet individuale ne menyre konkrete dhe drejtperdrejte shkelen te drejtat dhe
interesat e subjekteve, kurse me aktet e pergjithshme ato mund te shl(clen
vetem ne procesin e implementimit ne marredhenien konkrete shoqerore
1.3 Rastet e jo ligjshmerise
1.3.1 Jokompetenca- forme e joligjshmerise e cila ekziston kur organi
i administrates shteterore shkel rregullat juri dike per autorizimet dhe detyrimet
qe te veproje ne s:eshtjen e caktuar, perkatesisht ne fushen e caktuar.
Organi mund te veproje ne nje 9eshtje vetem kur per ate shprehimisht
eshte i autorizuar me normen juridike. Ne qofte se eshte i autorizuar, ai
njekohesisht eshte i detyruar edhe te veproje.
Jokompetenca ekziston kur organi:
a) vendos s:eshtjet per te cilat nuk eshte i autorizuar, perkatesisht
b) kur abstenon nga vendosja e s:eshtjeve qe eshte ne kompetencen e tij.
Kompetenca mund te lajmerohet si:
1) lendore- normajuridike autorizon per veprim ne rrethin e caktuar
te puneve;
2) tokesore - norma juridike autorizon per veprim ne territorin e
caktuar.
Sanksionet per shkeljen e normes mbi kompetencen sipas Ligjit per
proceduren administrative:
a) organi i shkalles se dyte sipas detyres zyrtare anulon
vendiminlaktvendimin te cilin e ka nxjerre organi jokompetent,
b) anulimi i vendimit/aktvendimit definitiv sipas te drejtes se
mbikeqy1jes,
c) shpallja e vendimit/aktvendimit te pavlefshem.
1.3.2 Gabimi ne procedure dhe forme - per proceduren e cila i
paraprine nxjenjes se aktit administrativ vlejne rregullat e procedures
respektimin e te cilave duhet siguruar:
a) hijimin e bazes se nevojshme faktike dhe juridike per nxjenjen
e aktit administrativ,
b) mbrojtjen e te drejtave dhe interesave te paleve te cilat man·in
pjese ne procedure.
Akti administrativ duhet te kete permbajtje te caktuar dhe forme per te
qene
juridikisht i vlefshem.
80
Gabimet te cilat me rastin e moszbatimit te ketij parimi mund te
paraqiten jane:
a) gabimi ne procedure - shkelja e rregullave ne nxjenjen apo
zbatimin e aktit administrativ,
b) gabimi ne forme - aktit administrativ i mungon forma e
parapare.
Rendi juridik sanksionon vetem te ashtuquajtura gabime qenesore ne
procedure dhe forme (Ligji per proceduren administrative - anulimi i aktit
administrativ nese jane shkelur rregullat e procedures te cilat do te ishin me
ndikim per vendosjen e s:eshtjes).
1.3.3 Shkelja materiale e ligjit-krijohet ne qofte se organi kompetent:
a) ne pergjithesi nuk zbaton dispoziten materiale te cilen duhet ta
aplikoje,
b) aplikon dispoziten tjeter zbatimi i se ciles ne situaten konhete nuk
vjen ne shprehje,
c) gabimisht interpreton apo zbaton dispoziten juridike te cilen eshte
dashur ta zbatoje.
Sanksioni: me rastin e procedures se ligjshmerise- lehet jashte fuqise.
Ne qofte se organi shteteror akti i te cilit per shkak te shkeljes materiale
te ligjit eshte lene jashte fuqise duhet perseri te vendose per te njejten s:eshtje,
eshte i detyruar qe te respektoje kuptimin te atij organi i cili per shkak te ketij
gabimi e ka lene aktin jashte fuqise, per ligjin (rregullen juridike) qe duhet te
aplikoje, dhe per menyren sipas se ciles eshte i detyruar ta interpretoje dhe
zbatoje.
1.3.4 Gabimi ne gjendjen faktike - supozimi i domosdoshem per
nxjerrje te ligjshme te aktit administrativ eshte gjendja faktike e drejte dhe e
plote. Gabimi lajmerohet ne tri fmma:
a) gjendja faktike nuk eshte prezantuar ne akt,
b) faktet gabimisht dhe ne menyre jo te plote jane vertetuar,
c) nga faktet e ve1ietuara eshte nxjene perfundim i gabuar ne lidhje me
gjendjen faktike.
Ne gabimin per gjendjen faktike nderlidhet edhe gabimi ne aplikimin e
drejtes materiale.
1.3.5 Gabimi ne qellim dhe kuptim - zbatuesi i rregullave juridike
vepron ne menyre jo te ligjshme kur akti individual apo veprimi eshte nxjerre
ne kundershtim me qellimin, perkatesisht kuptimin te vet rregulles juridike.
81
 Hulumtimi i kuptimit te rregulles juridike, interpretimi i saj i drejte dhe zbatimi
per qellimin per c;ka eshte nxjerre jane detyrime per secilin qe zbaton normen
juri dike.
Percaktimi i qellimit dhe kuptimit eshte i domosdoshem edhe kur
nxirren aktet me vleresim te lire; Ligji per proceduren administrative - ne
c;eshtjet administrative ne te cilat organi me ligj apo ne dispoziten e bazuar ne
ligj eshte i autorizuar te vendose sipas vleresimit te lire vendimi duhet te
nxirret ne leufute e autorizimit dhe ne pajtim me qellimin per te cilen eshte
dhene autorizimi.
1.4 Modifikimi i parimit te ligjshmerise
Deri te modifikimi i parimit te ligjshmerise vjen leur ne mjedisin e
caktuar shoqeror vjen deri te te ashtuquajturat situata te vec;anta (p.sh lufta,
trazirat, termetet, permbytjet). Atehere parashtrohen dy pyetje themelore:
l) cilat norma juri dike duhet aplikuar ne situata te tilla dhe
2) a mund te modifikojne parimin e ligjshmerise organet shteterore dhe
ne c,:fare mase kur paraqiten dukurite e gjendjes se jashtezakonshme
Pergjigja lehte mund te menet ne legjislacionet moderne te cilat
permbajne norma te shumta qellimi i te cilave eshte te shmangen situata te tilla,
por njekohesisht parashihen masa te vec;anta ne rastin e paraqitjes se tyre; p.sh
Ligji per mbrojtjen nga fatkeqesite elementare.
Ne situatat e jashtezakonshme nevojitet njohja e autorizimeve te gjera
disa organeve shteterore (ne vec;anti autorizime ekzekutive) qe ata me vete
iniciativ te munden te veprojne. Edhe atehere nuk guxojne te rrezikohen
parimet themelore ne te cilat bazohet rendi juridik (p.sh. Kushtetuta e RM-se,
ne neni 54 parasheh se lirite dhe te drejtat e njeriut e te qytetarit mund te
kufizohen vetcm ne rastct e percaktuara me kushtetute, si dhe mund te
kufizohen gjate kohes se gjendjes se luftes ose gjendjes se jashtezakonshme
sipas dispozitave te kushtetutes).
Vec,:anerisht eshte e rendesishme kufizimi kushtetues sipas se ciles as ne
rrezikun e drejtperdrejte per ekzistencen e shtetit nuk mund te vije deri te
kufizimi me aplikimin e dispozitave te kushtetutes per:
1) te drejten ne jete,
2) ndalimit te tmturimit, te veprimit te vrazhde apo ofendues apo te
denimit,
3) te drejten e percaktueshmerise se veprave te denueshme dhe te
denimeve,
4) lirine e mendimit, vetedijes dhe te besimit.
Modifikimi i parimit te ligjshmerise mund te leviz ne dy drejtime:
1) ne dem te disa subjekteve- te kufizohen te drejta te caktuara (p.sh
liria e levizjes), venia e detyrimeve te caktuara personale (p.sh
82
mobilizim) apo venia e obligimeve te natyres pasurore (p.sh dhenia e
ushqimit);
2) ne dobi te disa subjeleteve - rendom leur organet shteterore tolerojnc
situata te cilat nuk jane ne pajtim me dispozitat juridike (p.sh ndertimi
paleje).
1.5 Vleresimi i Hre (diskrecional)
Rendesia e normes juridike do te thote veprimi ne situaten konkrete
ashtu si urdheron norma juridike. Liria e veprimit te organit te administrates
shteterore sipas rregullit kufizohet nga imperativi i normes juridike kategorike.
Ekzistojne rastet ne te cilat pruresi i normes juridilee Ieshon qe te parasheh
saktesisht se si duhet vepruar ne situaten konkrete. Atehere per organin hapet
mundesia me e madhe apo me e vogel qe lirisht te veproje.
Themelore eshte qe ligjdhenesi (pruresi i normes juridilee) te permbahet
nga rregullimi i plote duke lene keshtu, me normen e vec;ante juridike,
mundesine per zbatuesin e saj qe ne vendosjen e rastit konkret te veproje sipas
bindjes se vet, dhe ta zgjedhe ate mundesi e cila sipas pikepamjes se tij me e
mira ne c;eshtjen konkret.
Baze e te kuptuarit e vleresimit diskrecional bazohet ne dallimin ne mes
te normes juridike kategorike dhe disjunktive:
1. Normajuridike kategorike sakte percakton menyren e sjelljes;
2. Norma juridike disjunktive (alternative) nuk rregullon sjelljcn
plotesisht. Zbatuesi i rregulles juridike ka mundesi qe ne vendosjen e rastit
konkret te veproje sipas bindjes personale, duke zgjedhur alternativen me te
pershtatshme.
Vleresimi i lire paraqitet ne fushen e zbatimit te normes juridike
disjunktive.
1.5.1 Mundesia e vleresimit te lire
Mundesia e vleresimit te lire paraqet momente te caktuara:
1. vleresimi i lire duhet te bazohet ne normen juridike dhe
2. zbatuesi i rregulles juridike lirisht mund te zgjedhe vetem ne mes te
alternativave te ofruara (dy kufizimet).
Problemi praktik lidhur me te percaktuarit ligjor te autorizimeve per
vleresim diskrecional perbehet ne pabarazimin e nocioneve nga te cilat burojne
autorizimet diskrecionale. Dilema nuk ekziston vetem leur eshte theksuar se
c;eshtjen administrative duhet zgjidh ,sipas vleresimit te lire" - nocionet e
papercaktuara duhet interpretuar ne frymen e tere rregulles juridike ne te cilen
jane te permbajtura.
83
 ~
1.5.2 Objekt i vleresimit te lire
Ne 9eshtjen administrative, vleresimi i lire hyn ne permbajtjen e aktit
administrativ dhe ate ne pjesen e saj me te rendesishme, perkatesisht ne
di:,pozitiv. Kjo do te thote se objekt i vleresimit diskrecional jane 9eshtjet
materialo-juridike ne aktin (permbajtja); edhe pse ne menyre diskrecionale
round te vendoset edhe per disa 9eshtje proceduralo juridike.
Organit mund t'i lehet qe sipas vleresimit te lire te vendose:
1) se pales a do t'i njihet ndonje e drejte, perkatesisht t'i ngarkohet
ndonje detyrim (norma parasheh si te veprohet);
2) si do t'i definoje te drejtat, perkatesisht detyrimet e paleve;
3) te dy <;:eshtjet vendosen sipas vleresimit te lire (a do t'i ndaje
autorizim dhe si do ta beje ate).
Gjithmone zgjedhja behet sipas interesit publik dhe sipas nevojave te
situates konkrete.
1.5.3 <;ka i shpeton vleresimit te lire?
Te kryhet vleresimi i lire nuk nenkupton te veprohet pa baze ligjore.
Vleresimi i lire ecen ne sferen e oportunitetit, sepse organi i cili shfrytezon
vleresimin diskrecional orientohet per ate variant e cila sipas arsyeve te
pershtatshme me se miri do t'i pergjigjen nevojes se rastit konkret.
Kur ne kryerjen e vleresimit te lire nxirret akti administrativ, atehere
ketu nuk mund te flitet per aktin e lire, perkatesisht te aktit i cili nuk eshte
juridikisht i lidhur. Mundet vetem te flitet per aktet ne te cilat eshte permbajtur
vleresimi diskrecional, por edhe ne aktet e tilla ekzistojne pjese juridikisht te
lidhura.
Keshtu vleresimit te lire i ikin:
1) Kompetenca,
2) Procedura e cila i paraprine nxjenjes se aktit administrativ,
3) menyra e percaktimit te gjendjes faktike,
4) forma e aktit administrativ.
Vleresimi diskrecional perfshin vetem <;:eshtjet materialo-juridike,
perkatesisht permbajtja e aktit administrativ.
1.5.4 Kontrolli i akteve te cilet permbajne vleresimin diskrecional
Kontrolli i aktit administrativ i cili permban vleresimin diskrecional ka
karakteristikat e tij. Per kete duhet dalluar kontrolli i pershtatshmerise
(oportunitetit) nga kontrolli i Iigjshmerise (legalitetit).
Vleresimi deskrecional eshte ne fushen e oportunitetit- andaj kontrolli i
vleresimit diskrecional (se a eshte perzgjedhur varianti me e mire) mund ta
kryejne vetem ato organe te cilat kane autorizim qe te kryejne mbikeqyrjen mbi
oportw1itetin e aktit administrativ. Zakonisht keto jane organet te cilet
vendosin lidlmr me ankesat ne shkallen e dyte .
84
Kontrolli i ligjshmerise perfshine vete.m pjeset e lidhura juri dike te aktit
administrati v.
1.5.5 Vleresimi i lire dhe format e tjera te varshmerise Juridike me
te dobet
Vleresimi i lire zakonisht krahasohet me:
1) interpretimin e normes juridike - te interpretimi eshte
thelbesore qe ne menyre te drejte te percaktohet vullneti i pruresit andaj
ai qellim atehere njesoj interpretohet dhe zbatohet ne te gjitha rastet e
llojit te njejte. Te vleresimi diskrecional primare eshte vullneti e
zbatuesit te normes juridike dhe ai per 9do rast te ri perseri percaktohet.
2) plotesimin e zbrazetires juridike - plotesimi i zbrazetires
juridike eshte plotesimi i tekstit te rregulles juridike per shkak te
leshimit te pruresit te saj - rregulla njehere e plotesuar ka rendesine e
precedent sepse zbatuesi me rastin e vendosjes se rasteve te ardhslm1e
gjithmone sillet sipas menyres si qe e ka plotesuar zbrazetirenjuridike.
2. Ideja per "Hapesiren Administrative Evropiane"
(HAE) dhe parimet e administrates publike
Megjithese shprehja dhe konceptet e se drejtes administrative
(Verealtungsrecht, droit administratif) ndryshojne nga nje sistem kombetar tek
nje tjeter, mund te bihet dakord mbi nje perkufizim te perbashket te se drejtes
administrative si nje set parimesh dhe rregullash qe veprojne mbi organizimin
dhe menaxhimin e administrates publike dhe mbi marredheniet ndermjet
administrates dhe qytetareve.
Parimet e se drejtes administrative, te cilat vendosin standarde dhe
frymezojne sjelljet e nepunesve civile, zakonisht shfaqen te shperndara midis
pjeseve te ndryshme te legjislacionit, qe nga kushtetuta deri tek disa akte te
parlamentit, si dhe pjeseve specifike te legjislacionit te deleguar dhe praktikes
gjyqesore te gjykatave qe merren me (kolizione - konflikte) ligjore qe kane te
bejne me administraten publike. Kjo ndodh ne shtete si, midis te tjereve,
Belgjika, Franca, Greqia, Irlanda dhe Mbreteria e Bashkuar. Nderkaq, shtetet
tjera kane vene ne fuqi kode te pergjithslm1e mbi procedurat administrative, te
cilat mbledhin dhe mundohen te sistematizojne shume nga keto parime. Kjo
ndodh ne Austri (qe nga 1925), Bullgari (1979), Danimarke (1985), Gjermani
(1976), Hungari (1957), Holande (1994), Poloni (1960), Pmiugali (1960) dhe
Spanje (1958), etj.
Keto parime administrative nukjane thjesht ide te bazuara mbi deshiren
e mire; ato jane te ngulitura ne institucione dhe procedura administrative te te
gjitha niveleve. Aktoret ne sferen publike jane te detyruar me ligj te binden
ndaj ketyre parimeve ligjore, te cilat duhet te mbeshteten nga trupa kontrolli te
pavarur, sisteme drejtesie dhe zbatimi ligjor, hetime parlamentare, dhe duke
85
 s1guruar mundesi per degjim dhe demshperblim per individe dhe persona
juri dike.
Ne fushen e se Drejtes se Komunitetit Evropian, Gjykata Evropiane e
Drejtesise ka percaktuar nje numer te madh parimesh te se drejtes
administrative duke u refer'-lar tck parimet ligjore te pergjithshme te se drejtes
administrative qe jane te perbashketa per shtetet anetare, ne nje proces te
vazhdueshem. Disa parime veyanerisht te rendesishme te percaktuara ne
legjislacionin e Gjykates Evropiane te Drejtesise, te cilat duhet t'i zbatojne te
gjithe shtetct anetare kur zbatojne Ligjin e Komunitetit Evropian, jane midis te
tjerash: parimi i administrimit nepermjet ligjit; parimet e proporcionalitetit,
sigurise juridike, mbrojtja e pretendimeve te ligjshme, mosdiskriminimi, e
drejta per t'u degjuar ne procedurat administrative vendim-marrese, ndihma
provizore, kushte te drejta per akses te individeve ne gjykatat administrative,
pergjegjesite jokontraktuese te administrates publike.
Nese mundohemi te klasifikojme parimet baze te se drejtes
administrative te njejta per vendet e Evropes perendimore, do te dallonim
grupet e meposhtme: 1) besueshmeria dhe parashikueshmeria (siguriajuridike);
2) te qenit i hapur dhe transparenca; 3) pergjegjshmeria dhe 4) efiyenca dhe
efekti viteti.
Te tjera parime mund te rrjedhin nga keto.
Parimet e se drejtes adminisirative dhe te sherbimit civil jane
ndonjehere te veshtira per t'u percaktuar. Shpesh ato duken sikur
kundershtojne njera-tjetren ne situata te caktuara. Efiyenca duket sikur
perplaset me procesin e duhur; besnikeria profesionale ndaj qeverise duket
sikur kundershton integritetin profesional dhe asnjanesine politike, vendimet
diskrecionare mund te duken sikur shkojne kunder shtetit te se drejtes, e keshtu
me radhe.
Kjo natyre e pakapshme e parimeve te se drejtes administrative eshte
nje nga arsyet qe "konceptet bosh"4 jane kaq te shpeshte ne te drejten
administrative dhe rregulloret e sherbimit civil. Kjo eshte gjithashtu nje nga
arsyet pse gjykatat kombetare si dhe Gjykata Evropiane e Drejtesise, thirren
kaq shpesh per te zgjidhur konflikte dhe per te rafinuar ne menyre te
vazhdueshme keto perkufizime ne nje konstrukt doktrinar, te pershtatur ne
kohe.
Ndoshta eshte e kote, dhe madje edhe kunderproduktive ndonjehere, te
synosh te percaktosh kufij te qarte per parimet e se drejtes administrative. Ne
ligj-beije, kur nje peryapje e tille eshte bere, zakonisht ne formen e dallimeve
shume te detajuara, shpesh rezultati perfundimtar ka qene me shume
konfuzion. Konfuzioni ne kete fushe gjeneron lehte padrejtesi. Peryapje te
metejshme per te siguruar detaje ne rregullimin e ketyre yeshtjeve te
pakapshme kane tendence te perfundojne ne ndryshueshmeri dhe kontradikta.
Kontradiktat dhe mosperputhjet shkaktojne gjithashtu veshtiresi ne
aktualizimin e ketyre parimeve duke ndikuar negativisht ne zbatimin e ligjit.
86
Nga perspektiva e ligj-berjes mund te jete me .mire mbeshtetja tek "koncepte
bosh" per shkak te fleksibilitetit te tyre per t'u pershtatur situatave te
deshperuara. Nga pikepamja e sjelljes se nepunesve civile dhe autoriteteve
publike, do te ishte e keshillueshme mbeshtetja tek sensi i pergjithshem dhe
kerkimi i frymezimit nga doktrina te konsoliduar ligjore.
2.1 Besueshmeria dhe parashilmeshmeria
Nje sere parimesh dhe mekanizmash te se drejtes administrative
punojne ne favor te besueshmerise dhe parashikimit te veprimeve dhe
vendimeve te administrates publike, te shprehura me terma te ndryshem,
siguria ligjore dhe sigurimi juridik. Te gjitha keto parime synojne te zhdukin
njeanshmerine ne sjelljen e yeshtjeve publike.
Parimi i shtetit te se drejtes (Rechtsstaat, Etat de droit) eshte r\Je
mekanizem i shumanshem per besueshmerine dhe parashikimit. Ai nenkupton
parimin e "administrim nepermjet ligjit". Ne thelb, shteti i se drejtes dote thote
qe administrata publike duhet te mane pcrgjegjesite e veta sipas ligjit.
Autoritetet publike i mm-rin vendimet e tyre duke ndjekm rregulla te
pergjithshme ose parime qe aplikohen ne menyre te paanshme mbi kedo ge
ndodhet nen sfere tyre. Rendesia qendron tek neutraliteti dhe pergjithshmeria e
nje aplikimi te tille (parimi i mosdiskriminimit). Administrata publike duhet te
vendose sipas rregullit ne fuqi dhe sipas kritereve interpretuese te percaktuara
nga gjykata, pa pasur asnje !considerate tjeter. Shteti i se drejtes kundershton
pushtetin arbitrar, favorizimin e miqve dhe devijime te tjera. Shteti i se drejtes
ka nevoje per nje hierarki strikte te rregullave ligjore te zbatuar nga gjykata c
pavarur si dhe per parimin qe nje autoritet publik normalisht nuk eshte i veshur
me fuqi per te kundershtuar rregullat e pergjithshme te vendosura dhe te bera
publike ne nje kuader rregullator specifik ..
Nje aplikim i ngjashem me shtetin e se drejtes eshte nociom 1
kompetences ligjore. Autoritetet publike mund te vendosin vetem mbi <;eshtje
per te cilat ata kane autoritet ligjor. Ne kete kontekst kompetenca do te thote
nje fuqi e dhene shprehimisht nga ligji per te vendosur mbi njc yeshtje te
caktuar me interes publik, qe ligjerisht ben te afte autoritetin publik jo vetem te
marre vendim mbi yeshtjen, por e detyron te marre edhe pergjegjesi. Nje
autoritet publik kompetent nuk mund ta neglizhoje kete pergjegjesi. Ne kete
kuptim autoriteti ligjor (ose kompetenca) eshte nje pergjegjesi e barabarte.
Nocioni i kompetences aplikohet ne menyre strikte qe vendimi i marre nga nje
autoritet pa juridiksion ligjor te jete i pavlefshem dhe te deklarohet i
pavlefshem nga gjykatat.
Besueshmeria dhe parashikimi i administrates publike nuk jane
detyrimisht ne kundershtim me diskrecionin administrativ (ji-eies Ermessen,
pouvoir discretionnaire). Diskrecioni dhe arbitrariteti nuk jane e njejta gje.
Vendimet diskrecionare merren per yeshtje ku, brenda kornizes ligjore,
vendimmarresit i lihet nje pjese e zgjedhjes. Pushtetet diskrecionare
87
transferohen mbi organe administrative per disa arsye. Diskrecioni nuk do te
thote paligjshmeri. Vendimct diskrecionare jane te nevojshme sepse ligji nuk
mund te parashikoje <;do rrcthane qe mund te krijohet ne situata te ardhshme.
Autoritetet publike mund te lejohen ne menyre ekspresive nga ligji per te mane
vendimc diskrecionare. Gjykatat kane perpunuar nje doktrine ligjore te
diskrecionit administrativ, qe pcrmban elisa parime qe qeverisin dhe vene kufij
mbi ushtrimin e diskrecionit. Ndermjet ketyre parimeve. bejne pjese ato qe
detyrojne administraten te veproje ne mirebesim, te ndjeke interesin publik ne
menyre te arsyeshme, te ndjeke procedura te ndershme, te mbeshtese kerkesen
per trajtim te barabarte, dhe te respektoje nocionin e proporcionalitetit. Me
fjale te 1jera, diskrecioni ligjore nuk mund te funksionoje pa parimet e
pergjithshrne te se drejtes administrative, sepse ato formojne nje kunderpeshe
vis cl vis pushteteve diskrecionare qe i jane ngarkuar administrates publike.
Nje tjeter parim qe vepron ne favor te besueshrnerise dhe parashikimit
eshte parimi ligjor i proporcionalitetit. Kjo do te thote qe veprimi administrativ
duhet te jete ne proporcion me perfundimin qe kerkon ligji, pa i privuar
qytetaret nga me shume se <;'eshte e nevojshme per te arritur ate perfundim.
Proporcionaliteti eshte i afert me arsyen. Do te thote gjithashtu qe eshte kunder
ligjit te aplikohet ligji ne menyre strikte kur, duke bere kete, mund te arrihet nje
perfundim i pasynuar nga ligji. Kjo mund te perbeje abuzim te fuqive
administrative. Proporcionaliteti eshte ve<;anerisht i rendesishem ne rastet e
urdhrave te detyrueshem te ble1:jes (ose shpronesim) nepermjet te cilave
individet privohen nga te drejtat e pronesise per hir te interesit publik. Nocioni
i proporcionalitetit eshte zhvilluar ve<;anerisht nga Gjykata Evropiane e
Drejtesise duke ndjekur linjat e vendosura ne Ligjin gjerman, dhe ka hyre ne
shumicen e sistemeve ligjore administrative Evropiane nepermjet ligjit te KE.
Nje parim qe vepron ne favor te "administrim nepermjet ligjit" eshte
parimi i ndershmerise procedurale. Kjo do te thote procedura qe ruajne zbatim
te saktc dhe asnjanes te ligjit, me vemendje ndaj vlerave sociale, si respekti per
personat dhe mbrojtja e dinjitetit te tyre. Nje aplikim konkret i ndershmerise
procedurale eshte parimi ligjor qe askush nuk do te ndikohet ne te drejta dhe
interesa pa u vene ne dijeni te fakteve dhe <;eshtjeve ne rrezik dhe pa u degjuar
ne nje procedure te pershtatshme. Lajmerimi i vcprimit administrativ tek palet
e interesuara eshte gjithashtu thelbesore per ndershmerine.
Respektimi i kohes ne veprimin e administrates publike mbeshtet
fuqishem ne parimet e parashikimit dhe besueshmerise. Vonesa e manjes se
vendimeve dhe kryerjes se veprimeve nga administrata publike mund te
shkaktoje pakenaqesi, padrejtesi ose dem te rende si per interesin publik ashtu
dhe per interesa privat. Vonesa mund te shkaktohet nga resurse te
papershtatshme ose nga mungesa e vendimit politik. Por shpesh ajo lidhet me
mungesen e efi<;ences dhe kompetences tek nepunesit civile. Rregullat ligjore
mund te ndihrnojne per zbutjen e problemit duke vendosur kuf0 kohore te gmie
brenda te cileve gjerat duhet te behen. Nga ana tjeter, nje sherbim civil pa nje
88
skeme rekrutimi bazuar ne meritc, dhe qe jep traJmm rregullisht, mund te
reduktoje mungesen e kompetences ne admiriistraten publike gje qe funksionon
edhe per vleren e besueshmerise.
Profesionalizmi dhe integriteti profesional ne sherbimin civil mbeshtet
qarte nocionet e besueshmerise dhe parashikimit ne administraten publike.
Jntegriteti profesional i sherbimit civil mbeshtetet tek nocionet e paanshmerise
dhe pavaresise profesionale. Paanesia do te thote mungesa e anshmerise.
Brenda administrates publike anshmeri do te thote te kesh nje predispozite ne
favor te nje rczultati te caktuar gjate vleresimit te nje situate, duke shkaktuar si
rrjedhoje nje dem te pandershem ose te pajustifikueshem per interesin e
pergjithshem ose per te drejten e paleve te tjera te interesuara. Shpesh ka
kuptimin e paragjykimit ose te gjykimit per arsye te gabuara. Kerkesat ligjore
qe pengojne nepunesit civile te perfshihen ne vendime qe ndikojne <;eshtje ne te
cilat ata mund te kene nje interes personal ose te mbartur, kane per qellim
riforcimin e vleres se paanesise.
Humbja e pavmesise profesionale sugjeron nje zyrtar qe nuk ve ne
veprim pavaresine e mendimit dhe gjykimit, duke mos konsideruar <;eshtjen per
meritat e saj. Ryshfeti, presioni, ambicia politike e pakontrolluar, dhe deshira e
tepruar per ngritje ne detyre jane shkaqe te shpeshta per humbjen e pavaresisc.
Ryshfeti shkakton humbjen e pavaresise per perfitim te paligjshem. Presioni
laijon humbjen e pavaresise nga frika. Ambicia politike ose grykesia
profesionale mund te bejne nepunesit te verbohen nga lavderimet dhe t'u
binden verberisht deshirave te eproreve te tyre ose edhe te frenojne gjykimin e
tyre.
Nje sherbim civil sistemi i rekrutimit dhe ngritjes ne detyre te se cilit
bazohet kryesisht mbi patronazhin politik ose favorizimin e miqve, eshte me i
predispozuar te shkaterroje integritetin profesional sesa nje sistem i bazuar ne
merite. Nje sherbim civil ku nepunesit civile kane nje statut specifik qe
rregullon te drejtat e tyre per ngritje ne karriere, vendos ne menyre te qmie te
drejtat dhe detyrimet e tyre duke i dhene nje nivel te ardhurash te ndershem dhe
proporcional te shprehur hapur dhe te rregulluar mire, dhe kerkesa disiplinore
te sakta, i ben nepunesit civile me pak te ndjeshem ndaj korrupsionit, detyrimit
me force dhe mbunjes dhe si rrjedhoje kontribuon ne menyre vendimtare drejt
vleres se integritetit profesional. Si<; eshte thene me !art, integriteti profesional
vepron ne favor te besueshmerise dhe parashikimit te administrates publike.
Megjithate, duhet te thuhet se pavaresia e nepunesve civile nuk do te thote nje
e drejte absolute per opinion dhe gjykim te lire. Duhet te kihen parasysh
standarde profesionale dhe duhet te ndiqen rregulla ligjore. Eshte e nevojshme
te arrihet nje balance ndermjet vleres se pavaresise dhe asaj te besnikerise ndaj
qeverise se ligjshme ne fuqi.
89
 2.2 Administrate e hapur dhe transparente
Parimi i te qenit i hapur sugjeron qe administrata eshte e gatshme per
hetim te jashtem, ndersa transparenca sugjeron qe, kur ekzaminohet nga afer,
round te "shihet pertej" per qellimin e hetimit dhe mbikeqyrjes. Nje
administrate publike e hapur dhe transparente lejon, nga njera ane, qe ~do njeri
i ndikuar nga nje veprim administrativ te njohe bazen e ketij vendimi, dhe nga
ana tjcter lehteson hetimet e jashtme te veprimeve administrative nga
institucionet mbikeqyrese. Te qenit i hapur dhe transparent jane gjithashtu
instrumente te nevojshme per shtetin e se drejtes, barazine para ligjit, dhe
pergj egj shmerine.
Si rregull i pergjithshem, sjellja e administrates publike duhet te jete
transparente dhe e hapur. <;eshtjet duhet te mbahen sekret ose konfidenciale
vetem ne raste te ve~anta, si ne rastet kur ndikohet me te vertete siguria
kombetare ose ;;:eshtje te ngjashme. Po keshtu, te dhenat personale nuk duhet t'i
lej ohen pal eve te treta.
Ne te vertete, vetem disa ;;:eshtje specifike ndikojne ne sigurine
kombetare. Megjithate, autoritetet publike kane tendencen qe te shpallin
<;:eshtjet si konfidenciale me shpesh se;;: eshte e nevojshme. Eshte me interes te
permendet ketu qe, me pe1jashtim te Suedise qe nga fundi i shekullit XIII,
standarti tradicional i administrates publike ishte diskrecioni dhe sekreti. VIera
e shtetit te hapur eshte zhvilluar ne demokracite e tjera vetem qe nga 1960 dhe
tani konsiderohet nje standard i rendesishem per administraten publike. Me
pare, i vetmi zbatim i parimit te te qenit i hapur ne shumicen e demokracive
perendimore ishte, nga njera ane parimi qe rregulloret ligjore mund te hynin ne
fuqi vetem kur publikoheshin ne fletoren ose gazeten zyrtare, dhe nga ana tjeter
vendimet round te aplikoheshin vetem pasi te ishin derguar dhe marre
formalisht nga palet e interesuara.
Parimi i te qenit i hapur dhe transparenca ne administraten publike i
sherbejne dy qellimeve specifike. Nga njera ane, ato mbrojne interesin publik
sepse pakesojne mundesine e keqadministrimit dhe korrupsionit. Nga ana
tjeter, ato jane thelbesore per mbrojtjen e te drejtave individuale sepse
furnizojne arsyet per vendimin administrativ dhe rrjedhimisht ndihmojne palen
e interesuar te ushtroje te drejten e demshperblimit nepermjet apelit..
Tek e drejta administrative ekzistojne disa aptikime praktike te ketyre
parimeve. Veprimet administrative duhet te motivohen dhe te caktohen nga
autoriteti i duhur kompetent. Regjistrat publike duhet te jene te hapur per
publikun e gjere. Agjentet e autoritetit zakonisht duhet te identifikohen tek
publiku. Nepunesit civile duhet te pranojne disa kufizime ne te ardhura nga
aktivitete private, te cilat duhet ne ;;do rast te tregohen dhe te autorizohen me
pare. Ve;;:anerisht i rendesishem per aplikimin e parimit te te qenit i hapur eshte
obligimi i autoriteteve pub like te japin arsye per vendimet e tyre.
Nje akt ose vendim administrativ duhet te shoqerohet me nje deklarate
te arsyeve. Kjo deklarate jep arsyetimin e ndjekur nga autoriteti publik per te
90
formuar vendimin dhe tregon ve;;:anerisht konl]istencenndermjet fakteve dhe se
si keto fakte pershtaten ne fushen e legjislacionit. Rrjedhimisht, deklarata e
arsyeve duhet te perfshije faktet dhe provat per to, si dhe justifikimin ligjor qe
eshte aplikuar. Deklarata e arsyeve ka nje rendesi te jashtezakonshme kur nje
aplikim nga nje pale e interesuar nuk pranohet. Ne kete rast, deklarata e
arsyeve duhet te justifikoje dhe te tregoje me kujdes pse argumenti ose prova e
paraqitur nga njera pale nuk eshte pranuar.
Se ;;fare perben arsye te pershtatshme, eshte gjithmone nje pyetje e
veshtire ne ligjin administrativ, dhe shpesh here i dorezohet gjykatave per
zgjidhje. Megjithate, gjeja e rendesishme eshte qe deklarata e arsyeve te
transmetoje bazen dhe nje mase te mjaftueshme justifikimi qe te mundesoje
palen e interesuar per te pergatitur nje ape! kunder vendimit administrativ.
Dhenia e motivit per vendimet administrative eshte nje instrument per te qene i
hapur, per transparence dhe pergjegjshmeri.
2.3 Pergjegjshmeria
Zakonisht, pergjegjshmeri do te thote qe nje person ose autoritet duhet
te shpjegoje dhe justifikoje veprimet e tij tek nje tjeter. Ne te drejten
administrative do te thote qe ;;do trup administrativ duhet te pergjigjet per
veprimet e tij tek autoritete te tjere administrative, legjislative ose juridike.
Pergjegjshmeri do te thote gjithashtu qe asnje autoritet nuk duhet te
pe1jashtohet nga hetimi nga te tjere. Kjo mund te vihet ne efekt me ane te
mekanizmave te ndryshem, duke perfshire hetim nga gjykatat, apel tek nje trup
administrativ me i larte, investigim nga avokati i popullit, inspektim nga nje
bord ose komision special, dhe hetim nga nje komision parlamentar.
Pergjegjshmeria eshte nje instrument qe tregon nese respektohen parimet e
ligjshmerise, te qenit i hapur, transparences, paanesise dhe barazise para ligjit.
Pergjegjshmeria eshte esenciale per te siguruar vlera si efi;;:enca, efektiviteti,
besueshmeria dhe parashikimi i administrates publike.
Nje karakteristike e ve;;:ante e pergjegjshmerise ne fushen e se drejtes
administrative eshte qe ajo sigurohet nepermjet nje liste komplekse me
procedura formale. Nuk ka pergjegjshmeri abstrakte por ekzistojne ;;:eshtje
shume konkrete ligjerisht te percaktuara per dhenien e llogarisi: nepermjet nje
grupi procedurash specifike. Jo ;;:uditerisht, ;;:eshtjet per te cilat duhet dhene
llogari kane te bejne kryesisht me ;;:eshtjen se sa parimet e ngulitura n'~ te
drejten administrative zbatohen nga nepunesit civile dhe autoritetet publike nga
njera ane, dhe nga ana tjeter se sa mire ndiqen procedurat ligjore per formimin
e vendimeve te administrates publike.
Mbikeqyrja eshte e nevojshme per ta bere administraten publih: te
pergjegjshme, per te siguruar qe trupat administrative perdorin fuqite e tyre
sipas ligjit dhe ndjekin procedurat e vendosura. Institucionet dhe mekanizmat e
mbikeqyrjes monitorojne dhe vezhgojne veprimet e zyrtareve publike. Qellimet
e mbikeqyrjes jane te vleresoje nese organizmat publike i kTyejne funksionet e
91
 -
-~-r--
tyrc me efektivitet, ne menyre efi<;:entc dhe ne kohe, dhe i permbahen parimeve
dhe procedurave te vendosura nga rregulla specifike ose te pergjithshme. Me
fjale tc tjera mbikeqyrja synon tc siguroje parimin administrativ "administrim
nepermjet ligjit", sepse eshte thelbesor per tc mbrojtur si interesat publike ashtu
edhe te drejtat e individeve.
Keto institucione dhe mekanizma mbikeqyres mund te marTin fmma te
ndryshme: gjykata, prokurori, avokat i popullit, kontrolli brendshem dhe i
jashtem, inspektorate, autoritete te vendosjes se standardeve, komisione
parlamentare, media, etj.
Shkurt, te gjitha keto mekanizma dhe institucione synojne te forcojne
ne menyre efektive veprimin e ligjit, transparencen, pergjegjshmerine,
efektivitetin dhe efi<;:encen si parime kryesore ne administraten publike dhe
sherbimin civil. Me fja!e te tjera, ato synojne te mbrojne te drejtat individuate
si dhe interesin publik, te permiresojne cilesine ne vendimmanje dhe me ne
fund, te permiresojne besueshmerine, sigurine ligjore dhe legjitimitetin e
administrates publike.
Asnje trup apo institucion tjeter bashkekohor nuk ka kaq shume dhe kaq
menyra te ndryshme mbikeqyrjeje dhe kontrolli si administrata publike. Ky
fakt te jep nje ide mbi rolin e ve<;:ante dhe delikat qe sherbimi civil luan ne
shoqerite moderne demokratike.
2.4 Efi~,:enca dhe efeldiviteti
Nje dimension specifik i pergjegjshmerise lidhet me efi<;:encen ne
performancen e administrates publike. Njohja e efi<;:ences si nje vlere e
rendesishme per administraten publike dhe sherbimin civil eshte relativisht e
re. Nocioni i produktivitetit ka hyre ne administraten publike qe kur shteti eshte
bere prodhuesi i sherbimeve publike. Per shkak te kufizimeve fiskale ne shume
shtete, sot po studiohet ne rritje performanca efi<;:ente dhe efektive e
administrates publike ne dhenien e sherbimeve publike per shoqerine. Efi<;:enca
eshte ne menyre karakteristike menaxhim me vlere qe ne thelb ka te beje me
mbajtjen e nje raporti te mire midis burimeve dhe rezultateve te arritura.
Nje vlere e perafe1i eshte efektiviteti, qe ka te beje me sigurimin qe
performanca e administrates publike te jete e suksesshme ne anitjen e
qellimeve dhe zgjidhjen e problemeve publike te vendosura per te nga ligji dhe
qeveria. Efektiviteti kerkon te analizohen dhe vleresohen politikat publike ne
fuqi, dhe te vleresohet sa mire zbatohen ato nga administrata publike dhe
nepunesit civile.
Ne kushtetutat e reja Evropiane-perendimore, si ajo spanjolle (1978),
efi<;:enca dhe efektiviteti i administrates publike jane ruajtur si parime
kushtetuese bashke me parimet me klasike si shteti i se drejtes, transparenca
dhe paanesia. Ne te njejten menyrc, e drejta administrative shpesh i referohet
ekonomise, efi<;:ences dhe efektivitetit (te njohura si tre E-te), bashke me shtetin
92
e se drejtes, sepse parimet duhet te kryesojn·e mbi aktivitetct dhe vendimet e
administrates publike dhe nepunesve civile.
Efi<;:enca si nje menaxhim me vlere mund te duket se bie ne konflikt me
Jigjshmerine dhe procesin e duhur si nje vlere politike/demokratike.
Menaxheret publike shpesh i shohin procedurat ligjore si kufizime qe demtojne
efi<;:encen. Ndjekja e procedurave te vendosura mund te shkoje kundra
perdorimit ekonomik te burimeve dhe mund te ndikoje negativisht ne raportin
midis kostos dhe rezultatit te nje veprimi administrativ.
Ky konflikt ngre nje numer te madh <;:eshtjesh. Nje sere zgjidhjesh
institucionale dhe ligjore mundohen te adresojne kete kontradikte. Ndermjet
atyre institucionale mund te citohet procesi i transferimit te aktiviteteve
prodhuese drejt sektorit privat nepermjet kontraktimit, duke mbajtur per
administraten publike rolin e beresit te politikave dhe monitorimit te
kontraktimit. Ligjerisht, nxjenja e nje serie te gjere dhe komplekse ligjesh mbi
prokurimin publik eshte zhvilluar si pjese e se drejtes administrative. Direktiva
e KE mbi prokurimin publik eshte provuar te jete nje burim i rendesishem i
homogjenizimit te parimeve ligjore ne te gjithe BE.
E drejta e Komunitetit Evropian kerkon gjithashtu administrim
efi<;:entl 0, ve<;:anerisht ne aplikimin e direktivave dhe rregulloreve te
komunitetit. Kjo ka detyruar disa shtete anetare te modifikojne disa nga
strukturat e brendshme organizative dhe administrative dhe pergatitjet
vendimmarrese, ne menyre qe te mund te zbatojne legjislacionin evropian me
efi<;:ence dhe efektivitet dhe me pergjithesisht, te sigurojne bashkepunim
efektiv me institucionet e komunitetit, si<;: diskutohet ne pjesen me poshte.
2.5 Hapesira Administrative Evrvpiane
Parimet e renditura me siper mund te gjenden tek e drejta administrative
ne te gjitha vendet evropiane. Megjithese administratat publike ne shtetet
evropiane jane struktura te vjetra, ato jane pershtatur ne menyre te
vazhdueshme me kushtet modeme duke perfshire anetaresine ne BE, qe ne
vetvete po evoluon. Kontakti konstant ndermjet nepunesve civile te shteteve
anetare dhe komisionit, kerkesa per zhvillimin dhe zbatimin e acquis
communautaire ne standarte te besueshme ne gjithe bashkimin, ngritja e nje
sistemi mbare evropian te drejtesise administrative dhe vlera themelore te
perbashketa te administrates publike kane krijuar konvergjence midis
administratave publike kombetare. Kjo eshte pershkruar si "Hapesira
Administrative Evropiane".
Qellimi i kesaj pjese eshte te eksploroje forcat qe shtyjne drejt kesaj
hapesire te perbashket evropiane, si po formohet, cilat jane standardet e
administrates publike te krijuara nga nje set parimesh te perbashketa te ligjit
administrativ, dhe me ne fund, si keto standarde duhet te jene prezente ne ydO
aktivitet qe synon nde1iimin e institucioneve qe ndermerret ne vendet qe
kerkojne anetaresim te plote ne Bashkimin Evropian.
93
 Sistemet ligjore te Shteteve Anetare te BE po kalojne nje proces
perafrimi te vazhdueshem ne fusha te ndryshme qe jane nen influencen e se
drejtes se komunitetit, d.m.th. nepermjet aktivitetit legjislativ te institucioneve
te Komunitetit dhe praktikave gjyqesore te Gjykates Evropiane te Drejtesise.
Konceptet e se drejtes se komunitetit prezantohcn ne sistemet kombetare
nepermjet rregullorevc ose direktivave drejtperdrejt te zbatucshme, te cilat
duhet te transponohen me pare ne legjislacion kombetar. Rregulloret dhe
direktivat kane ndikim te drejtperdrejte mbi sistemet administrative te shteteve
anetare dhe mund te krijojne ndryshime te rendesishme ne parimet ligjore te
zbatueshme tek administrata publike ne nje sektor politike te caktuar.
Praktika gjyqesore e Gjykates Evropiane te Drejtesise mund te krijoje
parime te nje natyre me te pergjithshme, te cilat jane te zbatueshme ne me
shume se nje fushe te pavarur te ligjit. Per me teper, ne shume <;eshtje eshte
interpretimi i masave perkatese ligjorc te KE nga Gjykata Evropiane, ai qe
krijon modifikime ne menyren e kuptimit te parimeve te se drejtes
administrative nga nje shtet anetar.
Kjo ben te mundm vezhgimin e nje lloj evropianizimi te se drejtes
administrative si nje element qe del ne pah ne zhvillimet e fundit ligjore.
Te gjitha keto tregojne fmmimin e nje Hapesire Administrative
Evropiane, qe ka te beje kryesisht me marreveshjet themelore institucionale,
proceset, standardet e perbashketa administrative dhe vlerat e sherbimit civil.
Kjo liste nuk eshte e kompletuar dhe ka ndryshime domethenese ne cilesi
ndermjet anetareve. Me te vertete, problemet qe dalin nga keto ndryshime
ndermjet shteteve anetare jane nje nga arsyet kryesore pse ndertimit te
institucioneve i eshte dhene prioritet kaq i larte ne procesin e zgjerimit drejt
Evropes Qendrore dhe Lindore. Vendet kandidate kane nevoje te zhvillojne
administratat e tyre per te arritur nivelin e besueshmerise se Hapesires
Administrative Evropiane dhe nje prag te pranueshem te parimeve te
perbashketa, procedurave dhe marreveshjeve strukturore administrative.
Vendet kandidate duhet te anijne nje standard minimal cilesie dhe
besueshmerie te administraten publike.
Duhet te konsiderohet gjithashtu edhe fakti qe integrimi ne BE eshte nje
proces evolues (parimi i ecurise ne ndertimin e BE). Kjo do te thote qe nje shtet
duhet te tregoje nje mase te mjaftueshme ecurie per ta krahasuar veten ne
menyre te kenaqshme me nivelin mesatar te Shteteve Anetare te BE. Niveli i
konvergjences ne 1986 (kur Portugalia dhe Spanja hyne ne BE) ndryshoi ne
1995 (kur Austria, Finlanda dhe Suedia hyne ne BE), dhe do te ndryshoje
perseri ne te ardhmen kur vendet kandidate te hyne ne Bashkimin Evropian.
Kjo do te thote qe nuk eshte e mjaftueshme per vendet kandidate te arrijne
nivelin mesatar te tanishem te administrates publike ne Shtetet Anetare
ekzistuese te BE. Do te jete e nevojshme qe ato te arrijne nivelin mesatar te
ardhshem te shteteve anetare. Me fjale te tjera, nje vend kandidat duhet te jete
ne gjendje te mbushe boshllekun midis nivelit te tanishem te administrates
94
publike te tij dhe nivelit te ardhshem, kur te hyje ne menyre efektive ne BE.
Nuk eshte e mjaftueshme qe nje vend kandidat te krahasohet me shtetin "me te
keq" anetar te BE. Krahasimi duhet te behet midis vendit kandidat dhe
mesatares se gjithe shteteve anetare.
2"6 Nocioni i Hapesires Administrative Evropiane
Nocioni i nje hapesire administrative evropiane eshte marre nga
nocionet me te zakonshme te hapesirave ekonomike dhe sociale evropiane, te
cilat jane debatuar gjate ne negociatat kushtetuese te BE. Ky nocion kate bi~je
gjithashtu me nje sistem mbare evropian te bashkepunimit juridik qe perfshin
asistence te ndersjelle ne zbatimin e ligjit dhe perafrim ne fushen perkatese te
ligjit.
Nje hapesire e perbashket administrative eshte e mundur kur nje grup
parimesh administrative, rregullash dhe rregulloresh zbatohen ne mcnyre
uniforme ne nje territor te caktuar qe mbulohet nga kushtetuta kombetare.
Tradicionalisht, territori ku e drejta administrative eshte e zbatueshme ka qene i
shteteve te pavarura. <;eshtja e ligjit te perbashket administrativ per te gjitha
shtetet e pavarura te integrum·a ne Bashkimin Evropian eshte debatuar, me
intensitet jo te njetrajtshem, qe nga fillimet e Komunitetit Evropian. Nje
marreveshje e perbashket nuk ekziston endf;.
Eshte e qmie qe tekstet 1igjore kushtetuese kryesore te Bashkimit
Evropian, perkatesisht Traktati i Romes (1957) dhe Traktati i Maastricht
(1992), nuk japin nje model te administrates pub like per t'u implementuar nga
Shtetet Anetare te BE. Pasi te jete vleresuar natyra demokratike e regjimeve te
tyre politike, <;eshtjet e qeverisjes dhe administrates publike lihen me qellim
per zgjedhje te shteteve anetare. Prandaj nga nje pikeveshtrim ligjor, shtetet
anetare kane nje autonomi te madhe administrative.
Deri tani vetem disa clemente te nje ligji evropian administrativ
eventual jane paraqitur ne Traktatet themelore te Bashkimit Evropian dhe ne
legjislacionin dytesor te miratuar nga komisioni. Parimet e rendesishme te se
drejtes administrative jane paraqitur ne Traktatin e Romes, si e drejta per hetim
juridik mbi vendimet administrative miratuar nga institucionet e KE (neni 173)
ose detyrimi per dhenien e arsyeve per vendimet administrative te KE (neni
190). Megjithate, vetem disa <;eshtje administrative horizontale jane bere
subjekt i aktivitetit jmidik nga institucione evropiane. Keto raste kane te bejne
kryesisht me <;esh\ie mbi prokurimin publik, per te sigurua.r konkurrence te lire
te firmave ne territorin e BE dhe per t'u mundesuar ato te japin oferta ne
tendere ne kedo nga Shtetet Anetare te BE dhe me <;eshtje mbi ndihmen e
shtetit per ndermarrjet, qe duhet te autorizohen dhe te monitorohen imtesisht
nga institucionet e Bashkimit Evropian.
Ne te kundert, ekziston nje legjislacion i gjere mbi masat sektoriale te
se drejtes administrative, qe perben ato qe njihen si acquis communautaire.
Kur nje shtet anetar deshton ne venien ne jete te ligjit te KE qe permbahet ne
95
 direktiva dhe rregullore, ka nje pasoje te rendesishme ligjore. Shteti mbahet
pergjegjes per pergjegjesine jokontraktuese nepermjet deshtimit te paligjshbn
te pershtatjes se nje direktive te KE ose aplikimit te nje rregulle te KE. Kjo
krijon terren te mjaftueshem qe nje individ te hedhe ne gjyq shtetin per
kompensim tc demeve.
Mungesa e nje trupi juridik formal qe rregullon administraten publike,
rregullat e saj procedurale, dhe marreveshjet e saj institucionale, nuk do te
thote qe e drejta administrative mbikombetare evropiane eshte e pakuptimte
ose e parljohur per Shtetet Anetare te BE. Ekziston nje acquis e perbashket e
perbere nga parime te se drejtes administrative, qe mund te quhet edhe "acquis
communautaire e pa formalizuar" ne sensin qe nuk ka nje konvente formale.
Megjithate, mund te perfaqesoje nje ligj administrativ te pergjithshem te
perbashket evropian.
2.6.1 Forcat Shtytese per Konvergjence
Komunitetet Evropiane, qe fillimisht perfshinin kryesisht krijimin e nje
tregu te perbashket ekonomik, jane zhvilluar drejt nje Bashkimi Evropian, qe
nuk drejtohet vetem nga interesa ekonomike, por gjithmone e me shume nga
deshira per te ndertuar lidhje me te forta sociale dhe politike ndermjet popujve
te Evropes, sit;: ishtc synuar nga nenshkruesit e Traktatit te Romes. Bashkimi
Evropian nuk do te thote me thjesht nje treg i perbashket i te mirave dhe
sherbimeve.
Kater lirite e ngulitura ne Traktatin e Romes, d.m.th. liria e levizjes se
mallrave, sherbimeve, personave, dhe kapitalit, nenkuptojne qe administratat
publike kombetare te shteteve anetare, si elemente kyt;: per sigurimin dhe
implementimin e ketyre lirive, qe njedhin direkt nga traktatet, duhet te
funksionojne ne nje menyre qe ben efektive implementimin e ketyre traktateve
ne te gjitha aspektet. Traktatet e KE dhe legjislacioni dytesor i Komisionit
Evropian per implementimin e tyre jane pjese e rendit te brendshem ligjor te
shteteve anetare. Administratat pub like kombetare dhe gjykatat kombetare jane
angazhuar te aplikojne traktatet dhe legjislacionin dytesor te miratuar nga
komisioni si "mbrojtesi i traktateve", me te njejtin kujdes si te ishin me te
vertete te brendshme. Si rezultat brenda Bashkimit jane zhvilluar parime dhe
mjete te njejta megjithese secili nga shtetet anetare ka lirine e plote per te
vendosur mbi menyrat dhe mjetet e arritjes se rezultateve te predikuara nga
Traktatet dhe legjislacionit dytesor te KE. Kjo situate eshte vet;:anerisht e
dukshme ne fushen e parimeve te se drejtes administrative. Megjithate eshte
me pak e dukshme ne fushen e marreveshjeve dhe strukturave administrative
dhe organizative per shkak te shumellojshmerise se madhe ne forma dhe
thellesi te decentralizimit ndermjet shteteve anetare
Rrjedhimisht, aktiviteti juridik i institucioneve evropiane eshte nje
burim madhor i ligjit te perbashket material evropian qe qeveris Shtetet
Anetare te BE, administratat e tyre publike, gjykatat dhe qytetaret e tyre. Kjo e
96
drejte administrative materiale ka karakteristiken etc qenit kryesisht sektoriale.
Ajo ndikon disi 11ie asortiment te gjere te fushave te politikave, si konkurrenca
e lire ne tregun e brendshem, telekomunikimct, mjedisin, bujqesine, politiken
industriale, shkencen dhe kerkimet, kontrollet kufitare, e keshtu me radhe. Kjo
e drejte administrative materiale perben acquis communautaire. Niveli i
perputhshmerise se tyre me rregullat korresponduese ne vendct aplikante po
kontrollohet dhe vleresohct nga Komisioni Evropian ne kuadrin e procesit te
negociatave per hyrje ne BE.
Nje tjeter burim i harmonizimit administrativ eshte nderveprimi i
vazhdueshem ndermjet zyrtareve te shteteve anetare dhe midis ketyre te fundit
dhe zyrtareve te Komisionit Evropian. Keto marredhenie ndershteterore, qe
jane kryesisht marredhenie ndermjet njerezve, kontribuojne per arritjen e nje
kuptimi te perbashket se si te zbatohen politikat dhe rregullat e BE ne nivele
kombetare dhe per nje shkembim te frytshem te praktikave me te mira per
arritjen e rezultateve qe keto politika kane qellim te arrijne. Bashkepunimi
interadministrativ eshte gjithashtu nje nga konceptet e nxitura dhe te
perforcuara nga Traktati i Maastricht (neni 209A). Bashkepunimi dhe
shkembimi krijojne presion joformal per te vendosur standarde te njejta mbi
menyren se si administratat publike kombetare i permbushin angazhimet e tyre
mbikombetare dhe sigurojne arritjen e rezultateve te politikave te parashikuara
ne Traktatet themelore dhe legjislacionin sekondar te KE. Keto marredhenie
ndershteterore kontribuojne ne shperndarjen dhe ndarjen e nje seti parimesh te
perbashketa te se drejtes administrative dhe menyrave te menaxhimit. Kjo
ndihmon per te formuar nje model ideal te perbashket per sjelljen e nepunesve
civile ne BE. Efektet e permendura si marredheniet ndershteterore,
mundesohen sidomos sepse zytiaret e perfshire jane te afte te zhvillojne nje
karriere profesionale te qendrneshme ne sherbimet e tyre civile kombetare.
Megjithate, Gjykata Evropiane e Drejtesise eshte ajo qe luan kryesisht
rolin me te madh ne formimin e parimeve te perbashketa te se drejtes
administrative ne Bashkimin Evropian. Ndersa legjislacioni dytesor i KE eshte
gati ekskluzivisht sektorial, vendimet e Gjykates Evropiane te Drejtesise prijne
ne reflektime dhe zhvillim te parimeve administrative qe kane natyre me te
pergjithshme, edhe nese jane parashtruar sipas seciles <;eshtje specifike. Ne
fakt, jurisprudenca e Gjykates eshte burimi kryesor i ligjit te pergjithshem jo-
sektorial, administrativ. Gjykata duhet te mbeshtetet mbi parimet e se drejtes
administrative tashme te percaktuara, te cilat jane krijuar dhe rafinuar nga
gjykatat kombetare administrative te Shteteve Anetare te BE. Gjykata, duke i
marre parasysh keto prak~ika gjyqcsore kombetare, percakton dhe rafinon
parimct e pergjithshme administrative, duke bere te detyrueshem aplikimin e
ligjit te KE per te gjitha shtetet anetare dhe qytetaret e tyre.
Se fundi, eshte vene re nje fenomen i depertimit te ligjit te KE mbi
rendet kombetare ligjorel4. Ky fenomen krijohet nga fakti qe, brenda nje shteti
te caktuar, do te ishte shume veshtire te perdoren standarde dhe praktika te
97
 -~--

parimi "ad1ninistrimi nepbmjet ligjit" e pati origjinen tek principe de legalite

ndryshe per aplikimin e se drejtes kombetare dhe se drcjtes se KE. Ne menyre
francez si dhe tek koncepti gjerman i Rechtsstaatlichkeit, te cilat jane pak a
progrcsive, institucionet kombetare aplikojne te njejtat standarde dhe perdorin
shume afer konceptit britanik te rule of lae. Vlen te permendet qe edhc se ki~to
te njejtat praktika si per zbatimin e se drejtes kombetare ashtu dhe ate te KE.
nocione kane rrenje te ndryshme kombetare, ato jane sot udhezueset e pasojave
Ky fakt te drejton tek ideja e se drejtes se perbashl<et administrative qe eshte
te ngjashme praktike16. Koncepti i "procedures se drejte" i ka pasur fillimet ne
zhvilluar ndermjet Shteteve Anetare te BE.
Kjo menyre "kontaminimi" e ligjeve kombetare nga parimet e se drejtes traditat ligjore britanike dhe gjermane. 44
se KE po kontribuon gjithashtu ne vendosjen e njc Hapesire Administrative
Evropiane.

2.6.2 Roli i Gjykates Evropiane te Drejtesise ne Ngritjen e nje

Hapesire Administrative te Perbashket Evropiane
Si permendej me siper, Gjykata Evropiane e Drejtesise ka perpunuar
shumicen e parimeve te se drejtes administrative qe qeverisin ate qe mund te
quhet e drejta administrative e perbashket evropiane. Kjo eshte e natyrshme per
shkak te natyres se fragmentuar te se drejtes se shkruar administrative
evropiane. Traktatet u hartuan per te sherbyer si kornize qe kerkonte zhvillime
te metejshme dhe te vazhdueshme. Shume yeshtje iu caktuan per rregullim
legjislacionit dytesor te komisionit (direktiva dhe rregullore ), i cili mbulon
shume fusha te politikave sektoriale, dhe praktika gjyqesore e Gjykates
Evropiane te Drejtesise.
Gjykatave kombetare te drejtesise i kerkohet te sigurojne zbatimin e
Traktateve te BE dhe legjislacionit dytesor te komisionit. Meqenese ligji i KE
duhet te interpretohet ne menyre te njetrajtshme, gjykatat kombetare detyrohen
te referojne veshtjet tek Gjykata Evropiane e Drejtesise per interpretim, kur nje
pjese legjislacioni duket e paqarte (neni 177, Traktati i KE). Kjo ka kontribuar
ne rolin kryesor qe Gjykata Evropiane luan ne zhvillimin e parimeve te
perbashketa, duke vendosur nje kuader interpretues per t'u ndjekur nga
gjykatat kombetare. Mund te thuhet se sot ekziston nje acquis i perbashket i
parimeve ligjore administrative qe jane zhvilluar nga Gjykata Evropiane e
Drejtesise.
Parimet e se drejtes administrative jane diskutuar ne pjesen e
mesiperme te ketij botimi. Ne permbledhje, ne kemi identifikuar parimet
kryesore ligjore administrative, te modeluara sipas ligjeve administrative
kombetare te Shteteve Anetare te BE nga Gjykata Evropiane e Drejtesise.
Ne vitet e para, praktika gjyqesore e Gjykates Evropiane te Drejtesise
ishte influencuar nga sistemet ligjore te shteteve te para anetare, dhe
ve9anerisht nga koncepte qe rrjedhin nga e drejta administrative franceze.
Megjithate nuk ka pasur vetem influence franceze ne zhvillimin e se drejtes se
KE dhe rritja e anetaresise ka shkaktuar diversifikimin e burimeve te
frymezimit per mendimin ligjor te Gjykates Evropiane te Drejtesise. Kjo do te
44"ldeja per Hapsiren Administrative Europiane eshte arsyetuar ne Europian Principles for
thote qe vendimet e Gjykates nuk i pergjigjen veyanerisht nje kuadri ligjor
Public Administration, SIGMA Papers nr. 27., sikunder qe thekson Mr. Tatjana Trandafillova
kombetar te caktuar, por qe juridiksioni i saj eshte nje bashkim influencash qe ne shkrimin e vet perkitazi me kete tematike publikuar ne Doracakun per dhenjen e provimit
rrjedhin ne menyre virtuale nga te gjitbe anetaret e Bashkimit15. Per shembull, professional. ... Ne organet e administrates, Shkup 2004 (Gruapa autoresh) fq. 206-212
99
98
 KREUV
VEPRIMTARIA DHE FUNKSIONET THEMELORE
TE ORGANEVE TE ADMINISTRATES SHTETERORE
1. Veprimtaria themelore e organeve te administrates
shteterore
Esenca materialo-juridike e administrates shprehet ne funksionin e saj
administrativ. Per funksionin administrativ vec;:ohen dy aspekte themelore:
funksioni administrativ eshte unik dhe i pandare, dhe ne esence manifestohet si
autoritet dhe sherbim publik. Ne rastin kur administrata paraqitet si autoritet
(pushtet), atehere funksioni i administrates i permban clemente qe kane te
bejne me: vendosjen e puneve administrative; me miratimin e akteve konkrete
administrative; me krye1jen e kontrollit(mbikeqyrjes) administrative; me
ndermarrjen e masave dhe te operacioneve materiale me zbatim te
detyrueshem, dhe veprimtaria normative e administrates kur nxjen·e akte te
pergjithshme juridike (edhe pse aktiviteti normativ nuk eshte karakteristike
thelbesore per administraten shteterore). 45
Edhe pse keto clemente e shprehin funksionin e administrates si bartes
te autoritetit, prapeseprape te gjitha elementet e funksionit unik te
administrates nuk bartin vetem atribute te autoritetit, sepse ne shume clemente
shprehet si sherbim publik per nevojat e autoritetit legjislativ dhe te organeve
ekzekutive. Se kendejmi ne kete grup te veprimtarive numerohen keto
clemente te funksionit te administrates:
1) percjellja e gjendjes ne fusha te caktuara;
2) organizimi dhe kryerja e sherbimeve te caktuara;
3) pergatitja e akteve dhe kryerja e puneve tjera profesionale per
kuvendin dhe per organet ekzekutive si dhe per subjektet e tjera ne
shoqeri.
Sipas qasjes se re normative ne kryerjen e funksionit te administrates,
do te duhej te ndryshonte thelbi i saj klasik edhe ne marredheniet reale dhe te
begatohet me cilesi te reja demokratike. Risit e funksionit te administrates
perbehen ne vijimin e perberjeve ne fusha te caktuara dhe ngritja e iniciativave
per zgjidhjen e <;eshtjeve ne ato fusha. Ne te vertete, administrata duhet te jete
aktive dhe kooperative, ndersa nepermjet iniciativave dhe propozimeve te
rrymohen idete, mendimet dhe iniciativat e qytetareve dhe te subjekteve
juri dike.
Organet e administrates ne kuader te drejtave dhe detyrimeve te tyre:
45
Shih: Teksti i grup autoreve Administrativno pravo (E drejta administrative) Shkup, 2007,
fq. 307
100
1) zbatojne politiken e percaktuar dhe_i zbatojne ligjet, dispozitat tjera
dhe aktet e pergjithshrne te kuvendit dhe te organit ekzekutiv dhe i zbatojne
rekomandimet e tyre;
2) percjellin gjendjen ne fushat per te cilat jane themeluar dhe ngritin
iniciativa per vendosjen e <;eshtjeve ne ato fusha;
3) vendosin <;eshtje administrative;
4) Kryejne mbikeqyrje administrative dhe pune tjera administrative;
5) Pergatitin dispozita dhe akte tjera te pergjithshme:
6) Kryejne edhe pune tjera te percaktuara me kushtetute dhe ligji,
perkatesisht statutit, si dhe pune tjera profesionale per kuvendin dhe per
organin ekzekutiv.
1.1 Zbatimi i politikes se percaktuar dhe implemcntimi i ligjeve, te
dispozitave tjera dhe te akteve te pergjithshme
Zbatimi i politikes se pcrcaktuar dhe implementimi i ligjeve, te
dispozitave tjera dhe te akteve te pergjithshme, paraqet nje nga funksionet
luyesore te administrates. Kuvendi i Republikes se Maqedonisc si organ
legjislativ percakton politiken dhe vendos per c;:eshtjet themelore me rendesi
per zhvillimin politik, ekonomik, social, kulturor dhe shoqeror, ndersa ate e
shpreh nepermjet ligjeve dhe ne aktet e tjera juridike dhe politike dhe kujdeset
per zbatimin e tyre. Gjithashtu, Kuvendi i Republikes se Maqedonise, e
percakton ne pergjithesi edhe politiken e zbatimit dhe realizon kontrollin
politik mbi administraten ne implementimin e politikes se percaktuar.
Se kendejmi, organet e administrates sipas ketij funksioni zbatojne
politiken e kuvendit dhe e sigurojne ate zbatim, nepermjet berjes me dije, me
kohe, per gjendjet dhe dukurite relevante me rendesi per implementimin efikas
te politikes, si dhe me propozimin e masave te organeve kompetente, me
implementimin e tyre, me pergatitjen e dispozitave dhe te akteve tjera te
pergjithshme, si dhe me te gjitha aktivitetet e tjera te cilat e karakterizojne
punen e tyre. Prandaj, zbatimi i politikave te percaktuara eshte obligim i
organeve te administrates, ne <;ka rol te rendesishem ka ndihma edhe e
qeverise, e cila me qellim te sigurimit te suksesshem te zbatimit te politikave,
percakton orientime dhe qendrime parimore per menyren e implementimit te
politikes se percaktuar te cilat jane te obligueslm1e per organet administrative.
Keshtu, veprimtaria e organeve te administrates ne zbatimin e politikes se
percaktuar ka rendesi te ve<;ante, sepse nga procesi i sigurimit dhe realizimit te
politikes se percaktuar varet edhe efikasiteti i realizimit te sistemit te
pergjithshem (global) politik.
Lidhur me kryerjen e kontrollit ndaj organeve te administrates, ne
fushen e zbatimit te politikes se percaktuar, kuvendi drejtperdrejt apo
nepermjet qeverise realizon kete fonne te shikimit dhe kontrollit ne sferen e
zbatimit te politikes se percaktuar, duke:
101
 ~
1) kerkuar raporte nga organet e administrates per zbatimin e politikes
se percaktuar;
2) kerkuar raportim dhe pergjigje per zbatimin e politikes se
percaktuar;
3) u urdheruar organeve te administrates qe te ndennarrin masa
perkatese organizative, kadrovike dhe masa tjera me te cilat sigurohet
zbatimi efikas i detyrave dhe puneve te organeve te administrates;
4) te hap shqyrtim per punen dhe pergjegjesine e organeve te
administrates.
Lidhur zbatimin e ligjeve dhe te dispozitave tjera dhe akteve te
pergjithshme, organet e administrates ne kuader te drejtave dhe detyrave te tyre
i zbatojne ato ne kete menyre: nepermjet zbatimit te drejtperdrejte te ligjeve;
me sigurimin e implementimit te tyre; me vendosjen e lendeve administrative;
me krye1jen e mbikeqyrjes administrative dhe me krye1jen te puneve tjera
administrative per te cilat jane te autorizuara; dhe me nxjenjen e dispozitave
per zbatimin e ligjeve, te dispozitave tjera dhe te akteve te pergjithshme ne
qofte se per ate jane te autorizuar. 46
Ne te vertete, dominues esbte mendimi se veprimtaria ekzekutive e
organeve te administrates perbehet ne zbatimin e drejtperdrejte te ligjeve,
strategjive dhe te akteve tjera te kuvendit dhe te qeverise, ndersa ajo perfshine:
I) nxjerrjen e aktvendimeve ne proceduren administrative;
2) nxjerrja e akteve te veyantajashte procedures administrative;
3) kryerja e veprimtarise normative, dhe
4) krye1ja e veprimeve administrative dhe ndermarrja e masave
administrative.
Nxjerrja e aktvendimeve ne proceduren administrative. Organet e
administrates dhe subjektet e tjera te autorizuara (organizatat me autorizime
publike) nxjerrin akte konkrete administrative, perkatesisht aktvendime ne
proceduren administrative, qe paraqet forme themelore ne zbatimin e ligjit, te
strategjive dhe te akteve. Me keto akte administrative konkrete, organet e
administrates, duke vendosur drejtperdrejt per te drejtat, detyrimet dhe interesat
juridike te qytetareve dhe te personave juridike, ne kryerjen e kesaj veprimtarie
njekohesisht i zbatojne ligjet dispozitat tjera dhe aktet e pergjithshme mbi
rastet konkrete dhe krijojne marredhenie dhe situata konkrete administrativo-
juridike (p.sh dhenia e lejeve te ndryshme te ndertimit, bartjes se armeve etj.).
Nxjerrja e akteve te ver;anta jashte procedures administrative si lloj
zbatimit te drejtperdrejt i ligjeve, strategjive dhe akteve tjera, nenkupton kur
organet e autorizuara nuk i zbatojne normat e drejtes administrative por normat
46
Ibid. fq. 3 I 0-3 I I.
102
e degeve tjera te drejtes, si per shembull - e drejta civile, e drejta ekonomike, e
drejta e punes.
Kryerja e veprimtarise normative e organeve te administrates, paraqet
forme te rendesishme te veprimtarise ekzekutive te organeve ti~ administrates,
qe nenkupton se keto organe ne kryerjen e veprimtarise normative round te
nxjerrin vetem akte te pergjithshme nenligjore (rregullore, urdheresa, udhe:zim
administrative dhe udhezim profesional), nese per ate me ligj jan(~ te
autorizuar, si dhe dispozita tjera me qellim te implementimit efikas te ligjeve
Jhe dispozitave tjera. Ne te vertete, me keto akte te pergjithshme organet c
administrates dhe e percaktojne menyren e zbatimit te ligjeve dhe te
dispozitave te Kuvendit dhe te Qeverise.
Kryerja e veprimeve administrative dhe ndermarrja e masave
administrative si forme e veprimtarise ekzekutive e organeve te administrates
kate beje me:
1) krye1jen e veprimeve materiale qe perbehet ne krye1jen e
operacioneve materialo-teknike te cilat kane karakter juridik,
perkatesisht mund te kryhen edhe me ane te detyrimit, dhe ka rendesi te
madhe sepse pa aplikimin e tyre nuk mund te realizohen maiTedheniet
juridike te percaktuara me aktet juridike, perkatesisht veprimi
administrativ kryhet ne baze te dispozites apo te aktit tjeter juridik;
2) organet e administrates ne zbatimin e ligjeve, te dispozitave tjera
dhe te akteve te pergjithshme ndermarrin edhe masa administrative, te
cilat paraqesin akte, perkatesisht veprime materiale, me te cilat
realizohen detyrat e administrates apo me te cilat ndermerret sanksioni
ne baze te autorizimit qe del nga akti perkates juridik.
1.1 Percjellja e gjendjes dhe dhenia e iniciativave
Veprimtaria e organeve te administrates ne percjelljen e gjendjeve dhe
dbenia e iniciativave ne esence eshte analitike dhe iniciative kreative. Percjellja
e gjendjeve perbehet edhe ne analizimin e dukurive dhe te levizjeve me rendesi
per realizimin e zhvillimit te marredhenieve administrative dhe per realizimin e
drejtave dhe detyrave te qytetareve, si dhe ne percaktimin e shkaqeve pi::r te
gjitha dukurite e krijuara, levizja e tyre dhe pasojat e tyre. Organet e
administrates i percjellin gjendjet ne fushat per te cilat jane formuar ne baze te
dhenave te cilat vet i sigurojne kur per ta me ligj jane te autorizuar, si dhe ne
baze te shenimeve te cilat i grumbullojne, perpunojne dhe tregojne,
perkatesisht ua dergojne organe tjera te autorizuara, organizata dhe sherbime.
Organet e administrates ne kryerjen e ketij lloji te veprimtarise, ne baze
te rezultateve qe kane ardhur lidhur me percjelljen e gjendjes, jane te obliguar
qe te marrin masa per te cilat jane te autorizuar, apo te informojne kuvendin
dhe qeverine qe te ndermarrin masat e nevojshme me te cilat do te sigurohej
realizimi i i politikes dhe zbatimi i ligjeve, dispozitave tjera dhe te akteve te
pergjithshme, apo qe t'i menjanojne dukurite te cilat nuk jane: ne pajtim me
103
 politiken e percaktuar, si dhe te japin iniciative per rregullimin e politikes dhe
percaktimin e <yeshtjeve ne fusha te caktuara. 47
L3 Vendosja e l.endeve administrative
Vendosja e lcndeve administrative e cila paraqet te drejte dhe detyrim e
organeve te administrates, nga bartesit e tyre kryhen ne menyre te pavarur ne
suaza te ligjeve dhe te dispozitave tjera, ndersa ndaj tyre askush nuk mund te
bene presion, perkatesisht ndikim se <;fare akti konkret do te nxjerrin ne
situaten konkrete administrative. Keshtu, sipas Ligjit mbi proceduren e
pergjithshme administrative te gjitha organet te cilat jane te autorizuara te
vendosin c;eshtje administrative jane te obliguar qe t'i permbahen procedures
ligjore ne percaktimin e te vertetes materiale, si dhe ne zbatimin konsekuent te
rregullave administrativo-procedurale me te cilat garantohet ligjshmeria ne
proceduren e manjes se aktvendimit.
Padyshim se zbatimi konsekuent i parimit te ligjshmerise ne ushtrimin e
kesaj veprimtarie, eshte me rendesi te vec;ante si ne kuptimin e saj material,
ashtu edhe ne kuptimin formal-juridik. Detyra e organeve te autorizuara te cilat
vendosin <yeshtje administrative qendron ne ate qe te hetojne dhe vertetojne ne
procedura ligjore, se ne rastin konkret a jane plotesuar kushtet materiale ligjore
qe te pranohet ndonje e drejte, apo a ekzistojne kushtet e parapara me ligj qe te
caktohen detyrime te caktuara.
1.4. Kryerja e mbikeqyrjes administrative
Veprimtaria kontrolluese, perkatesisht e mbikeqyrjes se organeve te
administrates perbehet ne kujdesin e tyre permanent per zbatimin konsekuent te
ligjeve dhe te dispozitave tjera, dhe ka per qellim, para se gjithash, te siguroje
mbrojtjen e parimit te ligjshmerise ne vendosjen e c;eshtjeve administrative. Ne
te vertete, mbikeqyrja i perfshin: a) mbikeqyrjen mbi ligjshmerine e akteve me
te cilat vendoset per te drejtat dhe detyrimet e qytetareve, shoqerive tregtare,
institucionet dhe organizatat e tjera- mbikeqyrja institucionale; b) mbikeqyrja
e ligjshmerise ndaj akteve te pergjithshme te organeve shteterore, te
organizatave dhe enteve - mbikeqyrja preventive dhe plotesuese; dhe c)
mbikeqyrja mbi ligjshmerine ne punen e shoqerive tregtare dhe te organizatave
tjera -mbikeqyrja inspeksionale.
Sa i perket formes se mbikeqyrjes administrative inspeksionale, vlen te
theksohet se kete lloj mbikeqyrjeje e kryejne organe te specializuara te
administrates - inspektoret. Lende e kesaj mbikeqyrjeje eshte ligjshmeria ne
kryerjen e veprimtarive te shoqerive tregtare, te institucioneve dhe te
qytetareve. Ne kryerjen e kesaj mbikeqyrjeje inspektoret disponojne me
autorizime te gjera qe kane te bejne me ndermarrjen e masave administrativo-
mbikeqyrese ne pengimin e veprimeve te kunderligjshme shoqerive tregtare, te
47
Ibid. fq. 313 dhe 314
104
institucioneve dhe te qytetareve. Ne krycrjen e mbikeqyrjes inspeksionale
organet e administrates realizojne, kryesisht, veprimtari represive, edhe pse roli
i tyre eshte edhe preventiv, duke marr masa dhe aksione me qellim qe te
pengohet shkelja e ligjeve dhe te dispozitave tjera pa detyrim dhe represion.
Mbikeqyrjen inspeksionale mund ta kryejnc vetem organet e administrates,
ndersa disa pune profesionale te mbikeqyrjes inspeksionale (p.sh. ekspertizat,
hulumtimet etj.) me ligj mund t'iu besohen shoqerive te specializuar tregtare
dhe institucioneve dhe sherbimeve publike, nese nuk ekzistojne mundesit
teknike dhe mundesit e tjera qc t'i hyejne vet organet e administrates. 48
1.5 Pergatitja e dispozitave dhe te akteve tjera te pergjithshme dhe
kryerja e puneve profesionale per kuvendin dhe qeverine
Organet e administrates, ne kuader te fusheveprimit te saj, pergatisin
dispozita dhe akte tjera te pergjithshme per kuvendin dhe qeverine ne pajtim
me programet e tyre te punes. Ky lloj i veprimtarise se organeve te
administrates shteterore ne esence eshte veprimtari e tille e administrates, ne te
cilen ajo shprehet si sherbim profesional. Keshtu, organet e administrates jane
te obliguar qe dispozitat dhe aktet e pergjitbshme t'i pergatisin sipas kerkeses se
kuvendit dhe qeverise, por ate mund ta bejne edhe me vet iniciative, nese ne
baze te gjendjeve te cilat i percjellin, vleresojne nevojen per pergatitjen e
akteve te tilla. Ne baze te pergatitjeve te luyera organet e administrates ne
forme te projektdispozites, apo me vone ne fonne te propozimit tc dispozitave
apo tc akteve te pergjithshme, ia dergojne kuvendit apo qeverise.
Sipas praktikes se gjetianishme te kuvendit si propozues dhe iniciues
me 1 shpeshte per nxjenjen e dispozitave te reja dhe te akteve tjera te
pergjithshme gjithmone jane paraqitur organet e administrates shteterore.
Perpos angazhimit ne pergati~jen e dispozitave dhe te akteve tjcra te
pcrgjithshme organet e administrates kryejne edhe pune te tjera profesionale
per kuvendin dhe qeverine, si<y jane: hartimi i material eve analitike, informative
dhe te materialeve tjera. Me rastin e hatiimit te ketyre materialeve, organet e
administrates bashkepunojne ne mes vete, si dhe me organizata shkencore dhe
profesionale, por mund t'iu besojne materialet organizatave profesionale dhe
shkencorc, nese per hatiimin e tyre nevojiten hulumtime te nderlikuara apo
zbatim te metodave te posac;me profesionale dhe shkencore te cilat nuk mund
te sigurohen ne organin e administrates. 49
48 Ibid. fq. 322
49 Ibid. fq. 323 dhe 324
105
 - "c~J<c~
1.6 Nxjerrja e akteve administrative nga kompetenca e vete
organeve te administrates
Ne ushtrimin e veprimtarise administrative organet e administrates duke
zbatuar politikat dhe ligjet dhe aktet tjera te miratuara nga parlamenti ose
organi tjeter perfaqesues dhe qeveria, por edhe ne ushtrimin te funksionit te
kontrollit administrativ dhe inspektiv, sikunder edhe kur vendosin lende ne
procedure administrative, nxjerrin akte juridike-administrative ( te
pergjithshme ose te ve<;anta) nga kompetenca e vet e percaktuar me ligj. Ne
kreun vijues te kesaj pjese te librit po prezantojme nje trajtim me te gjere per
aktet administrative.
1.7 Kryerja e puneve tjera administrative te percaktuara me Jigj
Padyshim se organet e administrates ne kuader te veprimtarise
administrative perve<; funksioneve te theksuara me siper qe paraqesin thelbin e
kompetencave te tyre, me te cilat edhe dallohen nga organet legjislative dhe
gjyqesore, si pjese e pushtetit ekzekutiv-administrativ, kryejne edhe pune te
tjera profesionale te percaktuara me ligj.
106
KREUVI
AKTET ADMJNISTRA TIVE
1. Kuptimi dhe elementet thelbesore te aktit administrativ
1.1 Kuptimi i aktit administrativ
Aktet administrative jane llojet themelore te akteve te ve<;anta juri dike
te cilat ne kryerjen e veprimtarise administrative i nxjerre administrata. Aktet
administrative si akte juridike individuale jane akte me te cilat parashihet
rregulla individuale dhe konkrete per rastin e caktuar dhe per personin e
caktuar. Perpos akteve juridike administrata mundet te nxjerre edhe akte tjera
juridike individuale, nga te cilat mete rendesishmet jane kontratat, perkatesisht
llojet e ve<;anta te kontratave te cilat quhen kontrata administrative.
Kuptimi i aktit administrativ eshte krijuar ne shtetin ne te cilin veprimi
administrativ i eshte vene nen ligjin. Aplikimi i ligjshmerise ne shtetin juridik
nenkupton se me aktin administrativ zbatohet ligji ne rastin konkret. Me fjale te
tjera, ligji mundet ne menyre te drejtperdrejte te zbatohet vetem pas nxjerrjes
se aktit administrativ.
Ne legjislacionin tone administrativ kuptimin e aktit administrativ
direkt e ka caktuar Ligji per konfliktet administrative. Sipas ketij ligji, akti
administrativ eshte akti me te cilin organi shteteror apo organizata e cila
disponon me autorizime publike vendos per ndonje te drejte, obligim apo
interes juridik te personit ti:: caktuar apo te personit juridik ne ndonje <;eshtje
administrative. Sipas ligjit mbi konfliktin administrativ te RM-se (2003 ),
gjykata ne konfliktin administrativ nuk vendos vetem per ligjshmerine e aktit
administrativ, por ,edhe per ligjshmerine e aktit tjeter administrativ kur ajo
eshte caktuar me ligj". Sipas ketij ligji, akti administrativ eshte akti mete cilin
organi shteteror, organi i veteqeverisjes lokale, si dhe institucioni dhe personi
tjeter juridik ne kryerjen e autorizimeve publike vendos ne <;eshtjet
administrative per te drejtat, dctyrimet apo interesat juridike te personave fizik
dhe juridik. Akti tjeter individual ne kuptim te ketij ligji eshte akti me te c:ilin
organi apo institucioni dhe personi juridik vendos per te drejtat, detyrimet apo
interesat e personit fizik dhe juridik ne <;eshtj et tj era juri dike (,akti tj eter").
Kontrolli gjyqesor i shtetit realizohet ne proceduren e ve<;ante per
vendosje per kerkesen vetem kunder aktit administrativ. Akti aclministrativ, ne
kuptim te ketij ligji, eshte akti me te cilin institucioni apo organi i Maqedonise,
ne krye1jen e autorizimeve publike, vendos per te drejten e caktuar apo te
detyrimit te personit fizik dhe juridik apo te pales tjeter ne <;eshtjen
administrative.
"107
 1.2 Karakteristikat thelbesore te aktit administrativ
Akti administrativ i cili pra paraqet vendimin autoritativ me te cilen
njeanshem vendoset per te drejtat, detyrimet subjektive apo te interesave
juridike te subjekteve ne <;eshtjen administrative konhete subjektive, ka keto
karakteristika thelbesore: konkretesia dhe njeanesia; autoritativitetin; veprimin
juridik; bazimin ne Iigj; ekzekutueshmeria; <;eshtja administrative.
1.2.1 Konkretesia
Konkretesia si karakteristike e aktit administrativ rrjedh nga rrethanat se
ak:ti administrativ kate beje me situaten e caktuar juridike konkrete. Kjo do te
thote se situatajuridike qe i perket akti administrativ nuk eshte permanente dhe
e perseritshme, por e njehershme e paperseritshme (p.sh ndonje personi i njihet
e drejta ne pension apo ndonje personi i caktohet obligimi i pagimit te tatimit).
1.2.2 Autoritativiteti
Autoritativiteti (,krye1ja e pushtetit") - si karakteristike e aktit
administrativ nuk mund te menet si karakteristike e saj themelore, edhe pse ne
rastet individuale ajo paraqitet si karakteristike e saj (p.sh kur behet fjale per
aktet administrative mete cilat percaktohen detyrime).
Autoritativitetin si karakteristike themelore e aktit administrativ e
perfaqesojne ata autore te ci!et nisen nga kuptimi se kryerja e veprimtarise
administrative reduktohet ne laye1jen e pushtetit administrativ. Autoritativiteti
nuk duhet gjithhere te jete karakteristike e aktit administrativ.
Veshtire mund te thuhet se autoritativiteti eshte prezent ne situaten kur
organi i administrates nxjerre, te ashtuquajturin akt administrativ deklarativ
mbi njohjen e drejtes (p.sh zgjedhore). Kjo nga shkaku se, sipas natyres se
s:eshtjes, nuk eshte e mundshme qe ndonje me force qe te realizoje te drejten e
vet (p.sh qe te votoj), sepse ne ate rast ,e drejta" do te shnderrohej ne detyrim,
dhe atehere kur kemi te bejme me detyrimin nuk mund te behet fjale per te
drejten. Vete fakti se organi i administrates ,vendos" per kerkesen e dikujt nuk
do te thote se eshte fjala per vendosjen autoritative. Ne shembullin e theksuar
per njohjen e drejtes (zgjedhore), organi nuk ka zgjcdhje ne kuptim sea ta njoh
apo jo te drejten (zgjedhore), por vetem te nxjene aktin administrativ
deklarativ per pranimin e drejtes (zgjcdhore). Ne kete rast organi nuk mund te
,vendos" qe te drejten (zgjedhore) mos ta pranoje (nese nuk jane plotesuar te
gjitha kushtet e parapara me ligj, sepse vendimi i tille do te ishte e
kunderligjshme. Gjithashtu, ne qofte se organi vendos qe te ,hesht",
perkatesisht qe fare mos te nxjerre aktin qe me ligj eshte i detyruar qe te
nxjene, do te aktivizoje mekanizmin mbrojtes kunder autokracise se
administrates (p.sh instituti i ,heshtjes se administrates".
Duhet verejtur se autoritativteti ne kuptim te forces dhe te ngarkuarit te
sjelljes se caktuar ekziston para se gjithash te organet e administrates te cileve
u percaktohen dhe u vihen barre obligime juridike (detyrime), e ato jane aktet
108
detyruese. Te aktet administrative me te cilat pranohen dhc percaktohen te
drejta autoritativiteti nuk eshte i dukshem, sikur nuk ekziston. Deshira me e
forte dhe forca nuk eshte e nevojshme kur pala duke paraqitur kerkese ka ngrite
proceduren administrative dhe me ate rast eshte vendosur ne pajtim me
kerkesen e pales. Autoritativiteti i vendimit administrativ ekziston ne nje forme
te fshehte dhe potenciale.
Autoritativitetin nuk duhet kuptuar ngushte si kryerje e pushtetit dhe
forces, por si nxjenje profesionale, efikase dhe te ligjshme te aktcve
administrative. Autoritativ eshte ai akt administrativ i cili eshte i ligjshem, i
pershtatshem, i nxjerre ne mcnyre efikase dhe ne pajtim me parimin e te
vertetes materiale. Autoritativiteti si kryerje e detyruar ekziston dhe ate ne ato
fusha sikurse jane ushtria, policia etj. Ajo ekziston edhe ne disa fusha specifike
administrative, ndersa ne te tjerat autoritativiteti humbet, qe tregon se
ndryshohet karakteri i procedures administrative dhe puna e administrates ne
teresi. Ne te ve1iete, duhet ndare nxjerrjen e aktit adminsitrativ nga ekzekutimi
i aktit administrativ. Nxjenja e aktit perbehet ne vendosjen per te drejtat dhe
detyrimet konkrete dhe te interesave te subjekteve juridike duke parapare
dispozicione primare ne s:eshtjet administrative, ndersa ekzekutimi i akteve
mund te jete vullnetar apo i dhunshem (gjyqesor-administrativ).
Njeanesia ekziston edhe kur njera ane ne manedhenien juridike
percakton drejta dhe detyrime te anes tjeter. Ngandonjeherc autoriteti barazohet
me njeanesine. Mirepo, derisa autoritcti shenon marredhenien ne mes dy paleve
ne te cilen njera paraqitet me deshiren me te madhe, ndersa njeanesia shenon
situaten ne te cilen njera ane ne marredhenien juridike cakton te drejta dhe
detyrime te pales tjeter.
Sipas disa kuptimeve te cilat posayerisht jane te perfaqesuara ne France,
sipas bazes se autoritetit mund te kryhet ndarja e akteve juridike individuale ne
akte te pushtetit dhe ne akte te afarizmit, me ate qe aktet e pushtetit i
nenshtrohen regjimit juridik te aktit administrativ, ndersa aktet e afarizmit i
nenshtrohen regjimit te drejtes civile.
Andaj, njeanesia bene me dije ne ate se aktet administrative jane
rezultat i deklarimit te vullnetit te nje subjckti, perkatesisht se permbajtja
normative e aktit eshte, ekskluzivisht, s:eshtje e nxjerresit te saj. Kjo dote thote
se numri i subjekteve te cilet marrin pjcse ne nxjerrjen e nje akti nuk eshte
vendimtar. Vendimtar eshte se vullneti i deklaruar a ndikon ne krijimin e
permbajtjes normative te aktit administrativ me te cilin vendoset manedhenia
administrativo juridike.
1.2.3 Veprimi juridik
Veprimi juridik - si karakteristike e aktit administrativ rrjedh nga
rrethanat se akti administrativ prodhon ndryshime te drejtperdrejta ne rapmi me
rendin juridik. Kjo do te thote se ndryshimet ne situatat juridike konkrete
nderlidhen direkt per nxjenjen e aktit administrativ. Ne kete kuptim vendimi ne
109
 aktin administrativ drejtperdrejt prodhon efekte juridike ne situatat juridike
individuate, pa marre parasysh se a i vendos apo i abrogon.
L2.4 Bazimi ne ligj, perkatesisht ne aktin tjeter juridik
Bazimi ne ligj, perkatesisht ne aktin tjeter juridik - si karakteristike e
aktit administrativ, del nga rrethana se nxjerrja e aktit administrativ eshte i
mundshem vetem nese ekziston baza ligjore per ate. Bazimi ne ligj do te thote
aplikimi i parimit te ligjshmerise ne nxjerrjen e akteve juridike, perkatesisht
rregulla se akti administrativ duhet te jete i nxjerre jo vetem ne baze te ligjit,
por edhe ne kuader te autorizimeve te percaktuara me ligj.
Eshte supozim i pergjithshem se te gjitha aktet administrative, ne
momentin e nxjerrjes, jane te ligjshem, ge do te thote se joligjshmeria apo
ndonje e mete tjeter (p.sh papershtatshmeria) e aktit administrativ vdohere
duhet edhe te vertetohet. Ne anen tjeter, bazimi ne ligj do te thote se akti
administrativ i cili nuk eshte nxjerre ne baze te ligjit eshte i paligjshem dhe si i
tille duhet te menjanohet nga rendi juridik.
Per t'u siguruar bazimi ne ligj, aktet administrative duhet te nxirren ne
proceduren e vevante ge eshte parapare me ligj (te ashtuguajturin procedure
administrative). Gjithashtu, bazimi i aktit administrativ ne ligj nenkupton
mundesine e mbrojtjes gjyqesore (konflikti administrativ) ne rastin kur ndonje
person konsideron se akti administrativ qe i perket atij eshte jo i ligjshem,
perkatesisht se me aktin jo te ligjshem jane ve1ietuar disa te drejta te tij.
1.2.5 Ekzekutueshmeria
Ekzekutueshmeria - si karakteristike e aktit administrativ njedhe nga
rrethana se aktet administrative me te cilat percaktohen detyrime per palen se
mund te ekzekutohen me detyrim. Ekzektues!Lmeria si mundesi e ekzekutimit
me detyrim te aktit administrativ eshte karakteristike per ato akte
administrative me te cilat percaktohet ndonje detyrim (p.sh obligimi tatimor
etj.). Per dallim nga kjo, ekzekutueshmeria e atyre akteve administrative mete
cilat u eshte njohur ndonje e drejte nuk ka clemente te ekzekutimit me detyrim,
por lajmerohet si situate procedurale ne baze te se ciles personi te cilit i eshte
pranuar ndonje e drejte mund t'i hyje realizimit te saj (p.sh nde1iimi i objektit
ne baze te lejes se ndertimit).
1.2.6 <;eshtja administrative
<;eshtja administrative - si karakteristike e aktit administrativ del nga
rrethana se akti administrativ jepet me rastin e nxjenjes se vendimeve
administrative. Ne legjislacionin tone administrativ veshtja administrative,
shprehimisht, nuk eshte definuar, por ne baze te teksteve kushtetuese dhe
ligjore (Ligji per proceduren administrative, Ligji per konfliktet administrative)
ne menyre indirekte veshtja administrative mund te caktohet si ajo ,9eshtje",
perkatesisht situata juridike, ne te cilen vendoset per te drejtat, detyrimet apo te
110
interesat juridike te individeve apo te personit juridik ne rastin individual". Si
ge theksohet: ,Edhe pse paraget instrumentin thelbesor te procedures
administrative dhe kriter material per ndarjen e procedures administrative nga
procedurat e tjera, si dhe te aktit juridik nga aktet e tjera individuale, nocioni
9esbtje administrative, pa dyshim, edhe me tej gjendet ne fazen e jozhvillimit
relativ.
Percaktimi i nocionit veshtje administrative duke u nisur nga dispozitat,
eshte karakteristike per te drejten tone, per shkak te asaj se legjislacionet e tjera
kete kryesisht nuke njohin. Perjashtim ne ate kuptim (perkatesisht qe permban
definicionin ligjor ,9eshtje administrative") eshte ligji hungarez i cili rregullon
proceduren administrative (1981 ). Keshtu, sipas ketij ligji (neni 1), veshtje
administrative nenkupton ,9eshtja (!enda) ne te cilen org~mi i administrates
shteterore bazonndonje te drejte apo detyrim qe i perket pales, verteton ndonje
te dhene, mbane evidencen apo kryen mbikeqy1jen shteterore".
Duke u nisur nga kjo, disa autore tane per te drejten tone propozojne
kete definicion ligjor te veshtjes administrative: ,Me veshtjen administrative
konsiderohet veshtja juridike e pakontestuar individuate nga ndonje fushe
administrative, ne te cilen organi zhvillon procedure administrative, duke
aplikuar drejtperdrejt dispozitat, vendos per te drejten, detyrimin apo te
interesit juridik te pales, vetieton apo regjistron te dhena te caktuara,
perkatesisht fakte, kryen mbikeqyrje administrative apo zbaton ekzekutim
administrativ". Ne baze te ketyre shembujve mund te shihet se edhe ne teorine
tone administrative (ndonese jo edhe ne praktike) po deperton mendimi se
yeshtja administrative nuk mund te shpie vetem ne ,vendosjen autoritative per
te drejtat dhe detyrimet me ane te aktit administrativ", por nocioni veshtje
administrative duhet te zgjerohet edhe ne situata tjera.
Sip as ligjeve tona (dhe praktikes gjyqesore) per veshtjen administrative
eshte kryesore se kemi te bejme per vendosjen juridike dhe konk.rete ne rastin
individual. Ne kuptimin e ngushte, veshtja administrative paraqet situaten
juridike ne te cilen, ne baze te dispozitave juridike, vendoset per: a) njohjen e
ndonje te drejte, apo b) percaktimin e ndonje detyrimi apo c) realizimin e
interesit juridik te ndonje personi ne rastin konkret.
<;eshtjet administrative jane veshtjet administrative te tilla konkrete ne
te cilat nxi1Tet vendimi konkret e cila formulohet ne aktin administrativ. Keto
jane situatat individuate ne te cilat nga dispozitat juri dike del nevoja qe sje!Ua e
subjekteve juri dike juridikisht te zgjidhet me precizimin e dispozicionit prirnar.
Mirepo, ne kuptimin e gjere yeshtja administrative i perket ydo
vendosjes administrative, para se gjithash, por jo vetem, ne rastin individual.
Sipas kesaj pikepamje, veshtja administrative ekziston jo vetem kur vendoset
per te drejtat, detyrimet dhe interesat juri dike (ne kuptimin e ngushte), por edhe
ne ato situata te cilat jane, bie fjala, te lidhura per te ashtuquajtura gjendjet
personale te gytetareve (p.sh mbajtja e evidencave zyrtare dhe evidencave tjera
111
dhe leshimi i certifikatave, vertetimeve etj.) apo kur administrata aprovon
dispozitat e saja (p.sh rregulloret).
<:;:eshtja administrative ekziston ne te gjitha llojet e aktivitetit te
administrates, perkatesisht ne te gjitha rastet kur administrata nxjerre apo
ndermerr vendimet e saja, aktet apo veprimet. Ne keto raste <;eshtja
administrative eshte si ajo juridike ashtu edhe situata materiale. Gjithashtu,
situata administrative nuk eshte e domosdoshme te jete individuate (konkrete).
Ajo mundet te jete edhe e pergjithshme kur administrata nxjerre aktet e saja
juridike te pergjithshme (dispozitat administrative). Keshtu, <;eshtja
administrative eshte <;do situate ne te cilen administrata kryen veprimtarine e
saj, perkatesisht kur leshon akte administrative individuale (p.sh aktvendime),
kur nxjerre akte nenligjore te pergjithshme per te cilat eshte e autorizuar (p.sh
rregullore), kur ndermerr veprime te caktuara administrative (p.sh mban
evidencen zyrtare dhe leshon certifikata) apo kur lidh kontrata administrative.
1.2.7 Nxjerresi i aktit administrativ
Nxjerresi i aktit administrativ si karakteristike e aktit administrativ, del
nga rrethana se aktin administrativ mund ta nxjeiTe vetem nxjerresi i
autorizuar. Sipas dispozitave tona, autorizime per nxjenje te akteve
administrative kane vetem organet shteterore, para se gjithash administratat
(ministrite), por edhe organet e tjera shteterore (p.sh qeveria) te cilat me ligj
jane te autorizuara ge te vendosin ne <;eshtjet administrative. Autorizim per
nxjenje te akteve administrative kane edhe subjektet e tjera shteterore te cileve
ne baze te ligjit u eshte bartur autorizimi per vendosjen ne <;:eshtjet
administrative (p.sh organet e gytetit dhe organet komunale), si dhe subjektet
joshteterore te cileve ne baze te ligjit iu eshte besuar kryerja e autorizimeve
publike administrative (p.sh entet e sherbimeve publike, ndermanjet publike
etj.).
Ne baze te theksimeve, duke pasur parasysh karakteristikat e
pergjithshme themelore, si dhe karakteristikat te cilat dalin nga legjislacioni
administrativ ne fuqi, mund te thuhet se akti administrativ eshte akt
administrativ individual i administrates me efekt juridik te drejtperdrejte me te
cilin, ne rastin konkret, ne baze te ligjit: a) njihet ndonje e drejte (akti
administrativ joautoritativ) apo b) percaktohet ndonje detyrim (akti
administrativ autoritativ). Aktin administrativ e nxjerre nxjerresi i autorizuar
kur vendos per te drejtat (interesat juri dike) apo detyrimet ne <;eshtjen konkrete
administrative. Ne rast se akti administrativ nxirret me qellim te percaktimit te
ndonje detyrimi konkret, ekziston edhe mundesia e ekzekutimit te detyruar te
saj (ekzekutimi administrativ apo gjyqesor).
Edhe pse shprehja akt administrativ me se tepermi i pergjigjet
dispozitave tona pozitive, per emertimin e saj zakonisht shprehimisht nuk e
perdor kete emertim, por perdoren terme tjera. Keshtu, ne vend te emertimit akt
administrativ, ne dispozitat tona pozitive shfrytezohen termet sikurse jane
112
aktvendimi apo urdheresa. Gjithashtu, ne dispozitat ne fuqi gjithashtu perdoren
shprehjet te cilat ne esence shenojne aktin administrativ, edhe pse paraqesin
vetem njerin lloj te saj teknik (p.sh autorizimi, leja, pelqimi e~.).
2. Llojet e akteve administrative
Varesisht nga kriteret e ndryshme dhe karakteristikat themelore, jane te
mundshme edhe ndarjet e ndryshme te akteve administrative. Duke u nisur nga
ndarja tradicionale e akteve administrative, si dhe nga solucionet e
legjislacionit tone administrativ ne fuqi, dallohen keto lloje te akteve
administrative:
1) aktet administrative pozitive dhe riegative,
2) aktet administrative konkrete dhe deklarative,
3) aktet administrative te varura dhe te lira,
4) aktet administrative te thjeshta dhe te nderlikuara,
5) aktet administrative formale dhe joformale,
6) aktet administrative te perhershme dhe momentale,
7) aktet administrative te cilat nxirren sipas detyres zyrtare dhe aktet
administrative te cilat nxirren sipas kerkeses se pales,
8) aktet administrative ne forme te aktvendimit dhe aktet
administrative ne forme te konkluzionit dhe
9) aktet administrative te gabueshme Uo te rregullt, i papershtatshem,
i rrezueshem, i anulueshem) dhe i kunderligjshem, etj.
2.1 Aktet administrative pozitive dhe negative
Ndmja e akteve administrative ne pozitive dhe negative niset nga efekti
juridik qe akti administrativ prodhon ne rendin juridik.
Akti administrativ pozitiv eshte akti administrativ me te cilin
prodhohet ndonje ndryshim ne rendin juridik. Ndryshimi ne rendin juridik
mund te kete disa modalitete, dhe ate:
a) krijimin e situates se re juridike (p.sh njohja e te drejtave apo
caktimi i detyrimit e cila deri atehere nuk ka ekzistuar);
b) ndryshimi i situates juri dike ekzistuese (zvogelimi i detyrimit
ekzistues tatimor) dhe
c) abrogimi i situates juridike konkrete (p.sh njohja e drejtes ne
mbajtje te armes apo ndalimi i kryetjes se metejme te detyrimit ne
pagimin e tatimit).
Akti administrativ negativ eshte akti administrativ me te cilin
refuzohet ndryshimi ne rendin juridik. Ne kete kuptim, ,negativ eshte ai akt
administrativ nga i cili buron synimi i mbajtjes se gjendjes ekzistuese". Me
aktin administrativ negativ as fitohen te drejta, por edhe nuk: vihen detyrime.
113
 Derisa aktet juri dike pozitive shkaktojne efekt juridik pozitiv ne rendin
juridik, ne kuptim tc ndryshimit te situates juridike, nga ana tjeter aktet
administrative negative nxisin efekt juridik negativ ne rendin juridik, ne kuptim
te refuzimit te ndryshimit te situates juridike. Aktet administrative pozitive
nxirren sipas kerkeses se pales (p.sh kur kerkohet njohja e ndonje te drejte) dhe
sipas detyres zy1iare (p.sh kur caktohet ndonje detyrim). Aktet administrative
negative mund te nxinen vetem sipas kerkeses se pales (gjithmone nenkuptojne
refuzimin e kerkcses se tij), par jo edhe sipas detyres zyrtare. Derisa aktet
administrative pozitive njekohesisht munden me qene edhe konstitutive dhe
deklarative, nga ana tjeter aktet administrative negative gjithmone jane
deklarative. Vetem aktet administrative pozitive mund te fitojne cilesine e
plotfuqishmerise, perkatesisht te mos ndryshimit, ndersa aktet administrative
negative ate nuk munden.
Aktet administrative negative jane mohuese (refuzuese). Meqencse
refuzimi mund te jete i plate apo i pjessh6n, atehere edhe akti administrativ
negativ mund te jete akt me te cilin kerkesa e pales eshte refuzuar ne teresi (in
toto) apo pjeserisht (in parte). Refuzimi ne aktin negativ duhet te jete i prere.
Me fjale te tjera, ekziston detyrimi i nxjenjes se akteve administrative pozitive.
Mirepo, mund te ekzistoje edhe refuzimi i heshtur i kerkeses se pales ne rastin
c ashtuquajtur heshtje e administrates. Ne te drejten tone, heshtja e
administrates eshte konstrukt juridik e parapare me Ligjin mbi proceduren e
pergjithshme administrative dhe me Ligjin mbi konfliktet administrative. Ne
baze te cileve, ne rast se nxjerresi i aktit administrativ, lidhur me kerkesen e
pales, nuk nxjerre kurrfare akti, do te konsiderohet se akti administrativ eshte
nxjerre dhe se eshte negativ, perkatesisht se me te eshte refuzuar kerkesa e
pales. Heshtja e administrates si konstrukt juridik mbi ekzistimin e aktit
administrativ negativ permban ne vete dy elemente kryesore:
I) fikcionin (fictio) se eshte nxjerre akti administrativ i cili ne te
vertete nuk ekziston dhe
2) supozimi (presumptio) se akti administrativ i nxjerre eshte
negativ sepse mete refuzohet kerkesa e pales.
Mirepo, sip as dis a ligjeve te ve<;anta (p.sh Ligji per organizatat politike)
ne rastin e heshtjes se administrates ekziston i ashtuquajturi pozicioni pozitiv,
sipas te cilit ne rast se organi i administrates nuk nxjene aktin administrativ
lidhur me kerkesen e pales do te merret se akti administrativ eshte pozitiv,
perkatesisht se kerkesa e pales eshte miratuar.
2.2 Aktet administrative konstitutive dhe deklarative
Ndatja e akteve administrative ne konstitutive dhe deklarative fillon nga
rrethanat se me aktin administrativ a krijohet (konstituohet) gjendje e re ne
rendin juridik apo me aktin administrativ vetem konstatohet (deklarohet)
ekzistimi i ndonje gjendjeje te re
114
Akti administrativ konstitutiv eshte akti administrativ i cili vetvetiu
krijon (ndryshon apo abrogon) ndonje situate juridike.
Akti administrativ deklarativ eshte akt administrativ i cili vetvetiu
nuk krijon situaten e re juridike, par vetem konstaton plotesimin e kushteve
Iigjore se eshte krijuar situata ere juridike.
Akti administrativ konstitutiv nxinet sipas detyres zyrtare apo sipas
kerkeses se pales, ndersa akti administrativ deklarativ gjithmone nxilTet sipas
detyres zyrtare, dhe ate sipas fuqise · Iigjore (ex lege). Aktet administrative
konstitutive, me perjashtime te mundshme, ne menyre !whore veprojnc nga
momenti i nxjerrjes (ex nunc) pastaj per te ardhmen (pro futuro), ndersa aktet
administrative deklarative ne menyre kohore veprojne nga momenti kur jane
plotesuar kushtet e parapara ligjore (ex tunc), pa mane parasysh ate se kur
eshte nxjene akti. Me fjale te tjera aktet administrative deklarative kane te
ashtuquajturen veprimin retroaktiv, sepse veprimi i tyre shtrihet ne menyre
!whore ne te kaluaren deri ne momentin kur faktikisht jane plotesuar kushtet e
parapara me Iigj.
Duke u nisur nga bazat e ndryshme, mund te dallohen llojet e ve<;anta te
akteve administrative konstitutive te cilat i krijojne, nga aktet administrative
konstituive te cilat ndryshojne, perkatesisht abrogojne ndonje situate juridike.
Ne te vertete, varesisht sea shkaktohen pasoja juri dike te pershtatslune apo jo
te pershtatslm1e ne rapmt me palen, aktet administrative konstitutive muml te
jene favorshme (ato qe krijojne favor, njohje te drejtave ne baze te kerkesave te
paleve) apo ngarkues (p.sh detyrimi i pageses se tatimit).
Sipas permbajtjes, aktet administrative konstituive mund te jene
urdheresat, aktet me te cilat pranohen aftesite apo cilesite, aktet me te cilat
pranohen te drejta dhe leje. Urdheresat jane akte administrative konstituive me
te cilat jepen urdhra qe di<;ka te behet (p.sh obligimi i pagimit te tatimit) apo
ndalesat konkrete qe di<;ka nuk duhet bere (p.sh ndalesa e mbajtjes se tubimit
publik). Aktet administrative konstitutive mund te jene aktet me te cilat
pranohet ndonje aftesi (p.sh aftesia juridike personave juridike etj.).
Perfundimisht, aktet administrative konstituive munden me qene lejet. Lejet
jane akte administrative konstituive me te cilat organet kompetente lejojne
krye1je te perherslune te ndonje veprimtarie (p.sh leja per hapjen e objektit
privat te hotelerise, · patente per vozitje etj.), ndersa lejet jane akte
administrative konstitutive me te cilat, sipas rregullit, Iehet hye1ja e
njehershme e ndonje veprimi (p.sh leja per import te ndonje pajisje etj.).
Gjithashtu mund te dallohen edhe Iloje te veyanta te akteve
administrative deklarative. Sipas permbajtjes, mund te clallohen aktet
administrative deklarative me te cilat percaktohen faktet te cilat kane pasoja
juridike (p.sh me te cilat vertetohet se ndonje person i ka permbushur vitet e
caktuara te mashes dhe te stazhit te punes dhe se sipas fuqise ligjore, duhet te
shkoj ne pension), si dhe aktet deklarative mete cilat percaktohen marredheniet
115
 ,..
juridike (p.sh akti per regjistrimin e ndermarrjes se huaj nese organi kompetent
nuk nxjerre aktvendim per refuzimin e regjistrimit ne afatin e parapare ligjor.
2.3 Aide administrative te lidhura dhe te lira
Ndarja e akteve administrative te lidhura dhe te lira niset nga dy
momente, ne nje ane, nga iniciativa per nxjerrjen e aktit administrativ, ndersa
ne anen tjeter, nga liria ne percaktimin e permbajtjes se saj. Iniciativa per
nxjerrjen e aktit administrativ mund te jete e parapare me ligj apo mund t'i lihet
nxjerresit qe vete te vmoje kur do ta nxjerre aktin. Gjithashtu, permbajtja e aktit
administrativ mundet te parashihet me ligj apo mund t'i lihet nxjerresit qe vete
te caktoje permbajtjen sipas bindjes dhe vleresimit te tij te lire.
Aktet administrative te lidhura zakonisht njekohesisht jane edhe
deklarative (edhe pse ndonjehere mund te jene edhe konstituive), ndersa aktet
administrative te lira gjithmone edhe akte administrative konstituive.
Akti administrativ i lidhur eshte akt administrativ i cili me ligj qe me
pare eshte caktuar se kur do te nxinet dhe 9fare duhet te jete permbajtja e saj.
Te akti administrativ i lidhur iniciativa per nxjenjen e saj dhe permbajta e saj
ne menyre te sakte jane te caktuar me ligj (p.sh nxjenja e aktit per pushimin e
sherbimit ushtarak sipas fuqise ligjore kur jane plotesuar kushtet e parapara me
Iigj).
Aldi administrativ i lire eshte akti administrativ te cilin nxjenesi me
ligj cshte i autorizuar qe sipas vleresimit te tij te lire ne rastin konkret vlereson
se ne pergjithesi a do ta nxjelTe aktin dhe, ne qofte se e nxjene, 9fare do te jete
permbajtja e saj (p.sh akti per pranim te nenshtetesise). Aktet administrative te
lira, perkatesisht aktet administrative te nxjerra sipas vleresimit te lire, quhen
edhe akte administrative diskrecionale, perkatesisht akte administrative te
nxjerra ne baze te autorizimit diskrecional (perkatesisht te autorizimit per
vendosje sipas vleresimit te lire). Aktet administrative diskrecionale permbajne
autorizime te administrates te zgjedhe ne mes alternativave juridike te njejta.
Edhe perkunder ekzistimit te lirise se nxjerresit ne pikepamje te
iniciatives dhe permbajtjes, nxjenja e akteve administrative te lira ne shtetin
juridik absolutisht nuk eshte e lire. Ne ate kuptim, 9do akt administrativ i lire
ka te ashtuquajturen pjeset juridike te lidhura. Keshtu, nxjerrja e akteve
administrative te lira gjithmone juridikisht eshte e lidhur me keto momente:
a) pruresi duhet te kete autorizim per nxjerrje te akteve administrative
te lira,
b) aktet administrative te lira duhet te nxirren ne proceduren e parapare
ligjore,
c) me rastin e nxjerrjes se akteve administrative te lira duhet te
respektohet forma e aktit (p.sh akti duhet te kete dispozitivin dhe
arsyetimin),
d) ne nxjerrjen e akteve te tilla sipas vleresimit te lire nuk guxon te
tejkalohen autorizimet per nxjerrjen e akteve te tilla, dhe
116
e) autorizimi per nxjenjen e akteve administrative te lira nuk duhet te
perdoret ne kundershtim me qellimin per te ky autorizim eshte
dhene.
Ne te gjitha keto raste, akti administrativ i nxjerre ne baze te vleresimit
te lire (diskrecional) do te konsiderohet i paligjshem dhe nuk do te prodhoje
efekte juri dike.
Pos te metave ne pikepamje te joligjshmerise, akti administrativ i
nxjerre sipas vleresimit te lire mund te kete defekte ne vetevleresimin e lire,
vleresimi i lire mund te jete i gabueshem, edhe pse vet akti eshte i ligjshem.
Akti administrativ i lire te te cilet ka ardhur deri te aplikimi i gabueshem i
vleresimit te lire quhen akte administrative te papershtatshme. Deri te
papershtatshmeria e aktit administrativ do te vije kur nxjerresi, nga me shume
alternativave te njejta juridike, ka zgjedhur ate e cila nuk ploteson interesin
publik ne menyre optimale. Derisa aktet administrative te lidhura nese kane
ndonje te mete mund te jene jo te ligjshme (nese kane defekt ne pikepamje te
pjeseve juridikisht te lidhura), apo te papershtatshme (nese kane te mete ne
pikepamje te vleresimit te lire). Mirepo, aktet administrative te lira
njekohesisht mund te jene edhe jo te ligjshme dhe jo te pershtatshme (nese
kane defekt si ne pikepamje te pjeseve te lidhura, ashtu edhe ne pikepamje te
vleresimit te lire).
Llojin e ve9antc te aktit administrativ te perzier me elemente te aktit
administrativ te lidhur dhe te lire paraqet akti administrativ ne nxjenjen e se
ciles ekziston liria ne vleresimin se a duhet nxjerre aktin, ai sakte duhet te jete
me permbajtje te caktuar (p.sh akti per fshi1je te ndonje organizate nga regjistri,
nese sipas vleresimit te organit kompetent aktivitetet e organizates nuk jane ne
pajtim me qellimet te cilat jane percaktuar ne statut).
2.4 Aktet administrative te thjeshta dhe te perbere
Ndarja e akteve administrative ne te thjeshta dhe te perbera niset nga
rrethana se sa subjekte te autorizuara kane marre pjese ne nxjerrjen e aktit
administrativ konkret.
Aldin administrativ te thjeshte e nxjerre nje nxjen-es i autorizuar.
Akti administrativ i perbere eshte akti administrativ ne nxjerrjen e te
cilit man·in pjese dy apo me shume nxjerres te autorizuar. Per aktin
administrativ te perbere karakteristike eshte se te gjithe pjesemarresit ne
nxjerrjen e tij deshirojne efekt juridik te njejte, dhe se gjithmone caktohet nje
subjekt i cili formalisht do te konsiderohet si nxjerres i aktit te tille.
Llojin e ve9ante te akteve administrative te thjeshta e paraqesin te
ashtuquajturat aktet administrative gjenerale (te pergjithshme). Aktet
administrative gjenerale jane akte administrative ne te cilat personat te cileve u
perkasin paraprakisht nuk jane te percaktuar konkretisht, por te cilet sipas
ndonje baze jane te percaktuar.
117
 Ekzistojne disa modalitete te pjesemarrjes te disa subjekteve ne
nxjerrjen e aktit administrativ te perbere. Ne ate kuptim, akti administrativ
kolektiv mund te nxirret ashtu qe nje organ propozon dhenien e aktit
administrativ, ndersa tjetra e Ieshon. Dy organe munden bashkerisht te Ieshojne
nje akt administrativ, ne te cilin rast duhet te merren vesh se cili prej tyre do te
konsiderohet si pruresin formal te aktit. Akti i perbere administrativ mund te
krijohet ashtu qe nje organ e nxjerr aktin pasi qe te prokuron pelqimin paraprak
nga organi tjeter, ne te cilin rast i pari nuk mund t'i qaset nxjerrjes se aktit
administrativ nese paraprakisht nuk eshte siguruar pelqimin e organit tjeter.
Akti administrativ i perbere/permbledhes mund te krijohet edhe ashtu qe nje
organ nxjerre aktin, ndersa tjetri ne menyre plotesuese jep pelqim, vertetim apo
leje, pate cilen akti administrativ nuk mund te hyje ne fuqi. Definitivisht, nje
organ mund te nxjerre aktin administrativ te perbere/permbledhes pasi qe te
siguroje mendimin e organit tjeter. Me rendesi eshte qe mendimi nga organi
tjeter te kcrkohet, perkatesisht te jete dhene. Edhe atehere kur eshte dhene
mendimi negativ, organi i pare mund te nxjerre aktin administrativ (me kusht
qe mendimin e ka kerkuar).
Sipas dispozitave ne fuqi, ne vepnti sipas Ligjit mbi proceduren e
pergjithshme administrative, mosrespektimi i rregullave mbi nxjenjen e akteve
administrative te perbera/permbledhese konsiderohet shkelje e rende e
ligjslm1erise, per t;ka eshte parapare mundesia e perdorimit te mjetit te
jashtezakonshem juridik.
2.5 Aktet administrative formale dhe joformale
Ndmja e akteve administrative ne fom1ale dhe joformale_niset nga
rrethana nga ajo se a ka akti administrativ formen e parapare dhe pjeset
perberese te cilat jane parapare me dispoziten perkatese (p.sh Ligji mbi
proceduren e pergjithshme administrative).
Akti adminnstrativ formal eshte akti administrativ i cili nxirret ne baze
te procedures se parapare per nxjerrjen e akteve administrative (te procedures
administrative) ne form en me shkrim (p.sh aktvendimi). Kesaj kategorie i
takojne edhe te gjitha aktvendimet me shkrim dhe konkluzionet e vet;anta nese
eshte parapare se nxirren ne formen me shkrim.
Akti administrativ joformal eshte akti administrativ i cili nuk nxirret
ne baze te procedures se zbatuar strikte, i cili nuk e ka formen e shkruar dhe i
cili shpesh nuk i ka pjeset perberese. Kesaj kategorie i perkasin aktvendimet
gojore, si dhe aktvendimet te cilat e kane vetem dispozitivin dhe te cilat nxirren
ne forme te shenimit ne shkrese. Kesaj kategorie mund t'i perkasin edhe
konkluzionet gojore.
Ndarja ne akte administrative formale dhe joformale ka rendesi te
vet;ante ne lidhje me perdorimin e ankeses apo te ndonje mjeti tjeter juridik,
sepse ne ato situata, me perjashtime te caktuara, kerkohet qe akti administrativ
i cili kundershtohet duhet te formalizohet ne formen e posayme me shkrim.
118
2.6 Aktet administrative me efekt te, perhershem kohor dhe aktet
administrative me efekt te kutizuar kohor
Ndarja e akteve ne alcte administrative me efekt te perhershem dhe akte
administrative me efekt te kufizuar niset nga rrethanat se akti administrativ a
prodhon efekt te perhershem juridik apo veprimi i aktit administrativ eshte
momenta! (i kufizuar).
Aktet administrative me efekt te perhershcm kohor jane akte
administrative te cilet krijojne situata te perhershme juridike ne kuptim se
prodhojne efekt juridik derisa ato shprehimisht nuk abrogohet. Aktet
administrative me efekte te perhershme, bie fjala, jane leja e vozitjes apo leja
per bartjen e armes.
Akti administrativ me efekt te kufizuar eshte akti administrativ i cili
nuk krijon situata te perhershme juridike dhe i cili ka efekt juridik te kufizuar.
2. 7 Aktet administrative te cHat nxirren sip as kerkeses se pales dhe
aktet administrative te cilat nxinen sipas detyres zyrtare
Ndarja e akteve administrative te cilat nxirren sipas kerkeses se pales
dhe aktet administrative te cilat nxirren sipas detyres zyrtare nisen nga rrethana
se sipas iniciatives te cilit eshte ngritur procedura e nxjenjes se aktit
administrativ. Kjo ndarje shihet ne mundesine e shmangies se akteve
administrative te cilat jane nxjerre pa kerkesen e pales, ndersa kerkesa e tille
eshte kusht i domosdoshem (conditio sine qua non) per nxjenjen e aktit
administrativ. Akti administrativ per nxjenjen e te cilet eshte nevojitur kerkesa
e pales, ndersa kerkesa e tille nuk ekziston, konsiderohet i pavlefshem. Aktet e
pavlefshme juridike jane aktet te cilat permbajne formen me te rende te
shkeljes se ligjshmerise dhe munden ne t;do kohe te hiqen nga rendi juridik. Ne
anen tjeter, nese pala ne menyre plotesuese shprehimisht apo ne menyrc te
heshtur pajtohet per aktin administrativ i cili eshte nxjerre pa kerkesen apo
pelqimin e tij, akti i tille mund te konvalidohet, perkatesisht qe ne menyre
plotesuese te fitoje vlefshmerine juridike. Ne qofte se procedura eshte ngritur
sipas kerkeses se pales, ndersa pala heq dore nga procedura e tille, ndersa
organi i administrates i cili udheheq procesin vlereson se vazhdimi i
udheheqjes se procedures ka gene ne interesin publik, ai mund H~ vazhdoje me
proceduren e nxjenjes se aktit administrativ sipas detyres zyrtare.
Akti administrativ i em nxirret sipas kerkeses se paWs eshte ai akt
administrativ i cili nxirret sipas kerkeses se pales drejtuar organit te
administrates qe t'i jepet ndonje akt administrativ. Kjo ne te shpeshten e rasteve
kishte me qene rasti kur me kerkese pala i drejtohet organit te administrates per
njohjen e ndonje te drejte (p.sh kerkesa per njohjen e te drejtes per shtesa
femijerore). Aktet administrative te nxjena sipas kerkeses se paliSs jane ato me
te cilat, sipas rregullit, njihet ndonje e drejte. Sipas kesaj baze ato jane edhe
joautoritative, andaj edhe nuk mund te ekzekutohen ne menyre W detyrueshme
119
 ~
1
(sepse ekzekutimi i detyrueshem i te drejtes dote nenkuptonte se fjala eshtc per
detyrim).
Akti administrativ i cili nxirret sipas detyres zyrtare eshte ai akt
administrativ i cili nxirret kur organit te administrates me ligj i eshte caktuar se
me qellim te realizimit te interesit publik duhet te nxjerre akt administrativ.
Keto,shpesh do te ishin rastet kur ndonje personi do t'i percaktohej ndonje
detyrim (caktimi i tatimit apo dorezimi etj.). Sipas kesaj baze ato jane edhe
autoritativ, dhe munden edhe te ekzekutohen.
2.8 Aktvendimet (vendimet) dhe konkluzat
Ndmja e akteve administrative ne aktvendim (vendime) dhe konkluza
niset nga rrethanat se me aktin administrativ a vendoset per <;:eshtjen kryesore
administrative apo me aktin vendoset per <;:eshtjet lidhur me procesin e
nxjerrjes se aktit administrativ.
Aktvendimi (vendimi) paraqet aktin administrativ ne kuptimin
juridiko-teknik, ne menyren e ngjashme sikurse qe aktgjykimi ne kuptimin
juridiko-teknik paraqet akt gjyqesor. Aktvendimi (vendimi) eshte akt
administrativ me te cilin vendoset per <;:eshtjen administrative, perkatesisht per
njohjen e drejtes konkrete apo percaktimin e detyrimit konkret per ndonje
person ne rastin individual. Me aktvendim (vendim) perfundon procedura e
nxjenjes se aktit administrativ. Aktvendimi (vendimi) zakonisht nxirret ne
formen me shkrim dhe duhet te permbaj pjeset perberese perkatese (hyljen,
dispozitivin, arsyetimin, udhezimi per mjetin juridik dhe elementet e tjera
sikurse jane nenshkrimi i personit zyrtar dhe vula e organit kompetent). Ankesa
e shtyn ekzekutimin e aktvendimit (vendimit) derisa per te nuk vendoset.
Konkl.uza eshte akti me te cilin vendoset per <;:eshtjet lidhur me
procesin e nxjenjes se aktit administrativ. Konkluza mund te jete me shkrim
dhe gojor. Nese eshte gojor, konkluza zakonisht edhe nuk paraqet akt
administrativ. Konkluza e nxjen ne formen me shkrim i ngjane aktvendimit
(vendimit) dhe permban te gjitha cilesite te aktit administrativ. Konkluza do te
leshohet ne formen me shkrim nese pala kete e kerkon shprehimisht. Ne dallim
prej aktvendimit (vendimit), eshte rregull se ankesa e cila deklarohet kunder
konkluzes nuk ka efekt suspenziv, perkatesisht ankesa nuke shtyn ekzekutimin
e konkluzes derisa per te nuk vendoset.
2.9 Aktet juridike te gabuara
Megjithese logjika e rendit juridik kerkon qe te gjitha te jene juridikisht
perfekt, mund te ndodhe qe aktet administrative juridikisht te jene me defekte
(te permbajne ndonje te mete). Akti juridik i gabuar eshte eme1iim i
pergjithshem per <;:do akt administrativ i cili permban <;:faredo te mete (defekt).
Ne anen tjeter ekziston supozimi ligjor (presumtio legis) se aktet
administrative ne momentin e nxjenjes se tyre te jene juridikisht perfekt. Ne
kete kuptim, defekti i aktit administrativ dote vertetohet dhe menjanohet vetem
120
nese ndokush ate e kerkon. Lidhur me kete, e~hte rregull e pergjithshrne se te
metat e aktit administrativ duhet te menjanohen. Do te thote se situata juridike
duhet te sanohet, qofte ashtu qe gabimi i krijuar do te permiresohet apo nese
situata nuk eshte e mundshme, akti i tille dote hiqet nga rendi juridik.
a) Aktet administrative te pasakta dhe te kunderligjshme
Ndarja e akteve administrative ne te pasakta dhe te kunderligjshme niset
nga llojet e te metave qe akti administrativ pennban. Shikuar ne pergjithesi,
aktet administrative mund te kene mangesi (gabime) faktike apo defekt te
karakterit juridik. E meta faktike, perkatesisht te karakterit faktik do te thote se
ekziston gabimi ne vullnetin e shprehur, derisa e meta e karakterit juridik do te
thote se ekziston gabimi ne vete vullnetin.
Akti administrativ i pasakte eshte ai akt i cili pennban gabim te
karakterit faktik (telmik). Do te thote se defekti i aktit administrativ te pasakte
eshte ne ate se permban gabimin ne vullnetin e shprehur. Gabimet faktike
zakonisht paraqiten si gabime ne te shkruar dhe ne llogaritje (p.sh ,Halit"
,Hamit", ne vend te ,1000", shkruhet ,10.000" etj.) Ky gabim eshte faktik
(telmik), sepse nxjerresi i aktit nuk ka dashur te beje ate qe e ka bere, keshtu qe
nuk ka gabim ne vet vullnetin, por deri te gabimi ka ardhur lidhur me
deklarimin e atij vullneti. Keto gabime permiresohen ashtu qe ekziston
obligimi e nxjenjes se aktit te ve<;:ante per permiresim, qe permban pjesen
perberese te aktit administrativ i cili permban gabimin. Permiresimi i gabimit
mund te kryhet me ane te venies te te ashtuquajtures shenim mbi permiresimin.
Eshte rregull se kunder akteve per permiresim mund te shfrytezojne mjetet
perkatese juridike (p.sh ankesa).
Lloj i ve<;:ante i akteve jo te sakta jane te ashtuquajturat aktet
administrative jo te rregullta. Ne te vertete, aktet administrative jo te rregullta
ne kuptimin rigoroz te fjales nuk jane te pasakte (nuk permbajne gabime
faktike). Akti administrativ jo i rregullt eshte, ai akt i cili nga ndonje arsye nuk
mund te lexohet (kopja e keqe), akti i cili eshte i grisur, i cili gjuhesisht eshte i
paqarte etj. Mangesia e aktit te panegullt menjanohet ashtu qe akti behet ne
rregull (rishtypet, apo gjuhesisht permiresohet).
Akti administrativ i kunderligjshem eshte ai akt i cili permban
gabime te karakterit juridik perkatesisht permban gabimin ne vete vullnetin.
Kunderligjshmeria mundet me qene i dyfishte, e drejtperdrejte dhe indirekte.
Sipas kesaj baze dallohen dy lloje te akteve administrative te kunderligjshme:
akte administrative jo te ligjshme dhe jo te pershtatshme.
b) Aktet jo te ligjshme dhe jo te pershtatshme
Ndarja e akteve administrative kunderjuridike ne jo te ligjshme dhc jo
te pershtatshme niset nga lloji i gabimit juridik qe permban akti administrativ.
Gabimi juridik mund te lajmerohet ne formen e shkeljes direkte dhe indirekte
te ligjit. Kunderligjshmeria direkte ekziston ne rastin kur me aktin
administrativ eshte kryer shkelja e drejtperdrejte e ligjit, ndersa
kunderligjshmeria indirekte ekziston ne rastin kur me aktin administrativ eshte
121
 kryer shkelja direkte e ligjit. Ne kete kuptim, kunderligjshrneria direkte terheq
joligjshrnerine e aktit administrativ, ndersa kunderligjshmeria indirekte terheq
papershtatshrnerine e aktit administrativ.
Akti administrativ jo i ligjshem eshte akt administrativ i cili permban
gabimin juridik e cila drejtperdrejt eshte kunder ligjit apo dispozites tjeter i cili
eshte i bazuar ne ligj (p.sh dekretligj, vendim te qeverise etj.). Te aktet
administrative jo te ligjshme kunderligjshmeria ka forme te shkeljes direkte te
ligjeve qofte ne kuptimin material (me akt refuzohet kerkesa e pales, ndersa
eshte dashte te pranohet), qofte ne kuptimin formal (nuk eshte respektuar
rregulla themelore qe te degjohet pala). Sipas peshes se gabimit juridik, aktet
administrative jo te ligjshrne munden edhe me tej te ndahen ne akte
administrative te zgjidhshme dhe te pavlefshme.
Aldi adm:inistrativ jo i pershtatshem eshte akti administrativ i cili
permban gabimin juridik e cila nuk eshte drejtperdrejt ne kundershtim me
ligjin, por e cila eshte ne kundershtim me interesin publik. Te aktet
administrative te papershtatshrne kunderligjshmeria ka forme te shkeljes
indirekte te ligjit, qe do te thote se akti administrativ mund te jete i ligjshem,
edhe pse ka te meta ne pikepamje te pershtatshmerise. Derisa joligjshrneria
mund te paraqitet te te gjitha aktet administrative, papershtatsluneria e aktit
administrativ mund paraqitet vetem te aktet administrative te lira, perkatesisht
te akteve administrative te cilat jane nxjerre ne baze te autorizimit diskrecional
(autorizimi qe te vendoset sipas vleresimit tc lire). Papershtatshrneria do te
thote se vleresimi i lire nuk eshte perdorur ne rregull. Do te thote se nxjerresi i
aktit me rastin e vendosjes ka pasur ne dispozicion shume mundesi juridike te
njejta, por se ka zgjedhur ate te cilen interesi publik nuk kenaqe ne menyren
me te mire (p.sh ka lejuar ndertimin te pompes se benzines prane shkolles, ne
vend se te lejohet prane autostrades) Meqenese behet fjale per vleresimin e
parregullt te pershtatshmerise, aktet administrative te papershtatshme
ngandonjehere eme1iohen edhe akte administrative te parregullta.
Llojin e ves;ante te akteve kunderligjore, qe ves;anerisht eshte e
perfaqesuar ne te drejten franceze, perbejne te ashtuquajturat aktet
administrative juridikisht te paekzistueshem. Akt administrativ joekzistues do
te ishte, bie fjala akti te cilin e ka nxjerre personi i cili nuk eshte i autorizuar
per nxjenjen e tij (i ashtuquajturi akti i uzurpimit).
Pasojat praktike te dallimit te akteve administrative jo te ligjshrne nga
aktet administrative jo te pershtatshme shihet, para se gjithash, edhe ne
mundesine e permiresimit te metave te tyre. Keshtu, derisa kunder
joligjshrnerise ne te drejten tone mund te perdoret si ankesa ne proceduren
administrative, ashtu edhe padia ne konfliktin administrativ, ndersa kunder
akteve administrative te papershtatshme mund te perdoret vetem ankesa ne
proceduren administrative, por jo edhe padia ne konfliktin administrativ.
122
c) Aktet administrative te rrezueshQie dhe te pavlefshme
Ndarja e akteve adiminisitrative jo te ligjshme ne te rrezueshme dhe te
pavlefshme niset nga pesha e gabimit juridik qe akti administrativ perm ban. Te
aktet administrative jo te ligjshrne gabimi juridik mund te paraqitet ne forme
shkeljes se lehte te ligjit apo ne forme te shkeljes se rende te ligjit. Shkelja e
lehte e ligjit shkakton rrezueshrnerine e aktit administrativ, ndersa shkelja e
rende e ligjit nxit anulimin e aktit administrativ. Per rrezueshmerine mund te
thuhet se paraqet joligjshmerine e pjesshme, nderkaq per pavlefshmerine mund
tc thuhet se paraqet joligjslunerine e plote.
Akti administrativ i rrezueshem eshte ai akt i cili permbane shkeljen
e lehte te ligjit apo te dispozites tjeter i cili eshte i bazuar ne ligj. Aktet
administrative te rrezueshme me kohe mund te konvalidohen, perkatesisht te
fitojne forcen e plote juridike, me kusht qe ne afat, i cili mund te jet i shkurt
apo i gjate (ne te drejten tone prej 15 dite deri ne pes vjet), nuk vertetohet
joligjslm1eria e saj. Nese ne afatin e parapare vertetohet joligjshmeria e aktit
administrativ te nezueshem, akti i tille mund te prishet.
Akti administrativ i pavlefshem eshte ai akt i cili permban shkeljen e
rende te ligjit apo te dispozites tjeter qe eshte bazuar ne ligj, Per dallim nga ato
te rrezueshem, aktet e pavlefshme administrative nuk mund te konvalidohen,
qe do te thote se kalimi i kohes nuk ndikon te menjanimin e paligjshmerise qe
perm ban.
Veshtiresite ne te dalluarit te akteve administrative te nezueshme nga
ato te pavlefshme behet per shkak se, ne nje ane, fmmale-logjike nuk eshte e
mundshme te behet shkallezimi i shkeljes se ligjshmerise (perkatesisht ne te
njejten kohe nuk mund te ekzistoje edhe ligjshmeria dhe joligjshmeria), nclersa
ne anen tjeter, jeta e perditshme dhe nevoja e komunikimit juridik dhe e
sigurise juridike prapeseprape detyrojne dallimin e shkeljeve te lehta nga ato te
renda te ligjshmerise.
Ngase ne menyre formale-logjike nuk eshte e mundshme te percaktohen
kriteret sipas te cileve vleresohet pesha e joligjshmerise se aktit administrativ,
~teshtja e dallimit te akteve administrative te lTezueshrne nga ato te pavlefshem
zgjidhet ashtu qe ne ligj, sipas parimit te enumeracionit, shprehimisht theksohet
se cilat raste do te konsiderohen shkelje te renda te ligjshmerise (te
pavlefshem), keshtu qe te gjitha rastet e tjera, sipas parimit argumentum a
contrario, do te konsiderohen raste te shkeljes se lehte te ligjshmerise (te
rrezueshem).
d) Largimi (shfuqizimi) akteve administrative te gabueshme
· Shikuar ne menyre konceptuare, meqenese rendi juridik eshte nje sistem
ideal dhe perfekt, defektet ne sistem duhet te largohen. Me largim te akteve
administrative te gabuara nenkuptohen te gjithe menyrat juridike te lenies
jashte fuqise juridike te vendimeve administrative te cilat jane: te pennbajtura
ne aktet administrative te gabuara.
123
 ~
"F
ydo akt administrativ i gabuar duhet te largohet, pa man·e parasysh se
cilin lloj te defektit ka. Per largimin e akteve administrative te gabuara
shfrytezohen mjetet perkatese juridike, sikurse jane ankesat apo te
ashtuquajturat mjetet e jashtezakonshme juridike ne proceduren administrative
(p.sh perseritja e procedures etj.), perkatesisht padia ne konfliktin
administrativ. Perdorimi i mjeteve juridike me qellim te largimit te akteve
administrative te gabuara ka per qellim te ashtuquajturen sanimin e situatave
kunderligjore.
Ne kuptimin teknik, largimi e akteve administrative te gabuara behet
ashtu qe nxirret akti i ri administrativ me te cilin jashte fuqise juridike lehet
veprimi i aktit qe ka per t'u Iarguar.
Duke u nisur nga menyra dhe efekti juridik, largimi i akteve
administrative te gabuara ne te drejten tone mund te kete keto modalitete: 1)
anulimi, 2) abrogimi, 3) ndtyshimi dhe 4) shpallja e pavlefshme. Qe te vihet
deri te sanimi i situatave kunderligjore, perkatesisht qe akti administrativ i
gabuar te largohet nga rendi juridik, eshte e domosdoshme qe te nxirren aktet e
reja administrative te ves:anta me ndihmen e te cilave do te kryhen
operacionet e anulimit, abrogimit, ndryshimit apo shpalljes se pavlefshme.
Varesisht nga situata konkrete (e cila zakonisht eshte parapare me ligj), duhet
te nxirren aktet administrative te ve<;anta te reja me te cilat menjanohen efektet
juridike te akteve ekzistuese administrative te gabuara.
Shpallja e pavlefshme si akt i karakterit deklarativ ka per pasoje lenien
jashte fuqise te te gjitha efekteve te cilat akti i anuluar i ka krijuar, dhe ate prej
momentit te nxjerrjes se saj (ex tunc) dhe ne te ardhmen. Ne kete kuptim,
anulimi ne menyre kohore vepron si per te kaluaren (ne menyre retroaktive),
perkatesisht deri ne momentin e nxjerrjes te aktit i cili shpallet i pavlefshem,
ashtu edhe per te ardhmen (pro futuro). Duhet theksuar se efekti kohor dhe
pasojat juri dike te shpalljes se pavlefshme dhe te anulimit jane te njejta.
3. Efekti juridik i aktit administrativ
3.1 Ligjshmeria e aktit administrativ
Ne raport me aktet administrative vlen supozimi i Iigjshmerise
(presumtio iuris) se aktit administrativ. Supozimi i ligjshmerise se aktit
administrativ perfshine, gjithashtu, edhe supozimin e rregullsise se saj juridiko-
teknike, si dhe supozimin e pershtatshmerise se saj (nese eshte nxjene sipas
vleresimit te lire). Kjo do te thote se akti administrativ konsiderohet i ligjshem
derisa nuk vertetohet e kunde1ia. Mirepo, supozimi i ligjshmerise se aktit
administrativ , kate beje edhe me aktet administrative te cilat jane nxjerre sipas
dispozitave te meparshme ne fuqi, edhe atehere kur ato dispozita ne menyre
plotesuese ndryshohen. Kjo do te thote se akti administrativ eshte i ligjshem
nese ka qene i ligjshem ne momentin kur eshte nxjerre.
124
Mirepo, nuk eshte i rralle rasti qe pas nxjcrrjes se aktit administrativ
paraqiten disa rrethana (p.sh ndtyshohet ligji) te cilat sjeliin deri te ajo qe akti
administrativ ekzistues vjen ne situate qe te jete ne kundershtim me ligjet e
miratuar me vone. Me paraqitjen c kesaj situate, akti ekzistues administrativ,
edhe pse de facto eshte ne kundershtim me ligjin e ri, nuk behet me kete jo i
Iigjshem. Aktet administrative te cilet per shkak te rrethanave te ndryshuar
kane ardhur ne situate qe jane ne kundershtim me ligjin e ri, edhe pse
formalisht nuk jane bere jo te ligj shem, quhen akte administrative te kunderta.
Meqenese aktet administrative te kunderta formalisht jane te ligjshem
(sepse kane qene te ligjshem ne momentin e nxjenjes se tyre), mirepo
prapeseprape faktikisht jo te ligjshem (sepse jane ne kundershtim me ligjin e
ri), do te ekzistoj nevoja qe, sipas rrethanave konlaete, ato te abrogohen apo te
ndryshohen. Mirepo, nga se ndryshimi ne gjendjenjuridike qe bazohet ne aktin
administrativ ekzistues shkakton pasoja te caktuara ndaj personit te cilit i
perket akti, per kete, arsyet e sigurise juridike (posas:erisht parimi i te drejtave
te fituara), kerkon qe te kerkohet pelqimi nga personat te cileve u perkasin
pasojat e abrogimit apo te ndryshimit te aktit te kundert.
Kjo ne ves:anti do te ishte ne rastin kur kemi te bejme mbi te
ashtuquajturen keqesimin e situates juridike te pales, perkatesisht kur per palen
percaktohen detyrime te cilat jane me te medha detyrimet te cilat i ka pasur
sipas aktit ekzistues. Nese nxirret akti i ri administrativ i cili e lC jashte fuqise
aktin e kundert ckzistues pa pelqimin e pales, akti i tille eshte i pavlefshem.
Mirepo nese akti i ri krijon favor per palen, pala mundet edhe vet te praqes
kerkese qe akti i kundert ekzistues te abrogohet apo mund te paraqes kerkese
qe te ndryshohet akti ekzistues i kundert dhe te nxirret akti i ri me te cilin i
zvogelohet detyrimi.
3.2 Fillimi dhe pu.shimi i efektit juridik te aktit administrativ
Akti administrativ i ligjshem prodhon efekte te caktuara juridike. Efekti
juridik i aktit administrativ shihet ne ate se me nxjenjen e saj, perkatesisht me
hyrjen ne fuqi prodhohen efekte perkatese, perkatesisht ndtyshime ne sistemin
ekzistues juridik. Keshtu, aktet administrative konstituive do te nxisin krij imin
(gjendja nuk ka ekzistuar deri tash, por nga tash ekziston), ndryshimin (gjendja
ka ekzistuar, por tash ka ndryshuar) apo abrogimin (gjendja ka ekzistuar, por
prej tash nuk ekziston).
Efekti themelor juridik i aktit administrativ shihet ne detyrimin e saj.
Aktet administrative te ligjshme prodhojne efekte juridike ne rapoti me palen,
ne raport me nxjerresin e aktit administrativ, si dhe ne raport me personat e
trete. Ne rap011 me palen, akti administrativ prodhon efekt juridik. Para se
gjithash, ne kuptim qe ne baze te aktit administrativ te nxjerre i pranohet
ndonje e drejte apo i caktohet ndonje detyrim. Ne rast se me aktin administrativ
caktohet ndonje detyrim per palen, ekziston mundesia e ekzekutimit te
detyrueshem te atij detyrimi (pagesa e tatimit me detyrim).
125
 "i'!"'
-;_~,-:2'
Ne raport me nxjen·esin, akti administrativ prodhon efekt juridik, para
se gjithash, ne kuptimin se nxjerresi i aktit administrativ eshte i detyruar qe te
kujdeset qe pala, nese me aktin administrativ i eshte njohur e drejta, ate e drejte
ne menyre efikase edhe ta realizoje, perkatesisht te kujdeset qe pala detyrimin e
vet ta kryeje, por ne menyren e cila eshte me e pershtatshme. Ne raport me
personat e trete, efekti i aktit administrativ shprehet ne menyren negative, ne
kuptim te detyrimit te personave te trete qe te permbahen nga pengimi si te
pales ne realizimin e drejtave te tij, ashtu edhe te organit ne kryerjen e
autorizimeve dhe te detyrimeve te tij.
Per te prodhuar pasoja juridike perkatese dhe qe ato te mos shtrihen ne
pakufi, eshte e nevojshme qe ne menyren perkatese te shenohet fillimi dhe
pushimi i efektit juridik te aktit administrativ. Fillimi i efektit juridik te aktit
administrativ shenon momentin per kohen kur akti administrativ hyn ne fuqi.
Sipas dispozitave tona, mund te perfundohet se fillimi i efektit juridik te aktit
administrativ ne rapmi me nxjerresin fillon ne momentin kur e ka leshuar aktin
administrativ. Efekti juridik ne raport me palen fill on ne momentin kur ai akt i
eshte dorezuar (perkatesisht i eshte komunikuar ne menyre tjeter).
Ne te drejtat bashkekohore eshte rregull se nuk eshte e lejueshme
veprimi retroaktiv i saj. Arsye per kete eshte se aplikimi retroaktiv i akteve
juridike ne pergjithesi, ndersa ne ve<;:anti te akteve administrative, prish
stabilitetin juridik dhe sigurine. Nga ndalimi retroaktiv mund te shmanget
vetem j ashtezakonisht, ne rastet qe jane parapare me ligj.
Pushimi i efektit juridik te aktit administrativ shenon momentin ne
kohen kur pushon detyrueshmeria e aktit administrativ. Pushimi i efektit juridik
te aktit administrativ mund te kete disa modalitete. Aktet administrative
momentale, si akte administrative me efekt te kufizuar kohor, pushojne te
vlejne me realizimin e autorizimit, perkatesisht te zbatimit te detyrimit (me
ndertimin e objektit apo me pagimin e tatimit). Nese lidhur me pushimin e
vlefshmerise se aktit administrativ eshte parapare ndonje kusht i nderpre1jes
(pushon vlcfshmeria e lejes se nde1iimit nese nde1iimi nuk fillon) apo afati, akti
pushon te vleje me plotesimin e atij kushti, me skadimin e afatit. Efekti i aktit
administrativ pushon ne rastin e vdekjes se personit te cilit i perket akti, si dhe
me heqjen dore te personit nga autorizimi te cilat me aktin administrativ i jane
besuar. Efekti juridik i aktit administrativ mund te pushoje edhe drejtperdrejt
ne baze te ligjit (te ri), perkatesisht ex lege. Rast i ve<;:ante i pushimit te aktit
administrativ eshte situata kur nxirret i ashtuquajturi akt i ri administrativ,
perkatesisht akti administrativ me te cilin akti i meparshem administrativ
anulohet, abrogohet, ndryshohet apo shpallet i pavlefshem.
3.3 Plotfuqishmeria e aktit administrativ
Akti administrativ, si pasoje e ligjshmerise dhe i efekteve juridike qe i
ka, fiton cilesine e plotfuqishmerise. Plotfuqishmeria eshte cilesi e aktit
administrativ e cila shenon pandryshueshmerine juri dike te saj.
126
Sipas legjislacionit ton administrativ, me aktet administrative eshte
pranuar cilesia e plotfuqishmerise, me nje perjashtim. Ne te vertete, derisa te
gjitha aktet administrative pozitive ne parim munden te behen te plotfuqishme
(me kusht qe lidhur me perdorimin e ndonje mjeti juridik nuk vertetohet
joligjshmeria e tyre), aktet administrative negative kurri~ nuk fitojne
plotfuqishmerine. Meqenese aktet administrative negative sipas dispozitave
tona nuk fitojne plotfuqishmerine, kjo do te thote se vendimi mbi refuzimin e
kerkeses se pales eshte e ndryshueshme ne kuptim se lidhur me ate kerkese
mundet perseri te vendoset, perkatesisht qe me ate rast mund te miratohet (pas
shume refuzimeve personit i eshte dhene leja per ndertim).
Per dallim nga ato negative, aktet administrative pozitive gjithmone
fitojne cilesine e plotfuqishmerise, qe do te thote se njehere aktet e nxjerra me
shume nuk mund te ndryshohen (perpos perjashtimisht, nese paraqiten rrethana
te jashtezakonshme).
Ne teori dallohen dy lloje te plotfuqishmerise se aktit administrativ,
formale dhe materiale.
Plotfuqishmeria formale e aktit administrativ e lidh palen dhe
shenon pamundesine procedurale te pales qe me mjetet juridike te kundershtoje
ndonje akt administrativ. Kjo do te thote se pala nuk ka me mundesi qe te
perdore ankesen si mjet te negullt juridik ne proceduren administrative, si dhe
as padine si mjetjuridik per ngritjen e konfliktit administrativ.
Plotfuqishmeria materiale e aktit administrativ e Jidh nx:jenesin e
aktit administrativ dhe shenon pamundesine e organit qe ne menyre plotesuese
te anuloje, abrogoje apo ndryshoje aktin administrativ te nxjerri~, qe do te thote
se nxjerresi i aktit nuk mund te kufizoj te drejten qe eshte pranuar. Ne te
drejten tone plotfuqishmeria formale dhe materiale paraqiten njekohesisht.
Perpos plotfuqishmerise, aktet administrative mund te fitojne edhe
cilesi tjera juridike, ne ve<;:anti cilesine definitive dhe te ekzekutueshmerise.
Definitiv shenon cilesine e aktit administrativ ne situaten kur kunder tij nuk
mund te shfrytezohet ankesa si mjet i rregullt juridik ne proceduren
administrative. Cilesia definitive nuk e perjashton mundesine e paraqitjes se
padise ne konfliktin administrativ. Perkundrazi, cilesia definitive e aktit
administrativ paraqet kusht per ngritje te konfliktit administrativ. Nen kushte te
caktuara cilesia definitive mund te jete edhe pengese per zhvillim te koni1iktit
administrativ (ne rast se akti behet definitiv ashtu qe eshte Ieshuar afati per
ankese.
3.4 Ekzekutueshmeria e aktit administrativ
Ekzekutueshmeria e aktit administrativ shenon cilesine e aktit
administrativ se mund t'i hyje ekzekutimit te saj faktik. Permbarimi si cilesi
procedurale e aktit administrativ do te thote se nuk ekzistojne pengesat ne
pikepamje te realizimit te saj. Ne rastin kur akti eshte nxjerre sipas kerkeses se
pales, dhe duke pasur parasysh se ai akt eshte i favorshem per palen (sepse vete
127
pala e ka kerkuar), ekzekutimi i aktit administrativ dote varet nga vet pala. Ne
rastin kur akti eshte nxjerre sipas detyres zyrtare, dhe duke pasur se akti i tille
ne fakt eshte i disfavorshcm per palen (sepse ajo nuke ka kerkuar), ekzckutimi
i aktit administrativ mund te realizohet edhe ne menyren detyruese.
Sipas rregullit ekzekutimi i aktit administrativ fillon kur akti
administrativ ka marre karakterin definitiv, por kjo nuk duhet te jete rast ne <;do
situate. Ne te vertete, ankesa ne proceduren administrative ka efekt suspenziv,
qe do te thote se ankesa, nese paraqitet, e shtyn ekzekutimin e
aktvendimit/vendimit. Aktvendimi i shkalles se pare behet i ekzekutueshem
nese me ligj eshte perjashtuar mundesia e paraqitjes se ankeses, perkatesisht
me kalimin e afatit per ankese, nese ankesa nuk eshte paraqitur. Ne qofte se
ankesa paraqitet aktvendimi i shkalles se pare nuk do te behet i ekzekutueshem,
sepse ankesa ka efekt suspenziv.
3.5 Shtojcat ne aktin administrativ
Akti administrativ doemos duhet te permbaje dispozitivin, perkatesisht
vendimin mbi <;eshtjen administrative. Me dispozitiv njihet e drejta te cilen e
ka kerkuar pala apo sipas detyres zyrtare i caktohet detyrimi. Kjo pjese e aktit
administrativ mund te permbaje edhe shtojca te caktuara te cilat ndikojne ne
efektin e saj juridik. Shtesat e aktit administrativ jane pjese te aktit
administrativ te cilat jane te nderlidhura me vendimin kryesor ne kuptim qe ne
menyre te caktuar i modifikojne. Shtesat ne aktin administrativ jane: kushti,
afati, urdheresa dhe rezerva per terheqje.
Kushti eshte rrethana e pasigurt e ardhshme nga paraqitja e se ciles
varet efekti juridik i ndonje akti. Varesisht nga ajo se efekti juridik e shtyn apo
shkeput, kushtet ndahen ne pezullues (suspenziv) dhe nderpreres. Kushti
suspenziv si shtese ne aktin administrativ e shtyn paraqitjen e efektit juridik te
aktit administrativ deri ne plotesimin e saj. Kushti nderpreres si shtese i aktit
administrativ ka efekt te kw1dert nga kushti suspenziv, ne kuptim qe me
plotesimin e saj pushon efekti i aktit administrativ. Afati eshte lloj i vet;ante i
kushtit paraqitja e se ciles gjithmone eshte e sigurt. Afatet gjithashtu ndahen ne
suspenziv dhe nderpreres. Afati suspenziv si shtese ne aktin administrativ e
shtyn paraqitjen e efektit juridik te aktit administrativ deri ne skadimin e saj.
Afati nderpreres (rezolutiv) ka efekt te kunde1i nga kushti suspenziv, ne kuptim
qe me kalimin e saj pushon efekti i aktit administrativ. Urdhri (modus)eshte
lloj i te venit te detyrimit ndonje personi qe te bcje dit;ka apo te permbahet nga
kryerja. Urdhri ne aktin administrativ paraqet forme te veyante te aktvendimit
urdherues, perpos qe nuk eshte dhene ne formen e veyante, por i eshte
bashkangjitur aktit administrativ ekzistues. Rezerva per revokim eshte shtese e
ve<;ante e aktit administrativ ne baze te se ciles nxjerresi i aktit administrativ ne
vete mbane te drejten qe te revokoje aktin administrativ te cilin e ka nxjerre.
128
3.6 Aktet administrative dhe telmologjia kompjuterike
Me teper se gjysme shekulli llogaritja teorike tenton te pergjigjet ne
pyetjen se a mundet te programohet vendosja, perkatesisht se me perdorimin e
teknologjise kompjuterikc a mundemi te kryejme edhe aktivitetet e tilla te
nderlikuara sikurse eshte nxjerrja e vendimeve juridike. Organet e
administrates jane ne situate qe perdite dhe ne menyre masovike te zgjidhin
raste te caktuara te cilat perseriten ne te njejten menyre apo ne menyren te
ngjashme, e qe eshte shume e pershtatshme per perpunim kompjuterik.
Aplikimi i teknikes kompjuterike ne procesin e nxjerrjes se akteve
administrative mund te sistemohet ne keto fusha: 1) grumbullimi memorimi,
kerkimi dhe perpunimi i shenimeve per fakte te cilat juridikisht jane relevante
per vendosje ne yeshtjet administrative; 2) grumbullimi, memorimi dhe
hulumtimi i shenimeve ne burimet juridike; 3) sistemi juridik i eksperteve; 4)
perpunimi teknik e akteve administrative.
Mundesia e programimit te vendimeve administrative dhe nxjenja
,automatike" e akteve administrative kryesisht eshte e lidhur per proceduren
administrative te shkmte ne fushat sikurse jane financa, sigurimi pensional dhe
invalidor, llogaritja e rrogave etj. Kjo ne vet;anti i pcrket certifikatave dhe
vertetimeve te ndryslm1e. Procedura e dhenies se tyre ka mundesi qe teresisht
edhe te automatizohet, ne vet;anti kur shenimet nga evidenca perkatese mbahen
ne menyre automatike.
Nxjerrja e akteve administrative dhe leshimi i akteve administrative
mund te shikohen si sherbim administrativ informativ specifik. Teknologjia e
ndryshuar e nxjenjes se akteve administrative, ne te ve1iete, nuk e ndryshon
esencen juridike te akteve, edhe pse ndikon ne kuptimet e reja mbi disa
karakteristika te saja, sikurse jane autoriteti, cilesia e nxjerresit etj.
4" Aktet materiale te administrates (veprimet juridike)
Krye1ja e veprimtarise administrative nuk shteret me nxjerrjen e akteve
administrative. Perkundrazi, administrata ne punen e saj te perditshme kryen
nje varg te tere te veprimeve te ndryshme dhe nxjerre akte te tjera individuale
te cilat nuk jane administrative. Me akte administrative materiale nenkuptohet
teresia e akteve administrative dhe e veprimeve te shumta dhe te
shumellojshme te cilat administrata i nxjerre apo kryen, e te cilat nuk kane
efekt juridik te drejtperdrejte. Meqenese, per dallim nga aktet administrative,
aktet materiale te administrates perfshijne aktet dhe veprimet individuale te
administrates te cilat nuk kane efekt juridik te drejtperdrejte, andaj aktet
materiale te administrates mund te quhen edhe veprime juridike. Ne dinamiken
e rendit juridik ne nje ane hasim me nje lloj te akteve te cilet per vetvete nuk
prodhojne efekte juri dike, por pa bashkeveprimin e te cileve situatat juridike te
krijuara apo te konstatuara me aktet administrative nuk do te mund te
realizoheshin: keto jane aktet materiale. Per veprimet juridike mund te thuhet
129
se paraqesin akte materiale dhe veprime me te cilat administrata u ofron
qytetareve te ashtuquajturat sherbime publike.
Jane te mundshme kualifikime te ndryshme te akteve administrative
materiale, perkatesisht te veprimeve juridike, ndcrsa dallohen keto kategori
themelore: a) dokumentimi; b) te informuarit; c) pranimi i deklaratave dhe d)
veprimet e dhunshme (masat administrative).
4.1 Dokumentimi
Nen dokumentim nenkuptohen veprime te shumellojta te shenimit te
fakteve te caktuara, te rrethanave apo te gjendjeve dhe veprimeve te leshimit te
akteve me te cilat vertetohet (vertetimi). Dokumentimi perfshine mbajtjen e
evidencave (evidentimi).
Evidencat mbahen per shkak qe ne <;do moment te mundet te vertetohet
sakte gjendja e c;eshtjes. Si veprime te mbajtjes se evidences, pose tjerash,
mund te theksohen: mbajtja e protokollit, kartotekave, regjistrave, rregullimi i
arkivit, mbajtja e listes se emrave, regjistrave etj. Keto veprime, sipas rregullit
jane te rregulluar me dispozita te ndryshme mbi punen e zyres te organeve te
administrates. Evidencat publike, te cilat jane parapare me Iigj te posac;em, me
interes te ve<;ante jane te ashtuquajturat librat ame (te lindjes, kurorezimit dhe
te vdekjes). Me dispozita eshte parapare mbajtja edhe te shume evidencave
tjera publike, regjistrave dhe listave, sikurse jane, bie fjala, evidencat e
obliguesve tatimore, regjistri i automjeteve etj.
Leshimi i ce1iifikatave mbi te dhenat per te cilat mbahet evidenca
paraqet anen tjeter te dokumentimit. Certifikatat paraqesin llojin e ve<;ante te
dokumenteve publike me te cilat vertetohet ekzistimi apo joekzistimi i ndonje
fakti (rrethane, cilesise apo te marredhenies). Me certifikata, ne kuptim te
gjere, nenkuptohen gjithashtu edhe dokumente te ndryshme, legjitimacione,
vertetime, ekstrakte nga regjistra (p.sh Zgjedhor), ekstrakte nga procesverbale
(per marrj en ne pyetj e) etj. Dallimi the! besor ne mes te certifikates ai akte te
cilat leshohen ne baze te evidencave dhe aktvendime si akte administrative
eshte ne ate se certifikatat drejtperdrejt nuk prodhojne efekt juridik, derisa aktet
administrative prodhojne efekt juridik.
4.2 Te informuarit
Me te informuarit nenkuptohen veprime te shumellojta te informimit,
berjes me dije, verejtjet apo dhenies se keshillave qytetareve dhe personave
tjere te interesuar per ekzistimin apo mosekzistimin e fakteve te caktuara apo te
gjendjeve (p.sh dhenia e informatave me te cilat informohet opinioni se per
kalim te kufirit jane aplikuar vizat, se ka ardhur deri te epidemia e ndonje
semundjeje, dhenia e keshillave se per shkak te tollovise ne komunikacion
shkohet ne rrugen anesore etj.).
Te informuarit mund te kryhet ne forma te ndryshme (p.sh ligjet dhe
dispozitat tjera shpallen ne gazetat zy1iare, aktet administrative i vihen ne
130
dijeni pales me dorezimin etj.). Te informuarit shpeshhere ka rendesi te madhe
praktike (p.sh Ligjet dhe dispozitat e tjera hyn ne fuqi pas shpalljes, afatet per
perdorimin e mjeteve juridike kunder akteve administrative rrjedhin nga
momenti e informimit, perkatesisht te dorezimit etj .).
4.3 Pnmimi i deklarates
Me pranim te deklarates nenkuptohen veprimet te Ilojllojshme me te
cilat administrata arrin deri te njohurite mbi faktet dhe rrethanat relevante.
Pranimi i deklarates eshte me rendesi te madhe per punen e administrates.
Deklaratat e paleve te interesuara mund te kene forma te ndryshme dhe
rendesi te ndryshme. Deklarata e pales ne forme te kerkeses paraqet baze per
ngritjen e procedures administrative, por mund te jete edhe shkas per
dokumentim, perkatesisht per informim te opinionit. Ne pranimin e deklarates
gjithashtu bie pranimi i te gjitha parashtresave apo ankesave te mundshme qe
disa persona ua drejtojne organeve te administrates, pastaj marrja ne pyetje e
pa!eve, te deshmitareve dhe ekspe1ieve, si dhe pranimi i deklaratave tjera te
ndryshme (p.sh deklaratat solemne me rastin e fillimit tc detyres). Mund te
ekzistoje edhe obligimi i paraqitjes (p.sh te lindjes, vdekjes, deklaratat
doganore, fleteparaqitjet tatimore etj.).
4.4 Veprimet e detyrueshme
Veprimet e detyrueshme paraqesin llojin e vec;ante te veprimeve
juridike te te cilat vijne ne shprehje elementet e autoritetit (p.sh urdhrat) dhc
represive (p.sh. personat fizike). Dispozitat tona ne fuqi nuk kane shprehje te
posa<;me me te cilen shenohen veprimet e detyrueshme, por shfrytezohen
shprehjet sikurse eshte te ndermerr mase te nevojshme (p.sh karantina).
Shprehja e cila me shpesh shfrytezohet kur deshirohet te shenohet edhe
mundesia e aplikimit te veprimeve te detyrueshme, dallohen veprimet e
detyrueshme te cilat zbatohen ndaj sendeve, edhe pse ne te ve1iete detyrimi
mund te kryhet vetem ndaj nje personi (p.sh kontrollimi i baneses, marrja e
sendit etj.) dhe veprimet e detyrueshme te cilat aplikohen ndaj personave (p.sh
thirrja, sjellja me detyrim, mbajtja, kufizimi i levizjes etj .).
Sipas hazes juridike per kryerjen e veprimeve detyruese, dallohen
veprimet detyruese me te cilat zbatohen aktet individuale dhe veprimet
detyruese te cilat kryhen drejtperdrejt ne baze te ligjit.
Sipas subjekteve te cilet disponojne autorizime pb· kryerjen e
veprimeve detyruese, dallohen veprimet detyruese te cilat i kryejne
ekskluzivisht organet e administrates (p.sh shpemdmja e tubimit publik) deh
veprimet detyruese te cilat mund t'i ndermarrin subjektet e ~jera te cileve u
eshte besuar autorizimi publik (p.sh sigurimi i nderteses).
Sipas mjeteve te cilat shfrytezohen per realizimin e veprimeve
detyruese, dallohen veprimet detyruese te cilat kryhen me perdorimin e
mjeteve te vec;anta detyruese (p.sh automjetet e ve<;anta, arma kimike apo e
131
 ~
zjarrte etj.) dhe veprimet detyruese te cilat kryhen pa perdorimin e mjeteve te
ve<;anta detyruese.
Sipas situatave ne te cilat behen veprimet detyruese, dallohen veprimet
detyruese te cilat kryhen ne situata te veyanta, sikurse eshte sigurimi i rendit
dhe qetesise (legjitimimi, bllokimi i hyrjes etj.), rregullimi i komunikacionit ne
nuget pub! ike.
Veprimet detyruese realizohen me mjetet e ver;anta detyruese. Sipas
Ligjit per punet e brendshme te M (199_), me mjete detyruese nenkuptohen
forca fizike, shkopi zyrtar, mjetet per lidhje, automjetet speciale, qente e
dresuar, mjetet kimike dhe armet e zjarrit.
5. Aktet materiale te administrates
(kontrata administrative ) 50
Ne shtetet bashkekohore evropiane dhe ne shtetet e zhvilluara, perpos
dy formave themelore te akteve administrative individuale te administrates,
perkatesisht te aktit administrativ si akt i pushtetit dhe te kontrates si akt i
afarizmit te organit te administrates, lajmerohet edhe nje i ve<;ante, forma e
trete, e cili quhet kontrate. Per kontratat administrative mund te thuhet se
paraqesin nje kategori te posavme te akteve juridike te cilat ne menyre ideore
terheq rrenjen nga ndmja dualiste e drejtes ne publike dhe private, andaj
kontrata administrative te jete pjese e fushes se drejtes publike, ajo qe kontrata
eshte ne te drejten private. Kontratat si akte civil-juridike mund te jene si te
njeanshme, ashtu dhe te dyanshme.
Instituti i kontrates administrative ne ve<;:anti eshte zhvilluar ne kuader
te drejtes administrative franceze. Teorine e kontratave administrative ne te
drejten franceze me detajisht ka zhvilluar Gaston Zhez. Sipas ketij koncepti, ne
esence ekzistojne dy lloje te kontratave, te ashtuquajtura marche de fourniture
(p.sh administrata ushtarake lidh me personat private kontrata per furnizim me
ushqim, veshmbathje dhe arme) dhe kontrata me ndihmen e te cilave behet
investimi ne objekte publike, te ashtuquajtura marche de travaux public (p.sh
kontratat per ndertimin e nugeve, shkollave dhe spitaleve).
Edhe pse kontratat administrative ngjajne shume me punet civile-
juridike ne mes personave private, te ta ekziston nje element specifik i cili
shprehet ne ate se kontrata administrative lidhet me qellim te funksionimit te
sherbimit publik. Dispozitat kryesore kane te bejne me: formen e kontrates,
pastaj ne autorizimin e administrates se mundet edhe me ane te aktit te
njeanshem te arrihet ekzekutimi i rregullt i kontrates, ne disa lehtesime te cilat
jashtezakonisht u jepen kontraktuesve private me rastin e ekzekutimit e
50
Per nocionin e kontrates administrative jane dhene shpjegime ne Kreun e Ill ne kuader te
shpjegimeve per elementet dhe institucionet e te drejtes administrative
132
detyrimeve te tyre, ne kompetencen e gjykatave kontraktuese per gjykimin e
kontesteve te cilat mund te dalin nga marredheniet e tilla.
Per dallim nga e drejta franceze, ne te drejten gjermane me kontrata
administrative, para se gjithash, nenkuptohen kontratat te cilat reciprokisht i
lidhin organet e veteqeverisjcs lidhur me krye1jen e detyrave te saja
administrative, perkatesisht, sipas disa kuptimeve te autoreve gjerman,
kontratat administrative ekzistojne ne ato situata kur nxirret akti administrativ
me kusht qe per nxjerrjen e tij eshte e nevojshme pelqimi i pales.
Edhe e drejta angleze lidhur me <;:eshtjen e kontrates te cilen e lidhe
administrata (Kruna) dallon nga ajo franceze, ne veyanti per shkak se: ,Ne te
drejten angleze, kontratat e pushtetit publik ne parim i nenshtrohen ligjeve te
njejta te cilat aplikohen ne kontrata administrative, sikurse eshte rasti ne
France. Ne baze te theksimeve, mund te konkludohet se ne teorine e drejtes
administrative me kontrata administrative kryesisht nenkuptohet kontrata e cila
lidhet ne mes administrates publike dhe individit me qellim te funksionimit te
drejte te sherbimit publik.
Edhe legjislacioni pozitiv ne RM-se, sikunder edhe ne Shqiperi, i njeh
disa lloje te kontratave administrative. Keshtu, sipas Ligjit per sherbimet
publike, Republika, qyteti apo komuna ua besojne kryerjen e veprimtarise,
perkatesisht te puneve personave tjere fizike dhe juridike, te drejtat dhe detyrat
e tyre reciproke rregullohen me kontrate. Ekzistimi i kontratave administrative
ne tc drejten pozitive e parashohin edhe ligjet e tjera, si p.sh ligji mbi
koncesionet, me te cilin rregullohen kushtet e pergjithshme per dhenien e
koncesioneve, si dhe kontrate per koncesion, ligji per furnizime publike etj.
Kontrata per koncesion permban dispozita per palet kontraktuese,
lenden e koncesionit, afatin e kohezgjatjes, kushtet e kryerjes se veprimtarise
koncesionale, kompensimit koncesional etj. Kontraten per koncesion e lidhin
Qeveria e RM-se ne emer dhe ne llogari te republikes dhe koncesionari. Ne rast
kontesti, nese eshte fjala per patundshmerite, vendos gjykata kompetente e
republikes, ndersa ne rastet e tjera mund te kontraktohet arbitrazhi vendor apo
nderkombetare. Ne qofte se miratohet supozimi se kontratat administrative ne
te drejten e RM-se ekzistojne, doemos te shtrohet edhe pyetja se cilat gjykata
dote ishin kompetente per zgjidhjen e kontesteve te tilla.
Debatet teorike ne lidhje me yeshtjen e kompetences per zgjidhjen e
kontesteve administrative ne pennbushjen e kontratave administrative, ne RM-
se perfunduan me zgjidhjen legjislative te percaktuar ne nenin 34 te Ligjit per
gjykatat (,Gazeta zy1iare e RM-se" nr. 58/2006), ku ne kuader te
kompetencave te Gjykates Administrative, perve<; tjerash eshte percaktuar se
J.0o gjykate vendos , per kontestet qe dalin nga zbatimi dhe realizimi i
dispozitave te marreveshjeve (kontratave koncesionare), marreveshjeve per
furnizimet publike qe jane me interes publik dhe per secilen marreveshje
(kontrate) ne te cilen njera nga palet eshte organ shteteror, organizate me
autorizime pub/ike, ndermanje pub/ike, komunat dhe qyteti i Shkupit te lidhur
133
 1ne interes publik ose per shkak te kryerjes se sherbimit publik (ne tekstin e
1niHej1ne·: kontrate adn1inistrative) ((. KREU VII v

Nderkaq, ne Republiken e Shqiperise, te gjitha kontestet administrative RAPORTET/MARREDHENIET E ADMINISrfRATES

zgjidhen sipas dispozitave te ve<;anta te Kodit per Kontestet Civile dhe si te
tilla jane kompetencen e gjykatave te rregullta (ne shkalle te fundit Gjykata e
Larte e Shqiperise - Departamenti per Kontestet Civile), per derisa nuk
konstituohet Gjykata Administrative qe eshte aktualisht objekt e debateve sa
teorike aq edhe legjislative ne kuader te reformave per sistemin gjyqesor ne
Republiken e Shqiperise. Prandaj edhe legjislacioni i ri per gjykatat ne
Republiken e Kosoves dote percaktoj kompetencen per zgjidhjen e kontesteve
qe shfaqen ne praktike ne lidhje me kontratat administrative.
SHTETERORE
Ne realizimin e rolit te saj shoqeror, or-ganet e administrates shteterore
zhvillojne n1arredhenie te shumta ne nu1ner me subjektet e tjera ne sisten1in
politik. Neate menyre ne mes te administrates shteterore dhe atyre subjekteve
vendosen relacione te ve<;anta ne baze te cilave zhvillohen detyrime dhe
autorizime te ndryshn1e.
Teresia e raporteve te cilat administrata shteterore i realizon ka:
1) aspektin e saj shoqeroro-politik - del nga pozita dhe roli i
administrates qe administrata kane mekanizmin e autoritetit,
2) aspekti i saj juridik - shprehja normative e qendrimeve shoqerore-
politike per menyren qe keto n1an~edhenie duhet te tregohen me
percaktimin pozitiv-juridik.

Ne rregullimin tone kushtetues administraten duhet shikuar si pJese

integrale te organizi1nit shteteror, ndersa man·edheniet qe adn1inistrata
realizon si pjese e rendesishme e malTedhenieve te pergjithshn1e shoqerore.

1. Marredheniet e administrates shteterore dhe te organeve

perfaqesuese
Ne marredheniet qe i realizon administrata shteterore vendi posa<;en1 u
takon atyre qe zhvillon me organet perfaqesuese. Marredheniet ne mes
organeve te administrates shteterore dhe organeve te perfaqesi1nit bazohen ne
dy baza kryesore:
1) ne poziten qe organet e theksuara kane ne sistemin e pushtetit
politik,
2) ne te drejtat, detyrat dhe pergjegjesite qe i kane organet ne raport
1ne tjerat.

Organet perfaqesuese perbejne shtyllen themelore ne sistemin e

autoritetit politik. Kuvendi i Maqedonise eshte organ perfaqesues i qytetareve
dhe bartesve te pushtetit ne RM, nderkaq kuvendet e kotnunes jane organe
perfaqesuese te qytetareve dhe te organeve lokale te veteqev(~risjes dhe kane
pozite dhe rol te ve<;ante.
Perkunder pozites dhe rolit te tille te tyre qendrojne organet e
administrates shteterore: ministrite, organizatat administrative shteterore,
perkatesisht organet e administrates dhe sherbimet e njesise lokale te
veteqeverisjes, prape me rolin dhe autorizimet e saja te ve<;anta.

134
135
 2. Man:edheniet e Qeverise se RlVI-se ndaj organeve te
administrates shteterore, njesive lokale te veteqeverisjes
dhe pcrsonave juridike te cilet kane autorizime publike
Autorizimet me te cilat disponon qeveria ne zbatimin e mbikeqyrjes
mbi punet e administrates shteterore, qeveria mund:
1) te abrogoje dispozitat e organeve te administrates shteterore dhe te
njesive lokale te veteqeverisjes ne punet e besuara te administrates
shteterore,
2) t'i paraqese kerkese Gjykates Kushtetuese per vleresimin e
pajtueshmerise me kushtetute dhe ligj te dispozitave te personave
juridike te cilet kane autorizime publike ne punet e besuara te
administrates shteterore,
3) te shqyrtoje gjcndjen nene organin e ve<;:ante te administrates
shteterore, te organit te njesise lokale te veteqeverisjes apo te personit
juridik i cili ka autorizime publike, si dhe te caktoje masa qe ato organe
jane te detyruar te ndennarrin rne qellim te kryerjes se puneve te
administrates shteterore nga fusheveprimi i saj, e ne ve<;:anti te
shkarkoje, perkatesisht te propozoje shkarkim te eproreve te organeve te
administrates shteterore, perkatesisht te personave juridike te cilet kane
autorizime publike, ne pajtim me ligjin per veteqeverisjen lokale dhe te
ligjit mete cilin eshte barte autorizimi,
4) te ngrite proceduren per percaktimin e pergjegjesise se nepunesve
dhe te zy1iareve,
5) te ndermarre edhe masa te tjera ne pajtim me ligjin dhe dispozitat e
tjera.
136
3. Marredheniet reciproke te organeve te administrates
shteterore
Marredheniet reciproke te organeve te administrates shteterore jane lloj
i ve<;:ante i marredhenieve shoqerore qe realizohen brenda vete aparatit
administrati v.
4. Marredheniet reciproke te organeve te administrates
shteterore ne RM-se
1) Marredheniet horizontale ~ marredhenie te cilat vendosen ne
nivelin e organeve te mesme te administrates shteterore;
2) Marredhenie vertikale ~ realizohen ne shkallen ne mes organeve te
mesme te administrates shteterore dhe drejtorive te administrates si
organe te administrates shteterore te cilat themelohen ne njesine lokale
tc veteqeverisjes.
Nc kete kuptim juridikisht ne ve<;:anti jane te rregulluar:
a) marredheniet ne mes te ministrive dhe organizatave administrative
shteterore,
b) marredheniet ne mes ministrive dhe organizatave administrative
shteterore ndaj drejtorive te administrates shteterore ne njesit lokale te
veteqeverisjes.
4.1 Marredheniet ne mes te ministrive dhe organizatave
administrative shteterore
Marredheniet ne mes ministrive, organizatave administrative shteterore
bazohen ne:
1) bashkepunimin reciprok dhe te ofrimit te ndihmes juridike,
2) ndermanjen e veprimeve tjera qe te zhvillohen ato marredhenie me
qellim te realizimit te suksesshem te detyrave per te cilat ato organe te
administrates shteterore jane organizuar.
Ministrite dhe organizatat administrative shteterore jane te detyruara qe:
1) Reciprokisht te bashkepunojne dhe t'i ofrojne njeri-tjetrit ndihme
profesionale ne fusheveprimin e vet,
2) te dergoje infonnacione per te dhenat per te cilat mbajne evidenca
zy1iare,
3) te harmonizojne planet e punes,
4) te themelojne komisione te perbashketa profesionale dhe grupe
punuese per <;:eshtjet me interes te perbashket,
5) te organizojne seminare te perbashketa profesionale,
137
 6) te nxrsm dhe themelojne edhe forma te tjera te bashkepunimit
reciprok.
4.2 Marredheniet e ministrive dhe te organizatave administrative
shteterore ndaj zyrave te administrates shteterore ne njesite e
veteqeverisjes rajonale
Karakteristike e atyre marredhenieve eshte se ato realizohen ne mes te
oraaneve te administrates shteterore te shkalleve te ndryshme. Ne kuader te
a;re marredhenieve dominojne dy forma:
' 1) detyrimi i ministrive, zyrave rajonale dhe organizatave
administrative shteterore qe zyrave te permendura t'u ofrojne ndihme
profesionale dhe ndihme tjeter me qellim te arritjes se efikasitetit te
punes se tyre,
2) autorizime mbikeqyrese qe ministrite kane lidhur me punen e
ketyre zyrave.
Ministrite, zyrat shteterore rajonale dhe organizatat administrative
shteterore jane te detyruar qe zyrave te administrates shteterore ne njesite
regjionale te veteqeverisjes:
1) t'u ofrojne ndihme profesionale,
2) profesionalisht t'i perpunojne c;eshtjet dhe dukurite lidhur me
zbatimin e ligjit dhe te dispozitave tjera,
3) te japin mendime dhe shpjegime profesionale,
4) te organizojne seminare profesionale per menyren e zbatimit te
Iigjit dhe te c;eshtjeve tjera te pergjithshme te rendesishme per veprim te
ligjshem dhe perparim te efikasitetit te punes ne ato zyre.
Ministrite, zyrat shteterore rajonale dhe organizatat administrative
shteterore kryejne mbikeqyrje administrative ndaj punes se zyrave shteterore
ne njesite rajonale veteqeverisese dhe ndermanin masa perkatese, e ne vee;anti:
1) ngritin procedure per percaktimin e pergj egjesise se nepunesve
shteteror, dhe
2) drejtperdrejt te kryejne punet nga kompetenca e zyrave te
administrates shteterore ne njesite rajonale te veteqeverisjes kur
vleresojne sene menyre tjeter nuk mund te zbatohet ligji apo dispozita
tjeter, ndersa zyra e administrates shteterore ne njesine rajonale te
veteqeverisjes nuk ka vepruar ne pajtim me udhezimet me pare te dhena
ne afatin e pershtatshem te lene per kryerje.
138
4.3 Marredheniet e organeve te administrates shteterore ndaj
njesivc lokale te veteqeverisjes, perkatesisht ndaj personave te cilat
kane autorizime publike
Ekzistojne dy forma:
1) mbikeqyrja qe organet e administrates shteterore e kryejne ndaj
organeve te njesive lokale te veteqeverisjes dhe te personave juri dike te
cilat kane autorizime publike, perkatesisht te autorizimeve qe ne
kryerjen e asaj mbikeqyrjeje organet e administrates shteterore mund te
shfrytezojne,
2) bashkepunimi i tyre reciprok, ofrimi i ndihmes profesionale dhe te
ndihmes tjeter qe organet e administrates shteterore duhet te ofrojne qe
organet e njesise lokale te veteqeverisjes, perkatesisht te personave
juridike te cilat kane autorizime publike per avancimin e punes se tyre
ne punet e administrates shteterore.
Organet e administrates shteterore mbikeqyrin punen e organeve te
njesive lokale te veteqeverisjes dhe te personave juridike te cilat kane
autorizime publike ne kryerjen e puneve te administrates shteterore dhe ne ate
cilesi posac;erisht:
1) mbikeqyrin ligjshmerine, afatin dhe rregullsine e krye1jes se
puneve te bartura te administrates shteterore;
2) shqyrtojne gjendjen ne organin perkates te njesise lokale te
veteqeverisjes apo te personit juridik e cila ka autorizime publike, dhe
cakton masa qe ata jane te detyruar t'i ndermarrin me qellim te kryerjes
se puneve te administrates shteterore, e nc ve~anti ndalon nga zbatimi i
akteve te pergjithshme te organeve te njesise lokale te veteqeverisjes
dhe te administrates dhe te personave juri dike me autorizime pub like ne
punet e besum·a te administrates shteterore, si dhe t'i propozojne
qeverise abrogimin e atyre dispozitave apo paraqitjen e kerkese:s
Gjykates Kushtetuese per vleresimin e pajtueshmerise se tyre me
kushtetute dhe me ligj, te propozojne shkarkimin e eproreve te
personave juridik te cilat kane autorizime publike ne pajtim me Ligjin
per veteqeverisjen lokale, dhe te ligjeve me te cilat iu eshte bartur
autorizimi;
3) te ngritin proceduren per percaktimin e pergjegjesise se nepunesve
dhe zyrtareve te organeve lokale te veteqeverisjes, perkatesisht te
personave juridike te cilet kane autorizime publike;
4) te ndermarrin edhe masa te tjera ne pajtim me ligjin dhe dispozitat
tjera.
Organet e administrates shteterore jane te obliguar qe ne kryerjen e
puneve te administrates shteterore:
139
 •
l
1) te bashkepunojne me organet e njesive lokale veteqeverisesc dhe
me personat juri dike te ciiat kane autorizime pub like,
2) t'u ofrojne ndihme profesionale,
3) profesionalisbt t'i perpunojne <;eshtjet dhe dukurite lidhur me
zbatimin e ligjeve dhe te dispozitave tjera,
4) t'ujapin mcndime dhe shpjegime profesionale,
5) te mbajne seminare profesionale per menyren e zbatimit te ligjeve,
dhe per <,:eshtjet e tjera te pergjithshme te rendesishme per veprim te
rregullt dhe perparim te menyres dhe te efikasitetit te punes ne punet e
administrates shteterore.
5. Marredheniet e organeve te administrates shteterore
dhe te partive politike
Kushtetuta e RM-se pranon liri te gjere te organizimit politik. Sipas
dispozites se saj themelimi i partive politike eshte i lire, ndersa organizimi i
tyre i brendshem duhet te jete ne pajtim parimet themelore demokratike
kushtetuese. Kunderkushtetucse jane ato parti te cilat me programin e saj apo
me veprimin e dhunshem synojne rrenimin e rendit te lire demokratik apo
rrezikojne ekzistencen e RM-se. Per kunderkushtetutmerine e tille vendos
Gjykata Kushtetuese e RM-se.
Ligji per partite politike eshte sjelle ne vitin 1993. Me ate ligj jane
percaktuar pozita juridike, kushtet, menyra dhc procedura per themelim,
regjistrim dhe pushim ie partive politike. Jane rregulluar edhe marredheniet qe
realizohen ne shkallen ne mes partive politike dhe organeve te administrates
shteterore.
Partite politike ·- me themelimin e lire jane shprehje e sistemit
demokratik shumepmiiak si vlera mete larta te rendit juridik te Republikes.
Patiine politike mund ta themeloj se paku 100 shtetas madhor dhe me
aftesi afariste te RM-se, ndersa anetar i saj mundet ne kushtet e njejta, te
parapare me statut, te behet secili shtetas i RM-se madhor dhe me aftesi
afariste.
Pmiite politike - personat juridike te cilat veprojne politikisht ne pajtim
me qellimet e percaktuara me programin dhe statutin dhe ato regjistrohen ne
regjistrin e paleve politike te cilen e mban ministria kompetente per pune te
administrates. Ai regjister eshte publik.
Partia politike eshte e obliguar te paraqes themelimin e veprimin e
formave te saja organizative (dega, njesia) ministrise se permendur ne afat prej
15 ditesh nga dita e themelimit.
Per regjistrim, partia duhet te paraqese kerkese te ve<;ante te ciles i
bashkengjiten:
1) procesverbali per punen dhe vendimin e themeluesit te organ eve te
partise,
140
2) · programi dhe statuti,
3) regjistrin e themeluesve dhe te anetareve te organit qeverises,
4) emrat e personave te autorizuar per perfaqesim,
5) deshmia per shtetesine maqedonase te themeluesit dhe anetareve te
organit qeverises.
Kerkesa per regjistrim ne regjistrin e partive politike duhet te paraqitet
ne afat prej 15 ditesh nga dita e mbajtjes se kuvendit themelues. Per ate kerkese
me aktvendim vendos ministria kompetente per pune te administrates e cila
aktvendimin e tille duhet nxjerre ne afat prej 30 ditesh nga dita e dorezimit te
Jd~rkeses se rregullt. Ne te kunderten, do te konsiderohet se partia eshte
regjistruar ne regjister diten vijuese pas skadimit te atU afati.
Ne qofte se ministria kompetente verteton se kerkeses per regjistrim ne
regjister nuk i eshte bashkangjitur e gjithe qe eshte e nevojshme, perkatesisht
nese verteton se programi dhe statuti i partise nuk jane ne pajtim me dispozitat
e ligjit, e thenet paraqitesin e kerkeses qe ne afat prej 30 ditesh t'i menjanoj te
metat e percaktuara. Nese te metat nuk shmangen ne ate afat, ministria e hedh
kerkesen per regjistrim ne regjister.
Ne qofte se ministria kompetente per punet e administrates vlereson se
partia, paraqitcsi i kerkeses per regjistrim me progran1in e saj synon rrenimin e
rendit te lire demokratik apo te rrezikimit tC ekzistences se RM-se, atehere
propozon ngritjen e procedures per vleresimin e kushtetutshmerise para
Gjykates Kushtetuese te RM-se dhe njekohesisht, deri ne nxjerrjen e vendimit
te Gjykates Kushtetuese, pushon procedura e nxjenjes se aktvendimit per
regjistrim te partise politike. Nese Gjykata Kushtetuese nxjerr vendimi per
kunder kushtetutshmerine e programit te saj, atehere ministri kompetente per
punet e administrates refuzon kcrkesen per regjistrim ne regjister.
Pmiite politike jane te obliguara qe ministrise kompetente per pune te
administrates te paraqesin fleteparaqitjen e ndryshimit te programit, statutit,
eme1iimit, selise, emrave te personave te autorizuar per perfaqesim dhe
prezantim, te anetareve te organit te qeverisjes dhe f!eteparaqitjen per pushimin
e partise dhe ate ne afat prej 15 ditesh nga dita e ndryshimit te bere. Per
regjistrimin e ndryshimeve nxirret aktvendimi.
Ne asnje aktvendim te ministrise nuk eshte e lejuar ankesa, por mund te
ngritet konflikti administrativ.
Partite politike pushojne:
1) kur organi kompetent i administrates ka nxjene vendimin per
pushimin e partise politike,
2) kur verteton se kane pushuar se vepruari,
3) kur ka kaluar dyfishe me shume kohe nga koha e ve1ietimit te
statutit per mbajtjen e tubimit te organit me te larte te qeverisjes se
partise, ndersa mbledhja nuk eshte mbajtur,
141
 4) kur veprimi i tyre eshte ndaluar me vendimin e Gjykates KREUVHI
Kushtetuese - atehere partia shlyhet nga regjistri diten e shpalljes se
vendimit per ndalimin e punes.
RAPORTI/MARREDHENIA NDERMJET
QYTETAREVE DHE ORGANEVE TE
Aktvendimi per pushimin e nxjerre ministria kompetente, ndersa kunder ADMINISTRATES SHTETERORE
vendimit te tille nuk eshte e lejuar ankesa, por mund te ngrihet konflikti
admini strativ. 1. Shpjegim byres per raportin e organeve te
administrates shteterore ndaj qytetareve

Nuk ka dyshim se nder raportet, perkatesisht marredheniet e ndryshme

qe i realizojne organet e administrates shteterore me subjektet jashte
administrates, raporte me tC shpeshta realizohen me qytetaret. perkatesisht me
shtetasit e vet. Keto raporte qe organet e administrates i realizojne me qytetaret,
para se gjithashjane te kondicionuara nga pozita kushtetuese dhe funksionet qe
i kane organet e administrates si servis publik, por edhe nga lirite dhe te drejtat
si dhe detyrimet qe organet e administrates i realizojne para institucione ve te
administrates publike. Keto rapmie, ne te vertete, realizohen ne format e
ndryshme, andaj edhe mund te trajtohen nga aspektet e ndryshme. 51 Kjo para se
gjithash, se keto rapmie me qytetaret, si rregull, paraqesin marredhenie qe
reflektohen ne sa vijon:
1) marredheniet ne te cilat organet e administrates shteterore ne
menyre autoritative vendosin per te drejtat, detyrat dhe interesat juri dike
te qytetareve,
2) marredheniet te cilat fom1ohen lidhur me format e caktuara te
pjesemarrjes se drejtperdrejte te qytetareve ne implementimin e
autoritetit dhe krye1jen e puneve te ndryshme shoqerore,
3) marredheniet te cilat formohen ne procesin e realizimit te
mbikeqyrjes shoqerore qe qytetaret e zbatojne mbi administraten,
4) marredheniet qe formohen lidhur me paraqitjen e parashtresave dhe
propozimeve te qytetareve qe i perkasin punes dhe sjelljes se
administrates,
5) marredbeniet ne te cilat organet e administrates shteterore paraqiten
ne dobi te qytetareve dhe ne te cilat u ndihmojne ne realizimin e
interesave dhe te drejtave te ndryshme,
6) marredbeniet te cilat paraqiten kur qytetaret kryejne veprime te
caktuara per administraten, perkatesi sht leur qytetaret jane te detyruar ne
veprime te caktuara ne te bolla apo karakteri apo jane te obliguar ne
kryerjen sherbimit te caktuar etj.

51
Fillimisht duhetpatur parasysh se "veprimtaria administrative ne jeten e qytetarit shfaqet ne
tri ngja1je: lidnje, kurkurorzim dhe vdekje, per c;ka evidencat per kto gjendje statusore i mbane
administrata" (sit; ka theksuar edhe prof. Dr. lvo Krpek, cituar sipas dr. I. Borkoviq, vepra e
theksuar, fq. 249.
142 143
 a) Te drejtat e statusit negativ
2. Raportet e organeve te administrates te kushtezuara Te drejtat e statusit negativ - perfshijne situaten jmidike te qytetareve
nga realizimi i te drejtave themelore dhe obligirneve te ne te cilen administrata, ne parim, nuk guxon te preken. Ne fushen e drejtave te
qytetareve statusit negativ mund te paraqesin kerkese qe administrata me aktin e saj apo
me veprimet te permbahet nga prekja ne ato te drejta. Ketu njekohesisht eshte
2.1 Raportet e kushtezuara nga rcalizimi i te drejtave shprehur fort kerkesa per mbrojtjen e plate te drejtave te tilla dhe mundesia e
Per marredheniet reciproke te qytetareve dhe administrates me rendesi shfrytezimit tC lire te tyre.
eshte ekzistimi i drejtave te caktuara te cilat ne kushtetutat bashkekohore jane Te drejtat e statusit negativ, te ashtuquajturat te drejtat e lirisc
percaktuar si e drejte civile. Paraqitja e ketyre te drejtave ka ardhur ne shprehje perfshijne:
ne fund te shekullit XIII me paraqitjen e kushtetutave te shkruara. 1) pacenueshmeria e integritetit te njcriut,
Sikunder kushtetutat e vendeve te tjera qe kane kaluar rrugen e 2) pacenueshmeria e banimit,
tranzicionit edhe Kushtetuta e Republikes se Maqedonise, ne permbajtjen e vet 3) pacenueshmeria e fshehtesise se shkrimit,
normative, rendesi te veyante i kushton garantimit te lirive dhe te drejtave 4) liria e shprehjes se mendimit
themelore te njeriut dhe shtetasit (shih: Kreun e dyte te Kushtetutes te RM-se, 5) liria e ndergjegjes dhe fese,
neni 9-60). 6) liria e krijimit shkencor dhe miistik.
Ne te ve1iete, e rendesishme eshte te theksohet se 1/3 e pjeses
normative te Kushtetutes se RM-se i qaset lirive dhe te drejtave, duke b) Te drejtat c statusit pozitiv
percaktuar se respektimi i te drejtave dhe lirive te njeriut eshte nje nga vlerat E drejta e statusit pozitiv shenon situaten ne te cilen qytetari mund te
themelore te rendit kushtetues te RM-se (neni 8) kerkoje nga administrata veprime te caktuara.
Me nenin 9 percaktohet se shtetasit ne Republiken e Maqedonise jane te Te drejtat e statusit pozitiv perfshijne:
barabarte ne liri dhe te drejta pavaresisht nga gjinia, raca, ngjyra e lekures, 1) barazia e qytetareve,
prejardhja kombetare dhe sociale, bindja politike dhe fetare, pozita pasurore 2) e drejta ne pune dhe liria e punes,
dhe shoqerore. 3) te drejtat shoqeroro-ekonomike, p.sh e drejta ne kufizimin e kohes
Lirite dhe te drejtat munden, sipas kushtetutes, te kufizohen vetem me se punes, e drejta ne siguri sociale,
ligj me qellim qe te mbrohet liria dhe drejtat e njerezve tjere, rendi juridik, 4) te drejtat pozitive individuate si e drejta ne ankim apo mjetet e tjera
morali publik dhe shendeti. juridike kunder akteve te nxjerra ne proceduren e shkalles se pare para
<;do kufizim i lirise dhe te drejtave duhet te jete ne perpjesetim me gjykates apo organit tjeter te autorizuar.
natyren e nevojes per kufizimin ne 9do rast konkret.
Kush shkel dispozitat e kushtetutes per lirite dhe te drejtat themelore c) E drejta e statusit akti.v
njerezore dhe te qytetarit, personalisht eshte pergjegjes dhe nuk mund te Statusi aktiv i qytetareve perfshine te drejtat e qytetareve qe ne menyre
arsyetohet nga urdhri me i larte. aktive te marrin pjese ne jeten shoqerore duke kryer pune te caktuara duke
Padyshim se, dispozita te ngjashme permban edhe Kushtetuta e pasur parasysh poziten e saj shoqerore dhe duke pasur parasysh nevojat e
Republikes se Shqiperise dhe Kushtetuta e Republikes se Kosoves, qe me administrates shoqerore.
siguri ka reflekse ne sende1iimin e raporteve te organeve te administrates me Ne te drejtat e statusit aktiv bien ne veyanti te ashtuquajturat te drejtat
qytetaret, perkatesisht shtetasit ne Republiken e Shqiperise dhe te Kosoves, politike:
sikunder edhe ne vendet e tjera te hapesires juridike evropiane, ne respektimin 1) e drejta zgj edhore (aktive dhe pasive),
e Konventes Evropiane per te drejtat e njeriut me gjithe protokollet e saja. 2) liria e shtypit,
Kur flitet per manedheniet e qytetareve dhe administrates nga aspekti i 3) liria e bashkimit dhe tubimit,
realizimit dhe mbrojtjes se atyre lirive dhe drejtave atehere ne teorine e drejtes 4) liria e grumbullimit paqesor dhe te protestes publike.
administrative vihen ne pah tri statuse ne te cilat grupohen lirite dhe te drejtat:
1) te drejtat e statusit negativ,
2) te drejtat e statusit pozitiv
3) te drejtat e statusit aktiv.
145
144
 ~

2.2 Raportct e te kushtezuara nga permbushja e obligimeve
Sipas kushtetutes ne detyra te gytetareve bien:
1) detyra per t'iu permbajtur kushtetutes dhe ligjit dhe respektimi
rendit juridik te RM-se,
2) detyra krye1jes se sherbimit ushtarak dhe mbrojtjes se RM-se,
3) detyra c marrjes pjcse ne pagimin e shpenzimeve publike,
4) detyra e mbrojtjcs se femijeve dhc te personave te paafte,
5) dctyra e mbrojtjes se shendctit te njerezve, natyres dhe te mjedisit
njerczor.
3.Manedheniet e ve~anta te qytetareve dhe administrates
Marredheniet e organcve te administrates shteterore dhc te qytetareve
bazohen ne bashkepunimin reciprok dhe besimin, si dhe ne respektimin e
dinjitetit te karakteristikave njerezor. Ne ato marredhenie, organet e
administrates shteterore jane te obliguar qe qytetareve t'u japin te dhenat,
informacionet dhe udhezimet, dhe te ofrojne ndihmen profesionale ne punet
per te cilat u drejtohen organeve te administrates shteterore. Ketu bie detyra e
organeve te administrates shtcterore ge gytetareve t'u mundesojne paraqitjc te
ankesave dhe parashtresave nc punen e organeve te administrates shteterore qe
me kohe te marrin pergjigjet ne kundershtimet apo ankesat c parashtruara.
Per qytetaret formohen detyrime te caktuara:
l) dheniet e ndryshme materiale nc para (p.sh pagimi i tatimit),
2) obligimet ne natyre (p.sh venia ne dispozicion e mjeteve te
transportit),
3) detyrime personale per kryerjen e sherbimit te caktuar (p.sh
sherbimi ushtarak).
1) te fakteve te caktuara (te ngjarjeve) per te cilat organet e
administrates shteterore mbajne evidencen zyrtare (te lindjes, vdekjes),
2) te marredhenieve, lendes, perkatesisht te sendeve (mjetet
motorike),
3) gjendjeve personale (vendbanimi, qendrimi),
4) te fatkeqesive elementare,
5) te semundjeve ngjitese,
6) detyrimet qytetare te deshmimit,
7) dhenies se te dhenave,
8) te pergjigjes ne thirrjen e organit te administrates shteterore.
Moskryerja e detyrimeve te tillajep mundesi per aplikim te sanksioneve
te caktuara me ligj dhe, zakonisht, kjo paraqet edhe arsye per shqiptimin e
denimeve kundervajtese.
Nderkaq, gjithashtu me ligj mund te percaktohet detyrimi edhe per
organin e administrates qe t'i qaset bashkepunimit me qytetaret ne forma te
caktuara te realizimit te funksioneve te veta. Keshtu per shembull ne Ligjin per
organizimin dhe pun en e organeve te administrates RM-se (neni 10) eshte
percaktuar detyrimi qe organet e administrates gjate pergatitjes se ligjeve dhe
akteve tjera juridike nga kompetenca e vet te sigurojne konsultime me qytetaret
permes: shpalljes publike tC draftligjeve dhe akteve tjera, ndaj te cileve
qytetaret mund te bejne verejtje dhe sugjerime; me organizimin e tribunave
pub like, ku do behet shpjegimi dhe debati per zgjidhjet juridike ne keto drafte;
si dhe me marrjen e mendimeve nga shoqatat e qytetareve dhe personat juri dike
e fizike per keto drafte ligjore; si dhe forma tjera te bashkepunimit si p.sh ne
evitimin e disa pasojave nga fatkeqesite e ndryshme natyrore (vershime,
termete etj.).

4. Marred.heniet e kushtezuara nga bashkepunimi i

qytetareve me administraten

Nuk ka dyshim se bashkepunimi i qytetareve me administraten eshte jo

vetem nevoje e jetes bashkekohore, por edhe kusht per realizimin e
funksioneve te organeve te administrates konform me poziten kushtetuese-
juridike dhe rolin ne shtetin e se drejtes. Per me teper, disa forma te
bashkepunimit te organeve me gytetaret mund te percaktohen edhe me ligj, me
ge rast keto forma bashkepunimi, njekohesisht paraqesin edhe detyrim per
gytetarin (shtetasin). Keshtu si fonna te ketilla konsiderohet edhe detyrimi per
paraqitjen e disa fakteve nga ana e gytetarit (shtetasit) para organeve te
administrates, ne menyre qe keto organe te mund t'i realizojne funksionet
perkatese te percaktuara me ligj. Kjo sidomos ka te beje me paraqitjen e
fakteve ne sa vijon:

146
147
 KREUIX
SHTETESIA
1. Nocioni i , shtetesise"
Ne teorine e se drejtes, pergjithesisht, shtetesia kuptohet si raport i
ves:ante juridik ose lidhje e ves:ante juridike qe ekziston ndermjet individeve
dhe shtetit. 52
Ne te vertete nocioni i shtetesise eshte raport specifik juridik ndermjet
shtetasit ( qytetarit) dhe shtetit, i cili mund te kuptohet ne trajtimin teorik ne dy
menyra : si manedhenie juri dike dhe si teresi juridike.
Si marredhenie juridike - shtetesia thjeshte definohet si marredhenie
publiko-juridike ne mes shtetasve si persona fizike dhe shtetit sovran. Nga ajo
marredhenie del grumbull i te drejtave te shtetasve qe u garanton shteti, por
edhe grumbull detyrimesh qe shtetasi duhet t'i kryeje ndaj shtetit.
Nen teresine juridike - nenkuptohet grumbull i normave juridike te
permbajtura ne legjislacionin nacional, dokumentet nderkombetare dhe ne
marreveshjet ndershteterore te lidhur me qellim te rregullimit te s:eshtjeve te
caktuara nga fusha e shtetesise.
Keshtu, shtetesia, si marredhenie e ves:ante juridike apo lidhje c ves:ante
juridike e cila ekziston ne mes te individit dhe shtetit, eshte institut i
rendesishem i sistemit juridik. Parimi themelor niset nga nevoja qe s:do individ
ka shtetesi dhe ate vetem nje, perkatesisht qe askush nuk mund te kete dy apo
me teper shtetesi. Mirepo ky synim ne empiri i ka veshtiresite e veta nga sene
shume shtete per arsye te qendrueshme, konform me politikat perkatese,
mundesohet fitimi i shtetesise pa i humbur shtetesite paraprake. Ne te ve1iete,
statusi i shtetesise individit i siguron qasje formale-juridike ne te gjitha te
drejtat qytetare, politike, ekonomike dhe sociale, do te thote te teresise se
drejtave njerezore. Matej, shtetasi gezon mbrojtjen ne realizimin e drejtave te
shtetesise nga ana e institucioneve shteterore dhe gjyqesore, brenda vendit dhe
jashte vendit. Ne te vertete, shtetesia ne te shpeshten e rasteve radhitet ne te
drejten primare njerezore, sepse paraqet parakusht per realizimin e te gjitha te
drejtave tj era. 53
Nderkaq shteti, nepermjet institutit te shtetesise, si element konstituiv i
sovranitetit shteteror, duke caktuar kushtet per fitimin dhe pushimin e
shtetesise, realizon qellimet nacionale dhe politike (per shembull identiteti
52 Keshtu prof. Krbek theksonte se "shtetesia eshte raporti themelor ndermjet individit dhe
shtetit", cituar sipas dr. I. Borkoviq, vepra e cituar, fq. 165.
53 Ne lidhje me kete, kosiderojme se me interes jane trajtimet krahasuese per shtetesine
ndermjet teorise dhe praktikes te permbledhura ne nje studim per sundimin e se drejtes ne
vendet e Ish RSFJ-se dhe ne Shqiperi (Rule of Lae in the Countries of the Former SFR
Yugoslavia and Albania - Ctizenship - beteeen theory and praxis, Botuar nga Asociacioni I
Inisiatives Demokratike, Gostivar, 2006
148
nacional, marredhcnia ndaj emigranteve, azilanteve, etniteteve, ndaj shteteve
tjera).
Ne te drejten nderkombetarc ekskluzivisht eshte e afirmuar e drejta e
shtetit, e cila drejtperdrejt eshte e Jidhur me pushtetin e saj sovran, qe ne
menyre autonome te rreguiloj s:eshtjen e shtetesise, do te thote tc percaktoje
kushtet per fitim dhe pushim te shtetesise.
Mirepo autonomia e plote mund te krijoje edhe probleme te caktuara ne
raportet ne mes te dy apo me shume shteteve per shkak te konfliktit te ligjeve
per shtetesine dhe t'iu shkaktojne veshtiresi personave fizik, per shkak te
kufizimeve te barazise sipas gjinive, perkatesise religjioze, etnike apo te ndonje
perkatesie tjeter apo pcrsonave me shtetesi te dyfishte.
Per kete shteti ka kufizime te caktuara ne shfrytezimin e te drejtes se saj
autonome, e cila del nga instrumentet juridike nderkombetare. Ato kufizime
nuk mund te kuptohen si rrembimi pjcseve te sovranitetit shteteror jashte
deshires subjektive te shtetit, nga se si anetare te Kombeve te Bashkuara i
subjekte nderkombetare juridike, vete kane marre pjese ne krijimin dhe
miratimin e rregullave te krijuara ne kuader te asaj bashkesie, dhe me kete jane
obliguar per respektimin e tyre. Parim themelor i atyre rregullave esbte se
shtetesia eshte e drejte e njeriut nga e cila rrjedh edhe detyrimi i respektimit te
barazise Uodiskriminimit), mbrojtja e personave ve<;anerisht te rrezikuar,
sikurse jane grate, temijet, dhe te ikurit dhe mbrojtja e njeriut ne pikepamje te
fitimit te statusit te shtetesise, me qellim te zvogelimit te numrit te personave
pa shtetesi, por edhe rregullim te statusit te tyre ne menyre mete pershtatshme.
Nocionin e shtetesise duhet dalluar nga nocioni nacionalitet.
Nacionalitet - shenon perkatesine e individit te popullit (kombit) te
caktuar, ky eshte kuptimi etnik.
Shtetesi - shenon lidhjen juridike ne mes te individit dhe shtetit. Vetem
shteti ka shtetasit e saj dhe ata nuk jane te detyrueshem qe te gjithe te jene te
nacionalitetit te njejte.
Kushtetuta e RM mbron te drejtat dhe interesat e shtetasve te saj te cilet
jetojne apo qendrojne jashte dhe nxit lidhjen e saj me atdheun. Pjesetareve te
popullit maqedonas, kosovar.. ne shtete te tjera u garantohet kujdesi dhe
mbrojtja e ves:ante e RM.
149
 2. Te huajt
Nocioni per te huajt mund te caktohet ne dy menyra:
a) definicioni pozitiv- i huaj eshte <;do person i shtetesise se huaj apo
personi pa shtetesi,
b) definicioni negativ - i huaj eshte <;do person i cili nuk ka shtetesi
vendore.
Revolucioni Francez i vitit 1789 ne baze te ideve te saja ka proklamuar
parimin e barabaresise te te gjithe njerezve. Barabaresine e shtetasve vendore
dhe te huajve ne ve<;anti e ka shpallur Komuna e Parisit 1871. 54
As te gjithe te huajt nuk jane te barabarte. Edhe midis te huajve
ekzistojne dallime te caktuara per shkak te disa nethanave. Duhet dalluar:
a) apatridet (apolite) - personat pa nenshtetesi: pozita e tyre
nderkombetare juridike eshte me i rendi per shkak te rrethanes se nuk
gezojne mbrojtjen e asnje shteti sovran;
b) bipatridet (bipoliti)- personat te cilet kane 2 nenshtetesi;
c) polipatridet- personat te cilet kane me shume shtetesi.
Ketu duhet dalluar kur te dyja apo te gjitha shtetesite te cilen e ka
personi i caktuar i huaj, nga ajo kur ne mesin e atyre shtetasve nje eshte
vendore .. Ne kete te fundit vlen parimi e perjashtueshmerise (primatit) i
shtetesise vendore, qe do te thote se shtetesia vendore te ai person pe1jashton te
gjitha shtetesite e tjera te cilat i ka, andaj personi i tille para organeve vendore
nuk mund te thirret ne ndonje shtetesi te saj te huaj.
Cilat te drejta dhe sa do tu njihen te huajve, i percakton <;do shtet ne
menyre autonome me normat e saja me <;'rast ekziston dallimi ne mes te disa te
huajve duke marre parasysh rrethanat e caktuara. Kur te huajti krahasohen me
shtetasit vendore, dallimi eshte se te huajt nuk kane te drejta politike.
Te huajt ne Republiken e Maqedonise gezojne te liri dhe te drejta te garantuara
me Kushtetute sipas kushteve te percaktuara me ligj dhe traktate
nderkombetare (neni 29 paragrafi 1).
Shtetasi i huaj dhe personat pa shtetesi mund te fitojne strehim ne RM,
perpos nese jane perndjekur per krime jopolitike dhe veprimtari ne
kundershtim me parimet themelore te drejtes nderkombetare.
I huaji i cili ne menyre te ligjshrne gjendet ne territorin e RM nuk mund
te debohet dhe dorezuar shtetit tjeter, pose kur duhet te permbarohet vendimi i
nxjerre ne pajtim me kontraten nderkombetare dhe ligjin (neni 29 paragrafi 3).
54
Dr. I. Borkoviq, vepra e cituar fq. I 83
150
3. Azili- te fituarit
Te drejte ne azil nga ndjekja parasheh ne ve<;anti Deklarata Universale
per te drejtat e njeriut (perve<; per vepra penale te natyres jopolitike apo per
procedurat ne kundershtim me qellimet dhe parimet e KB), Konventa per
poziten juri dike te personave pa shtetesi e vi tit 1960 si dhe Deklarata per azilin
territorial. 55
Deklarata per azilin territorial niset nga parimi se dhenia e azilit eshte
akt paqesor dhe humanitar me interes per bashkesine nderkombetare dhe si i
tille nuk mund te konsiderohet armiqesor nga cilido shtet tjeter.
Te drejte ne strehim, perkatesisht azil, u pranohet te huajve te shume
shteteve. Keshtu p.sh sipas Kushtetutes se Gjermanise personi i perndjekur per
shkak te arsyeve politike kate drejte ne azilne Gjermani. Sipas Kushtetutes se
Italise, i huaji i cili ne atdheun e vet eshte pamundesia ne shfrytezimin e lirive
demokratike te garantuara me Kushtetuten e Italise, ka te drejte ne azil sipas
kushteve te parapara me ligjin e ve<;ante.
Sidoqofte, e rendesishme eshte te theksohet se qellimi i gjithe ketyre
dokumenteve juridik nderkombetar eshte te permiresoj statusin juridik
personave te huaj, duke i afruar me statusin juridik te sbtetasve. Keshtu, lceta
dokumente kane sherbyer per harmonizimin e legjislacioneve nacionale ne
lidhje me rregullimin juridik te status it per te huajt.
Natyrisht, Traktati i Mastrihtit, si akt themelor per Unionin Evropian,
ne kete drejtim ka shkuar me se largu, duke e percaktuar edhe statusin e
qytetarit (shtetasit) evropian, mbi statusin e qytetarit (shtetasit) ne shtetet
nacionale. Keshtu ne nenin 8 te Traktatit themelor te Unionit Evropian
percaktohet se ,<;do person qe ka shtetesine e ndonje vendi nga shtetet anetare
te Unionit, njekohesisht jane edhe shtetas edhe te Unionit". Me gjithe kete,
prapeseprape, sado qe te huajt ne vendet e Unionit Evropian gezojne nje
spekter te gjere te te drejtave ata ne krahasim me qytetaret (shtetasit) vendas
jane te kufizuar ne disa te drejta sidomos ato politike. 56
4. Statusi i ve~ante i refugjateve
Status te vec;;ante juridik kane refugjatet. Statusi i retl.Jgjateve mund te
pranohet atij te huaji i cili:
a) e ka leshuar shtetin shtetas i se cites eshte apo
b) ne te cilin ka qene perhere i vendosur si person pa shtetesi per t'i
ikur perndjekjes per shkak te mendimeve te tija politike apo nacionale,
racore apo te perkatesise fetare.
55 Ibid, fq. 184
56 Ibid, fq. 169
151
 Per prammm e statusit te refugjatit vendos Ministria c Puneve te
Brendshme me sigurimin paraprak te mendimit te Ministrise se Punes dhe te
Kujdesit Social.
Te huajit te cilit i eshte pranuar statusi i refugjatit i sigurohcn:
1. strehimi i nevojshem,
2. mjetet e nevojshme per mbajtje dhe
3. mbrojtja shendetesore deri ne hytjen ne vendin tjeter apo te fitimit
te kushteve per mbajtje personale, e me se gjati tre muaj nga dita e
njohjes se statusit te refugjatit.
Statusi i refugjatit i pushon te huajit ne qofte se:
1) kerkon mbrojtjen e shteti shtetas i se ciles eshte apo ne te cilin ka
qene perhere i vendosur si person pa nenshtetesi,
2) mund te kthehet ne shtetin shtetas i se ciles eshte pasi qe kane
pushuar arsyet per te cilat ka ikur,
3) vullnetarisht kthehet ne shtetin nga e cila ka ikur,
4) fiton shtetesine e shtetit tjeter,
5) i eshte shqiptuar masa e sigurise se debimit apo masa mbrojtese e
largimit apo revokim te qendrimit,
6) i eshte marre statusi i refugjatit.
Aktvendimin per pushimin e statusit te refugjatit e nxjerr Ministria e
Puneve te Brendshme.
5" Legalizimi i drejtave te shtetesise
Nenshtetesia si marredhenie juridike e ve<;ante ne mes te individit dhe
shtetit hy ne sferen e intercsit te rendit juridik vet em ne fund te shekullit XVIII
dhe fillimin e shekullit XIX. Keto rregullime juridike fillestare te materies se
shtetesise zbatohen me normat e drejtes civile, Norma te ve<;anta mbi shteiesinc
ka permbajtur Kodi civil francez nga viti 1804, i ashtuquajturi Kodi i
Napolonit. Dispozitat per shtetesine kane qene te permbajtura edhe ne Kodin
civil austriak nga viti 1811. 57
Problematika e caktuar e shtetesise hyne, per shkak te rendesise se saj,
ne kuader te ashtuquajturave <;eshtjeve kushtetuese juridike. Nuk ndodh rralle
qe ne normat kushtetuese ne menyre kornizore te rregullohen disa <;eshtje
themelore te shtetesise. Manja e shtetesise shpeshhere eshte lende e kontratave
te ndryshme nderkombetare.
57 Ibid, fq. 186
152
5.1 Parimet c fitimit te shtetesise
Baze e fitimit te nenshtetesise gjithhere eshte norma juridike e
pennbajtur, sipas rregullit, ne ligjin e ve<;ante apo ne kontraten nderkombetare.
Ekzistojne tri parime themelore per fitimin e shtetesise:
1) parimi i lidhjes se gjakut- ius sanguinis- femija fiton shtetesine te
prindervc te tij, pa marre parasysh se lm ka lindur dhe ku ata,
perkatesisht prinderit e tij jetojne;
2) parimi i rajonit- ius soli - shtetesia e femijes caktohet sipas shtetit
ne territorin e se ciles femija ka lindur, pa marre parasysh shtetesine e
prinderve te tij:
3) parimi i vendbanimit - ius domicili - personi i caktuar fiton
shtetesine e shtetit ne territorin e se ciles e ka vendbanimin.
Cilat nga menyrat e permendura do te jene te miratueshme si themelore
ne vendin e caktuar:
1) ne praktike eshte qe te miratohet dhe zbatohet ne teresi
ekskluzivisht vetem nje parim. Andaj ne legjislacionet pozitive nje nga
ato parime ne ve<;anti ius sanguinis dhe ius soli merret si baze per
fitimin c shtetesise, ndersa me pastaj kombinohet mete tjerat;
2) parimi i vcndbanimit, per shkak te specifikave, askund nuk sherben
si menyre bazike i fitimit te shtetesise.
Bashkebiseduesit e parimit lidhjes se gjakut apo te prejardhjes nisen ne
ve<;anti nga kerkesa per bashkim te familjes.
Parimi i rajonit lidh individin per shtetin, perkatesisht territor te caktuar
ne te cilin ka lindur.
5.2 Konflikti i shtetesise
Kont1ikti i shtetesise mund te lajmerohet si:
a) Pozitiv - 2 apo me shume shtete i japin njekohesisht personit te
caktuar shtetesine e tyre,
b) Negativ - 2 apo me shume shtete revokojne shtetesine e tyre
personit te caktuar.
Me llojet e ndryshme te kontratave nderkombetare dukurite e gjendjeve
te tilla tentohen te zvogelohen.
5.3 Shtetesia e gruas se martuar
1) Kuptimet e vjetra nisen nga bashkimi i status it te shtetesise te
bashkeshorteve. Sipas variantit klasik te atij kuptimi, ne shtetesine e
ndryshme te bashkeshmieve vendimtare eshte shtetesia e bun·it. Gruaja
me martese fiton shtetesine e bun·it, ndersa femijet e lindur ne martese
marrin shtetesine e babes.
153
 ·,~"'!":·

2) Konventa e pare nderkombetare e cila ka percaktuar barazine e

,Gazeten Zyrtare te RM-sc"nr. 45/2004. Miratimi i ketij ligji ka rendesi te
burrit dhe gruas ne materien e shtetesise eshte Konventa per shtetesine e
veyante per disa arsye si vijon:
gruas e lidhur ne Montevideo 1933. 58
1) eshte nxjerre diten e njcjte kur me vendimin e Kuvendit te RM-sc
3) Pas Luftes se Dyte Boterore, ne KB, eshte formuar Komisioni per
ka nderprere lidhjet shteterore-juridike me republikat e tjera dhe
poziten juridike te gruas, si organ i KB, me qellim qe, duke studiuar
krahinat autonome te ish RSFJ-se, dhe keshtu ka filluar juridikisht dhe
problemin e shtetesise se gruas, te hartoje propozime konkrete ne pajtim
me Deklaraten e KB. faktikisht te ekzistoje si shtet i pavarur sovran;
2) me kete ligj Maqedonia per here te pare, si shtet i pavarur dhe
4) Ne vitin 1957 eshte miratuar Konventa per shtetesine e gruas se
sovran, ne menyre sovrane dhe autonome ka rregulluar te gjitha yeshtjet
martuar, e cila ka hyren ne fuqi ne vitin 1958, te cilen nje muaj me vane
e ka ratifikuar ish Federata e Jugosllavise. 59 e shtetesise se RM-se.
5) Rendesi te veyante ka edhe Konventa per abrogimin e te gjitha
Ligji per shtetesine maqedonase eshte ndryshuar dhe plotesuar ne vitin
formave te diskriminimit te gruas nga viti 1979. Sipas kesaj konvente,
2004, duke u harmonizuar me neni 2 (a) te Konventes evropiane per shtetesi
grave u njihet e drejta e njejte si edhe meshkujve lidhur me fitimin,
dhe paragrafit 3.3 nga Deklarata e Otaves se OBSE-se e vitit 1995 ku thuhet:
nderrimin apo mbaj1jen e shtetesise se saj, dhe grave u sigurohen te
,shtetesia eshte obligim ligjor ndermjet persomve dhe shietit dhe nuk shenon
drejtat e njejta si edhe meshkujve ne lidhje me shtetesine e femijes.
prejmdhjen etnike te personave". Ky qendrim e potencon lidhjen origjinare dbe
6) Sot dallojme sistemet:
efektive ndermjet shtetit dhe qytetarit, pa mos mbajtur llogari per percaktimin e
7) sipas te ciles mmiesa dhe shkurorezimi drejtperdrejt ndikojne ne
shtetesine e gruas qytetarit - dispozite e cila ne pergjithesi eshte ne perputhje me standardet e
pranuara nderkombetarisht nga te gjithe.
8) sipas te ciles as lidhja e kurores dhe as shkurorezimi i saj nuk kane
Shtetesia eshte lidhje juri dike relativisht e perhershme sepse me kalimin
kurrfare ndikimi ne shtetesine e gruas.
e kohes mund te vije deri te nderprerja faktike e lidhjeve dbe interesave te
9) nga pikepamja e legjislacionit pozitiv te RM-se, fakti i lidhjes,
personit fizik mund ta humbe shtetesine e RM-se.
perkatesisht i shkurorezimit te kurores nuk ka ndikim te drejtperdrejte
ne shtetesine e bashkeshorteve.
6.1 Menyra e fitimit te shtetesise te RM-se
Nje nga veshtjet me te rendesishme qe nderlidhen me shtetesine eshte
Ne lidhje me kete e rendesishme eshte te theksohet se Iegjislacioni i
yesh1ja se si ajo fitohet. Ligji i permendur ka percaktuar kater (4) menyra te
RM-se i lejon te huajit i cili ka lidh martese me shtetasin e Maqedonise te
fitimit te shtetesise se Republikes se Maqedonise, dhe ate:
fitoje shtetesine me natyralizim sipas kushteve te veyanta te volitshme.
1) me prej ardhj e jus sanguinis);
2) me lindjen ne territorin e RM-se (jus soli);
6. Rregullimi ligjor i shtetesise ne Republiken e 3) me natyralizim; dhe
Maqedonise 4) sipas marrevesl-0es nderkombetare.

Kushtetuta e RM-se nga viti 1991 percakton se shtetesia e RM-se, fitimi
i saj dhe pushimi rregullohen me ligj. Shtetasi i RM-se nuk mund te debohet
nga RM-se dhe as qe t'i merret shtetesia, dhe as qe mund t'i dorezohet shtetit
tjeter. Keshtu, me nenin 4 te Kushtetutes eshte parapare se: ,Qytetaret e
Republikes se Maqedonise kane shtetesi te RM-se. Shtetasit e RM-se nuk
mund t'i merret shtetesia, e as te debohet ose t'i dorezohet shtetit tjeter,
shtetesia e RM -s'rregullohet me Iigj".
Ligji per shtetesi i Republikes se Maqedonise, fillimisht eshte nxjerre
ne vitin 1992, eshte ndryshuar disa here me tekst te spastruar eshte shpallur ne
58
Ibid, fq. 174
59
Ibid, fq. 174
154
6.1.1 Fitimi i shtctesise me prejardhje
Si parim primar per fitimin e shtetesise eshte parimi i prejardhjes apo te
lidhjes se gjakut (ius sanguinis). Shtetesia me trashegimi e fiton femija
prinderit e te cilit ne momentin e lindjes se tij jane shtetas maqedonas, pa marre
parasysh faktin se ku ka lind femija dhe ku ai dhe prinderit e tij do te jetojne.
Supozohet se te dy prinderit e femijes dihen dhe qe kane shtetesine e njejte
perkatesisht shtetesine maqedonase.
Nese vetem njeri prind ka shtetesine e RM-se - me prejardhje e fiton
shtetesine maqedonase femija njeri prind i te cilit ne momentin e lindjes se
femijes eshte shtetas maqedonas, ndersa femija ka lindur ne RM-se.
155

Shtetesi te RM-se me prejardhje fiton edhe i biresuari me adoptio plena
(biresim i plate) te cilit te dy ose njeri adoptues i tij, eshte shtetas i
Maqedonise.
Me prejardhje, shtetesi te RM-se fiton edhe femija i lindur jashte vendit
ne rast se njeri prind, ne momentin e lindjes, eshte shtetas i Maqedonise kurse
tjetri eshte shtetas i huaj, nese deri ne 18 vje<; eshte paraqitur per regjistrim si
shtetas i RM-se ose ne rast se pergjithmone vendoset te prinderit - shtetas i
RM-se.
Ne menyre plotesuese, femija fiton shtetesi te RM-se, edhe pse nuk ka
qene i paraqitur nga te dy prinderit deri ne moshen 18 vjeyare per regjistrim ne
librin e shtetasve te RM-se, ne rast se vete parashtron fleteparaqitje per
rcgjistrim ne librin per shtetas te RM-se deri ne moshen 23 vjeyare (neni 5
paragrafi 2). Vlen te permendct se, femija qe ka fituar shtetesine me regjistrim
ne librin e shtetasve mbi baze te paraqitjes per regjistrim deri ne 18,
respektivisht 23 vjey, do te llogaritet si shtetas i RM-se prej momentit te
lindjes.
Me manjen e shtetesise me prejardhje, siy permendem me larte,
ligjdhenesi synon t'i mbaje lidhjet juri dike me femijet e shtetasve te RM-se nga
njera ane, si dhe t'i sjelle ne minimum mundesite qe femija i cili te pakten njeri
prind e ka shtetas te RM-se te mbetet pa shtetesi, nga ana tjeter. Kete e
imponojne edhe obligimet e marra me marreveshjet nderkombetare te
ratifikuara nga ana e RM-se.
6.1.2 Fitimi i shtetesise te RM-se me lindjen nc territorin e RM-sc
Kjo menyre e fitimit eshte aprovuar vetem nese femija ka lindur apo
eshte gjetur ne territorin e RM, ndersa te dy prinderit jane te panjohur apo jane
te shtetesise se panjohur apo jane pa nenshtetesi. Femija te tille i pushon
shtetesia maqedonase ne qofte se deri ne moshen 15 vjeyare te jetes se tij
veiietohet se te dy prinderit jane me shtetesi te huaj dhe ne rast se femija
mbetet pa shtetesi.
Mundesia e dhene qe shtetesia e fituar ne kete menyre te nderpritet deri
ne moshen 15 vje<;are, eshte e Iogjikshme dhe e kuptueshme sepse ne kete
menyre mbrohen interesat dhe te drejtat e shtetit, shtetas te te cilit kane qene
prinder, te vete prinderve dhe femijes. Mosha prej 15 vitesh eshte marre si kufi
sepse, ne moshen 15 vje<;are femija fiton aftesi pune dhe i pranohen te drejta te
caktuara, ne mes te te cilave edhe e drejta qe te pajtohet me nderrimin e
shtetesise e RM-se qe e ka poseduar deri me atehere.
6.1.3 Fitimi i shtetesise se RM-se me natyralizim
Natyralizim i eshte menyre e ve<;ante e fitimit te shtetesise ne baze te
lutjes se vete personit e cila ate e deshiron. Per fitimin e shtetesise nevojitet
krahas kerkeses se personit te interesuar, edhe plotesimi i supozimeve te
caktuara te parapara me ligj dhe aktin e organit kompetent shteteror.
156
Ligji per shtetesine i RM-se lidhur me kushtet per fitimin e shtetesise
me natyralizim dallon: 1) natyralizim te rregullt; natyralizim te rregullt te
Jehtesuar, dhe 3) natyralizim te posayem.
I. natyralizimi i rregullt- i huaji i cili ka paraqitur kerkesen per njohjen
e shtetesise maqedonase duhet t'i plotesoje supozimet:
1) te kete mbushur 18 vjec; jete, dhe te mos i jete marre aftesia
afariste,
2) te deponoje ve1ietim se ligjerisht dhe vazhdimisht ka jetuar ne
territorin e RM-se te pakten 8 (tete) vjet
3) te kete siguruar banese dhe burim te perhershem te mjeteve per
ekzistence ne lartesi e cila mundeson siguri materiale dhe sociale, me
kushte te percaktuara; ky kusht dukshem ka ndryshuar me ligjin e vitit
2004 duke aprovuar formulimin e ri ,ekzistenca ne lartesi e cila
mundeson siguri materiale dhe socialen nen kushte te caktuara me ligj";
4) ne RM-se dhe ne shtetin shtetas i te cilit eshte, te mos jete denuar
me denim me burg ne kohezgjatje prej se paku nje viti, per vepra per te
cilat ndiqet zyrtarisht dhe te cilat jane te denueshme sipas dispozitave
ne RM-se;
5) te zoteroje gjuhen maqedonase deri ne ate shkalle qe te mundet
lehte te kuptohet nga rrethi; ky kusht eshte ndryshuar thellesisht (per
dallim nga neni 7 paragrafi 1 alineja 6 nga Ligji per shtetesi i RM-se i
vitit 1992) duke aprovuar sqarim plotesues ,deri ne ate shkalle qe te
mundet lehte te kuptohet nga rrethi".;
6) te mos i jete shqiptuar masa ndalese qendrimi ne RM-se;
7) pranimi i tij ne shtetesine e RM-se te mos e rrezikoje sigurine dhe
mbrojtjen e RM-se; te nenshkruaj betimin se do te jete qytetar Jojal i
RM-se;
8) te kete heqje te shtetesise se deritanishme ose te perdeftoje se do ta
fitoje nese pranohet ne shtetesine e RM-se.
II. Natyralizimi i rregullt, i lehtesuar- qe eshte parapare per kategori te
caktuara te njerezve ose per person me status te pranuar te refugjatit; emigrant
nga RM-se dhe pasardhesin e tij deri ne brezin e pare; dhe i huaji i cili eshte ne
bashkeshortesi me shtetas te RM-se. Ne te vertete, natyralizimi i lehtesuar
eshte menyre per manjen e shtetesise me natyralizim te nje grupi te caktuar te
personave me permbushjen e kushteve te pergjithshme tC stipuluara ne nenin 7
te Iigjit, mirepo me rrethana te lehtesuara. Keshtu, personi pa shtetesi ose
personi me status te pranuar tc refugjatit mund te marre shtetesi te RM-se nese
nga perdeftimi i joshtetesise, respektivisht pranimit te statusit te refugjatit deri
ne parashtrimin e kerkeses per shtetesi, ligjerisht dhe panderprere jeton ne
territorin e RM-se me pak se gjashte vjet dhe nese i ploteson kushtet nga neni 7
paragrafi 1 pika 1) pikat prej 3 deri 10 te ketij ligji (neni 8 i Ligjit per shtetesi i
RM-se - teksti i pastruar). Mund te verehet se rrethane e lehtesuar per kcte
157
grup personash eshte qendrimi ligjor dhe i perhershem ne territorin e RM-sc te
paktcn gjashte vjet (ne vend 8 vjet sic; parashohin kushtet e pergjithshme ne
nenin 7 te Ligjit).
Natyralizimi i rregullt i lehtesuar eshte parapare per emigrantin nga
RM-se si dhe pasardhesin e tij deri ne brezin e pm·e. Kategoria e fundit e
personave per te cilet eshte parapare l<jo menyre e marrjes se shtetesise se RM-
se kate beje mete huajt te ciletjane ne lidhje martesore me shtetas te RM-se te
pakten tre vjet dhe deri ne parashtrimin e kerkeses, ne menyre ligjore kane
qendruar te pakten rDC vit panderprere ne territorin e RM-se. Keta persona nuk
do te duhet t'i plotesojne kushtet per sa i perket qcndrimit !igjor ne territorin e
RM-se ne kohezgjatje prej 8 vitesh, njohja e gjuhes maqedonase deri ne ate
shkalle qc te munden lehte te men·en vesh me rrethinen, si dhe kushti qe ka te
beje me ekzistimin e heqjes se shtetesise se deri atehershme. Risia e aprovuar
me ndryshimct e Ligjit per shtetesi te RM-se te vitit 2004, e stipuluar ne nenin
12 paragrafi 2, parasbihen te njejtat kushte lebtesuese per manjen c sbtetesise
se RM-se dhe per te huajin i cili eshte ne lidhje ma11esore me shtetas te RM-se
te pakten tete vjet, i cili ne menyre ligjore dhe vazhdimisht jeton ne boten e
jashtmc kurse me RM-ne ka lidhje te forta dhe efektive.
III. Natyralizim i posac;em --kjo mundesi parashihet per te huajt e
moshes madhore nese kjo paraqet interes te vec;ante shkencor, ekonomik,
kulturor, sportiv ose ndonje interes tjeter nacional. Ne menyre plotesuese,
Qeveria e RM-se jep mendim per ekzistimin e interesit te vec;ante. Qe te
pengohet c;faredo qofte zgjidhje arbitrare qe paraqet ,interes te vec;ante",
aprovohet risia e parapare me nenin 14 paragrafi 2 ne te cilin parasbihet se
Qeveria e RM-se me normativ do t'i percaktoje kriteret per interes te vec;ante
shkencor, ekonomik, kulturor, sportiv ose interes tjeter nacional per manjen e
shtetesise ne kontekst te ketij neni nga ligji.
Fitimi i shtetesise me natyralizim ka ndikim edhe ndaj femije. Ne te
ve1iete, nese te dy prinderit kane marre shtetesi te RM-se me natyralizim, nen
kushte te njejta fiton shtetesi edhe femija e tyre me i vogel se 18 vjec;, qe do te
thote se femija e pcrcjell aplikimin e prinderve. Nese njeri prind ka fituar
shtetesi te RM-se me natyralizim, shtetesi maqedonase fiton edhe femija i tij
me i vogel se 18 vjec;, nese kete e kerkon ai prind ndersa femija jeton ne RM-
se, ose ne rast se kete e kerkojne te dy prinderit pa marre parasysh se ku jeton
femija. Edhe pse per femijen nuk parashtrohet kerkese e vec;ante per pranim ne
shtetesine e RM-se, megjithate prinderit duhet t'i paraqesin te dhenat per
femijen ne kerkcsen e tyre.
Ne rast te adoptimit te teresishem, ne rast se shtetesi i RM-se me
natyralizim ka fituar te pakten nje nga adoptuesit, shtetesi te RM -se fiton edhe i
adoptuari me i rise 18 vjec; ne rast se adoptuesi jeton ne territorin e RM-se. Ne
te gjitha rastet e percjelljes se shtetesise te prinderve, prindi dhe adoptuesi i
femijeve te mitur, nevojitet edhe pelqimi i femijes nese eshte me i moshuar se
15 vjec; (neni 15).
158
Vendimi i dorezuar per pranim ne shtetesine e RM-se mund te anulohet
nese konstatohet se i huaji me rastin e parashtrimit te kerkeses ka paraqitur te
dhena te paverteta ose ka prezantuar dokumente te rreme. Nese anulohet
vendimi per prinderit, anulohet vendimi edhe per femijet e tyre te mitur te cilet
kane fituar shtetesi njekohesisht me prinderit e tyre (neni 17).
6.1.4 Fitimi i shtetesise se RM-se sipas marreveshjes
nderkombetare
Ligji ofron mundesi per lidhje te marreveshjes nderkombetare me te
cilat do te ishte e mundur qe te parashihen kushte ne baze te cilave do te mund
te fitohej shtetesia maqedonase. Ne nje rast te tille do zbatohen drejtpersedrejti
zgjidhjet e perfsbira ne marrevesbjen gjegjese nderkombetare,
6.2 Nderprerja e shtetesise se Republikes se Maqedonise
Ligji per shtetesi i Republikes se Maqedonise (neni 19) pm·asheh keto
menyra te nderpre1jes se shtetesise:
1) me heqje dore,
2) sipas marreveshjes nderkombetare.
6.2.1 Pushimi i shtetesise se RM-se me heqje dore
Personi i caktuar sipas dispozitave te ligjit, me deklarimin e vullnetit
humb shtetesine e vet. Per nderprerjen e shtetesise se Republikes se
Maqedonise (RM)me heqje dore nevojitet qe personi te parashtroje kerkese
personale per heqje dore te organi kompetent dh t'i permbush kushtet e
parapara te stipuluara ne nenin 20 te Ligjit per sbtetesi, ndersa organi
kompetent te marre vendim per heqje dare. Per heqje dore nga shtetesia ligji
parasbeh keto kushte:
a) te mbushe 18 vjec;;
b) te mos kete pengesa ne aspekt te obligimit ushtarak;
c) qe t'i plotesoje detyrimet pronesoro-juridike dhe obligimet e tjera ndaj
organeve tjera, organizatave, ndermarrjeve dhe personave te 1jere
juridike dhe fizike;
d) t'i rregulloje obligimet pronesoro-juridike dhe obligimet e tjera nga
lidhja martesore dhe nga lidhja prind ~ femije ndaj personave te cilet
jetojne ne RM-se;
e) te parashtroje deshmi nga organi kompetent se nuk eshte ngritur
procedure falimentuese, respektivisht procedure per nderprerje te
shoqerise tregtare, respektivisht per tregtar individual, themelues ose
shoqerues i se ciles eshte ai;
f) kunder tij ne RM-se te mos jete ne vijim procedura penale per shkak te
vepres penale per te cilen ndiqet sipas detyres zyrtare ose nese i eshte
shqiptuar denimi me burg, ate denim ta kete vuajtur;
159
 g) ne qofte se ka shtetesi te huaj ose te perdeftoje se do pranohet ne
shtetesi te huaj.
Edhe krahas permbushjes se kushteve te lmipermendura, organi
kompetent shteteror eshte i autorizuar qe ta refuzoje kerkesen per heqje dore,
nese kete e imponojne arsyet per ruajtjen e sigurise dhe mbrojtjes te RM-se apo
arsyet e reciprocitetit apo arsye tjera nga relacioni me shtetin e huaj. Sipas
ligjit, organi kompetent eshte i obliguar qe ne vendimin me te cilin refuzohet
kerkesa per heqje dore nga shtetesia, t'i arsyetoje shkaqet per te cilat ka marre
ate vendim, por me kete rast te mbaje llogari per ruajtjen e interesit publik
.Ligji parasheh gjithashtu mundesine qe vendimi i leshuar per heqje dore mund
te shlyhet nese personi i cili e ka fituar, vazhdon te jetoje ne RM-se ose eshte
shpemgulur ne boten e jashtme dhe ne afat prej nje viti nga dita e dorezimit te
vendimit per heqje dore nuk fiton shtetesi te shtetit te huaj. Personi i tille,
kerkesen e parashtron ne perfaqesine diplomatike konsulare te RM-se ne boten
e jashtme (nese eshte ne boten e jashtme) ose organit kompetent ne RM-se
(nese eshte ne vend). Ne fakt, me kerkese tete dy prinderve te cilet kane fitum·
heqje dore ose me kerkese te njerit prind i cili ka fituar heqje, ndersa me
pelqim te prindit tjeter i cili nuk eshte shtetas i RM-se, i nderpritet shtetesia
maqedonase femijes se tyre mete rise 18 vjel(.
Kur prinderit jetojne ndaras, femijes i nderpritet shtetesia e RM-se me
heqje me kerkese te prindit mete cilin jeton femija, rcspektivisht te cilit i eshte
dhene per edukim dhe ruajtje dhe i cili edhe vete ka parashtruar kerkese per
heqje ose kur ai eshte i huaj. Ne te dy rastet nevojite pelqimi i prindit tjeter.
Nese prindi tjeter nuk pajtohet me heqjen, femija fiton heqje nese per kete jep
pelqim organi kompetent per kujdestari, duke i pasur parasysh interesat e
femijes. Ndersa per nderprerjen e shtetesise, pelqimi i femijes kerkohet vetem
atehere kur ai te kete mbushur 15 vjel(.
Gjithashtu ligji lejon qe te adoptuarit te mitur, t'i nderpritet shtetesia e
RM-se me heqje, vetem me kerkese te adoptuesve - shtetas te huaj me rastin
adoptio plena. Nese i adoptuari ka mbushur 15 vjel( nevojitet edhe pelqimi i tij
(neni 23).
6.3 Organi kompetent per ~eshtje qe kane te bejne me shtetesine e
RM-se
Sipas ligjit, per te gjitha 1feshtjet lidhur me shtetesine e RM-se,
kompetente eshte Ministria e Puneve te Brendshme. Kerkesa per te fituar, per
te nderprere ose per te verifikuar shtetesine e RM-se, i paraqitet Ministrise se
puneve te brendshme sipas adreses se banimit te personit, e ne rast se personi
jeton ne boten e jashtme, ajo paraqitet ne perfaqesine diplomatike-konsulare te
RM -se ne shtetin e huaj. V endimet per te gjitha 1feshtj et lidhur me shtetesine i
nxjerre Ministria e Puneve te Brendshrne dhe ato personalisht u dorezohen
aplikanteve. Ligji parasheh se kunder vendimit te shkalles se pare, aplikanti
mund te parashtroje ankese deri te komisioni kompetent i Qeverise se RM-se
160
(procedure e shkalles se dyte), ndersa kunde( vendimit te shkalies se dyte mund
te parashtroje edhe kontest drejtues (procedure e shkalWs se trete).
Ministria per Pune te Brendshme si kompetente per te vendosur <;eshtjet
administrative lidhur me shtetesine, sipas ligjit eshte i ngarkuar qe te mbaje
edhe evidencen e shtetasve te RM-se edhe te shtetasve te huaj te lindur ne Rl'vi-
se. Gjithashtu, nc ligj jane percaktuar dokumentet me te cilat perdeftohet
shtetesia e RM-se (neni 26 dhe 27 i Ligjit). Ne fakt, dokument themelor mete
cilin perdeftohet shtetesia e RM-se ne vend, eshte deshmia per shtetesi e
Ieshuar nga Ministria e Puneve te Brendshme ne baze te evidences se shtetasve,
si dhe leternjoftimi valid dhe dokumenti i udhetimit (pasaporta) .
6.4 Reintegrimi- man:ja e serishme e shtetesise se lmmbur
Reintegrimi eshte institut i cili perfshin manje te serishme te shtetesise
se humbur qe cshte parapare me ligjin per shtetesine e RM-se. Personit te cilit
si i mitur i eshte nderprere shtetesia e RM-se me hcqje dore mundet pcrseri ta
fitoje shtetesine e RM-se, nese deri ne moshen 25 vjer;;e Jigjerisht qendron
panderprere te pakten tre vjet ne RM-se dhe nese parashtron kerkese per pajisje
te serishme me shtetesi te RM-se (ncpermjet reintegrimit te rregullt).
Ketu behet fjale per personate cilet pa vullnetin e tyre si te mitur e kane
humbur shtetesine e RM-se, duke percjelle Jeshimin e shtetesis1~ se RM-se nga
prinderit e tyre.
6.5 Ndeshja e shtetesive
Ne rendin juridik, shteteve u eshte pranuar e drejta sovrane qe t'i
percaktojne kushtet per manjen dhe nderpre1jen e shtetesise se tyre te prira nga
kushtet dhe nevojat specifike. Andaj, eshte e mundur qe nje person i caktuar
fizik te mos permbushe kushtet per marrjen e shtetesise te asnje shteti (ndeshje
negative shtetesish), dhe rasti tjeter t'i permbushe kushtet dhe te pranohen ne
shtetesine e dy ose me shume shteteve (ndeshje pozitive shtetesish.
Ndeshje negative e shtetesive - eshte personi pa shtetesi (apatrid,
apolid, hajmatloz) te cilin asnje shtet nuk e konsideron si shtetas te vet. Nga
fakti se nuk jane shtetas te asnje shteti del se apatridet jane te huaj ne te gjitha
shtetet dhe ata gjithmone jane te detyruar qe t'i respektojne ligjet e shtetit ne te
cilin qendrojne (neni 2 i Konventes per statusin e personave pa shtetesi, 1954).
Pozita e tyre juridike eshte sui generis, perkatesisht ne raste te caktuara mund
te jete me e volitslune ne krahasim me shtetas te caktuar te huaj, e ne raste tjera
me e pavolitshme sepse nuk kane mundesi te sherbehen me te drejtat ne baze te
reciprocitetit e as te shfrytezojne mbrojte diplomatike, nuk kane as ligj nacional
as gjyq nacional.
Ndeshja pozitive e shtetesive - Bazat e ndryshme per manje dhe
nderprerje te shtetesise te parapara me ligjet e shtetit mund te jene arsye qe nje
person te konsiderohet si shtetas i dy shteteve (bipatrid) nc momentin e lindjes.
Deri ne shtetesi te dyfishte vihet edhe pas lindjes, nese nepermjet te
161
 natyralizimit personi fiton shtetesi te nje shteti tjeter pa nderprerje te shtetesise
te cilen e ka pasur me heret. Bipatridi mund te kete shtetesi te brendshme dhe
shtetesi te shtetit te huaj, si dhe shtetesi te dy shteteve te jashtme. Ligji mbi
shtetesine e RM-se (neni 2) lejon qe shtetasi i RM-se te kete edhe shtetesi te
ndonje shteti te huaj, ndersa ne RM-se i njejti dote konsiderohet kryekeput si
shtetas maqedonas, ne rast se me marreveshje nderkombetare nuk eshte
percaktuar ndryshe. Kur shfaqet ndonje situate qe nje person te kete dy shtetesi
te huaja, atehere perparesi i jepet shtetesise se shtetit ne te cilen personi ka
domicil ose shtetesi efektive. 60
7. RreguHimi i shtetesise se qytetareve
ne Republiken e Kosoves
Shtetesia ekziston si yeshtje si e ligjit nderkombetar ashtu edhe e atij
vendor. Perderisa raporti ndermjet shtetasve dhe shteteve eshte pjese qenesore
e ligjit vendas, ai njelloj eshte komponent fondamentale e sistemit
nderkombetar dhe i mundeson individit te drejtat dhe pergjegjesite e ndara nga
ana e shtetit ame. Ky status legal i lejon shtetit qe ne menyre diplomatike t'i
mbroje qytetaret e vet. Me kete rast sovraniteti i shtetit dhe shtetasve te tij jane
te gershetuara ne menyre te pashthurur ne sboqerine globale.
Rasti i Kosoves sipas kesaj eshte situate specifike. Si entitet vendas, me
Kosoven nje kohe te gjate eshte qeverisur si me nje rajon sovran dhe ligjet per
shtetesine se pari kane dale nga ish Republika Socialiste Federative e
Jugosllavise dhe koheve te fundit nga ana e Misionit te Kombeve te Bashkuara
ne Kosove (UNMIK-ut). Keto rregulla kane instaluar norma te panderprera dhe
te gjithanshme ligjore, te cilat kane funksionuar ne menyre te ngjashme si edhe
ato te republikave te reja te pavarura ne rajon deri ne shpalljen e pavaresise se
Republikes se Kosovcs, perkatesisht nxjerrjes se Ligjit per shtetesine e
Kosoves. Ligji i ri per shtetesine e Kosoves ne Kuvendin e Republikes se
Kosoves eshte miratuar me 20.02.2008, kurse eshte shpallur me Dekretin e
Presidentit te Republikes se Kosoves me 15.06.2008. Ne pajtim me
Kushtetuten e Republikes se Kosoves, Ligji per shtetesine e Kosoves rregullon
materien e shtetesise se qytetareve te Kosoves dhe ate: fitimin e shtetesise;
humbjen e shtetesise; procedurat dhe dispozitat kalimtare. Rregullat e reja
ligjore per shtetesine e Republikes se Kosoves te vendosura me kete Ligj nuk
dallojne nga legjislacioni i shteteve fqinje. Andaj ne kete pjese do te japim disa
shpjegime themelore per disa institute mbi shtetesine sipas ketij ligji.
60
Per trajtime krahasuese ne lidhje me shtetesine ne RM-se dhe vendet tjera, sot shtete sovrane
dhe te pavarura, te dala nga hapesira e ish Federates Jugosllave, shih me hollesisht tek
Publikimi i Asociacionit per lniciativ Demokratike, Teksti per shtetesine, Gostivar, 2006.
162
7.1 Dispozitat e pe.rgjithshme
Ne pjesen e dispozitave te pergjithshme ligji ka rregulluar yeshtjet
lidhur me: fusheveprimin e ligjit; perkufizimet; shtetesine e shumefishte dhe
mbrojtjen e shtetcsise.
Ne kuptim te ketij ligji nocioni "shtetesi" nenkupton nje lidhje te
ngushte juridike midis shtetit te Republikes se Kosoves dhe nje personi nga e
cila rezultojne te drejta dhe detyrime te ndersjella.
Ne pikepamje te shtetesise se shumefishte, ligji ka percaktuar rregullin
e pergjithsbem (neni 3) se shtetasi i Republikes se Kosoves mund te jete edhe
shtetas i nje ose me shume shteteve tjera, njekohesisht duke parapare se fitimi
dhe mbajtja e shtetesise tjeter nuk rczulton ne humbjen e shtetesise se
republikes se Kosoves.
Sa i perket yeshtjes se mbrojtjes se shtetesise, ligjdhenesi me kete ligj
ka parapare instrumentin e mbrojtjes se shtetcsise (neni 4) duke percaktuar
rregullin e pergjithshem se shtetasit te Republikes se Kosoves nuk mund t'i
hiqet shtetesia e Republikes se Kosovcs pervev ne menyren dhe nen kushtet e
percaktuara me kete ligj.
7.2 Fitimi i shtetesise
Nje nga yeshtjet kryesore lidhur me shtetesine eshte fitimi i saj. Ligji
per shtetesine e Kosoves (me tej: Ligji) keto menyra te fitimit te shtetesise
(neni 5):
1) me lindje;
2) me adoptim;
3) me natyralizim;
4) ne baze te marrcveshjes nderkombetare;
5) ne baze te neneve 28 dhc 29 te ketij ligji.
7.2.1 Fitimi i shtetesise me lindje
Shtetesine e Republikes se Kosoves e fiton femija me lindje ne qofte se
ne kohen e lindjes se f6nijes te dy prinderit jane shtctas te Republikes se
Kosoves .Nese ne kohen e lindjes se femijes vetem njeri prind e ka shtetesine e
Republikes se
Kosoves, femija e fiton shtetesine e Republikes se Kosoves me lindje
(neni 6) ne rastet vijuese:
a) femija eshte i lindur ne territorin e Republikes se Kosoves;
b) femija eshte i lindur jashte territorit te Republikes se Kosoves dhe
prindi tjeter eshte me
shtetesi te panjohur osc pa shtetesi;
c) femija eshte i lindur jashte territorit te Republikes se Kosoves dhe
prindi tjeter ka shtetesi
tjeter, por te dy prinderit pajtohen me shkrim qe femija te fitoje
shtetesine e Republikes se
163
 Kosoves. Kjo dispozite duhet tc ushtrohet para moshes katermbedhjete
vje9are te femijes.
Ne Ligj eshte parapare mundesia e fitimit te shtetesise se Republikes se
Kosoves per femijen e gjetur ose te lindur ne territorin e Republikes se
Kosoves prinderit e te cilit jane te panjohur, duke percaktuar se shtetesia ne
rastin e tille femija e fiton me rastin e lindjes, perkatesisht gje~es. Ne qofte se
te pakten nje prind i femijes identifikohet para se femija te kete mbushur
moshen 7 vjeyare dhe prindi ne fjale nuk eshte shtetas i Republikes se Kosoves,
me kerkese te prindit femija e humb shtetesine c Republikes se Kosoves, me
kusht qe me humbjen e shtetesise se Republikes se Kosoves femija te mos
mbetet pa shtetesi. Gjithashtu, ligji parasheh mundesine se edhe femija i lindur
brenda territorit te Republikes se Kosoves prinderit e te cilit kane shtetesi tjeter
por te cilet kane leje qendrimi te vlefshme nc Republiken e Kosoves mund te
fitoje shtetesine e Republikes se Kosoves me pelqimin etC dy prinderve.
Ligji, ne kuptim te nenit 8 njeh edhe fitimin c shtetesise me adoptim,
duke percaktuar se ne rast te adoptimit nga prinderit te cilet jane shtetas te
Republikes se Kosoves, femija gezon te drejtat e femijes natyral.
7.2.2 Fitimi i shtetesisc me natyral.izim
Natyralizimi si fom1e individualc-personale per fitimin e shtetesise, e
cila fitohet me kerkese te personit dhe me vendim tc organit kompetent. Ligji
ne menyre tC detajuar ka rregulluar menyren dhe proceduren e fitimit te
shtetesise me natyralizim. Nc ligj (neni 9)jane percaktuar rregullat e
pergjithshme per natyralizimin e personave te huaj, e qe shprehen ne sa vijon:
1) Personi i huaj e fiton shtetesine e Republikes se Kosoves me
natyralizim nese ploteson kushtet e percaktuara me kete Ligj;
2) Natyralizimi behet i plotfuqishem kur personit te natyralizuar i
dorezohet vendimi i plotfuqishem per fitimin e shtetesise se Republikes
se Kosoves i leshuar nga organi kompetent;
3) Pavaresisht prej plotesimit te kushteve te percaktuara me Ligj,
askush nuk mund te fitoje shtetesine e Republikes sc Kosoves, nese
eshte i denuar per veper penale brenda ose jashte Republikes se
Kosoves ose nese dhenia e shtetesise eshte ne kundershtim me interesat
e Republikes se Kosoves, ne veyanti me ato te sigurise se brendshme
dhe te jashtme ose te marredhenieve nderkombetare te Republikes se
Kosoves;
4) Organi kompetent e pezullon proceduren e natyralizimit nese
kunder personit i cili ka paraqitur kerkese per natyralizim jane duke u
bere hetime per veper penale ose eshte duke u zhvilluar procedure
gjyqesore per veper penale, brenda dhe jashte territorit te Republikes se
Kosoves. Procedura pezullohet deri ne perfundimin e hetimeve,
perkatesisht te procedures gjyqesore.
164
Me shtetesi ne baze te natyralizimit, sipas nenit 10 te ligjit, personi i
huaj e fiton shtetesine e Republikes se Kosoves me kerkese te tij nese ne diten ·
e paraqitjes se kerkeses ploteson kushtet ne vijim:
a) eshte i moshes madhore;
b) eshte duke qendruar rregullisht ne Republikes se Kosoves qe pese (5)
vite dhe posedon leje te vlefshme qendrimi;
c) deklarohet dhe me sjelljen e tij gjate qendrimit ne Republiken e
Kosoves ka deshmuar se pranon rendin kushtetues dhe juridik te
Republikes se Kosoves dhe se eshte i integruar ne shoqerine kosovare
permes lidhjeve sociale, kulturore, shkencore, ekonomike ose
profesionale.
d) posedon mjete materiale te mjaftueshme per te siguruar jetesen e vet
dhe te personave per mbajtjen e te cileve eshte pergjegjes pa shfrytezuar
skemat e asistences sociale;
e) i ka permbushur te gjitha detyrimet financiare ndaj shtetit; dhe
f) ai/ ajo deshmon njohuri elementare ne njeren prej gjuheve zyrtare te
Republikes se Kosoves.
Personat per te cilet konsiderohet se natyralizimi i tyre do te ishte ne
interes te veyante ekonomik, social, kulturor, sportiv, shkencor, politik apo
profesional te Republikes se Kosoves, mund te fitojne shtetesine e Republikes
se Kosoves me Dela·et te Presidentit te Republikes se Kosoves, edhe pa i
plotesuar kushtet ligjore per fitimin e shtetesise.
Ligji, ne kuader te dispozitave mbi fitimin e shtetesise me natyralizim,
perpos natyralizimit te personave te huaj, ka parapare edhe mundesine e fitimit
te shtetesise me natyralizim te lehtesuar, dhe ate: natyralizimi i bashkeshortit;
natyralizimin e femijes se mitur te personit te natyralizuar; natyralizimi i
pjesetarit te diaspores te Republikes se Kosoves dhe natyralizimi i personit qe e
ka humbur shtetesine e Republikes se Kosoves.
Natyralizimi i bashkeshortit (neni 11) - Personi i huaj i cili eshte
bashkeshort i shtetasit te Republikes se Kosoves e fiton shtetesine e Republikes
se Kosoves ne baze te kerkeses, nese ne diten e paraqitjes se kerkeses ploteson
kushtet vijuese:
a) te pakten tre (3) vite ka lidhje te vlefshme martesore me shtetasin e
Republikes se Kosoves;
b) eshte duke jetuar rregullisht ne Republiken e Kosoves per te pakten
nje (1) vit dhe posedon leje te vlefshme qendrimi.
Natyralizimi i femijes se mitur te personit te natyralizuar (neni 12) -
Femija i mitur i personit i cili ka paraqitur kerkesen per natyralizim e fiton
shtetesine e Republikes se Kosoves kur prindi i tij e fiton shtetesine e
Republikes se Kosoves edhe nese femija nuk i ploteson kushtet e percaktuara
165
ne paragrafin 1 te nenit 10 te ketij ligji. Kerkesa per natyralizimin e fhnijes se
mitur i bashkengjitet kerkeses per natyrallzim te parashtruar nga primli.
Natyralizimi i pjesetarit te diaspores te Republikes se Kosoves (neni
13) - Pjesetari i diaspores te Republikes se Kosoves e fiton shtetesine e
Kosoves ne baze te kerkeses se tij edhe nese nuk i ploteson kushtet e
percaktuara ne pikat a), b), d) e) dhe f) te paragrafit 1 te nenit 10 te ketij ligji.
Pjesetar i diaspores te Republikcs se Kosoves konsiderohet <;do person i cili e
ka qendrimin e ligjshem dhe te rregullt jashte Republikes se Kosoves, pori cili
deshmon se ka lindur ne Republiken e Kosoves dhe se ka lidhje te ngushta
familjare dhe ckonomike ne Republiken e Kosoves. Gjithashtu, pjesetar i
diaspores te Republikes se Kosoves konsiderobet edhe secili person i cili eshte
pasardhes brenda nje gjenerate i personit te permendur ne paragrafin 2 te ketij
neni dhe i cili deshmon se mban lidhje familjare ne Republiken e Kosoves.
Natyralizimi i personit qe e ka humbur shtetesine e Republiken e
Kosoves (neni 14) Personi i cili e ka humbur shtetesine e Republikcs se
Kosoves me lirim nga shtetesia mund te rifitoje shtetesine e Republikes se
Kosoves me kerkese te tij nese i ploteson kushtet e percaktuara ne pikat c), d)
dhe e) te paragrafit 1 te nenit 10 te ketij ligji.
Ligji,shpreh , percakton rastet kur organi mund te revokoje vendimin
per natyralizim (neni 15), ndersa ato raste kur konstaton se vendimi eshte
nxjerre ne baze te deldarates se rrejshme ose te fakteve te fshehura. Ne rastin e
natyra1izimit te femijes se mitur te personit te natyralizuar, revokimi i vendi mit
per natyralizimin e prindit ka per pasoje edhe revokimin e vendimit per
natyralizimin e femijes se mitur.
7.3 Humbja e shtetesise
Perpos kushtevc per fitimin e shtetcsise se Rcpublikes se Kosoves Ligji
(neni 17-21) rregullon menyrcn dhe kushtet sipas se cilave shtetesia mund te
humbe. Ligji njeh keto raste te humbjes se shtetesise se Republikes se
Kosoves:
a) me lirim nga shtetesia;
b) me privim te shtetesise;
c) ne baze te marreveshjeve nderkombetare.
7.3.1 Lirimi nga shtetesia
Sipas nenit 17 te ligjit, shtetasi i Republikes se Kosoves e humb
shtetesine e Republikes se Kosoves me lirim ne baze tc kerkeses se tij nese i
ploteson kushtet vijuese:
a) posedon shtetesine e nje shteti tjeter ose posedon garancine e leshuar
nga organi kompetent i shtetit tjeter se do te fitoje shtetesine e shtetit ne fjale;
b) i ka permbushur te gjitha detyrimet financiare ndaj shtetit dhe ndaj
personave per ushqimin dhe mbajtjen e te cileve eshte pergjegjes sipas ligjit;
166
c) kunder tij nuk jane duke u zhvilluar hetime ose procedura gjyqcsore
per veper penale dhe nuk eshte duke vuajtur denimin.
Ligji ka percaktuar edhe rastet kur kerkesa per lirim nga shtetesia
refuzohet, ndersa behet ne sa vijon:
1) nese shtetasi qe kerkon lirimin nga shtetesia eshti~ nepunes civil,
gjykates, prokuror publik, pjesetar i sherbimit policor ose pjesetar i
Forces se Sigurise se Republikes se Kosoves;
2) nese lirimi nga shtetesia eshte ne kundershtim me interesat e
Republikes se Kosoves, ne vet;anti me ato te sigurise se brendshme dhe
te jashtme ose te marredhenieve nderkombetare te Republikes se
Kosoves.
Me kete ligj, ne menyre te vet;ante eshte percaktuar edhe
plotfuqishmeria e humbjes se shtetesise se Republikes se Kosoves me lirim, e
cila sipas paragrafit 17.4 te ketij neni, behet e plotfuqishme ne ditcn kur organi
kompetent ia dorezon personit qe ka kerkuar lirimin nga shtetesia vendimin e
plotfuqishem per humbjen e shtetesise.
Lidhur me lirimin nga shtetesia e personave te mitur, ligji percakton
rregulla te posayme. Keshtu, sipas nenit 18 te ligjit eshte parapare se personi i
mitur nen moshen 14 vjeyare e humb shtetesine e Republikes se Kosoves me
lirim nese kjo kerkohet nga dy prinderit te cilet e kane humbur shtetesine c
Republikes se Kosoves me lirim, ose nese kjo kerkohet nga prindi, i cili e ka
humbur shtetcsine e Republikes se Kosoves me lirim dhc prindi tjeter nuk eshte
shtetas i Republikes se Kosoves, ndersa kjo vlen edhe per personat e mitur te
adoptuar.
Ligji (neni 20) parasheh mundesine qe organi kompetente shtetasit i cili
me kerkese kerkon lirimin nga shtetcsia t'ia leshon nje garanci me te cilin
garantohet se shtetasi i ploteson te gjitha kushtet per lirim nga shtetesia te
percaktuara ne nenin 17, paragrafi 1, pi kat b) dhe c) dhe se do te miratohet
kerkesa per lirim hga shtetesia nese shtetasi ne fjale paraqet deshmi per fitimin
e shtetesise se nje shteti tjeter, perkatesisht paraqet garancine e leshuar nga
organi kompetent i shtetit tjeter se do te fitoje shtetesine e ketij shteti nese
lirohet nga shtetesia e Republikes se Kosoves. Garancia vlen per nje periudhe
dy (2) vjet;are qe nga dita kur i eshte dorezuar shtetasit.
7.3.2 Humbja e shtetesise me privim
Organi kompetent sipas nenit 21 te ketij ligji mund te privoje shtetasin e
Republikes se Kosoves nga shtetesia e Republikes se Kosoves, nese shtetasi
posedon shtetesi tjeter dhe nese merret me veprimtari, te cilat rrezikojne
sigurine kombetare te Republikes se Kosoves .V eprimtarite, me te cilat cenohet
rende siguria kombetare e Republikes se Kosoves konsiderohen ne vet;anti
veprimtarite vijuese:
'167
 j~'~;c-
a) kur shtetasi eshte qellimisht anetar i nje organizate e cila ka per
qellim rrenimin ose demtimin e rendit kushtetues te Republikes se Kosoves;
b) shtetasi ndermerr veprime te cilat kane per qellim rrenimin ose
demtimin e rendit kushtetues te Republikes se Kosoves; ose
c) shtetasi eshte anetar i sherbimit te inteligjences ose i forcave policore
te nje shteti tjeter dhe per kete nuk ka man·e pelqimin nga organi kompetent
ose nuk eshte i lejuar me marreveshje
nderkombetare.
Sa i perket vendimit per privimin nga shtetesia e Republikes se Kosove,
Jigji percakton se vendimi round te leshohet edhe pa pjesemarrjen e personit ne
fjale ne procedure.
Vendimi per humbjen e shtetesise me privim behet i plotfuqishem kur
vendimi i dorczohet personit ne fjale. Ne rastet kur vendimi nuk mund te
dorezohet per arsye se organi kompetent nuk mund te identifikoje
vendndodhjen e personit, vendimi per humbjen e shtetesise me privim behet i
plotfuqishem ne diten e publikimit ne Gazeten Zyrtare te Republikes se
Kosoves.
7.4 Pn·ocedura administrative
Per zbatimin e ketij ligji, ne nenin 22 ligji ka percaktuar rregullen e
pergjithshme sipas se ciles dispozitat e ligjit per proceduren administrative
zbatohen ne procedurat administrative te kctij ligji, pervey nese percaktohet
ndryshe me kete ligj
Gjithashtu, ne kuptimin procedural Ligji me nenet 23-27 ITegullon
9eshtjet lidhur me: parasbtrimin e kerkesave; regjistri i shtetasve;
bashkepunimi nderkombetar; deshmia e shtetesise; taksat administrative.
Karakteristikat themelore te ketyre 9cshtjeve mund te permblidhen ne sa vijon:
I) Parashtrimi i kerkeses (neni 23) - i behet organit kompetent, e cila
mund te parashtroben edhe prane administrates komunale nc territorin e se
ciles parashtruesi e ka vendbanimin. Nc kete rast, administrata komunale ka
per detyre t'ia percjelle organit kompetent kerkesen e parashtruar. Kur
parashtruesi e ka vendbanimin jashte Republikes se Kosoves, kerkesa mund t'i
parashtrohet perfaqesise me te afert diplomatike, perkatesisht konsullates te
Republikes se Kosoves ne regjion. Perfaqesia diplomatike, perkatesisht
konsullata ka per detyre t'ia percjelle organit kompetent kerkesen e
parashtruar.
2) Regjistri i shtetaseve(neni 24) - themelohet dhe mbahet nga organi
kompetent. Ne regjistrin e shtetasve regjistrohen te gjithe shtetasit e Republikes
se Kosoves dhe menyra e fitimit te shtetesise si dhe te gjithe shtetasit te cilet e
kane humbur shtetesine e Republikes se Kosoves perfshire ketu edhe menyren
dhe arsyet per humbjen e shtetesise. Hollesite lidhur me mbajtjen e regjistrit te
shtetesise dhe perfshi1jen e te dhenave te tjera ne regjister percaktohen me akt
nenligjor nga organi kompetent. Te dhenat personale te regjistruara ne
168
regjistrin e shtetasve mbahen, perdoren dhe procedohr:n konform dispozitave te
ligjit per mbrojtjen e te dhenave.
3) Bashkepunimi nderkombetar (neni 25) - Organi kompetent mund t'ia
percjelle nje shteti tjeter statusin e sbtetesise te nje shtetasi te Republikes se
Kosoves te regjistruar ne regjistrin e shtetasve nese plotesohen kushtet vijuese:
a) te dhenat kerkohen nga organi i shtetit tjeter qe eshte !competent per
pune te shtetesise dhe te dhenat i percillen vetem ketij organi;
b) organi kompetent i shteti t tj eter kerkon status in e shtetesise te
shtetasit te Republikes se Kosoves per qellime perkitazi me rregullimin e
shtetesise, per ndonje t;eshtje tjeter ku venia ne dispozicion e te dhenave eshte
pa dyshim ne favor te personit te dhenat e te cilit kerkohen dhe
c) shteti. organi i te cilit kerkon statusin e shtetesise dhe shtetet ku
perdoren keto te dhena, garanton mbrojtjen e statusit te shtetesise edhe per
shtetasit e huaj.
4) Deshmia e shtetesise (neni 26) - Shtetesia e Republikes se Kosoves
deshmohet me certifikate te lindjes te vlefshme, certifikate te shtetesise,
leternjoftim ose me pasaporten e Republikes se Kosoves.
5) Taksat administrative (neni 27) - per dhenien e shtetesise me
natyralizim dhe per humbjen e shtetesise me lirim eshte 150 euro, ndersa per
~ persona tC mitur eshte 50 euro. Qeveria e Republikes se Kosoves muncl te
percaktoje me akt nenligjor kategorite e personave te cilet per arsye sociale ose
ekonomike lirohen nga detyrimi per pagesen e takses administrative.
7.5 Dispozitat kalimtare
Ne dispozitat kalimtare (nenet 28 dhe 29) percaktohet statusi i banoreve
te perhershem te Republikes se Kosoves dhe shtetesia sipas Dokumentit per
Statusin e Republikes se Kosoves.
Lidhur me Statusin e banoreve te perhershem te Republikes se Kosoves,
Ligji ne neni 28 ka parapare se s;do person i cili eshte i regjistruar si banor i
perhershem i Republikes se Kosoves konform Rregullores se UNMIK-ut nr.
2000/13 per Regjistrin Qendror Civil konsiderohet shtetas i Republikes se
Kosoves dhe regjistrohet si i tille ne regjistrin e shtetasve. Organi kompetent
munde te verifikoje ligjshmerine e regjistrimit te nje personi si banor i
perhershem i Republikes se Kosoves. Ne rast te konstatimit se personi nuk i ka
plotesuar kushtet ligjore per regjistrim si banor i Republikes se Kosoves,
personi ne fjale e humb cilesine e shtetasit te Republikes se Kosoves dhe
shlyhet nga regjistri i shtetasve. Humbja e shtetesise se Republikes se Kosoves
sipas paragrafit 2 te ketij neni nuk e pengon personin ne fjale te fitoje
shtetesine e Republikes se Kosoves sipas origjines, adoptimit, lindjes ne
territorin e Republikes se Kosoves ose me natyralizim konform dispozitave te
ketij Iigj i.
Ne pikepamje te shtetesise sipas Dokumentit per Statusin e Republikes
se Kosoves, eshte percaktuar se te gjithe personat qe me 1 janar 1998 kane
169

qene shtetas te Republikes Federative te Jugosllavise dhe qe me kete date e
kane pasur banimin e perhershem ne Republiken e Kosoves konsiderohen
shtetas te Republikes se Kosoves dhe regjistrohen si te tille ne regjistrin e
shtetasve pa marre parasysh vendbanimin ose shtetesine qe posedojne
aktualisht.
8. Shtetesia sipas legjislacionit
te Republikes se Shqiperise61
8.1 Koncepti i shtetesise ne legjislacionin shqiptar
Popullsia e nje shteti nuk eshte e kufizuar ne numrin e shtetasvc te tij.
Me popullsi kuptohet numri i gjithe njerezve qe jetojne ne territorin e atij shteti
ne nje kohe te dhene, yka do te thote se banore me shtctesi te huaj dhe pa
shtetesi jane gjithashtu te perfshire ne popullsine e nje shteti. Ky parim eshte
marre ne konsiderate gjate hartimit te legjislacionit shqiptar, i cili garanton
barazi te qyteta.reve ne te drejtat dhe lirite e tyre kushtetuese, dhe integron
detyrimet e percaktuara nga kushtetuta per qytetaret shqiptare, te huajt dhe
individct pa shtetesi qe jetojne ne Republiken e Shqiperise (Neni 16 i
Kushtetutes). Por, megjithate, kjo nuk ia ulen rendesine posedimit te shtetesise,
qe ne legjislacionin shqiptar eshte perkufizuar si:
"Qytetaria shqiptare eshte nje lidhje e qendrueshme shprehur ne te
drejta dhe detyra te ndersjella te nje individi dhe shtetit shqiptar.
Qytetaria shqiptare fitohet, rifitohet, humbet apo hiqet dorc prej saj ne
perputhje pe predispozitat e ketij ligji, qe respekton rregullat dhe parimet e
njohura te ligjit nderkombetar ne fushen e qytetarise te pranuara nga Republika
e Shqiperise".
Ndersa nga neni 2 i ligjit, nje shtetas shqiptar eshte perkufizuar si:
a. vdo person qe mban qytetarine shqiptare ne daten e hyrjes ne fuqi
te ketij Iigji
b. ydo person qe fiton shtetesine shqiptare ne perputhje me rregullat e
percaktuara nga ky ligj.
Ne nenin 3 te te njejtit ligj behet e qarte gjithashtu se nje shtetas
shqiptar mund te jete shtetas edhe i nje shteti tjeter. Por jo vdo shtet tjeter lejon
shtetasit e vet qe te jene shtetas te nje shteti tjeter. Numri i madh i shtetasve
shqiptare qe kane zgjedhur te jetojne ne nje shtet tjeter per shkak te
veshtiresive ekonomike e shoqerore tc hasur ne realitetin shqiptar gjate 15
viteve te fundit shpesh eshte perballur me probleme te ndryshme per shkak te
ketij fakti. Mungesa e njohurive mbi legjislacionin ne fuqi, procedurat e gjata
61Prezentimi tematik ne lidhje me kete ceshtje bazohet ne legjislacionin perkates te Republikes
se Shqiperise dhe ne shyttimet krahasuese te tekstit studimor Citiemship-Shtetesia, publikuar
nga Aociacioni i Inisiatives Demokratike, Gostivar, 2006, fq. 33-49
170
dhe veshtiresi te ndryshme te karakterit burokratik kane veshtiresuar ne menyre
artificiale procesin e fitimit, rifitimit dhe hegjes dore nga shteti:~sia shqiptare.
Ligji shqiptar nuk mundcson ndonje menyre per heqjen arbitrare te
shtetesise shqiptare. Heqja dorc ne menyre te vullnetshme eshte e vetmja
menyre per te humbur shtetesine shqiptare.
8.2 Legjislacioni shqiptar
Ligji nr.8389, date 05.08.1998 "Mbi Shtetesine Shqiptare" ofron
klauzola te rendesishme mbi fitimin, rifitimin apo heqjen dore nga qytetaria
shqiptare. Keto klauzola respektojne parimet dhe rregullat nderkombetare te
perfshira ne marreveshjet nderkombetare ne te cilat Republika e Shqiperise
eshte pale.
8.2.1 Fi.timi i shtetesise shqiptare
Sipas legjislacionit shqiptar, shtetesia shqiptarc mund te fitohet me ane
te:
1) lindjes;
2) natyralizimit;
3) adoptimit.
8.22 Fitimi i shtetesise shqiptare me lindje
Fitimi i shtetesise shqiptare me lindje ndryshoi me ligjin nr. 8442, te
dates 21 janar 1999, sipas te cilit gjithkush i lindur duke pasur te pakten njeri
prind shqiptar fiton automatikisht te drejten per te qene shtetas shqiptar.
Neni 8 i ligjit mbi shtetesine trajton edhe rastet kur minorenet
rrezikojne te mbesin pa shtetesi, ndersa do veyojme si vijon:
1) Nje femije i lindur apo i gjetur brenda territorit te Republikes se
Shqiperise fiton shtetesine shqiptare ne rast sc ai eshte i lindur nga
prinder te panjohur dhe si pasoje rrezikon te mbetet pa shtetesi. Ne rast
se prinderit e femijes behen te njohur para se femija te arrije moshen
14-vjey, dhe prinderit jane te nje shtetesie te huaj, atchere shtetesia
shqiptare mund te hiqet me kerkesen e prinderve te tij te ligjshem, ne
rastet kur femija nuk mbetet pa shtetesi si pasoje e ketij veprimi,
2) Ne kete ligj jane parashikuar gjithashtu rastet kur nje femije eshte i
lindur nga prinder te huaj (qe kane nje shtetesi te ndryshrne nga ajo
shqiptare).
Ne kete rast femija mund te fitoje shtetesine shqiptare me miratimin e te
dy prinderve nese permbushen kerkesat e meposhtme:
a) se pari, femija eshte i lindur brenda territorit te Republikes se
Shqiperise dhe;
b) se dyti, prinderit e femijes jane me qendrim te ligjshem ne
Republiken e Shqiperise.
171
 Per te miturit e mashes 14-18 vjev, nje moment tejet i rendesishem qe
duhet marre ne !considerate dhe respektuar eshte ai i shprehjes se pranimit nga
ana e femijes. Ne rast se dy prinderit fitojne shtetesinc shqiptare me
natyralizim femijet c tyre qe nuk kane mbushur moshen 18-vjey dhe jetojne me
prinderit e tyre behen shtetas shqiptare me kerkesen c prinderve dhe me
pranimin e femijes ne rastet kur ai/ajo eshte i/c moshes 14-18 vjey.
Sipas neni 9 te ligjit mbi shtetesine, nje i huaj qe ka paraqitur kerkesen
per fitimin e shtetesise shqiptare me natyralizim do ta fitoje ate ne rastet kur
permbush kerkesat e meposhtme:
1) ka mbushur moshen 18 vjey,
2) ka qendruar konform ligjit ne territorin e Republikes se Shqiperise
per jo me pak se 5 vjet ne vazhdimesi,
3) ka nje banese dhe nje te ardhur te mjaftueshme,
4) nuk eshte denuar asnjeherc ne shtetin e tij, ne Republiken e
Shqiperise apo ne nje vend tjeter per nje kundervajtjc penale per te cilen
ligji parashikon nje denim me burg jo me pale se 5 vjet,
5) kate pakten disa njohuri baze te gjuhes shqipe,
6) siguria dhe mbrojtja e shtetasve shqiptare nuk rrezikohen nga
dhenia e shtetesise.
8.2.3 Fitimi i shtetesise shqiptare me natyralizim
Legjislacioni shqiptar krijon lehtesira per fitimin e shtetesise shqiptare
permes natyralizimit ne rastet kur:
a) Republika e Shqiperise ku nje perfitim shkencor, ekonomik,
kulturor apo kombetar nga paraqitesit e kerkeses,
b) Ata jane persona pa shtetesi,
c) Jane persona me origjine shqiptare (deri ne dy breza, qofte edhe
njeri nga prinderit)
d) Ai/ajo eshte i martuar me nje shtetas shqiptar per nje periudhe jo
mete shkurter se 3 vjet.
Ne rast kur nje shtetas i huaj eshte i martuar me nje shtetas shqiptar per
nje periudhe jo me te shkurter se 3 vjet, por ai/ajo nuk kane nevoje te
permbushin kerkesat e tjera te parashikuar nga ligji si te kene qendruar per nje
kohe te vazhdueshme jo me te shkurter se 5 vjet ne territorin e Republikes se
Shqiperise apo te kene disa njohuri baze te gjuhes shqipe. Ne keto raste i huaji
duhet te permbushe kushtin e te qendruarit per nje kohe te vazhdueshme dhe ne
menyre tc ligjshme jo mete shkmier se 1 vit ne Republiken e Shqiperise.
Ka nje numer dokumentesh te nevojshme per fitimin e shtetesise
shqiptare qe ne momentin e dorezimit duhet te permbushin kushtet e
percaktuara nga ligji.
172
Keto dokumente jane:
1) Kerkese drejtuar Presidentit te Republikes se Shqiperise;
2) Vertetim i shkruar i nepunesit qe trcgon per nivelin e njohjes se
gjuhes shqipe;
3) Certifikate lindje;
4) Leje qendrimi ne Republiken e Shqiperise;
5) Certifikate pronesie apo kontrate qiraje e nje banese;
6) Kontrate pune nga punedhenesi apo certifikate e zyres se taksave
per personat e vetepunesuar apo investitoret;
7) Dokument qe provon se te ardhurat e personit jane te mjaftucshme
per te perballuar jetesen;
8) Certifikate e deshmise se penalitetit ne vendin e origjines dhe ne
vendin ku personi ka qendruar gjate gjashte muajve te fundit;
9) Dokument qe provon se personi gezon statusin e azilit, ne rastet kur
ai apo ajo gezojne kcte status;
10) Certifikate me fotografi qe deshmon origjinen shqiptare te
aplikuesit (ne rastet kur ai apo ajo jane me origjine shqiptare).
Ne rastet kur femijet kane lindur brenda territorit te Republikes se
Shqiperise nga dy prinder te huaj me qendrim te Jigjshem ne Republiken c
Shqiperise pranimi i te dy prinderve eshte i nevojshem. Ne keto raste, perpos
kerkcses drejtuar Presidentit te Republikes se Shqiperise eshte e nevojshme te
shtohet nje deklarate e noterizuar ne te cilen te dy prinder shprehin pranimin e
tyre per t'i dhene shtetesine shqiptare femijes se tyre. Kjo duhet shoqeruar me
certifikatat e prinderve dhe cetiifikaten e lindjes se femijes me fotografi ne to.
8.2.4 Fitimi i shtetesise shqiptare me adoptim
Legjislacioni shqiptar trajton edhe mundesite e fitimit te shtetesise
shqiptare permes adoptimit. Keshtu ne rastet kur nje femije i nje shtetesie tjeter
adoptohet nga dy prinder te shtetesise shqiptare ai/ajo fiton shtetesine
shqiptare. Ne rastet kur vetem njeri prej prinderve eshte shqiptar dhe te dy
prinderit ne momentin e adoptimit jane me qendrim ne Republiken e
Shqiperise, si edhe ne 9do rast tjeter kur femija rrezikon te mbese pa shtetesi si
pasoje e adoptimit, femija fiton shtetesine shqiptare.
8.3 Heqja dore nga shtetesia shqiptare
Legjislacioni shqiptar trajton edhe rastet kur nje person heq dore nga
shtetesia shqiptare ne rrethanat kur i eshte premtuar nje shtetesi tjeter nga ajo,
ai apo ajo mund te rifitojne shtetesine shqiptare ne rast se brenda nje periudhe
te arsyeshme !whore nuk fiton shtetesine e premtuar. Dokumentet qe duhen
paraqitur ne keto raste jane si vijon:
1) Kerkesa e shtetasit shqiptar drejtuar Presidentit te Republikes se
Shqiperise. Kerkesa duhet te permbaje:
173
 (i) identitetin e plote te kerkuesit (emer, mbiemer, datelindje,
vendlindje, kombesine),
(ii) adresen e sakte te vendbanimit te perhershem,
(iii)adresen dhe numrin e telefonit ku pret infonnim mbi ecurine e
aplikimit,
(iv)arsyet e kerkeses per hegje dore nga shtetesia shqiptare,
(v) nenshkrim te plote: emer, mbiemer dhe firme;
2) Premtimi i shtetesisc se leshuar nga sbteti tjeter. Ky duhet te jete
origjinal, i legalizuar nga Ambasada shqiptare ne vcndin perkates, i
perkthyer dhe i noterizuar;
3) Certifikata c lindjes me fotografin e aplikuesit. Kur aplikuesi eshte
i divorcuar te sjelle edhe vendimin e gjykates per ndarje. Kur ka
nderruar emer ose mbiemer te sjelle vendimin e Keshillit bashkiak ose
te gjykates. Kur femija ka lindur jashte shtetit te sjelle certifikate te
lindjes nga vendi ku ka lindur (origjinale, e legalizuar nga Ambasada
shqiptare e vendit perkates, e perkthyer dhe e noterizuar);
4) Certifikata familjare e aplikuesit;
5) Vertetim i gjendjes gjyqesore (marre nga Ministria e Drejtesise);
6) Vertetim nga Gjykata e Rrethit (firmosur nga titullari/kryetari);
7) Vertetim nga Prokuroria (firmosur nga titullari/kryetari);
8) Vertetimi nga zyra e permbarimit (firmosur nga titullari/kryetari)
9) Vertetim nga Kryetari i njesise administrative qe eshte banor i asaj
njesie, dhe ku te konfirmohet adresa e sakte (firmosur nga
titullari/kryetari);
10) Certifikate martese e matTe ne vendin ku esbte lidhur martesa. Kjo
duhet te jete e leshuar nga libri i akt-martesave ne bashkine ku eshte
lidhur ajo ose nese eshte nga shtetet e huaja te jete e legalizuar nga
Ambasada shqiptare e atij shteti, perkthyer, e noterizuar. Kur aplikuesi
eshte mmiuar duhet te beje ndryshimin e gjendjes civile ne zyren
perkatese ne lagje;
11) Certifikate e gjendjes familjare ne shtetin ku banon. Kjo duhet te
jete e legalizuar nga Ambasada shqiptare ne vendin perkates, e
perkthyer dhe e noterizuar;
12) Kur personi eshte nen I 8 vje<;, duhet nje deklarate noteriale e te dy
prinderve ku te shprehet pelqimi i tyre per hegjen dore nga shtetesia
shqiptare e femijes (femijeve) se tyre. Kjo deklarate duhet te jete e
legalizuar nese behet para notereve te huaj dhe kerkohet edhe ne rastin
kur prinderit jane te divorcuar;
13) Dokument i cili verteton rezidencen, vendbanimin e personit ne
shtetin premtues te shtetesise tjeter. Ky dokument duhet te jete origjinal
dhe i plote per te gjithe familjen e personit, i legalizuar ne Ambasaden
shqiptare te vendit perkates, i perkthyer dhe i noterizuar. Kur dokumenti
kame shume se nje Dete, te gjitha fletet duhet te lega1izohen;
174
14) Mandat pagese per aplikimin duhet te paraqitet.
Eshte e rendesishme qe te gjitha dokumentet e kerkuara te jene te
rregullta dhe te legalizuara nga autoritetet perkatese. Nese ndonjeri prcj tyre
nuk ka formen e kerkuar, kerkesa nuk pranohet. Ne praktike, eshte vene re qe
shumica e kerkesave te papranuara nuk ka pasur formen e kerkuar nga
autoriteti perkates. Ne kete moment shohim si hap te nevojshem informimin e
publikut lidhur me kete <;eshtje.
Ligji parashikon mundesine e rifitimit te shtetesise shqiptare.
Dokumentet e nevojshme per rifitimin e shtetesise shqiptare jane:
1) nje kerkese e shkruar adresuar Presidentit te Republikes se
Shqiperise me shkaqet e aplikimit, nese eshte e mundur nje numer
telefoni,
2) certifikate lindjeje,
3) certifikate familjare,
4) certifikata e lindjes se prinderve te aplikantit (certifikate vdekjeje),
5) deklarate noteriale per moskerkim tc ndonje shtete:sie tjeter ose
dokumenti i refuzimit te shtetesise tjeter,
6) vertetim banese e leshuar nga njesia administrative ku kerkuesi ka
vendbanimin,
7) per te miturit (nen moshen 18 vje9) nje deldarate e noterizuar e te
dy prinderve per rimarrjen e shtetesise nga femija. Te gjithe femijet mbi
14 vje9 duhet te aplikojne vete. Dokumentet e paraqitura duhet te jene
leshuar jo me beret se dy muaj nga data e berjes se kerkes\::s.
8.4 Perfundimi i Shtetesise Shqiptare
Ligji mbi shtetesine shqiptare parashikon gj ithashtu menyrat e
perfundimit te shtetesise shqiptare. Sipas nenit 15:
"Shtetesia shqiptare perfundon me kerkesc te pcrsonit nese ai i ploteson
kerkesat e meposhtme:
1) ka mbushur 18 vje9;
2) nuk do te mbese pa shtetesi si rezultat i hegjes dore nga shtetesia
shqiptare pasi ai ka nje shtetesi te huaj, do te fitoje nje shtetesi te huaj
ose jep garanci se dote fitoje nje shtetesi te huaj;
3) banon ne nje shtet te huaj;
4) nuk eshte ne ndjekje penale per kryerjen e ndonje vepre penale qe
sipas legjislacionit shqiptar denohet jo me pak se 5 vjet;
5) nuk ka ndonje detyrim ligjor kundrejt autoriteteve te shtetit shqiptar
ose ndaj ndonje personi fizik ose juridik.
Vendimi per njohjen e hegjes dore nga shtetesia shqiptarc mund te
pranohet nese provohet qe qytetari shqiptar qellimisht ka perdorur te dhena te
pasakta ose ka falsifikuar dokumentet per heqjen dore nga shtetesia.
175
 Ligji parashikon nen nenin 16 1nbarimin e shtetesise per te miturit.
Shtetesia shqiptare e te miturve n1und te perfundoje nese ndonjeri nga prinderit
ka hequr dore nga shtetesia shqiptare. Ne kete rast, kerkohet n1iratimi i te dy
prinderve. Nese ndonjeri nga prinderit nuk jep miratimin qe femija te heqe dore
nga shtetesia shqiptare, femija mund te humbe shtetesine nese vleresohet qe
eshte ne interes te femijes dhe nese fen1ija mban ose do te fitoje nje shtetesi
tjeter.
Nje i mitur humb shtetesine shqiptare nese biresohet nga prinder te huaj
dhe kerkon, ne kete rast, nj e shtetesi te re.
8.5 Revoldmi i vendimit te dhenies se shtetesise
Vendimi qe jep shtetesine mund te revokohet nese provohet qe personi i
huaj ose pa shtetesi, ka mbeshtetur qellin1isht kerkesen e tij per fitimin e
shtetesise shqiptare mbi te dhena te pasakta ose dokumente te falsifikuara.
Vendimi qe jep shtetesine shqiptare i mane ne rrethanat e paragrafit te
mesiperm revokohet gjithashtu per femijen nen 18 vje<; te cilet kane fituar
shtetesine bashke me prinderit, gjithmone duka mbajtur parasysh interesin e
femijes, gjithashtu qe femija nuk duhet te mbetet pa shtetesi.
8.6 Dyshtetesia
Ligji mbi shtetesine lejon dyshtetesine (bipatridizmi) qe perkufizohet si
nje gjendje juridike qe krijohet si rezultat i rregullave te zbatuara nga shtete te
ndryshme. Legjislacioni shqiptar lejon mundesine qe nje shtetas te kete dy
shtetesi. Sipas nenit 3 te Ligjit 8489 "Nje shtetas shqiptar mund te jete shtetas i
nj e shteti tj eter". Kj o mund te ndodhe si rezultat:
a) Zbatimi i njekohshen1 i parin1it te gjakut dhe te truallit per fititnin e
shtetesise per nje femije te porsalindur, per shen1bull kur ky fen1ije
eshte lindur ne nje shtet, i cili zbaton parimin e truallit dhe nga prinderit
te cilet jane shtetas te nje shteti i cili zbaton parimin e gjakut;
b) Martesa e nje gruaje n1e nje burre me shtetesi te huaj kur ajo fiton
shtetesine e burrit n1e ane mmiese dhe ajo nuk e humbet auton1atikisht
shtetesine e saj te n1eparshme;
c) Natyralizimi eshte nje tjeter forme e dyshtetesise, per she111bull kur
nje person qendron per nje periudhe te gjate ne nje shtet te huaj ai fiton
shtetesine e atij shteti pa e humbur shtetesine e pare.
Dyshtetesia ne nivel nderkombetar eshte nje gjendje juridike, e cila sjell
shume probleme per vete personin, nga shtetet prej te cilave ai fiton shtetesine
dhe per shtete te tjera. Keto probleme lidhen me te drejta dhe detyrin1et qe
shtetasi ka kundrejt shtetit te tij dhe ne kete rast ndaj dy shteteve.
176
8. 7 Pashtetesia
Nje c;eshtje tjeter lidhur n1e shtetesine eshte gjendja e pashtetesise, e cila
rezulton nga rrethana te caktuara si:
a) Femije te lindur ne nje shtet, i cili zbaton vetem parimin e gjakut
dhe nga prinder n1e shtetesi te nje shteti qe zbaton vetem parin1in e
truallit per fitimin e shtetesise;
b) Individe te cilet niund te kene hum bur shtetesine nga nje shtet
per arsye te ndryshn1e dhe nuk ka fituar ndonj e shtetesi tj eter;
c) Kur shteti i gruas se sapomartuar me nje shtetas te huaj ndjek
parimin e fitimit te shtetesise se bun·it permes n1arteses, por shteti tjeter
nuk e nj eh kete parim.
Kjo perben nje problem sepse nese i referohen1i konceptit te shtetesise, i
cili eshte i lidhur n1e nje teresi te drejtash, dhe detyrin1esh, personat pa shtetesi
nuk kane te drejta qe nje shtet i garanton shtetasve te tij. Megjithese ata i
nenshtrohen ligjeve te shtetit ku jetojne, ata privohen nga te drejta politike dhe
shoqerore te atij shteti.
62
9o Statusi personal- gjendjet e qytetareve/shtetasve
9.1 Evidenca e gjendjeve personale te ovtetareve/shtetasve - librat
•• 63
arne
Ne punet e adtninistrates shteterore ben pjese edhe 1nbajtja e evidences
per gjendjet personale te qytetareve/shtetasve, qe eshte karakteristike e te tri
shteteve (Maqedoni, Kosove dhe Shqiperi). Evidenca e tille n1bahet ne librat
arne te cilat kane fuqine provuese te dokun1enteve publike dhe presun1cionin
ligj or te vertetesise.
Librat an1e te cilat jane definuar si dokun1ente publike, permbajne
shenimet per gjendjen personale te qytetareve/shtetasve. Per gjendjen personale
te shtetasve/qytetareve mbahen tre lloje te librave arne: 1) libri arne i te
lindurve; 2) libri arne i te kurorezuarve dhe 3) libri arne i te vdekurve.
Ekzistojne dy lloje te regjistrimeve ne librat an1e:
a. regjistrin1i thetnelor- regjistrilni i fakteve te lindjes ne librin arne te
te lindurve, regjistrimi i lidhjes se n1a1ieses ne librin e te kurorezuarve
dhe regjistrimi i fakteve te vdekjes ne librin an1e te vdekurve per te cilat
ekzistojne kalona te vec;anta;
b. regjistrimi plotesues dhe shenimet/verejtjet - plotesin1et dhe
ndryshimet ne regjistrimin themelor, ndersa i perkasin fakteve te cilat
jane krijuar apo jane bere te njohura pas krye1jes se regjistri1nit
theme! or.
62
Ibid, fq. 43
63
Shih: Ligji per evidencar am ("Gazeta zyrtare e RM", nr. 08/1995, 38/2002, 16/2004,
12/2005 dhe 19/2007) si dhe tegjislacionin perkates ne Republiken e Shqiperise dhe
Republiken e Kosoves.
177
 9.1.1 Paraqitja e lindjes se femijes
Lindja e femijes paraqitet te ofiqari me qellim te regjistrimit ne librin
ame te lindurve dhe ate ne territorin e atij ofiqari ku ka lind femija. Kur kemi te
bejme me lindjen e femijes ne mjetin transportues, atehere femija i lindur
paraqitet te ofiqari ne territorin ku eshte ofiqaria ku ka perfunduar udhetimi.
Lindja e femijes prinderit e te cilit jane te panjohur regjistrohet ne librin ame te
lindurve ne vendin ku eshte gjetur. Nese femija ka lind ne institucionin
shendetesor, fleteparaqitjen per lindjen e femijes eshte i detyruar ta paraqese
institucioni shendetesor ku ka lind femija. Ne qofte se femija ka lind jashte
institucionit shendetesor, lindjen eshte i detyruar qe ta paraqese i ati i femijes,
respektivisht personi ne banesen e te cilit ka lind femija, apo e ema kur per ate
behet e afte, apo mamia ose mjeku i cili ka marre pjese ne Iindje. Nese nuk
ekzistojne personat e tille apo kur ata nuk munden ta paraqesin lindjen, ate
cshte i detyruar ta beje personi i cili ka njohur per lindjen e femijes. Fakti i
lindje paraqitet ne afat prej 15 ditcsh nga dita e lindjes se femijes, ndersa nese
femija ka lind i vdekur atehere afati i paraqitjes eshte 24 ore.
Sa i perket caktimit te emrit dhe mbiemrit, personat te cilet jane te
autorizuar per percaktimin e emrit dhe mbiemrit jane te detyruar qe ofiqarit t'ia
paraqesin keto te dhena me se voni ne afat prej dy muaj nga dita e lindjes se
femijes.
9.1.2 Paraqitja e vdekjes
Me qellim te regjistrimit ne Iibrin ame te vdekurve fakti i vdekjes i
paraqitet, gojarisht apo me shkrim, ofiqarit ne ate rajon te ofiqarise ku eshte
paraqitur vdekja. Ne qofte se ai vend eshte i panjohur, fakti i vdekjes i paraqitet
ofiqarit te asaj ofiqarie ku eshte gjetur i vdekuri. Fakti i vdekjes ne mjetin
transportues si dhe vdekja qe eshte paraqit ne vendin e fatkeqesise ne
komunikacion paraqitet ne ate raj on te ofiqarise ku te vdekurit jane varrosur.
Faktin e vdekjes jane te detyruar qe ta paraqesin anetaret e familjes me
te cilet ka jetuar i vdekuri apo anetaret e tjerc te familjes te cilet jane njoftuar
per vdekjen, respektivisht personat ne banesen e te cilit personi ka ndeiTUar
jete. Nese edhe personat e tille nuk ekzistojne, faktin per vdekjen eshte i
obliguar qe ta paraqese personi i cili i pari ka kuptuar per vdekjen. Afati per
paraqitjen e vdekjes eshte tri dite nga dita e vdekjes, respektivisht nga dita e
gjetjes se kufomes te personit te vdekur.
9.1.3 Detyrimet e ofiqarit
Librat arne drejtperdrejt i mbajne nepunesit civile - ofiqaret. Mbahen
ne dy ekzemplar sipas fonnularit te parapare. Para fillimit te regjistrimit, ato
vertetohen, ndersa ne fund te 9do viti kalendarik mbyllen me numrin e fundit
rendor te regjistrimit ne ate vit.
Te gjitha regjistrimit ofiqari eshte i detyruar qe t'i k:ryeje pa shtyrje.
Gabimin te cilin e ka verejtur para permbylljes se regjistrimit ofiqari mundet
178
vete ta permiresoje. Korrigjime ne librat am¢ pas permbylljes se regjistrimit
mund te kryhen vetem ne baze te vendimit te organit kompetent ..
Te drejte per keqyrje ne librat ame, ne prezencen e ofiqarit, ka personi i
interesuar. Per personin per te cilin me baze dyshohet se nuk ka interes te
justifikuar, ofiqari do ta refuzoje keqyrjen.
9.2 Emri personal
Emri personal eshte e drejte personale e qytetarit/shtetasit e cila
perbehet nga emri dhe mbiemri. Caktimi dhe posedimi i emrit persona, si
shenje sipas se ciles nje person fizik dallohet nga tjetri, ka rendesi te madhe si
per personin ne fjale, ashtu edhe bashkesine shoqerore, sepse me ane te emrit
personal percaktohet identiteti i personit. Prandaj, normat te cilat i rregullojne
parimet juridike per emrin personal kane rendesi te posa9me ne fushen e
drejtave statusore te qytetareve/shtetasve. Sipas ligjit 64 9do qytetar ka ernrin
personal, dhe kate drejte dhe detyre qe me ate te sherbehet ernri, perkatesisht
mbiemri mund te perbehet nga me shume fjale. Personi emri apo mbiemri i te
cilit perbehet nga me shume fjale eshte i obliguar qe te sherbehet ne
qarkulliminjuridik me emrin e njejte personal.
9.2.1 Percaktimi i emrit personal
Emrin personal te femijes me marreveshje e caktojni:~ prinderit, dhe
mund te caktojne qe femija te mbaje mbiemrin e njerit apo te te dy prinderve,
nese prinderit nuk percaktojne qe femija mbaje ndonje mbiemer tjeter. Ne qofte
se prinderit nuk jane pajtuar per emrin personal te femijes, atehere emrin e
cakton organi kompetent per punet e kujdestarise. Organi i njejte cakton edhe
emrin femijes prinderit e te cilit jane te panjohur.
Nese njeri prind nuk eshte i gjalle apo nuk mund te kryeje te drejten
prinderore, apo eshte i panjohur, emrin personal te femijes e cakton prindi
tjeter. Me rastin e lidhjes se marteses, bashkeshortet mund te menen vesh per
mbiemer te marrin mbiemrin e njerit apo te bashkeshmiit tjeter, apo ta mbaje
9do njeri mbiemrin e vet, apo 9dokush prej tyre mbiemrit te vete t'i bashkoje
mbiemrin e bashkeshmiit tjeter apo njeri bashkeshmi te marre mbiemrin e
bashkeshortit tjeter dhe atij mbiemri t'ia shtoje mbiemrin e tij.
9.2.2 Nderrimi i emrit personal
Secili qytetar ka te drejte qe ta nderroj emrin e tij personal, ne baze te
kerkeses se ve9ante. Per kerkesen vendos njesia rajonale e organit te
administrates kompetente per pune te brendshme ne territorin e se ciles
paraqitesi i kerkeses ka vendbanimin.
Nderrimi i emrit personal nuk mund te lejohet:
64 Shih: Ligji per emrin personal ("Gazeta e RM, nr. 08/1995 dhe 66/2007) si dhe ligjet
perkates ne Republiken e Shqiperise dhe Kosoves.
179
 I) personit kunder te cilit udhehiqet procedura penale per veper
penale, e cila ndiqet sipas detyres zyrtare;
2) personit i cili qe eshte denuar per vepren e tille derisa denimi nuk
eshte ekzekutuar;
3) derisa zgjasin pasojat juri dike te aktgjykimit; si dhe
4) personit per te cilin vertetohet se kerkesen e ka paraqit me qellim
qe t'i ike detyrimeve te percaktuara me ligj.
Personit te mitur mund t'i ndryshohet emri personal sipas kerkeses se
prinderve apo biresuesit, apo sipas kerkeses se kujdestarit me pelqimin e
organit komunal te administrates kompetente per kujdestari. Kur prinderit nuk
jetojne ne martese apo ne familje te perbashket dhe nuk merren vesh per
ndryshimin e emrit personal te femijes, atehere deri te ndryshimi i atij emri
mund te vije me kerkesen e njerit prind, nese per ate jep pelqimin njeri princl,
nese per ate jep pelqim organi komunal i administrates kompetent per
kujdestari. Ne qofte se kerkohet ndryshimi i emrit personal per personin e
mitur me te vjeter se dhjete vjet, atehere nevojitet edhe pelqimi i tij.
9.3 Numri personal i qytetareve
Nurmi personal i qytetareve, i cili paraqet shenjen e vetme te shenimeve
te identifikimit te qytetarit, rregullohet me ligj te ve<;ante 65 duke u percaktuar
forma dhe menyra e formimit te numrit personal unik te qytetareve dhe
njekohesisht percaktohet detyrimi qe ai te percaktohet ne punen e organeve dhe
organizatave te cilet ne baze te ligjit i evidentojne te dhenat per qytetaret ne
fushen e jetes shoqerore qe jane me interes per tere shtetin.
Numri personal perbehet prej 13 shifrave te ndara ne 6 grupe dhe ate:
Grupi I: data e lindjes (dy shifra); Grupi II: muaji i lindjes (dy shifra); Grupi
III: viti i lindjes (tre shifra); Grupi IV: numri i regjistrit (dy shifra); Grupi
peste: kombinimi i gjinise dhe numri rendor per personat e lindur ne daten e
njejte (tre shifra). BmTat prej 000 deri 499, femrat prej 500 deri 999; dhe Grupi
VI: numri kontrollues (nje shifer).
Numri personal caktohet sipas vendit te regjistrimit te femijes te Iindur
ne librin arne te lindurve i cili mbahet ne territorin e Republikes se
Maqedonise. Femijes se lindur jashte vendit numri personal caktohet sipas
vendbanimit te prinderve ne Maqedoni. Gjithashtu, per te huajt te cilet
qendrojne ne Republiken e Maqedonise dhe per te cilet ne baze te ligjit mbahen
evidencat dhe leshohen dokumente publike, Miuistria e Puneve te Brendshme u
cakton numrin personal per te huajt.
Numri personal nuk ndryshohet me rastin e nderrimit te vendbanimit te
qytetarit. Numri personal shenohet ne dokumentet publike (leja e njoftimit,
65
Shih: Ligji per numrin personal te qytetarit ("Gazeta zyrtare e RM", nr. 36/1992) dhe
legjislacionin perkates ne Republiken e Shqiperise dhe Kosoves.
180
elcstraktet nga librat ame, leja c vozitjes etj.) dhe ne evidencat te cilat mbahen
per qytetaret kur ajo me ligj eshte parapare.
9.3 Leja e njoftimit (Leternjoftimi)
Leja e njoftimit eshte dokument publik me te cilen shtctasi/qytetari
argumenton identitetin, shtetesine, gjinine, daten e lindjes, vendbanimin dhe
adresen e banimit. Leternjoftimi leshohet sipas formularit te parapare i cili
permban. Me rastin e paraqitjes se kerkeses per dhenien e leternjoftimit nga
paraqitesi i kerkeses doemos merren te dhenat per karakteristikat e tij
biometrike (shenjat nga dy gishterinj dhe fotografia), me qellim te vertetimit te
identitetit te tij.
Leternjoftimi mund te pcrdoret edhe si leje e udhetimit per kalim te
kufirit shteteror, ne rastet dhe nen kushtet e parapara me kontraten
nderkombetare te ratifikuar ne pajtim me kushtetuten e shtetit.
Leternjoftimin e leshon organi kompetent i administrates per pune te
brendshme, perkatesisht njesia rajonale e kesaj Ministrie, ne territorin e se ciles
personi qe kerkon e ka vendbanimin. Kerkesa per leshimin e lethnjoftimit
paraqitet ne afat prej 3 muajve nga mbushja 16 vjet te jetes. Secili person qe ka
mbushur 16 vje<; moshe kate drejte dhe obligim qe te posedoje leternjoftim.
Gjithashtu, leternjoftimi mund t'i leshohet edhe personit me te ri se 16 vjet,
ndersa me te vjeter se 14 vjet dhe ate me kerkesen e prinderit te tij apo te
kuj destari t.
Afati i vlefshmerise se leternjoftimit varet nga vitet e moshes se
personit te cilit i leshohet. Ne te vbiete, leternjoftimi leshohet me afat te
vlefshmerise prej 10 vitesh, ndersa per qytetarin me te ri se 27 vjet me afat te
vlefshmerise prej 5 vjetesh. Qytetari i cili se paku dy here e humb
leternjoftimin apo ne ndonje menyre tjeter mbetet pate, leternjoftimi i nderruar
i leshohet me afat te vlefshmerise prej ne njc vit, ndersa pas skadimit te ketij
afati leternjoftimi i ri leshohet ne pajtim me afatet e paraqitura me lart66
9.4 Dolmmentet e udhetimit dhe llojet e tyre
Dokumenti i udhetimit eshte dokumenti publik i cili permban te dhenat
per identitetin, vendbanimin dhe shtetesine dhe e cila sherben per udhetim
jashte vendit. Shtetasi i kate drejte ne dokumentin e udhetimit dhe ne vizen per
kalimin e kufirit shteteror dhe per qendrim jashte sipas kushteve te parapara me
ligj te vec;ante.
Formularet e dokumenteve te udhetimit dhe vizat shtypen ne gjuhen
zytiare te shtetit, me perkthim ne gjnhen angleze dhe franceze dhe shkrimet e
tyre.
Gjate qendrimit jashte shtetit, dokumenti i udhetimit sherben per
vertetimin e identitetit dhe si deshmi per shtetesine.
66 Shih: Ligji per numrin personal te qytetarit ("Gazeta zyrtare e RM", nr. 08/1995, 38/2002
dhe 66/2007) dhe legjislacionin perkates ne Republiken e Shqiperise dhe Kosoves.
181
 Dokumentet e udhetimit mund te jene te llojit si vijon: 1) pasaporta; 2)
pasaporta e perbashket; 3) pasaporta diplomatike; 4) pasaporta zyrtare; 5)
fletudhetimi, si dhe dokumentet e udhetimit te cilat leshohen ne baze te
matTeveshjeve nderkombetare. Gjithashtu, si dokument udhetimi per udhetim
jashte vendit per anetaret e ekuipazhit nepermjet mjeteve te transportit detare,
ujore dhe te liqeve iu sherben e libreza detare, perkatesisht e anijes, me vizen e
dhene ne pajtim me ligjin.
Shtetasi mund te kete vetem nje dokument udhetimi te llojit te njejte te
leshuar nga organi kompetent.
Dokumentet e udhetimit dhe vizat jepen ne formularin e percaktuar i
cili i permban stemen dhe emrin e shtetit. Ne pasaporte dhe listen e udhetimit
shenohen keto te dhena per poseduesin e dokumentit te udhetimit: mbiemri dhe
emri, data, muaji dhe viti i lindjes, vendi dhe komuna e lindjes, vendbanimi,
nenshtetesia dhe numri unik personal i qytetarit. Ne pasapmien e perbashket
shenohet shteti ne te cilen udheton grupi, mbiemri, emri dhe numri i pasaportes
te udheheqesit te grupit dhe mbiemri, emri, data, muaji dhe viti, vendi dhe
komuna e lindjes dhe vendbanimit te anetareve te grupit. Nderkaq, ne
pasaporten diplomatike dhe zyrtare inkorporohet mbiemri dhe emri, data, muaji
dhe viti i lindjes, si dhe shenimi per funksionin e bmiesit te asaj pasapmie. Ne
te vertete, pasaporia, pasaporia e perbashket dhe fletudhetimi per kthim ne
vend leshohet sipas kerkeses se qytetarit/shtetasit. Pasaporia diplomatike dhe
zyrtare leshohet sipas kerkeses se organit shteteror kompetent.
Humbjen apo shkaterrimin e pasapmies poseduesi eshte i obliguar qe ta
shpalle ne gazete perkatese zy1iare te vendit, para se te paraqes kerkese per
dhenien e pasapories se re, nderkaq humbjen e pasaporte jashte vendit
poseduesi i saj eshte i detyruar qe ta paraqes te perfaqesia diplomatike-
konsulare e shtetit jashte vendit.
Ne lidhje me dokumentet e udhetimit dhe llojet e tyre, e rendesishme
eshte te theksohet se natyra juridike e tyre, percaktohet me legjislacionin
nacional ( ligjet per dokumentet e udhetimit), konform me parimet dhe
standardet e percaktuara me akte juridike nderkombetare ( traktate, konventa
etj).67
67
Ligji per dokumentat e udhetimit te gazetareve te Republikes se Maqedonise, ("Gazeta
zyrtare e RM", nr. 73/2004 dhe 19/2007), legjislacionin perkates te Republikes se Shqiperise
dhe te Kosoves.
182
KREUX _
KONTROLLI MBI ADMINISTRATEN
1. Kuptimi i kontrollit
Kontroll mbi administraten ne kuptimin permbajtesor paraqet
veprimtari te vazhdueshme te mbikeqyrjes qe subjektet juridikisht te
autorizuara e kryejne lidhur me sjelljen e administrates, te menyres se
perdorimit te autorizimeve te saja dhe te akteve, perkatesisht te masave qe
dalin nga perdorimi i atyre autorizimeve shteterore, perkatesisht publike 68 .
Kontrolli i administrates mund te manifestohet si:
1. kontrolli i ligjshmerise (legalitetit) - forme e kontrollit me te ci!Cn
krahasohet pajtimi i akteve dhe i masave me rregullat juridike te cilat i
rregullojne kur aktet e tilla ka mundesi t'i nxjene, perkatesisht te
ndermarre masa, si dhe procedura se si ato nxirren, perkatesisht
ndermenen;
2. kontrolli i pershtatshmerise (oportunitetit) - forme e tille e
mbikeqyrjes te e cila aktet dhe masat e administrates krahasohen me
qellimin i cili eshte ne interesin e subjektit qe duhet te arrihet.
2. Subjektet e kontrollit, lenda dhe autorizimet
2.1 Subjektet e kontrollit
Subjektet e kontrollit jane subjektet te cilet me normen juridike jane te
autorizuar te kryejne forme te caktuar te mbikeqyrjes mbi administraten dhe qe
ne rastet e caktuara te shfrytezojne autorizimet kontrolluese me te cilat
disponojne - subjektet aktive te kontrollit, p.sh organet perfaqesuese
(parlamenti, asambleja), gjykatat etj;
Organet ndaj te cilave kryhet kontrolli- paraqesin subjektet e ndryshme
te cilet lajmerohen ne format e organizates administrative - subjektet pasive te
kontrollit, p.sh drejtorite e administrates shteterore apo administrata.
2.2 Lenda (objekti) e kontrollit
Eshte sjellja e administrates, menyra e perdorimit te autorizimeve me te
cilat disponon, pastaj aktet dhe masat te cilat nxirren, perkatesisht ndermerren.
2.3 Autorizimet kontrolluese
Autorizimet kontrolluese paraqesin teresine e te gjitha masave qe
bartesi i autorizimit mund t'i perdore kur verteton se organi mbi te cilin kryhet
68Me hollesisht per qasjet teorike ne lidhje kontrollin e punes se Administrates, shih: Dr. Agur
Sokoli: Kontrolli i punes se Administrates dhe pergjegjesia e saj politike, Fakulteti Juridik,
Prishtine, 2009.
183
kontrolli nuk vepron ashtu sikurse eshte parapare ne situaten e dhene,
perkatesisht pershtatshmerise. Sipas gjeresise se saj te kontrollit, autorizimet
mund te shprehen si:
Lidhur me autorizimet kontrolluese vlen te permenden edhe <;:eshtjet per
konstatimin, lenien objektive jashte fuqise dhe vendosja meritore.
Kunstatimi ~ eshte forma me e bute e autorizimit kontrollues me te
cilen bartesi i kontrollit ka mundesi qe vet em te vertctoj e se ne veprimin e
organeve mi te cilet e kryen kontrollin a ka pasur ndonje paligjshmeri,
perkatesisht parregullsi. Ne situaten e tille bartesi i kontrollit rendom eshte i
obliguar qe t'ua terheq verejtjen subjekteve tjere te ci!et disponojne me masa
represive qe paligjshmerite e konstatuara, perkatesisht te parregullsive te
eliminohen.
Lenia ubjektive jashte fuqise ~ do te thote se bartesi i kontrollit, pas
paligjshmerise, perkatesisht panegullsise se verejtur ne punen e organeve mbi
te cilet kryen kontrollin, ka autorizime qe drejtperdrejt te perfshije ne aktet e
paligjshme, respektivisht te parregullsive dhe te masave qe nga puna e tille
kane dal duke i lene jashte fuqise me efekt te anulimit apo te abrogimit.
Vendosja meritore ~ ne anen e bartesit te kontrollit autorizimet me te
gjera jane ato te cilat i japin te drejten qe me vendimin c saj te zevendesoje
vendimin e organeve ndaj te ci!Cve ka kryer kontrollin pasi qe me pare te kete
vertetuar paligjshmerine, perkatesisht panegullsine e vendimit te tille dhc ndaj
saj ka aplikuar masen objektive te lenies jashte fuqise.
2.4 Efilmsiteti nkontrollit
Efikasiteti i kontrollit si pjese e rendesishme e kontrollit te
administrates mbi administraten varet nga dy clemente njesoj te rendesishme:
1) nga madhesia e numrit te subjekteve te cilet jane te autorizuar per
zbatimin e kontrollit te tille dhe
2) nga gjeresia e autorizimeve kontrolluese me te cilat ato subjekte ne
zbatimin e kontrollit disponojne.
3. Efekti preventiv dhe represiv i kontrollit mbi
administnten
Kontrolli mbi administrateD ka:
1) efekt preventiv ~ shihet ne faktin se vete administrata, duke ditur se
veprimet e saja, aktet dhe masat i mbikeqyr mekanizmi kontrollues i
vendosur, qe me pare shikon ligjshmerine dhe pershtatshmerine e
aksioneve te saja, e vetedijshme per rrethanat se gabimet eventuale ne
pune do te nxisin reaksion te bartesit te kontrollit qe do te rezultonte me
ndermanjen e autorizimeve kontrolluese mete gjitha pasojat qe nga ajo
mund te dalin per administraten;
184
2) . efekti represiv ~ shihet ne ate se bartesit e kontrollit, kur
konstatojne paligjshmeri, perkatesisht parregullsi ne veprimin e
organeve te administrates shteterore mbi te cilat kryejne kontrollin,
ndermarrin masa efikase nga rrethi i autorizimeve kontrolluese me <;:ka
eliminojne mundesine qc ne fuqi te mbeten aktet apo masat e
administrates me te cilat eshte shkelur parimi i ligjshmerise,
perkatesisht i pershtatshmerise.
4. Bartesit e kontrollit mbi administraten
Bartes te kontrollit mbi administraten ne sistemet juri dike bashkekohore
jane:
1) kontrolli i administrates nga ana e organit perfaqesues,
2) kontrolli i administrates nga ana e avokatit publik,
3) kontrolli i cila kryhet brenda vet administrates,
4) kontrolli i administrates me ane te mbikeqyrjes shoqerore,
5) kontrolli i administrates nepermes te gjykatave,
6) format e ndryshme tc iniciatives se qytetareve (shoqatat
joqeveritare etj.).
4.1 Kontrolli i administrates nga ana e organeve perfaqesuese ne
RM-se
Ai kontroll mbeshtetet ne dy baza:
I) ne pergjegjesine parimore te administrates ndaj organit perfaqesues;
2) ne autorizimin kushtetues, perkatesisht ligjor te organit perfaqesues
qe ta kontrolloje administraten; si dhe
3) ne parimin kushtetues per ndarjen e pushteteve (legjislative,
ekzekutive dhe gjyqesore ).
4.1.1 Qasja parimorc e kushtetutberesit, perkatesisht i ligjdhenesit
mbi poziten e organit perfaqesues dhe i organeve te autoritetit
ekzekutiv- ne sistcmin juridik te Maqedonise
Parlamenti i RM-se eshte organ perfaqesues i qytetareve dhe bartes i
autoritetit ligjdhenes ne Republike. Qeveria e RM-se eshte bartese e pushtetit
ekzekutiv, dhe i pergjigjet Kuvendit te RM-se i cili mbikeqyr punen e saj
permes instrumenteve perkates juridik si<;: jane: instrumenti i votebesimit ndaj
qeverise; interpelanca; pyetje e deputeteve; miratimi i buxhetit etj .. Kryetari
dhe anetaret e qeverise bashkerisht jane pergjegjes per vendimet te cilat i nxjerr
qeveria, ndersa individualisht jane pergjegjes per fushen e punes se tyre.
Ne njesine e veteqeverisjes lokale (komuna)organe perfaqesuese te
qytetareve dhe te organeve te veteqeverisjes jane: kuvendi i komunes dhe
kryetari i komunes. Organe ekzekutive te njesise se veteqeverisjes lokale jane:
185
kryetari i komunes dhe eproret tjere te administrates lokale te cilet udheheqin
me dikasteret perkatese ne administraten lokale.
4.1.2 Autorizimet qe organi perfaqesues ka ne momentin e
themelimit te organeve te pushtetit ekzekutiv, perkatesisht te
organeve te administrates shteterore
Anetaret e qeverise i propozon personi te cilit kryetari republikes ia ka
besuar mandatin per perberjen e qeverise. Menjehere pas themelimit te
qeverise, e me se voni ne afat prej 30 ditesh nga dita e pranimit te mandatit,
mm1datari eshte i obliguar qe programin e qeverise dhe qeverine t'ia prezantoje
Kuvendit teRM dhe te kerkoje votim per besimin. Qeveria humb ne detyre kur
besimi i eshte dhene nga shumica deputeteve/perfaqesuesve ne Kuvendin e
RM-se.
Ne qofte se mandatari nuke forman qeverine ne afat prej 30 ditesh nga
dita e pranimit te mandatit, kryetari i republikes mund t'ia vazhdoje mandatin
edhe per me se shumti 30 dite. Nese edhe ne kete afat mandatm·i nuk ka sukses
te formoje qeverine apo nese qeveria e propozuar nuk fiton besimin e Kuvendit
te RM-se, kryetari i republikes mandatin per perbe1jen e qeverise ia beson
personit tjeter. Ne qofte se edhe atehere nuk themelohet ne pajtim me
dispozitat kushtetuese, kryetari i republikes emeron qeverine e perkohshme
jopartiake dhe njekohesisht shpall zgjedhjet e perkohshme per Kuvendin e RM-
se.
Mundesia e ngritjes se <;eshtjes se besimit kryetarit te qeverise dhe te
qeverise ne teresi, pastaj te ndonje anetari te saj - propozimin per ngritjen e
<;eshtjes se besimit mund ta jep se paku 1/5 e perfaqesuesve ne Kuvendin e
RM-se. Ngritja e <;eshtjes se besimit qeverise mund te kerkoje edhe kryetari i
saj. Vendimi per mosbesim eshte e nxjerre nese per ate kane votuar shumica
nga numri i pergjithshem i perfaqesuesve.
Nese votohet mosbesimi per kryetarin e qeverise apo te qeverise ne
teresi, kryetari i qeverise dhe qeveria paraqesin doreheqje. Nese mosbesimi
votohet ndonje anetari te qeverise, kryetari i qeverise mund ne vend te tij te
propozoje anetarin tjeter Kuvendit te RM-se qe te votoje per besimin apo
kryetari i qeverise dhe qeveria mund te paraqesin doreheqje.
Ne njesine lokale te veteqeverisjes eshte e mundshme qe sipas
propozimit te me se paku 1/3 se anetareve ne organin perfaqesues te ngitet
yeshtja e besimit te kryetarit te komunes dhe per ndonje anetare te saj. Votimi
per besimin e drejtoreve mund te kerkoj edhe kryetari i tyre. V endimi per
mosbesimin eshte i miratuar kur per te kane votuar shumica e te gjithe
anetareve te organit perfaqesues. Kur organi perfaqesues i njesise lokale te
veteqeverisjes voton mosbesimin per kryetarin e komunes, eshte i detyruar
kryetarin e ri te komunes ta zgjedhe ne afat prej 30 ditesh nga dita e votimit te
mosbesimit. Ne qofte se mosbesimi votohet per ndonje epror, organi
186
perfaqesues aprovon vendimin per diten me te cilin ai anetar shkarkohet nga
detyra.
Mundesia e shtruarjes se pyetjeve qeverise apo ndonje ministri - kur
vjen deri te ngritja e pyetjeve te tilla gjate kohes se ashtuquaJtur para dite,
kryetari i qeverise, perkatesisht nenkryetari apo ministri te cilit i eshte drejtuar
pyetja, eshte i obliguar qe te pergjigjet ne seancen e njejte ne te cilen eshte
parashtruar pyetja. Ne te kunderten eshte i detyruar t'i theksoji: arsyet se per
vka nuk mund te pergjigjet.
Kuvendi i RM, perkatesisht organet e saja punuese mund te kerkojne
raporte dhe shenime nga ministrat dhe pergjegjesit te cilet udheheqin me punen
e organeve tjera te administrates shteterore, dhe ata ne kerkesen e parashtruar
jane te detyruar te:
1) informojne per <;eshtjet dhe dukurite ne fusheveprim te ministrise,
perkatesisht te organeve tjera te administrates shteterore,
2) te paraqesin rapm1 mbi hye1jen dhe zbatimin e ligjit dhe te akteve
tjera, perkatesisht te detyrave per krye1jen e te cilave jane pergjegjes,
3) dergojne te dhena me te cilat disponojne apo te cilat jane te
detyrueshem ne fusheveprimin e saj,
4) te pergjigjen ne pyetjet e parashtruara.
4.1.3 Interpelanca
Interpelanca paraqet autorizim me te cilen disponojne perfaqesuesit e
Kuvendit te RM-se. Interpelance mund te paraqesin se palm 5 deputete, ne
baze te se ciles hapet debati per punen dhe pergjegjesine e ministrit apo secilit
bartes te funksionit ekzekutiv.
]Interpelanca ne formen me shkrim i dergohet kryetarit te Kuvendit te
RM-se i cili ia dergon qeverise dhe te gjithe perfaqesuesve/deputeteve. Qeveria
ka per detyre qe lidhur me interpelancen t'ia dergoje hyetarit te Kuvendit te
RM-se (me se voni ne afatin e caktuar) rapm1in per mendimet dhe qendrimet e
saja lidhur me interpelancen. Menyra dhe procedura e interpelances
percaktohet me Rregulloren e Kuvendit teRM.
4.1.4 Pyetje deputeti
Pyetje deputeti drejtuar qeverise apo ministrave eshte instrument tjeter i
kontrollit te kuvendit ndaj qeverise dhe ministrive. Me Rregulloren e Punes se
Kuvendit te RM-se eshte parapare qe ne javen e fundit te <;do muaji te mbahet
seance e ve<;ante parlamentare ne te cilen deputetct kane te drejte tc
parashtrojne pyetje ne lidhje me punen e qeverise dhe ministrave si dhe per
punen e funksionareve tjere te administrates, dhe per kete te marrin pergjigje
me goje, aty per aty, apo me shkrim pas seances. Dispozita te ngjashme
permbajne edhe rregulloret e punes se kuvendit te Kosoves dhe te Shqiperise.
187
 4.1.5 Autorizimet e pergjithshme te cilat lidhur me ~eshtje tC
caktuara thelbesore per administraten shteterore i ka organi
perfaqesues
Administrata ne fonnen e saj organizative dhe funksionale eshte e varur
nga organi perfaqesues e cila ato forma me ligj i rregullon sipas bindjes se saj.
Ne njesine lokale te veteqeverisjes organizimi i organeve te
administrates rregullohet me aktin e pergjithshem ne pajtim me statutin dhe
ligjin, andaj edhe ketu forma e varshmerise organizative dhe funksionalc
paraqitet te menyren e njejte.
Mjetet per pune e organeve te administrates shteterore sigurohen ne
buxhetin shteteror, e cila gje nga ana e saj eshte forme e veyante e ndikimit te
organeve perfaqesuese ne administraten shteterorc, si organe e cila nxjen
buxhetin.
Parimi i kushtetutshmerise dhe Iigjshmerise ka kuptimin e saj ne ate qe
aktet individuale te administrates shteterore duhet te jene te bazuara ne Iigj, dhe
qe dispozitat te cilat i nxjerr administrata shteterore detyrimisht duhet te jene
ne pajtim me kushtetuten dhe me Iigjin.
4.2 Kontrolli i administrates nga ana e Avokatit te Popullit
A vokati i Popullit, si kudo ne bote i njohur si Ombudsman, ashtu edhe
ne Maqedoni, Kosove dhe Shqiperi eshte institucion i ri, organ i ve9ante i
sistemit politik te ketyre shteteve, qe eshte i parapare ne kushtetuta dhe akte
ligjore te veyanta. Ky institucion i pavarur ka kompetence qe t'i mbroje te
drejtat kushtetuese dhe ligjore te qytetareve, kur ato shkelen nga administrata
shteterore dhe organet e organizatat tjera qe kane autorizime publike. Ne te
vertete, A vokati i Popullit si institucion i pavarur, i mevetesishem dhe
profesional veprimtarine e vet e zhvillon ne kuader te kushtetutes dhe te ligjit,
si dhe ne kuader te konventave dhe akteve nderkombetare per Iirite dhe te
drejtat e njeriut. Gjate kryerjes se detyrave avokati i popullit udhehiqet nga
parimet e objektivitetit, paanesise, pergjegjesise, azhuritetit, efikasitetit,
papercaktueshmerise fetare a partiake, barazise ne mbrojtjen e te drejtave dhe
te lirive te qytetareve, pa marre parasysh perkatesine kombetare a bindjen
fetare ose politike, gjinine, racen etj.
Sipas kornizes legjislative te Maqedonise, Kosoves dhe Shqiperise,
avokatet e popullit, zgjidhen nga organi me i lmie ligjdhenes (kuvendi) duke
qene edhe pergjegjes para tyre. Avokatet e popullit, si institucione te vendosura
me kushtetute dhe ligj, pranojne parashtresa nga qytetaret per veprimin e
kunderligjshem, respektivisht te veprimit te parregullt te organeve te pushtetit
ekzekutiv dhe te nepunesve te punesuar ne ato organe me autorizime qe te
zbatoje hetimin, te rekomandojne masa te nevojshme dhe te publikojne raportet
e saja. Kontrolli nga ana e Avokatit te Popullit eshte vetem forme e veyante
(nenlloj) i kontrollit te organeve te administrates
188
Detyrat themelore dhe karakteristikat e perbashketa te avokateve te
popu!lit te Maqedonise, Kosoves dhe Shqiperise mund te permblidhen ne sa
vijon:
1) Detyra theme lore eshte: 1) shqyrtimi i rrezikimeve individuale te
drejtave te qytetareve te cileve me rastin e kryerjes se puneve nga
kompetenca e tyre i kane shkaktuar organet e administrates shteterore,
perkatesisht organet me autorizime publike apo individet ne ato organe;
dhe 2) te shqy1ioj edhe 9eshtjet e tjera te cilat jane me interes per
mbrojtjen e drejtave kushtetuese dhe ligjore te cilat bazohen ne burimet
e tjera te mesuara (nga mjetet e informimit publik), ndersa i perkasin
punes se parregullt te organeve te theksuara;
2) Nuk vepron ne 9eshtjet ne te cilat eshte ne zhvillim procedura
administrative apo procedura tjeter. Veprimet e hulumtimit te shkeljes
individuale A vokati i Populi it i ndermerr sipas iniciatives se vet apo
sipas kerkescs se qytetarit;
3) Secili kate drejte t'i paraqese parashtresa Avokatit te Popullit, pa
marre parasysh se faktin se per shkak te shkeljes se te drejtave
kushtetuese dhe ligjore te qytetareve drejtperdrejt a eshte demtuar. Ai
lirisht vendos se a do ta marre ne shqyrtim parashtresen dhe ne 9fare
vellimi;
4) Kur perfundon proceduren e ngritur sipas kerkeses se qytetarit, per
ate qe eshte ndermarre e informon paraqitesin e parashtreses.
Qendrimet e veta per shkeljen ua dergon organeve te administrates
shteterore, perkatesisht organeve me autorizime publike per e cilet kane
te bejne qendrimet me paralajmerimin, propozimin dhe rekomandimin;
5) Autorizimet e Avokatit te Popullit jane qe te: 1. paralajmeroje, 2.
informoje, 3. propozoje 4. te jape rekomandime;
6) Ne qofte se verteton se eshte fjala per shkelje te drejtave me
clemente te vepres penale, kundervajtjes apo te shkeljes se disiplines se
punes, Avokati i Popullit mund te propozoje ngritjen e procedures
perkatese. Organet e administrates shteterore dhe organet me
autorizime publike duhet menjchere, e me se voni ne afat prej 30 ditesh
ta informojne A vokati i Populi it mbi masat e ndermarra lidhur me
paralajmerimet, propozimet dhe rekomandimet e tij, ne te kunderten
Avokati i Popullit e informon kuvendin i cili e ka zgjedhur dhe
opmwmn.
4.3 Kontrolli brenda vete administrates
Kontrolli brenda administrates (e ashtuquajtura kontroll administrative)
- paraqet rregullim detaj te manedhenieve reciproke brenda administrates dhe
te autorizimeve qe ka njeri organ (sipas rregullit me te lmie) ndaj atyre te
tjerave (te uleta). Esenca e asaj kontrolle shihet ne faktin se ajo nuk del nga
189
 ~"r
komiza e struktures se administrates dhe kryhet sipas menyres qe nje organ i
administrates e mbikeqyr organin tjeter.
Kontrollin brenda administrates e karakterizojne numri i madh i
formave ne te cilat lajmerohet:
1) Qeveria mbikeqyr pun en e ministrive, dhe eshte e autorizuar te
abrogoje apo anuloje aktet administrative te ministrive apo te organeve
tjera te administrates republikane. Qeveria ka te drejte dhe detyre qe
nen kushtet e caktuara te abrogoje dispoziten e mini strive apo te organit
tjeter te administrates republikane.
2) Ministrite mbikeqyrin punen e organeve te administrates shteterore,
te organeve ne varesi, te organeve te njesive te veteqeverisjes lokale, te
personave juridike te cilet kane autorizime pub like ne punet e bartura te
administrates shteterore.
3) agjencite ekzekutive.
Ne krye1jen e mbikeqyrjes administrative organet e administrates
shteterore mbikeqyrin zbatimin e ligjit dhe te dispozitave tjera, pastaj
ligjshmerine e punes dhe te veprimit te organeve te administrates shteterore, te
organeve te njesise lokale te veteqeverisjes dhe te personave juridike te cilat
kane autorizime publike ne punet e administrates shteterore te cilat iu jane
besuar.
Organet e administrates shteterore ne ves;anti mbikeqyrin:
1) ligjshmerine e punes dhe te veprimit,
2) vendosjen ne s;eshtjet administrative,
3) efikasitetin, ekonomine dhe pershtatshmerine e punes ne kryerjen e
puneve te administrates shteterore,
4) pershtatshmerine e organizimit te brendshem dhe aftesimin e
nepunesve dhe te zyrtareve per kryerj en e pun eve te administrates
shteterore,
5) marredhenia e nepunesve dhe zyrtareve ndaj qytetareve dhe ndaj
paleve tj era.
Nga kompetenca e saj ndermarrin masa:
I) kerkojne raporte, te dhena dhe infonnata tjera ne krye1jen e puneve
te administrates shteterore,
2) shqyrtojne gjendjen e kryerjes se puneve te administrates shteterore
dhe propozojne masa te cilat duhet te ndermerren me qellim te kryerjes te disa
puneve te administrates shteterore,
3) ngritin proceduren per percaktimin e pergjegjesise te nepunesve te
caktuar, perkatesisht te zy1iareve,
4) drejtperdrejt kryejne punet ne kufijte e fusheveprimit te tij nga
kompetenca e organeve te administrates shteterore, te organit te njesise lokale
te veteqeverisjes dhe te administrates, perkatesisht te personit juridik me
190
autorizime publike me shpenzime te tyre kur vleresojne sene menyre tjeter nuk
mund te zbatohet ligji apo dispozita tjcter, ndersa organi i administrates
shteterore, organi i njesise lokale te veteqeverisjes dhe te administrates,
perkatesisht personat juridike me autorizime publike nuk e kane kryer punen e
caktuar te administrates shteterore ne afatin e parapare,
5) ndermarrin edhe masa tjera te parapara me ligj te posavem.
Rendesi te ves;ante ka kontrolli i cili me udheheqjen e procedures
administrative realizohet me rastin e ankeses:
1) kunder vendimit/aktvendimit te shkalles se pare W ministrive dhe
organeve tjera republikane te administrates shteterore, ankesa mund te
paraqitet vetem kur kjo eshte parapare me ligj;
2) lmnder aktvendimit te shkalles se pare te organit te administrates
shteterore te rangut me te ulet, ankesa mund t'i parashtrohet ministrive
kompetente, perkatesisht organeve tjera kompetente republikane te
administrates shteterore;
3) kunder akteve individuale te cilat i nxjerrin organet komunale te
administrates ne zbatimin e akteve te pergjithshme te organeve
perfaqesuese te atyre njesive, me te cilat vendoset per te drejtat dhe
detyrimet dhe interesat e personave fizike dhe juridike, mund te
paraqitet ankese organit kompetent te administrates shteterore.
4.4 Kontrolli mbi administraten me ane te mbikeqy:rjjes shoqerore
Mbikeqyrja shoqerore- eshte forme specifike e kontrollit mbi punen e
administrates. (:do forme e kontrollit mbi administraten ka kualitet te
mbikeqyrjes shoqerore, meqenese si bmies gjithmone paraqitet ndonje subjekt
shoqeror (p.sh organi perfaqesues, gjykata).
Mbikeqy1ja shoqerore sipas kuptimit mund ta ngushtojme duke e
reduktuar vetem ne ata bm1es te kontrollit te cilat lajmerohen ne rolin e te
ashtuquajturave te subjekteve shoqerore-themelore, ndersa ata jane qytetaret.
Mbikeqy1ja shoqerore- ne qenien e saj dote thote marredhenia aktive e
qytetareve dhe te asociacioneve te tyre ndaj administrates, te orientuara ne
pengimin e pasojave negative te cilat mund te paraqiten ne sjelljen e
administrates.
Nese mbikeqy1jen shoqerore e shikojme ne aspektin formal dhe
organizativ, ai realizohet ne dy variante:
I) format e institucionalizuar te demolaacise se drejtperdrejte, tubimet e
qytetareve dhe referendumi, por mete kombinohen edhe veprimtarite e partive
politike, pastaj te organizatave tjera shoqerore;
2) te gjitha ato liri dhe te drejta kushtetuese te cilat qytetareve ua
garanton kushtetuta dhe te cilet ekzistojne kufizime te shumta ne veprimin e
administrates shteterore, si dhe sanksionet e rrepta per shkak te shkeljes se tyre.
191
 Qytctaret munden tC jene bartes te iniciatives per ngritjen e formavc tc
ndryshme te mekanizmit kontrollues te parashtresave te caktuara, me
deklarimin formal te pakenaqesive kunder akteve dhe masave te administrates
shteterore. Vlcn te theksohet rendesia e dispozites kushtetuese sipas se ciles
secili kate drejte te dcrgoj parashtresa dhe ankesa, te jep propozime organeve
shteterore dhe organeve tjera dhe te marre nga ata pcrgjigje.
Organet e administrates shteterore jane te obliguar qe t'u japin
qytetareve te dhena, lajmerime dhe udhezime dhe t'u ofrojne ndihme
profesionale ne punet per te cilat ata u drejtohen, por kane edhe detyrim ta
njoftojne opinionin per krye1jen e puneve nga fusheveprimi i saj dhe te
informojne opinionin per punen e saj nepermjet mjeteve te informimit apo ne
menyre tjeter te pershtatshme.
Organet e administrates shteterore qytetareve dhe personave juridikc
duhet t'u mundesojne paraqitjen e kundershtimeve dhe anl<:esave ne punen e
organeve te administrates shteterore, pastaj ndaj maneclhenies jo te rregullt te
nepunesve shteteror kur iu drejtohen me qellim te realizimit te drejtave tC tyre
dhe te interesave apo te krye1jes se obligimeve te tyre qytetare. Per kcte qellim
jane te detyruar qe ne lokalet zyrtare ne vendin e dukshem te sigurojne mjctet e
nevojshme teknike dhe te mjeteve tjera per paraqitjen e kundershtimevc dhe te
ankesave, dhe t'iu mundesojne deklarimin gojor te kundershtimeve,
perkatesisht ankesave.
Ato kundershtime i shqyrton cprori i organit ndaj punes se ciles jane
drejtuar, dhe eshte i obliguar qe paraqitesve te kundershtimeve t'u jepen
pergjigje ne afat prej 30 ditesh nga data e paraqitjes. Per masat e ndermarra per
perparimin e marredhenieve me qytetaret dhe me personat juridike, mbi
kundershtimet e paraqitura, perkatesisht te ankesave, pastaj te verejtjeve dhe
propozimeve te rendesishme, si dhe te masave qe me ate rast jane ndermarre,
kryetari i komunes e informon ministrine kompetente, perkatesisht organizatat
administrative shteterore.
4.5 Kontrolli gjyqesor i administrates
Ne Republiken e Maqedonise, sipas Ligjit mbi gjykatat, pushtetin
gjyqesor e kryejne: Gjykatat Themelore (si gjykata te shkalles se pare),
Gjykatat e Apelit (si gjykata te shkalles se dyte), Gjykata Administrative dhe
Gjykata Supreme e Republikes se Maqedonise, ndersa ne Republiken e
Kosoves pushtetin gjyqesor e kryejne Gjykatat Komunale, Gjykatat e Qarkut,
Gjykata ekonomike dhe Gjykata Supreme
Forma me e rendesishme e kontrollit gjyqesor mbi punen e
administrates eshte ai qe Gjykata Supreme, respektivisht Gjykata
administrative e realizon ne konfliktin administrativ. Ne konfliktin
administrativ (Gjykata Administrative ne Maqedoni clhe Gjykata Supreme ne
Kosove) kate drejte:
192
1) duke marr ne konsiderate padine, tc anuloje aktin administrativ
(kontesti i ligj shmerise),
2) nganjehere mundet edhe vete te vendose <;eshtjen administrative
(konflikti i jurisdikcionit te plote),
3) mund te vendose per kompensimin e demit dhe kthimin, nese deri te
demi ka ardhur, perkatesisht nese sendet jane man·e, me ekzekutimin e aktit
administrativ, i cili me pacline ne konfliktin administrati v kontestohet,
4) te vendose per kerkesen per mbrojtjen e drejtave dhe lirive te njeriut
dhe qytetarit te garantuara me kushtetute nese liria apo e drejta e tille eshte
shkelur me aktin individual dcfinitiv, ndersa nuk eshte siguruar mbrojtja tjeter
gjyqesore.
4.6 RoH i Gjylmtes Kushtetuese ne kontromn e administrates
Kushtetutshmcria dhe ligjshmeria paraqesin parime themelore mbi te
cilat duhet te ndertohet sistemi juridik dhe politik ne nje shtet. Ato paraqesin
nje gjendje ku ka kushte, principe dhe rregulla dhe ligjet qe i permban
kushtetuta te respektohen dhe zbatohen ne praktike. Permbajtja juridike e
kushtetutshmerise nenkupton harmonizimin e sistemit juridik dhe hierarkise se
akteve juridike ne nje shtet, ne maje tete cilit gjendet kushtetuta. Ne thelbin e
saj, kushtetutshmeria permban principin e supremacionit te kushtetutes, qe
nenkupton se kushtetuta eshte akt me i larte juridik ne shtet dhe te gjitha aktet e
tjera duhet te jenc ne pajtim me te. Permbajtja politike e kushtetutshmerise dhe
ligjshmerise nenkupton se aktiviteti i organeve te pushtetit shteteror te jete ne
pajtim me dispozitat kushtetuese dhe ligjore te shtetit. Ne kete menyre
kushtetutshmeria dhe ligjshmeria jane principe te rendesishme per frenimin e
arbitraritetit te pushtctit shteteror nepermjet futjes se tij nen normat juridike te
ve~anta.
Gjykatat Kushtetuese te Republikes se Maqedonise, Kosoves dhe
Shqiperise, si organe te cilat mbrojne kushtetutshmerine dhe ligjshmerine, kane
rol te rendesishem edhe ne kontrollin e administrates. Roli i gjykatave
kushtetuese ne kontrollin e administrates eshte :
l) te kontrolloje kushtetutslunerine dhe ligjshmerine e funksioneve
normative tC administrates, perkatesisht pajtueshmerine e akteve
nenligjore qe i nxjenin organet e administrates me kushtetuten dhe
ligjin 69
69 Interesante eshte te theksohet se Gjykata Kushtetuese e Shqiperise, ne kuader te
kompetencave te veta vendos vetem per pajtueshmerine e akteve normative te organeve
qendrore dhe vcndore me kushtetuten dhe marveshjet nderkombetare, por jo edhe per
pajtueshmerine e tyre me ligj ngase kjo eshte ne kompetence te gjykatave te rregullta, shih :
Kushtetuta e R. Sh, neni 131. Nderkaq Kushtetuta e R.M ne nenin 51 ka percaktuar qe ne R.M
"ligjet duhen te jene ne pajtim me kushtetuten, ndersa te gjithe dispozitat tjera ne pajtim me
Kushtetuten dhe ligjin". Kompetenca per pajtueshmerine e dispozitave tjera dhe kontratave
ko!ektive me Kushtetuten dhe ligjet, i eshte percaktuar Gjykates Kushtetuese ( neni II 0). Pra,
ne sistemin knshtetutes te Maqedonise eshte percaktuar parimi se aktet nenligjore duhet te jene
193
 ~~
2) te kontrolloje vendimet e organeve te administrates si akte konkrete
apo individuate ne lidhje me shkeljen e lirive dhe te drejtave te njetiut
te garantuara me kushtetutc.
Bazuar ne efektet juridike te vendimeve te Gjykates Kushtetuese te
nxjerra gjate kontrollit te produkcionit juridik( normativ dhe konkrete) te
organeve te administrates e qenesishme eshte te theksohet se me rastin e
abrogimit te dispozitave juridike ne ligjet e vena ne !control! te
kushtetutshmerise dhe ne aktet nenligjore me fuqizimin e vendimit te Gjykates
Kushtetuese shfuqizohet baza konkrete juridike per te drejtat dhc obligimet e
personave fizike dhe juridik. Kjo do te thote se kur abrogohet baza juridike ku
jane mbeshtetur aktet konkrete dhe individuate per te drejtat dhe obligimet e
personave fizike dhe juridik, automatikisht krijohen mundesia juridike per t'i
abroguar ato akte konkrete juridike apo individuale. Ne ilustrim te kesaj po
theksojme se aktgjykimi i plotfuqishem per vepra penale te bazuar ne
dispoziten e ligjit e cila eshte abroguar per shkak te papajtueshmerise me
kushtetuten nuk prodhon efekte juridike nga dita e hytjes ne fuqi te vendimit te
Gjykates Kushtetuese mbi abrogimin e dispozites se ligjit ne baze te se cilcs
aktgjykimi eshte nxjerre dhe mundet te ndryshohet me zbatimin perkates te
dispozitave per perseritjen e procedures penale.
Secili person fizik dhe juridik, e cila Gjykates Kushtetuese i ka
paraqitur propozim per vleresimin e pajtueshmerise se ndonje dispozite te ligjit
me kushtetuten, perkatesisht te dispozites tjeter me kushtetuten dhe ligjin,
ndersa Gjykata Kushtetuese kerkesen e tij c miraton dhe e abrogon dispoziten e
ligjit, perkatesisht dispoziten e aktit tjeter, ka te drejte te paraqese kerkese
organit kompetent per ndryshim te aktit te plotfuqishem individual me te cilen
eshte shkelur e drejta, e i cili eshte nxjerre duke u bazuar ne dispoziten e
abroguar te ligjit, perkatesisht te nenit te dispozites tjeter edhe ate me aplikimin
perkates te dispozitave mbi perseritjen e procedures.
Secili person fizik dhe juridik te cilit i eshte cenuar c drejta me aktin e
plotfuqishem individual te nxjerrc ne dispozites se abroguar te dispozites tjeter,
ka te dejte ne paraqitje te kerkeses organit kompctent per ndryshim te atij akti
individual me aplikimin perkates te dispozitave mbi perseritjen e procedures.
Kerkesat e theksuara munden te paraqiten ne afat prej 6 muajsh nga dita
e shpalljes se vendimit te Gjykates Kushtetuese (ne Gazeten Zyrtare te R.M)
Ne qofte se ve1ietohet se me ndryshimin e aktit individual nuk mund te
menjanohen pasojat e demshme te krijuara per shkak te shkeljes te drejtave te
paleve, pala mundet, ne afat prej 6 muajsh nga dita e shpalljes se vendimit te
Gjykates Kushtetuese, t'i paraqes kerkese gjykates kompetente qe ato pasoja te
shmangen me kompensimin e demit.
ne pajtim me ligjin dhe Kushtetuten. Kjo dote thote sene qofte se aktet nenligjore nukjane ne
pajtim me ligjet, automatikisht nukjane ne pajtim edhe me Kushtetuten.
194
Secili mund t'i paraqes Gjykates Kushtetuese kerkesen nese konsideron
se me aktin individual te organit te autoritetit shteteror, organet e njesise lokale
te veteqeverisjes apo te personit juridik me autorizime publike, me te cilcn
eshte vertdosur per te drejtat dhe detyrimet e tij/saj apo per dyshimin apo
aktpadine per shkak te vepres penale, cshte shkelur e drejta dhe liria themelore
njerezore e garantuar me Kushtetute, perkatesisht me kushtetute eshte
garantuar e drejta ne veteqeverisjen lokale.
Ne qofte se per shkak te shkeljes se te drejtave kushtetuese lejohet rruga
tjeter juri dike, kerkesa kushtetuese mund te paraqitet sapo ajo rruge juridike te
jete shteruar.
Kompetenca themelore e Gjykatave Kushtetuese, kryesisht, eshte
kontrolli normativ, perkatesisht kontrolli i kushtetutshmerise dhe ligjshmerise.
Objekt i kontrollit jane ligjet, normat e tjera dhe marreveshjet kolektive.
Sipas kushtetutave (Maqedonise, Kosoves dhe Shqipi~rise) Gjykatat
Kushtetuese vendosin per pajtueshmerine:
1) e ligjeve me kushtetuten ;
2) dhe normave te tjera dhe maneveshjeve kolektive me kushtetuten
dhe ligjet.
Qellimi i kesaj kompetence te Gjykatave kushtetuese eshte qe: te
sigurojne pajtueshmeri te rendit juridik ne shtetet e tyre, perkatesisht te
sigurohet respektimi i parimeve kushtetuese gjate sjelljes se akteve te tjera me
te uleta.
Procedura per vleresimin e kushtetutshmerise se ligjit dhe
kushtetutshmerise dhe ligjshmerise se ndonje norme tjeter ose ndonje akti
tjeter tc pergjithshem ngrihet me vendim te Gjykates Kushtetuese me shkas tC
iniciatives se paraqitur. <;dokush mund te paraqese iniciative per ngritjen e
procedures per vleresimin e kushtetutshmerise dhe ligjshmerise. Ne
Republiken e Maqedonise edhe vete Gjykata Kushtetuese mund te ngreje
procedure per vleresimin e kushtetutshmerise dhe ligjshmerise te ndonje akti te
caktuar juridik. Vendimet e Gjykatave Kushtetuese sillen me shumice votash
nga numri i pergjithshem i gjyqtareve te Gjykates Kushtetuese, vetem nese me
kushtetute dhe Rregulloren e Gjykates Kushtetuese nuk eshte e rregulluar
ndryshe. Gjyqtari qe ka votuar kunder vendimit te sjelle mund ta vevoje
mendimin e tij dhe ta arsyetoje me shkrim. Vendimet e Gjykates kushtetuese
jane perfundimtare dhe ekzekutive. Vendimet e Gjykates Kushtetuese i zbaton
sjellesi i ligjit, normes tjeter ose aktit te pergjithshem qe me vendim te gjykates
eshte anuluar ose shpallur i pavlefshem.
5.5 Enti Shteteror i Revizionit te Republikes se Maqedonise
Ne sistemin e revizionit ka tre nivele te cilat dallohen nga perfshirja,
objckti i revizionit, qasja dhe subjektet qe jane objekt revizioni. Niveli i pare i
revizionit organizohet ne vete institucionin si revizion i brendshem. Ne nivelin
e dyte institucionet e pushtetit ekzekutiv jane objekt i revizioni nga nje
195
 organizate c posayme ne kuader tc pushtetit ckzekutiv (Ministria e Financave).
Ndersa, niveli i trete i revizionit paraqct revizionin e pushtetit ekzekutiv nga
pushteti Iigjvenes dhe organizohet ne menyre te tille qe me kushtetute ose me
ligj autorizohet institucioni i posac;em jashte pushtetit ekzekutiv per te kryer
revizionin e pushteti ekzekutiv.
Ne Republiken e Maqedonise revizionin e pushtetit ligjvenes mbi
pushtetin ekzekutiv e kryen institucioni i posac;em - Enti Shteteror per
Revizion, si institucion qe eshte jashte institucioneve te pushtetit ekzekutiv. 70
Revizioni shteteror ne punen e vete hulumton, percakton dhe paraqet
raporte per rregullsine e harxhimit te mjeteve publike, perkatesisht konstaton
nese harxhimi i mjeteve eshte ne perputhje me autorizimet dhe me destinimiet
e percalctuara me dispozitat ligjore. Gjate revizionit te rregullsise objekt
kerkimi jane raportet financiare dhe dokumentacioni kontabel i subjekteve qe
jane objekt revizioni. Nepermjet kontrollit te raporteve, te dokumenteve te
transaksioneve dhe te akteve interne lidhur me kontrollin dhe vendosjen,
revizioni shteteror e percakton pergjegjesine financiare te subjcktit qe eshte
objekt revizioni. Revizioni i suksesit percakton nese subjekti ne veprimtarine e
vete u eshte permbajtur parimeve administrative tc miratuara, praktikes dhe
politikes se qeverisjes, respektivisht konstaton se a jane shfrytezuar ne menyre
efektive resurset njerezore, financiare dhe sistemet informative te subjektit dhe
rekomandon masa per menjanimin e dobesive. Gjithashtu, objekt i revizionit
jane edhe ndermarrjet publike.
Enti Shteteror i Revizionit (Enti), si organ i Republikes, ushtron punet e
revizionit shteteror sipas programit te saj vjetor. Buxheti i Rcpublikes se
Maqedonise, buxhetet e fondeve dhe buxhetet e njesive te veteqeverisjes lokale
(vendore)eshte e domosdoshme qe nje here ne vit te jene objekt i revizionit
shteteror.
Per revizionet e kryera dhe per punen e vete ESHR barton raport te cilin
ia paraqet Kuvendit te Republikes se Maqedonise jo me vone se shtate muaj
pas afatit te paraqitjes se rap01ieve financiare vjetore. Mjetet per financimin e
punes se Entit sigurohen ne Buxhetin e Republikes se Maqedonise.
Punet e En tit i udheheq revizori shteteror kryesor me mandat prej 10
vitesh. Revizori shteteror kryesor e ka zevendesin e vet. Revizorin shteteror
kryesor dhe zevendesin e tij i zgjedh dhe i shkarkon Kuvendi i Republikes se
Maqedonise. Revizori shteteror k:ryesor i miraton aktet per organizimin dhe per
sistematizimin e detyrave te punes dhe i emeron revizoret e autorizuar.
Revizionin shteteror c kryejne revizoret e autorizuar qe jane te punesuar
ne Ent, dhe te cilet jane persona profesional (jurist apo ekonomist te
diplomuar) dhe duhet te posedojne cetiifikate per revizore shteteror te
autorizuar. Revizori shteteror i autorizuar nuk duhet te jete anetar i organeve te
institucioneve dhe te personave juridike. Revizori shteteror i autorizuar, gjate
70
Shih: Ligji per Revizionin shteteror "Gazeta zyrtare e RM" nr. 73/2004, 70/2006 dhe
133/2007
196
revizionit, i zbaton standardet revizore te. Organizates Nderkombetare te
Institucioneve Revizore Supreme (INTOSAI) qe jane pranuar si standarde
revizore gjate kryerjes se revizionit shteteror ne Republiken e Maqedonise.
Sa i perket procedures se revizionit shteteror ai permban keqyrjen e
dokumentacionit kontabel, te dokumentacionit financiar si dhe te
dokumentacionit tjeter te subjektit, me mundesi per hyrje te lire ne lokalet si
dhe bashkepunimi i plote i perfaqesuesve te subjektit qe eshte objekt i
revizionit shteteror. Te dhenat e marra kane trajtimin e sekretit te punes dhe
revizori nulc ka te drejte t'i perdore ato per te k:rijuar dobi pasurore apo dobi
tjetet per vete ose per ndonje subjekt tjeter. Sipas revizionit te bere, revizori
shteteror i autorizuar perpilon raportin paraprak per te cilin subjekti mund te
beje verejtje brenda 15 diteve nga data e marrjes se tij. Raporti i perfunduar i
dergohet subjektit te revizionit, ministrise perkatese, perkatesisht fondit.
Nderkaq, subjekti mund te paraqese kundershtim ndaj raportit perfundimtar per
te cilcn vendos revizori shteteror kryesor. Gjithashtu, ne proceduren e
revizionit shteteror Enti mund te angazhoje edhe persona profesional te
jashtem, te cilet lidhur me yeshtje te caktuara mund t'i paraqesin mendimet e
veta.
5.6 Auditori i Pergjithshem i Kosoves
Kushtetuta se Republikes se Kosoves ne kaptinen (2008) ne kaptitullin
e-Institucionet e pavarura, vend te rendesishem i perkushton Auditorit tc
Pergjithshem te Republikes se Kosoves (neni 136-138), duke e parapare si
lcategori kushtetuese dhe si institucion te pavarur, perkatesisht si institucioni
me te larte te kontrollit ekonomik financiar ne Kosove. Sipas kushtetutes,
Auditori i Pergjithshem ne ushtrimin e kompetencave kontrollon:
a) veprimtarine ekonomike te institucioneve publike dhe te
personave te tjere juridikc-shteterore;
b) perdorimin dhe mbrojtjen e fondeve publike nga organet e
pushtetit qendror dhe lokal;
c) veprimtarine ekonomike te ndermarrj eve publike dhe personave
juridike te tjere, tek te cilet shteti ka nje pjese te aksioneve, ose kur
lmat, kredite dhe detyrimet e tyre garantohen nga shteti.
Auditori i Pergjithshem i Republikes se Kosoves zgjidhet nga kuvendi,
me mandat prej (5) vjet, mete drejte rizgjedhjeje vetem edhe per nje mandat,
me shumicen e votave tete gjithe deputeteve te kuvendit, ne baze te propozimit
te Presidentit te Republikes se Kosoves. Kuvendi, gjithashtu, vendos per
shkarkimin e Auditorit te Pergjithshem, me shumicen e dy te tretave (2/3) tete
gjithe deputeteve te tij, ne baze te propozimit te presidentit ose me nismen e nje
te tretes (113) se deputeteve te Kuvendit te Republikes se Kosoves.
Lidhur me raportimin e Auditorit te Pergjithshem, Kushtetuta e RK-se
ne neni 138 ka percaktuar detyrimin e tij, qe Kuvendit te Kosoves t'i paraqet:
197
 a) raport per zbatimin e buxhetit te shtetit;
b) mendimin per raportin c qcverise per shpenzimet e vitit financiar
te shkuar, para se te miratohet nga kuvendi;
c) raportin vjetor per veprimtarine e tij.
Me qellim te promovimit te standardeve me te larta te transparences,
pergjegjesise dhe ndershmerise ne menaxhimin financiar dhe mbarevajtjen e
administrates publike ne Kosove, Kuvendi i Kosoves ka miratuar (2008) Ligjin
per themelimin e Zyres se Auditorit te Pergjithshem te Kosoves dhe Zyres se
Auditorit te Kosoves. Ky ligj ne pajtim me kushtetuten, perve9 tjerash, ka
rregulluar: kompetencat dhe pergjegjesite e Auditorit te Pergjithshem;
kompetencat per mblcdhjen e informatave, mirebesimin dhe fshehtesine:
themelimin e Zyres se Auditorit te Kosoves.
Ligji ne fjale, duke percaktuar funksionin e kctij institucioni si nje
funksion i cili kryhet ne pajtim me detyrat dhe pergjegjesite e auditorit te
pergjithshem te pershkruar me kete Ligj (neni 2 dhe 3), ka percaktuar se
Auditori i Pergjithshem detyrat e tij apo saj do t'i kryeje ne menyre te pavarur
dhe nuk i nenshtrohet urdhrit ose kontrollit nga cilido person ose institucion
tjeter.
Me qellim qe te ndihmoje Auditorin e Pergjithshem nc krye1jen e
funksioneve te tij sipas ketij Iigji eshte themeluar Zyra e Auditorit te Kosoves,
e cila perbehet nga Auditori i Pergjithshem dhe personeli zyres se auditivit.
Ligji ka parapare se urdheresat per personelin e Zyres se auditivit lidhur me
krye1jen e funksioneve te Auditorit te Pergjithshem mund te jepen vetem nga:
l) Auditori i Pergjithshem; ose 2) anetari i personelit te Zyres se Auditivit, i
cili eshte i autorizuar nga Auditori i Pergjithshem per te dhene urdhra te tilla.
Zyra e Auditivit te Kosoves (ZAK) veprimtarine e vete e ushtron duke u bazuar
edhe ne standardet nderkombetare te auditivit ne sektorin publik.
Vlen te perkujtohet se Zyra e Auditorit te Pergjithshem ka qene i
themeluar dhe ka funksionuar edhe para miratimit te Kushtetutes se Kosoves.
Ne te vertete, kjo zyre si institucion i pavarur eshte themeluar me Rregulloren e
UNMIK-ut nr. 2002/18 bazuar ne kreun e 11.1 te Kornizes Kushtetuese te
Kosoves-Rregull01ja e l.JNMIK-ut nr. 2001/9. Sipas ketyre dispozitave ligjore
kjo zyre i ka raportuar drejtperdrejt Perfaqesuesit Special te Sekretarit te
Pergjithshem te Kombeve te Bashkuara i cili edhe ka bere emerimin e Auditorit
te Pergjithshem.
Ligji ne fjale ka parapare edhe instrumentin kontrollues te Zyres se
Auditivit te Kosoves. Keshtu sipas nenit 6 te ketij Iigji, eshte percaktuar se
llogarite, dokumentet dhe deklaratat financiare te Zyres se Auditivit te Kosoves
dote auditohen nga auditore te jashtem te pavarur. Kuvendi i Kosoves mund t'i
shkarkoje keta auditore te jashtem nese ka arsye te mira per ta bere kete. Nje
auditor i jashtem nuk mund te shfrytezohet me shume se pese vite te
njepasnjeshme.
198
5.7 Kontrolli i Larte i Shtetit ne Republiken e Shqiperise
Ushtrimi i funksionit te auditivit tc brendshem ne sektorin publik ne
Republiken e Shqiperise ka nje tradite te gjate. Korniza ligjor, organizimi dhe
pervojat e punes kane sherbyer shumc per krijimin e kushteve normative
juridike dhe organizative edhe per kete institucion nc Republiken e Kosoves,
qe do te thote se ekzistojne ngjashmeri lidhur me rregullimin, organizimin, dhe
funksionimin e ketij institucioni ne keto dy shtete.
Kushtetuta e Republikes se Shqiperise ne pjesen e katermbedhjete te
saj, percakton institucionin kryesor te auditivit ne sektorin publik. Sipas nenit
162 te Kushtetutes se RSH-se Kontrolli i Larte i Shtetit eshte institucioni me i
larte i kontrollit ekonomik dhe financiar, i cili u nenshtrohet vetem kushtetutes
dhe ligjeve. Kryetari i Kontrollit te Larte te Shtetit zgjidhet dhe shkarkohet nga
kuvendi me propozimin e presidentit te republikes me mandat prcj 7 vite, me te
drcjte rizgjedhjeje.
Mandati i ketij institucioni sipas nenit 163 te Kushtetutes se RSH-se
eshte te kontrolloje: a) veprimtarine ekonomike te institucioneve shteterore e te
personave te tjere juridike-shtcterore; b) perdorimin dhe mbrojtjen e fondeve
shteterore nga organet e pushtctit qendror dhe atij vendor; c) veprimtarine
ekonomike te personave juridike, ne te cilet shteti ka me shume se gjysmen e
pjeseve ose te aksioneve, ose kur huat, kredite dhe detyrimet e tyre garantohen
nga shteti.
Kontrolli i Larte i Shtetit, sipas nenit 164 te kushtetutes, perve9 raportit
vjetor te veprimtarise se tij, eshte i obliguar qe t'i paraqet kuvendit:
a) raport per zbatimin e buxhetit te shtetit;
b) mendim per raportin e Keshillit te Ministrave per shpenzimet e vi tit
te kaluar financiar para se te miratohet nga kuvendi;
c) informacion per rezultatet e kontrolleve sa here qe kerkohet nga
kuvendi.
Kryetari i Kontrollit te Larte te Shtetit, si organ perfaqesues i ketij
institucioni, sipas Kushtetutes (Neni 165) eshte parapare se mund te ftohet te
marre pjese dhe te flase ne mbledhjet e Keshillit te Ministrave, kur shqyrtohen
9eshtje qe lidhen me funksionet e tij, ndersa gezon imunitetin e gjyqtarit te
Gjykates se Larte.
199
 KREUXI
VETEQEVERISJA LOKALE
1. foljoftime thcmelore per centndizmin dhc
decentraHzmin ne qeverisjen me puwhtetin p~rnbiik dhe
formimhn e orgaaneve te administrates shteterore
Ll Centralizim:i si "qeverisje nga qendra"
Parimi i centralizmit dhe i decentralizmit te administrates paraqesin dy
parime themelore te rendesishme te nderlidhjes organizative.
Ne kuptimin organizativ, centralizmi do te thote qeverisje me
organizaten nga nje qender. Ky eshte sistem ne te cilin te gjitha urdhrat per
krye1jen e detyrave arrijne nga nje qender, i cili njckohcsisht kryen edhe
kontrollin se si jane zbatuar ato urdhra.
Centralizmi mundet te kete modalitete te ndryslm1e, ne kuptimin se
mund te ekzistoje sbkalle e forte apo e dobet e centralizimit. Struktura
organizative e themeluar ne haze shkalles me te forte te centralizimit quhet
centralizmi i fo1ie dhe eshte karakteristike per organizatat relativisht te
thjeshta. Ne sistemin e centralizmit te forte, organet rajonale joqendrore
paraqiten si kryes te thjeshte te urdhrave te organit qendror, i cili ne 9do kohe
disa detyra dhe pune mundet t'i bmie ne ta apo t'i men· nga ata.
Forme me e bute e centralizmit eshte dekoncentrimi dhe nenkupton
sistemin ne te cilin krye1ja e detyrave dhe puneve te caktuara barten ne teresite
organizative te nivelit me te ulet apo te mcsem, me t;ka qendra lirohet nga
kryerja e numrit teper te madh te puneve.
1.2 :OecentraRizimi si qevedsje nga mi.' s!.n1.me qemlra
Decentralizimi ne kuptimin organizativ do te thote qevensJe me
organizaten nga me shume qendrave. Disa personave u lihet qe relativisht ne
menyre te pavarur te kryejne rrethin e caktuar te detyrave. Decentralizimi
shenon ba1ije te autorizimeve ne njesi me te uleta te cilat gezojne shkalle te
caktuar te pavaresise si ne pikepamje te perzgjedhjes se kur do t'i qasen
krye1jes se ndonje pune. Forme me e rendesishme e decentralizimit eshte
veteqeverisja loka1e, lm pervc9 asaj se autorizimet dhe punet bmten ne teresi
organizative me te uleta, mund te vije edhe deri te pavaresimi i plote i ketyre
teresive organizative. Decentralizimi i plote do te thote pushim i ndikimit dhe
kontrollit te qendres ne raport me pjeset e dccentralizuara te organizates.
Decentralizimin e vendos shteti me bartjen e puneve te caktuara ne
organe joqendrore, jashte hierarkise shteterore, te cilat kane njefare pavaresie.
Ne te vetiete, ketu punet e caktuara tc administrates shteterore nga kompetenca
e organeve shteterore qcndrore barten ne organe joqendrore te tipit te organit
lokal te administrates apo ne organet perfaqesucse, te cilet i emeron popullsia
200
lokale ne. menyre te drejtperdrejte. Decentralizimin e vendos shteti sipas
vullneti t te tij i nenshtrohet parimit te specialitetit, perkatesisht mund te
perfshije vetem pune te caktuara nga fusha e pushtetit te administrates
shteterorc dhe asgje me teper se kjo. Andaj decentralizimi shenon
veteqeverisjen. Megjithate, decentralizimi nuk nenkupton kryerjen e plote te
lire dhe perfundimtare te puneve te bartura te administrates shteterore, te
kunderten, ajo eshte vene nen mbikeqyJje te pushtetit qendror-shteteror.
2. Kuptimi i Veteqeverisjes LokaleNendore
2.1 Hyrje- Koncepti i veteqeverisjes lokale
Veteqevcrisja lokale/vendore eshte sistem autonom i qevenSJCS me
komunitetet/bashkesite lokale, te themeluara ne pjeset e ngushta te teiTitorit
shteteror. Ajo njekohesisht eshte organizimi themelor orgjine e pushtetit.
Zhvillimi i Veteqeverisjes lokale eshte nje nga kushtet e demokracise dhe te
shtetit juridik. Meqenese veteqeverisja me bashkesite lokale eshte e drejte e
qytetareve, zakonisht e garantuar me kushtetute, per shtetin ajo do te thote
detyrim qe tc krijoje kushte per funksionim kontinuel te Bashkesise lokale si
teresi.
Veteqeverisja lokale u mundeson qytetareve te marrin pjese ne proceset
e vendimmanjes per l(eshtjet qe ndikojne ne komunat e tyre. Kjo arrihet
permes zgjedhjes se perfaqesuesve ne organet perfaqesuese qe diskutojne dhe
marrin vendime. Per dallim nga menyra e organizimit te qeverise qendrore,
pushteti lokal u pergjigjet me se shumti nevojave te popullates lokale, sit; jane
arsimi, mbrojtja sociale, kujdesi shendetesor, sherbimet komunale, mbrojtja e
mjedisit apo nxitja e zhvillimit ekonomik.
Veteqeverisja lokale promovon sjelljen demokratike, transparencen dhe
!logaridhenien. Ajo duhet te garantoje nje sistem kontrolli te ndersjelle ne nivel
komunal per ta parandaluar keqperdorimin e pushtetit. Pushteti lokal realizohet
permes funksionimit te ekzekutivit dhe legjislativit te saj. Zanafilla e krijimit
dhe zhvillimit te Veteqeverisjes lokale ne Republiken e Maqedonise, Kosoves
dhe te Shqiperise mund te gjendet ne nje numer aktesh nderkombetare, me i
rendesishmi nga te cilet eshte Karta Evropiane per Veteqeverisjen Lokale.
Keshtu, sipas kesaj Kmie, veteqeverisjen lokale e veyojne disa karakteristika:
kompetenca burimore, vendosja e drejtperdrejt apo nepermjet perfaqesuesve,
mjetet financiare, pavaresia e pasqyruar edhe nepermjet te drejtes se bashkimit
te bashkesive lokale ne asociacione dhe mbrojtja e te drejtave ne veteqeverisjen
lokale.
2.2 Karta Evropiane per Veteqeverisjen Lokale
Vitet e shtatedhjeta dhe fillimi i viteve te tetedhjeta te shekullit te kaluar
jane vite te renesances se veteqeverisjes lokale. Evropen e perfshiu nje vale e
reformave lokale ne drejtim te integrimit te pushtetit lokal prerogaiv dhe
201
financimi i mbeshtetur i tyre. E gjithe kjo eshte personifikuar ne Katien
Evropiane per Veteqeverisje Lokale e vitit 1985. Republika e Maqedonise e
nenshkroi Karten me 14.06.1996 kurse e ratifikoi me 06.06.1997. Kjo Karte
eshte ratifikuar nga Kuvendi i Shqiperise me Ligjin nr. 8548, date 11.11.1999.
Republika e Kosoves edhe pse ende nuke ratifikuar Karten e permendur, duke
e garantuar te drejten e veteqeverisjes lokale e cila rregullohet me ligj, me
dispoziten e nenit 123 paragrafi 3 te Kushtetutes se Republikes se Kosoves, ka
percaktuar rregullen se ,Veprimtaria e organeve te veteqeverisjes lokale
bazohet ne kete Kushtetute dhe ne ligjet e Republikes se Kosoves dhe
respekton Karten Evropiane per Veteqeverisjen Lokale. Republika e Kosoves
merr parasysh dhe zbaton Karten Evropiane te Veteqeverisjes Lokale ne masen
e kerkuar nga vendi nenshkrues".
2.2.1 Disa karakteristika te pergjithshme
1) Karta Evropiane per Veteqeverisje Lokale (1985) eshte e perbere
nga preambula dhe tri pjese. Preambula i thekson premisat kryesore nc
te cilat bazohet preambula (rendesine vitale te veteqeverisjes lokale,
demokracise, rolit kryesor te pushtetit lokal ne konstruktimin e Evropes
bashkekohore si dhe nevojes se konstituimit demokratik te pushtetit te
veteqeverisjes lokale qe gezon autonomi te gjere) .. Pjesa e pare trajton;
bazen kushtetuese dhe ligjore te veteqeverisjes lokale; koncepti i
veteqeverisjes lokale; fusheveprimi; mbrojtja e kufijve te bashkesive
lokale; organizimi i administrates dhe burimet e mjeteve per kryetjen e
puneve; mbikeqytja e punes; burimet financiare; e drejta c lidhjes;
mbrojtja ligjore e veteqeverisjes lokale. Pjesa e dyte u dedikohet:
marrjes sc detyrimeve nga ana e nenshkruesve; kujt i dedikohet
pushteti, Karta; dhe sjellja e infom1atave. Pjesa e trete rregullon
materien e: nenshkrimit, ratifikimit, hy1jes ne fuqi; klauzola territoriale;
terheqja dhe infonnimi;
2) Karta detyron shtetet anetare qe nenshkruajne ate qc parimin e
veteqeverisjes lokale ta njohin ne legjislacionin vendor dhe, po te jete e
mundur, te shprehet edhe ne kushtetuten e vendit. Kjo gje eshte
realizuar ne Republiken e Maqedonisc, Kosoves dhe Shqiperise;
3) Me veteqeverisje lokale sipas konceptit te veteqeverisjes lokale te
kesaj karte kuptohet e drejta dhe aftesia efektive e bashkesive lokale per
te rregulluar e per te drejtuar, brenda ligjit, nen pergjegjesine e tyre dhe
ne te mire te popullsive te tyre, nje pjese te mire te yeshtjeve publike.
Kjo e drejte ushtrohet nga keshillat apo asamblete e perbera nga anetare
te zgjedhur me votim te lire, te fshehte, te barabarte, te drejtperdrejte e
universal dhe qe mund te kene organe ekzekutive pergjegjes para tyre;
4) Kmia percakton elisa parime themelore qe duhet te mbahen
parasysh nga shtetet anetare gjate hmiimit te legjislacionit te brendshem
vendas, te cilat jane: l) Kompetencat baze te bashkesise lokale te
202
caktohen me kushtetute ose me ligj; 2) bashkesite lokale te gezojne,
brenda ligjit, liri te plate per te ushtruar iniciativen e tyre per <;do
yeshtje qe nuk eshte jashte kompetences se tyre;
5) Ushtrimi i pergjegjesive publike duhet, ne menyre te
pergjithshme, t'i takoje me teper autoriteteve sa me afer qytetareve.
Dhenia e nje pergjegjesie autoritetit tjeter jashte Bashkesise lokale
duhet te behet duke pasur parasysh rendesine dhe natyren e detyres, si
dhe kerkesat e aftesite e ketij autoriteti, por edhe te bashkesive lokale;
6) Kompetencat qe u besohen bashkesive lokale kuptohet duhet te
jene te plata. Ato mund te diskutohen apo te kufizohen nga nje autoritet
tjeter, qendror apo rajonal, vetem brenda ligjit dhe vetem me ligj;
7) Nese kompetencat i kalojne nje autoriteti qendror apo rajonal,
bashkesite lokale duhet te gezojne, brenda mundesise, lirine qe
ushtrimin e tyre t'ia pershtatin kushteve vendore;
8) Bashkesive lokale duhet t'u kerkohet mendimi, brenda
mundesise, ne kohen e duhur dhe ne menyre te pershtatshme, gjate
proceseve te planifikimit dhe matTjes se vendimeve per te gjitha
9eshtjet qe u perkasin drejtpersedrejti.;
9) Mbrojtja e kufijve territoriale te bashkesive lokale. Nenkupton
se per ydo ndryshim te kufijve tenitorial venclore, bashkesive lokale
perkatese duhet qe atyre t'u menet mendimi paraprakisht, po qe nevoja,
edhe me ane referendumi, aty ku e lejon ligji;
10) Duke ruajtur dispozitat me te pergjithshme, te krijuar nga ligji,
bashkesite lokale mund te percaktojne vete strukturat e brendshme
administrative me te cilat duhet te pajisen, me synimin qe t'i pershtatin
ato nevojave te tyre specifike dhe te sigurojne nje drejtim efikas;
11) Statuti i personelit te bashkesive lokale/vendore duhet te
mundesoje nje rekrutim cilesor njerezish, bazuar ne parimet e merites e
te aftesise. Per kete qellim ai duhet te permbledhe dhe te shpalle kushtet
e duhura te formimit, te shperblimit dhe te perspektivave te profesionit.;
12) Kushtet e ushtrimit te pergjegjesive ne nivellokal/vendor. Sipas
ketyre kushteve statusi i te zgjedhurve lokal/vendor duhet te siguroje
ushtrimin e lire te mandatit te tyre. Ky status duhet te lejoje
kompensimin e duhur financiar te shpenzimeve te bera gjate ushtrimit
te mandatit, si dhe, po te jete e nevojshme, kompensimin financiar te
parave te shpenzuara apo nje shperblim te punes se kryer dhe sigurimin
social perkates;
13) Funksionet dhe veprimtarite e papajtueshme me mandatin e te
zgjedhurit lokal/vendor mund te caktohen vetem me ane te ligjit ose me
parime juridike theme! ore;
14) Kontrolli administrativ mbi bashkesite lokale/vendore- mund te
ushtrohet vetem sipas formave dhe ne rastet e parashikuara nga
kushtetuta ose nga ligji. Kontrolli normalisht duhet te synoje sigurimin
203
 e respektimit te ligjshmerise dhe te parimeve kushtetuese. Kontrolli
administrativ mund, megjithate te ushtrohet nga autoritetet e nivelit me
te larte lidhur me detyrat, zbatimi i te cilave i eshte kaluar bashkesive
vendore/lokale;
15) Bashkesite lokale/vendore kane te drejte ne kuadrin e politikes
ekonomike te vendit, te kene burimet e tyre financiare te mjaftueshme,
te cilat te mund t'i disponojne lirisht gjate ushtrimit te kompetencave te
tyre. Burimet financiare te bashkesive lokale/vendore duhet te jene ne
raport te drejte me kompetencat e parashikuara nga Kushtetuta ose nga
ligji. Te pakten nje pjese e burimeve financiare te bashkesive
lokale/vendore duhet te sigurohen nga detyrimet dhe taksat vendore,
perqindjen e te cilave ato duhet te kene fuqi ta caktojne ne kufijte qe u
lejon ligji;
16) E drejta per t'u bashkuar ne shoqata te bashkesive
lokale/vendore. Ne Karte thuhet shprehimisht qe bashkesite
loka!e/vendore kane te drejte gjate ushtrimit te kompetencave te tyre te
bashkepunojne dhe, brenda ligjit, te bashkohen me bashkesi te tjera
lokale per te realizuar detyrat me interes te perbashket. Ne rast nevoje
bashkesite lokale/vendore mund, ne kushtet e parashikuara nga ligji, te
bashkepunojne edhe me bashkesi te shteteve te tjera.
3. Veteqeverisja lokale ne Republiken e Maqedonise
Procesi shume shekullor i lindjes dhe zhvillimi historik i veteqeverisjes
lokale ka kaluar neper etapa te ndryshmc ne te cilat ky institucion e ka
ndryshuar pamjen dhe karakterin e saj. Ne te vertete, sot ne vendet evropiane,
ne veteqeverisjen lokale shihet si per institucionin politik me tc afert deri te
qytetaret, e cila iu mundeson pjesemanje te drejtperdrejte dhe te vertete ne
kryerjen e pushtetit. Ajo konsiderohet si element demokratik dhe arritje e c;do
sistemi politik demokratik.
Duke u nisur nga ky koncept e cila ne vec;anti vjen ne shprehje ne
Karten Evropiane per Veteqeverisje Lokale nga viti 1985, ne Republiken e
Maqedonise veteqeverisja lokale paraqet materia constitutions. Per Kushtetuten
e RM-se ajo eshte conditio sine qua e demokracise, kunderpeshe e pushtetit
qendror.
Kushtetuta e Republikes se Maqedonise nga viti 1991 (neni 8 parag. 1
alineja 9) veteqeverisjen lokale e radhite ne vlerat themelore te rendit
kushtetues te Republikes se Maqedonise dhe me kete e garanton statusin e saj
si institucion kushtetues. Mirepo, per ekzistimin faktik te veteqeverisjes lokale
si institucion demokratik i qytetareve nuk mjafton vetem qe te deklarohet me
kushtetuten e ndonje shteti parimi i veteqeverisjes lokale. Prandaj, Kushtetuta e
RM-se permban edhe kreun e vec;ante (kreu 5) e cila i kushtohet veteqeverisjes
lokale (neni 114-117), me te cilat qytetareve u garantohet e drejta ne
204
veteqeverisje lokale si e drejte politike dhe inauguron veteqeverisje lokale
nj eshkalleshe.
Pervec; komunave si njesi te veteqeverisjes lokale, kushtetuta e parasheh
qytetin e Shkupit si njesi e vec;ante e veteqeverisjes lokale organizimi i se ciles
rregullohet me ligj te vec;ante, por ajo nuk ndikon ne njeshkallesine e
veteqeverisjes lokale, sepse qyteti i Shkupit nuk lajmerohet si njesi e shkalles
se dyte ne raport me komunat e Republikes se Maqedonise. Ne frymen e Kartes
Evropiane, kushtetuta garanton per njesite e veteqeverisjes lokale mjete
personale te hyrave, si dhe mjete plotesuese nga shteti. Operacionalizimi i
konceptit kushtetues te veteqeverisjes lokale eshte parapare qe te rregullohet
me ligj i cili nxirret me dy te tretat e shumices se votavc nga numri i
pergjithshem i deputeteve. Intenca e kushtetutedhenesit, do te thote, eshte qe te
mbrohet veteqeverisja lokale nga voluntarizmi dhe ndikimi i ligjdhenesit ne
fushen lokale te qytetareve. Ne nderkohe me ndryshimet kushtetuese te vitit
2001, ne funksion te implementimit te MmTevcshjes Kornize te Ohrit (13 gusht
2001), me Amendamentin XVI pika 1 te Kushtetutes se RM-se eshte
percaktuar qe ,Ligji per Veteqeverisje Lokale te miratohet ne Kuvendin e
Republikes se Maqedonise me shumicen e votave te dy te tretave (2/3) nga
numri i gjithembarshem i deputeteve, me kusht qe ne kete shumice te beje
pjese edhe shumica e deputeteve te bashkesive etnike jo maqedonase (shumica
e ashtuquajtura e Badenterit).
3.1 Ligji per veteqeverisjen lokale dhe permbajtja themelore e tij
Ligji i pare per Veteqeverisjen Lokale ne RM-se eshte nxjerre ne vitin
1995 me qellim qe te perpunohet ideja e kushtetutberesit per braktisjen
definitive te sistemit komunal te vjeter dhe vendosja dhe ndertimi i sistemit te
veteqeverisjes lokale. Te priturat nga ky ligj ishin zbulimi i formes organizative
neper mes te cilit qytetaret do t'i plotesojne nevojat e veta dhe interesat me me
pak organe, ndersa me me shume programe konkrete me permbajtje
ekonomike, sociale, kulturore, ekologjike dhe para se gjithash me permbajtje
komunale.
Qellimi i nxjenjes se ketij ligji ishte vendosja e sistemit i cili do te dilte
nga vetvetja, nga marredheniet ekonomike dhe prodhuese, karakteristike per
ekonomine e tregut dhe standardet evropiane per demokracine. Me tej, pritej se
komuna si njesi e veteqeverisjes lokale do te behet bashkesi hapesinore dhe
urbane dhe teresi politiko-ekonomike, ne te cilen do te krijoheshin kushtet per
harmonizim mete gjer dhe mete thelle dhe shprehje e nevojave dheinteresave
te perbashketa te qytetareve ne bashkesine e tille. Mirepo, analiza e gjendjes se
perbashket ne veteqeverisjen lokale ka bere me dije per te metat, parregullsite
dhe te pathenat e shumta ne rregullativen ligjore dhe gjendja e pavolitshme ne
realizimin e saj. Ato jane hase sidomos ne fushen e kompetencave,
planifikimin urbanistik dhe zhvillim, financimin dhe rap01iet ne veteqeverisjen
lokale.
205
 ~--
Me qellim qe te krijohet korniza e re juridike per ndertimin e sistemit
konzistent tC veteqeverisjes lokale, e me keti:? edhe per operacionalizim parimor
dhe te plote te dispozitave kushtetucse ne lidhje me pavaresine e njesive te
veteqeverisjes lokale, Kuvendi i Republikes se Maqedonise ne vitin 2002 ka
miratuar Ligjin e ri per veteqeverisjen lokale ,Gazeta Zyrtare e RM-se, nr.
8/2002. Mirepo implementimi i tij ne dispozitat per funksionet e reja te
organeve te veteqeverisjes lokale, eshte percaktuar qe te fuqizohet pas
konstituimit te organeve perfaqesuese te veteqeverisjes lokale mbas zgjedhjeve
lokale qe jane mbajtur ne vitin 2004. Kjo do te thote se nje pjese e procesit te
decentralizimit ka filluar te zhvillohet nga pjesa e dyte e vitit 2004.
Qellimi i ligjit te ri eshte qe te mundesoj, para se gjithash, percaktim i
sakte i kompetencave te komunes, rritjen c pjesemarrjes se drejtperdrejte te
qytetareve ne jeten publike, menyre te re te kontrollit juridik dhe financiar te
punes se pushtetit lokal, ridefinimi i marredhenieve ne mes te autoritetit
qendror dhe veteqeverisjes lokale. Se pari qe nc dispozitat e pcrgjithshme te
ligjit definohet komuna maqedonase me numrin e te gjitha karakteristikave
themelore te saja te cilesise se personit juridik dhe hiqet nga perdorimi te1mi
glomaz ,njesia e veteqeverisjes lokale". Me tej, definohet edhe nocioni 'banor i
komunes" qe te percaktohen qytetaret te cilet e realizojne tc drejten e
veteqeverisjes lokale ne komunen e caktuar. Ligji parasheh detyrime per
organet e komunes per informimin me kohe te qytetareve per punen e saj, me
9ka theksohet roli i informimit jo vetem per realizimin e drejtes ne
veteqeverisje lokale por edhe per kontrollin mbi menyren e punes se
perfaqesuesve te tyre te zgjedhur nga ana e qytetareve. Pastaj, parashihet
obligimi per shpalljen e statutit dhe te dispozitave tjera te komunes para se ato
te hyne ne fuqi.
Gjithashtu, eshte thcksuar edhe percaktimi i komunes qe vete, ne kuader
te percaktimeve me ligj, ta percakton lartesine e tatimeve, taksave dhe te
kontributeve dhe qe te ngarkohet ne tregun e vendit dhe te jashtem te kapitalit.
Eshte parapare edhe zgjidhja per perpunimin e sistemit te financave publike
lokale me nxjenjen e ligjit te ve9ante per financimin, me te cilin do te
sigurohej pavaresia e tyre me e madhe financiare.
Ne kuader te dispozitave per bashkepunimin nderkomunal, parashihet
qe ajo te realizohet edhe me ane bashkimit te mjeteve dhe me formimin e
ndermanjeve publike te perbashketa, te institucioneve publike dhe te
administrates se perbashket, ne pajtim me ligjin.
Lidhur me kompetencat e veteqeverisje lokale, ligji niset se pari nga
percaktimi i fushavc ne te cilat pushtetet Jokale kane kompetenca, te cilat jane
grupuar ne kete menyre: organizimi i sherbimeve publike; planifikimi urban
dhe rural; mbrojtja e mjedisit jetesor; zhvillimi ekonomik lokal; punet
komunale; kultura; sporti dhe rekreacioni; mbrojtja sociale dhe e femijeve;
arsimi dhe mbrojtja e femijeve. Kjo liste nuk eshte perfundimtare dhe
206
parashihet mundesia qe ajo te zgjerohet edhe me kompetenca te tjera te
parapara me ligj.
Kur behet fjale per kompetencat e bartura parashihet qc organet
shteterore te cilet e kane deleguar kompetencen e mbajne pergjegjesine e saj
juridike dhe politike, me <,:ka duhet te vendoset mekanizem efektiv per matjen,
mbikeqyrjen dhe vleresimin e rezultateve nga ana e organit te cilit i jane bartur
kompetencat. Komuna, gjithashtu mundet t'i delegoje kryerjen e disa puneve
publike ne personat privat fizike dhe juridike ne baze te marreveshjes per
kryerjen e puneve publike ne pajtim me ligjin. Meqencse edhe ne kete rast
behet fjale per delegim te kompetencave, komuna eshte pergjegjese per ofrimin
me kohe te sherbimeve. Gjithashtu, komuna per kryerjen e kompetencave te
saja, mund te themeloje edhe ndermarrje publike dhe institucione publike ne
pajtim me ligjin.
c;.'do qytetar mund te paraqese parashtresa dhe propozime per puncn c
organeve te komunes dhe per administraten komunale. Ne afat prej 60 ditesh
qytetari duhet te merr pergjigje te arsyetuar lidhur me parashtresen e tij nga ana
e kryeshefit. Me rendesi thelbesor per pjesemar1jen e qytetareve nc jeten
publike lokale, me <,:ka do te japin kontributin e tyre ne vleresimin e gjendjes
aktuale dhe mundesia e zhvillimit te ardhshem, eshte edhe e drejta e parapare e
keshillit dhe e kryetarit qe me rastin e pergatitjes se akteve te komunes
paraprakisht te organizojne tribuna publike apo anketime dhe te grumbullojne
propozimet e qytetareve.
Me qellim qe te perkufizohet niveli politik dhe profesional ne komune,
ligji ka percaktuar si organe te komunes te jene keshilli dhe kryeshefi. Ekziston
edhe obligimi i formimit te komisioneve per marredheniet me bashkesite ne
komunat ne te cilat mbi 20% nga numri i pergjithshem i banoreve jane pjesetar
te bashkesise se caktuar. Lidhur me kompetencat e rritura ne komuna rritet
edhe numri i keshilltareve, respektivisht nga 13 deri ne 25 parashihen prej 9
deri 33 anetar te keshillit te komunes, respektivisht te qytetit te Shkupit.
Ligji per Veteqeverisjen Lokale permban kreun e ve<,:ante qe i re±erohet
administrates komunale, me 9ka braktiset menyra e dcriatehershme e
organizimit te organeve te veteqeverisjes lokale. Keshtu, administrata
komunale, qe nenkupton braktisja ndarjes se deritanishme te organeve
administrative te veteqeverisjes lokale dhe e tere administrata vihet nen nje
nocion. Administrata komunale organizohet ne sektore dhe drejtori (identike
me organizimin e ministrive). Si forme e organizimit per kryerjen e
mbikeqyrjes inspektorate mbi punet nga kompetenca e komunave, organizohct
inspektorati komunal, qe del nga nevoja qe komuna ta kontrolloje krye1jen e
kompetencave te saja personale. Organizimin, fusheveprimin dhe menyri~n e
kryerjes se detyrave te administrates komunale, sipas ligjit, i percakton keshilli,
sipas propozimit te kryeshefit. Eshte parapare koordinimi i te ~githa sektoreve
te komunes qe te behet nga sekretari i komunes si nepunes me i larte udheheqes
i komunes. Per te gjithe nepunesit ne komune zbatohen dispozitat e Ligjit per
:207
 nepunesit shteteror, ndersa per te punesuarit te cilet kryejne pune
administrativo-teknike dhe ndihmese, aplikohet legjislacioni i punes. Per shkak
se ne Republiken e Maqedonise ekzistojne numer i madh i komunave te vogla,
te cilat nuk kane kapacitete kadrovike dhe financiare qe te ngritin administrate
komunale, me ligj komunave u eshte dhene mundesia qe te formojne edhe
administrate te perbashket.
Keshtu, Ligji per Veteqeverisjen Lokale parasheh dy lloje te
kompetences dhe ate burimore dhe e besuar. Punet nga kompetenca e saj
burimore komunat (edhe qyteti i Shkupit) i kryejne nepermjet te formave te
percaktuara te pjesemarrjes se drejtperdrejt te qytetareve ne vendimmarrje dhe
nepermjet organeve te saja ne te cilat konstituohen perfaqesuesit e qytetareve.
Punet nga kompetenca e besuar komunat i kryejne nepermjet organeve
administrative te themeluara sipas menyres dhe procedures se parapare me ligj.
Pjesemarrja e drejtperdrejte e qytetareve ne vendosje realizohet me ane
te referendumit dhe formave tjera te deklarimit te drejtperdrejte te qytetareve.
Vendimet e marra ne referendum dhe ne fonna tjera te deklarimit te
drejtperdrejte te qytetareve jane te detyrueshme per njesine perkatese te
veteqeverisjes lokale.
Ne kryetjen e puneve nga kompetenca burimore komunat dhe qyteti i
Shkupit jane te pavarur dhe te drejtat e tyre nuk mund te kufizohen dhe
ndalohen me akt te Republikes apo te organit tjeter shteteror, pervet; ne rastin
dhe nen kushtet e percaktuar me ligj. Ajo <;ka vleresohet eshte vetem vleresimi
i ligjshmerise se akteve. Mirepo, duke kryer kontrollin lidhur me ligjshmerine e
akteve, organi qendror administrativ mundet vetem ta suspendoj aktin, ndersa
vetem Gjykata Kushtetuese eshte kompetente qe ta anuloje apo abrogoje aktin
nese gjen se eshte jo i ligjshem apo ne kundershtim me kushtetuten.
Ne kryetjen e puneve nga kompetenca e besuar ne zbatimin e ligjeve, te
dispozitave tjera dhe te akteve te pergjithshme, mbikeqyrjen mbi punen e
organeve te komunave dhe te qytetit te Shkupit e kryejne organet
administrative republikane (qendrore) nga kompetenca e te cilave kryhen
punet. Kontrolli per zbatimin e kompetencave te besuara eshte me e gjere nga
ajo qe kryhet mbi kompetencat burimore te veteqeverisjes lokale. Nese organi
administrativ qendror, e cila ia ka bartur kompetencen, nuk eshte i kenaqur me
menyren e krye1jes se saj nga ana e veteqeverisjes lokale, round ta terheqe,
perkatesisht te bene evokimin.
3.2 Organet dhe aktet e veteqeverisjes lokale
Ne kuader te kompetencave te percaktuara me kushtetute dhe me Ligjin
per Veteqeverisjen Lokale, ne njesite e veteqeverisjes lokale formohet Keshilli
i komunes, perkatesisht i qytetit te Shk.upit. Si kompetenca te keshillit
numerohen nxjerrja e statutit te komunes/qytetit te Shkupit, nxjerrja e
vendimeve dhe te akteve tjera, nxjerrja e planit hapesinor dhe te planit
themelor dhe detal urbanistik, si dhe buxhetin dhe llogarine perfundimtare per
208
zbatimm e .buxhetit. Komuna/qyteti i Shkupit shpall referendum, themelon
organe komunale, organizata, sherbime dhe fonde, e zgjedhe dhe shkarkon
kryetarin e keshillit gjithashtu edhe nenkryetarin, i zgjedh, cmeron cihe
shkarkon bartesit e funksioneve ~jera publike ne komune, kryen mbikeqyrjen
mbi punen e organeve komunale, organizatat, sherbimet dhe fondet dhe i
anulon dhe abrogon aktet e organeve te keshillit te komunes, siguron zbatimin
e ligjeve dhe te dispozitave tjera per te cilat eshte i autorizuar nga republika,
nxjerr Rregullore per punen e saj dhe kryen pune te tjera te percaktuara me
kushtetute, ligj dhe statut te komunes.
Keshilltaret kane te drejte dhe detyre qe te prezantojne dbe te marrin
pjese ne punen e keshillit dbe te trupave punuese te saja si dhe t'i realizojne te
drejtat dhe detyrat tjera te percaktuara me statut te komunes dhe me aktet e
tjera te pergjithshme, ndersa ne pajtim me Ligjin per Veteqeverisjen Lokaleo
Nese keshilltari nuk e kryen funksionin ne menyre te ligjshme dhe ne pajtim
me interesat e qytetareve perfaqesues i te cileve eshte, trupi zgjedhor mundet,
varesisht nga karaktcri i veprimit te tij, t'ia terheqe verejtjen per ate, si dhe te
kerkoje qe ne te ardhmen te veproje sipas detyrave qe i ka, por mund te
zhvilloje edhe proceduren per revokimin e tij/saj. Keshilltari eshte pergjegjes
nese ne krye1jen e funksionit me veprimin e tij shkakton dem material me
qellim apo nga pakujdesia e skajshme.
Keshilli si organ i komunes, respektivisht i qytetit te Shkupit nxjerre
statutin e komunes dhe statutin e qytetit te Shkupit. Statutet nxirren me
shumicen e votave te numrit te pergjithshem tc kesbilltareve te kuvendit,
respektivisht te keshillit. Me statut te komunes, respektivisht te qytetit tC
Shkupit percaktohet organizimi i organit si keshill dhe numri i keshilltareve te
qytetareve ne organ. Keshillin e komunes e perbejne perfaqesuesit e zgjedhur
ne zgjedbjet e pergjithshme, te drejtperdrejta dhe te lira me votim te fshehte.
Numri i perfaqesuesve ne kuvend perkatesisht ne keshill te komunes
percaktohet me statut te komunes, varesisht nga zhvillimi i komunes dhe
numrit te popullsise. Kryetarin e keshillit e zgjedh Keshilli i komunes/qytetit te
Shkupit nga radhet e keshilltareve. Ai udheheq me mbledhjet, kujdeset per
organizimin dhe punen e kesbillit dhe i kryen punet e percaktuara me ligj dhe
me statut te komunes. Per punen e vete kryetari i pergjigjet Keshillit te
komunes.
Kesbilli i komunes emeron sekretar te keshillit. Sekretari per punen e
vete i pergjigjet keshillit. Menyra e percaktimit te pergjegjesise se tij
percaktohet me statut te komunes.
Organ ekzekutiv i komunes/qytetit te Shkupit eshte kryeshefi i cili
zgjedhet ne zgjedhjet e pergjithshme dhe te drejtperdrejta.
Kryeshefi i kryen keto detyra: propozon vendime, dispozita tjera dhe
akte te pergjithshme te cilat i nxjerr keshilli; nxjerre aktvendime ne proceduren
administrative; siguron zbatimin e vendimeve, te dispozitave tjera dhe te
akteve te pergjithshme te keshillit; kujdeset per zbatimin e ligjeve, dispozitave
209
 tjera dhe tc akteve te pergjithshme te republikes zbatimi te cilave i eshte besuar
komunes; propozon programe dhe plane, buxhetin dhe llogarine pcrfundimtare
te cilat i nxjerre keshilli; kryen edhe pune tjera te percaktuara me statut dhe
vendime te komunes.
Keshilli i komunes nc kryerjen e punevc nga kompetenca e saj nxjerr
vendime, aktvendime, konkluza, rekomandime, programe, plane dhe akte tjera
te pergjithshme ne pajtim me ligjin.
Vendimet e keshillit i perkasin <;eshtjeve me te cilat me per se afermi
rregullohet kompetenca e keshillit apo percaktohen masat per zbatimin e
ligjeve dhe te dispozitave tjera, kur per ate me ligj eshte i autorizuar keshilli
dhe vendos per organizimin e brendshem te keshillit. Keshilli i nxjerre
aktvendime per emerimin perkatesisht shkarkimin nga detyra e funksionareve
dhe te punetoreve udheheq dhe kur vendoset per <;eshtje tjera nga kompetenca e
tij. Keshilli nxjerr konkluzionc per 9eshtjct te cilat i shqy1ion ne seanca dhe i
percakton detyrat e organeve, te organizatave, sherbimeve dhe te fondeve te
keshiliit. Ne rekomandime paraqitet qendrimi i keshillit per pune ne
fusheveprim te organeve tjera dhe te organizatave, ndermanjeve, institucioneve
dhe te subjekteve tjere. Programet permbajne synimet per zhvillim te
vcprimtarive te caktuara ne raport me punet nga kompetenca e keshillit.
Kryeshefi i komunes nxjerre aktvendime (aktc konkrete administrative)
ne proceduren administrative ne shkalle te pare. Meta ai vendos per realizimin
e drejtave, detyrimeve apo te interesave juridike konkrete te qytetarevc ne
territorin e komuncs se saj, qe jane percaktuar me ligj apo akt tjeter, ndersa
jane nc kompetence te veteqeverisjes lokale. Kunder aktvendimeve te
kryeshefit, esh!C e lejuar ankesa, per te cilen vendos ministria perkates. Nese
ankesa, e qe sipas ndonje dispozite ligjore nuk eshte e lejuar, atehere
aktvendimi i tille i kryeshefit eshte perfundimtar dhe kunder tij, pal a e
pakenaqur mund te ngrite me padi konflikt administrativ pran Gjykates
administrative.
3.3 Fimmcimi i vcteqeverisjes llokale
Komunat dhe qyteti i Shkupit ne kryerjen e puneve nga kompetenca
burimore e veteqeverisjes loka!e financohen nga burimet personale i te hyrave
te percaktuara me ligj, ndersa si burime plotesuese ne te hyra, sipas kushteve te
percaktuara me ligj, muncl tC shfrytezojne edhe mjete te republikes (buxheti
republikan).
Ne te ve1iete, per kryerjen e puneve te veteqeverisjes lokale komunat
financohen nga burimet personale te te hyrave te caktuara me ligj dhe ate me
mjete te realizuara nga tatimi ne qarkullim te patundshmerive clhe te drejtave,
tatimi ne pasuri, tatimi ne te hyra ne pasuri, taksat komunale dhe burime te
hyrave tj era te percaktuara me ligj.
210
Ne qofte se per kryerjen e puneve nga kompetcnca burimore tc
komunes nuk i mjaftojne mjetet, ato sigurohen nga mjetet e republikes te
parapara me buxhetin rcpublikan.
Me buxhet te komunes percaktohen mjetet per plotesimin e nevojave te
perbashketa ne komune per funksionimin e keshillit dhe te organeve tjera te
komunes, si dhe per nevojat e tjera te komunes te percaktuar me ligj dhe me
vendim te Kcshillit te komunes.
3.4 Marredhenia ne mes organeve qemlrore dhe lolmle te
administrates
Me Ligjin per Veteqeverisjen Lokalc, se pari jane percaktuar normat e
mbikeqyrjes mbi punen e organeve te komunes ne kryerjen e autorizimeve te
saja ligjore (kompetencave burimore): mbikeqyrja e ligjshmerise se aktevc te
pergjithshme dhe kontrolli per punen financiare.
Mbikeqyrja per punen e organeve te komunes ne kryerjen e puneve te
deleguara nga kompetenca e organeve qendrore perfshine mbikeqyrjen
efikasitetin, ndersa ne raste te caktuara te perfshira me ligj mbikeqy1ja mund te
perfshije edhe dhenien e pelqimit paraprak ne dispozitat e komunes.
Mbikeqy1ja per ligjshmerine e dispozitave te komunes eshte parapare
qe ta kryeje Ministria per Veteqeverisje Lokale; mbikeqy1ja e punts se
komunes e kryejne ministrite kompetente, ndersa mbikeqy1jen financiare e
kryejne Ministria e Financave dhe Enti Shteteror per Revizion.
Mbi kompetencat e deleguara mbikeqyrjen e kryen organi shteterore i
cili i ka besuar ato kompetenca.
Mbikeqyrja juridike mbi dispozitat e komunes qe e kryen Ministria per
Veteqeverisjen Lokale perbehet ne ate se kryeshefi eshte i cletyruar qe ne afat
prej 10 ditesh pas shpalljes se dispozites ta clergon deri te ministria. Mini stria
eshte e obliguar qe ne afat prej 60 ditesh te konstatoj(~ me dhenie te pelqimit.
Prezumcioni ligjor eshte se nese ate nuk e ben ne afatin e caktuar, akti te
konsiderohet si i vertetuar.
Nese ministria verteton se behet fjale per dispozite jo W ligjshme, ~~shte
i obliguar qe ne afat prej 15 ditesh te nxjerre aktvendim per suspendim te
dispozites e cila shpallet ne Gazeten Zy1iare te Republikes se Maqedonise dhe
nga dita e shpalljes se aktvendimit ne afat prej 30 ditesh te clergoj e propozim
per vleresimin e kushtetutshmerise dhe ligjshmerise se clispozite para Gjykates
Kushtetuese te Republikes se Maqedonise.
Kontrolli liclhur me punen financiare te komunave dhe qytetit te Shkupit
kryhet sipas obligimit te veteqeverisjes lokale qe Entit Shteteror per Revizion
t'i dergoje raport vjetor per ekzekutimin e buxhetit te saj. Ne baze te ketyre
raporteve, si dhe sipas shikimit te clrejtperdrejte dhe te kontrollit, Enti Shteteror
i Revizionit perpilon rapmi per punen financiare te komunes/qytetit te Shkupit
i cili e dergon deri te Ministria e Financave, cleri te Ministria e Veteqeverisjes
Lokale, si dhe derri te organet e komunes ne te cilen eshte kryer kontrolli.
211
 Sikurse u tha me larte, organi i administrates shteterore, ne pajtim me
ligjin, mund ta delegoje kryerjen c disa puneve ne kryeshefin e komunes. Ne
ate rast, per krye1jen e kompetences se dcleguar barten edhe mjetet nga buxheti
Republikes sc Maqedonise, respektivisht mjetet nga organi administrativ
qendror i cili e ka deleguar kompetenccn. Organi i administrates shteterore ka
pergjegjesi subsidiare per kryerjen e kompetencave te dcleguara, edhe pse
pergjegjesine primare e barte veteqeverisja lokale.
4. Veteqeverisja lokale ne Republiken e Kosoves
Veteqeverisja lokale si arritje demokratike edhe ne Kosovc, ze vend te
theksuar ne Kushtetuten e re te Republikes se Kosoves. Ne dispozitat
themelore te Kushtetutes (neni 12) jepet pergjigja e njesive themelore
territoriale dhe e organizimit dhe kompetencave te njesive te veteqeverisjes
lokale. Keshtu, njesi themelore te veteqeverisjes lokale ne Republiken e
Kosoves jane komunat. Nga kjo del se veteqeverisja lokale ne Kosove eshte
njeshkalleshe. Kushtetuta percakton se organizimi dhe kompetenca e njesive te
veteqeverisjes lokale rregullohen me ligj.
Duke garantuar statusin e vetegeverisjes lokale si institucion kushtetues,
kushtetuta ne kapitullin e veyante (X) te saj percakton parimet e pergjithshme
(neni 123) dhe negullat per organizimin dhe funksionimin e veteqeverisjes
lokale.
Sipas kushtetutes si parime te pergjithshme te veteqeverisjes lokale
percaktohen si vijon:
1) E drejta e veteqeverisjes lokale garantohet dhe rregullohet me ligj;
2) Veteqeverisja lokale ushtrohet nepermjet organeve perfaqesuese te
zgjedhura ne zgjedhje te pergjithshme, te lira e te drejtperdrejta dhe me
votim te fshehte;
3) Veprimtaria e organeve te veteqeverisjes lokale bazohet ne kete
Kushtetute dhe ne ligjet e Republikes se Kosoves dhe respekton Karten
Evropiane per Veteqeverisjen Lokale;
4) Veteqeverisja lokale bazohet ne parimet e qeverisjes se mire,
transparences, efikasitetit dhe efektivitetit ne ofrimin e sherbimeve
publike, duke u kushtuar kujdes te veyante nevojave dhe brengave
specifike te komuniteteve qe nukjane shumice dhe pjesetareve te tyre.
Lidhur me organizimin dhe funksionimin e veteqeverisjes lokale
kushtetuta parasheh parime dhe rregulla per njesite themelore, qe shprehen ne
sa vijon:
l) komunat, si njesi themelore e veteqeverisjes lokale ne Republiken e
Kosoves, gezojne shkalle te larte te veteqeverisjes lokale dhe
inkurajojne e sigurojne pjesemarrje aktive te te gjithe qytetareve ne
212
procesin e vendimmanjcs se organeve komunale dhe se obligohen te
respektojne kushtetuten, ligjet, dhe te zbatojne vendimet gjyqesore;
2) themelimi i komunave, kufijte, kompetencat dhe menyra e
organizimit dhe funksionimit te tyre, rregullohen me ligj;
3) Komunat kane kompetenca personale, te zgjeruara dhe te deleguara
ne pajtim me ligjin. Autoriteti shteteror qe delegon kompetencat,
perballon shpenzimet per ushtrimin e delegimit;
4) Komunat kane te drejte per bashkepunimin nderkomunal dhe per
bashkepunimin nderkufitar, ne pajtim me ligjin;
5) Komunat kane te drejte te vendosin, te caktojne, te mbledhin dhe te
shpenzojne te hyrat e veta si dhe te marrin fonde nga qeveria qendrore,
ne pajtim me ligjin;
6) Komunat obligohen te respektojne kushtetuten, ligjet, dhe te
zbatojne vendimet gjyqesore;
7) Rishikimi administrativ i akteve te komunave nga autoritetet
qendrore ne fushen e kompetencave te tyre, kufizohet ne sigurimin e
perputhjes me Kushtetuten e Republikes se Kosoves ne pajtim me
ligjin.
4.1 Korniza ligjox·e e Kosoves per veteqeverisjen lokale
Ne pajtim me sistemin e ri juridik dhe te parimeve te pergjithshme te
qeverisjes lokale, te organizimit dhe funksionimit te veteqeverisjes lokale, te
percaktuar me Kushtetuten e Republikes se Kosoves, ndersa duke pasur
parasysh parimet e veteqeverisjes lokale te Kmies Evropiane te Veteqeverisjes
Lokale dhe protokollet e saj si dhe te konventave tjera perkatese
nderkombetare, Kosova menjehere pas shpalljes se pavaresise (2008) ka
nxjerre legjislacionin perkates ne fushen e veteqeverisjes lokale, respektivisht:
Ligji per Veteqeverisjen Lokale (si ligj organik ne qeverisjen lokale); Ligji per
kufijte administrativ te komunave; Ligji per financat e pushtetit lokal; Ligji per
menaxhimin e financave publike dhe pergjegjesite. Keshtu, Kosova themelon
bazen ligjore per nje sistem te qendrueshem te veteqevcrisjes lokale dhe te
permiresimit te efikasitetit te sherbimeve publike ne Republiken e Kosoves
Ligji per Veteqeverisjen Lokale (2008), duke u bazuar ne parimet c
pergjithshme dhe rregullat e veyanta per veteqeverisjen lokale te percaktuara
me Kushtetuten e Republikes se Kosoves, perkufizon statusin ligjor te
komunave, kompetencat dhe parimet e pergjithshme te financave komunale
organizimin dhe funksionimin e organeve komunale, marredheniet brenda
komunale dhe bashkepunimin nderkomunal, duke perfshire bashkepunimin
nderkufitar dhe marredheniet ndermjet komunave dhe pushtetit qendror.
213
 4.1.1 Statusi ligjor i komuncs
Me Ligjin per Veteqeverisjen Lokale, qc ne fillim, jane percaktuar
rregullat c pergjithshme lidhur me statusin e pergjithshem te komunes ne
qeverisjen lokale, e cila shkurtimisht mund te permblidhet ne sa vijon:
1) Komuna si njesi theme! ore e veteqeverisjes lokale ne
Republiken e Kosoves, e perbere nga nje komunitet i qytetareve ne nje
territor te caktuar, te percaktuar me ligj, e cila ushtron tere pushtetin i
cili nuk eshte i rezervuar shprehimisht per institucionet qendrore, eshte
person juridik;
2) Si person juridik, <;do komune ka kompetenca, ne mes tjerash,
qe: a) te padise dhe te paditet ne gjykata; b) te posedoje, dhe te
menaxhoje pasurine; c) mund te jete pronare apo bashkepronare e
ndonje kompanie qe eshte ne interes te komunes ne raport me qytetaret;
d) te lid he kontrata; e) te punesoje stafin; dhe f) te angazhohet ne
aktivitete te tjera qe jane te domosdoshme per realizimin e
pergjegjesivc te saj;
3) Organet e komunes (kuvendi i komunes dhe kryetari) kujdesen
qe qytetaret e komunes t'i gezojne te gjitha te drejtat dhe lirite pa dallim
race, etnie, ngjyre, gjinie, gjuhe, religjioni, mendimi politik apo
mendimi tjcter, prejardhjeje kombetare apo sociale, pa dallim prone,
lindje apo ndonje statusi tjeter me qellim qe ata te gezojne te drejta dhe
mundesi te barabarta ne sherbimet komunale te te gjitha niveleve;
4) Komunat i zbatojne politikat dhe praktikat e tyre per te
mbeshtctur bashkejetesen dhe paqen ndermjet qytetareve te tyre dhe per
te krijuar kushte te pershtatshme qe u mundesojne te gjithe
komuniteteve per t'i shprehur, ruajtur, zhvilluar identitetet e tyre etnike,
kulturore, fetare dhe gjuhesore;
5) Komunat kane te drejte te lidhin maneveshje me fshatrat, lagjet
apo vendbanimet brenda territorit te tyre per t'u ofruar me afer
sherbime qytetareve, ne pajtim me nenin 35 te ketij ligji dhe statuteve te
tyre;
6) Lidhur me pasurin e saj, komunat kane te drejte: te posedojne
dhe menaxhojne pasuri te luajtshme dhe te paluajtshme; te shesin dhe
japin me qira pasurinc e luajtshme dhe te paluajtshme sipas ligjit, me
pe1jashtim te shitjes se tokes e cila rregullohet me ligj te posa<;em; te
mbajne dhc udheheqin regjistrin e prones se tundshme dhe te
patundshme qe e kane ne shfrytezim dhe posedim.
214
4.1.2 Organet e komunes dhe aktet e organeve komun:de
Sipas Ligjit nc fjale organet e komunes jane: Kuvendi i komunes dhe
kryctari.
4.1.2.1 Kuvendi i komunes
Kuvendi i komunes eshte organi me i larte perfaqesues i pushtctit lokal
dhe njekohesisht edhe organi mbikeqyres i ngarkuar me sigurimin e ofrimit tc
shcrbimeve nga ana e organeve ekzekutive ne pajtim me ligjin. Kuvendi i
komunes eshte organ i vetem qeverises, i cili perbehet nga nje plenum dhe nga
komitetet. Edhe plenumi, edhe komitetet, takohen rregullisht, se palm dhjete
here ne vit, per ta miratuar legjislacionin komunal dhe per te diskutuar per
<;eshtje ne interes te komunes. Numri i anetareve te Kuvendit komunal eshte
proporcional me numrin e banoreve ne komune dhe sillet nga 15 deri ne 41
anetare. Kuvendi i komtmes i Prishtines perbehet nga 51 anetare, por, meqe
perfaqeson kryeqytetin, dote rregullohet me ane te nje ligji te ve<;ante.
Duke u bazuar ne Ligjin per Vetcqeverisjen Lokale, karakteristikat
themelore te krye1jes se funksioneve te Kuvendit te komunes mund te shihen
ne sa vijon:
1) Kuvendi i komunes funksionon ne baze te ketij ligji, statutit dhc
akteve te tjera nenligjore;
2) Kuvendi i komunes nuk i delegon pergjegjesite e tij lidhur me
marrjen e vendimeve per: a) statutin dhe rregulloren e punes, rregulloret
komunale dhe miratimin, ndryshimin dhe shfuqizimin e tyre; b)
miratimin e buxhetit dhe planeve investuese; c) miratimin e <;eshtjeve te
tjera financiare, te cilat jane te rezervuara per kuvendin sipas statutit
apo rregullores se punes; I) pergjegjesive te tjera qe kerkohen me ligj,
etj.;
3) Per marrjen e vendimeve, Kuvendi i komunes mund t'ia delegoje
pushtetin e tij komitetit te Kuvendit te komunes, apo kryetarit te
komunes. Kuvendi i komunes mund te terheqe delegimin ne <;do kohe.
Kuvendi i komunes e zgjedh kryesuesin nga radhet e ani~tareve, per nje
mandat katervje<;ar, me shumicen e votave tete gjithe anetareve te zgjedhur.
Kryesuesi i therret takimet e Kuvendit te komunes dhe sigurohet qe te
respektohen te drejtat e secilit anetar dhe qe procesi legjislativ te jete
transparent.
4.1.2.2 Zevendeskryesuesit e Kuvendit te komunes per komunntetc
Ne komunat ne te cilat komw1itetet qe nuk perbejne shumicen perb~~jne
se palm 10 % te popullates, posti i zevendeskryesuesit te Kuvendit tC komunes
per komunitete rezervohet per kandidatin i cili i perket komunitetit joshumice, i
cili i ka marre shumicen e votave nga lista e hapur gjate zgjedhjeve komunale.
;~15
 ,'r
Ai/ajo ka per detyre ta promovoje dialogun midis komuniteteve dhe te
sherbeje si pike qendrore zyrtare per trajtimin e brengave dhe interesave te
komuniteteve joshumice. Ai/ajo cshte pergjegjes per shqyrtimin e ankesave te
komuniteteve apo pjesetareve te tyre, ne menyre qe aktet apo vendimct .r.::
Kuvendit te komunes te mos i shkelin tC drejtat e garantuara kushtetuese te
tyre. Ne rast se kuvendi i komuncs nuk e shqyrton vendimin, osc
zevendeskryesuesi i Kuvendit te komunes konsideron sc disa akie apo vendime
paraqesin shkelje te te drejtave te garantuara me kushtetute, ai/ajo ka te drejte
ta parashtroje yeshtjen ne Gjykaten Kushtetuese.
4.1.2.3 Komitctet e kuvendit te komunes
Sipas Ligjit per Veteqeverisje Lokale parashihet obligimi i r;:do kuvendi
komunal qe te themeloj komitetet e perhcrshme dhe ate: Komitetin per politike
dhe financa dhe Komitetin per Komunitete. Gjithashtu, Kuvendi i komunes ka
te drejte te themeloje komitete te tjera kur konsideron se ato jane te nevojshme
per pennbushjen e pergjegjesive te veta.
Nje komitet i ngjason nje grupi punues, i cili diskuton per r;:eshtje te
ver;:anta perkitazi me aktet normative te propozuara dhe i cili pastaj i barton
aktet ligjore dhe vendimet qe duhet te merren nga Kuvendi i komunes. Prandaj,
Kuvencli i komunes duhet ta konsideroje punen e komiteteve si kontribut
fondamental per procesin e vendimmanjes.
Anetaresia e secilit komitet pasqyron perbe1jen e kuvendit te komunes,
perve<; nese me ligj parashihet ndryshe. Numri i anetareve te secilit komitet
percaktohet me statut. Komitetet e tjera, perve<; Komitetit per Politike dhe
Financa, mund te kene edhe anetare qe nuk jane anetare te Kuvendit te
komunes. Brenda komitetit, anetaret gezojne te drejtat e njejta per votim dhe te
drejtat e tjera qe i gezojne anetaret e kuvendit te komunes. Anetaret e <;do
kuvendi dubet te kene pervoje ne sferen e pergjegjesise se tyre. Komitetet
mund te ftojne edhe eksperte te jashtem per ta dhene mendimin e tyre per temat
e caktuara.
Rregullimi i anetaresise se komiteteve percaktohet me statut. Me rastin
e emerimit te anetareve te komitetit, kuvendi i komunes merr parasysh barazine
e paanshme gjinore. Krahas kesaj, perberja e <;do komiteti pasqyron
perpjesetimin c uleseve qe pa1iive politike te kuvendit te komunes (pe1jashtim
ndaj kesaj rregulle perben Komiteti per Komunitete ). Secili komitet nxjcn
rregulloren e vete te punes per t'i rregulluar kompctencat e tij, kohen e
takimeve, caktimin e bulimeve financiare dhe bashkepunimin me organet e
tjera, si<; eshte percaktuar me statut.
Kuvendi i komunes duhet ta aprovoje katalogun e kompetencave per
secilin komitet, ne menyre qe ta evitoje dyzimin e kompetencave dhe ta
mundesoje vleresimin e arsyeshem te buxhetit te tyre.
Brenda fushes se kompetencave te tyre, organet komunale kane te drejte
te miratojne akte dhe te ndermarrin masa per zbatimin e tyre brenda fushes se
216
kompetencave te tyre, te cilat akte duhet te jene ne perputhje me sistemin
kushtetues dhe ligjor te Republikes se Kosoves.
4.1.3 Aktet e organeve komunale
Kuvendi i komunes brenda fushes se kompetences se tij miraton akte
te cilat vlejne ne territorin e komunes. Keto aktc perfshijne: a) statutin e
komunes; b) rregulloren e punes; c) rregulloret komunale; dhe d) <;do akt tjeter
te nevojshem apo te duhur per funksionim efikas te komunes.
Statuti i komunes eshte akti me i !art normativ qe miratohet nga kuvendi
i komunes. Me te percaktohet struktura organizative e komunes. Ne te merren
parasysh te gjitha komunitetet e saj, diversitcti kulturor, interesat ekonomike
dhe gjuhesore si dhe struktura shoqerore e popullates, perfshire prioritetet e
tyre te ve<;anta dhe resurset komunale.
Rregullorja e Punes parasheh menaxhimin dhe kontrollin efektiv,
perfshire mbikeqy1jen financiare, te administrates komunale. Rregull01ja e
Punes shtjellon edhe <;eshtjet teknike qe ngrihen gjate seancave plenare dhe
takimeve te komiteteve te kuvendit. Ne kuader te t;eshtjeve te tjera teknike,
Rregull01ja e Punes duhet te permbaje edhe dispozita per pergatitjen dhe
shpalljen e rendit te dites, proccduren e ushtrimit te mocioneve dhe kerkesave,
si dhe per ndarjen e puneve midis komiteteve.
Qeveria lokale qeverisjen e vete e bazon ne rregulloret dhe r;:do akt
tjeter te nevojshem apo te duhur per funksionim efikas te komunes. Rregullorja
komunale eshte akt normativ mete cilin rregullohen konturat e pergjithshme te
· nje veprimtarie qe zhvillohet ne Immune. Vendimi komunal cshte akt normativ
me te cilin rregullohet nje rast, apo nje t;eshtje e ndare dhe konkrete brenda
komunes. Thene shkmi, rregull01:ja zbatohet si ligj per tere komunen, ndersa
aktet tjera merren sipas rasteve dhe sipas nevojave qe paraqiten dhe zbatohen
vetem per nje rast specifik.
Rregulloret komunale dhe t;do akt tjeter zbatohen vetem brenda
territorit te nje komune te ve<;ante. Rregulloret dhe <;do akt tjeter komunal nuk ·
duhet te bien ndesh me ligjet qe miratohen nga qeveria. Niveli qcndror duhet t'i
rishikoje ato, ne menyre qe te shoh nese jane ne perputhje me ligjet ekzistuese
dhe nese jane te realizueshme. Duhet te rishikohet edhe ligjshmeria e
rregulloreve dhe vendimeve qe merren gjate ushtrimit te kompetencave te
zgjeruara. Ne rastet kur aktet komunale burojne nga ushtrimi i kompetencave te
deleguara, perve<; ligjshmerise se tyre, shqy1iohet edhe mundesia e zbatimit te
tyre.
Kryetari i komunes, brenda fushes se kompetencave te tij ka te drejte
te nxjerre: 1) urdheresa dhe 2) vendime.
217
 4.1.4 Kompetencat komunale
Sipas ketij ligji, komunat, si edhe deri me tani, do te kene kompetenca
te plota dhc eksktuzive, per sa i perket interesit tokat, duke i respektuar
standardct e percaktuara ne tegjistacionin e zbatueshem. Komunat i ushtrojne
keto kompetenca: t) kompetencat personate; 2) kompetencat e deteguara; dhe
3) kompetencat c zgjeruara.
Kompetencat personale- komunat i ushtrojne ne perputhje me tigjin,
ne fushat si vijon: a) zhvillimin lokal ekonomik; b) ptanifikimin urban dhe
rural; c) shfrytezimin e tokes dhe zhvillimin; d) zbatimin e rregulloreve te
ndertimit dhe standard eve per kontrollimin e ndertimit; e) mbrojtjen e mjedisit
lokat; f) ofrimin dhe mirembajtjen e sherbimeve publike dhe sherbimeve
komunale, perfshire furnizimin me uje, kanalizimin dhe drenazhin, trajtimin e
ujerave te zeza. menaxhimin c mbeturinave, rrugeve Iokale, transpmiit Iokal
dhe skemave te nxehjes lokale; bani min pubtik ctj.
Kompctencat e deleguara - nga autoritetet qendrore ne Republiken e
Kosoves pergjegjesi komunave, ne pajtim me ligjin, perfshijne: a) shenimet
kadastrate; b) regjistrimin civil; c) regjistrimin e votuesve; d) regjistrimin e
biznesit clhe Iicencimin; e) clistribuimin e pagesave te ndihmes sociale (me
pe1jashtim te pensioneve) etj. Autoritetet qenclrore ne Republiken e Kosoves
mund t'u delegojne kompetenca shtese komunave, nese eshte e nevojshme, ne
pajtim me tigjin. Keto kompetenca, ne te gjitha rastet, duhet te shoqerohen me
fina11cim te nevojsbem ne pcrputl~je me objektivat, standardet dhe kerkesat e
percaktuara nga Qeveria e Republikes se Kosoves.
Kompctencat e zgjeruara - Kompetencat e zgjeruara personate jane
ato kompetenca qe rrjedhin nga nje proces asimetrik i decentralizimit ne
Kosovc, me qellim te plotesimit me te mire te nevojave te komuniteteve qe nuk
jane shumice ne Republiken e Kosoves. Sit; eshtc parapare me Ligjin e
aplikueshem per Veteqeverisje Lokalc, disa komuna (Mitrovice e Veriut,
Gracanice, Shterpce, komunave ne te cilat komuniteti serb eshte shumice)
kane kompetenca personale te zgjeruara ne sferat si vijon:
I) kujdesin shendetesor sekondar;
2) sbkollimin universitar;
3) kulture;
4) te drejtat per pjesemanje ne zgjedhjen e komandanteve te
stacioncve policore lokale.
4.1.5 Financat komunale
Meqcnese buxheti dhe financat komunale rregullohen me ligj te
vet;:ante, me kete ligj percaktohen parimet themelore te financave publike, e qe
perfshijne si vijon:
I) Komunat kane buxhetet dhe financat e tyre per financimin e
kompetencave te tyre;
3) Buxheti komunal perbehet prej:
218
(i) te hyrave personale;
(ii) grandeve nga Qeveria e Republikes se Kosoves;
(iii) donacioneve dhe
(iv) te hyrave te tjera;
4) Buxheti clhe financat komunale rregullohet me ligjin per financat
lokale;
5) Kerkesat thetbesore per menaxhimin publik financiar dhe
pergjegjshmeri, te percaktuara ne legjislacionin qendror, zbatohen per te
gjitha komunat.
4.2 Bashkepunimi ndermjet komunave dhe partneritetet komunalle
Ne kete ligj bashkepunimi nderkomunal dhe partneritetet komunale
(Nenet 28-30) zene vend te rendcsishem. Keshtu, eshte percaktuar se komunat
kane te drejte te bashkepunojne dhe krijojne partneritetc me komunat tjera tc
Republikes se Kosoves, brenda fushes se kompetencave te tyre, per kryerjen e
funksioneve me interes te perbashket ne pajtim me parimet e Kartes Evropiane
per Veteqeverisje Lokale dhe ne pajtim me tigjin.
Ligji jep mundesi qe pergjegjesite komunate ne fushen e kompetencave
te tyre personale dhe te zgjeruara, me pe1jashtim te pergjegjesive te shenuar me
kete ligj per pamundesine e delegimit te pushtetit.
Keto partneritete, te cilat financohcn permes buxheteve komunale te
komunave pjesemarrese, mund t'i nclermarrin te gjitha masat e ncvojshme per
jetesimin dhe ushtrimin e bashkepunimit funksional permes, ndt~rmjet tjerasb,
themelimit te nje organi vendimman·es, te perbere nga perfaqesuesit e emeruar
nga kuvendet e komunave pjesemarrese, punesimit dhe shkarkimit te personelit
administrativ dhe keshilledhenes dhe vendimeve mbi nevojat per financim dhe
nevojave te tjera operative te partneritetit.
Ligji ne menyre mjaft detaje rregullon edhe bashkepunimin nderkufitar
te komunave, me kete rast do te vet;:ojme disa me kryesore:
1) Komunat kane te drejte te lidhin maneveshje bashkepunimi me
organe tC huaja te veteqeverisjes lokale ne te gjitha fushat e
kompetencave personale komunale dhe kompetencave te zgjeruara, me
perjashtim te atyre ne paragrafit 2 te nenit 40 te ketij ligji;
2) Komunat kane te drejte te bashkepunojne, brenda kompetencave
te tyre, me komunat clhe institucionet, perfshire agjencite qeveritare te
Republikes se Serbise. Bashkepunimi i tille do te kete formen e ofrirnit
te asistences financiare dhe teknike nga ana e institucioneve te Serbise,
duke perfshire personelin e specializuar dhe pajimet, ne zbatimin e
kompetencave komunale;
3) Komunat duhet ta njoftojne ministrine pergjegjese per qeverisje
lokale per t;:do synim te bashkepunimit nderkufiiar. Njoftimi perfshin
draft marreveshjen e bashkepunimit ndermjet kornunave dhe pminereve
te propozuar;
219

4) Partneritetet ndermjet komunave te Republikes se Kosoves do te
kene te drejte per marredhenie te drejtperdrejta me institucionet e
Republikes se Serbise vetem deri ne masen e nevojshme per zbatimin
praktik te aktiviteteve te partneritetit.
4.3 Administrata komunale dhe sherbimi civil
Administrata komunale organizohet ne drejtori. Drejtorite komunale
menaxhohen nga drejtoret te cilet emerohen dhe shkarkohen nga kryetari.
Sherbimi Civil Komunal perfshin te gjithe personat e punesuar nga
autoriteti komunal. Administrata komunale ka udheheqesin e personelit.
Kryetari shpall, rekruton dhe !argon udheheqesin e personelit ne pajtim me
ligjin e aplikueshem per sherbim civil.
Drejtoret komunal, drejtoret e institucioneve dhe ndermarrjeve nen
autoritetin e komunes dhe nepunesit civil te administrates se komunes nuk
mund te jene anetar te kuvendit te Republikes se Kosoves apo Kuvendit te
komunes te komunes ku ata punojne.
4.4 Demokracia e drejtperdrejte dhe mekanizmat e pjesemarrjes se
qytetareve
Me qellim te inkurajimit dhe sigurimit te pjesemanjes aktive tete gjithe
qytetareve ne procesin e vendimmanjes se organeve komunale, ky ligj
parasheh mekanizmat perkates te pjesemmrjes se qytetareve, dhe ate si vijon:
1) Informimi publik dhe konsultimi - duke percaktuar
detyrime per komunen lidhur me: a) mbajtjen periodike apo se paku dy
here ne vit, te takimeve publike me qytetaret, duke i informuar per
aktivitetet e komunes; b) te informimit te qytetareve per <;faredo planesh
apo programesh te rendesishme me interes publik, si<; rregullohet me
statutin e komunes; te promovimit te transparences te organeve
legjislative, ekzekutive dhe administrative te komunes, duke e rritur
pjesemarrjen e opinionit ne marrjen e vendimeve ne nivel lokal dhe
duke lehtesuar qasjen publike ne dokumentet zyrtare te komunes; c) ne
sigurimin e kushteve qe <;do person mund te kontrolloje <;faredo
dokumenti qe mbahet nga komuna, perve<; nese zbulimi i tille nuk eshte
i ndaluar sipas Iigjit mbi qasjen ne dokumentet zyrtare;
2) E drejta e prezantirnit te peticionit ne kuvendin e komunes
- per <;faredo <;eshtje lidhur me pergjegjesite dhe kompetencat e
komunes, ndersa Kuvendi i komunes shqyrton peticionin ne pajtim me
statutin dhe rregulloren e punes;
3) Iniciativa e qytetareve - si e drejte e qytetareve qe te marrin
iniciative per te propozuar rregullore, brenda kompetencave te
komunes, per miratim nga Kuvendi i komunes apo me voten e
qytetareve, ne pajtim me ligjin ne zbatim;
220
4) Refercndumi - nenkupton qe qytetaret e komunes mund te
kerkojne qe rregull01ja e kuvendit te komunes e miratuar nga Kuvendi i
komunes, t'i nenshtrohet refcrendumit. Kerkesa duhet t'i dorezohet
kryesuesit te kuvendit te komunes, brenda 30 ditesh nga data e
miratimit te rregullores e cila duhet te nenshkruhet nga 10% e votuesve
te regjistruar, ndersa Kuvendi i komuncs duhet ta shqyrtoje kerkesen
brenda 30 ditesh pas pranimit te peticionit, ne pajtim me ligjin ne fuqi;
5) Komitctct konsultative (scktoriale) - te themeluara nga
Kuvendi i komunes me qellim te pjesemarrjes se qytetareve ne procesin
e vendimmarrjes. Anetaresi e komiteteve perbehet nga qytetaret dhe
perfaqesuesit e organizatave joqeveritare. Komitetet konsultative mund
te dorezojne propozime, bejne hulumtime dhe ofrojne mendime per
iniciativat e kuvendit te komunes, ne pajtim me statutin e komunes.
4.5 Marredheniet ndermjet qevcdse qcndrore dhe lokale
Ligji per Veteqeverisjen Lokale rendesi te ve<;ante i kushton rapmieve
te organeve te administrates qendrore dhe te organeve te veteqeverisjes lokale,
duke i rregulluar <;eshtjet lidhur me: objektivat dhe parimet themelore te
shqyrtimit administrativ; autoritetet mbikeqyrese; llojet e shqyrtimit
Shqyrtimi administrativ i komunave ka objektivat vijues:
a) te forcoje aftesine e organeve te veteqeverisjes lokale ne
permbushjen e pergjegjesive te tyre permes keshillimit, mbeshtetjes dhe
ndihmes;
b) te sigurojc ligjshmeri te aktiviteteve te organ eve te veteqeverisjes
lokale;
d) te siguroje qe te drejtat dhe interesat e qytetareve tc respektohen.
Per shqyrtimin administrativ te komunave Ligji percakton keto parime:
1) Shqyrtimi administrativ i komunave ushtrohet ne pajtim me
kushtetuten dhe ligjin.
2) Nuk mund te ushtrohet ndonje shqyrtim paraprak nese nuk
parashihet ndryshe me kete ligj.
3) Shqyrtimi administrativ duhet te kete sa me pak, qe te jete e
mundur, ndikim ne interesat e veteqeverisjes lokale dhe nuk duhet te
kufizoje te drejten e autoriteteve lokale ne menaxhimin e <;eshtjeve
publike qe bien ne fushen e autoritetit te tyre, ne pajtim me kete ligj.
4) Intervenimi i autoritetit mbikeqyres duhet te jete proporcional me
rendesine e interesave te cilat synon t'i mbroje.
Autoritet mbikeqyrese - Ministria pergjegjese per qeverisje lokale eshte
autoriteti mbikeqyres, nese pergjegjesia per mbikeqyrjen e komunave nuk i
jepet me ligj ministrise pergjegjese apo institucionit qe ka te beje me lemi te
221
 posa<;me. Shqyrtimi i kompetencave te deleguara ushtrohet nga organi i
qeverise qendrore qe i ka deleguar ato.
Autoritetet komunale dhe mbikeqyrese obligohen per te bashkepunuar
me njeri- tjetrin ne procesin e shqyrtimit. Te gjitha masat e shqyrtimit
ndermerren nga autoritetet mbikeqyrese ne baze te akteve perkatese
administrative. Aktet e tilla ofrojne bazen ligjore dhe shpjegojne arsyet e
zbatimit te mases se nje mbikeqytjeje te caktuar.
Ligji percakton te drejtat e autoritetit mbikeqyres per te qene te
informuar. Ne te vertete, Autoriteti mbikeqyres ka te drejte te man·e dhe
siguroje informata te plota per te gjitha <;eshtjet, perfshire te drejten per t'i
vizituar zyrat komunale dhe objektet komw1ale dhe te drejten per te kerkuar
qasje ne dokumentet komunale. Kryetari i komunes eshte pergjegjes per fia
vene ne dispozicion informacionet autoritetit mbikeqyres. Gjate vizitave te
tilla, perfaqesuesit e autoritetit mbikeqyres nuk i japin udhezime te
drejtperdrejta stafit te organeve lokale veteqeverisese. <;do kerkese per
dokumente i adresohet organit te qeverisjes lokale dhe shperndarja e
dokumenteve sigurohet nga kryetari i komunes.
Ministria pergjegjese per qeverisje lokale ka te drejten per te qene e
informuar rregullisht nga komunat ne fushat ne te cilat ministria nuk eshte
autoritet mbikeqyres.
Ligji percakton edhe llojet e shqyrtimit. Shqyrtimi i funksionimit te
komunave ne fushen e kompetencave personale dhe te zgjeruara kufizohet ne
shqyrtimin e ligjshmerise. Shqy1iimi administrativ i funksionimit tc komunave
ne fushen e kompetencave te deleguara i nenshtrohet mbikeqyljes se
ligjshmerise dhe pershtatshmerise se veprimeve. Lidhur me shqyrtimin e
rregullt te ligjshmerise, ligji parasheh obligimin e kryetarit te komunes qe t'i
dergoje autoritetit mbikeqyres listen e te gjitha akteve te miratuara nga kryetari
dhe kuvendi ne muajin paraprak, deri me daten 10 te <;do muaji. Ndersa
autoriteti mbikeqyres ka te drejte te mbikeqyre <;do akt i cili nuk eshte
kontrolluar sipas procedurave te shqyrtimit te detyrueshem, brenda 30 ditesh
pas pranimit te listes se permendur ne paragrafin 1 te ketij neni.
Lidhur me shqyrtimin e detyrueshem te ligjshmerise, ligji i percakton
aktet te cilat i nenshtrohen ketij shqytiimi e ato jane si vijon:
a) aktet e pergjithshme te miratuara nga kuvendet komunale;
b) vendimet lidhur me aktivitetet e perbashketa te pmineriteteve per
bashkepunim;
c) aktet e miratuara brenda kornizes se implementimit te kompetencave
te deleguara.
Ne realizimin efikas te marredhenieve ne mes te qeverise qendrore dhe
lokale, ligji rregullon edhe proceduren per shqy1iimin e ligjshmerise. Keshtu,
ne qofte se autoriteti mbikeqyres konsideron se nje vendim apo nje akt i
komunes nuk eshte ne peqJuthje me kushtetuten dhe ligjet, ai mund te kerkoje
qe komuna ta rishqyrtoje vendimin apo aktin e tille. Kerkesa duhet te permbaje
222
arsyet e supozuara te shkeljes se kushtetutes apo ligjit dhe nuk suspenclon
ekzekutimin e venclimit komunal apo akteve te tjera. Organi i njesise se
veteqeverisjes lokale i pergjigjet kerkeses per rishqyrtim, brenda 30 ditcsh nga
data e pranimit te kerkeses.
Nese komuna pranon kerkesen per rishqyrtim, ajo mund te suspendoje
ekzekutimin e vendimit te kontestuar apo aktit deri ne shqyrtimin e saj nga
autoritetet lokale. Nese komuna nuk pergjigjet brenda afatit apo refuzon
kerkesen, apo mbeshtet vendimin apo aktin e kontestuar, autoriteti mbikeqyrcs
mund ta kundershtoje aktin ne fjale ne Gjykaten e Qarkut qe eshte kompetent
per territorin e komunes, brenda 30 ditesh pas deshtimit per t'iu pergjigjur
njoftimit per refuzimin apo mbeshtetjen e vendimit apo aktit te kontestuar.
Gjithashtu, ligji parasheh se Gjykata e Qarkut mund te urdheroje, si mase te
perkohshme, suspendimin e zbatimit te vendimit apo aktit te kontestuar apo
akteve te tjera te perkohshme ne pajtim me ligjin ne zbatim.
Lidhur me kerkesen per konsultim paraprak, Ligji ka parapme rregullen
se pm·a nxjenjes se nje akti, organi komunal mund te kerkoje konsultim me
autoritetin mbikeqyres. Kerkesa per konsultime paraprakc pcrmban draftin e
aktit qe synohet te nxirret dhe <;eshtjen e posa<;me per te cilen kerkohet keshilla
e autoritetit mbikeqyres per sa i perket ligjshmerise dhe/ose arsyeshmerise se
aktit ne fjale. Autoriteti mbikeqyres obligohet te pergjigjet me shkrim brenda
30 ditesh pas pranimit te kerkeses.
Perve<; shqyrtimit te ligjshmerise ne kete igj eshte rregulluar edhe
shqy1iimi i pershtatshmerise se aktit. Autoriteti mbikeqyres pergjegjes per
ushtrimin e mbikeqyrjes se kompetencave te deleguara kate drejte te kerkoje,
brenda 30 diteve nga data e pranimit te kopjes se aktit, qe organi i
veteqeverisjes lokale ta modifikoje apo shfuqizoje aktin e kontestuar nc baze te
shqyrtimit te pershtatshmerise. Nese organi komunal nuk vepron sipas
kerkeses, organi mbikeqyres pergjegjes per ushtrimin e mbikeqy1jes se
pershtatshmerise mund ta modifikoje, zevendesoje aktin, apo suspendoje
ekzekutimin e vendimit komunal apo akteve te tjera. Autoriteti mbikeqyres
informon organin komunal per vendimin qe ka marre, brenda 5 ditesh nga data
e miratimit te vendimit.
Duke i dhene rendesi publicitetit te shqyrtimit administrativ, ligji
parasheh rregullen sipas se ciles Ministria pergjegjese per Qeverisje Lokale i
dorezon qeverise dhe Kuvendit te Republikes se Kosoves raportin vjetor te
aktiviteteve te saj lidhur me mbikcqyrjen e komunave ne vitin paraprak deri ne
fund te muajit mars te <;do viti. Raporti duhet t'i vihet ne dispozicion publikut
223
 5 . Veteqeverisja lokaie ne Republiken e Shqiperise b. ushtrojne te drejtat e prones, administrojne ne n1enyre te pavarur te
ardhurat e krijuara~ si dhe kane te drejte te ushtrojne veprimtari
Pushteti vendor ose lokal ne Shqiperi, duke qene pjese themelore
ekonomike;
substanciale e qeverisjes se nje vendi demokratik, eshte organizuar dhe
c. kane te drejte te mbledhin dhe te shpenzojne te ardhurat qe jane te
funksionon duke respektuar Karten Evropiane per Veteqeverisjen Lokale.
domosdoshme per ushtrimin e funksioneve te tyre;
Qellimi i pushtetit vendor ne Republiken e Shqiperise eshte te siguroje
d. kane te drejte te vendosin , ne perputhje me ligjin taksa vendore si
qeverisjen ne nje nivel sa me afer shtetasve nepermjet njohjes se ekzistences se
dhe nivelin e tyre; ·
identiteteve dhe vlerave te ndryshme te bashkesive, respektimit te te drejtave
e. caktojne rregullat per organizimin dhe funksionimin e tyre ne pajtim
dhe lirive themelore te shtetasve te sanksionuara ne kushtetute ose me Iigje te
me ligjin;
tjera; zgjedhjes se llojeve te ndryshme te sherbimeve dhe lehtesirave te tjera
f. krijojne simbolet e qeverisjes vendore si dhe titujt vendore te nderit;
publike vendore ne dobi te bashkesise; ushtrimit efektiv te funksioneve,
g. ndermarrin nisma per 9eshtj e vendore perpara organeve te caktuara
kompetencave dhe realizimit te detyrave nga organet e qeverisjes vendore;
me ligj.
realizin1it te sherbimeve ne forma te pershtatshme; nxitjes efektive te
Organet e njesive te qeverisjes vendore nxjerrin urdheresa, vendime,
pjesemarrjes se bashkesise ne qeverisjen vendore.
urdhra dhe te drejtat per veteqeverisje te njesive te qeverisjes vendore mbrohen
Parimet themelore te funksioni1nit te organeve te njesive te qeverisjes
ne gjykate.
vendore jane:
Konntna dhe bashkia konsiderohen njesi baze te qeverisjes vendore, te
1) Organet e njesive te qeverisjes vendore veprojne ne baze te parin1it
cilat kryejne te gjitha detyrat veteqeverisese, me pe1jashtin1 te atyre qe me ligj
te autonomise vendore.
u jepen njesive tjera te qeverisjes vendore.
2) Marredheniet ndermjet organeve te njesive te qeverisjes vendore
Komuna perfaqeson nje unitet administrativo-territorial dhe bashkesi
dhe marredheniet e tyre me organet e pushtetit qendror bazohen ne
banoresh, si rregull ne zona rurale dhe ne raste te ve9anta edhe ne zona urbane.
parimin e subsidiaritetit dhe te bashkepunimit per zgjidhjen e
Ndersa bashkia perfaqeson nje unitet administrativo-territorial dhe bashkesi
problemeve te perbashketa.
banoresh ne zona urbane e ne raste te ve9anta perfshin edhe zona rurale.
3) Ne veprin1tarine e tyre organet e njesive te qeverisjes vendore
Shtrirja territoriale, emertimi dhe qendra e komunes, si dhe shtrilja territoriale
respektojne kushtetuten, ligjet dhe aktet e nxjerra ne baze dhe per
zbatimin. deh emri i bashkesise percaktohen me ligj.
Qarku eshte njesi e nivelit te dyte te qeverisjes vendore, ku nde1iohen e
4) Organet e njesive te qeverisjes vendore jane persona juridik.
zbatohen politikat rajonale dhe ku ato harmonizohen me politiken shteterore.
5) (:do komune, bashki dhe qark eshte organ qeverises me vazhdimesi.
Qarku perfaqeson nje unitet administrativo-territorial, te perbere nga
disa komuna dhe bashki me lidhje gjeografike, tradicionale, ekonomike, sociale
Organizimi dhe funksionimi i njesive te qeverisjes vendore ne Shqiperi
dhe interesa te perbashketa. Kufijte e qarkut perputhen me kufijte e komunave
si dhe funksionet, te drejtat dhe detyrat e tyre dhe te organeve perkatese jane
dhe te bashkive qe e perbejne ate. Qendra e qarkut vendoset ne nje nga
percaktuar n1e Ligjin nr. 8652 date 31.07.2000, ,Per organizimin dhe
funksionimin e qeverisjes vendore". bashkite qe perfshihen ne te. Shtri1ja te1Titoriale, e1nri dhe qendra e qarkut
percaktohen me ligj. Sipas ligjit ne fuqi ne Shqiperi ka 12 qarqe dhe ate si
vijon: Tirana, Shkodra, Lezha, Kukesi, Dibra, Durresi, Elbasani, Korea,
5.1 Njesite dhe organet e qeverisjes vendore
Gjirokastra, Vlora, Fieri dhe Berati.
Sipas Kushtetutes se Republikes se Shqiperise (Neni 108) dhe ligjit per
Veteqeverisja ne njesite vendore ushtrohet nepermjet organeve te tyre
organizimin dhe funksionimin e qeverisjes vendore, njesite qeverisese vendore
perfaqesuese dhe referendumeve vendore. Ne 9do njesi te qeverisjes vendore
ose lokale ne Shqiperi jane komunat ose bashkite dhe qarqet dhe njesite e tjera
te cilat rregullohen me Iigj. (komune, bashki, qark), krijohen organet perfaqesuese dhe organet ekzekutive
te qeverisjes vendore ose lokale.
Kushtetuta e ben te qatie se njesite e qeverisjes vendore jane persona
juri dike dhe i jep te drejten te: Organi perfaqesues i komunes ose bashkise eshte keshilli komunal apo
bashkiak. Ndersa organi ekzekutiv i komunes dhe bashkise eshte kryetari i
a. rregullojne dhe administrojne ne menyre te pavarur 9eshtjet vendore
brenda juridiksionit te tyre; komunes dhe i bashkise. Organet perfaqesuese n e komuna dhe bashki zgjidhen
me zgjedhje te pergjithshme, te drejtperdrejta dhe me votim te fshehte, sipas

224
225

menyre se parashikuar me Kodin Zgjedhor te Rcpublikes se Shqiperise, 9do 4
vjet.
Organi pcrfaqesues i qarkut eshte keshilli i qarkut, ndersa funksionet
ekzekutive ne qark kryhen nga kryetari dhe kryesia e keshillit te qarkut. Organi
perfaqesues i qarkut, krijohet me perfaqesues nga organet e zgjedhura te
komunave dhe bashkive qe e perbejne ate, sipas menyres se percaktuar me
Kushtetute dhe nga Ligji ,Per organizimin dhe funksionimin e qeverisjes
vendore". Edhe kryetari dhe kryesia e keshillit te qarkut zgjidhen nga keshilli i
qarkut, sipas menyres se percaktuar me kete ligj .Keshilli i qarkut kate drejte te
nxjerre urdheresa dhe vendime me fuqi detyruese te pergjithshme per qarkun.
5.2 Te drcjtat e njesive te qeverisjes vcndore
Ne baze te kushtetutes dhe ligjit, organet e njesive te qevensJes
vendore, ne ushtrimin e kompetencave te tyre, gezojne keto te drejta:
I E drejta e qeverisjes - bazuar ne ligjin ,per qeverisjen vendore"
njesite e qeverisjes vendore lidhur mete drejten e qeverisjes, sidomos:
a) percaktojne masa qe ato i gjykojne te nevojshme per kryetjen e
funksioneve dhe ushtrimin e kompetencave;
b) bazuar ne kushtetute, ne ligjet dhe aktet nenligjore te nxjerra ne baze
dhe per zbatimin e tyre per kryetjen e funksioneve dhe ushtrimin e
kompetencave, nxjerrin urdheresa, vendime dhe urdhra qe jane te
detyrueslm1e per te gjitha subjektet e perfshira ne akt, ne juridiksionin e
tyre;
c) krijojne struktura administrative per kryerjen e funksioneve dhe
ushtrimin e kompetencave te tyre, sipas ligjeve ne fuqi;
c) krijojne njesi ekonomike dhe institucione ne varesi te tyre;
a) krijojne komitete, borde ose komisione per kryetjen e funksioneve
te ve9anta sa here qe paraqitet nevoja;
dh) krijojne nenndarje administrative-territoriale brenda juridiksionit
per rritjen e efikasitetit ne kryerjen e funksioneve te tyre qeverisese,
sipas menyres se percaktuar ne kete ligj.
II. E drejta e pronesise - permban te drejten e njesive te qeverisjes
vendore qe te ushtrojne te drejten e pronesise, dhe si rezultat i ushtrimit
te , te shesin dhe japin ne perdorim pronen e patundshme ose te
tundshme te tyre, si dhe te ushtrojne te drejta te tjera sipas menyres se
percaktuar me
III. E drejta e mbledhjes se te ardhurave dhe e be1jes se
shpenzimeve - qe perfshine te drejten qe te: krijojne, mbledhin te
ardhura dhe bejne shpenzime per permbushjen e funksioneve te tyre, si
dhe te vendosin taksa e tarifa per sherbimet si dhe nivelin e tyre ne
perputhje me legjislacionin ne fuqi dhe interesat e bashkesise.
IV. E drejta e krye1jes se veprimtarive ekonomike - per
permbushjen e funksioneve publike ne interes te bashkcsise qe
226
perfaqesojne njesite e qevensJes vendore ushtrojne veprimtari
ekoriomike qe nuk bie ndesh me orientimet themelore te politikave
ekonomike te shtetit.
V. E drejta e bashkepunimit - perfshine te drejten per kryerjen e
sherbimeve specifike ne emer dhe ne dobi te bashkesive perkatese,, dy
ose me shume njesi te qeverisjes vendore mund te ushtrojne se bashku
9do funksion qe u eshte dhene atyre me ligj, nepermjet zbatimit tc
marreveshjeve ose kontratave te perbashketa, delegimit te
kompetencave dhe pergjegjesive te veyanta njera-tjetres ose
kontraktimit me nje pale te trete; Bashkepunojne me njesi te qeverisjes
vendore te vendeve te tjera dhe perfaqesohen ne organizata
nderkombetare te pushteteve vendore ne perputbje me legjislacionin ne
fuqi;
Kane te drejte te organizohen ne shoqata, ne perputhje me legjislacionin
perkates per shoqatat.
VI. E drejta e personit juridik - si persona juridike, njesite e
qeverisjes vendore gezojne dhe ushtrojne te gjitha te drejtat e
percaktuara ne Kodin Civil te Republikes se Shqiperise dhe ne
legjislacioninne fuqi:
1) te drejten e lidhjes se kontrates;
2) te drejten e krijimit te personave te tjere juridike;
3) te drejten e ngritjes se padise civile;
4) te drejten e mbajtjes se llogarive; te drejta te ~jera per ushtrimin e
funksioneve ne baze dhe ne zbatim te ligjeve dhe akteve nenligjore.
5.3 Funksionet dhe kompetencat e bashkise dhe qarkut
Sipas Ligjit ,,Per organizimin dhe funksionimin e qeverisjes vendore"
funksionet e njesive te qeverisjes vendore ne Shqiperi ndahen si vijon:
a) Funksionet e vet te komunes dhe bashkise -jane funksionet e dhena
me ligj njesise se qeverisjes vendore, per te cilat ajo eshte pergjegjese per
realizimin, si dhe ka autorizimin per te mane vendime e te perdore mjete per
realizimin e tyre, kuptohet brenda autorizimeve ligjore, duke zoteruar pushtet
te plote administrativ, sherbimi, investimi dhe rregullator. Keshtu, per kryerjen
e funksioneve te veta publike komunat dhe bashkite mund te ushtrojne kater
lloje autoriteti dhe kompetencash:
1) kompetence administrimi - te drejte qe te vendosin per strukturat
dhe personelin, per emerimin, shkarkimin dhe transferimin e personelit
si dhe per percaktimin e pagave dhe shperblimeve;
2) kompetence sherbimi - te drejte per te vendosur se si do te kryhet
nje funksion apo sherbim i caktuar, si dhe te drejte te vendose edhe per
menyren e mirembajtjes se objekteve perkatese per kryerjen e nje
funksioni;
.227
 3) kompetence investimi - te drejte tc vcndosin per planifikimin e
permiresimeve kapitale, per shperndarjen dhe realizimin e tyre;
4) kompetence rregullatori -te drejte te marrin vendime ne kontestin e
nje kuadri rregullator te nje funksioni apo sherbimit te caktuar (dhenia e
licencave, vendosja e tarifave dhe sanksione si edhe te vendosin
standarde lokale;
c) Funksionet e perbashketa -jane funksione per te cilat njesia e
qeverisjes vendore ka pjesen e saj te pergjegjesise se dallueshme nga
pjesa e pergjegjesise se dhene te pushtetit qendror, si dhe qe
bashkeshoqerohen perpjesetimisht me kompetenca, te cilat i ushtron ne
menyre autonome. Kompetencat e komunave dhe bashkive, per
funksionet e perbashketa (arsimin parashkollor dhe parauniversitar;
sistemin e sherbimit paresor shendetesor dhe mbrojtjen e shendetit
publik; kujdesin social, zbutjen e varferise; rendin publik dhe mbrojtjen
civile; mbrojtjen e mjedisit etj.) rregullohen ne vdo rast me ligj;
d) Funksione dhe kompetenca te deleguara - jane funksione te
pushtetit qendror dhe te institucioneve tjera qendrore te cilet me ligj apo
me marreveshje caktohen te realizohen nga njesite e qeverisjes vendore
sipas menyres dhe mases se percaktuar nga pushteti qendror dhe
institucione tjera qendrore. Keto funksione jane te detyrueshme.
Institucionet qendrore njesive te qeverisjes vendore per kompetencat e
deleguara u garantojne mbeshtetjen e nevojshme financiare per
ushtrimin e tyre;
e) Funksion~t e qarkut - jane ndertimi dhe zbatimi i politikave
rajonale dhe harmonizimi i tyre me politikat shteterore ne nivel qarku,
si dhe vdo funksion tjeter i dhene me ligj. Qarku ushtron te gjitha
funksionet qe i delegohen nga nje ose me shume komuna e bashki
brenda territorit te tij, sipas nje marreveshjeje te lidhur midis paleve.
Gjithashtu, qarku ushtron edhe kompetencat e deleguara nga pushteti
qendror.
6. Veteqeverisja lokale ne disa vende tjera
-Shqyrtime te selektuara komparative-
6.1 Veteqeverisja lokale ne SHBA
Ne SHBA ku ekziston struktura federale e pushtetit, veteqeverisja
lok:ale, e cila eshte e inspiruar nga mod eli britanik, eshte nj eshkalleshe.
Autorizimet e organeve lokale jane me te vogla se sa ne Britanine e Madhe,
nga se si njesi lokale e pushtetit paraqitet shteti federal e cila ka distance te
gjere te kompetencave. Decentralizimi realizohet si ne nivel te pushtetit lokal,
ashtu edhe ne nivel te anetarit te federates. Ne SHBA ekziston llojllojshmeri e
madhe e bashkesive lokale. Te atyre tradicionale, te trasheguara nga ish
228
kolonite angleze nderlidhen edhe llojet e reja·te bashkesive lokale te krijuara
11gazhvillimi i mevonshem.
Keshtu, veteqeverisja lokale ne SHBA, perkatesisht struktura federale e
pushtetit eshte njeshkalleshe (rrethet; qytetet e medha; komunat dhe qytetet me
te vogla). Njesia me e rendesishme e veteqeverisjes lokale eshte qyteti, ku
pushtetin legjislativ e ka keshilli, ndersa pushtetin ekzekutiv kryeshefi eshte
njesia me e rendesishme e veteqeverisjes.
6.2 Veteqeverisja lokalc ne Britanine e Madhe
Ngjashem me shtetet skandinave Britania e Madhe ka rregullim unitar
me shkalle te larte te autonomise se bashkesive lokale dhe me rreth te gjere te
vendimmarrjes diskrecionale, edhe pse autoriteti qendror, nuk ka heq dore nga
e drejta e mbikeqyrjes sipas menyres qe eshte parapare me ligj. Pavaresia e
qyteteve te Britanise se Madhe ka histori te gjate, ndersa si shembull per ate
sherbejne kaiiat te cilat iu jane ndare nga mbreterit anglez. Veteqeverisja lokale
e Britanise se Madhe eshte veteqeverisje reprezentative. Keshilli lokal ne
menyre te drejtperdrejt zgjedhet nga banoret/popullata lokale, edhe pse kjo nuk
eshte rasti per organin ekzekutiv lokal - kryeshefin. Kryeshefi (kryetari i
komunes- mejor) e zgjedhin anetaret e keshillit, por ai nuk eshte organ kryesor
ekzekutiv si9 eshte rasti me kryeshefin amerikan. Kryeshefi britanik apo
kryetari i komunes eshte me teper protokollar funksionar i cili i udheheq
mbledhjet e keshillit, se sa organ aktiv.
Elementi kryesor operativ ne keshillin lokal te Britanise se Madhe jane
komitetet, ne te cilen perfshihen/kooptohen personat te cilet nuk jane anetar te
keshillit, si eksperte per aspekte te ndryshme te politikave ne kompetence te
komiteteve perkatese. Gjithashtu sekretari i qytetit (apo rrethit) luan rol te
rendesishem ne veteqeverisjen lokale nga aspekti i marredhenies se komitetit
ndaj komiteteve. Ai i pergatit informacionet per komitetet dhe e harton rendin e
dites per seancat e tyre.
Britania e Madhe eshte shtet me veteqeverisje trishkalleshe. Mirepo, per
shkak te ndryshimeve qe i ka pesuar veteqeverisja lokale ne fonnen e saj
tradicionale ky parim i treshkallesise nuk eshte zbatuar ne menyre
konsekuente.
Se kendejmi, struktura e veteqeverisjes lokale ne rajonet fshatare
permban tri shkalle: parohia, rrethi fshatar dhe rrethi, ndersa veteqeverisja ne
rajonet qytetare eshte dyshkalleshe: qyteti jo rrethit dhe rrethi i qytetit dhe si
shkale e dyte rrethi. Kur jane ne pyetje qytetet e rrethit (qytetet me status te
qarkut) veteqeverisja lokale behet njeshkalleshe, sepse qytetit i rrethit eshte
rreth per veti, organi me i larte i se ciles eshte pushteti qendror, perkatesisht
shteti.
229
 e komunave urbane. Komunat e Republikes se Sllovenise kane statusin c
6.3 Veteqeverisja lokale nc Gjcrmani
personit juridik.
Sikurse ne SHBA edh ne Gjermani organizimi lokal eshte i kushtezuar Organe te komunes jane: keshilli i komunes, kryeshefi dhe keshilli
nga struktura federale e shtetit. Gjermania e cila eshte shtet federativ me 16
mbikeqyre.
shtete anetar - Iande, Ne kete sistem autonomia lokale ze vend te theksuar. Keshilli i komunes eshte organi me i larte legjislativ i komuni:~s, i
Landi eshte shtet- anetar i federates e cila gjendet ne krye te struktures lokale perbere prej 7 deri 45 keshilltar te zgjedhur ne zgjedhjct e pergjithslune te
te pushtetit. A to shtete jane te ndryslune sipas rendesise dhe numrit te banoreve drejtperdrejta per periudhen prej 4 vitesh. Vendos per te gjitha 9eshtjet te cilat i
dhe bazohen mbi traditat historike.
prekin te drejtat dhe detyrimet e komunes.
Njesia themelore administrative e landit eshte rrethi (regirungsbezirk), e Komiteti mbikeqyres eshte organi me larte mbikeqyres i cili kryen
cila eshte njesi administrative pa cilesine e personit juridik dhe siperfaqja c tyre
kontrollin mbi te dalit e komunes.
dhe popullsia jane shume te ndryshme. Rrethet jane grupime te komunave te Kryeshefi eshte perfaqesuesi me i larte i pushtetit ekzekutiv i komunes,
cilat gjenden nen rrethet, dhe ne te njejten kohe jane edhe njesi administrative dhe e perfaqeson dhe vepron ne emer te saj. Ai e propozon buxhetin, aktet 1jcra
dhe gmpime te komunave te cilat zgjedhin 9eshtjet qe komunat (njesi me te te pergjithshme nenligjore ne kompetence te keshillit te komunes dhe pergjigjet
vogla administrative) nuk mund t'i zgjidhin individualisht. Se kendejmi, ne
per zbatimin e vendimeve te nxjerra nga keshilli. Zgjidhet nga ana e qytetareve
Gjermani ka afer 25.000 komuna (gemeinde, stat, statkreise) autonomia e se
me vendbanim te perhershem ne komunen ne te cilen zgjidhet kryeshefi per
ciles eshte e madhe. Decentralizimi gjennan ne ve9anti manifestohet ne ate se
mandatin kater vjeyar, ne zgjedhjet e drejtperdrejta dhe te fshehta.
komunave iu pranohet fusheveprimi personal per veprim. Keshtu ne kushtetutat
Popullsia e komunes drejtperdrejt round te merr pjese ne nxjenjen e
e disa landeve thuhet se ,komunat ne kufijte e territorit te saj dhe ne vijen e
vendimeve ne komune nepermjet asamblese se saj, me referendum dhe
pergjegjesise personale jane bartesit e vetem te administrates publike lokale
iniciative qytetare.
dhe se i kryejne te gjitha detyrat publike nese ato nuk i jane ndare pushteteve Administraten komunale c perbejne nje apo me shume organe. Organet
tjera sipas dispozitave ligjore per interes publik urgjent". administrative, organizimi i tyre dhe veprimtaria rregullohen me aktin e
pergjithshem te keshillit, te propozuar nga kryeshefi. Ne krye te administrates
6.4 Veti:iqeve:risja lokalc ne France komunale eshte kryeshefi, ndersa me punen e administrates udheheqe sekretari
Ne France, si vend i cili ka sistem centralist te administrates, si njesi te
i komunes i emeruar dhe shkarkuar nga ana e kryeshefit.
veteqeverisjes lokale paraqiten komuna dhe depmiamenti. Ne te vertete, Njesite e veteqeverisjes lokale ne Slloveni financohen nga te byrat
veteqeverisja lokale eshte dyshkalleshe. Si njesi specifike e administrates peronale, ndersa komunat te cilat nuk jane te zhvilluar mjaftueshem qe t'i
lokale, me clemente te forta centraliste paraqitet edhe regjioni i Parisit.
plotesojne nevojat e veta (financiare), marrin ndihem nga pushteti qcndror. 71
Organe te veteqeverisjes lokale jane si vijon:
1) Komuna: keshilli (vendimmarres) dhe kryetari dhe zevendesit
(organe ekzekutive). Keshilli e zgjedh kryetarin, por nuk mund ta
revokoje, ai eshte perfaqesues edhe i pushtetit qendror edhe i
komunes;
2) Departamenti- prefekt (organ ekzekutiv i vcndosur nga autoriteti
qendror), keshilli i pergjithshem (organ i prcfektit i cili zgjidhet me
te drejten e pergjithshme per votim, mban vetem dhe seanca te
rregullta ne vit) dhe komisionet e depmiamentit (organ i perhershem
anetaret e se ciles 9do vit i cakton keshilli i pergjithshem.

6.5 Veteqeverisja Iokale ne Republiken e Sllovenise

Veteqeverisja lokale ne Republiken e Sllovenise ne pajtim me
Kushtetuten e Sllovenise eshte njeshkalleshe: komuna dhe rrethe. Komuna
round te perbehet nga nje vendbanim apo nje numer i vendbanimeve popullsia 71 Shih: Teksti i grup autoreve Administrativno pravo (E drejta administrative) Shimp, 2007,
e se ciles eshte e ndcrlidhur me nevoja dhe interesa reciproke. Sllovenia fg. 74-100, nga materiale ne internet Web faget perkatese per legjislacionet ge i referohen
aktualisht eshte e perbere nga 21 0 komuna nga te cilat 11 komuna kane statusin vetegeverisjes lokale (vendore) e vendeve perkatese.
231
230
-~,-

PJESA EDYTE
POZITA JURIDIKE KUSHTETUESE DHE ORGANIZIMI I
ADMINISTRATES QENDRORE NE REPUBLIKEN E
MAQEDONISE, KOSOVES DHE SHQIPERISE SI DHE DISA
VENDE TE T JERA -SHQYRTIME KRAHASUESE
 KREUXH
NJOFTIME THEMELORE PER POZITEN
JURIDIKO-KUSHTETUESE DHE PARIMET E
ORGANIZIMIT DHE TE PUNES SE
ADMINISTRATES

1. Kuptimi dhe parimet e organizimit te administrates

Ne kuptimin organizativ, administrata paraqet organizaten

administrative te tille aktiviteti themelor i se ciles eshte kryerja e veprimtarise
administrative. Ky eshte nje sistem i plote dhe i nderlikuar i organeve me
autorizime reciproke dhe te detyrimeve dhe te marredhenieve te
bashkepunimit. Struktura organizative ne administrate paraqet sistemin e
perhershem te lidhjeve dhe i marredhenieve ne mes disa pjescve dhe
elementeve te atij organizimi me qellim te arritjes te synimit te vene - per
kryerje me kualitative te puneve te administrates shteterore. Roli i saj si pjesc e
pushtetit ekzekutiv dhe te servisit per ofrim te sherbimeve perbehet ne kryerjen
e puneve te cilat sipas dispozitave jane lene ne fusheveprim perkatesisht ne
kompetence te disa organeve. Fusheveprimi paraqet grumbuj punesh qe i
perket <;do organi te percaktuar me dispozite, ndersa kompetenca eshte
permbajtja precize e percaktuar e atyre puneve kryerja e te cilave eshte e drejte
dhe detyrim i <;do organi.
Organizimi i administrates ne Republiken e Maqedonise, Shqiperise
dhe Kosoves jane te percaktuar me normat administrativo - juridike te
permbajtura ne kushtetutat perkatese, ligjet dhe dispozitat e tjera. Me keto akte
ne menyre normative-juridike eshte rregulluar jo vetem pozita dhe roli i tyre,
por edhe format konkrete te organizimit dhe menyra e punes, struktura e tyre e
brendshme si dhe marredheniet e tyre reciproke, marredheniet me organet e
tjera shteterore dhe me subjektet jo shteterore dhe marredheniet me qytetaret.
Kjo eshte nje organizim model, profesional, efikas dhe ekonomik per kryerjen
e puneve te administrates si sherbime publike.
Po ta studiojme ndaras administraten nepermjet te dy kuptimeve te
theksuara do te ishte jo precize, sepse organizatat administrative sipas
veprimtarise qe kryejne jane administrative, ndersa administrata si veprimtari
ka kuptimin e saj kur jeton neper organizata administrative te cilat i kryejne.
Nga theksimet del se administrata eshte kuptim shume kompleks, andaj
ne vazhdim do te theksohen vetem disa elemente themelore teorike te
organizimit te administrates, si parime, kritere dhe negulla te organizimit te
organeve te administrates.

235

1.1 Organizimi adekuat i administrates ne pergjithesi dhe ne veqanti te
organeve te administrates varet nga te gjitha ato kushte te cilat mundesojne
apo sigurojne realizimin e funksionit te saj global shoqeror, te pozites dhe
qellimeve per te cilut themelohen organet e administrates.
Kushtet nuk perbejne esencen e ndonje qcllimi (per shembull te
organizimit te administrates). Ata munden te jene, nga pikcpamja teorike,
shume te ndryshme: te pergjithshme; te pcrbashketa; te ve9anta; juridike dhe
jojuridike; organizativo-metodologjike dhe funksionale; materiale dhe jo
materiale; te perherslm1e dhe te perkohshme; objektive dhe subjektive; natyrore
dhe artificiale; te brendshme dhe te jashtme etj.
Kushtet me pak abstrakte te organizimit adekuat te administrates jane:
rregullimi juridik adekuat i organizimit, ekzistimi i sistemit funksional-
korelativ i konceptit juridik te organizimit te administrates; realizimi i
funksionit kadrovik ne pergjithesi dhe i politikes kadrovike ne shoqeri dhe ne
administrate; sigmimi i kushteve per modemizimin e punes dhe te organizimit
te administrates si funksion i perhershem; zgjidhja e problemeve shoqeroro-
ekonomike dhe shoqeroro-politike ne shoqeri dhe ne administrate; realizimi
konsekuent i sistemit te pergjegjesise per zbatimin konsekuent te konceptit
juridik dhe teorik te organizimit te administrates ne praktike etj.
1.2 Elementet themelore te r;do forme te organizates njerezore, mbase
edhe asaj administrativejane:
d) Elementi normativ i cili paraqitet nepermjet te qellimit per
themelimin e asaj organizate;
e) Elementi subjektiv i shprchur permes njerezve ose kuadrove te
organizates si faktor kryesor nga i cili varet suksesi i organizates;
f) Elementi material qe perbehet nga mjetet e organizates si mjete
teknike ashtu cdhe mjetc financiare;
g) Elementi strukturor, qe paraqet nderlidhjen e qellimeve, njerezve
dhe mjeteve te organizates, si dhe
h) Elementi statusor qe paraqet nje shkalle apo gjendje te mevetesise
apo autoritet te organizates ne procesin e ushtrimit te veprimtarise
se vete.
Se kendejmi, organizata administrative bazuar ne elementet e theksuara
me siper, paraqet teresine e fonnave te llojllojshme te organeve te pushtetit
publik qe ushtrojne aktivitete administrative shteterore bazuar ne rregulla dhe
dispozita juridike te percaktuara paraprakisht.
236
1.3 Nje nga ~:eshtjet me te rendesishme te percaktimit te konceptit te
organizimit te administrates eshte - numri dhe lloji i organeve dhe numri i te
punesuarve ne qdo organ te administrates qe me pare e percaktuar (ne haze te
hulumtimeve) til konceptit te organizimit. Kjo eshte pyetje shume e rendesishme
teorike dhe praktike.
Teoria dhe shkenca per administraten, e drejta administrative si
disipline shkencore nuk kane dhene pergjigje precize ne pyetjen- sa 9do shtet
ne menyre optimale duhet te kete organe te administrates. Ne kete pyetje gati
eshte e pamundslm1e te jepet pergjigje e kenaqshme, si dhe ne pyetjen cilat
lloje te organeve te administrates duhet te kete 9do shoqeri demokratike. Po qe
se do te kishim mundesi qe kete te shprehnim ne menyre teorike, ne menyre
precize, shume thjesht do te mund te vertetonim se faktikisht a kemi dhe sa
kemi teprice te organeve te administrates dhe leu gjendet ajo teprice. Kjo njesoj
vlen edhe per numrin e pergjithshem te punesuarve ne te gjitha organet e
administrates te nje bashkesie, i cili duhet te jete optimal, dhe numrin optimal
te punesuarve te ydo organi te administrates.
Mirepo, ne menyre teorike mund te caktohen kriteret apo parametrat ne
baze te cilave mundet, qofte ne menyre aproksimative (perafersisht) te caktohet
numri optimal i organeve te administrates, perkatesisht numri optimal i te
punesuarve ne te gjitha organet e administrates dhe numri optimal i te
punesuarve ne 9do organ te administrates. Kriteret per analize apo percaktim te
aspekteve kuantitative te organizimit te organeve te administrates, per shembull
mund te jene te ndryshem, si dhe kushtet per organizim adekuat te
administrates ne pergjithesi.
1.4 Percaktimi i llojeve te organeve te administrates behet sipas
parimeve dhe kritereve te percaktuara me teorine dhe te drejten per r;do lloj
themelor te organeve te administrates. Ne teorine e drejtes administrative
ekzistojne shume parime te theme limit te organeve te administrates.
Organizimi i administrates si edhe i veprimtarive tjera mund te bazohet
ne keto parime: ne centralizimin dhe decentralizimin apo ne kombinimin e
ketyre dy parimeve; ne koncentrimin dhe dekoncentrimin; integrimin dhe
dezintegrimin; specializimin dhe standardizimin etj. ~do njeri prej ketyre
parimeve jane ne marredhenie reciproke. (te kundershtimit, kompelmentaritetit
etj). Disa prej tyre ne nje etape te organizimit jane te deshirueshem, ndersa ne
etapen tjeter te padeshirueshem (per shembull parimi i centralizimit, parimi i
decentralizimit etj .). Cilet nga keto parime apo karakteristika te administrates
do te dominojne varet nga kushtet dhe marredheniet e forcave ne te cilat
organizohet administrata, nga raportet shoqeroro politike dhe ekonomike ne
shoqeri.
Me rendesi te ve~ante jane parimet e organizimit te administrates te
cilat do te duhej te aplikoheshin drejtperdrejt me rastin e krijimit te
koncepcionit te organizimit te organeve te administrates. Nga te gjithe parimet
237
 e mundshme te organizirnit te organeve te administrates, me rendesi te vec;ante
praktike jane keto parime: parimi real i themelimit te organeve te administrates,
ne te cilin bien parirnet resoriale dhe funksionale; parimi territorial dhe
personal; dhe parimi inokos dhe kolegjial apo i organizirnit kolektiv,
kornbinirni ne rnes te parimit real, tenitorial dhe personal e te ngjashme, dhe
parimet kriteret e thernelimit te organeve te administrates te cilat jane
percaktuar me ligje, per c;ka ne vazhdim dote behet fjale.
Parimi real i thernelimit apo organizimit te organeve te administrates
bazohet ne llojin e puneve qe duhet te kryhen. Ne qofte se si baze per
themelimin e organeve te administrates merren punet sipas fushave per te cilat
themelohen (perkatesisht sipas resoreve) - organizimi bazohet ne parimin
resorial te ndarjes se puneve, ndersa nese si baze menen funksionet, punet dhe
detyrat e organeve - kemi parimin funksional te organizimit te administrates.
Perparesia thernelore e parimit resorial perbehet ne profesionalizrnin
dhe specializimin te resoreve. Mirepo, per tu formuar nje organ sipas atij
parimi, duhet te kete pune te mjaftueshme qe do te ishte racionale dhe e
arsyeshme per themelirn te organit te tille te administrates. Perparesia e ketij
parimi eshte ne menaxhimin me te lehte te nje fushe te veprimtarise e te
ngjashcm. E meta eshte ne rritjen e shpenzimeve dhe ne efektin dezintegrativ.
Organizirni i tille eshte e pershtatshme per nderlidhjen vertikale te organizimit,
por shpie ne tendencen e jounitetit horizontal apo te diferencimit.
Parimi funksional i organizimit bazohet ne kriterin e ngjashmerise se
operacioneve te punes te cilat kryhen ne organin e administrates nga aspekti
teknologjik e jo ai permbajtesor. Grupi i puneve apo funksionet e perbashketa
te cilat i kryen organi i administrates sipas llojeve jane, per shembull, zgjidhja
sipas c;eshtjeve administrative, mbikeqyrja administrative dhe punet analitike-
profesionale.
Parimi inokos dhe parimi kolegjial. Parimi inokos konsiston,
perkatesisht aplikohet per nderlidhjen e nje teresie organizative mbi bazen e
administrates te nje personi (minister, drejtor, udheheqes etj.), i cili perfaqeson
organin ose vete eshte organ dhe disponon me te gjitha autoritetet. Parimi
kolegjial i shperndan keto autorizime ne me shume persona. Te dy parimet
kane avantazhet dhe mangesite e veta.
238
KREUXHI
ORGANIZIMI I ADMINISTRATES SHTETERORE
NE REPUBLIKEN E MAQEDONISE
L Kuptimi i administrates shtete.rore dhe Uojet e
organeve te administrates shteterore ne Republiken e
Maqedonise
Sipas Kushtetutes se Republikes se Maqedonise (J 991) dhe Ligjit per
organizimin dhe punen e organeve te administrates shteterore te (2000),
administrata shteterore, perkatesisht organet e administrates shteterore jane
pjese e pushtetit ekzekutiv te Republikes se Maqedonise e cila kryen punet
administrative - punet e administrates shteterore ne kuader te drejtave dhe
detyrave te Republikes se Maqedonise. Organet e administrates shteterore
formohen per fushat dhe resoret te cilat jane te rendesishme per kryerjen e
funksioneve te shtetit per realizimin efikas te drejtave dhe detyrave te
qytetarevc dhe te personave juridik. Administraten shteterore te Republikes se
Maqedonise, ne pajtim me normat kushtetuese dhe te ligjit, e perbejne:
1) minis trite,
2) organet e tjera te administrates shteterore dhe
3) organizatat administrative.
Organet e administrates shteterore kompetencat e saja te percaktuara me
ligj i kryejne sipas parimeve te ligjshmerise, pergjegjesise, efikasitetit,
ekonomise, transparences, barazise dhe parashikueshmerise. Organet e
administrates shteterore te Republikes se Maqedonise duke vepruar ne kuader
te kompetencave te tyre ne pajtim me kushtetuten, ligjet dhe manevesbjet
nderkombetare te ratifikuara, sidomos:
I) zbatojne politikat ne zbatimin e ligjeve dhe te dispozitave tjera te
Kuvendit te Republikes se Maqedonise dhe te dispozitave tc Republikes
se Maqedonise;
2) jane pergjegjes per zbatimin e orientimeve dhe te qendrimeve te
qeverise per punen e organeve te administrates shteterore;
3) percjellin dhe jane pergjegjes per gjendjen ne fushat per te cilat
jane themeluar;
4) japin iniciativa per zgjidhjen e c;eshtjeve per fushat per te cilat jane
themeluar;
5) vendosin ne c;eshtjet administrative;
6) kryejne mbikeqytjen mbi ligjshmerine e akteve dhe te punes se
shoqerive aksionare, te enteve dhe te personave tjere juri dike kur per ate
jane te autorizuar me ligj;
239
 punen te tjcra nga kompetcnca e ministrise. Organi ne perbCije mund te fitoje
7) kryejne mbikeqyrjen administrative dhe inspektuese dhe pune te
cilesine c personit juridik kur kjo eshte caktuar me ligj. Llojet e organeve ne
tjera administrative kur per ate jane te autorizuar me ligj;
perberje jane drejtorite, inspektoratet dhe direkcionet. Sipas !igjit ne fjale
8) i pergatisin propozimet e ligjeve per te cilat propozues i autorizuar
organe ne perberje jane te themeluara ne keto ministri dhe ate:
eshte Qeveria;
1) Ne kuader te Ministrise per Pune te Brendshine:
9) i pergatisin dispozitat te cilat nxjerre qeveria dhe
(1) Drejtoria per Sigurim dhe Kunderzbulim;_ dhe
10) kryejne edhe pune te tjera te percaktuara me kushtetute dhe me iigj.
(2) Byroja per Sigurim;
2) Ne kuader te Ministrise se Drejtesise:
1.1 Ministrite
( 1) Inspektorati Administrativ Shteteror;
Ministrite si forme themelore e organeve te administrates, themelohen
(2) Drejtoria per Ekzekutimin e Sanksioneve dhe
per kryerjen e funksioneve te administrates shteterore te grupuara sipas fushave
(3) Byroja per Ekspertiza Gjyqesore;
per nje apo te me shume resoreve administrative te ngjashme. Me kete, ne
3) Ne kuader te Ministrise se Financave:
pajtim me parimin real te nderlidhjes organizative dhe krijimit te struktures
(1) Drejtoria per Pronesi dhe Marredhenie tjera Pronesoro-Juridike;
organizative, pranohet nevoja e koncentrimit te te njejteve apo te puneve
reciprokisht te nderlidhura me qellim te kryerjes adekuate tete gjitha punevc te (2) Drejtoria Doganore;
(3) Inspektorati Revizor Shteteror;
administrates shteterore. Menyra e tille e formimit te organeve (grupimi sipas
(4) Drejtoria per te Hyrat Publike dhe
ngjashmerise se materies dhe permbajtjes) ofron mundesi per shlmlle te larte te
specializimit dhe te profesionalizmit ne layerjen e puneve, por kerkon edhe (5) Byroja per Rezervat e Mallit;
4) Ne kuader te Ministrise per Ekonomine:
ekzistim parale1 te strukturave komplete organizative, e cila mundet me qene
teper e shtrenjte dhe joracionale dhe qe veshtireson nderlidhjen horizontale te (1) Drejtoria per Monopol;
(2) Drejtoria per Prodbim te Dcstinuar;
teresive organizative sipas ngjashmerise se opcracioneve te punes perkatesisht
menyres se kryeJjes (p.sh kryelja e puneve inspektuese si ne fushen e (3) Inspektorati Shteteror i Tregut;
(4) Inspektorati Shteteror per Inspektim Teknik;
ekonomise, ashtu edhe ne fushen e shendetesise).
(5) Byroja per Mbrojtjen e Pronesise Industriale;
Per krye1jen e punevc te organeve te administrates shteterore sipas ligjit
per organizimin dhe punen c organeve te administrates shteterorc (2000) ne (6) Byroja per Turizem dhe
(7) Sherbimi per Standardizim dhe Metrologji;
Republiken e Maqedonise jane parapare dhe themeluar 14 ministri dhe ate:
5) Ne kuader te Ministrise per Bujqesi, Pylltari dhe Hidroekonomi:
1) Ministria per Mbrojtje;
2) Ministria per Pune te Brendshme; ( 1) Drejtoria e Veterinarise;
3) Ministria e Drejtesise; (2) Drejtoria i Hidroekonomise;
4) Ministria per Pune te Jashtme; (3) Drejtoria per Punet Hidrometeorologjike;
(4) Drejtoria per Farera dhe Material te Farerave;
5) Ministria per Financa;
6) Ministria per Ekonomi; (5) Drejtoria per Rritjen e Fidaneve
7) Ministria per Bujqesi, Pylltari dhe Ekonomi ujore; (6) Inspektorati Shteteror i Bujqesise dhe
8) Ministria per Shendetesi; (7) Inspektorati Shteteror per Pylltari dhe Gjueti;
9) Ministria per Arsim dhc Shkence; 6) Ne kuader te Ministrise se Shendetesise:
(1) Inspektorati Sanitar dhe Shendetesor Shteteror
10) Mini stria per Pune dhe Politike Sociale;
11) Minis tria per Veteqeverisje Lokale; (2) Byroja per Barna;
7) Ne kuader te Ministrise per Arsim dhe Shkence:
12) Ministria per Kulture;
13) Ministria per Transport dhe Lidhje; (1) Sherbimi Pedagogjik;
(2) Biroja per Zhvillim dhe Avancim Arsimor te Gjuheve te
14) Ministria per Mjedisin Jetesor dhe Planifikim Hapesinor.
Nacionaliteteve dhe
Ministria mund te kete nje apo me shume organe te administrates ne (3) Inspektorati Arsimor Shteteror;
8) Ne kuader te Ministrise per Pune dhe Politike Sociale:
perberjen e saj (organe ne perbe1je). Organet ne perberje te ministrive
(1) Drejtoria per C,:eshtje te Luftetareve dhe lnvatideve te Luftes dhe
themelohen per kryerjen e puneve te caktuara administrative, profesionale dhe
241
240
 :4~:_·
,~
(2) Inspektorati Shteteror i Punes;
9) Ne kuader te Ministrise se Veteqeverisjes Lokale:
(1) Inspektorati Shteteror per Veteqeverisjen Lokale dhe
(2) Byroja Rajonet e Pazhvilluara Ekonomikisht;
10) Ne kuader te Ministrise se Kultures:
(1) Drejtoria per Afirmimin dhe Perparimin e Kultures e
Nacionaliteteve ne Republiken e Maqedonise;
11) Ne kuader te Ministrise se Transportit dhe Lidhjeve:
( 1) Drejtoria e Telekomunikacioneve;
(2) Drejtoria per Transportin Civil-Ajror;
(3) Kapedania e Porteve;
( 4) Inspektorati Shteteror per Transport;
(5) Inspektorati Shteteror per Ndertimtari dhe Urbanizcm dhe
(6) Inspektorati Shteteror i Komunalise;
12) Ne kuader te Ministrise per Mjedisin Jetesor dhe Planifikimin
Hapesinor:
(1) Inspektorati Shteteror per Mjedisin Jetesor;
(2) Sherbimi per Mjedisin Jetesor;
(3) Sherbimi per Sistemin Informativ Hapesinor dhe
(4) Drejtoria per Kadaster dhe Regjistrim te Patundshmerive.
1.2 Organet e tjera te administrates shteterore
Organet e tjera te administrates shteterore si lloj i organeve te
administrates shteterore, sipas llojit te organizimit dhe shkalles se pavaresise
mund te themelohen si organe te veyanta te administrates shteterore (drejtori,
agjenci dhe komisione) apo si organe ne perberje te ministrive.
Drejtorite si fonna te organizimit ne nje fushe administrative per
kryetjen e puneve, jane organe te cilat perpos qe kryejne veprimtari
administrative kryejne pune ekonomike, si dhe nxjerrin akte administrative
juridike. Ketu bien:
(1) Drejtoria per Zonat e Lira Ekonomike;
(2) Drejtoria per Pengimin e Larjes se Parave (si organ ne perbe1je te
Ministrise se Financave );
(3) Drejtoria per Supervizionin ne Banka;
(4) Drejtoria per Rregullativen Bankare;
(5) Drejtoria per Mbrojtjen e te Dhenave te Klasifikuara;
(6) Drejtoria per Mbrojtjen e te Dhenave Personale.
Agjencite jane organe te cilat kryejne pune profesionale dhe pune
administrative te nderlidhura me ta, te cilat kryhen duke aplikuar parimet e
tregut, perkatesisht te ofrimit te sherbimeve dhe sigurojne perparim dhe
zhvillim. Sipas legjislacionit te Republikes se Maqedonise agjenci jane:
(1) Agjencia per mbeshtetje te ekonomise;
242
t
i
(2) Agjencia per sanim te bankave;
(3) Agjencia per supervizion te kapitalit te financuar te sigurimit
pensional;
(4) Agjencia per transportin civil dhe ajror;
(5) Agjencia per nxitjen dhe zhvillimin e bujqesise;
(6) Agjencia per nepunesit shteteror;
(7) Agjencia per mergaten;
(8) Agjencia per informata.
Komisionet si forme e veyante e organizimit paraqesin organe kolegjiale
te administrates te cilat themelohen si organe te pavarura apo ne perberje te
organeve tjera te ministrive. Keto organe themelohen per fushat ne te cilat
eshte c nevojshme qe te sigurohet koordinimi i perhershem dhe i organizuar
dhe bashkepunimi me organizata te caktuara me qellim te realizimit te unitetit
ne zbatimin e politikes se percaktuar, si dhe per krye1jen e puneve profesionale
dhe administrative me interes per dy apo me teper organe te administrates apo
te cilat, sipas natyres se saj, kerkojne zgjidhje te perbashket te c;eshtjeve.
Sipas ligjit per organizimin dhe punen e organeve te administrates
shteterore dhe te ligjeve tjera te veyanta ne Republiken e Maqedonise jane keto
komisione:
(1) Komisioni per marredhehiet me bashki~site fetare dhe grupct
religjioze;
(2) Komisioni per mbrojtjen e konsumatoreve;
(3) Komisioni per ndihmen shteterore;
(4) Komisioni per letrat me vlere;
(5) Komisioni shteteror per pengimin e korrupsionit;
(6) Komisioni rregullator per energjetiken;
(7) Komisioni per qasjen e lire ne informacione me karakter publik dhe
(8) Komisioni per mbrojtjen e konkurrences.
1.3 Organizatat administrative
Organizatat administrative si lloj i trete i organeve te administrates
shteterore ne Republiken e Maqedonise, formohen si organe te pavarura te
administrates shteterore per krye1jen e puneve te caktuara profesionale dhe te
puneve te tjera te cilat kerkojne perdorimin e metodave shkencore dhe
profesionale dhe per pune te ngjashme me tonga fushat per te cilat themelohen
ministrite. Organe te tilla ne Republiken e Maqedonise jane:
(1) Arkivi Shteteror i Republikes se Maqedonise;
(2) Enti Shteteror per Pune Gjeodete dhe
(3) Enti Shteteror per Statistike.
E rendesishme eshte te theksohet se skema organizative, sidomos, ne
organet e administrates jo ministrore (drejtori, komisione, etn ndryshohet me
ane te ligjeve te veyanta ne fushat e ndryshme te administrates.
243
 ,~cJi
~
KREUXIV
ORGANIZIMI I ADMINISTRATES SHTETERORE
NE REPUBLIKEN E KOSOVES
1. Organet e administrates shtetcrore ne Republiken e
Kosoves
1.1 Nje panorame e shkurter historike c strukturave te
administrimit te UNMIK-ut
1.1.1 Fillimi i UNMIK-ut dhe strukturat themelore te saja
Pas themelimit te Misionit Civil Nderkombetar te Perkohshem
(UNMIK) nga ana e Kombeve te Bashkuar sipas Rezolutes 1244 te Keshillit tc
Sigurimit, e miratuar me 10 qershor 1999, bisedimet e perbashketa
nderkombetare percaktuan kater fushat e gjera te veprimit te ketij misioni:
ndilm1a emergjente dhe humanitare; stabilizimi i administrates; ndertimi i
institucioneve per arritjen e demokracise, dhe ripe1teritja ekonomike dhe
rindertimi. Struktura themelore e ketij misioni qe do t'i pasqyronte keto
prioritete duhej te drejtoheje nga Perfaqesuesi Special i Sekretarit te
Pergjithshem (PSSP). Kater organizatat e interesuara nderkombetare i moren
persiper prioritetet ndarazi: UNHCR-ja- yeshtjet emergjente dhe humanitare;
vete Kombet e Bashkuara (KB-ja) - Administraten Civile; OSBE-ja -
demokratizimin dhe nd6timin e institucioneve; dhe BE-ja - rindertimin dhe
rimekembjen ekonomike. Keshtu, u forrnua struktura themelore e ketij misioni
c perbere nga keto shtylla:
1) Ndihma Hurnanitare (UNHCR);
2) Administrata Civile (KB);
3) Ndertimi i institucioneve (OSEE);
4) Rindertimi Ekonomik (BE).
(:do ,shtylle" e lmtpermendur e Administrates se Perkohshme
kryesohej nga nje Zevendes i PSSP-se. Se bashku me Zevendesin Kryesor te
PSSP-se, ata perbenin Komisionin Ekzekutiv qe ndihmonte PSSP-ne ne
caktirnin e prioriteteve nen pergjegjesine e tyre. Prioritetet operative te
UNMIK-ut gjithashtu perfshinin koordinimin e ngushte me pranine
nderkombetare per siguri (KFOR-in), themelimin e marredhenieve funksionale
me perfaqesuesit e popullit te Kosoves ne nivele qendrore dhe lokale.
Shtylla e Administrates Civile themeloi departamentet per shurnicen e
sherbimeve publike, dhe ate per:
I) drejtesine,
2) arsimin,
3) shendetesine,
244
--
4) · administraten lokale,
5) marredheniet e punes,
6) sherbimet emergjente (shpetirni nga zjarri, mbrojtja civile),
7) rruget dhe transporti,
8) posta dhe telekomi,
9) bujqesia dhe pylltaria,
10) mbrojtja e ambientit,
11) leshimi i dokumenteve pub like (rnarteses, vdekjes dhe te
regjistrimit te).
Gjithashtu, Shtylla per Ndertimin e Institucioneve (OSBE-ja) kishte
themeluar institucione tjera te nevojshme per perforcimin e sisterneve
demokratike te qeverisjes, perfshire ketu edhe ato per mbaj1jen e zgjedhjeve.
Marredheniet e para funksionale ne mes te UNMIK-ut dhe
perfaqesuesve te popullit te Kosoves u be me themelirnin e hershem te Keshillit
Transitor te Kosoves (KTK), ne Qershor te vitit 1999, i cili pati ndikim ne
prioritetin e Misionit per te sjell nje spekter te gjere te perfaqesuesve te
Kosoves nga shoqeria civile ne Administraten e UNMIK-ut sa me shpejte qe te
ishte e mundur. Me vone ky keshill, i rithemeluar si pjese e Struktures se
Perbashket i UNMIK-ut, i bashkoi perfaqesuesit e shqiptareve, serbeve, turqve
dhe te tjereve per ta njoftuar UNMIK-un me prioritetet dhe rnentalitetin e
popullit te ketij vendi. Ky keshill, se bashku me UNMIK-un, themeloi
komisionet e veta, si per shembull Komisionin e Perbashket Keshilledhenes per
<;eshtje Legjislative, ku perfaqesuesit juridik te Kosoves filluan punen ne
eliminimin e ligjeve diskriminuese nga Korniza ligjore.
Marreveshja me udheheqesit politike te shqiptareve te Kosoves per ta
ndare administrimin e perkohshern deri ne zgjedhjet e ardhshme ishte
gurthemeli i misionit. Kjo marreveshje, e nenshkruar ne dhjetor te vitit 1999,
mundesoi krijimin e Struktures se Perbashket te Perkohshme Administrative
(SPPA), dhe rriti numrin e anetareve Keshillit Transitor te Kosoves (KTK) ne
36, duke formuar keshtu nje Parlament te vogel. Perfaqesuesit kosovare u
bashkuan me kryesuesit e shtyllave te UNMIK-ut ne nje Keshill te ri tc
Perkohshem Administrativ (KPA), qe mori rolin e nje kabineti.
Ne nivel te sherbimit civil (administrates), gati 20 departamente te
sherbimeve civile, secili i k:ryesuar nga nje bashkekryesues kosovar dhe nga nje
nderkombetar, mm·en persiper gati te gjitha funksionet e sherbirneve civile,
perve9 krijimit te linjave te veprimit, edhe pse ne mase te madhe te kontrolluar
ende nga UNMIK-u. Per kete periudhe vlen te perrnendet themelimi i te gjitha
institucioneve qe rnbeshtesin qeverine e ardhshme, si9 jane: Autoriteti Qendror
Fiskal (AQF); struktura e gjykatave dhe Gjykata Supreme; Keshilli Gjyqesor
dhe i Ndjekjes Penale te Kosoves; Ombudspersoni; Komisioni Qendror i
Zgjedhjeve; Autoriteti Bankar dhe i Pagesave; Drejtoria per (:eshtje Banosero-
Pronesore dhe Komisioni per Ankesa per (:eshtjet Banesore-Pronesore;
245

Komisionari i Perkohshem per Media. Apo, per ndertimin e nje shoqerie
demokratike, te nje rendesie te njejte jane edhe institucionet joqeveritare te
themeluara nga shtylla e UNMIK-ut per Ndertimin e Institucioneve (OSBE),
dhe ate: Instituti per Administrate Civile; Instituti Gjyqesor i Kosoves; Qendra
Juridike e Kosoves; Shkol!a e Sherbimit Policor te Kosoves. Te gjitha keto
kane mbeshtetur procesin zgjedhor, krijimin e partive politike, kane perforcuar
organizatat e shoqerise civile, kane perkrahur sundimin e se drejtes, kane
zhvilluar mediet, dhe kane aftesuar nepunesit publike.
1.1.2 Periudha e UNMIK-ut prej administrates se perbashket
veteqeverisje
Shpallja e Komizes Kushtetuese nga ana e UNMIK-ut, dhe qe vuri
bazen per te cilen populli i Kosovcs votoje ne vi tin 2001, llogaritet si nje hap i
madh ne nugen kah veteqeverisja mbarekosovare. Kjo Kornize ka definuar
Kuvendin (120 vende te zgjedhura prej te cilave 20 jane ndare per
perfaqesuesit e pakicave), dhe pershkruan institucionet e tjera te qeverisjes.
Ndersa ato jane: KryetaTi i Kosoves, qeveria me kryeministrin dhe ministrat,
kryesia e kuvendit dhe komitetet kryesore. Ajo gjithashtu definon sistemin
gjyqesor, disa organe dhe zyra te pavarura dhe pushtetin e rezervuar te PSSP-
se.
Kryetari i Kosoves paraqet unitetin e popullit dhe garanton
funksionimin demokratik te veteqeverisjes, i cili zgjedhet nga kuvendi.
Kryetari e emeron kryeministrin dhe anetaret e tjere qeveritare per t'u miratuar
nga Kuvendi. Kryetari gjithashtu koordinon punen me PSSP-ne per te drejtuar
funksione te caktuara ne sferen e marredhenieve te jashtme.
Qeveria si teresi, e perbere nga kryeministri dhe ministrat, ishte
pergjegjese per zbatimin e ligjeve te kuvendit. Ajo gjithashtu ka mund te
propozoje ligje te reja me iniciativen e vet. Kryeministri ka kryesuar mbledhjet
e ministrave te qeverise.
Kuvendi me 120 vende ka mbeshtete qeverine dhe ka miratuar ligje per
nje sere yeshtjesh te ndryshme qe i ka pasur nen kompetenca te veta. Kryesia
shtatanetareshe e kuvendit ka qene pergjegjese per menaxhimin e aktiviteteve
te perditshme te Kuvendit.
Ne te njejten kohe, PSSP ka ruajtur pushtetin ne fusha qe kane qene
jashte kompetencave te kuvendit. Ne pushtetin dhe pergjegjesite e tij te
rezervuara jane perfshire:
1) mbrojtja e te drejtave dhe interesave te komuniteteve;
2) masat e sigurise;
3) sigurimi se Kuvendi i permbahet Rezolutes 1244 te Keshillit te
Sigurimit;
4) politika fiskale dhe monetare;
5) zbatimi i ligjit;
246
~o:r~·
6) marredheniet e jashtme (perfshire ketu lidl~jen e kontratave me
shtetet dhe organizatat nderkombetare);
7) kontrolli perfundimtar i buxhetit;
8) kontrolli dhe pushteti ndaj Trupave Mbrojtese te Kosoves (TMK).
Ne pajtim me Komizen Kushtetuese ne fjale dhe Rrcgulloren perkatese
te UNMIK-ut Nr. 2001/19 dhe 2005/15 mbi Degen e Ekzekutivit te
Institucioneve te Perkohshme te Veteqeverisjes ne Kosove, per kryerjen e
funksioneve brenda kompetencave te Qeverise, u themeluan 9 ministrite e para
dhe ate:
ne ( 1) Minis tria per Ekonomi dhe Financa;
(2) Ministria e Tregtise dhe e Industrise;
(3) Ministria e Arsimit, Shkences dhe e Teknologjisc;
(4) Ministria e Kultures, Rinise dhe e Spmieve;
(5) Ministria e Shendetesise;
(6) Ministria e Mjedisit dhe e Planifikimit Hapesinor;
(7) Ministria e Punes dhe e Mireqenies Sociale;
(8) Ministria e Transportit dhe e Telekomunikacionit;
(9) Ministria e Sherbimeve Publike;
(1 0) Ministria e Bujqesise, e Pylltarise dhe e Zhvillimit Rural;
(11) Ministria e Komuniteteve dhe e Kthimit;
(12) Ministria e Energjetikes dhe e Minierave
(13) Ministria e Pushtetit Lokal.
Gjithashtu, sipas Rregullores se permendur eshte percaktuar se
ag.jencite ekzekutive te themeluara me ligj veprojne brenda ministrive te cilave
u jane bashkangjitur nen autoritetin e ministrit perkates:
(a)Autoriteti i Kosoves per Kontrollin e Bamave (Ministria e
Shendetesise, Mjedisit dhe Planifikimit Hapesinor);
(b) Zyra e Statistikes se Kosoves (Ministria e Sherbimeve Publike) dhe
(c) Agjencia Kadastrale e Kosoves (Ministria e Sherbimeve Publike).
Korniza kushtetuese ka parapare organet dhe zyrat e pavarura te cilat
kryejne funksionet ne menyre te pavarur nga institucionet e perkohshme te
veteqeverisjes, ndersa kane autorizimet, detyrimet dhe perberjen e percaktuar
me instrumentet ligjore prej te cilave ato jane themeluar. Komiza ka percaktuar
se keto organe kane mund te vendosen me ligj, ndersa vete Korniza (neni 11)
ka parapare keto organe dhe zyra:
(a) Komisioni Qendror i Zgjedhjeve;
(b) Keshilli i Gjyqesise dhe i Prokurorise se Kosoves;
(c) Zyra e Revizorit te Pergjithshem;
(d) Autoriteti Bankar i Pagesave te Kosoves;
(e) Komisioni i Pavarur i Medieve;
(f) Bordi i Medieve Publike dhe;
(g) Drejtoria per c;eshtje Pronesore Banesore dhe Komisioni per
Shqyrtimin e Kerkesave Pronesore Banesore.
247
 1.2 Organet e administrates shtetero.re ne Republildln e Kosovcs
sipas Ku.slritetutes dhe akteve ligjore
Ne pajtim me normat kushtetuese dhe ligjore, eshte percaktuar se
administraten shteterore ne Republiken e Kosoves e perbejne:
1.1 Ministrite dhe organet e tj era ekzekutive;
1.2 1nstitucionet e pavarura;
1.3 Organet e administrates publike lokale.
1.2.1 Miuistrite dhe organet tjenu ekzelmtive
Sipas Rrcgullores se UNMIK-ut Nr. 2001119 mbi Degen e Ekzekutivit
te Institucioneve te Perkohshme te Veteqeverisj es ne Kosove (e ndryshuar me
Rregulloret nr.2002/5, 2005/15, 2005/53, 2006/19, 2006/26, 2007/18, 2008/3
dhe 2008/20) themelohen ministrite e poshteshenuara qe bartin pergjegjesite
dhe funksionet e percaktuara ne shtojcat perkatese te kesaj Rregulloreje: (1)
Ministria e Ekonomise dhe e Financave; (2) Ministria e Tregtise dhe e
Industrise; (3) Ministria e Arsimit, Shkences dhe e Teknologjise; (4) Mini stria
e Kultures, Rinise dhe e Sporteve; (5) Ministria e Shendetesise; (6) Ministria e
Punes dhe e Mireqenies Sociale; (7) Ministria e Transportit dhe e
Telekomunikacionit; (8) Ministria e Sherbimeve Publike; (9) Ministria e
Bujqesise, Pylltarise dhe e Zhvillimit Rural; (1 0) Minis tria e Mjedisit dhe e
Planifikimit Hapesinor; (11) Ministria e Komuniteteve dhe e Kthimit; (12)
Ministria e Energjetikes dhe e Minierave; (13) Ministria e Pushtetit Lokal; (14)
Ministria e Puneve te Brendshme - themeluar sipas Ligjit per Pune te
Brendshme; ( 15) Ministria e Puneve te Jashtme-i themeluar sipas Ligjit per
Ministrine e Puneve te Jashtme dhe Sherbimin Diplomatik te Kosoves; (16)
Ministria e Forces se Sigurise- i themeluar sipas Ligjit per Forcen e Sigurise se
Kosoves; Ministria e lntegrimit Evropian.
Lidhur me organet e tjera ekzekutive, te parapara me Kushtetute dhe
ligje te vec;anta, si organe ekzekntive Gjithashtu, neni 3 i kesaj Rxegullorcje
percakton themelimin edhe te agjencive ekzekutive me ligje te vec;anta si
organe ekzekutive me veprim brenda ministrive, aktualisht veprojne keto
agjenci ekzekutive te themeluara, dhe ate:
( 1) Autoriteti i Kosoves per Kontrollin e Bamave;
(2) Zyra e Statistikes se Kosoves;
(3) Agjencia Kadastrale e Kosoves;
(4) Agjencia Kosovare per Prodnkte dhe Pajisje Medicinale;
(5) Agjencia Kosovare e Inspektoratit te Punes (AEIP);
(6) Sherbimi Veterinar dhe i Ushqimit te Kosoves;
(7) Agjencia Pyjore e Kosoves;
(8) Inspektorati Policor i Kosoves;
(9) Qendra e Kosoves per Siguri Publike, Edukim dhe Puneve te
Brendshme;
(l 0) Administrata Tatimore e Kosoves etj.
248
1.2 .2 Institucionet e pavamra
Te cilat kryejne funksionet ne menyre te pavarur nga organet e
administrates shteterore, ne pajtim me Kushtetuten dhe ligjet e vec;anta jane
themeluar keto Institucione te pavarura:
(1) Dogana e Republikes se Kosoves;
(2) Policia e Kosoves; 72
(3) A vokati i Popullit;
(4) Auditori i Pergj ithshem i Kosoves;
(5) Komisioni Qendror i Zgjedhjeve;
(6) Banka Qendrore e Kosoves;
(7) Komisioni i Pavarur i Medieve;
(8) Komisioni per emerime te larta politike;
(9) Agjencia Kosovare per Prona;
( 10) Agjencia Kosovare per Privatizim;
(11) Autoriteti Rregullativ i Telekomunikacionit;
(12) Zyra e Rregullatorit per Energji;
(13) Komisioni i Pavarur per Miniera dhe Minerale.
1.3 Disa risi per organet e pushtetit ekzekutiv te Republikes se
Kosoves sipas Projektligjeve te reja per Qeverine e Republikes se
Kosoves dhe per administraten shteterore
Reforma e administrates publike ne Kosove, VC9anerisht pas shpalljes
shtet i pavarur dhe sovran, paraqet nje dimension te rendesishem te prioriteteve
te qeverise se Republikes se Kosoves per te nde1iuar nje administrate moderne,
profesionale dhe efikase, me synim qe ajo te jete sa me afer qytetarit dhe
ofrimin e sherbimeve te shpejta, kualitative dhe financiarisht te perballueshme.
Ne kete drejtim qeveria, pas pergatitjes nga ana e ministrive perkatese,
Kuvendit te Kosovcs ia ka derguar ne shqyrtim dhe miratim draftligjet per
qeverine dhe per administraten shteterore, te cilat parashohin risi lidhur me
funksionet, pergjegjesite dhe kompetencat, organizimin dhe punen e qeverise
dhe te organeve te administrates shteterore ne Republiken e Kosoves, ndersa ne
vazhdim do te paraqiten disa prej specifikave kryesore te tyre.
1.3.1 Projektligji per Qeverine e Republikes se Kosoves
Ky Projektligj, i cili rregullon organizimin dhe funksionimin, menyren
e punes dhe procedurat e vendimmarrjes, bashkepunimin me institucionet e
tjera te percaktuara me kushtetute dhe aktet nenligjore qe nxjerre, qe ne nenin
dy te saj ka percaktuar parimet udheheqese te saja. Keshtu, qeveria si person
juridik publik, qe ushtron pushtetin ekzekutiv dhe udhehiqet nga parimet si
vijon:
72 Shih: Ligji per Policine e Kosoves
249
 1) ligjshmeria - qeveria e ushtron akiivitetin e saj ne perputhje me
kushtetuten, mmreveshjet nderkombetare, ne te cilat aderon
Republika e Kosoves, dhe me ligjet dhe aktet nenligjore te
Republikes se Kosoves;
2) pergjegjshmeria- e anetareve/ve te qeverise para Kuvendit te
Republikes se Kosoves per veprimet e ndermarra;
3) transparenca- ne punen e qeverise, si dhe
4) efikasiteti dhe efektshmeria ne zbatimin e pergjegjesive qeveritare.
5) pergjegjshmeria- e anetareve/eve te qeverise para Kuvendit te
Republikes se Kosoves per veprimet e ndermana;
6) 1ransparenca- ne punen c Qeverise, si dhe
7) efikasiteti dhe efektshmeria ne zbatimin e pergjegjesive qeveritare.+
Sipas ketij Projektligji, qeveria do te kete perbetje: Kryeministri/ja; nje
apo me shume zevendeskryeministra/e; ministrat/et dhe deri ne dy ministra/e
pa portofol. Posti i zevendeskryeministrit/es mund te mbahet nga nje minister/e
me portofol, perve<,: detyrave te tij/saj te zakonshme.
Sa i perket zgjedhjes se ministrave dhe zevendesministrave, me kete
Projektligj percaktohet rregulla se kjo, do te vendoset pas konsultimit me
partite, me koalicionet ose grupet qe perfaqesojne komunitetet qe nuk jane
shumice ne Kosove. Nderkaq, ne qofte se caktohen kandidate jashte deputeteve
te Kuvendit te Kosoves, per keta ministra e zevendesministra kerkohet
miratimi fonnal i shumices se deputeteve te Kuvendit, te cilet u perkasin
partive, koalicioneve, nismave qytetare dhe kandidateve te pavarur, te cilet jane
deklaruar se perfaqesojne komunitetin ne fjale.
Projektligji ne nenin 7 rregullon dhe definon <,:eshtjen e qeverise ne
largim, e cila nenkupton qeverine, e cila sherben gjate periudhes se shperberjes
se Kuvendit me qellim te mbajtjes se zgjedhjeve dhe deri ne formimin e
qeverise se re pas shpalljes se rezultatit te zgjedhjeve. Anetaret/et e qeverise
jane te detyruar te qendrojne ne detyre deri ne formimin e qeverise pasardhese.
qeveria ne largim konsiderohet edhe kur qeveria bie pas nje vendimi te
mocionit te mosbesimit ose ne rastet kur shperbehet kuvendi. Gjithashtu, edhe
pas pranimit te doreheqjes se nje ministri/e, Kryeministri/ja mund te kerkoje
nga ai qe te vazhdoje ushtrimin e detyrave deri ne emerimin e nje ministri/e te
rile. Sa i perket puneve te cilat i kryen qeveria ne largim draftligji parasheh se
qeveria ne largim kryen vetem punet e negullta dhe nuk mund t'i paraqese
kuvendit projektligje apo te nxjerre akte te pergjithshme perve<,: nese kjo eshte
e lidhur me ndonje afat ligjor apo kerkesat e shtetit ne interes te mbrojtjes apo
ne rastet e fatkeqesive natyrore apo gjendjes se jashtezakonshme. Nderkaq, ajo
ne periudhen kur konsiderohet qeveri ne largim, nuk mund te emeroje apo
shkarkoje persona qe jane brenda kompetencave te qeverise, perve<,: ushtruesve
te detyres me rastin e mbetjes se nje posti per arsye te doreheqjes apo shkeljes
se detyres se punes;
250
Si risi ne vazhdim ne kete Projektligj, te rendesishme jane kompetencat
dhe funksionet shtese te qeverise te percaktuara me Nenin 12. Qeveria e cila
ushtron pushtetin e vete ekzekutiv ne perputhje me kushtetuten dhe ligjin,
pervey kompetencave te percaktuara ne nenin 93 te kushtetutes, eshte
pergjegjese edhe qe te:
1) vendose per emerimet dhe shkarkimet brenda kompetencave te veta;
2) diskutoje probleme ose <,:eshtje te tjera qe ajo i konsideron te
rendesishme ne kuader te kompetencave te veta;
3) shqyrtoje, te debatoje dhe te paraqese mendimin e saj per
projektligjet dhe ndryshimet ne ligjet ekzistuese te pergatitura nga
kuvendi apo nga institucionet e tjera, qe qeveria nuk i ka propozuar
vete.
4) zgjidh mosmarreveshjet ndermjet ministrave/eve;
5) te kerkoje nga secili ministerle te ekzaminoje <,:eshtje te caktuara apo
te kryeje detyra te caktuara, si dhe pergatitjen e raportit per keto
<,:eshtje.
Nderkaq, ne ushtrimin e pergjegjesive te saja, qevena mes tjerash,
mund te:
a) marre vendime me propozimin e kryeministrit/res ose ministrit/es
perkates/se;
b)shqyrtoje, debatoje dhe vendos edhe per <,:eshtjet ne vijim:
1) propozime per akte primare ligjore;
2) propozime per akte nenligjore;
3) propozime per politika/vendime;
4) te gjitha <,:eshtjet qe kane te bejne me bashkepunimin dhe
marredheniet me organizatat nderkombetare, pjesemarrjen ne
proceset e integrimit dhe bashkepunimit rajonal e nderkombetar, si
dhe propozimet per lidhjen e marreveshjeve ne keta lemenj, qe jane
brenda kompetencave te qeverise;
5) dokumente lidhur me <,:eshtje tc kompetencave te veta, per tc cilat i
propozon kuvendit te mane qendrim; etj ...
Gjithashtu, me kete Projektligj jane percaktuar edhe kompetenca
plotesuese edhe per kryeministrin. Ne te vertete, kryeministri, ne kuptim te
nenit 13 te ketij draft1igji, perve<,: kompetencave te percaktuara ne nenin 94 te
Kushtetutes, kryeministri/ja ka edhe kompetencat si vijon: ne emer te qeverise,
koncepton, propozon dhe zbaton drejtimet kryesore te politikes shteterore dhe
pergjigjet per to; bashkerendon dhe kontrollon punen e anetareve/eve te
qeverise.
Ndersa, ne zbatim te kompetencave te tij/saj, kryeministri/ja, mund:
1) te nxjerre vendime, urdhra, rregullore dhe lidh maneveshje
mirekuptimi;
251
 . ·r: --
2) te kerkoje nga ydonjeri prej ministrave/eve t'i raportoje me goje apo me
shkrim per punen e tij/saj dhe te ministrise te cilen e kryeson, qe t' i
ofroje informata dhe raporte nga fusha e vet e punes si dhe informata te
tjera me rendesi per mbarcvajtjen e punes se qeverise;
3) menjehere, ose jo me vone se ne mbledhjen e ardhshme te qeverise, te
kerkoje qe qeveria ta rishqyrtoje dhe ta ndryshoje vendimin e saj, nese
Kryeministri/ja vlereson se vendimi i marre nga qeveria mund tC kete
pasoja te demshme. Zbatimi i ketij vendimi pezullohet derisa qeveria ta
trajtoje kerkesen e kryeministrit/res;
4) te kerkoje shpjegime dhe verifikime administrative, prej ministrave/eve
pergjegjes
a. per yeshtje te fushes qe ata/ato mbulojne;
5) t'i raportoje kuvendit ne menyre periodike, ndersa me kerkese te
kuvendit, te raportoje per aktivitetet e qeverise apo te ministrise se
caktuar, duke perfshire shfrytezimin e te gjitha fondeve te pranuara;
6) te siguroje se ka komunikim efektiv te politikave dhe te aktiviteteve
qeveritare per qytetaret e Republikes se Kosoves.
7) te marre persiper, me miratimin e qeverise, edhe detyra te tjera, ne
pajtim me kushtetuten dhe ligjin.
8) te nenshlauaje te gjitha aktet juridike te aprovuara nga qeveria dhe
mbikeqyr zbatimin e tyre.
Risi e ketij Projektligji eshte se, ne menyre te qarte dhe detaje
percaktohen edhe kompetencat, pergjegjesise , detyrimet dhe te drejtat e
ministrave/eve., ndersa me kete rast do ti theksojme ne vazhdim vetem
kompetencat e percaktuara. Ne te vertete sipas nenit 15 te ketij Projektligji,
ministrat jane ne !aye1jen e funksioneve dhe te pergjegjesive te tyre te
percaktuar me kushtetute dhe me ligj jane kompetent ne sa vijon:
1) Seci1i minister!re, ne pajtim me direktivat dhe politikat e
percaktuara nga qeveria:
2) udheheq dhe perfaqeson ministrine;
3) i pergjigjet kryeministrit/es dhe kuvendit per yeshtjet qe kane te
bejne me ministrine e tij/saj;
4) 1.3. propozon projektligje nga fusheveprimi i ministrise dhe
percakton orientimin politik te punes se ministrise;
5) 1.4. nxjerr vendime dhe udhezime administrative dhe mund te lidhe
marreveshje mirekuptimi, ne menyre qe t'i rregulloje aktivitetet e
ministrise ne pergjithesi ose ne fushat e ve<;anta te ministrise
perkatese dhe
6) kryen detyra te tjera ne suaza te kornizes se pergjegjesive te
ministres, te percaktuara me kete ligj dhe me legjislacionin tjeter ne
fuqi.
252
7) Ne raport me ministrite, me kete Projektligj eshte percaktuar se
ministrat, gjate kryerjes se pergjegjesive dhe funksioneve te tyre,
ministrat/et kujdesen qe ministrite e tyre perkatese:
8) te hartojne dhe te mbikeqyrin zbatimin e politikave te ministrise;
9) te planifikojne qarte buxhetin dhe te formulojne prioritetet per
ndarjen e mjeteve financiare, qe i vihen ne dispozicion nga buxheti i
Kosoves dhe nga burime te tjera;
I 0) te sigurojne ndarjen ne te pershtatshme, transparente dhe te
pergjegjshme te fondeve qe i marrin nga buxheti i Kosoves dhe nga
burime te tjera;
11) te sigurojne sherbime te besueshme, transparente, te pergjegjshme
dhe jodiskriminuese;
12) te krijojne dhe te zbatojne masa kunder mashtrimit dhe korrupsionit,
si dhe te nxisin vetedijesimin kunder mashtrimit;
13) te krijojne dhe te aftesojne kuadro ne fushat e pergjegjesive te tyre
perkatese.
Gjithashtu, eshte me rendesi te nenvizohen risite ne kete Projektligj
lidhur me aktet e qeverise. Qeveria, ne kuader te kompetencave dhe
pergjegjesive te saja nxjerr edhe akte, te ci1at per nga lloji i tyre do te jene si
V1JOI1:
1) rregulloret - te cilat nxirren ne baze te autorizimit te dhene ne nje
ligj dhe ne perputhje me qellimin dhe synimet e 1igjit perkates, qeveria
do t'i rregulloje ne detaje <;eshtjet qe trajtohen nga ligji perkates;
2) vendimet - qeveria aprovon strategji dhe politika, themelon
organizata, si dhe vendos per emerimet, propozimet dhe shkarkimet, si
dhe per <;eshtje te tjera administrative, per te ci1at kerkohet nje vendim i
qeverise;
3) urdhrat - qe jane akte nenligjor i kryeministrit, i ministrit ose
drejtuesit te institucionit qendror, ne varesi te kryeministrit ose
ministrit, qe ka karakter te brendshem, qe mund te vendose rregulla
sjelljeje, te pergjithshme, ose mund te rregulloje nje manedhenie
konlaete;
4) udhezimi administrative - qe eshte akti nenligjor i kryeministrit,
ministrit, ose drejtuesit te institucionit qendror, ne varesi te
layeministrit ose ministrit, mete cilat rregullohen <;eshtjet nga nje fushe
e kufizuar veprimi brenda ekzekutivit.
1.3.2 Projektligji per administraten shteterore te Republikes se
Kosoves
Edhe ky Projektligj, i cili gjendet ne proceduren e miratimit ne
Kuvendin e Kosoves te Republikes se Kosoves, ka perfshire risi te dukshme
lidhur me organizimin e ardhshem te administrates shteterore ne Republiken e
253
 Kosoves, duke u hannonizuar pike se pari me Kushtetuten e Republikes se
Kosoves dhe me standardet Unionit Evropian, Projektligji ka parapare se
qellimi i ketij ligji eshte percaktimi i kornizes ligjore per organizimin,
bashkepunimin dhe menaxhimin e organeve te cilat ushtroje kompetenca
ekzekutive. Me kete ligj rregullohet struktura e ardhshme organizative te.
organeve te administrates shteterore. Karakteristikat themelore lidhur me risit
ne kete ligj mund te permblidhen ne sa vijon:
1) Parimet. Me kete Projektligj jane percaktuar parimet themelore te
administrates shteterore, duke ver,;uar se struktura organizative e
administrates shteterore te Kosoves do te siguron, qe, sidomos:
a) sherbimet te ofrohen ne perputhje me parimin e sundimit te ligj;
b) administrata te veproje ne menyre te paanshmc, apolitike dhe e
orientuar nga qytetaret;
c) detyrat te ushtrohen ne menyre efikase, efektive dhe transparente;
d) organet administrative te bashkepunojne ne interes te publikut;
e) kompetencat te percaktohen ne baze te parimit te subsidiaritetit;
dhe
f) barazia gjinore dhe parimi i nje shoqeri multietnike te mbrohet dhe
te promovohet.
2) Perkufizimet per termat dhe kuptimi i tyre. Ne Nenin 4 te ketij
Projektligji, ne menyre te qarte jepet perkufizimi i autoriteteve te larta dhe
organeve te administrates shteterore, duke percaktuar edhe llojet e saja. Se
kendejmi, autoritete te larta dhe organe te administrates shteterore ne
Republiken e Kosoves do te jene dhe dote kene kuptimin si vijon:
a) "Autoritetet e larta te administrates shteterore" - nenkupton
qeverine si teresi, kryeministrin, zevendeskryeministrat dhe ministrat;
b) "Organet e larta te administrates shteterore" - zyra e
kryeministrit dhe ministrite jane organet e lmia te administrates shteterore
permes te cilave Autoritetet e Larta te Administrates Shteterore ushtrojne
kompetencat e tyre qeveritare dhe administrative;
c) "Organet qendrore te administrates shteterore" - nenkupton
organet vmiese te administrates shteterore te cilat kryejne funksione
joministrore ose funksione te tjera administrative;
d) "Organet e uleta te administrates shteterore" nenkupton organet
e dekoncentruar rajonale te administrates shteterore;
e) "Organet e pavarura te administrates shteterore" nenkupton
personat juridike qe ushtrojne veprimtari shteterore administrative per te cilen
kerkohet shkalle e larte e pavaresise ne interes publik.
Nderkaq, administrata ne Republiken e Kosoves parashihet qe te
ushtrohet nga institucionet e administrates se drejtperdrejte dhe te te1ihorte
shteterore. Institucionet e administrates se drejtperdrejte shteterore jane: a)
organet e larta te administrates shteterore; b) organet qendrore te administrates
shteterore; c) organet e uleta te administrates shteterore; d) komunat, sa kane te
254
beje me kompetencat e deleguara shteterore. Ndersa, institucionet e
administrates se terthorte shteterore jane parapare me qene: a)komunat, sa kane
te beje me kompetencat e tyre personale dhe te zgjeruara (decentralizimi) b)
organet e pavarura te administrates shteterore me statusin e personit juridik;
c)personat fizike dhc juridike te cileve ujane deleguar kompetenca shteterore.
3) Organizimi i brcndshem i organevc te administrates shteterore.
Gjithashtu, paraqitet risi ne kete Projektligj, i cili shihet ne ate se organizimi i
brendshem dhe sistematizimi i vendeve te punes do te percaktohet per secilin
organ te administrates shteterore me rregullore te qeverise. Keshtu, duke u
parapare, per here te pare, nxjerrja e aktit nenligjor per rregullimin e
organizimit te brendshem dhe te sistematizimit te vendeve te punes, ne
Projektligj eshte percaktuar edhe permbajtja e ketij akti nenligjor, perkatesisht
rregulloreje, e cila duhet te permbaje sidomos:
1) strukturen organizative te organit te administrates shteterore duke
perfshire percaktimin e niveleve perkatese drejtuese, te funksioneve dhe
te pergjegjesive;
2) numrin, nivelin e vendeve te punes ne pajtim me ligjin vjetor te
buxhetit;
3) ndarjen e puneve ne kuader te struktures organizative ndermjet
vcndeve te punes (duke perfshire titujt dhe pershkrimet e punes,
zevendesimet etj);
4) kushtet per secilin vend te punes;
5) ne ministri: detyrat e zevendesministrave dhe te keshilltareve
politike si dhe rapmiin e tyre me hierarkine e sherbimit civil; si dhe
6) kushtet per emerimin e keshilltareve politike, me skemen
organizati ve.
Lidhur me proceduren per miratimin e rregullores per organizirnin e
brendshem dhe sistematizimin e vendeve te punes, Projektligji ka percaktuar se
Rregullorja pergatitet nga organi perkates i administrates shteterore, ne
konsultim me ministrine pergjegjese per financa dhe ministrine pergjegjese per
administrate publike eshte i detyrueshem, ndersa dorezohet per miratim, ne
qeveri, e cila pas miratimit, botohet ne Gazeten Zy1iare.
4) Stru.ktu.ra Organizative e ministrive. Ministrite, ne te ardhmen
do te perbeb.en nga strukturat unike si ne vijim: ministri; Sekretari i
Pergjithshem; departamentet; divizionet. Projektligji parasheh fleksibilitet
lidhur me te drejten e ministrive ne perdorimin e emertimeve te ndryshme per
nivelin strukturor te depaliamentit dhe divizionit. Gjithashtu, z(:vendesministrat
jane parapare si pjese e hierarkise administrative vetem kur zevendesojne
ministrin perkates, ndersa Keshilltaret politike nuk ushtrojne kompetenca
drejtuese ose kompetenca te tjera administrative te ministrise. Divizioni eshte
komponenti themelor strukturor i ministrise, i cili eshte shprehimisht pergjegjes
per fushen e caktuar te pergjegjesise brenda kompetencave te pergjithshme te
255
ministrise. Divizionet te cilat ushtrojne kompetenca ne fusha te nderlidhura percaktuar se detajet e procesit te mbikeqy1jes/inspektimit pcrcaktohen me
grupohen ne nje depmiament si nivel i dyte i hierarkise. Sekretari i rregullore te ve<;ante te qeverise.
Pergjithshem eshte udheheqesi administrativ i ministrise dhe i raporton
drejtperdrejte ministrit. Sekretari i Pergjithshem ka pergjegjesite kryesore si ne
vijim:
1) siguron keshilla te politikave per ministrin;
2) siguron qe vendimet e politikave dhe masat tjera te ministrise te
zbatohen ne menyre efikase dhe efektive;
3) siguron qe masat zbatuese te ministrise te monitorohen rregullisht
dhe qe te merren masa korrigjuese ne rast te pengesave;
4) menaxhon nepunesit civile dhe punonjesit tjere te ministrise;
5) menaxhon financat dhe burimet tjera te ministrise;
6) menaxhon rrjedhen e inforrnacionit ne ministri;
7) bashkepunon me sekretaret e ministrive tjera ne baze te rregullt;
8) koordinon raportin e ministrise me organet e saj vartese
administrative.
5) Procedura e organeve te administrates shtcterore. Ky Projektligj,
i cili ndoshta ne te ardhmen do te konsiderohet edhe si ligji sistemor i
administrates shteterore, ne dispoziten e Nenit 39, ne fakt, ka percaktuar bazen
juridike lidhur me proceduren e organeve te administrates shteterore ne
Kosove, duke parapare se, perve<; nese percaktohen ndryshe me ligj te ve<;ante,
procedura e organeve te administrates shteterore ne raport me qytetaret do te
zhvillohet ne perputhje me Ligjin per Proceduren Administrative. Gjithashtu,
eshte parapare se qeveria nxjerre rregullore per vendosjen e standardcve te
perbashketa per menaxhimin e organeve te administrates shteterore,
perkatesisht per menaxhimin e burimeve njerezore, procedurave zy1iare dhe
bashkepunimit ndermjet organeve te administrates shteterore
6. Mbikeqyrja e Organeve te Administrates Shteterore. Perve<; nese
percaktohet ndryshe me ligj, organet e administrates shteterore mbikeqyren nga
organi perkates mbikeqyres dhe nga ministria pergjegjese per administrate
publike. Projektligji ka percaktuar se mbikeqyrja ushtrohet dhe kate beje me:
1) ligjshmerine dhe pershtatshmerine, duke perfshire efikasitetin dhe
efektivitetin e veprimtarise administrative te organit perkates te
administrates shteterore;
2) menaxhimin e brendshem te organit perkates te administrates
shteterore; duke perfshire organizimin e brendshem, menaxhimin
financiar, menaxhimin e kohes dhe menaxhimin e burimeve njerezore.
Sa i perket organeve te cilat ushtrojne mbikeqyrjen, Projektligji ka
parapare (neni 48) se, mbikeqyrja e ligjshmerise dhe pershtatslm1erise se
veprimtarise administrative te organit perkates administrativ ushtrohet nga
organi mbikeqyres administrativ, ndersa mbikeqy1ja e menaxhimit te
brendshem te organit perkates administrativ ushtrohet nga ministria pergjegjese
per administrate publike permes inspektoreve. Gjithashtu ky Projektligj ka

256 257
 _-; -''T5-~_:~
KREUXV
ORGANIZIMI I ADMINISTRATES SHTETERORE NE
REPUBLIKEN E SHQIPERISE
1. Organet e administrates publike ne Republiken e
Shqiperise
1.1 Kuptimi i organeve te administrates publike
Kuptimi i organit te administrates publike eshte i lidhur ngushte me ate
te organit te administrates shteterore gje qe rrjedh nga kuptimi dhe lidhja midis
nocionit te administrates publike me ate te administrates shteterore.
Vlen te theksohet se nocioni i administrates publike eshte perdorur
shume rralle dhe ka qene i paperkufizuar gjate periudhes se viteve 1945-1990,
per shkak te centralizimit te shtetit dhe te ekonomise. Ne ate periudhe nevojat
themelore te shtetasve jane plotesuar nepermjet organeve shtetcrore. Kuptohet
se ne ato kushte nuk ekzistonte vullneti i autoritetit dhe nuk ndihej nevoja
teorike dhe praktike per tc bere dallimin e "puneve shteterore" nga "punet
publike", ngase 9do gje qe ishte shteterore, ishte njelcohesisht edhe publike.
Me vendosjen e pluralizmit politik dhe te ndryshimeve themelore e
parimeve qe jane realizuar ne shoqcrine, ekonomine dhe legjislacionin shqiptar
pas viti 1992, dora dores eshte futur ne perdorim termi i administrates publike.
Andaj, si rrjedhoje ka lindur nevoja e perkufizimit te saj dhe evidentimit te
dallimeve lidhur me nocionin dhe permbajtjen e termit "administrate
shteterore" dhe te organeve respektove te tyre. Eshte e qarte se termi
"administrate publike" eshte me i gjere dhe permban ne vetvete edhe
"administraten shteterore", sepse, ne rrethin e organeve te administrates
publike futen edhe organet e administrates shteterore.
Keshtu, organe te administrates publike konsiderohen:
a) organet e pushtetit qendror si presidenti, kryeministri, ministrat,
drejtuesit e institucioneve te pavarura kushtetuese si Avokati i Popullit,
Kryetari i Kontrollit te Larte te Shtetit, drejtuesit e institucioneve te tjera
qendrore te ngritura me ligj si Inspektori i Pergjithshem i Inspektoratit te Larte
te Deklarimit dhe Kontrollit te Pasurive, Avokati i Shtetit, Avokati i
Prokurimeve etj.;
b) organet e pushtetit vendor si kryetari i komunes ose i bashkisc,
prefekti etj;
c) organet e forcave te armatosura, si dhe 9do strukture tjeter,
punonjesit e se ciles gezojne statusin e ushtarakut si9 jane, komandantet e
repmieve ushtarake, te policise ushtarake, etj, drejtori i sherbimit informativ
shteteror etj. Te gjitha keta persona jane organe te administrates publike kur
kryejne funksione administrative;
258
d) organet e enteve publike si p.sh Keshilli Kombetar i Radio
Televizionit publik shqiptar, anetaret e Entit Rregullator te Energjise (ERE);
Entit Rregullator te Telekomunikacioneve (ERT), kryesia e Dhomes
Kombetare te Avokatise, te Noterise etj. 73
1.2 Kuptimi, ka1·akteristikat dhe dallimet e organeve te
administrates publike (shteterore) nga organet e tjera
Organet e administrates publike (shteterore), ne krahasim mete gjithe
subjektet e tjere, paraqiten me shpesh ne cilesine e subjekteve te se drejtes
administrative. Kjo ndodh sepse pikerisht ato perbejne ate pjese te mekanizmit
shteteror, e cila eshte ngarkuar posa9erisht me ushtrimin e pushtetit ne formen
e veprimtarise ekzekutive urdherdhenese te shtetit. Si te tille ato kane jo vetFm
te gjitha karakteristikat kryesore te organeve shteterore ne pergjithesi, por kane
edhe nje varg karakteristikash krejt te ve9anta, ne baze te te cilave dallohen
njdcohesisht edhe nga organet shteterore te pushtetit legjislativ apo atij
gjyqesor.
Karakteristika kryesore, e cila ben qe organi i administrates publike
(shteterore) te cilesohet si organ shteteror, eshte pajisja e tij nga ligji me tagra
pushteti, d.m.th. pajisja e tij me ato mjete te ve9anta juridike, te cilat i japin atij
mundesine qe gjate luye1jes se funksioneve te tij te paraqitet me cilesine e
subjektit te pushtetit shteteror.
Tagrat e pushtetit me te cilat ligji pajis organin e administrates publike
(shteterore) pasqyrohen ne te drejten dhe detyren qe ai ka:
a) Te nxjerre akte juridike, me anen e te cilave te deklaroje
vullnetin shteteror per vendosjen e rregullave te detyrueshme te sjelljes
per organet vmiese dhe autoritetet e tyre publike, per organizatat
politiko-shoqcrore si dhe per personat fizike e juridike, private.;
b) Te parandaloje ose te mbroje aktet juridike, organet dhe
autoritetet publike si dhe personat fizike dhe juridike private nga 9do
shkelje, duke perdorur, nese eshte e nevojshme, edhe fuqine
shtrenguese te shtetit;
c) Te siguroje venien ne zbatimin e akteve te tij me anen e luijimit
te kushteve te duhura materiale teknike, duke disponuar te gjitha mjetet
e nevojshme te financuara nga fondet publike.
Pajisja e organeve te administrates shteterore me tagra pushteti eshte
elementi i domosdoshem pa te cilin ato nuk do te mund te realizojne detyrat
dhe qellimet e tyre.
Pajisja me tagra pushteti dhe ushtrimi i pushtetit shteteror ne baze te
tyre eshte tipar karakteristik per te gjithe organet e administrates shteterore dhe
jo vetem per disa prej tyre, aq me pale, j vetem per organet e hallkave te larta te
73 Shih: Dr.E.Dobjani, vepra e cituar
259
 sistemit tone administrativ. Mirepo duhet pasur parasysh se vellimi dhe
permbajtja e tagrave te pushtetit qe i njihen njekohesisht apo tjetrit organ
administrativ ndryshojne sipas karakterit te veprimtarise konkrete qe zhvillon.
organi perkates dhe sipas vendit qe ze ai ne sistemin e aparatit administrativ.
Karak:teristike tjeter e rendesishme e organeve te administrates publike
(shteterore) jane kompetencat e tyre te caktuara nga ligji. Me kompetence te
organeve te administrates pub like (shteterore) kuptojme zotesine juridike qe u
njihet atyre nga ligji per te arritur me veprimtarine e tyre pasoja te caktuara
juridike.
Permbajtja e kon1petencave te 9do organi ad1ninistrativ eshte e
ndryshme. Ne permbajtjen e tyre si rregull pasqyrohen: qeJlimi konkret,
funksionet, te drejtat, detyrat si dhe format dhe metodat e punes se organit
perkates administrativ.
1. Qellimi konh"et i organit admirzistrativ - tregon objektivin ge duhet
te arrije ai n1e veprimtarine e tij ne procesin · e organizimit dhe
udheheqj es;
2. Funksionet e organit administrativ - tregojne permbajtjen
materiale te veprimtarise se perditshme qe zhvillon ai;
3. Te drejtat dhe detyrimet- mete cilat vishet dhe ngarkohet ai tregon
kufijte e pushteteve qe ka organi administrativ per realizimin e
funksioneve te tij;
4. Fonnat dhe 1netodat e punes se organit ad1ninis6·ativ - tregojne
menyren sesi vepron ai per ushtrimin e funksioneve te tij, me qellim qe
te realizoje objektivin e tij.
Rendesi kryesore ka qe organi i administrates publike (shteterore) t'i
ushtroje kompetencat e tij vetem brenda caqeve te caktuara nga Kushtetuta dhe
ligji. Kufijte e shtrirjes se tyre vendosen zakonisht ne perputhje me vellimin e
tagrave te pushtetit me te cilin eshte paj isur organi konkret. Sa me i madh eshte
vellimi i ketyre tagrave, aq me te gjera jane edhe kufljte e shtrirjes se
kompetencave, dhe, anasjelltas, sa me i ngushte eshte vellimi i tyre per nje
organ te caktuar, aq me te ngushte jane edhe kufljte e shtrirjes se kompetencave
te tij.
Andaj, tagrat e pushtetit me te cilat ligji ka pajisur organet e
administrates publike (shteterore) dhe kompetencat e tyre, me te cilat shfaqen
konkretisht keto tagra, perbejne ne teresi gjendjen juridike te organeve te
mesiperrne. ·
Rrjedhirnisht vdo organ i administrates pub like (shteterore) ka ne
gjendje juri dike te caktuar, e cila ndryshon nga ajo e nje organi tjeter.
Gjendja juridike e organeve te administrates publike shqiptare eshte
percaktuar me Kushtetute, me ligj, ose me akte te tjera nenligjore. Si rregull,
kushtetuta percak:ton gjendjen juridike te organeve te administrates publike
vetem ne vija te pergjithshrne dhe me kryesore. Perkundrazi, ligjet dhe aktet
260
nenligjore .i percaktojne ato ne vellim te, plate dhe ne nje menyre te
hollesishme. Rendesi te madhe ka qe gjate percaktimit te saj, te be hen te qarta
detyrimet e s:do organi administrativ dhe te mos kete perplasje midis tyre.
Nje karakteristike tjeter e rendesishme e organeve administrative
publike (shteterore) eshte struktura organizative e tyre, e cila percaktohet me
hollesi ne ligjin ose aktin nenligjor me te cilin eshte krijuar organi
administrati v konkret.
Me strukture organizative te· organit administrativ kuptojme disa
momente te rendesishme juridike qe percaktohen ne rnenyre paraprake nga
ligji, me qellim qe organi te mund te ushtroje sa me mire tagrat e pushtetit.
Ketu perfshihet para se gjithash ndarja e organit ne hallka te ndryshme ose ne
nenndarje te brendshme te cilat kane nje fare individualiteti te tyre.
Krahas karakteristikave qe kane te perbashketa me organet e tjera te
aparatit shteteror, organet administrative kane edhe dis a ve9ori specifike, ne
baze te te cilave ato dallohen nga organet e pushtetit legjislativ dhe ai gjyqesor.
Me gjithe vartesine e tyre prej organeve te pushtetit legjislativ, organet
e administrates pub like ( shteterore) ruajne cilesine e subjekteve te ve9ante.
Prandaj ata gjate ushtrimit te kompetencave te tyre nuk mund te spostohen ose
te zevendesohen si nga organet e pushtetit legjislativ, ashtu edhe nga ato te
pushtetit gjyqesor.
Mjaft ve<;ori te tjera, sidomos te karakterit funksional dhe organizativ
bejne qe organet e administrates pub like ( shteterore) te dallohen edhe nga
organet gjyqesore. Keshtu, ndersa organet gjyqesore zgjidhin <;eshtjet e
kompetences se tyre vetem pasi te jete kerkuar nderhyrj a e tyre nga ana e
paleve te interesuara dhe bejne zgjidhjen ne seanca administrative kane te
drejte te nderhyjne edhe me iniciative per zgjidhjen e <;eshtjeve te kompetences
se tyre, pa pritur qe te vihen ne levizje nga te tjeret. Ato e bejne zgjidhjen e
ketyre 9eshtjeve jo vetem duke zbatuar normen juridike ekzistuese, por kur
eshte nevoja, edhe duke vendosur norma te reja juri dike. Nga ana tjeter, ndersa
organet gjyqesore ne zgjidhjen konkrete te 9eshtjeve te tyre varen vetem nga
ligji dhe jo edhe nga organet e tjere shteterore, organet adn1inistrative dhe kur
veprojne ne baze te ligjit, ka raste qe detyrohen te mbajne parasysh urdhrat e
organeve eprore nga te cilet varen. Gjithashtu, derisa perberja formale e
organeve gjyqesore ne te gjitha rastet behet me emerim nga Keshilli i La1ie i
Drejtesise apo Presidenti i Republikes, ajo e organeve administrative, behet jo
vetem me emeriln, por edhe me zgjedhje, p.sh. Kryetari i bashkise apo
komunes. Natyrisht perve<; ketyre dallimeve, qe jane nga me kryesoret ka edhe
dallime te tjera midis organeve administrative dhe atyre gjyqesore.
Duke u nisur nga tiparet qe kane te perbashketa me organet e tjera
shteterore si dhe nga veyorite specifike qe burojne nga karakteri i ve9ante i
organizimit dhe i veprimtarise se tyre, ne mund te bejme kete perkufizim:
Quaj1ne organe te administrates publike (shteterore) organet ekzekutive
urdherdhenese (Vendim1narrese) si dhe me fitqi rekon1anduese te shtetit tone qe
261
 veprojne ne baze e per zbatim te kushtetutes e te ligjit, me qellim qe te
udheheqin, te organizojne ose te monitorojne jeten politike, ekonomike,
shoqerore e pub like nc vendin tone sipas parimeve te shtetit te se drejtes.
Duhet pasur parasysh se kuptimi i organit te administrates publike
(shteterore) ndryshon nga ai i personit zyrtar apo autoritetit pub!ik dhe nga ai i
njesise organizative administrative, me te cilat nuk duhet te njesohet sepse
perfaqeson nje nocion krejt te veyante e te ndryshem.
Ne gjuhen e perditshme organet administrative njesohen shpesh,
sidomos me personat zyrtare, apo autoritetet publike d.m.th. me personat
konkrete, te cilet jane te autorizuar nga ligji, tC paraqiten apo te veprojne ne
menyre individuale ose kolegjiale, ne emer te organit administrativ per
kryerjen e funksioneve te tij. Ne te vertete shprehjet "organ administrativ" dhe
"person zyrtar" kane kuptim juridik te ndryshem. Perdorimi i drejtc i tyre
kerkon qe me shprehjen "organ administrativ" te kuptohet e te tregohet ai
formacion kolektiv ose individual, qe se bashku me hallkat dhe nenndmjet e tij
te brendshme, eshte pjese perberese e aparatit administrativ, p.sh. Keshilli i
ministrave, bash.kite, komunat etj. Nderkaq shpreh.ja "person zyrtar" apo
"autoritet publik" tregon individin, njeriun konkret, personin e caktuar qe kryen
kete apo ate funksion administrativ, qe ze nje vend te caktuar ne aparatin
administrativ dhe per shkak te gjendjes se tij te veyante juridike hyn ne
marredhenie juridike si me organet shteterore, ashtu dhe personat fizike e
juridike private p.sh. ministri, prefekti, polici i rendit, polici i bahskise,
permbaruesi gjyqesor etj.
Mirepo, ne disa raste te tjera shprehja ''organ i administrates shteterore"
perdoret ne nje kuptim shume me te gjere se sa kuptimi i vertete juridik i saj.
Kjo ndodh kur kjo perdoret, jo per te treguar pikerisht organin e caktuar
individual ose kolektiv te aparatit administrativ, por njesine perkatese
organizative-administrative. Njesia organizative administrative ne te vertete
bashkon njerezit dhe elementet materiale, qe jane te nevojshem per ushtrimin e
veprimtarise ekzekutive urdherdhenese dhe brenda se ciles vepron edhe vete
organi administrativ ne kuptimin e vertete te fjales. Keshtu p.sh. ndodh kur ne
vend qe me shprehjen "organ i administrates shteterore" te kuptohet ministri,
kuptohet ministria. Ose ne vend qe si organ ekzekutiv te kuptohet kryetari i
bashkise ose prefekti, kuptohet si i tille bashkia ose prefektura. Pra eshte e
domosdoshme te behet dallimi midis organit administrativ ne kuptimin juridik
te fjales, i cili eshte subjekti i ngarkuar nga ligji te ushtroje individualisht ose
kolegjialisht veprimtari juridike administrative, me njesine organizative
administrative, si strukture brenda se ciles kryhet puna e gjithanshme
pergatitore, materiale e teknike per veprimtarine e rregullt te organit
administrativ.
262
1.3 Llojet e organeve te administrates publike (shtetcrore)
Ne baze te disa kritereve juridike te pranuara nga literatura juridike,
organet e administrates shteterore, ndahen ne disa lloje.
Kriteret me te njohur qe bazohen ne karakteristikat me te rendesishme
te organeve administrative dhe qe perdoren per klasifikimin e tyre ne lloje te
ndryshme jane:
a) Menyra e formimit e tyre;
b) Shtrirja tokesore e veprimtarise se tyre;
c) Karakteri i kompetencave te tyre;
d) Struktura e tyre;
e) Burimet e financimit dhe menyra c disponimit te ketyre
burimeve nga ana e tyre.
1.3.1 Organ.et e administrates publike (shteterore) sipas menyres se
formimit te tyre
Sipas menyres se formimit te tyre organet e administrates publike
(shteterore) ndahen ne dy lloje:
1) Organet e administrates publike (shteterore) - formimi i te cilave
parashikohet drejtperdrejte nga kushtetuta quhen organe administrative
kushtetuese.
Kushtetuta nuk bene fjale drejtperdrejte per formimin e te gjithe
organeve te administrates publike (shteterore), por vetem per nje pjese te tyre.
Kjo behet per t'i dhene qenies se disa prej tyre nje stabilitet me te madh. Se
bashku me organet e tjere kushtetuese te aparatit shteteror si kuvendi,
presidenti, gjykata, prokuroria, te cilat ushtrojne pushtetin ne forma te tjera te
veyanta, organet e administrates publike (shteterore) te permendura
shprehimisht ne tekstin e kushtetutes formojne organet me kryesore te aparatit
shteteror te vendit.
Organet kushtetuese te sistemit shqiptar te organeve administrative jane
presidenti, Keshilli i ministrave ose qeveria, kryeministri,
zevendeskryeministri, ministrat, kryetari i bashkise ose i komunes, prefckti si
dhe shefi i Shtabit te Pergjithshem, komandantet e forcave tokesore, detare dhe
ne kohe lufte Komandanti i Pergjithshem i Forcave te Armatosura qe eshte
Presidenti i Republikes si dhe Komandanti i Forcave te Armatosura (neni 169 i
kushtetutes). Per disa nga keto organe Kushtetuta parashikon shprehimisht jo
vetem nevojen e qenies dhe menyren e formimit te tyre, por edhe proceduren e
veyante qe duhet ndjekur pa tjeter ne rastet e emerimit, organizimit ose te
shkarkimit apo shpemdarjes se tyre. Pikerisht ketu qendron edhe stabiliteti me i
madh i ketyre organeve ne krahasim me ata per qenien, formimin,
riorganizimin ose shpemdarjen e te cilave kushtetuta nuk ben fja!e
drejtperdrejte.
Sa i perket struktures ministrore te Republikes se Shqiperise, tani,
ministrite resoriale te Qeverise se Republikes se Shqiperise jane si vijon:
263
 1) Ministri e Puneve te J ashtmc;
2) Ministria e Brendshme;
3) Ministria e Mbrojtjes;
4) Ministria e Integrimit;
5) Ministria e Financave;
6) Ministria e Ekonomise, Tregtise dhe Energjetikes;
7) Ministria e Drejtesise;
8) Ministria e Puneve Publike, Transportit dhe Telekomunikacionit;
9) Ministria e Arsimit dhe Shkences;
10) Ministria e Punes, <;esh~eve Sociale dhe Shansave te Barabarta;
11) Mini stria e Shendetesise;
12) Ministria e Bujqesise, Ushqimit dhe Mbrojtjes se Konsumatorit;
13) Ministria e Turizmit, Kultures, Rinise dhe Spmieve;
14) Ministria c Mjedisit, Pyjeve dhe Administrimit te Ujerave. 74
Kurse krijimi, fom1imi, riorganizimi dhe shperndarja e organeve
administrative jo kushtetuese mund te behet sipas nje procedure me te thjeshte.
Edhe ndryshimi i kompetencave te organeve administrative kushtetuese, si ne
drejtim te zgjerimit apo ngushtimit te tyre, mund te behet vetem sipas nje rendi
te parashikuar nga Kushtetuta, d.m.th. duke ndryshuar apo shfuqizuar
dispozitat perkatese te kushtetutes. Per te klasifikuar nje organ te administrates
shteterore ne llojin e organeve kushtetuese nuk eshte e domosdoshme qe teksti
i kushtetutes te parashikoje shprehimisht me hollesi formimin e ketij organi
konkret. lVIjafton qe kushtetuta te parashikoje organin ne tekstin e saj, per ta
cilesuar ate organ si kushtetues, si p.sh. drejtori i sherbimit informativ
shteteror. Ky eshte nje interpretim i zgjeruar i ketij nocioni juridik qe ndeshet
shpesh ne legjislacionin dhe literaturen juri dike shqiptare te sotme.
Brenda sistemit te organeve te administrates publike shqiptare te
cilesuar si kushtetuese behet edhe nje dallim tjeter, ne raport me vmiesine e
tyre ose jo nga Keshilli ministrave apo qeveria (Kryeministri). Keshtu
Presidenti, A vokati i Popullit, Kryetari i Kontrollit te Lmie te Shtetit,
Komisioni Qendror i Zgjedhjeve, Keshilli i Larte i Drejtesise quhen organe
kushtetuese te pavarura. Ne dallim nga keta, gjithe organet e tjera kushtetuese
(vev gjykatave te zakonshme, Gjykates se Lmie, Gjykates Kushtetuese dhe
Prokurorise), quhen organe kushtetuese te varura nga qeveria si p.sh. ministrat,
Shefi i Shtabit te Pergjithshem te Forcave te Armatosura, drejtori i Sherbimit
Informativ Shteteror etj.
Nje ndarje tjeter qe ben Iigji "Per buxhetin e shtetit" eshte ajo e
institucioneve te pavarura, ku parashihen I 5 te tilla. Ne kete ligj ato nuk
ndahen ne institucione te pavarura kushtetuese ose te .krijuara me Iigj te
posayem, por cilesohen thjeshte "institucione te pavarura" qe interpretohet: te
74
Eshte marre nga wepfaqja e ministrive ne internet.
264
pavarura nga ]qeveria". Te tilla jane: 1. Presidenca; 2. Kuvendi; 3. Kontrolli i
Larte i Shtetit; 4. Prokuroria e Pergjithshme; 5. Zyra e Administrimit te
Buxhetit Gjyqesor; 6. Gjykata Kushtetuese; 7. Keshilli i Lmie i Drejtesise; 8.
Avokati i Popullit; 9. Komisioni Qendror i Zgjedhjeve. Te gjitha kete i kemi
cilesuar "institucione te pavarura kushtetuese". Kurse: 1. Inspektorati i Larte i
Kontrollit dhe Deklarimit te Pasurive; 2. Autoriteti i Konkurrences; 3. Avokati
i Prokurimeve; 4. Komisioni i Sherbimit Civil; 5. Autoriteti i Mbikeqyrjes
Financiare dhe 6. Shkolla e Magjistratures duhen cilesuar "te pavarura,
jokushtetuese". Ne kete kategori ka qene futur edhe Avokati i Shtetit, para
ndryshimeve te bera ne vitin 2006 ne ligjin perkates, i cili e vuri Avokatin e
Shtetit nen autoritetin e Ministrit te Drejtesise.
b) Formimi i nje pjese te organeve te administrates shteterore nuk
pennendet shprehimisht nga kushtetuta. Organet e ketij lloji quhen organe
administrative jokushtetuese.
Keto organe formohen sipas procedures se percaktuar nga ligji specifik
per to. Krijimi i tyre behet me aktin juridik te organit te pushtetit legjislativ ose
te administrates shteterore, te autorizuar per nje gje te tille nga ligji i posavem.
Pra organet administrative jokushtetuese mund te krijohen ose me ligj nga
kuvendi, ose kur e autorizon ligji, me vendim nga Keshilli i ministrave etj.
Natyrisht qenia e organeve administrative jo kushtetuese nuk ka
qendrueshmerine qe ka ajo e organeve administrative kushtetuese. Kjo del nga
fakti se edhe organizimi, ndryshimi ose likuidimi i tyre eshte lene ne
kompetencen e atyre organeve shteterore qe i kane krijuar ato dhe se kete gje
keto organe e bejne me anen e akteve juridike te tyre te zakonshme. Organe
administrative jokushtetuese p.sh jane Komisioni i Sherbimit Civil, Avokati i
Shtetit, Avokati i Prokurimeve, Komiteti Shteteror i Kulteve, Drejtoria e
Pergjithshme e Burgjeve etj.
Ndarja ne organe kushtetuese dhe jokushtetuese eshte ndarja kryesore,
por jo e vetme qe u behet organeve te administrates sipas kriterit te formimit te
tyre. Ne baze te po ketij kriteri ato mund te ndahen edhe ne disa lloje te tjera si
p.sh ne organe administrative te cilet formohen sipas nje rendi te veyante, sis:
eshte Keshilli i ministrave; ne organet administrative te cilat dalin me zgjedhje
siv jane kryetaret e bashkise apo komunave; ne organe administrative qe
fillojne veprimtarine me emerim siv jane prefektet etj.
1.3.2 Organet e administrates publike (shteterore) sipas shtrirjes
tokesore te veprimtarise se tyre
V eprimtaria e organ eve te administrates shteterore mundte shtrihet dhe
te prodhoje pasoja juridike ne te gjithe tenitorin e Republikes se Shqiperise
(RSH) ose vetem ne nje ose disa pjese te ketij tenitori. Kufijte e shtrirjes ne
hapesire te veprimit te organeve te administrates publike percaktojne
njekohesisht vellimin e kompetences tokesore te tyre.
265
 Sipas kriterit te shtrirjes ne hapesire te veprimtarise se tyre organet e
administrates shteterore ndahen ne dy lloje: ne organe qendrore dhe ne organe
lokale te administrates shteterore.
a) Organe qendrore te administrates publike (shteterore) jane ata
veprimtaria e te cilave shtrihet ne te gjithe territorin e RSH. Per pasoje, aktet
juridike qe nxjerrin organet qendrore te administrates shteterore, ne kushte te
caktuara, sjellin pasoja juridike, pa asnje kufizim, ne te gjithe territorin e
Republikes se Shqiperise.
Edhe vete emertimi i tyre si organe qendrore percaktohet nga kufijte e
shtrirjes tokesore te veprimtarise se tyre shteterore. Per kete arsye fjala
"qendrore" ne kete rast nuk do te thote aspak se organi i administrates i caktuar
si i tille ndodhet ne ndonje qender gjeometrike ose gjeografike te vendit.
Kuptimi i vetem i saj eshte se tek organi administrativ i cilesuar si qendror jane
perqendruar juridikisht funksione te tilla administrative te cilet ai mund t'i
ushtroje ne mbare territorin e vendit.
Te gjithe organet qendrore te administrates shteterore e kane seline e
tyre ne Tirane, qe eshte kryeqyteti i Republikes se Shqiperise.
Organet qendrore te administrates publike (shteterore) shqiptare jane:
presidenti, Keshilli i ministrave, kryeministri, zevendeskryeministri, ministrat,
drejtuesit e institucioneve te tjere shteterore-qendrore, si dha ata ushtarake te
percaktuar nga neni 169 i kushtetutes. Keto organe kane nje rol te dores se pare
ne ushtrimin e veprimtarise ekzekutive urdherdhenese jo vetem per faktin se
kompetencat e tyre tokesore shtrihen ne te gjithe territorin e vendit, por edhe
sepse keto kompetenca nga pikepamja materiale perfshijne <;eshtje qe kane
rendesi te ve<;ante per drejtimin dhe organizimin e vendit.
b) Organet lokale ose vend ore te administrates pub like (shteterore) jane
ata, veprimtaria e te cilave shtrihet vetem ne siperfaqe te caktuara tokesore te
vendit, te cilat quhen komuna, bashki ose qarqe. Keto siperfaqe perkojne me
njesite e qeverisjes vendore te administrates se shtetit. Per pasoje kompetenca
tokesore e organeve lokale te administrates shteterore eshte me e kufizuar se
ajo e organeve qendrore te te njejtit sistem dhe shtrihet vetem brenda njesise
perkatese tokesore administrative. Megjithate nuk perjashtohen rastet qe organi
vendor i administrates shteterore te autorizohet nga ligji te shtrije veprimtarine
e tij shteterore ne nje hapesire tokesore te perbere prej disa njesish tokesore
administrative si<; jane prefektet, ose komandantet e njesive ushtarake te
brigadave apo divizioneve, kur ato shtrihen ne disa rrethe. Keto lloj organesh
ne literaturen quhen "organe administrative ndetiokesore".
Organet lokale te sistemit tone administrativ jane: kryetaret e bashkive
ose te komunave si dhe prefektet, drejtoret e Policise se Shtetit ne qarqe, shefat
e komisariateve te policise dhe kryetaret e degeve te Sherbimit Informativ
Kombetar ne rrethe etj.
Ve<;oria kryesore e organeve lokale te administrates shteterore eshte se
ato ne krahasim me organet qendrore te administrates shteterore kane tagra
266
pushteti me te kufizuara ne hapesire. Ky kufizim ne hapesire i kompetencave te
organeve lokale te administrates shteterore percaktohet nga ve<;orite konkrete
te veprimtarise se ushtruar prej tyre, ne varesi nga fakti nese organi perkates
Jokal i administrates shteterore ushtron tagrat e pushtetit per <;eshtje qe kane te
bejne me persona, me objekte materiale apo me veprime ose fakte te ndryshme.
Kur organi lokal i administrates shteterore i ushtron tagrat e pushtetit ne
!idhje me <;eshtje qe kane te bejne mepersona, kufizimi i kompetencave te tij
shfaqet ne faktin se ai mund te veproje me kompetence te plote vetem ndaj
atyre personave te cilet jetojne ne hapesiren dhe mjediset tokesore ku ai
zhvillon veprimtarine e tij. Keshtu p.sh organi perkates lokal i administrates
shteterore mund t'i leshoje dokumente te gjendjes civile ose pasaporte per
jashte shtetit vetem personit i cili ka vendbanimin ne njesine tokesore
administrative ku organi ne fjale ushtron veprimtarine e tij shteterore. Por
meqenese ushtrimi i tagrave te pushtetit nga ana e organit lokal kane kete rast
karakter personal, dokumentet e Jeshuar prej tij kane efekte juridike edhe jashte
kufijve te njesise tokesore kujane leshuar keto dokumente.
Kur organi lokal i administrates shteterore i ushtron tagrat e pushtetit ne
lidhje me <;iishtje qe kane te bejne me objektet materiale, kufizimi i
kompetencave te tij shfaqet ne faktin se ai mund te beji~ deklarime te vullnetit
shteteror vetem per ato objekte materiale te cilat ndodhen ne territorin e njesise
tokesore administrative ku ai zhvillon veprimtarine e tij. Keshtu kryetari i
bashkise te nje qyteti, mund te firmose leje ndertimi ne emer te Keshillit te
Rregullimit te Territori vetem per banesat qe do te ndetiohen ne territorin e
qytetit ku ai ushtron veprimtarine e tij dhe jo per ndertesat, te cilat do
ndertohen ne qytetin e ndonje njesie tjeter tokesore administrative.
Kur organi lokal i administrates shteterore i ushtron tagrat e pushtetit ne
lidhje me veprime ose fakte te ndryshme, kufizimi i kompetencave te tij shfaqet
ne ate se ai mund te vendose vetem per veprime ose fakte te tilla juridike te
cilet kane ndodhur ose mund te ndodhin ne hapesiren e njesise tokesore
administrative ku ai ushtron veprimtarine e tij shteterore. Keshtu, Keshilli i
komunes, Keshilli i bashkise ose i qarkut mund te nxjerre dispozita, shkelja e te
cilave formon kundervajtje administrative vetem per njesite vendore perkatese.
Por keto dispozita jane te detyrueshme jo vetem per shtetasit qe kane
vendbanimin e tyre ne ate njesi tokesore administrative, por edhe per ata qe
nuk jane banore te saj, por qe per nje arsye ose tjeter ndodhen ne territorin e
saj, p.sh. ne udhetim, me pushime etj.
1.3.3 Organet e administrates publike (shteterore) sipas karaktcrit
te kompetencave te tyre
Sipas karakterit te gjeresise te kompetencave te tyre organet e
administrates publike (shteterore) ndahen ne dy lloje: ne organe administrative
me kompetenca te pergjithshme dhe ne organe me kompetenca te posa<;me.
267
 a) Organe te administrates shteterore me kompetenca te pergjithshme
jane ato te cilat ligji i ka pajisur me tagra pushteti per te zgjidhur te gjitha
~eshtjet me karakter administrativ, ose nje rreth te gjere ~eshtjesh te tilla.
Gjate ushtrimit te funksioneve te tyre, organet e ketij lloji kane te drejte,
ne perputhje me kompetencen e tyre tokesore te nderhyjne ne te gjitha deget
dhe fushat e administrates shteterore. Kjo e drejte e tyre buron nga vete
karakteri i pergjithshem i kompetencave mete cilat i ngarkon ati ligji.
Sistemi shqiptar administrativ njeh organe me kompetenca te
pergjithshme Keshillin e ministrave, kryeministrin, kryetarin e bashkise ose
komunes.
b) Organet e administrates shteterore me kompetenca te posa~me jane
ato te cilat i ushtrojne tagrat e pushtetit per te zgjidhur ~eshtjet administrative
te nje dege ose fushe te ve~ante te administrates shteterore si p.sh te rendit
publik, puneve publike, arsimit, mbrojtjes etj. Organe te tilla ne sistemin
shqiptar jane: presidenti i republikes, ministrat, personat e barazuar me ta si
drejtori i sherbimit informativ kombetar, drejtuesit e organeve te tjere qendror
te administrates shteterore, shefi i Shtabit te Pergjithshem te U shtrise,
komandantet e reparteve ushtarake, kryetaret e zyrave ne bashki, drejtoret e
policise ne prefektura dhe she fat e komisariateve te policise ne rrethe etj.
V e~oria kryesore e veprimtarise te organeve administrative me
kompetenca te posa~me eshte zgjidhja e hollesishme dhe e detajuar e ~eshtjeve
te deges ose fushes se administrates shteterore ku ata ushtrojne kete veprimtari.
Qe organet administrative te cilesohen me kompetenca te posa~me te deges ose
fushes perkatese administrative nevojiten dy kushte qe duhet te ekzistojne,
qofte edhe te pavarur nga njeri tjeter:
(i) ata te ngarkohen shprehimisht nga norma juridike me drejtimin e
deges ose te fushes perkatese dhe
(ii) te jene te percaktuara qysh me pare ~eshtjet administrative qe hyjne
ne kompetencen e tyre Jendore.
Nga pikepamja e shtrirjes konkrete te rrethit te ~eshtjeve qe hyjne ne
kompetencen e tyre, organet administrative te kompetences se posa~me mund
te ndahen ne dy grupe. Ne grupin e atyre organeve, te cilat e zhvillojne
veprimtarine vetem ne nje dege te ve~ante te administrates shteterore ne
kuptimin e vetiete te fjales dhe ne grupin e atyre organeve te cilat zhvillojne
veprimtarine e tyre ne nj e fushe te administrates shteterore, e cila perfshin
dege te ndryshme te saj.
Ndarja e organeve te administrates shteterore ne organe te kompetences
se pergjithshme dhe ne organe te kompetences se posa~me behet me qellim per
te percaktuar ne ~do rast konkret se ~fare veprimtarie mund te ushtroje ky ose
ai organ administrativ si dhe per te percaktuar marredheniet specifike midis
tyre.
268
Per .sa i perket marredhenieve reciproke midis organeve administrative
te kompetences se pergjithshme dhe atyre te posa~me, ato jane ndertuar mbi
parimin e vartesise se organeve te kompetences se posa~me.
Sa i perket karakterit te fuqise se akteve qe nxjerrin organet e
administrates pub like (shteterore) ne baze te kompetencave te tyre, keto organe
i ndajme dhe ne:
a) Organe administrative me kompetenca me fuqi ekzekutive
urdherdhenese, vendimmarrese, sic jane p.sh presidenti, qeveria,
kryeministri, ministri, kryetari i bashkise apo komunes etj.;
b) Organe administrative me kompetenca me fuqi rekomanduese,
si jane Kryetari i Kontrollit te Larte te Shtetit, A vokati i Popullit apo
Avokati i Prokurimeve. 75
1.3.4 Organet te administrates publike (shteterore) sipas struktures
se tyre
Sipas perberjes se tyre te brendshme organet e administrates shteterore
ndahen ne organe kolektive dhe ne organe individuale ose monokratike.
a) Organet kolektive te administrates shteterore, jane ata, perbetja e te
cilave formohet prej disa personash, te cilet qe te gjithe, te marre se bashku si
nje teresi e vetme paraqiten me cilesine e organit administrativ. Organet
kolektive ne sistemin e administrates shteterore shqiptare jane Keshilli i
ministrave, Keshillat e Rregullimit te Territorii, Komisionet e Kthimit dhe
Kompensimit te Pronave ish pronareve, Komisionet e tokave, Komisioni i
Sherbimit Civil, Keshillat e komunave, te bashkive apo te qarkut etj.
b) Organe individuale ose monokratike te administrates shteterore,
quhen ato ne te cilat me cilesine e organit administrativ paraqitet nje person i
vetem. Vullneti individual i ketij personi, i shfaqur sipas kerkesave te normes
juridike per efekt te tagrave te pushtetit me te cilat kjo e ka pajisur ate, ka
cilesine e vullnetit shteteror. Organe individuate ose monokratike ne sistemin e
administrates tone shteterore jane Presidenti, Kryeministri, ministrat, A vokati i
Popullit, Kryetari i Kontrollit te Larte te Shtetit, drejtuesit e institucioneve
qendrore, kryetaret e bashkive ose komunave, drejtoret e policise ne prefektura,
komandantet e reparteve ushtarake etj.
Struktura kolektive apo individuale e nje organi te administrates
shteterore percakton dhe format e ve~anta qe do te perdore ai gjate ushtrimit te
veprimtarise per shqyrtimin dhe zgjidhjen e ~eshtjeve te kompetences se tij.
Keshtu struktura kolektive e nje organi te administrates shteterore kerkon dhe
shqyrtimin dhe zgjidhjen kolektive te ~eshtjeve nga ana e tij. Nderkaq struktura
individuale (monokratike) e nje organi te administrates shteterore supozon dhe
lejon plotesisht formen individuale te shqyrtimit e te zgjidhjes se ~eshtjeve nga
ana e personit drejtues te tij.
75 Shih: Dr. E.Dobjani, vepra e cituar
269
 Ne sistemin shqiptar administrativ, si rregull organe kolektive paraqiten KREUXVI
organet e kompetences se pcrgjithshme. Ndersa si organe individuale
(monokratike) paraqiten organet e kompetences se posac.;me.
ORGANIZIMI I ADMINISTRATES
E rendcsishme eshte te theksohet se skema organizative e administrates NE DISA VENDE TJERA
brenda kompetencave te Kcshillit tC ministrave ne Republiken e Shqiperise,
shpesh ndryshon me aktin organizativ nenligjor qe nxjerr Keshilli i ministrave, 1. Struktura ministrore ne SHBA
pasi qe nuk eshte materie e percaktuar e ligj.
Edhe pse struktura ministrore ne SHBA dallon nga struktura ministrore
e vendeve tjera (per nga numri dhe evolucioni), prapeseprape sipas nje
evolucioni te ngjashem me shtetet tjera, numri i ketyre organeve
(sekretariateve), i cili ne fillim ka qene me i vogel me nje administrate
qendrore te dobet dhe prerogativa te kufizuara, sot eshte rritur dhe arrin ne 12
sekretariate, respektivisht State Department ne fushat perkatese:
1) per pune te jashtme (State Depatiment)- me prestigj shume mete
madh, e themeluar qe nga viti 1789;
2) financa- e themeluar qe nga viti 1879, detyra layesore e te cilit nuk
eshte buxheti, por zbatimi i politikave fiskale-tatimore;
3) mbrojtje- qe perfshine departamentin e marines, aviacionit dhe
forcave tokesore;
4) drejtesi - e themeluar ne vitin 1870, e perfaqeson qeverine para
gjykatave dhejep konsultajuridike per Presidentin e SHBA-ve;
5) posta- e themeluar 1872;
6) pune te brendshme- e theme1uar ne vi tin 1849;
7) ekonomi rurale- e themeluar 1862;
8) tregti- e themeluar ne vitin 191 3;
9) pune- e themeluar ne vitin 1913. Para kesaj ka qene Ministria e
Punes dhe e Tregtise (1903);
10) shendetesi, arsim dhe mireqenie- e themeluar nevi tin 1953;
11) transport, bashke me departamentin per ndetiim dhe zhvillim eshte
nje nga departamentet me te reja; dhe
12) per energji- eshte ministria me ere e themeluar ne vitin 1977.

Numri i departamenteve nuk eshte edhe aq i madh, perkundrazi racional

per kah numri, por eshte mjaft i madh numri i agjencive ekzekutive, te cilat pas
riorganizimeve te shumta te ekzekutivit jane afer gjashtedhjete. Natyrisht se
tere skema i pergjigjet parimit te organizimit te pushtetit ne sistemin
Presidencial te SHBA-ve.
Sa i perket fonnave te administrimit me sherbimet publike autonome,
ne SHBA jane te ndryshme, nga se autonomia e disa agjencive ne raport me
ekzekutivin eshte mjafte e kufizuar. Ne te vertete, vetiete autonome jane
komisionet e pavarura, te cilat i themelon Kongresi edhe ata nuk i nenshtrohen
ekzekutivit. Anetaret e komisioneve i emeron kryetari me pelqimin e Senatit
me kohezgjatje prej 5 deri 7 vjet, por Kryetari ne parim nuk mund t'i revokoj.
270
271
Ne te shumten e rasteve ata kane mundesi qe te nxjerrin rregullore te cilat
vlejne per individet dhe qe te informohen per kontestet te krijuara lidhur me
zbatimin e tyre. Autorizimet e tilla e rrisin rendesine e tyre, si dhe ndikimin ne
shume sektor te ekonomise. Ne mesin e tyre mund te permenden: Komisioni
nderkombetar per tregti kompetente per transportin e mallit ne mes te shteteve·
Komisioni federal per tregti' Komisioni federal per telekomunikacion - e cila ~
kontrollon iniciativen private ne fushen e radio televizionit privat; Zyra per
marredheniet e punes kombetare- e cila i percjell marredheniet ne mes te
punedhenesve dhe punesuarve; Komisioni per energji atomike - e cila merret
me problemet lidhur me energjine atomike.
Sa i perket sistemit presidencial te fuqise, ai ne SHBA zhvillohet nga
regjimi parlamentar ne Britanine e Madhe dhe nga dualizmi i ekzekutivit ne
France. Kabineti nuk ekziston si organ kolektiv i bazuar ne kushtetute, por
vetem sekretaret shteteror te divizioneve te cilet gjenden ne krye te ministrive.
Ministrat kane rolin e ndermjetesve ne marredheniet me Presidentin. Ne
te vertete, ekziston nje lloj kabineti i cili ne menyre kolektive funksionon, dhe i
perfshine jo vetem nenpresidentin dhe sekretaret e departamenteve, por edhe
disa funksionare te larte administrativ te cilet i cakton presidenti, mirepo,
mbledhjet e kabinetit nuk kane karakter obligues, nuk mbahen rregullisht si9
eshte rasti me qeverine franceze nga sistemi gjysme presidencial i Frances.
Ne SHBA ekziston e ashtuquajtura Byroja ekzekutive e Presidentit, e
cila perfshine dy njesi: Byrone e Shtepise se Bardhe - perfshin keshilltaret e
Presidentit dhe Byrone per menaxhment dhe buxhet, ndersa ne keto njesi
nderlidhen edhe tjera nga te cilat disa jane te perhershme, ndersa te tjerat te
perkohshme. Se kendejmi, Byroja ekzekutive mund te pershkruhet si nje
strukture e ndryshueshme dhe adaptabile elementet e se ciles varen nga nevojat
momentale. 76
2. Struktura ministrore ne Britanine e Madhe
Ne krahasim me sektorin ekzekutiv, te struktures qevensese,
respektivisht ministrore te SHBA-se, qeveria e Britanise se Madhe eshte me e
madhe per nga numri i anetareve dhe arrin deri ne 40, respektivisht deri ne 90,
nese llogariten edhe te ashtuquajturit "ministrat me te rinj" te cilet jane
ndihmesit e ministrave. Ne te vertete, funksionet mete rendesishme te qeverise
kryhen ne nje forme me te ngushte, e ashtuquajtur kabineti i cili perfshin
eproret e departamenteve mete rendesishme. Perberjen e kabinetit e percakton
kryeministri. Disa prej ministrave tradicionalisht jane te perfshire ne kuader te
kabinetit siv jane: te puneve te jashtme, financave, puneve te brendshme,
mbrojtje, arsim dhe shkence, tregti, pune dhe veteqeverisje lokale. Anetar te
76
Grup autoresh ( Naum Grizov, Simeon Geleski, Boro;e Davitkovski, Ana Pavlovska-
Daneva), Administrativno Pravo ( E drejta Administrative), Shkup 2008 , fq.l33 -135.
272
kabinetit eshte edhe Lord kancelari (ministri per drejtesi, Lordi kryetar i
l(eshillit (nenkryeminister dhe lider i Dhomes se lordeve), Lordi per vulen
private (lider i Dhomes se ulet), etj.
Ne Britanine e Madhe behet ndarja ministrave ne kabinet dhe e
rninistrave te cilet nuk jane ne !cabinet dhe kane rangun e ministrave shteteror
te cilet ndihmojne ministrit te kabinetit.
Struktura e brendshme e ministrive ndryshon varesisht nga ministria,
por kryesisht paraqiten dy kategori; njera e ndan fatin e ministrit, ndersa tjetren
e perben personeli administrativ i cili eshte permanent. Ne krye te
departamentit gjendet ose ministri apo sekretari shteteror nese kemi te bejme
rne departament te vjeter. Ministrave i ndihmon edhe ekipi e ministrave me te
rinj (junior ministers) ne kryerjen e disa detyrave. Sa i perket personelit
parlamentar ai ndahet ne tre klase nga te cilat njera e harton politika (klasa
administrative), tj etra e zbaton (klasa ekzekutive), ndersa e tret kryen pune
administrativo-teknike (klasa e nepunesve).
Ne Mbreterine e Bashkuar ekziston vetem nje shef i ekzekutivit, e ai
eshte ministri i pare (kryeministri). Organi administrativ ne dispozicion te
sherbimit te kryeministrit eshte e ashtuquajtura byroja e kryeministrit. Fjala
eshte per organ te perzier, sepse pjeserisht perbehet nga nepunesit e karrieres,
ndersa pjeserisht nga persona te zgjedhur sipas te bazes politike. Byroja e
kryeministrit perfshine disa njesi dhe ate: Byroja private (Private Office);
Byroja per vule; Byroja politike; dhe Njesia per udheheqje te politika (Policy
Unit).
Gjithashtu, veyori e Zyres se Kabinetit anglez eshte ekzistimi i
komiteteve te perhershme, te cilet pergatisin vendimet per kabinetin, apo vete
te miratojne vendim te cilat gjithashtu jane te obligueshme sikurse edhe
vendimet e kabinetit. Ne krye te ketyre komiteteve gjenden ministrat e
rendesishem. 77
3. Struktura ministrore ne France
Ne strukturen e tanishme qeveritare ne France mund te hasen me teper
kategori te ministrave, siv jane ministrat shteterore, sekretaret shteterore dhe
ministrat e deleguar. Ne vendin e pare bien ministrat shteterore, te cilet jane
vellim te plate te kompetencave qe jane anetar te qeverise dhe e shfrytezojne
maksimumin e autorizimeve te dhena kushtetuese. Ministri,ne nje ane eshte
funksionar politik pergjegjes per zbatimin e platformes politike te partise qe
eshte ne pushtet dhe se bashku me anetaret e tjere te qeverise ai eshte
pergjegjes para parlamentit (pergjegjesia politike)., ndersa ne an en tjeter, ne
pikepamjen administrative, ai eshte epror i ministrise si organ i administrates
qe i eshte besuar dhe me autorizime te shumta.
77 lbid, fq.l29-l30
273
 Sekretaret shteteror njesoj sikurse edhe ministrat e deleguar, kane rang
me te ulet se ministrat. Sekretaret shteterore i nenshtrohen kryeministrit apo
ndonje ministri. Ne te ve1iete, ata gjenden ne krye te nje administrate te
organizuar dhe ne ate pikepamje veprimtaria e tyre nuk dallohet nga ajo e
ministrave, mirepo ata nuk kane kompetenca te veta, sepse iu delegohen qofte
nga ana e ministrit te cilit i perkasin apo me dekret me te cilin jane emeruar.
Sekretaret shteteror u ndihmojne ministrave ndersa ministrat e deleguar i
ndihmojne kryeministrit nga i cili marrin kompetencat e tyre.
Ne organizimin e ministrive franceze si njesi te rendesishme paraqiten
drejtorite ne krye te cilave qendrojne drejtoret. Njesi me te uleta organizative
jane nen drejtorite te cilet ndahen ne byro.
Kryeministri eshte personi i cili presidentit te republikes i propozon
emerimin e anetareve te qeverise, por ka mundesi qe edhe vete presidenti te
propozoje apo te sugjeroje per ndonje kandidat.
Gjithashtu, iniciativa legjislative u takon bashkerisht kryeministrit dhe
anetareve te parlamentit. Kryeministri, njelmhesisht, i nenshkruan te gjitha
aktet (pervey rasteve kur ate e bejne ministrat e autorizuar) ne te cilat tanime
nenshkrimin e ka vene presidenti i republikes, pervec; rasteve te parapara me
kushtetute.
Vlen te theksohet e drejta e kryeministrit per vendosje te njeanshme ne
kuader te qeverise. Kjo e drejte vjen ne shprehje nepermjet instruksioneve qe
dalin ne qeveri. Andaj, ne qeveri nuk mund te vije deri te mbivotimi sikurse
eshte rasti ne vende tjera. Ministrat mund te ndikojne ne vendimin me
diskutimet e tyre, por perfundimi dhe percaktimi i qendrimeve u takon
kryeministrit apo presidentit te republikes varesisht nga rasti.
Ne Qeverine e Frances ekziston Sekretariati Gjeneral i Qeverise si
organ administrativ, i cili duhet ta siguroje organizimin dhe te kujdeset per
fw1ksionim te mire te veprimtarive te qeverise. Sekretariati Gjeneral i Qeverise
eshtc instance e perhershme ne te cilen nuk ndikojne ndryshimet politike.
Sekretari Gjeneral i Qeverise dhe bashkepunetoret e tij nuk nderrohen kur
ndryshimet politike ndodhin.
4, Struktura ministrore ne Gjermani
Sikurse ne Britanine e Madhe edhe ne Gjermani ekziston regJ1m1
parlamentar, ne te cilen qeveria federale bazohet ne shumicen ne Bundestag
apo ne Parlamentin federal.
Pushteti ekzekutiv gjendet ne kancelarin federal si shef i qeverise.
Presidenti i republikes vetem e perfaqeson shtetin, ndersa ka autorizime te
kufizuara ne politike. Ne Qeverine e Republikes Federale te Gjermanise
ekzistojne nentembedhjete ministri - anetare te Keshillit ministror dhe 25
ministra shteterore apo sekretare shteterore parlamentar te cilet nuk jane anetar
te Keshillit ministror.
274
Kancelari i percakton orientimet e politikave dhe e merr pergjegjesine
per to. Ne suaza te orientimeve, c;do minister federal i udheheq punet e
ministrise se tij ne menyre te pavarur dhe nen pergjegjesin e tij. Instrumenti
kryesor me te ci!en disponon kancelari ne koordinimin dhe udheheqjen e
veprimtarise qeveritare eshte zyra federale (bundeskanceleramt, e themeluar ne
vitin 1949 nga ana e kancelarit Adenauer. Ajo perbehet nga shefi i kancelarise
federale, i cili njekohesisht eshte edhe minister federal, ndersa ne kuader te saj
gjenden 6 drejtori federale dhe ate: drejtoria gjenerale per drejtesi dhe
administrate; drejtoria gjenerale per marredheniet e jashtme dhe te brendshme
gjermane per politika ne fushen e zhvillimit dhe te sigurise se jashtme; drejtoria
gjenerale per pune te jashtme, politike sociale dhe mjedis; drejtoria gjenerale
per politika ekonomike dhe financiare; drejtoria gjenerale per analiza sociale
dhe politike dhe telekomunikacion; dhe drejtoria gjenerale e cila paraqet
sherbimin federal per informim te federates.
Kancelari disponon edhe me nje kabinet ne te cilenjane te perfaqesuar
bashkepunetoret personal.
Vendimet kryesore te qeverise nxirren ne kuader te Keshillit ministror, i
cili mblidhet c;do jave.
5. St.ruktura ministrore ne Slioveni
Qeveria e Republikes se Sllovenise eshte e perbere nga kryeministri dhe
ministrat. Kryeministri udheheq me punen e qeverise, e perfaqeson, i therret
dhe udheheq mbledhjet dhe i koordinon ministrite. Punet profesionale te
qeverise dhe koordinimi me ekipet profesionale dhe organet e administrates i
kryen Sekretariati Gjeneral ne krye te se ciles gjendet sekretari gjeneral.
Organizimi i administrates publike dhe puna e saj ne Republiken e
Sllovenise eshte e rregulluar me ligjin per administraten (Gazeta Zyrtare e
nr.022-02/0 1-22/3). Punet administrative ne Slloveni i kryejne ministrite,
organet ne perberje te ministrive dhe njesite administrative.
Ne qeverine e Republikes se Sllovenise bejne pjese 15 ministri resoriale
dhe me se tepermi deri ne dy ministra paresor. Ministrite jane te organizuara ne
nje apo me shume depmiamente administrative. Ne krye te hierarkise
administrative ne nje ministri gjendet ministri ndersa ne te vetem nje sekretar
shteteror me status te funksionarit shteteror. Sekretaret shte~terore emerohen
dhe shkarkohen nga qeveria sipas propozimit te ministrave resorial.
Ne kuader te Qeverise se Sllovenise funksionojne edhe me shume zyra
shteterore dhe sherbime shteterore (publike) te cilet kryejne detyra te ndryshme
teknike dhe operative, si dhe me shume organe shteterore te pavarura: Zyra
shteterore per veteqeverisje lokale dhe politike regjionale; Zyra shteterore per
c;eshtje evropiane; Zyra shteterore per zhvillim; Zyra per c;eshtje juridike
(legjislativ); Zyra per sllovenet ne mergim; Instituti per analiza dhe zhvillim
makroekonomik; Enti republikan per statistike te Sllovenise; Zyra shteterore
275
 per komunikim; Agjencioni per zbulim (inteligjence) dhe sigurim te
Sllovenise; Zyra per nacionalitetet (pakicat); Sektori per protokoll te
Republikes se Sllovenise dhe Zyra per mbrojtjen e infmmatave te klasifikuara.
Nuk ka dyshim se skemat organizative te administrates ne vendet e
ndryshme, ndryshojne shpesh, si rregull, pas perfundimit te nje procesi per
zgjedhjet qendrore me rastin e formimit te qeverive politike te partnereve ne
koalicione qeverisese te shumicave parlamentare, por edhe me rastin e
konstituimit te qeverive telmike- profesionale, etj.
Prandaj, informatat per gjendjet ekzistuese ne shqyrtimet komparative
mund te merren (te azhurnuara) nga ueb faqet e internetit te qeverive te
vend eve perkatese. 78
78
Disa te dhena nga strukturat ministrore te vendeve te krahasuara jane marre nga Teksti:
Administrativno pravo (E drejta administrative), Grup autoresh, Shkup, 2008, fq. 123-124,
ndersa prezentimet shteterore nga burime legj islative dhe Interneti
276
KREUXVH
SHERBIMI CIVIL NE ORGANET E ADMINISTRATES
KUADROT NE ADMINISTRATE
1. Parimet e se drejtes administrative evropiane dhe
standardet e sherbimit civil
1.1 Strukturat ligjore per nje sherbim civil profesional: punonjes
shteterore apo nepunes civile
Roli kryesor i shtetit modern ne nje ekonomi tregu demokratike eshte te
siguroje kushte dhe standarde te drejta dhe te barabmta si baze per jeten e
perditshme dhe aktivitetet ekonomike te individeve dhe enteve ligjore.
Mekanizmi baze qe perdoret nga shteti eshte ligji. Kalimi dhe zbatimi i ligjeve
te parlamentit, legjislacionit te deleguar dhe ligjeve plotesuese, monitorimi i
pasojave te tyre dhe mundesimi i mekanizmave per korrektim dhe
demshperblim, jane detyra te rendesishme te nje shteti modern.
Roli paresor i shtetit ne fushen e punesimit eshte rrjedhimisht te
rregulloje marredheniet themelore ndermjet punedhenesve dhe punonjesve.
Shteti duhet te vendose standarde minimale per te krijuar kushte pune te drejta
per te gjithe punonjesit, si dhe te percaktoje te drejta dhe detyrime minimale
per te dyja palet ne nje marredhenie.
Shteti ka gjithashtu edhe rolin e punedhenesit. Ne kete rol te dyte, shteti
eshte pergjegjes per sigurimin e performances efic;:ente, profesionale dhe te
paanshme te administrates publike. Kjo pergjegjesi drejtuese krijon nevojen per
rregulla specifike qe qeverisin punonjesit shteterore: politika menaxhimi per
stafin dhe karrieren dhe sisteme menaxhuese per perzgjedhjen, rekrutimin,
ngritjen ne detyre dhe shperblimin, te cilat synojne te garantojne
homogjenitetin dhe cilesine e larte e stafit dhe arritjeve te tij ne te gjitha deget
dhe nivelet e shtetit.
Lidhur ngushte me rolin e tij si punedhenes, shteti ka gjithashtu dhe
pergjegjesi kushtetuese ne drejtimin e administrates publike sipas parimeve te
ngulitura ne kushtetute dhe ne te drejten administrative. Per me teper, shteti
duhet te siguroje performancen e administrates publike ne harmoni me keto
parime ligjore baze.
Koncepti modern i administrates publike krijon nje nocion te delegimit
hierarkik te pushteteve te shtetit tek individe qe operojne brenda sistemit
publik. Keta individe, nepunesit civile, rrjedhimisht nuk jane vetem punonjes
shteterore por gjithashtu, ne nje mase te madhe, mbajtes te fuqive te shtetit. Si
te tille, ata duhet te sigurojne gjithashtu qe parimet e se drejtes administrative
dhe kushtetuese aplikohen aktualisht ne punen e perditshme te administrates
pub like.
277
 Zakonisht ligji rregullon marredheniet ndermjet nepunesve civile dhe
shtetit. Edhe se disa aspekte te ketyre marredhenieve rregullohen nga
marreveshje pune individuale ose kolektive, palet e perfshira ne marreveshje te
tilla nuk mund te eliminojne parimet e se drejtes administrative dhe
kushtetuese. Rijedhimisht, kushdo qofte burimi ligjor qe rregullon
marredheniet ndermjet shtetit dhe nepunesve civile, permbajta e tyre duhet te
mane parasysh nje set parimesh te se drejtes administrative, ne sensin e
pershkruar me larte, dhe t'i detyroje ato mbi zyrtaret publike. Kushtetutat
moderne permbajne masa qe kane te bejne me rregullimin e sherbimit civil ose
deri dhe ngrene modele te pergjithshme te administrates publike. Shumica e
ketyre kushtetutave kerkojne nje trup specifik juridik qe te rregulloje
marredheniet e vevanta ndermjet nepunesve civile dhe shtetit. Per shembull,
kushtetutat e Frances, Gjermanise, Greqise, Italise, Portugalise dhe Spanjes
perfshijne, direkt ose indirekt, parimet baze te sherbimit civil.
1.2 Stamlarde dhe lmshte te ngjashme, por modele te ndryshme te
Sherbimit civil profesional
Nje sherbim civil modern dhe kushtetues ne nje demokracil shihet si i
mundshem vetem kur plotesohen nje sere kushtesh:
• Ndarje ndermjet sferes publike dhe sferes private.
• Ndarja ndermjet politikes dhe administrates.
• Zhvillimi i pergjegjshmerise individuale te nepunesve civile duke
anashkaluar proceset e meparshme kolegjiale te vendimmarrjes. Kjo kerkon
menaxhere publike te mire arsimuar dhe te afte.
• Mbrojte te punes, qendrueshmeri dhe nivel pagese te mjaftueshme dhe
te drejta e detyra te percaktuara qarte per nepunesit civile.
• Rekrutim dhe ngritje ne detyre bazuar ne merite.
Te gjitha keto kushte kontribuojne, ne nje mase te madhe, ne
percaktimin e natyres dhe vlerave te nje sherbimi civil modern dhe profesional.
Ndryshimi midis sferave publike dhe private eshte aq i vjeter sa dhe
ndryshimi midis shtetit dhe shoqerise. Ai nenkupton njohjen qe ekziston nje
fushe ku interesi publik duhet te mbizoteroje dhe qe ky interes publik duhet te
jete i lire nga nderhy1ja e interesave private individuale. Ndryshimi gjithashtu
do te thote qe kjo fushe publike duhet te rregullohet nga parime ligjore
specifike dhe qe aktoret qe punojne brenda saj jane subjekte te ketyre
parimeve.
Ndarja ndermjet politikes dhe administrates permban supozimin baze
qe, brenda fushes publike, ka dy pjese kryesore, te cilat megjithese kane
ndervaresi te ngushte, jane te ndryshme ne natyre, bazohen mbi logjika te
ndryshme dhe kane burime te ndryshme legjitimitetit. Politika bazohet tek
besimi publik i shprehur ne zgjedhje te lira politike dhe i konfirmuar mbas s;do
mandati politik. Administrata bazohet tek merita dhe aftesite profesionale te
278
nepunesve civile verifikohen ne konkurrence te lire per hyrje ne sherbimin
civil, ne perputhje me termat sipas ligjit.
Perdorimi i pergjegjshmerise individuale personale per vendimet e
marra dhe veprimet e kryera nenkupton qe pergjegjesite dhe kompetencat
brenda administrates publike jane te percaktuara qarte. Nocioni i rendesishem i
nje organi kompetent administrativ dhe fakti qe vdo vendim administrativ
duhet te pergjigjet per nje autoritet publik te percaktuar me ligj, jane zhvillime
te nocionit te pergjegjshmerise individuale.
Sfera e administrates sherbehet nga nepunesit civile (Beamte,
fonctionnaires). Ne percaktimin e sherbimeve te tyre civile, Shtetet Anetare te
BE kane pershtatur perqasje te ndryshme, zakonisht te rrjedhura nga historia e
shtetit perkates dhe te modifikuara ne kohe. Disa shtete, si Franca, Irlanda,
Holanda, Spanja dhe Suedia kane sherbime civile qe perfshijne s;do punonjes
shteteror sepse konsiderohet qe s;donjeri prej tyre eshte pjese e makinerise
ekzekutive te shtetit (koncepti i gjere i sherbimit civil). Vende te tjera si
Austria, Gjermani, Mbreteria e Bashkuar dhe me se fundi Danimarka dhe Italia
kane kufizuar permasen e konceptit te sherbimit civil ne te ashtuquajturen
"administrata publike baze", qe do te thote ato funksione qe vetem shteti ka
legjitimitet te kryeje sipas nje kuptimi te perbashket politik konvencionaL Ne
rastin e dyte, nepunes civile (permase e kufizuar e konceptit te sherbimit civil)
jane vetem profesionistet e menaxhimit dhe administrati~s publike dhe
profesionistet qe mbaje fuqi te shtetit (p.sh. policia, dogana, etj).
Ndermjet vendeve te Evropes Qendrore dhe Lindore, Hungaria dhe
Polonia po aplikojne kete koncept te kufizuar te sherbimit civil ndersa Lituania
po parasheh te vere ne funksionim nje menyre te konceptit te gjere.
Kur koncepti ka permase te kufizuar aplikimi, nepunesit civile jane, te
pakten, ata qe besohen me autoritet publik dhe kompetenca ligjore per te
ushtruar fuqite publike dhe per te propozuar politika publike dhe instrumente
rregullatore ose per te dhene keshilla mbi to. I percaktuar ne kete menyre,
sherbimi civil eshte pjese e fuqise se shtetit, eshte i integruar ne sferen publike
dhe eshte formuar ne perputhje me marreveshjet e se drejtes administrative dhe
kushtetuese. Ne te gjitha Shtetet Anetare te BE, eclhe ne ato ku perdoret
koncepti i kufizuar i sherbimit civil, disa doktrina baz~\ te se drejtes
administrative dhe kushtetuese jane shtrire tek punonjes te shtetit qe nuk jane
nepunes civile, si p.sh. kerkesa e rekrutimit bazuar ne merite. Kjo synon, inter
alia, te theksoje legjitimimin e sistemit te punesimit publik ne teresi.
Ne cilindo nga rastet, por ves;anerisht nese perdoret koncepti i kufizuar,
nje sere kushtesh duhet te plotesohen ne menyre qe sherbimi civil te jete i afte
te kryeje detyrat e tij. Sherbimi civil eshte formuar si institucion qe kerkon nga
anetaret e tij nje shkalle specifike profesionalizmi dhe integriteti si dhe njohuri
te mira te se drejtes administrative dhe kushtetuese. Nepunesit civile duhet te
jene subjekt i nje sere kushtesh ligjore qe i afteson ata te kryejne funksionet
dhe kompetencat e tyre efektivisht ne nje menyre te ligjshme dhe te
279
 pershtatshme, ne te gjitha sferat e administrates publike. Keto kushte ligjore
kane kryesisht te bejne me te drejtat dhe detyrimet, qendrueshmerine
profesionale, mbrojtjen nga cenimet politike dhe nga nderhyrja e lobeve, nivele
te pershtatshme pagese ne menyre qe te reduktohet mundesia e korrupsionit,
masa disiplinore dhe perzgjedhje bazuar ne merite. Rekrutimi i bazuar ne
merite dhe ngritja ne detyre do te thote perzgjedhje e kandidateve me te
pershtatshem per sherbimin civil dhe parandalimi i patronazhit dhe favorizimit
te miqve ne stafin e administrates publike.
Dekretimi i rregullave specifike per sherbimin civil eshte menyra me e
perdorur per te krijuar kushtet ligjore te shprehura me siper, sepse sherbimi
civil si mbajtes i fuqive publike, eshte nje aktor prominent ne sferen publike.
Per kete arsye, zakonisht konsiderohet nevoja e nje neni te parlamentit specifik,
ose sine Mbreterine e Bashkuar, nje forme rregullimi specifike nga ekzekutivi
(Civil Service Order in Council).
Si9 eshte shprehur me pare, shteti eshte pergjegjes per administrate
publike profesionale, te paanshme dhe efi9ente qe zbaton ligjin. Ky rol nuk
eshte vetem rregullator po eshte gjithashtu edhe menaxherial. Shteti duhet te
garantoje nje cilesi te caktuar te stafit te tij dhe standarde te kualitetit te
barabarte ne te gjitha sferat e administrates publike. Ne kete kuptim, nje
sherbim civil i hartuar mire nga ana ligjore dhe sistem i menaxhuar e afteson
shtetin te arrije standarde te persheshme te profesionalizimit, qendrueshmerise,
vazhdimesise dhe kualitetit te sherbimeve publike ne 9do pjese te administrates
publike. E gjithe kjo presupozon qe niveli politik ne nje shtet eshte i
ndergjegjesuar per nevojat dhe investimin afatgjate tek njerezit qe kane
mundesi te drejtojne marredheniet publike ne nje menyre teresisht profesionale.
Profesionalizmi nuk mund te ndahet nga stabiliteti dhe parashikimi afatgjate.
Ka disa arsye pse te punesuarit e shtetit nuk duhet te konsiderohen
vetem si punonjes shteterore. Nepunesit e shtetit duhet te arrijne nje sere
qellimesh, qe jane te ndryshem nga atone marredheniet e zakonshme te punes.
Nder keto qellime, mund te numerohen te meposhtmit:
1) Te krijohen mekanizma kontrolli dhe pergjegjshmeri per te shmangur
abuzimin e fuqive publike dhe keqmenaxhimin e burimeve publike.
2) T'i jepet legjitimitet administrates publike ne syte e qytetareve dhe
taksa-paguesve per te ndertuar konfidence ne administrate dhe tek shteti ne
teresi.
3) Te dallohet sa me shume nje sfere publike e politikave nga nje sfere
publike e administrates, sepse logjika baze ne secilen sfere eshte e ndryshme
dhe rrjedhimisht burimet e legjitimitetit te tyre jane gjithashtu te ndryshme, si9
u shpjegua me !art.
4) Te krijoje vazhdimesi profesionale ne administraten publike dhe te
nxise nje model te caktuar sjelljeje ne te gjitha pjeset e administrates, duke e
bere ate te parashikueshme. Per ta bere kete, parimet ligjore administrative, te
pershkruara me siper ne kete botim, luajne nje rol ky9. ·
280
5) Te terheqe kandidatet me te mire ekzistues ne vend per sherbimin
civil dhe t'i mbaje ata nepermjet prospektit te arsyeshem te zhvillimit te
karrieres dhe vetekenaqesise personale.
Keto objektiva jane thelbesore per ligjet mbi sherbimin civil. Nje
panorame e status quo ne vendet e Evropes Perendimore ofron nje pasqyre te
zgiidhjeve, d.m.th. modele te ndryshme, te pershtatura per te lehtesuar arritjen
e ketyre objektivave.
Ne disa Shtete Anetare te BE, shumica e punonjesve shteterore kane
statusin e nepunesit civil. Kjo do te thote qe ata qeverisen nga nje ligj i
sherbimit civil dhe legjislacioni i tij dytesor, dhe jo nga kodet e pergjithshme te
punes qe vendosin standarde minimale per marredheniet kontraktuake ndermjet
punetoreve dhe punedhenesve ne sektorin privat. Kjo ndodh ne Belgjike,
France, Greqi, Irlande, Holande, Portugali dhe Spanje.
Mbreteria e Bashkuar eshte nje rast i ve9ante: nepunesit civile kane
rregulla specifike per kalimin e tyre nen statusin e nepunesit civil. Parimet
kushtetuese ia rezervojne Kabinetit (Royal Prerogative) autoritetin ligjor per
kete. Kjo, inter alia, shpjegon pse nuk ka ligj te sherbimit civil ne kete shtet.
Ne shtete te tjera, vetem nje pjese e punonjesve te perhershem
shteterore kane statusin e nepunesit civil. Ne Gjermani, ekziston nje dallim
tipik ndermjet nepunesve civile, qe jane punonjesit qe mbajne autoritet publik
ose fuqi shteterore (rreth 40% e punonjesve shteterore) dhe pjesa tjeter, qe jane
subjekte te kodit te punes. Arsyeja eshte sepse Kushtetuta gjermane e paraqet
kete model, dhe kriteri qe ndan kufirin ndermjet Beamte (nepunes civile) dhe
Angestellte (punonjes shteterore) jane funksionet qe ata kryejne qe nenkupton
ushtrimin e autoritetit publik. Nepunesit civile shihen si armet ekzekutive te
shtetit, te afte per te sherbyer cilendo qeveri ne fuqi (parimi i neutralitetit
politik), dhe te pergjegjshem para ligjit per funksionet e tyre. Koncepti i
"ushtrimit te autoritetit publik" eshte i lidhur ngushte me 9eshtje qe kane te
bejne me interesin kombetar, ligjin dhe rendin, pavaresine e shtetit, zbatimin e
ligjit e te tjera. Megjithate, dy nivelet me te lmia te profesoreve te universitetit
jane gjithashtu nepunes civile, megjithese me statuse te posa9me. Ata qe nuk
jane nepunes civile shihen thjesht si praktikues te nje profesioni ne sektorin
publik te ekonomise, ose brenda sherbimeve publike qe financohen nga buxheti
i shtetit.
Modeli gjerman, i afe1i me ato te Austrise dhe Luksemburgut, u ndoq
nga Danimarka disa dhjetevje9are me pare, dhe me se fundmi nga Italia. Ne
Itali nje reforme madhore u krye ne 1993 dhe tani vetem disa mijera zy1iare te
larte jane nen autoritetin e ligjit te sherbimit civil, pjesa tjeter jane ne kodin e
punes dhe marreveshje pune kolektive.
Kriteri per aplikimin e masave te Traktatit te KE mbi levizjen e lire te
forcave te punes ne Shtetet Anetare te BE ka qene gjithashtu koncepti i
281
autoritetit publik ose mbrojtja e interesave te pergjithshme te shtetit ose
pushtetit vendor.
Per kete arsye, vendet e punes ne sektorin publik duhet te hapen per r;do
qytetar i BE ne secilin nga shtetet anetare, me perjashtimin e vetem te
pozicioneve te rezervuara haptazi per vendasit nga rregullat e sherbimit civil.
Keto rregulla i binden praktikes gjyqesore te Gjykates Evropiane te Drejtesise
vetem nese ndjekin ate kriter baze. Ne vija te pergjithshme, mendohet se 60 ne
90% te vendeve te punes te sherbimit civil ne Shtetet Anetare te BE jane sot te
hapur per qytetaret e te gjitha shteteve anetare, qe dote thote se vetem 10 ne 40
% e vendeve te pergjithshme te punes ne sherbimin civil jane rezervuar per
vendasit. Me fjale te tjera, vetem 10 deri 40 % e pozicioneve pub like kane te
bejne me "ushtrimin e fuqive te ligjit publik dhe mbrojtjen e interesit te
pergjithshem te shtetit", duke perdorur terminologjine e Gjykates Evropiane te
Drejtesise. Prandaj, rregullat e sherbimit civil ne shtetet anetare jane referenca
kyry per zbatimin e ketyre parimeve te se drejtes se KE.
1.3 Menaxhimi i sherbimit civil ne kontekstin e "Administrim
nepermjet ligjit" menaxhere publike profesionale
Shtetet e Evropes Perendimore e kane pranuar prej nje kohe te gjate
faktin qe standardet e menaxhimit dhe performanca e menaxhereve publike
jane kritike per suksesin si te performances se pergjithshme te administrates
publike ashtu edhe per perpjekjet per reforme te administrates.
Permiresimi i performances se administrates publike nenkupton
kerkimin e standardeve me te mira te efiryences dhe efektivitetit ne rendin e
ligjit. Kjo zakonisht kerkon delegimin dhe decentralizimin e pergjegjesive ne
favor te menaxhereve publike, te shoqeruara nga mekanizma kontrolli ex ante
dhe ex post. Ne nje situate te tille, cilesia e menaxhereve publike te veshur me
keto fuqi publike, mbart nje rendesi te lmie. Per me teper, kur hartimi i
politikave kombetare behet gjithmone e me kompleks dhe gjithmone e me i
ekspozuar ndaj koordinimit nderkombetar, sir; eshte rasti i Shteteve Anetare te
BE, behet akoma me e dukshme nevoja per menaxhere publike te nivelit te
larte, me perspektiva te gjera dhe aftesi te koordinojne punen e tyre si me
institucione kombetare ashtu dhe me ato nderkombetare.
Franca, me sistemin e saj te karrieres dhe corps te saj, ka tradicionalisht
grupe te percaktuar te zyrtareve te larte. Individet ne maje te karrieres se tyre,
ne rydo corps, menaxhohen nga !art dhe asistahen ne zhvillimin e karrieres
nepermjet trajnimit dhe levizjes. Shteti ka nje grup individesh te afte nga i cili
mund te zgjedhe kur nje pozicion i Iarte duhet te plotesohet. Shtete te tjera po
vendosin grupe te ngjashme te percaktuara menaxheresh te nivelit te larte qe
zgjidhen, emerohen, trajnohen dhe menaxhohen nga la1i. Rolanda, me
administraten e saj te decentralizuar, po zhvillon nje Sherbim Publik te Larte
qe fokusohet mbi zhvillimin profesional te menaxhereve dhe permiresimin e
kapaciteteve koordinuese. Megjithese ky lloj sherbimi civil nuk ekziston ende
282
ne vendet e Evropes Qendrore dhe Lindore, qisa nga keto vende po perdorin
aradualisht politika te posaryme dhe mekanizma menaxhimi per zyrtaret me te
"'larte te shtetit. Hungaria, Latvia dhe Polonia jane shembuj te vendeve qe tani
po zbatojne reforma qe kane te bejne me menaxhere te larte, megjithese me
perqasje shume te ndryshme.
Ne sistemet e meparshme administrative te Evropes Qendrore dhe
Lindore nuk kishte njohje te nje profesioni te perbashket te administrimit
shteteror. C::do pune brenda administrates shteterore shihej si nje pune
specialisti ne institucionin punedhenes me ura te kufizuara karriere nc
institucione te tjera, dhe pa kritere te qarta profesionale te vlefshme diku tjcter
ne administraten shteterore. Levizja ndermjet institucioneve te ndryshme nuk
inkurajohej dhe ishte e rralle.
Nga ana tjeter, fakti qe koordinimi i politikave dhe ndermjet
institucioneve behej brenda struktures se partise politike nenkuptonte qe nuk
kishte nevoje per pergjithesues ose menaxhere me nje perspektive me te gjere
sesa fusha e tyre teknike. Lloji i pozicioneve te perhershme menaxhuese qe
verehet ne nivele te lmia tek sherbimet civile perendimore ishte, dhe eshte
ende, ne shumicen e vendeve te Evropes Qendrore dhe Lindore privilepj i
Idases politike. Menaxheret e zgjedhm apolitikisht ishin, dhe ne shume raste
, jane ende, specialiste kompetente ne fushen e tyre te ekspertizes qe jepnin
kontribute teknike por rrallehere siguronin menaxhim dhe koordinim.
Reformat e sherbimit civil ne vendet e Evropes Qendrore dhe Lindore
duhet te synojne gjithashtu ne krijimin e profesionit te menaxhimit publik
brenda sherbimit civil. Kjo mbmi veprime ne disa sfera: trajnimi i
menaxhereve; paraqitja e rregulloreve, percaktimi i detyrave, pergjegjesive dhe
te drejtat perkatese te stafit, me fjale te tjera nje rregullore specifike per
sherbimin civil; permiresimi i menaxhimit te personelit dhe standardeve te
menaxhimit; dhe tnbi te gjitha krijimi i nje kuadri administrativ ne te cilin
zyrtaret dhe menaxheret publike te kryejne funksionet e tyre ne nje menyre
profesionale, te paanshme, transparente dhe te kontrollueshme.
1.4 Konteksti: "Administrim nepermjet ligjit"
Ky kontekst administrativ perbehet nga disa faktore, nder me te
rendesishmit e se cileve jane:
• Cilesia e ligjit rregullator material: Ligji rregullator furnizon
kornizen per vendim-marrje ne nje fushe te caktuar politikash (per shembull, ne
planifikimin urban ose ne r;eshtjet mbi mjedisin). Me fjale te tjera, ai
perfaqeson nje mjet per zyrtaret dhe nje burim informimi dhe parashikimi per
publikun.
Cilesia e se drejti!s administrative procedurale: E drejta
administrative procedurale furnizon procedurat e duhura per vendim-marrje
administrative, per koordinim dhe per balancimin e pushteteve, per
283
 y=
~-
marredheniet dhe komunikimin e zyrtareve me publikun, dhe per aftesimin e
ydo pale te interesuar per t'u degjuar ose per te apeluar.
e Cilesia e pergjegjshmerise financiare dhe administratii1e dhe
mekanizmave te kontrollit: Keto punojne per transparencen, furnizojne
kontrolle per vendim-marrjen financiare dhe administrative, dhe furnizojne
mjete per korrigjim, ndjekje ligjore dhe demshperblim.
Ne te njejten kohe, keta tre faktore furnizojne vlerat dhe parimet ligjore
qe kontribuojne ne menyre vendimtare per te formuar qendrimin dhe sjelljen e
menaxhereve publike dhe pjeses tjeter te nepunesve civile qe operojne ne
kuadrin administrativ. Keto parime ligjore do te jene thelbesore si parime
udhezuese per sjelljen dhe vendimmarrjen; ato do te zvogelojne mundesine e
vendimeve arbitrare duke lejuar vendim-marrje diskrecionale ne kuadrin ligjor
administrativ. Se fundmi, parimet e se drejtes administrative dote kontribuojne
me force ne ngritjen e themeleve te nje administrate publike profesionale.
Profesionalizimi i administrates publike eshte rrjedhimisht nje detyre shume
me e gjere sesa zbatimi i rregulloreve te sherbimit civil dhe pi:hmiresimi i
menaxhimit te personelit.
Nese nuk permiresohet gjithashtu edhe konteksti administrativ ne te
cilin zy1iaret duhet te punojne, ata mund te marrin perseri vendime arbitrare,
me komunikim te pamjaftueshem me publikun dhe koordinim te
pamjaftueshem me institucione te tjera, edhe nese jane ne nje situate ku jane
perzgjedhur bazuar ne merita dhe trajnohen sistematikisht.
1.5 Menaxhimi Homogjen i Sherbimit Civil
Nje problem i trasheguar nga strukturat e kaluara administrative te
vendeve te Evropes Qendrore dhe Lindore eshte mungesa e koordinimit dhe
mungesa e standardeve te perbashketa per menaxhimin e personelit ne
administraten publike. Ky fragmentim duhet te riparohet dhe menaxhimi i
personelit duhet te harmonizohet brenda administrates publike qe te sigurohet
arritja dhe mbajtja e nje niveli te pranueshem te se drejtes administrative te
perbashket dhe standardeve te sherbimit civil.
Per ta bere kete, duhet te merret ne konsiderate nje nocion i ri i
sherbimit civil. Sherbimi civil duhet te shihet si nje funksion menaxhimi
brenda administrates publike. Ky funksion i perbashket synon te siguroje qe
parimet e se drejtes administrative, si ato qe u permenden me lart, dhe kushtet
ligjore baze, si rekrutimi dhe ngritja ne detyre te bazuar ne merite, pages se
drejte, te drejta dhe detyra te barabarta, te shperndahen, te kuptohen dhe te
mbeshteten ne menyre homogjene ne teresine e administrates publike. Ky
funksion kerkon nje lloj kapaciteti qendror per menaxhimin e sherbimit civil.
Ne nje sere nga vendet e Evropes Perendimore, si Franca, Portugalia
dhe Spanja, aspektet e pergjithshme te menaxhimit te sherbimit civil jane
ngarkuar mbi nje ministri specifike te administrates publike ose sherbimit civil.
Ky menaxhim zakonisht nenkupton pergatitjen e projekt ligjeve dhe
284
rregulloreve per sherbimin civil, organizimin ose monitorimin e rekrutimit,
koordinimin e menaxhimit te burimeve njerezore, negocimin me sindikatat e
sherbimit civil ne emer te shtetit, dhe organizimin e menaxhimin e aktiviteteve
trajnuese te pergjithshme apo specifike nepermjet trupave te qellimshem si
shk:olla apo institute te administrates publike.
Ne vende te tjera si Austria, Belgjika, Gjermania, Irlanda dhe Rolanda,
Jd~te rol te menaxhimit te sherbimit civil e luan Ministria e Finances ose
Ministria e Puneve te Brendshme. Ne Itali dhe Suedi, eshte krijuar nje agjenci e
posa<;me per te negociuar me sindikatat e sherbimit civil ne emer te shtetit,
agjencive dhe pushtetit vendor gjithashtu.
Pergjegjesite dhe karakteri institucional i nje kapaciteti te tille
menaxhimi te sherbimit civil duhet te percaktohen gjithashtu edhe ne nje ligj te
sherbimit civil. Mund te jete nje njesi qe pergatit vendime per kryeministrin
ose per Keshillin e ministrave. Mund te jete nje ministri e posayme, ose mund
te jete nje institucion i veyante qe raporton tek kryeministri. Shume menyra
menaxhimi jane te mundshme. E rendesishme eshte qe ky kapacitet qendror.te
vishet me pushtet te mjaftueshem per te menaxhuar ne menyre efektive
horizontalisht administraten publike.
2. Nepunesi shteteror sipas ligjit per nepunes shteterore
te Republikes se Maqedonise
Ne Republiken e Maqedonise sistemi i nepunesve vihet ne vitin 2000
me nxjerrjen e Ligjit per nepunes shteteror, ndryshuar disa here, teksti i
spastruar i shpallur ne ,Gazeten Zyrtare teRM", nr 108/2005. Per here te pare
statusi i te punesuarve ne sektorin publik rregullohet me ligj te veyante qe
paraqet pjese e drejtes administrative.
Qellimi i miratimit te ligjit per nepunes shteterore eshte qe duke i
afirmuar parimet e administrates shteterore profesionale, te depolitizuar,
efektive dhe te pergjegjshme qe siguron kryerjen cilesore dhe ne kohe te
sherbimeve per qytetaret, te kapercehet modeli i vjetruar i organizimit te
sherbimit shteteror ne te cilin ekzistonin teknika rigide dhe te vjetersuara te
administrimit te resurseve njerezore dhe ne te cilin te drejtat, detyrimet dhe
pergjegjesite e nepunesve nuk ishin te saktesuara, sikunder qe nuk ekzistonin
as rregulla te qmia per perzgjedhje, per punesim, per shperblim dhe per
perparim te bazuar ne aftesi .Ligji i nepunesve shteteror (Ligji) rregullon
statusin, te drejtat, detyrimet dhe pergjegjesite e nepunesve shteterore, sistemin
e rrogave dhe te kompensimeve te rrogave te nepunesve shteterore. Ligji,
gjithashtu jep perkufizimin kompleks te nocionit nepunes shteterore, ne te cilin
eshte inkorporuar kriteri funksional dhe organizativ, perkatesisht lloji dhe
karakteri i puneve dhe i detyrave qe i kryejne nepunesit shteteror dhe organet
ne te cilat punojne.
285
 ~d1'F-
Ne te vertete, sipas definicionit funksional (apo material) Ligji
percakton se nepunes shteteror jane personat te cilet kryejne pune profesionale,
normative-juridike, ekzekutive, administrative-mbikeqyrese dhe vendosin
c;eshtje administrative ne pajtim me ligjin. Sipas kriterit organizativ
(funksional), nepunes shteterore konsiderohen personat te cilet i kryejne punet ·
e lartpermendura dhe te cilet jane te punesuar ne organet e administrates
shteterore, ne administraten komunale dhe te administrates se qytetit te Shkupit
dhe ne sherbimet profesionale te Kuvendit te RM-se, te Presidentit te RM-se, te
Qeverise se RM-se, ne Gjykaten Kushtetuese te RM-se, ne Gjykaten Supreme
te RM-se, ne gjykata, ne Keshillin Gjyqesor te RM-se, te Avokati i Popullit, ne
Prokurorine Publike, ne Agjencine per Nepunes Shteterore, ne Entin Shteteror
te Revizionit, Komisioni shteteror i zgjedhjeve, Komisioni shteteror per
parandalimin e korrupsionit, Komisioni per mbrojtjen e konkurrences dhe
personate punesuar ne institucionet te ci!eve iu jane besuar autorizime pub like
dhe ne institucionet te cilat kryejne veprimtari me interes publik
2.1 Klasifikimi i nepunesve shteterore
Ne pajtim me ligjin per nepunesit shteterore, varesisht nga detyrat
zyrtare qe i kryejne, nepunesit shteterore klasifikohen ne tri grupe:
1) nepunes shteterore udheheqes;
2) nepunes shteterore profesionale;
3) nepunes shteterore profesionale-administrativ.
Ne grupin e nepunesve udheheqes bejne pjese nepunesit shteterore te
cilet i kane titujt e meposhtem:
1. Sekretar;
2. Keshilltar shteteror;
3. Udheheqes sektori;
4. Ndihmesudheheqes sektori dhe
5. Udheheqes dege.
Ne te vertete, ne krye te hierarkise se nepunesve qendron sekretari,
mirepo ky titull dallohet varesisht nga llojet e organeve shteterore. Ministrite
emerojne nga nje sekretar shteteror. Ne organet e mevetesishme te
administrates shteterore, si dhe ne organet e administrates shteterore ne
perberje te ministrive, nuk parashikohet titulli i sekretarit shteteror, duke
mbajtur parasysh karakterin e puneve qe i kryen sekretari shteteror si dhe
karakterin e kompetencave dhe te puneve qe i kryejne keto organe.
Sekretaret e pergjithshem emerohen ne parlament, te presidenti, ne
qeveri, ne Gjykaten Kushtetuese, ne Gjykaten Supreme, ne Keshillin Gjyqesor
te RM-se, te Avokati i Popullit, ne Entin Shteteror te Revizionit, ne Agjencine
per Nepunes Shteteror dhe ne Prokurorine Publike. Ne gjykata nuk emerohen
286
sekretare te pergjithshem. Ne komuna dhe ne qytetin e Shkupit titull me i Iarte i
nepunesve shteterore udheheqes eshte udheheqesi i sektorit.
Titujt e nepunesve shteterore profesionale jane:
1) Keshilltar;
2) Bashkepunetor i larte;
3) Bashkepunetor; dhe
4) Bashkepunetor i ri.
Ne grupin e nepunesve shteterore profesionale-administrative bejne
pjese me keta tituj:
1) Referent i pavarur;
2) Referent i larte;
3) Referent; dhe
4) Referenti i ri.
Duhet theksuar se me nje klasifikim te ketille ne Republiken e
Maqedonise per here te pare eshte bere perpjekje qe te vendoset struktura e
njejte e titujve ne organet e pushtetit. Ne ligj percaktohen 13 tituj qe mund te
hasen ne strukturen hierarkike te cilitdo organ te pushtetit legjislativ, ekzekutiv
apo gjyqesor, te pushtetit vendor dhe te organeve tjera shteterore te perfshira
me ligjin duke vendosur ne kete menyre strukture te harmonizuar, perkatesisht
unifikim te titujve te nepunesve shteteror. Keshtu, edhe dekretligji per
pershkrimin e titujve dhe per perputhjen e vendeve te punes me grupet dhe me
titujt e percaktuar me ligjin per nepunes shteteror e percakton perputhshmerine
e vendeve te caktuara te punes me tituj qe jane te perkufizuar ne Ligj.
2.2 Themelimi dhe pushimi i marredhenies se nepunesit
Ne pajtim me neni 33 paragrafi 2 te Kushtetutes se Republikes se
Maqedonise ku eshte parapare qe secili, me kushte te barabarta, mund te Ieete
ne dispozicion c;do vend pune, ligji per nepunes shteterore normat lidhur me
zgjedhjen dhe perzgjedhjen e kandidateve per pune ne administrate shteterore
duhet te jete ne pajtim me parimin mbi qasjen e njejte ne vendet e punes ne
sektorin shteteror dhe parimi i dyte perzgjedhja ne baze te aftesive. Ne pajtim
me kete, Ligji permban kushtet e pergjithshme qe duhet t'i plotesoje secili
person i cili aplikon per t'u punesuar ne sherbimin shteteror dhe kushtet e
vec;anta te cilat mund te percaktohen me aktin mbi sistematizimin e vendeve te
punes te c;do organi te perfshire me ligj, qe ne pergjithesi jane te nderlidhura
me nevojat specifike per kryerjen e puneve ne vendin e caktuar konkret te
punes (arsimin universitar apo i mesem nga lemi konkret, njohja e gjuhes se
huaj, etj.) ..
Keshtu, ligji si kushte te pergjithshme, qe jane te karakterit detyrues per
c;do person i cili punesohet ne sherbimin shteterore, parasheh si vijon:
I) te jete shtetas i Republikes se Maqedonise;
287
 2) te jete i mashes madhore;
3) te kete pergatitje profesionale perkatese qe kerkohet per
titullin,perkatesisht per grupin ne te cilin punesohet;
4) te kete pervoje pune te nevojshme, perve9 per titujt bashkepunctor i
ri dhe referent i ri;
5) te mos i jete shqiptuar mas e sigurise ndalim i ushtrimit te
profesionit, te veprimtarise ose te detyres; dhe
6) te kete aftesi te pergjithshme shendetesore.
Si menyre themelore e lidhjes se marredhenies se nepunesit
parashikohet shpallja publike dhe dhenia e provimit profcsional per verifikimin
e kualifikimeve dhe te njohurive te kandidateve, si garanci se ne administrate
dote punesohen kuadro profesionale dhe cilesore, sipas aftesive te tyre. Nga ky
rregull perjashtohen sekretaret shteteror, respektivisht sekretaret e pergjithshem
dhe rastct e te ashtuquajturit mobilitet horizontal i nepunesve shteterore, nga se
sekretaret shteteror perkatesisht sekretaret e pergjithshem zgjedhen pa shpalUe
publike, nepermjet emerimit nga qcveria, respektivisht nga organet e tjera te
perfshira me ligjin per nepunes shteterore. Sa i perket perjashtimit te dyte,
respektivisht mobilitetit horizontal, si9 eshte rregulluar me ligj, kusht themelor
eshte ekzistimi i pelqimit te vete nepunesit shteteror, qe pa shpallje publike per
te kaluar prej vendit te punes ne nje organ ne vend pune me te njejtin titull ne
organin tjeter, me 9'rast edhe sekretari i pergjithshem, respektivisht sekretari
shteterore apo funksionaret qe i udheheqin keto organe duhet te japin pelqim
per kete apo qe kete pelqim te tyre ta imponoje vet nevoja e sherbimit. Ne te
gjitha keto raste, per t'u realizuar procedura e mobilitetit horizontal, nevojitet
mendimi paraprak i Agjencise per Nepunes Shteterore.
2.3 Perzgjedhja e nepunesvc shtcterore
Procedura per perzgjedhjen e kandidateve te cilet duhet t'i plotesojne
vendet e punes ne sherbimin shteteror ka rendesi thelbesore per funksionimin e
sistemit te sherbimit shteteror, per c;:ka edhe Ligji per nepunesit shteterore u
kushton rendesi te veyante, duke percaktuar menyren e perzgjedhjes se
nepunesve shteteror.
Sipas ketij Iigji, pas konkursit publik te shpallur nga Agjencia per
Nepunes Shteteror per plotesimin e vendit te punes ne sherbimin shteteror,
sekretari i pergjithshem, perkatesisht sekretari shteteror apo funksionari i cili e
udheheq organin te perfshire ne Iigjin ne te cilin nuk emerohet sekretari i
pergjithshem, respektivisht sekretar shteteror, forman komision intern per
zbatimin e procedures se punesimit te nepunesit shteteror. Komisioni perbehet
prej 5 anetareve: nepunesi shteteror udheheqes me i larte - sekretari shteteror
respektivisht sekretari i pergjithshem, dy nepunes shteterore udheheqes dhe nje
nepunes shteteror profesionale nga organi dhe nje perfaqesues i Agjencise per
Nepunes Shteterore (Agjencia), me 9'rast ne perbetje te komisionit duhet te
288
sigurohet perfaqesimi perkates dhe i drejte i qytetareve qe u perkasin te gjitha
bashkesive.
Kandidatet qe jane paraqitur ne konkursin publik dhe qe i plotesojne
kushtet (te pergjithshme dhe te ve9anta) japin provim profesional ne agjenci.
Ne baze te rezultateve te provimit, agjencia pergatit listen prej te pakten pese
kandidateve me te suksesshem te cilet e kane dhene provimin. Kjo Iiste i
paraqitet komisionit.
Sipas Iistes se paraqitur prej pese kandidateve nga agjencia, komisioni,
si rregull, pergatite nje Iiste te kufizuar prej tre kandidateve per 9do vend pune.
Ne baze te kesaj Iiste, sekretari i pergjithshem, respektivisht sekretari shteteror
ose funksionari (me tej: subj ekti i autorizuar per punesimin e nepunesit
shteteror) i cili udheheq organin qe eshte i perfshire me ligjin ne te cilin nuk
emerohet sekretar i pergjithshem apo sekretar shteteror, e kryen zgjedbjen e
kandidatit i cili dote punesohet ne vendin perkates te punes.
Kuncler vendimit te zgjedhjes se bere, kandidati i pakenaqur,
respektivisht kandidati i cili nuk eshte zgjedhur, kate drejte t'i paraqese ankese
Agjencise per sherbime shteterore ne afat prej 8 ditesh nga data e njoftimit me
shhim per zgjedhjen e kryer. Agjencia duhet te marre vendim lidhur me
ankesen brenda 15 diteve nga data e marrjes se saj, ndersa ankesa e paraqitur e
shtyne zbatimin e vendimit te zgjedhjes se kandidatit per nepunes shteteror, qe
dote thote se derisa te mos zgjidhet ankesa nuk dote konsiderohet se kandidati
i zgjedhur eshte punesuar.
Pas perfundimit te procedures se zgjedhjes, subjekti i autorizuar per
punesimin e nepunesit shteteror, nxjerr aktvendim per punesimin e nepunesit
shteteror.
2.4 Pushimi i marredhenies se nepunesit
Perpos ne rastet e caktuara me ligjin per marredhenie pune,
marredhenia e nepunesit te nepunesit shteteror i pushon:
1) nese eshte denuar per veper penale lidhur me detyren zyrtare apo
per ndonje veper tjeter penale qe e ben te padenje per te qene
nepunes shteteror dhe per te ushtruar sherbim ne organin e perfshire
me Iigj, diten kur i eshte dorezuar aktgjykimi i formes se prere;
2) po qe se dy here me radhe ose tri here gjate periudhes pesevjeyare
eshte vleresuar me vleresimin ,nuk kenaq";
3) nepunesve shteteror - praktikanteve, nese nuk e japin provimin e
praktikantit;
4) nese nepunesi shteteror nuk do ta pranoje risistemimin ne ndonje
vend tjeter pune qe eshte rrjedhoje e vleresimit vjetor ,nuk kenaq";
5) kur ne sistemin e sehetarit te pergjithshem, respektivisht te
sekretarit shteteror pas kalimit te mandatit te tij apo pas shkarkimit
te tij, kur ky do ta refuzoje kete sistemim;
289
 6) s1 pasoje e 10 rasteve prej 11 sish te percaktuara per shkelje
disiplinore, nese me rastin e shkeljes disip1inore kane lindur pasoja
te demshme per organin dhe nukjane konstatuar rrethana lehtesuese
per nepunesin shteteror;
7) ne rastet e te ashtuquajtures ,teprice teknologjike".
Ne qofte se nepunesi shteteror brenda nje muaji nuk sistemohet ne
ndonje vend ijeter pune, i pushon marredhenia e punes. Marredhenia e punes
do t'i pushoje nepunesit shteterore edhe ne rastin kur refuzon te
risistematizohet.
2.5 Te drejtat e nepunesve shteterore
Ne pajtim me ligjin per nepunesit shteterore nepunesi shteteror, gjate
realizimit te te drejtave qe burojne nga marredhenia e punes, ka te drejte te
kerkoje mbrojtje para gjykates kompetente, sindikates ose ndonje organi tjeter
kompetent.
Te drejtat themelore te nepunesve shteterore qe jane parapare me ligj,
kane te bejne me:
1) te drejten e veprimtarise politike te nepunesit shteteror;
2) te drejten per aftesim dhe per perkrye1je (stervitje) profesionale;
3) te drejten e mbrojtjes; themelimin dhe anetaresimin ne sindikata;
4) te drejten per greve;
5) te drejten per rroge perkatese dhe per kompensime te tjera; si dhe
6) te drejten per pushim dhe per mungese.
2.6 Detyrimet e nepunesve shteterore
Ne neni 18 te ligjit per nepunesit shteterore detyrimet me te
rendesishme kane te bejne me detyrimin me krye1jen e puneve me ndergjegje,
ne menyre profesionale, efektive, te rregullt dhe ne kohe, ne perputhje me
kushtetuten dhe ligjin, ne menyre te paanshme dhe pa trysni dhe ndikime nga
partite politike, te mos priren nga bindjet e veta politike, nga interesat
financiare personale, te mos keqperdorin autorizimet dhe statusin qe e kane si
nepunes shteteror dhe ta ruajne prestigjin e organit ne te cilin punojne.
Gjithashtu, me kete dispozite Iigjore jane inkorporuar te gjitha parimet
thelbesore te punes se sherbimit shteteror: prej parimit te profesionalizmit, te
efektivitetit, te ligjshmerise e deri te parimet per asnjanesine politike dhe per
integritetin e nepunesve shteterore. Ne kete dispozite te sintetizuar permbahet
ideali ndaj te cilit synon vdo shtet - per nje sherbim shteteror qe do te
funksionoj paanshem dhe ne menyre profesionale, lokale dhe njekohesisht ne
funksion te shoqerise dhe te qytetarit ne veyanti, ne menyre te pakorruptuar dhe
ne pikepamje etike te drejte. Andaj, keto duke qene edhe synimet e Republikes
se Maqedonise, ligjdhenesi me te drejte i rregullon ne nivel te parimeve
pergjithesisht te njohura dhe te pranuara nga te gjithe te profesionalizmit, te
290
efektivitetit, te ligjshmerise, te asnjanesise politike dhe te integritetit te
nepunesve shteterore. Jetesimi dhe afrimi reari tyre varet ne radhe te pare nga
zbatimi i shume dispozitav(~ ~jera ligjore te cilat nuk jane te nj~: natyre te tille
deklarative sikurse ajo e siperpermendur.
Ligji parasheh edhe nje detyrim te ves:ante per veprimin e nepunesit
shteteror ne rastet kur realisht paraqitet konflikti ndermjet parimit te
organizimit hierarkik dhe te funksionimit te sherbimit dhe parimit universal te
ligjshrnerise, qe duhet te respektohet dhe te zbatohet nga te gjithe nepunesit
shteterore, qe nga niveli me i ulet e deri ne nivelin me te larte te piramides
zyrtare. Ligji, me zgjidhjen qe e jep per te vepruar ne rast urdhrash te
paligjshme nga eproret, ne esence e konfirmon perparesine e parimit te
ligjshmerise deh domethenien ekskluzive te saj per funksionimin e sistemit te
sherbimit shteteror dhe i garanton mbrojtje nepunesit i cili eshte i detyruar ta
zbatoje kete parim ne punen e vet te perditshme praktike.
Per nepunesin shteteror eshte caktuar detyrimi ligjor qe ta ruaje sekretin
shteteror dhe sekretin zyrtar, sipas menyres dhe me kushtet e percaktuara me
ligj dhe me nje dispozite tjeter. Ky detyrim zgjate tre vjet pas pushimit te
sherbimit.
Vlen te theksohen ne menyre te vevante edhe detyrimet e nepunesve
shteterore te percaktuara me Ligjin lidhur me orientimin e sherbimit shteterore
per t'u bere servis i qytetareve dhe te transformimit ne servis publik te
qytetareve dhe te subjekteve juridike. Nje prej ketyre detyrimeve kate beje me
perforcimin e karakterit transparent te punes se administrates shteterore dhe ka
te beje me faktin se nepunesi shteteror ka per detyre qe, ne pajtim me ligjin,
sipas kerkesave te qytetareve, te jape informata per realizimin e te drejtave dhe
te interesave te tyre, perpos informatave qe jane klasifikuar si sekret shteteror
apo zyrtar. Ne kete kontest eshte specifikuar edhe detyrimi i nepunesit shteteror
i cili punon me pale, qe gjate kohes se punes dhe derisa ndodhet ne vendin e
vet te punes, ta mbaje ne vend te dukshem dinstiktivin e emrit te vete dhe te
titullit te vete.
2. 7 Etika ne sherbimin shteteror
Ne Republiken e Maqedonise, procesi i reformes administrative ka here
te mundur te behen disa hapa qe kontribuojne ne vendosjen e disa elementeve
themelore ne ate qe dote mund te quhej infrastrukture etike .. Nder to sigurisht
se bene pjese edhe nxjenja e ligjit per nepunesit shteteror, me te cilin
rregullohen kushtet e sherbimit shteteror, respektivisht sistemi dhe statusi i
nepunesve shteterore duke i ngritur ne shkalle te vlerave ligjore standardet
etike layesore te cilave duhet t'u permbahen nepunesit shteterore. Gjithashtu,
Kodi etik i nepunesve shteterore ne Republiken e Maqedonise (2001) paraqet
udhezim etik plotesues te dispozitave te ligjit per nepunes shteterore dhe eshte i
domosdoshem per funksionimin e rregullt te sherbimit shteteror, respektivisht
per fitimin dhe per ruajtjen e besimit te opinionit publik ndaj tij.
291
 Ne te ve1iete, Ligji per nepunesit shteterore i permban shumicen e
rregullave etike themelore per nepunesit shteterore te cilat pergjithesisht hasen
edhe ne vende te tjera, si9 jane: asnjanesia dhe pavaresia, detyrimi per t'i
zbatuar urdhrat, detyrimi per ta ruajtur sekretin, lojaliteti dhe ndershmeria.
Disa prej rregullave te etikcs se ncpunesve shteterore i hasim edhe ne
ligjet e tjera, si p.sh ne ligjin per parandalimin e korrupsionit, rregullohet
ndalimi i ushtrimit te veprimtarive te tjera profesionale gjate sherbimit edbe
pas pushimit te tij, dhe konflikti i interesave. Prandaj, Kodi etik i miratuar,
ashtu si9 eshte determinuar ne permbajtjen e vete ne ligjin per nepunesit
shteterore, duhet te kuptohet si zgjidhje fillestare, e cila me vone do tc mund te
perkryhej dhe te plotesohej.
2.8 Sistemi i rrogave per nepunesit shteterore
E drejta e rroges deh e kompensimeve te rroges si nje prej drejtave te
nepunesit shteteror Ligji e rregullon ne menyre sistemore per tere kategorite e
nepunesve shteterore. Sipas kctij ligji, sistemi i rrogave te nepunesve shteteror
parashihet qe te perbehet prej dy komponenteve: komponentes themelore dhe
komponentes petjashtimore.
Komponenta themelore perbehet: nga rroga baze, nga shtesa e rroges
per titullin dhe nga shtesa per karrieren.
Me rrogen baze qe i paguhet nepunesit shteteror vleresohet shkalla e
arsimimit qe e posedon nepunesi dhe pervoja e tij e punes. Ligji per 9do grup te
nepunesve shteterore parashikon minimum pergatitje profesionale qe eshte e
domosdoshme per te themeluar marredhenie nepunesi ne vendin e punes ne
njerin nga titujt prej tre grupeve te nepunesve shteterore. Te perkujtojme se
nepunesit shteteror udheheqes dhe profesional duhet te kene arsimim
universitar, kurse nepunesit shteterore profesionale-administrative mund te
kene arsimim te larte ose te mesem. Andaj, rroga baze ne kuader te
komponentes themelore te rroges se nepunesit shteteror paraqet vleresimin e
shkalles se arsimimit qe nevojitet per grupin perkates, pavaresisht nga titulli
konkret ne grup. Prandaj, ligji percakton qe nepunesit shteterore ne grupin e
pare dhe te dyte, per te cilet eshte i domosdoshem arsimimi universitar, te kene
numer te njejte pikesh (200) si pjese e rroges baze. Nepunesit e kategorise se
trete marrin numer te ndryshem pikesh si pjese e rroges baze (150 dhe 100)
varesisht nga shkalla e arsimimit te larte ose te mesem.
Shtesa e rroges per titullin kate beje me vleresimin e asaj qe ne menyre
kollokviale e quajme ,pune te kaluar", respektivisht pervojen paraprake te
punes te nepunesit shteteror. VIera e pervojes se punes te nepunesit ne shkalle
vjetore arrin 0,5 % te pjeses se rroges baze me te cilen vleresohet shkalla e
arsimimit te tij. Pas vleresimit te elementeve objektive, si9 jane arsimimi dhe
pervoja e punes ne kuader te rroges baze (minimumi qe i takon nje nepunesi
shteterore), shtesa e rroges per titullin siguron vleresimin e titullit qe e ka
292
nepunesi shteteror. Titulli vleresohet sipas kritereve: 1) lloji dhe vellimi i
punes; 2) nderlikueshmeria dhe 3) pergjegjesia per kryerjen e punes.
Shtesa e rroges per karriere eshte pjesa e trete e fundit e cila perben
komponenten themelore te rroges se nepunesit shteteror. Me te vleresohet
profesionalizmi i nepunesit shteteror, perkatesisht qendrimi profesional i tij
ndaj kryerjes se puneve dhe te detyrave.
Komponenta perjashtiniore perbehet nga shtesa e rroges per kushte te
posa9me ne pune dhe nga shtesa e rroges per punen e jashtezakonshme (puna
jashte orarit te rregullt te punes). Nepunesi shteteror ka te drejte per shtese
rroge per kushte te veyanta pune ne rast pune:
1) gj ate nates;
2) ne nderresa ose tume;
3) qe i ekspozohet rrezikut te larte;
4) gjate pushimitjavor; dhe
5) gjate festave te percaktuara me ligj.
Shtesat e rroges per kushtet e posayme ne pune nuk e perjashtojne
njera-tjetren, perkatesisht nepunesi shteteror mund te kete ne te njejten kohe
edhe te drejten e shtese per pune gjate nates edhe te drejten e shteses per punen
gjate pushimit javor.
Ligji percakton lartesine e shteses se rroges ne secilin nga rastet e
kushteve te posa9me te punes si shume procentuale e shumes se rroges baze
dhe te shteses per titullin, te llogaritur ne ore.
Te drejten per shtese rroge per punen e jashtezakonshme, perkatesisht
per punen jashte orarit te rregullt te punes nepunesi shteteror e gezon edhe ne
rastin kur ka punuar me shume se orari i plote i punes, me urdhrin e nepunesit
shteteror i cili eshte epror i tij i drejtperdrejte (i takojne 35% te shumes se
rroges baze dhe te shteses se titullit te llogaritur per ore, per 9do ore te kaluar te
punes jashte orarit te rregullt apo aq ore te lira, perkatesisht dite te lira sa ka
punuar jashte orarit te rregullt te punes).
Nepunesit shteteror, perve9 rroges, kane te drejte edhe per kompensime
te rroges, te cilat nuk jane pjese perberese, perkatesisht nje prej komponenteve
te rroges se nepunesit shteteror. Ato paguhen ne menyre incidentale me rastin e
plotesimit te kushteve te parashikuara me ligj. Ketu bien sidomos:
1) per shpenzimet e mtges, shpenzime ditore dhe per shpenzime te
tjera per udhetimet zy1iare ne vend dhe ne boten e jashtme;
2) per shpenzimet e shfrytezimit te automjeteve ne pronesi personale
per qellime zy1iare;
3) per shpenzimet per jete te ndare nga familja;
4) per shpenzime te shpernguljes;
5) per transportin deri ne pune dhe nga puna ne shtepi (mbi 2 km);
6) per shujte;
7) per shpenzimet e punes ne terren;
8) per shpenzimet e varrimit te anetareve te familjes se ngushte;
293
 9) per demet gjate fatkeqesive natyrore dhe
10) per shpenzimet gjate pushimit te gjate mjekesor te nepunesit
shteteror.
Rroga e nepunesit shteteror llogaritet dhe paguhet ne shumen ne para
neto nje here ne muajin vijues per muajin paraprak.
2.9 Pergjegjesia e nepunesve shteterore
Ligji per nepunesit shteteror percakton se nepunesi shteteror
personalisht eshte pergjegjes per kryerjen e detyrave zyrtare. Kryesisht
pergjegjesia disiplinore dhe materiale jane forma te pergjegjesise te cilen e
mbajne nepunesit shteteror kur nuk u permbahen parimeve te percaktuara me
ligj (parimi i Iigjshmerise, efektivitetit, efikasitetit, asnjanesise,
mosdiskriminimit , i barazise, i sigurise juridike etj.). Mirepo, ato nuk jane
forma te vetme te pergjegjesise se nepunesve shteterore. Shkeljet e detyres
zyrtare te cilat paraqesin vepra penale apo kundervajtje qe me vone sjellin
pergjegjesi penale, pedcatesisht kundervajtese, edhe pse me kete nuk
perjashtohet pergjegjesia disiplinore e nepunesit shteteror.
2.10 Pergjegjesia disiplinore
Me perjashtim te sekretarit te pergjithshem, perkatesisht te sekretarit
shteteror, te gjithe nepunesit shteterore pergjigjen ne pikepamje disiplinore per
shkeljen e detyres zyrtare, e cila shkelje e detyres mund te paraqitet ne forme te
parregullsise disiplinore (kundervajtje) dhe si delikt disiplinor.
Parregullsia disip!inore eshte shkelje e lehte e prestigjit te sherbimit
apo e prestigjit te nepunesit shteteror (p.sh si parregullsi disiplinore ligji i
perkufizon: mosardhja ne pune ne kohe te caktuar dhe vajtja nga puna para se
te mbaroj orari i punes; ruajtja e parregullt e akteve deh e te dhenave zyrtare;
mosardhja e paarsyeshme ne pune deri ne dy dite pune gjate nje viti kalendarik
dhe mosmbajtja e shenjave me emrin personal, nese ekziston nje detyrim i
till e).
Masa disiplinore kunder nepunesit shteteror per parregullsine
disiplinore e shqipton funksionari i cili e udheheq organin, ndersa mund te
shqiptohet verejtja publike ose gjoba ne masen prej 10% te shumes mujore te
rroges se paguar ne muajin e fundit para se te jete kryer parregullsia
disiplinore. Para se te shqiptohet masa, nepunesi shteteror njoftohet me shkrim
lidhur me deponimet qe ekzistojne kunder tij dhe ai ka mundesi t'i pergjigjet
raportit te nepunesit shteteror i cili eshte epror i drejtperdrejte i tij.
Delikti disiplinor eshte shke!je e rende, e konsiderueshme e detyres
zyrtare, perkatesisht shkelje e rende e prestigjit te sherbimit ose e prestigjit te
nepunesit shteteror. Ligji, shprehimisht, i ka parapare keto delikte disiplinore:
1) Moskryerja ose kryerja e pandergjegjshme, e pahijshme, me vonese
ose me pakujdesi e detyres zyrtare;
294
2) Shprehja dhe paraqitja e bindjeve politike gjate kryerjes se detyrave
zyrtare;
3) Refuzimi i dhenies ose dhenia e te dhenave te pasakta organeve
shteterore, personave juridike dhe qytetareve, nese dhenia e te
dhenave parashikohet me ligj;
4) Posedimi i paligjshem i mjeteve materiale;
5) Refuzimi i kryerjes se detyrave zyrtare te vendit te punes ne te cilin
eshte sistemuar nepunesi shteteror qe eshte epror i drejtperdrejte;
6) Mosrespektimi i aktit te funksionarit te organit me te cilin
rregullohet menyra e ushtrimit te funksioneve te organit dhe numri i
nepunesve shteterore qe do te punojne ne kryerjen e tyre gjate
greves;
7) Mosmarrja apo marrja e pjesshme e masave te caktuara per
garantimin e sigurise se lendeve te besuara;
8) Shkaktimi i demit te madh material;
9) Perseritja e parregullsive disiplinore;
10) Marrja e dhuratave ose ndonje lloj tjeter perfitimi;
11) Refuzimi i aftesimit dhe i ngritjes profesionale ne te cilin dergohet
nepunesi shteteror.
Per zhvillimin e procedures per shkeljen disiplinore, funksionari i cili e
udheheq organin formon Komisionin per zhvillimin e procedures disiplinore,
prej tre anetareve (njeri eshte nepunes shteteror udheheqes, i dyti eshte nepunes
shteteror me grade te njejte si nepunesi kunder te cilit zhvillohet procedura,
anetari i trete nga radha e Agjencise se Nepunesve Shteterore). Gjate kesaj
procedure, Komisioni duhet t'i mundesoje nepunesit shteteror qe te deklarohet
lidhur me te gjitha deponimet kunder tij, ndersa pas zbatimit te procesit
komisioni i propozon funksionarit mase disiplinore perkatese. Per shkeljet
disiplinore jepet gjoba prej 10% deri 30% te shumes mujore te rroges e i eshte
paguar nepunesit shteteror ne muajin para seta kete k:ryer shkeljen disiplinore.
Nese i jane shkaktuar pasoja te demshme organit, ndersa nuk jane konstatuar
rrethana lehtesuese per nepunesin shteteror i cili e ka kryer shkeljen, shqiptohet
masa e pushimit te punesimit. Per shkeljen disiplinore lidhur me refuzimin e
aftesimit deh ngritjes profesionale, mund t'i jepet gjoba ne masen prej 10% deri
30% te shumes njemujore te rroges qe i eshte paguar nepunesit shteteror ne
muajin para seta kete kryer shkeljen disiplinore.
Per shqiptimin e mases disiplinore funksionari nxjerr aktvendim,
kunder te cilit nepunesi shteteror ka te drejte t'i paraqese ankesi: Agjencise se
Nepunesve Shteterore brenda 8 diteve nga data e dorezimit te aktvendimit.
2.11 Pergjegjesia materiale
Pergjegjesia materiale eshte forme e pergjegjesise te cilen e mbajne
nepunesit shteterore kur nepunesi, duke mos iu permbajtur parimeve te
percaktuara me ligj, me rastin e kryerjes se puneve te veta i ka shkaktuar dem
295
 vete organit ne te cilin punon, apo kur gjate kryerjes se detyres i ka shkaktuar
dem material personit te trete, respektivisht qytetarit ose person it juridik.
Ne situaten kur nepunesi me rastin e kryerjes se puneve te veta i ka
shkaktuar demin te cilin ne pune ose ne lidhje me punen ai ka shkaktuar organit
me qellim apo nga pakujdesia e plate. Ne rastet e ketilla, lmiesia e tij, rrethanat
ne te cilat eshte shkaktuar, etj., konstatohet ne menyre interne, respektivisht
nga komisioni i fonnum· nga funksionari i cili udheheq organin. Funksionari i
cili udheheq organin, sipas raportit te komisionit, e percakton detyrimin e
nepunesit shteteror per ta kompensuar demin.
Ne situaten kur nepunesi shteteror gjate kryerjes se detyres zyrtare i ka
shkaktuar dem personit te trete, per shkak te sigurise juridike te qytetareve dhe
te personave juridike, organi ne te cilin punon nepunesi shteteror e merr
persiper pergjegjesine per ta kompensuar demin materia qe e ka shkaktuar ndaj
personave te trete nepunesi shteteror gjate kryerjes se detyres zyrtare.
Funksionari i cili udheheq organin mund ta liroje plotesisht apo
pjeserisht nepunesin shteteror nga kompensimi i demit, nese ai nuk eshte
shkaktuar me parmnendim ose nese me pagimin e kompensimit te demit
rrezikohet ekzistenca e nepunesit shteteror si dhe e familjes se tij. Ne qofte se
demi eshte shkaktuar qellimisht, nepunesi shteteror nuk mund te lirohet nga
detyrimi i kompensimit te te njejtit.
3. Sistemi i Sherbimit Civil te Republikes se Kosoves
3.1 Korniza ligjore e sistemit te Sherbimit Civil
Sistemi i Sherbimit Civil i Kosoves, pas perfundimit te luftes, per here
te pare eshte konstituuar me Rregulloren e UNMIK-ut per sherbyesit civile nga
viti 2000, i cili ka ekzistuar deri ne nxjenjen e Ligjit per sherbyesit civil 2010.
Me keto akte ligjore jane rregulluar c;:eshtjet e pozites juri dike te te punesuarve
ne institucionet publike ne Kosove, e qe kane te bejne me: Perkufizimet;
parimet udheheqese; kushtet e punesimit; Keshillit te Pavarur Mbikeqyres te
Kosoves; Komisionin per Emerime te Larta Pub like (KELP) etj. Sipas
preambules se kesaj Rregulloreje, eshte percaktuar se qellimi i krijimit te nje
kornize juridike dhe administrative ka qenc themelimi dhe lehtesimi i nje
sherbimi civil efikas dhe te paanshem en Kosove, te bazuar ne merita dhe qe
pasqyron karakterin multietnik te Kosoves. Sipas Rregullores ne fjale me
nocionin ,Nepunes civil" eshte nenkuptuar c;:do person i punesuar i njc organi
te punesimit, rroga e te cilit paguhet nga Buxheti i Konsoliduar i Kosoves,
pervec; per: (I) anetaret e Keshillit; (II) duke perjashtuar personat e emeruar dhe
(III) anetaret e Trupave Mbrojtese te Kosoves.
Gjithashtu edhe disa akte nenligjore te nxjerra nga Ministria e
Sherbimeve Publike (si p.sh 1) Udhezimi Administrativ per Procedurat e
Relautimit; 2) Udhezimi Administrativ per Procedurat e Kontratave; 3)
Udhezimi Administrativ per Procedurat e Periudhes Provuese; 4) Udhezimi
296
Administrativ per Procedurat e Disiplines; 5) Udhezimi Administrativ per
Caktimin e Nivelit te Gradave ne Sherbimin Civil; 6) Kodi i Miresjelljes per
Nepunesit Civile etj.) kane ndikuar ne poziten juridike te punesuarve, e ne
vec,;anti lidhur me grupimin e puneve, te kushteve te posa<;:me te nepunesve qe
duhet t'i plotesojne per kryerjen e disa puneve, si dhe ne realizimin e disa te
drejtave materiale te nepunesve sic;: jane fitimet ne te ardhura, kompensimet dhe
te ardhurat tjera te nepunesve. Ne te vertete, sistemi i sherbyesve civil dhe e
gjithe ajo qe perfshine poziten juridiko-punuese te punesuarve ne organet e
administrates shteterore dhe organet e veteqeverisjes lokale paraqet nje materie
mjafte komplekse dhe vellimore me te cilen rregullohet ky lloj marredhenies
juridike dhe shoqerore.
Me qellim te harmonizimit te rregullatives ligjore per sherbimin civil
me Kushtetuten e Republikes se Kosoves te avancimit te modelit ekzistues te
organizimit te sherbimit civil, ne vi tin 2010 nxirret Ligji i ri per Sherbimin
Civil te Republikes se Kosoves, i cili e zevendeson Rregulloren (ekzistuese) te
UNMIK-ut nr. 2001/36 mbi Sherbimin Civil te Kosoves.
Ligji i ri per Sherbimin Civil te Republikes se Kosoves (me tej: Ligji)
rregullon statusin e nepunesve civile, si dhe marredhenien e tyre te punes ne
institucionet e administrates qendrore dhe komunale; percakton rregullat per
menaxhimin dhe organizimin e pergjithshem te nje sherbimi civil te paanshem
poJitikisht, lTegullat per pranimin ne te, kushtet e punes, te drejtat dhe
detyrimet, sjelljen personale, avancimin ne karriere, si dhe zhvillimin
profesional te nepunesve civile.
Per qellim te ketij ligji, institucionet e administrates qendrore dhe
komunale, qe hyjne ne fushen e veprimit te ketij ligji perfshijne: administraten
e kuvendit, administraten e presidences, zyren e kryeministrit dhe ministrite,
agjencite ekzekutive, agiencite e pavarura dhe ato negullatore dhe
administraten komunale. Ligji, gjithashtu jep perkufizimin kompleks te
nocionit ,Nepunes civil" duke e perkufizuar si personi i punesuar per ushtrimin
e autoritetit administrativ publik ne baze te aftesise dhe kapacitetit, i cili merr
pjese ne formulimin dhe zbatimin e politikave, monitorimin e zbatimit te
rregullave dhe procedurave administrative, sigurimin e ekzekutimit te tyre dhe
ofrimin e mbeshtetjes se pergjithshme administrative per zbatimin e tyre.
3.2 Sherbimi Civil i Republikes se Kosoves
Sipas ligjit sistemin e ri te Sherbimit Civil e karakterizojne keto
karakteristika:
1) Sherbimi civil i tere trupi i personelit administrativ te punesuar, ne
institucionet e administrates qendrore dhe komunale te parapara me
kete ligj, te cilet zbatojne politikat dhe sigurojne respektimin e
rregullave dhe procedurave perkatese;
297
 2) Sherbimi civil eshte i perbere nga nepunes civile, te paanshem
profesional, te pergjegjshem dhe qe reflekton shume etnicitetin dh~
barazine gjinore;
3) Nepunesit civile punesohen ne baze te merites, pasi t'i jene
nenshtruar procedures perzgjedhese, e percaktuar ne baze te ketij
ligji dhe akteve perkatese nenligjore;
4) Nepunesit e Administrates se Kuvendit te Republikes se Kosoves
jane pjese e Sherbimit Civil te Kosoves. Kushtet specifike per orarin
e punes dhe kompensimet negullohen me akt te veyante te Kryesise
se kuvendit;
5) Personeli diplomatik dhe konsullor, si dhe personeli administrativ i
derguar jashte vendit ose i punesuar ne Ministrine e Puneve te
Jashtme te Kosoves, eshte pjese e Sherbimit Civil te Kosoves dhe i
nenshtrohet ketij ligji dhe legjislacionit perkates ne fuqi;
6) Personeli civil i punesuar ne Policine e Kosoves, ne Forcen e
Sigurise se Kosoves, ne Doganat e Kosoves, ne Sherbimin
Korrektues te Kosoves, eshte pjese e Sherbimit Civil te Kosoves
dhe i nenshtrohet ketij ligji dhe legjislacionit perkates ne fuqi;
7) Personeli administrativ i punesuaT ne sistemin gjyqesor dhe
prokurori eshte pjese e Sherbimit Civil te Kosoves dhe i nenshtrohet
ketij ligji dhe legjislacionit perkates ne fuqi, me pe1jashtim tt:
gjyqtareve dhe prokuroreve;
8) Gjate zbatimit te ketij ligji, respektohet pavaresia kushtetuese e
institucioneve te pavarura nga ekzekutivi;
9) Rekrutimi, organizimi, gradimi dhe menaxhimi i Sherbimit Civil te
Kosoves behet ne baze te parimit te merites; qe do te thote emerim i
personit me te mire per nje pozite ne administraten publike si dhe
njohje e rezultateve te nepunesve civile gjate ushtrimit te
funksioneve te tyre.
Ne baze te ketij ligji, statusi i nepunesit civil nuk aplikohet per
kategorite e meposhtme:
1) stafi mesimor i sistemit arsimor, stafi mjekesor i sistemit
shendetesor, krijuesit dhe performuesit e artit, zyrtaret policore te Policise se
Kosoves, zyrtaret doganore te Doganave te Kosoves, zyrtaret korrektues te
Sherbimit Korrektues te Kosoves dhe pjesetaret e Forces se Sigurise se
Kosoves, te emeruarit politik dhe te gjithe ata qe emerohen ne pozita nga te
emeruarit politik dhe anetaret e kabineteve te tyre, qe nga kabineti i presidentit,
kryetarit te kuvendit, kryeministrit dhe kabinetet e ministrave. Marredhenia e
tyre e punes rregullohet me Ligjin e Punes, ligje te veyanta, me marreveshje
kolektive ose me rregullore sektoriale.
298
2) Zyrtaret e zgjedhur ne pozita. zgjedhese ne institucionet e
administrates publike dhe zy1iaret e emeruar nga zyrtaret e zgjedhur ne pozita
te caktuara nukjane nepunes civile;
3) TC gjithe nepunesit e punesuar ne kabinetet e funksionareve publike;
4) Personeli i punesuar nga institucionet e administrates ne nivel
qendror dhe komunal, pergjegjes per kryerjen e funksioneve mbeshtetese dhe
te mirembajtjes.
3.3 Parimet themelore te sherbimit civil
Vend te rendesishem ligji i perkushton parmeve themelore te sherbimit
civil. Keshtu, Ligji percakton se ne te ardhmen, nepunesit civil detyren e
ushtrojne duke u bazuar ne keto parime:
1) Ligjshmeria- Nepunesit civile ushtrojne te gjitha detyrat ne baze te
Kushtetutes, instrumenteve te aplikueshme nderkombetare si dhe
legjislacionit ne fuqi;
2) Jodiskriminimi - Nuk lejohet kurrfare diskriminimi i drejtperdrejte
apo i terth01ie ne baze te races, ngjyres, gjinise, gjuhes, fese,
mendimeve politike ose te tjera, prejardhjes kombetare a shoqerore,
lidhjes me ndonje komunitet, prones, gjendjes ekonomike, sociale,
orientimit seksual, lindjes, aftesise se kufizuar ose ndonje statusi
tjeter personal;
3) Detyrimi per t 'iu pergjigjur kerkesave - Nepunesit civile duhet t'u
pergjigjen dhe te reagojne shpejt ndaj kerkesave, iniciativave ose
ankesave te dorezuara nga individet, organizatat private ose organe
te tjera te administrates publike;
4) Efektshmeria dhe efikasiteti - Nepunesit civile duhet te siguroJne
zbatimin e thjeshte dhe ekonomik te rregullave dhe procedurave
administrative per permbushjen e objektivave te administrates dhe
ne interesin publik dhe ne te mire te administrates publike dhe te
qytetareve;
5) Pergjegjesia - Nepunesit civile jane te detyruar qe te raportojne,
shpjegojne dhe te pergjigjen per pasojat e vendimeve, veprimeve
dhe mosveprimeve te tyre administrative;
6) Paanesia dhe pavaresia profesionale - Nepunesve civile nuk u
lejohet njeanshmeria, qe dote thote te kete nje predispozite ne favor
te nje rezultati te caktuar gjate vleresimit te nje situate, duke
shkaktuar si rrjedhoje nje dem te pajustifikueshem per interesin e
pergjithshem ose per te drejten e paleve te tjera te interesuara;
7) Transparenca - Nepunesit civile ruajne konfidencialitetin e
informacionit, qe kane ne zoterim, por pa cenuar zbatimin e
detyrimeve qe dalin nga legjislacioni qe ka te beje me qasjen ne
dokumente publike. Proceset ne sherbimin civil jane te hapura per
publikun;
299
 8) Shmangia e konjliktit te interesit - Nepunesit civile duhet te mos
lejojne qe interesat e tyre private te bien ndesh me poziten e tyre
publike, te shmangin kryerjen e detyrave private ose publike, qe
bien ndesh me poziten e tyre dhe qe mund te krijojne konflikt
interesi. Nepunesit civile veprojne ne pajtim me dispozitat e ketij
ligji dhe ligjit ne fuqi per shmangien e konfliktit te interesit; ·
9) Parimi i mundesive te barabarta per komunitete dhe gjini
Komunitetet dhe pjesetaret e tyre kane mundesi te barabarta per
pjesemarrje ne sherbimin civil ne institucionet e administrates
qendrore dhe komunale. Mundesi te barabarta per pjesemarrje ne
sherbimin civil ne organet e administrates publike kane pjesetaret e
dy gjinive.
3.4 Administrimi i Sherbimit Civil
Ne kuptim te ligjit subjektet kryesore per administrimin e Sherbimit
Civil ne Republiken e Kosoves jane Qeveria e Republikes se Kosoves dhe
ministria pergjegjese per administraten publike, ndersa sipas organizimit aktual
te organeve te administrates eshte Ministria e Administrates Publike. Ne kete
drejtim. Qeveria e Republikes se Kosoves percakton drejtimet la-yesore te
politikave shteterore ne sherbimin civil, mbikeqyre zbatimin e ketyre politikave
dhe i raporton kuvendit te pakten nje here ne vit per gjendjen ne sherbimin
civil. Nderkaq, Ministria e Administrates Publike eshte kompetente per:
1) hartimin dhe mbikeqyrjen e zbatimit te politikave te sherbimit civil;
2) propozimin e akteve ligjore dhe nxjerrjen e akteve nenligjore ne
fushen e sherbimit civil;
3) percaktimin e normave dhe standard eve per organizimin funksional
te institucioneve qe jane pjes~ e sherbimit civil;
4) i propozon qeverise politikat ne fushen e pagave dhe shperblimeve
ne institucionet e administrates publike;
5) zhvillimin, koordinimin, mbikeqyrjen dhe zbatimin e politikave te
trajnimit, arsimimit dhe zhvillimit te kapaciteteve ne Sherbimin
Civil te Kosoves.
Gjithashtu, Ministria e Administrates Publike eshte pergjegjese per
krijimin, mirembajtjen dhe administrimin e regjistrit qendror civil, i cili eshte
sistem unik, qe ndervepron me bazen e te dhenave te sistemit te pagave, si dhe
me bazen e te dhenave te sigurimit pensional te detyrueshem. Cdo institucion
publik, i cili ka ne marredhenie pune nepunes civile, lidhet ne menyre
elektronike me Regjistrin Qendror te Nepunesve Civile dhe eshte i detyruar t'i
vet;oje te dhenat elektronike te personelit nga Regjistri Qendror i Nepunesve
Civile si dhe te siguroje perditesimin e rregullt tete dhenave te nepunese civile,
te dhena keto qe mbahen ne menyre fizike dhe elektronike.Te dhenat nga
Regjistri Qendror i Nepunesve Civile mbrohen me legjislacionin ne fuqi 6.
Ministria pergjegjese per administrate publike nxjerre akte nenligjore per
300
rregullimin e permbajtjes se dosjeve te personelit si dhe procedurat per
menaxhimin dhe qasjen ne te dhenat e Regjistrit Qendror te Nepunesve Civile.
3.5 Pranimi ne Sherbimin Civil
Lidhur me menyren e themelimit te marredhenies se punes ne cilesine e
nepunesit civil, ligji ka rregulluar parimet dhe proceduren e pranimit ne
sherbimin civil. Keshtu, tshte parapare se pranimi ne Sherbimin Civil te
Kosoves behet ne pajtim me parimet e merites, aftesise profesionale,
paanshmerise, mundesive te barabarta, mosdiskriminimit dhe perfaqesimit te
barabarte, ne baze te konkursit publik dhe pas verifikimit te zotesise se
veprimit te kandidateve. Komunitet dhe pjesetaret e tyre kane te drejte ne
perfaqesim te drejte dhe proporcional ne sherbimin civil ne organet e
administrates publike qendrore dhe lokale.
Ne kuader te sherbimit civil ne institucionet e nivelit qendror minimum
10% e posteve duhet te rezervohen per personat te cilet u perkasin
komuniteteve te cilet nuk jane shumice ne Kosove dhe qe permbushin kriteret
specifike te punesimit. Ne nivelin komunal per anetaret e kualifikuar te
komuniteteve qe nuk jane shumice ne Immune, do te jete i rezervuar numri i
vendeve te punes ne pajtim me perfaqesimin procentual te komuniteteve te
komunes se dhene.
Ligji ka parapare se ministria pergjegjese per administraten publike
(Fjala eshte per Ministrine e Administrates Publike) brenda gjashte (6) muajsh
nga hy1ja ne fuqi e ketij ligji, nxjerr legjislacionin dytesor qe rregullon
procedurat per te siguruar perfaqesim te drejte proporcional te komuniteteve ne
Sherbimin Civil te Kosoves ne nivel qendror dhe lokal, dhe legjislacionin
dytesor mbi procedurat e sherbimit civil: rekrutimi, puna provuese, pershkrimi
i punes, vleresimi i punes, procedurat disiplinore, procedurat e ankimit, orari i
punes dhe vijueshmeria ne pune, procedurat e pushimit, shenimet e personelit,
procedurat per mundesite e barabarta, si dhe nderprerja e punesimit.
Me ligjin e ri eshte percaktuar se ne Sherbimin Civil te Kosoves
ekzistojne dy kategori te punesuarve: a) pozitat e nepunesve civile te karrieres
- te cilet ushtrojne funksionet ne baza te perhershme per arritjen e objektivave
te pergjithshme institucionale; dhe b)pozitat e nepunesve civile te jo karrieres -
te cilet ushtrojne funksionet me kohezgjatje te kufizuar deri ne dy (2) vjet, per
zbatimin e projekteve te caktuara, zevendesimi i perkohshem i nepunesve te
perhershem civile dhe ne raste te mbingarkesave ne pune.
Procedurat e pranimit per pozitat e nepunesve civile te karrieres dhe te
jo karrieres zbatohen ne baze te parimeve te njejta. Keto pozitat e karrieres dhe
te jo karrieres miratohen nga qeveria, per institucionet e ekzekutivit, pas
propozimit te institucionit perkates dhe aprovimit te ministrise pergjegjese per
administrate publike dhe ministrise pergjegjese per financat.. Ndersa per
emerimet me afat te caktuar per nje periudhe me te shkurter se gjashte (6)
muaj, Ligji parasheh se ato do te behen ne baze te kontratave te quajtura
301
 "Marreveshje per sherbime te ve9anta" te cilat i nenshtrohen ligjit per
detyrimet dhe per te cilat zbatohet nje procedure e thjeshtesuar e rekrutimit.
Sa i perket kerkesave te pergjithshme per pranim ne sherbimin civil,
ligji ka percaktuar keto kushte dhe rregulla:
1) Ne sherbimin civil kane te drejte te punesohen shtetasit e
Republikes se Kosoves te moshes madhore, te cilet kane zotesi te
plote per te vepruar, jane ne posedim te te drejtave civile dhe
politike, kane pergatitjen e nevojshme arsimore dhe aftesine
profesionale per kryerjen e detyrave ekzekutive, drejtuese ose
zbatimin e funksioneve administrative dhe te cilet kane aftesite
fizikc, qe kerkohen per poziten perkatese;
2) Pranimi ne Sherbimin Civil te Kosoves mund te kryhet deri ne nje
(1) vit para moshes se pensionimit;
3) Ne perputhje me parimet evropiane te levizjes se lire te punetoreve
dhe mos-dislaiminimit, te huajt te cilet posedojne kualifikimet e
nevojshme per vendin e punes mund te pranohen ne Sherbimin Civil
te Kosoves. Qeveria percakton disa funksione themelore shteterore
(qe kane te bejne me sovranitetin e shtetit), te cilat mund te
kufizohen vetem per shtetasit e Kosoves;
4) Ne Sherbimin Civil te Kosoves mund te lejohet puna vullnetare-
pagese e nepunesve civile pas pensionimit, deri ne moshen
shtatedhjete (70) vje9are. Menyra e punes vullnetare rregullohet me
Rregullore te nxjerre nga qeveria.
5) Funksionaret publike nuk mund te emerohen me vendim ekzekutiv
te Qeverise ne pozita te cilat me ligj u jane rezervuar nepunesve
civile dhe sherbimi civil nuk do te rezervoje asnje pozite per
zyrtaret publike.
6) Funksionaret publike mund te konkurrojne si !candidate te jashtem
per vende te lira pune ne sherbimin civil dhe nuk do te kene trajtim
te privilegjuar gjate procesit te zgjedhjes. Funksionaret publike te
cilet e kalojne me sukses ekzaminimin dhe testimin sipas ketij ligji
do te marrin statusin e nepunesit civile me te gjitha te drejtat dhe
detyrimet dhe do te heqin dore nga statusi i tyre i funksionarit
publike, si dhe nga te gjitha te drejtat dhe detyrimet perkatese.
3.6 Emerimi ne pozita te larta drejtuese
Lidhur me emerimet per pozita te larta drejtuese, ligji ka parapare
procedure te procedure te ve9ante. Keshtu, sekretaret e pergjithshem dhe
pozicionet e barasvlershme me ta zgjidhen nga nje liste e nepunesve civile te
klasifikuar ne pozitat e larta drejtuese dhe pozitat drejtuese sipas rregullave per
ldasifikimin e pozitave te percaktuara nga ky ligj, ose ne pozita te tjera te
barasvlershme ne institucionet e administrates publike ose kompanite publike
302
dhe private, te cilet jane kandidate per pozite_n perkatese, e cila perpilohet ne
baze te aplikacioneve te pranuara pas shpalljes se nje konkursi publik.
Ministria per Administrate Publike formon komisionin per vleresimin e
kritereve (Komisioni) i cili perbehet nga tre (3) selaetare te pergjithshem, nje
(1) profesor fakulteti ne lemin perkates, dhe nje (1) anetar nga shoqeria civile.
Titullari i institucionit ku eshte vendi i lire, cakton dy (2) nga anetaret e
komisionit.
Komisioni zhvillon proceduren e konkurrimit dhe ne fund te saj i
propozon ministrise pergjegjese per administrate publike tre (3) kandidaturat
mete mira. Ministria pergjegjese per administrate publike ia dergon titullarit te
institucionit per miratim (3) kandidaturat me te mira. Per institucionet e
ekzekutivit, ministria pergjegjese per administrate publike i propozon qeverise
per miratim kandidatin e preferuar nga titullari i institucionit, i cili miratohet
nga qeveria ne pozicionin perkates per nje mandat tre (3) vje9ar. Per
institucionet jashte ekzekutivit, titullari i institucionit perzgjedh nje (1) nga tre
(3) kandidatet e propozuar nga komisioni.
Procedurat e hollesislm1e per emerimin ne pozita te larta drejtuese
percaktohen me rregullore te ve9ante te nxjerre nga qeveria.
3. 7 Kriteret baze per pranim ne Sherbimin Civil
Per realizimin e parimit te merites lidhur me rekrutimin, qe do te thote
emerim i personit me te mire per nje pozite ne administraten publike, ligji i ri
ka percaktuar edhe kriteret baze per pranim ne Sherbimin Civil, te cilat
shkurtimisht mund te permblidhen ne sa vijon:
1) Pranimi ne Sherbimin Civil mbeshtetet ne parimet e me rites, me
shpallje publike te pozitave te lira, me transparence te procesit, me
objektivitet dhe paanesine e komisionit testues, mosdiskriminimin e
kandidateve dhe te drejten per t'u ankum· ne fund te procedures.
2) Institucionet jane te detyruara te pergatisin planet e pranimit te
burimeve njerezore ne institucion.
3) Pranimi ne sherbimin civil ne pozicionet e karrieres eshte i hapur
per te gjithe kandidatet per te gjitha pozicionet jo drejtuese ne ydo
institucion. Per pozicionet drejtuese dhe pozicionet e larta drejtuese,
pranimi Iayhet nepermjet procedurave te ngritjes ne detyre te
nepunesve civile ekzistues. Ne rast se nuk ka kandidatura nga
nepunesit civile ekzistues, apo kandidatet kane rezultuar te pa
pershtatshem ne perfundim te procesit te konkurrimit, pranimi hapet
per te gjithe te interesuarit.
4) Pranimi ne sherbimin civil ne pozicione te jo karriere~s eshte i hapur
per te gjithe kandidatet pa
5) perjashtim.
6) Per pozita menaxheriale, pranimi behet me ane ti~ avancimit te
nepunesve ekzistues civil.
303
 'IF
-=;1
7) Pranimi ne Sherbimin Civil u mundesohet edhe kandidateve te
jashtem: per pozita qe kerkojne shkathtesi dhe aftesi te
specializuara, e qe nuk jane brenda sherbimit civil; nese nuk ka
aplikacione te nepunesve ekzistues civil; kur asnje prej kandidateve
te brendshem nuk i ploteson kriteret per pranim ne fund te procesit
te perzgjedhjes.
8) Per procesin e pranimit per te dy llojet e pozicioneve, institucioni
krijon nje komision ad hoc per zhvillimin e konkursit.
9) Procedurat e pranimit organizohen, menaxhohen dhe zbatohen nga
institucioni, i cili ka per qellim te plotesoje pozita te lira, ne
bashkepunim dhe pajtueshmeri me departamentin e ministrise
pergjegjese per administrate publike, i cili eshte pergjegjes per
hartimin dhe zbatimin e politikave te planifikimit dhe menaxhimit te
burimeve njerezore ne Sherbimin Civil te Kosoves.
10) Pranimi ne sherbimin civil per pozita me afat te pacaktuar ne fillim
behet ne graden me te ulet te kategorise perkatese funksionale.
Pranimi i kandidateve per pozita te lira te shpallura, te klasifikuara
ne nivele me te larta fillestare mund te behet vetem ne graden ne te
cilen eshte klasifikuar pozita
11) Procedurat e hollesishme per zhvillimin e pranimit miratohen nga
qeveria, me rregullore te ver;ante.
3.8 Marredhenia e punes ne Sherbim.in Civil
Nepunesit civile themelojne marredhenien e punes pas perfundimit me
sukses te procedurave te pranimit te percaktuara me kete ligj dhe me aktet
perkatese nenligjore dhe pas pranimit te nje shkrese te emerimit brenda
tridhjete (30) diteve pas perfundimit te procedures nga institucioni kompetent i
administrates publike, ne te cilen dote gjeje pune nepunesi i ri civil.
Nepunesit civile ne pozitat e karrieres pranohen ne pune pa afat.
Nepunesit civile ne pozita te jo karrieres pranohen ne pune me afat te caktuar.
Nese shkresa e punesimit nuk kthehet e nenshkruar nga kandidati i
pranuar brenda pesembedhjete (15) diteve nga dita e njoftimit, atehere
punesimi i ofrohet kandidatit tjeter me radhe ne listen e kandidateve, ne
perputhje me rregullat dhe procedurat e parapara me akte nenligjore
Kandidatet te cilet i kane kaluar me sukses procedurat e pranimit
konsiderohen nepunes civile ne pune provuese. Te gjithe kandidatet qe
pranohen ne Sherbimin Civil ne pozitat e karrieres emerohen ne pune provuese
me kohezgjatje dymbedhjete (12) muaj. Ne perfundim te periudhes se punes
provuese, eprori i drejtperdrejte ne baze te vleresimit pozitiv te performances,
mbeshtetur ne rezultatet ne pune te nepunesit civil, vendos konfirrnimin ose jo
te tij ne ate pozite pune.
304
Te gjithe kandidatet e punesuar ne Sherbimin Civil ne pozitat te jo
karrieres, pranohen ne pune provuese me kohezgjatje prej tre (3) muajsh, ne
pritje te konfirmimit, pas nje vleresimi pozitiv te kryerjes se detyres.
Nepunesit civile ne pune provuese, te cilet nuk jane konfirmuar ne
pozicionin e punes, mund te paraqesin ankese kunder ketij vendimi ne
Keshillin e Pavarur Mbikeqyres, ne afat prej tridhjete (30) ditesh prej
kornunikimit te vendimit nga njesia e personelit.
3.9 Te drejtat e nepunese civile
Te drejtat e nepunesve civile qe jane parapare me ligj, kane te bejne me
te drejten:
1. E drejta per trajtim te barabarte dhe mundesi te barabarta per
zhvillim te karrieres. Nepunesit civile kane te drejte ne trajtim te
barabarte ne te gjitha aspektet e menaxhimit te personelit, duke
perfshire karrieren, shperblimet, kompensimin dhe mbrojtjen
ligjore, pavaresisht nga gjinia, raca, besimi fetar, politik, aftesite e
kufizuara, kushtet, statusi mmiesor, mosha ose prejardhja etnike.;
2. E drejta per page. Puna e nepunesit civil kompensohet permes
sistemit te pagave, i cili rregullohet me ligj te veqante;
3. E drejta per mbajtjen e vendit te punes dhe ruajtjen e pozites
ekuivalente. Nepunesve civile u garantohet mbrojtja kunder qfaredo
largimi te paarsyeshem ose te panevoj shem nga vendi i tyre i punes
ose ndryshimi i qendrimit ne detyre. Nepunesi civil ka te drejte te
ruaje vendin e punes apo poziten ekuivalente, duke pcrfshire edhe
rastet e marrjes se pushimit te veqante, ne perputhje me kushtet
shprehimisht te percaktuara me legjislacionin ne fuqi;
4. E drejta e asociimit. Nepunesit civile kane te drejten, por nukjane te
detyruar, te krijojne dhe t'i bashkohen nje partie politike, shoqate,
organizate private joqeveritare, sindikate ose nje shoqate
profesionale, qe punon ne arritjen e objektivave e qe jane ne
harmoni me legjislacionin ekzistues mbi rendin publik;
5. E drejta per greve. Nepunesit civile kane te drejte greve ne
perputhje me ligjin.;
6. E drejta per pjesemarrje dhe perfaqesim ne organet menaxhuese te
sherbimit civil. Nepunesit civile kane te drejte te marrin pjese
drejtperdrejt ose te1ihorazi permes perfaqesuesve Te zgjedhur ne
ato organe konsultative, komisione ose panele konsultative ose
vendimmarrese, te themeluara per te siguruar menaxhimin dhe
funksionimin e administrates ne pergjithesi dhe funksionimin e
brendshem te institucionit te cilit i takojne;
7. E drejta per ankese. Nepunesit civile kane te drejte per ankese
kunder vendimit administrativ apo qdo shkelje ose leshim te
305
 .1,,,.. 'c
rregullave ose procedurave te pergjithshme administrative, qe
ndikojnc dhe qe kane te bejne me marredhenien e tyre te punes.
3.10 Detyrimet e nepuncsve shteterore
Ligji per sherbimin civilne neni 51, paraprakisht ka percaktuar parimet
dhe kushtet e sjelljes profesionale te nepunesve civile, te cilat kane te bejne me
sa VlJOn:
1) nepunesit civile i ushtrojne detyrat c tyre ne baze te kushteve te
percaktuara me ligj dhe ne pershkrimin e detyrave te punes ne
menyre te sakte, te ndergjegjshme, te rregullt, ne kohe dhe pa
interes vetjak, ne perputhje me interesin publik dhe ne perputhje me
sistemin juridik te Republikes se Kosoves;
2) Nepunesite civile jane te obliguar qe te mbeshtesin dhe te lehtesojne
zbatimin e politikave te miratuara nga administrata publike;
3) Nepunesit civile duhet te veprojne ne perputhje me parimet e
percaktuara me kete ligj dhe veprimet e tyre duhet te jene ne
funksion te themelimit dhe perforcimit te besimit te ndersjelle dhe
bashkepunimit ndermjet qytetareve dhe administrates publike;
4) Nepunesit civile, te cilet tregojne pakujdesi ne respektimin dhe
zbatimin e ligjit dhe te akteve nenligjore te sherbimit civil, do t'u
nenshtrohen masave disiplinore.
Gjithashtu, ne menyre te detajuar, ligji ka parapare detyrimet e Veyanta
per e nepunesit civil, dhe ate si vijon:
1) Detyrimi per mas shperdorimin e autoritetit. Ne ushtrimin e
funksioneve te tyre, nepunesit civile duhet te perkushtohen ne zbatimin e
ligjshmerise dhe mbrojtjen e interesit publik dhe jo ne realizimin e fitimeve
personale apo per individe apo organizata te tjera. Nepunesit civile nuk do te
bejne veprime apo te marrin vcndime, te cilat i tejkalojne kufijte e rangut dhe
funksioneve te tyre, perve9 atyre te percaktuara me kete ligj. Nepunesit civile
mund te ushtrojne kompetenca diskrecionale ne zbatimin dhe interpretimin e
ligjeve dhe rregulloreve, ne kuader te kufijve te percaktuar shprehimisht ne ato
ligje dhe rregullore. Nepunesit civile nuk do te shfrytezojne, per 9faredo
qellimi, poziten e tyre si perfaqesues te autoritetit publik per te detyruar apo per
te kerkuar nga palet e treta ose koleget dhe personeli te cilin e mbikeqyrin qe te
kryejne pune, te bejne leshime ose te marrin masa te jashteligjshme ose qe
perbejne veper penale. Nepunesit civile, te cilet bejne shkeljen e ketij rregulli,
do t'u nenshtrohen masave disiplinore administrative dhe ndjekjes penale nese
veprimet e tyre perbejne veper penale ose nese kane nxitur pale te treta te
kryejne veper penale.
2) Detyrimi per refuzimin e shperblimeve te paligjshme. Nepunesve
civile iu ndalohet qe te kerkojne ose te pranojne nga pale te treta, per veten e
tyre, bashkeshortin, familjen ose organizatat e tyre, 9faredo favorizimi, trajtimi
306
te ve9ante, dhurate ose shperblim tjeter monetar ose jo monetar. Nepunesit
civik mund te pranojne vetem dhurata simbolike, pa vlere komerciale, ne
pajtim me ligjinne fuqi kunder korrupsionit. Nepunesit civile mund te pranojne
dekorata ose tituj nderi nga institucione te huaja vetem pas autorizimit formal
nga Qeveria: me kusht qe keto dekorata ose tituj te mos e kushtezojne
pavaresine dhe besnikerine e nepunesit civil ndaj administrati~s publike te
Republikes se Kosoves.
3) Detyrimi per mosdhenien e shperblimeve te paligjshme per nepunes
te tjere civile. Nepunesit civile nuk do t'u ofrojne dhurata ose perfitime te tjera
nepunesve civile te rangut te njejte, rangut me te larte ose me te ulet apo te
afermve, bashkeshorteve te tyre, me qellim te perfitimit personal.
4) Detyrimi per informim dhe cw5yetim te veprimeve administrative.
Nepunesit civile duhet t'i sigurojne publikut, paleve te interesuara dhe
institucioneve publike, te gjitha informatat dhe udhezimet e nevojshme per
permbushjen me kohe, te rregullt, efikase dhe efektive, te procedurave
administrative. Nepunesit civile duhet te ofrojne arsyetime adekuate per te
gjitha veprimet dhe vendimet e marra gjate ushtrimit te funksioneve te tyre.
5) Detyrimi per fshehtesi dhe respektim te jetes private. Nepunesit
civile jane te detyruar qe t'i mbajne sekret fshehtesite e sherbimit dhe te mos i
, zbulojne para publikut infonnatat sekrete ose informatat e dedikuara per
perdorim te brendshem, te cilat u jane bere te ditura gjate ushtrimit te detyres.
Nepunesit civile jane te detyruar qe te mos nderhyjne ne je1en private te
individeve ose organizatave dhe te zbulojne para paleve te treta, perve9 nese
eshte shfrytezim i brendshem i administrates publike, informatat mbi statusin
personal, faktet dhe situatat qe i takojne jetes apo interesave private.
Nepunesve civile nuk u lejohet te perfitojne nga njohuria e tyre te sekreteve te
sherbimit, informatave te fshehta dhe infom1atave te dedikuara vetem per
shfrytezim te brendshem administrativ. Nepunesit civile jane te detyruar te
ruajne konfidencialitetin e informacionit, qe kane ne zoterim, por pa cenuar
zbatimin e detyrimeve qe dalinnga Ligji per Qasje ne Dokumente Publike.
6) Detyrimi per lehtesimin dhe pershpejtimin e procedurave
administrative. Nepunesit civile jane te detyruar te sigurojne perfundimin e
shpejte, ne menyre efektive, efikase dhe ekonomike te procedurave te
administrates pub like per qytetaret. Nepunesit civile jane ti~ detyruar t' i
ndihmojne qytetaret ne plotesimin e formaliteteve dhe, brenda kufijve te lejuar
me ligje dhe rregullore, t'iu shmangen procedurave te pavolitshme dhe te
veshtira per t'u menaxhuar. Nepunesit civile jane te detyruar t~~ parandalojne
situatat, te cilat mund te rezultojne ne veprime e qe mund te demtojne interesat
legjitime te administrates publike, te individeve ose te grupeve te qytetareve.
Nepunesit civile, te cilet i anashkalojne keto detyrime me qellim te perfitimit te
paligjshem ose perfitimit financiar, do t'u nenshtrohen masave disiplinore ne
perputhje me kushtet e percaktuara me kete ligj.
307
 7) Detyrimi per mbajtjen e standardit te larte te punes profesionale.
Nepunesit civile jane te detyruar te mbajne standarde te larta te punes
profesionale permes permiresimit te aftesive te tyre profesionale dhe
pjesemarrjes ne aktivitetet e trajnimit, ne funksion te zhvillimit te karrieres dhe
rritjes se efikasitetit te administrates shteterore.
8) Vijimi ne pune. Nepunesit civile jane te detyruar te jene te pranishem
ne vendin e punes ne bazc te kushteve te emerimit te tyre dhe gjate orarit te
percaktuar per funksionimin e institucionit punedhenes. Nepunesit civile jane
te detyruar te respektojne orarin e punes dhe ta shfrytezojne ate per kryerjen e
detyrave te caktuara. Nepunesit civile jane te detyruar t'i informojne eproret e
tyre per <;do mungese nga vendi i punes dhe te marrin autorizim per <;do largim
nga vendi i punes. Mosinformimi ose mungesa e palajmeruar nga vendi i punes
konsiderohet braktisje e vendit te punes dhe denohet ne perputhje me ligjin.
9) Sh}i'ytezimi i prones publike. Nepunesit civile duhet ta menaxhojne
me kujdes pronen publike, e cila u eshte caktuar per ushtrimin e funksioneve te
tyre, dhe nuk ben ta shfrytezojne ate per arsye ose perfitime personale.
Nepunesit civile nuk lejohet te shfrytezojne pronen publike si mjet ose pasuri
per zhvillimin e veprimtarise personale ekonomike ose te aktiviteteve te
paligjshme.
10) Zbatimi i urdhrave dhe masave te detyrueshme administrative.
Nepunesit civile zbatojne legjislacionin dhe urdhrat e sherbimit dhe, pa pritur
nje urdher te ve<;ante, i ushtrojne funksionet e vendit te tyre perkates te punes.
Nese nje mase e detyrueshme administrative kerkohet me ligj ose me
rregullore, nepunesit civile nuk mund te ushtrojne kompetenca diskrecionale
(liri te gjykimit) per zbatimin apo jo te asaj mase dhe duhet te veprojne ne
menyren e percaktuar me ligj ose me rregullore. Moszbatimi i masave te
detyrueshme administrative iu nenshtrohet masave disiplinore. Moszbatimi i
masave te detyrueshme administrative me qellim te perfitimit personal ose per
perfitim te paleve te treta konsiderohet shkelje e rende.
11) Detyrimi per mas shperdorimin e autoritetit. Ne ushtrimin e
funksioneve te tyre, nepunesit civile duhet te perkushtohen ne zbatimin e
ligjshmerise dhe mbrojtjen e interesit publik dhe jo ne realizimin e fitimeve
personale apo per individe apo organizata te tjera. Nepunesit civile nuk do te
bejne veprime apo te marrin vendime, te cilat i tejkalojne kufijte e rangut dhe
funksioneve te tyre, pervey atyre te percaktuara me kete ligj. Nepunesit civile
mund te ushtrojne kompetenca diskrecionale ne zbatimin dhe interpretimin e
ligjeve dhe rregulloreve, ne kuader te kufijve te percaktuar shprehimisht ne ato
ligje dhe rregullore. Nepunesit civile nuk do te shfrytezojne, per <;faredo
qellimi, poziten e tyre si perfaqesues te autoritetit publik per te detyruar apo per
te kerkuar nga palet e treta ose koleget dhe personeli te cilin e mbikeqyrin qe te
kryejne pune, te bejne leshime ose te marrin masa te jashteligjshme ose qe
perbejne veper penale. Nepunesit civile, te cilet bejne shkeljen e ketij rregulli,
do t'u nenshtrohen masave disiplinore administrative dhe ndjekjes penale nese
308
veprimet e tyre perbejne veper penale ose nese kane nxitur pale te treta te
lcryejne veper penal e.
12. Detyrimi per refuzimin e shperblimeve te paligjshme. Nepunesve
civile iu ndalohet qe te kerkojne ose te pranojne nga pale te treta, per veten e
tyre, bashkeshortin, familjen ose organizatat e tyre, yfaredo favorizimi, trajtimi
te ve<;ante, dhurate ose shperblim tjeter monetar ose jomonetar. Nepunesit
civile mund te pranojne vetem dhurata simbolike, pa vlere komerciale, ne
pajtim me ligjin ne fuqi kunder korrupsionit. Nepunesit civile mund te pranojne
dekorata ose tituj nderi nga institucione te huaja vetem pas autorizimit formal
nga qeveria: me kusht qe keto dekorata ose tituj te mos e kushtezojne
pavaresine dhe besnikerine e nepunesit civil ndaj administrates publike te
Republikes se Kosoves.
3.11 Pergjegjesite
Sipas ligjit nepunesit civile do t'u nenshtrohen masave disiplinore per
shkelje te detyres, qe ka ndodhur si rezultat i fajit te tyre, sikur qe eshte
percaktuar me kete ligj.
Pergjegjesia personale per kryerjen e nje vepre penale ose kundervajtje
gjate ushtrimit te detyrave administrative nuk e perjashton pergjegjesine
disiplinore te nepunesit civil, me kusht qe vepra gjithashtu te perbeje shkelje te
detyres, si<; eshte percaktuar me kete ligj. Ne rast te inicimit te procedures
penale kunder nepunesit civil per layerjen e vepres penale gjate ushtrimit te
mandatit te tij/saj administrativ, qe mund te rezultoje ne krijimin e kushteve per
ngritjen e padise kunder nepunesit civil, te gjitha procedurat disiplinore lidhur
me rastin nuk mund te iniciohen deri ne marrjen e vendimit perfundimtar nga
gjykata kompetente. Nese nepunesi civil shpallet fajtor dhe denohet per krye1je
te vepres penale, autoritetet kompetente administrative detyrohen qe nga ato
clemente te vendimit te gjykates kompetente, qe perbejne shkelje te parimeve
dhe te rregullave administrative, duhet te urdherojne shkarkimin e nepunesit
civil.
Nese nepunesi civil i akuzuar per kryerje te vepres penale shpallet i
pafajshem:
1) ai/ajo do te kthehet ne vendin e punes dhe ne dosje nuk do te
perfshihet asnje permendje e procedures penale dhe/ose pezullimit
parandalues;
2) asnje mase disiplinore nuk do te melTet kunder nepunesit civil pas
shpalljes i/e pafajshem ose perjashtimit nga nje procedure penale.
3.11.1 Pergjegjesia disiplinore
Ligji percakton rregullen themelore se nepunesit civile jane pergjegjes
per <;faredo shkelje te parimeve te percaktuara sipas ketij ligji. Nepunesit civile,
te cilet jane pergjegjes per mbikeqyrjen e personelit, jane pergjegjes per
menaxhim dhe mbikeqyrje te mire. Neglizhenca ose deshtimi ne ushtrimin e
309
 T!o
funksionit te mbikeqytjes konsiderohet shkelje e detyres dhe iu nenshtrohet
masave disiplinore. Nepunesit civile te cilet tregojne pakujdesi te rende ne
respektimin dhe zbatimin e ligjeve dhe te akteve nenligjore te sherbimit civil,
do t'u nenshtrohen masave disiplinore.
Nepunesit civile jane pergjegjes per te gjitha demet e shkaktuara
qytetareve ose institucionit gjate ushtrimit te detyres si rezultat i paaftesise
profesionale, neglizhences se rende ose veprimeve te qellimshme, te
paligjshme. Pas percaktimit te pergjegjesise, do te behet sanksionimi i
nepw1esit civil, i cili i ka shkaktuar dem institucionit ose qytetareve.
3.11.2 Masat di.siplinore
Varesisht nga lloji i shkeljeve te detyrave ligji ka percaktuar keto masa
disiplinore qe mund te aplikohen:
a) per shkelje te lehta aplikohen masat disiplinore ne vijim:
1) paralajmerimi nga mbikeqyresi i drejtperdrejte;
2) verejtja me shkrim nga mbikeqyresi i drejtperdrejte;
3) verejtje me shkrim dhe mbishkrimi ne dosjen personale te nepunesit
civil nga organi pergjegjes per menaxhimin e personelit ne
institucion;
b) per shkelje te rende aplikohen masat disiplinore ne vijim:
1) pezullimi parancialues me pagese deri ne tre (3) muaj ne pritje te nje
hetimi i cili duhet te propozohet nga mbikeqyresi i drejtperdrejte
dhe miratohet nga organi pergjegjes per menaxhimin e personelit ne
insti tuci on;
2) pezullimi i detyrave dhe ndalimi i 1/3 te rroges per nje periudhe deri
ne dy (2) muaj nga komisioni disiplinor pas kerkeses nga
mbikeqyresi i drejtperdrejte;
3) largimi nga zyra dhe transferimi ne nje lokacion tjeter me detyra te
ngjashme dhe ndalimi i gradimit deri ne pese (5) vjct nga komisioni
disiplinor;
4) nderprerja e marredhenies se punes ne sherbimin civil nga
komisioni disiplinor, pa demtuar apo reduktuar te drejten ne
penswn;
5) pensionimi i parakohshem per nepunesit civile te cileve u kane
mbetur edhe dy (2) vjet deri ne daten e pensionimit.
4. Sherbimi Civil ne Republiken e Shqiperise
Qe nje sistem qeverisjcje ne nje shoqeri te caktuar te realizoje me
sukses zhvillimin e asaj shoqerie, duhet te kete nje aparat shteterore sa me te
organizuar dhe efektiv. Ky aparat duhet te siguroje rendin dhe sigurine pub like,
te mbroje jeten dhe pronen publike e private dhe te respektoje te drejtat dhe
lirite themelore te njeriut. Per funksionimin normal te ketij aparati te
310
administrates publike, perpos organizimit te persosur te tij, nevojiten eclhe
njerez me pergatitje profesionale. Njerezit te cilet punojne ne aparatin e
administrates publike quhen edhe personeli i sherbimit civil te administrates
publike. Prandaj, me sherbim civil nenkuptohet veprimtaria e punonjesve te
administrates publike, qe kane cilesine e nepunesit civil, per te realizuar
funksionet e saj a te bazuara ne kushtetute dhe ligj.
Ne Republiken e Shqiperise yeshtja e sherbimit civil ne aparatin e
administrates publike, perkatesisht statusi i nepunesit civil, kushtet dhe
procedurat e pranimit ne sherbimin civil, menyra e fillimit dhe te mbarimit te
marredhenieve te punes, zhvillimi e karrieres etj., rregullohen me Ligjin nr.
8549 date 1111111999. Ky Ligj gjithashtu percakton skemen e administrimit te
sherbimit civil dhe rregullon marredheniet juridike ndermjet ni~punesve civil
dhe institucioneve te administrates publike te nivelit qendror apo vendor. Per
yeshtjet qe nuk rregullohen shprehimisht me kete ligj, nc menyre plotesuese
(subsidiare) zbatohet Kodi i Punes respektivisht legjislacioni perkates.
Sipas ligjit, nepunes jane ata nepunes te institucioneve te administrates
publike te nivelit qendror apo vendor (lokal), te cilet ushtrojne autoritetin
publik te detyrave te natyres drejtuese, organizuese, mbikeqyrese apo
ekzekutuese.
Me qellim te organizimit te nje aparati te administrates publike efektive,
te qendrueshme dhe profesionale, ligji ne fjale ka percaktuar parimet e
ndertimit dhe te veprimit te sherbimit civil. Sipas tij, sherbimi civil eshte i
ndertuar dhe vepron ne baze te parimeve te profesionalizmit, te pavaresise dhe
te teresise, te paanesise politike, transparences, te sherbimit ndaj publikut, te
vazhdimesise se karrieres, te pergjegjesise dhe konektesise ne aplikimin e ligjit
ne fuqi.
4.1 Klasifikimi i nepunesve civile
Sipas Ligjit nepunesit civil klasifikohen ne:
i.Nepunesit civile te nivelit te larte drejtues - konsiderohen ata nepunes te
cilet punojne ne keto pozicione: 1) sekretar i pergj ithshem; 2) drejtor
departamenti; 3) drejtor, drejtori te pergjithshme; 4) pozicionet e
barasvlershme me tre te parat ne institucionet e administrates publike
qendrore dhe vendore.
ii.Nepunes civile te nivelit te mesem drejtues - konsiderohen ata nepunes
te cilet punojne ne keto pozicione: 1) drejtor drejtorie; 2) pozicionet e
barasvlershme me to.
iii.Nepunes civile te r.ivelit te ulet drejtues - jane ata nepunes te cilet
punojne ne pozicionet si: 1) shef sektori; 2) shef zyre; 3) pozicionet e
barasvlershme me to.
iv.Nepunes civile te nivelit ekzekutues- konsiderohen specialistet.
311
 4.2 Procedura e rekrutimit ne sherbimin civil
Procedura e rekrutimit kryhet nepermjet konkurrimit te hapur, duke u
bazuar ne meritat e secilit kandidat. Ne administraten qendrore shpallja e
konkurrimit behet nga Departamenti i Administrates Publike (DAP), sipas
kerkeses se institucionit perkateso Ne institucionet e pavarura (j]ala eshte per
institucionet qendrore te pavarura, Administrates se Kuvendit, presidentit,
bashkive dhe qarqeve, te cilat jane pergjegjese per administrimin e sherbimit
civil te tyre) shpallja behet nga departamenti i personelit.
Shpallja behet ne dy gazetat me qarkullim mete madh, te pakten 30 dite
para dates se caktuar per konkurrimo Shpallja per konkurrim duhet te permbaje
nje liste te kerkesave te pergjithshme dhe te ve<;anta qe duhet t'i plotesojne
kandidatet dhe te fushave ne te cilat do te zhvillohet konkurrimi, te percaktuara
nga Departamenti i Administrates Publike ne bashkepunim me institucionin
propozues te administrates qendrore dhe nga departamentet e personelit per
institucionet e pavarurao
Konkurrimi zhvillohet ne tri etapao Ne etapen e pare behet perzgjedhja e
kandidateve per t'iu nenshtruar testimit. Ne etapen e dyte zhvillohet testimi
ndersa ne etapen e trete behet vleresimi perfundimtar i kandidateveo
Per t'u pranuar ne pune ne sherbimin civil personat te cilet kandidojne
duhet qe t'i plotesojne keto kushte (kerkesa):
1) Te jene shtetas shqiptare;
2) Te kene zotesi te plote per te vepruar;
3) Te permbushin kerkesat ligjore per nivelin arsimor dhe te zoterojne
aftesite e nevojshme profesionale per vendin perkates te punes;
4) Te jene ne kushte shendetesore te mira per te kryer detyrat
perkatese;
5) Te mos jene te denuar me vendim te formes se prere te gjykates per
kryerjen e nje krimi;
6) Te mos jete marre ndaj tyre masa disiplinore e largimit nga sherbimi
civil per shkak te nje shkeljeje te rende disiplinoreo
Nepunesi civil i punesuar pasi qe t'i nenshtrohet edhe nje periudhe
prove qe zgjate nje vit nga data e aktit te emerimit, dhe gjate kesaj periudhe ai
eshte nen kujdesin e nje nepunesi te vjeter dhe te vleresohet nga eprori me i
afert i tij, ne fund te kesaj periudhe eprori vendos per statusin e tij Lidhur me
0
kete eprori duhet te vendos per:
1) Konfirmimin si nepunes civil;
2) Zgjatjen e periudhes provuese edhe nje here te vetme, deri ne 6
muaj te tjere;
3) Largimin nga sherbimi civil dhe kthimin ne pozicionin e
meparshem. Nepunesi mund te ankohet ne Komisionin e Sherbimit
Civil brenda 30 diteve nga komunikimi i vendimito
312
Me emerimin e nje nepunesi ne aparatin e administrates publike lidhnin
marredhenie juridike te punes, si<; jane ato mbi te drejtat e nepunesit per page,
per pushime, per sigurime shoqerore dhe marredhenie juridike me karakter
administrativ te nepunesise, qe lidhen me te drejtat dhe detyrat e nepunesit per
te realizuar funksionet zyrtare qe atyre u ngarkohen.
4.3 Te drejtat dhe detyrat e nepunesit civil
Per sa i perket te drejtavc dhe detyrave te nepunesit civil bazuar ne
Ligjin Per statusin e nepunesit civil, nepunesit civile kane keto te drejta:
1) Te kene nje pune te garantuar ne sherbimin civil, ne perputhje me
dispozitat e ketij ligjio
2) Te ngrihen ne detyre dhe levizin ne menyre paralele, ne perputhje
me nenin 15 te ketij ligjio
3) Te mbrohen nga shteti ne krye1jen e detyrave te tyreo
4) Te punojne dhe te ushtrojne veprimtari te tjera te ligjshme jashte
detyres dhe kohes se punes, ne qofte se nje gje e tille nuk paraqet
konflikt interesash me detyren e tyre zyrtare dhe nuk i pengon ata ne
ushtrimin e saj
0
5) Te formojne dhe te jene anetare te sindikatave ose shoqatave
profesionaleo Rregullat per ushtrimin e veprimtarise sindikale te
nepunesve civile percaktohen me ligj te ve<;ante.
6) Te marrin pjese nepermjet sindikatave ose perfaqesuesve te tyre ne
procesin e marrjes se vendimeve, lidhur me kushtet e puneso
7) Te jene anetare te partive politike, por jo ne organet qendrore
ekzekutive.
8) Te marrin nje leje vjetore te pagueshme dhe leje te tjera, ne rastet
dhe sipas kushteve te percaktuara nga Keshilli i ministraveo
9) Te perfitojne trajtim shendetesor per vete dhe per pjesetaret e
familjes qe kane ne ngarkim ne perputhje me dispozitat ligjoreo
10) Te marrin shperblime shtese dhe t'u paguhen shpenzimet, sipas
kritereve dhe mases se parashikuar nga Keshilli i ministrave, per
pune jashte orarit dhe udhetime puneo
11) Me leje dhe autorizim te Ministrise se Puneve te Jashtme dhe te
Drejtorit te personelit te punojne per organizata nderkombetare, ne
te cilat Shqiperia eshte anetare, ose per qeveri te huaja, kur kjo eshte
ne interes te Republikes se Shqiperise. Me mbarimin e ketij
angazhimi nepunesi kthehet ne te njejtin vend pune apo ne nje te
barasvlershem me teo
12) Te trajnohen ne lidhje me punen ne menyre periodike dhe te paguar
nga shteti.
Kur nepunesit civil i mohohen apo i shkelen te drejtat e garantuara ne
kete ligj, ai mund te ankohet me shkrim ne Komisionin e Sherbimit Civil.
Nepunesit civile kane keto detyra:
313
 1) Te njohin, te respektojne, te zbatojne dhe te veprojne ne perputhje
me kushtetuten, Kodin e Procedurave Administrative dhe aktet e
tjera ligjore e nenligjore.
2) Te sigurojne per publikun e gjere, palet e interesuara dhe
institucionet publike, informacionin e kerkuar, me perjashtim te
rasteve kur ky informacion eshte selaet shteteror, konfidencial ose
per perdorim te brendshem ne perputhje me ligjet dhe aktet e tjera
nenligjore.
3) Te respektojne orarin e punes dhe ta shfrytezojne vetem per
layerjen e detyrave te tyre. Orari dhe kohezgjatja e punes
percaktohet me vendim te Keshillit te ministrave per nepunesit
civile ne institucionet e administrates qendrore dhe me akte
normative te organeve te pushtetit vendor per nepunesit civile ne
administraten vendore.
4) Te permiresojne aftesite e tyre profesionale dhe te manin pjese ne
veprimtarite trajnuese per kete qellim.
5) Te mos kerkojne apo pranojne asnje perfitim moral apo material,
per krye1jen e detyrave, me perjashtim te pages dhe shperblimeve te
tjera, percaktuar sipas nenit 18 te ketij ligji.
6) Te mos kryejne pune apo veprimtari te cilat paraqesin konflikt
interesash me detyren e tyre zyrtare ose pengojne permbushjen e
saj. Per vdo veprimtari fitimprurese qe kryejne jashte detyrave te
tyre zy1iare, te informojne institucionin ku punojne.
7) Te mos perdorin pronen shteterore per perfitime private.
8) Te mbajne pergjegjesi te plote per ligjshmerine e veprimeve te tyre
gjate kryerjes se detyres dhe, kur nuk jane te bindur per ligjshmerine
e urdhrave dhe vendimeve qe zbatojne, duhet te informojne
menjehere organet ose nivelet urdherdhenese, si dhe organet ose
nivelet eprore te ketyre te fundit. Nepunesi civil nuk eshte i detyruar
te zbatoje nje urdher te paligjshem.
9) Te mos bejne greve.
10) Te mos sill en ne kundershtim me negullat e etikes.
4.4 Etika ne sherbimin civil
Etika ne sherbimin civil perfshine negullat e sjelljes se nepunesve te
administrates publike, ne pajtim me standardet e kerkuara.
Ne krye1jen e funksioneve, nepunesi i administrates publike duhet te
respektoje parimet si vijon:
1) Te kryeje detyrat, ne pajtim me legjislacionin ne fuqi;
2) Te veproje ne menyre te pavarur nga pikepamja politike e te mos
pengoje zbatimin e politikave, te vendimeve ose veprimeve ligjore
te autoriteteve te administrates publike;
314
3) Ne kryerjen e detyrave duhet te jet~ i ndershem, i paanshem, efikas,
duke pasur parasysh vetem interesin publik;
4) Te jete i sjellshem ne manedhenie me qytetaret qe u sherben, dhe
me eproret, koleget e vartesit e tij;
5) Nuk duhet te veproje arbitrarisht ne dem te nje personi ose
organizate dhe duhet te tregoje respektin e duhur, per te drejtat dhe
interesat personale te te treteve;
6) Te mos lejoje qe interesat e tij private te bien ndesh me poziten e tij
publike, te shmange konfliktet e interesave dhe te mos shfrytezoje
asnjehere poziten per interesin e tij privat; te sillet gjithnje ne
menyre te tille, qe besimi i publikut ne ndershmerine, paanshmerine
dhe efektivitetin e sherbimit publik te ruhet e te rritet;
7) Te ruaj konfidencialitetin e informacionit, qe ka ne zoterim, por pa
cenuar zbatimin e detyrimeve qe rrjedhin nga ligji perkates per te
drejten e informimit per dokumentet zy1iare.
4.5 Konflikti i interesave
Konflikti i interesave eshte situata ne te cilen nje nepunes i
administrates publike ka nje interes personal te tille, qe ndikon ose mund te
ndikoje ne paanshmerine ose objektivitetin e kryerjes se detyres zyrtare.
Interesat personale te nepunesit perfshijne vdo perparesi per veten, familjen, te
afermit deri ne shkalle e dyte, personat ose organizatat, me te cilat nepunesi ka
ose ka pasur marredhenie biznesi ose lidhje politike.
Nese nepunesi civil ka dijeni se nje situate e tille ekziston, ai eshte i
detyruar qe te veproj si vijon:
1) Te verifikoje nese ka nje konflikt aktual te mundshem interesi; e
ndermarre hapat e nevojshme per te shmangur nje konflikt te tille;
2) Te ve ne dijeni menjehere me nismen e tij, eprorin e drejtperdrejt
dhe njesine e personelit per konfliktin e interesave;
3) Ne rast dyshimi per gjendjen ne nje situate konflikti interesash, te
keshillohet me eprorin ose me njesine e personelit te institucionit;
4) T'i bindet <;do vendimi perfundimtar per te marre pjese ne procesin e
vendimmarrjes ose te heqe dore nga perparesite, qe shkakton
konflikti.
Konfliktet e mundshme te interesit te nje kandidati per t'u punesuar ne
administraten publike duhet te zgjidhen perpara emerimit te tij.
4.6 Perfitimet (dhuratat dhe favoret)
Nepunesi e administrates publike nuk duhet te kerkoje apo te pranoje
dhurata, favore ose vfaredo perfitimi tjeter, ose shmangie te humbjeve te
mundshme, si dhe premtime per to, per veten, familjen, te afermit, personat apo
organizatat mete cilat ka marredhenie, qe ndikojne ose duket sikur ndikojne ne
315

paanesine e kryerjes se detyres. ,Dhurata" perkufizohen likuiditetet ne cash, ne
llogari rrjedhese, ne depozite, ne bono thesari a ne huadhenie, sende me vlere
dhe c;do send apo sherbim, me vlere monetare, te premtuar, ofruar, dhene falas
ose nen vleren e tregut, interesat, aksionet dhe pjeset e kapitalit ne shoqeri
tregtare, borxhet dhe detyrimet jozyrtare ndaj personave fizike apo juri dike.
Ne dhuratat apo favoret e ndaluara perfshihen edhe ftesat per pritje te
ndryshme, premtimet, ofrimet falas apo uljet e c;mimeve per kryerjen e
sherbimeve, te argetimeve, bursave te studimit, ofrimi i sigurimeve, mbulimi i
shpenzimeve per kryerje sherbimesh apo veprimtarish te nepunesit.
Nje dhurate konsiderohet e marre ne menyre te terthorte kur i jepet
familjes se nepunesit, te aft~rmve, deri en shkallen e dyte, personave ose
organizatave, me te cilat nepunesi ka pasur ose ka marredhenie biznesi ose
lidhje politike, ne baze te kerkeses, rekomandimit apo udhezimit te nepunesit.
Nuk konsiderohen si dhurata, ne kuptim te ligjit, dhuratat, te cilat i
ofrohen nepunesit si pasoje e lidhjeve farefisnore apo njohjeve personale qc ai
kame dhuruesit, si edhe en rastin kur eshte e qmie se dhurata nuk asnje lidhje
me pozicionin dhe cilesine si nepunes i administrates publike, te personit qe
merr dhuraten.
Nepunesi mund te mbaje dhurata te lejueshme, pa qene i detyruar t'i
deklaroje ata, ne qofte se nuke kalojen vleren prej 10.000 lekesh per dhurate,
ndersa ne rast se dhuratat jane me te kushtueshme, ai duhet t'i deklaroje ata,
brenda 30 diteve, eprorit direkt dhe t'i dorezoje ne njesine e burimeve njerezore
te institucionit.
4. 7 Paga e nepunesit civil
Ligji ne fjale rendesi te theksuar i jep pagave te nepunesve civil. Sipas
ligjit paga e nepunesit civil perbehet nga paga baze, e cila ka tre
nenkomponenta: Paga e grupit, e cila caktohet per nivelin arsimor te kerkuar
per ate vend pune; Shtesa per vjetersi; Shtesa per kualifikim. Gjithashtu
ekzistojne edhe shtesa te tjera, sic; jane:
1) Shtesa per pozicionin e vendit te punes, qe shperblen vleren relative
te c;do pozicioni dhe rrethana te vec;anta te tij;
2) Shtesa per kushtet e punes, qe shperblen kushtet e vec;anta te punes.
3)Shtesa per rezultate shume te mira ne pune jepet mbi bazen e
vleresimit te rezultateve ne pune dhe mundesive buxhetore te c;do institucioni.
Kjo shtese mund te jepet vetem nje here ne vit dhe nuk eshte pjese e pages.
Keshilli i ministrave nxjerr aktet nenligjore per funksionimin e kesaj
skeme pagash. Gjithashtu, ai mund te vendose skema te vec;anta per grupe
profesionale te vec;anta, bazuar ne skemen e pergjithshme te percaktuar ne kete
ligj.
316
4.8 Llojet e pergjegjesise se nepunesve civil
Ne qofte se nepunesit nuk i kryejne detyrat si duhet ose i tejkalojne
kompetencat e tyre, ata kane pergjegjesi: disiplinore, penale civile,
administrative.
1. Pergjegjesia disiplinore - si lloj i pergjegjesise per moskryerjen e
detyrave apo tejkalimin e kompetencave nga ana e nepunesve civile, ze
vend te rendesishem ne ligj. Ligji (Neni 25 pika 2) ka parapare disa
parime te cilat e karakterizojne marrjen e masave disiplinore, dhe ate:
a) Masat disiplinore jepen nga eprori direkt sipas nje procedure
administrative, e cila garanton te drejten per t'u informuar, per t'u
degjuar, per t'u mbrojtur dhe per t'u ankuar;
b) Nuk eshte e nevojshme te merren te gjitha masat disiplinore para se
nepunesi civil te largohet nga detyra;
c) Nepunesit civil i jepen masa disiplinore per mosplotesimin e
detyrave, per thyetjen e disiplines ne pune dhe te rregullave te etikes si
dhe ne raste te tjera te parashikuara nga ligji;
d) Nga ana e eprorit mund te jepen keto masa disiplinore: 1) Verejtje
me shlaim; 2) Verejtje me paralajmerim; 3) Pezullimi nga e drejta e
ngritjes ne detyre, per nje periudhe deri ne dy vjet; 4) Kalimi ne nje
detyre te nje niveli apo klase me te ulet per nje periudhe nga 30 dite deri
ne 1 vit
e) Ankesat kunder vendimeve per marrjen e masave disiplinore
paraqiten ne Komisionin e Sherbimit Civil brenda 30 diteve pune nga
komunikimi i vendimit
2. Pergjegjesia penale - Nepunesi civil ne ato raste te parashikuara
shprehimisht per vepra shoqerisht te rrezikshme qe kryejne gjate
plotesimit te detyrave te ngarkuara kane pergjegjesi penale. Pergjegjesia
e tille parashikohet ne disa dispozita te vec;anta te Kodit Penal.
Realizimi i pergjegjesive penale te tyre behet sipas rregullave te
pergjithshme te Kodit te Procedures Penale, ndersa trajtimi me hollesi i
figurave te veprave penale behet nga e drejta penale;
3. Pergjegjesia administrative - konsiderohet kur nepunesit kryejne
shkelje me karakter administrativ ata kane edhe pergjegjesi
administrative (p.sh. shkelja e rregullave higjiene-sanitare, te pirjes se
duhanit ne vende publike, te mbrojtjes kunder zjarrit etj.). Realizimi i
kesaj pergjegjesie behet si rregull nga organet qe qendrojne jashte
sektorit ku punojne nepunesit e sherbimit civil;
4. Pergjegjesia civile- konsiderohet pergjegjesia e nepunesit civil per
demet qe i shkaktojne organit ku punojne per fajin e tyre apo kur me
veprimet ose mosveprimet e tyre u shkaktojne deme personave fizike
dhe juridike. Kjo lloj pergjegjesie rregullohet jo vetem nga Kodi Civil
dhe trajtohet nga e drejta civile, por edhe sipas ligjit ,Per pergjegjesine
jashtekontraktore te organeve te administrates shteterore".
317
 PJESA E TRETE
PROCEDURA ADMINISTRATIVE
DHE KONFLIKTI ADMINISTRATIV
 KREUXVUI
PROCEDURA ADMINISTRATIVE

Kuptimi, rendesia, parirnet thernelore

dhe zhvi!limi i procedures administrative

1.1 Kuptimi i procedures administrative dhe Uojet e saj

Ne fushen e marredhenieve shoqerore procedura shenon <;do menyre te
parapare dhe te zakonshme te punes e orientuar ne arritjen e qellimit te caktuar.
Ne fushen e sjelljes se pushtetit dhe te qeverisjes me punet shoqerore
hasim ne procedura te ndryshme, sikurse jane:
a) Procedura e qeverisjes (planifikimi, harmonizimi, kryerja e
kontrollit);
b) Procedura profesionale-teknike (p.sh matja e tokes me qellim te
rregullimit);
c) Procedura formale dhe joformale (procedura e para pare dhe e
rendomte);
d) Procedura e jashtme (ne te cilin mund te thin·en shfi:ytezuesit jashte
organit) dhe procedura interno (i cili kate beje vetem me rendin e
brendshem te ndonje organi) dhe
e) Procedura juridike (procedura e rregulluar me drejten) procedura jo
juri dike.
f) Gjithashtu, ne fushen e te drejtes ekzistojne lloje te ndryshme te
procedurave:
g) Procedura ne nxjerrjen e dispozitave dhe te akteve te pergjithshme-
procedura normative (propozimi, shqyrtimi, votimi, miratimi,
shpallja, hyrja ne fuqi etj.)
h) Procedura e lidhjes se puneve civile-juridike (p.sh procedurat e
ndryshme te ankandit publik);
i) Procedura e ndermarrjes se veprimeve te ndryshmc materiale dhe te
akteve te administrates (mbajtja e evidencave);
j) Procedura e aplikimit te drejtperdrejte te dispozitave ne rastet
konkrete me nxjenjen e akteve individuale me te cilat ne menyre
autoritative vendoset per te drejtat, detyrimet dhe pergjegjesite e
individeve, te personave juridik dhe te disa subjekteve te tjere.

Me dispozita (ligje, dekretligje, rregullore, vendime etj.) rregullohen

shume sjellje te personave fizike dhe juridike ne shoqeri. Qe te zbatohen keto
dispozita eshte e nevojshme procedura perkatese, ndersa dispozitat te cilat e
permbajne ate procedure i quajme formale-juridike apo dispozita procedurale.
Nderkaq, dispozitat ne te cilat eshte e rregulluar permbajtja e vete
marredhenies juridike, qe eshte lende e procesit, i quajme dispozita materialo-

321
 ----;~j;tf
juridike .Edhe pse keto dy lloje te dispozitave (formale-juridike dhe materialo-
juridike) dallohen ndermjet vete, ato ne praktike, megjithekete zbatohen
bashkerisht.
Se kendejmi, qe te munden organet e administrates shteterore, entet dhe
institucionet e tjera e tjera te administrates pub like si dhe organizatat e tjera qe
kryejne autorizime publike, t'i zbatojne drejte dispozitat juridike me karakter
material, eshte e nevojslm1e te ekzistojne rregulla juridike procedurale qe duhet
te respektohen me rastin e zbatimit te ligjit (ne kuptimin e gjere), ne rastet
konkrete dhe individuate gjate praktikes juridike-administrative. Kjo do te
thoU~ se dispozitat e procedures administrative petmbajne negulla me te cilat
percaktohen parimet, kompetenca, forma dhe rrjedha e veprimeve gjate
procesit, si dhe forma dhe permbajtja themelore e akteve juridike qe nxirren si
rezultat i zhvillimit te procedures administrative te organet e administrates
shteterore, mbase edhe publike ne kuptimin me te gjere.
Prandaj, dispozitat per proceduren administrative, ne vet thelbin e vet,
sherbejne per realizimin e dispozitave materiale-juridike, ngase zbatimi i
dispozites materiale-juridike nuk mund te behet vetvetiu, por atehere kur
organi zhvillon proceduren dhe ne baze te procedures se zhvilluar, me vcndim
verteton se a kane qene te plotesuara kushtet per fitimin e ndonje te drejte,
perkatesisht per percaktimin e ndonje detyrimi te permbajtur ne dispozitat
materiale-juridike.
Perndryshe, ne pikepamje teorike, por edhe ne pikepamje legjislative,
ne deget e caktuara te se drejtes procedurat ligjore ndahcn ne gjyqcsore
(qytetare, penale etj.), kundervajtes dhe administrative.
Se kendejmi, kur eshte fjala per pikepamjen legjislative te zbatimit te
procedurave si e drejte pozitive (e zbatueshme) ne territorin e caktuar, duhet
theksuar se keto procedura percaktohen me ligjct perkatese pozitive ne
perputhje me aktet kushtetuese juridike kombetare te shtetit apo vendit
perkates. Keshtu, Republika e Maqedonise, Shqiperise dhe e Kosoves,
aktualisht, ne pajtim me aktet kushtetuese kane aktin juridik normativ me te
cilen rregullohet procedura administrative, qe do te jene Iende e kesaj kaptine.
Ne te ve1iete, si ne pikepamje teorike ashtu edhe ne pikepamje
legjislative, me nocionin procedure administrative mund te kuptohet teresia e
normave juridike me te cilat rregullohet veprimi i detyrueshem i organeve te
administrates kur ne <;eshtjet administrative drejtperdrejt ne zbatimin e
dispozitavc materiale vendosin per tc drejtat dhe detyrat e personave fizike apo
juridike. Me rregullat e kesaj procedure, me te cilat eshte rregulluar menyra e
punes dhe veprimi i organeve te administrates ne vendosjen e <;eshtjeve
administrative, perkatesisht rregullohen kompetencat, veprimet procedurale, te
drejtat dhe detyrat e personave qe marrin pjese ne proces, forma dhe permbajtja
e akteve mete cilat vendoset <;eshtja administrative per te drejten apo detyrimin
e subjekteve te ndryshme juridike (personi fizik apo juridik), mjetet e negullta
322
dhe te jashtezakonshme juridike kunder akteve te tilla, si dhe ekzekutimi i
vendimeve administrative. ,
Me fjale te tjera, procedura administrative paraqet teresine e veprimeve
procedurale qe zhvillohen ne disa stade-etapa (nisma e procedures, shqyrtimi
gojor, marrja e vendimit administrativ, procedura sipas ankeses se ushtruar dhe
ekzekutimi (permbarimi i vendimit administrativ), qe kane si qellim te fundit
miratimin e vendimit administrativ te ligjshem dhe te drejte per <;eshtjen
administrative.
Qellirni i percaktimit te rregullave te procedures administrative eshte qe
te veprohet njesoj dhe te barabarte ndaj te gjitheve, menjanimin e <;faredo
ndikimi te personave zyrtar ne nxjerrjen e aktit administrativ, kontrolli i asaj
procedure, ndersa me kete edhe pergjegjesia e organit, perkatesisht te personit
zyrtar per paligjslunerine eventuale.
Keshtu, me rregullat e procedures administrative sigurohet, si nje nga
parimet themelore kushtetuese, barabaresia e qytetareve para ligjit. Rendesia e
dyte eshte i karakterit telmik, dhe ka te beje ne ate se behen perpjekje qe te
rritet efikasiteti i punes se organeve te cilat udheheqin procedure administrative
ne menyren qe me analizen dhe krahasimin e mundesive te ndryshme te arrihet
deri te standardi i caktuar dhe ai standard, perkatesisht variant, te parashihet si
e detyrueshme per te gjithe apo per rastet e njejta ne te ardhmen.
Ne te ve1iete, te gjitha organet te cilat jane te autorizuara te vendosin
per te drejtat dhe detyrimet ne proceduren administrative, janiS te obliguar qe
me ate rast te aplikojne si dispozitat procedurale ashtu edhe dispozitat
materialo-juridike. Keshtu p.sh. per te vendosur ne proceduren administrative
per te drejten e kthimit te pasurise perkohesisht te lene apo kthimin e baneses
se lene, me aplikimin e drejte te rregullave te procedures duhet te aplikohen
edhe dispozitat materialo-juridike per te drejten e kthimit te pasurise,
perkatesisht te baneses. Rregullat e procedures administrative ne kete kuptim
edhe obligojne qe te gjitha veprimet ne proceduren administrative duhet te
kryhen ne menyren siy kjo eshte parapare me rregullat. Me veprimin e
organeve ne kundershtim me n-egullat e parapara te procedures kryhen shkelje
te procedures, e te cilat mund te sjellin deri te anulimi i aktit administrativ si i
paligjshem. Andaj, edhe qellimi i procedures administrative eshte qe te
mundesohet zbatimi i drejte i dispozitave materialo-juridike.
Se kendejmi, me kete edhe mundesohet qe qytetaret ne menyre
objektive dhe te paanshme respektivisht objektive te realizohen te drejtat dhe
lirite e percaktuar me kushtetute.
1.2 Llojet e procedurave administrative
E drejta e procedures administrative, respektivisht legjislacioni per
proceduren administrative, mbase edhe praktika administrative, ne thelb njeh
dy lloje te procedurave administrative:
1) Procedura e pergj ithshme administrative dhe
323
 2) Procedurat e ve<;ante administrative.
Keshtu, procedura e pergjithshme administrative perfshine uegullat
procedurale qe jane te perbashketa per veprimin dhe punen e nje numri me te
madh te organeve te administrates shteterore, enteve dhe institucioneve tjera
shteterore mbase edhe publike, si dhe subjekteve tjera qe kane autorizime
publike ne rastet kur gjate zbatimit te dispozitave materiale juridike vendosin
per te drejtat, obligimet dhe interesat juridike te qytetareve dhe personave tjere
fizike dhe juridike. Rregulla te ketilla permbajne ligjet perkatese mbi
proceduren administrative te shteteve ne fjale.
Nclerkaq, ne raste tjera te caktuara gjate punes se organeve te
administrates, kur nuk mund te zbatohen rregullat e procedures se pergjithshme
administrative, atehere nevojitet ekzistimi i rregullave specifike dhe menyra e
ver;ante e vendosjes ne punen e organeve te administrates, enteve dhe
institucioneve tjera publike. Ne keto raste zbatohen rregullat e procedurave te
ver;anta administrative, mete cilat gjithashtu rregullohen lcompetencat, forma e
veprimeve administrative dhe miratimi i vendimeve apo akteve tjera
administrative, por vetem per organet perkatese dhe fushat e ver;anta
administrative. Perndryshe, edhe procedurat e ver;anta administrative jane
procedura ligjore ngase percaktohen vetem me akte ligjore, si<; p.sh., procedura
e ver;ante administrative ne organet e doganes, procedura e ver;ante
administrative ne fushen e tatimeve, ne punet e kontrollit inspektues, procedura
administrative e eksproprijimit (shpronesimit), procedura e ve<;ante
administrative ne lemin e komasacionit, procedura administrative per manjen e
shtetesise etj.
Ne te ve1iete, procedura e pergjithshme administrative ne raport me
procedurat e ver;anta administrative ka karakter plotesues (supsidiar), qe do te
thote se kjo procedure zbatohet vetem atehere kur me ligj te ver;ante nuk eshte
percaktuar procedura e ver;ante administrative dhe po qe se me kete rast disa
r;eshtje procedurale nuk jane rregulluar me legjislacionin e vec,:ante ne fushen
konkrete administrative.
1.3 Nocioni "~eshtje administrative"
Fillimisht, para se te shpjegohet kuptimi i veprimit te institucioneve te
administrates publike sipas Ligjit per proceduren e pergjithshme te Republikes
se Maqedonise 79 dhe te Ligjit per Proceduren Administrative te Kosoves (me
tej: Ligji ose LPA), eshte e nevojshme qe te sqarohet kuptimi i r;eshtjes
administrative.
Ne lidhje me nocionin " r;eshtje administrative" duhet theksuar se LPA
nuk jep pergjigje te prere, andaj ne praktiken juridike administrative kete
nocion e zbe1ihejme ne veshtrim me nocionin e aktit administrativ, i cili eshte
dhene ne ligjet per kont1iktet administrative, ku si akt administrativ, shenon ate
79
Ligji per proceduren e pergjithshme administrative "Gazeta zy1iare e RM", nr. 26/2006
324
akt i cili eshte nxjerre nga ndonje organ i administrates ne ndonje c,:eshtje
administrative dhe me te cilen vendoset per ndonje te drejte apo detyrim te
individit te caktuar, te personit juridik ose te pales tjeter. Sipas ligjit ne fjale
procedura administrative zbatohet ne r;eshtjet administrative kur vendoset per
te drejtat, detyrimet apo te interesave te individeve, te personit juridik ose te
pales tj eter. .
Nga kjo rrjedh se te gjitha punet administrative dhe veprimet
administrative, qe i kryejne organet e administrates, nuk jane edhe c,:eshtje
administrative.
Prandaj, per te qene nje pune administrative r;eshtje administrative ne
kuptim te ketyrc ligjeve, duhet t'i kete tri cilesi:
1) Kjo pune administrative te zhvillohet (punohet) nga organi i
administrates,
2) Te nderlidhet me nje situate juridike te caktuar tek orgam
administrativ,
3) Me kete pune administrative te vendoset per te drejten apo
detyrimin e pales se caktuar.
Krahas c,:eshtjeve administrative, organet e administrates kryejne edhe
shume pune te tjera administrative, ne mesin e te cilave dallohen grupi i madh i
puneve, te cilat zakonisht quhen veprime administrative dhe dallohen nga
yeshtjet administrative.
Me veprime administrative nenkuptohet mbajtja e evidencave te
ndryshme (kadastrale, civile, tatimore etj.) dhe leshimi i certifikatave dhe te
dokumenteve te tjera (ekstrakte nga librat arne tete lindurve, te kurorezuarve,
tete vdekurve, ekstraktet per gjendjen e pronesise se tokes etj.).
Veprimet administrative, te shumten e rasteve, kryhen sipas detyres
zyrtare, pavaresisht nga vullneti i disa personave. Kur kemi te bejme me
dhenien e certifikatave te ndryshme dhe te dokumenteve te tjera ne baze te
evidences publike apo pas zhvillimit te procesit, si dhe me mbajtjen e
evidencave te ndryshme, personi i caktuar nuk fiton te drejta, perkatesisht
detyrime. Ketu edhe qendron dallimi kryesor ne mes te r;eshtjeve
administrative dhe veprimeve administrative. Keshtu, p.sh., me veprimet
administrative, pal eve u jepen dokumente te ndryshme, qe u sherbejne per t' i
argumentuar faktet ne c,:eshtjet administrative, sepse ne baze te shikimit ne
evidencen perkatese apo ne baze te paraqitjes se ekstraktit nga ajo evidence,
pala deshmon ekzistimin ose mosekzistimin e ndonje argumenti te rendesishem
per vendim marrje ne r,:eshtjen e caktuar administrative
1.4 Veprimet procedurale
Te gjitha veprimet te cilat i ndermerr organi i cili udheheq proceduren
administrative, pala dhe pjesemarresit e tjere ne procedure quhen veprime
procedurale. Keto jane veprime juri dike te rregulluara me dispozita juri dike, qe
325
 do tC thoU~ se, paraprakisht, eshte parapare se kush mundet t'i ndermarre, nen
cilat kushte, ne cilen forme dhe ne cilin afat.
Shtrohet pyetja se per c,:ka jane te nevojshme veprimet procedurale
:'
meqenese ne marredheniet shoqeroro-juridike te gjitha te drejtat dhe detyrimet
e individeve apo te personave juridik jane te rregulluara me dispozita ·
materialo-juridike. Ne ate pyetje eshte lehte per t'u pergjigjur sepse eshte
numri i vogel i dispozitave te cilat munden drejtperdrejt te aplikohen. Sipas
rregullit eshte e nevojshme qe ne c,:do rast konkret organi kompetent, pala e
interesuar (pala) dhe ndoshta ndonje pjesemarres tjeter si p.sh palet, ekspertet
duhet te ndermarrin nje varg aktivitetesh - veprime procesuale - per tu
vertetuar se a jane plotesuar te gjitha kushtet te nevojshme per udheheqjen e
procedures administrative, per vendosjen e lendeve tC procedures, per ndoshta
ekzekutimin e detyrueshem te detyrimit te dhene etj.
Nen veprimin procedural nenkuptohet c,:do posedim i pjesemanesit
procedural ne te cilen nderlidhet pasoja e parapare proceduralo-juridike. Kjo do
te thote se ne veprimin e nje pjesemarresi nderlidhet veprimi i pjesemarresit
tjeter ne proceduren administrative, p.sh kur pala paraqet kerkese per dhenien
te lejes ndertimore, organi kompetent eshte i detyruar te ngrite proceduren, te
vertetoj gjendjen faktike me prokurimin dhe shtjellimin e provave dhe te marre
vendim. Ne qofte se pala deklaron ankese, organi i shkalles se dyte eshte i
obliguar te nxjerre aktvendim per ankesen.
Veprimet procedurale ndahen:
1. sipas pjesemarresve - ne veprimet e organeve, ne veprimet e
paleve dhe ne veprime te pjesemarresve tjere (te deshmitareve,
eksperteve, mbajtesit e dokumenteve);
2. sipas permbajtjes - ne deklaratat e vullnetit (p.sh aktvendimi,
ankesa) dhe te komunikuarit e mendimeve perkatesisht te vrojtimeve
(p.sh deklarata e deshmitareve);
3. sipas shkalleve (etapave) te procedures - ne veprime me te cilat
ngrihet procedura, veprimet para marrjes se vendimit (procedura
hetimore), veprimi per vendosje, mjetetjuridike etj.;
4. sipas formes- veprime me shkrim dhe gojore.
2. Parimet themelore te procedures administrative
2.1 Nocioni dhe rendesia e parimevc themelore
Per zbatimin e drejte te procedures administrative eshte qenesore te
kuptuarit e rendesise te parimeve themelore te saj, sepse eshte detyre e te gjitha
organeve te administrates dhe te institucioneve te tjera kur vendosin c,:eshtje
administrative qe, ne zbatimin e normave materialo-juridike dhe te dispozitave
perkatese te procedures administrative, te cilat negullojne disa s:eshtje
procedurale, te nisen nga parimet themelore te procedures administrative.
326
Njohja e parimeve themelore te procedures administrative mundeson
zbatimin e drejte te dispozitave materialo-juridike dhe formalle-juridike. Ato
duhet te jene baze dhe orientim per interpretimin dhe zbatimin e disa
dispozitave te procedures administrative. Qellimi i procedures administrative
eshte qe ne vendosjen e c,:eshtjeve konlaete te vije deri te e verteta materiale
dhe qe me ate rast plotesisht te mbrohen te drejtat dhe interesat e qytetareve si
dhe interesat shoqerore. Kjo mund te realizohet vetem duke iu permbajtur
parimeve themelore te cilat i parasheh ligji.
2.2 Parimct themelore te procedures administrative80
Nje procedure qe te mundet te zbatohet, eshte e nevojshme qe ajo te
mbeshtetet ne parimet e njejta juridike, te cilet, kur eshte fjala per proceduren
administrative, kerkojne veprim te njejte te organeve ne vendosjen e 9eshtjeve
administrative.
Qellimi i procedures administrative eshte qe ne vendosjen e s:eshtjeve
konkrete te vije deri te e verteta materiale dhe qe me ate rast plotesisht te
mbrohen te drejtat dhe interesat e qytetareve si dhe interesat shoqerore. Kjo
mund te realizohet vetem duke iu permbajtur parimeve themelore te cilat i
parasheh ligji.
Ligji permban dymbedhjete parime themelore, sic; jane: 1) parimi i
ligjshmerise, 2) parimi i mbrojtjes se te drejtave te qytetareve dhe mbrojtja e
interesit publik, 3) parimi i barazise, paanshmerise dhe i objektivitetit, 4)
parimi i orientimit sherbyes, 5) parimi i efektivitetit, 6) parimi i vertetesise
materiale, 7) parimi i degjimit te paleve, 8) parimi i pergjegjesise 9) parimi i
c,:muarjes se lire te provave, 10) parimi i pavaresise ne marrjen e vendimeve,
11) parimi i drejtes se ankimit (parimi i dyshkallcsise ne vendosjen ne
procedure administrative, 12) parimi i plotfuqishmerise se vendimit, 13) parimi
i ekonomizimit te procesit, 14) parimi per detyrimin e ofrimit H: ndihmes pales
se painformuar dhe 15) parimi i perdorimit te gjuheve dhe te alfabeteve.
2.2.1 Parimi i ligjshmerisc
Parimi i ligjshmerise (se bashku me kushtetutshmerine) ne shoqeri
shpreh idene e "sundimit te se drejtes"- me nenshtrimin e te gjithe individeve,
organeve, institucioneve dhe organizatave ndaj normave juridike.
Parimi i ligjshmerise, nuk ka dyshim se paraqet parimin themelor te
sistemit te nje vendi (mbase edhe ne Republiken e Maqedonise, Shqiperise dhe
80 E rendesishme eshte te theksohet se ne legjislacionin per proceduren e pergjithshme
administrative, disa nga parimet e theksuara mund te marrin emertime te ndryshme duke u
riformuluar ne permbajtjen e tyre qe perndryshe nuk e ndryshon esencen e ri~ndesise qe e kane
parimet si rregulla me te qendrueshme gjate zhvillimit te procesit administrativ, kshtu per nga
emertimi disa nga parimet e kane ruajtur kontinuitetin ne legjislacionin e kodifikuar si ne
Maqedoni ashtu dhe ne Kosove, kurse disa parime te tjera ose jane reduktuar ose jane
rikonceptuar me emra tjere si ne legjislacionin e Kosoves ashtu edhe ne legjislacionin e
Maqedonise,por edhe me gjere ne hapesiren administrative evropiane. H. E
327
 Kosoves) ne teresi dhe keshtu medoemos tc vijc ne shprehje edhe ne
• 2.2.2 Parimi i mbrojtjes se te drejtavc te qytetareve dhe mbrojtja e
zhvillimin e procedures administrative, sikunder edhe ne procedurat e tjera
ligjore.
Perndryshe, nc kuptimin me te gjere, ligjshmeria caktohet si
harmonizim i te gjitha akteve materiale dhe juridike me ligjin (apo me
dispoziten tjeter) si aktin me te larte. Dallohet "ligjshmeria formale"
(harmonizimi me ligjin ne pikepamje te formes te akteve juri dike) dhe
"ligjshmeria materiale" (harmonizimi me ligjin ne pikepamje te permbajtjes se
akteve).
Parimi i ligjshmerise eshte parimi me kryesor i procedures
administrative, ndersa mbeshtetet ne obligimin qe te gjitha organet e
administrates, qe veprojne ne c;eshtjet administrative, te vendosin ne baze te
ligjit dhe te dispozitave te tjera te organeve shteterore (paragrafi 1, neni 4 ).
Parimi i ligjshmerise ne procesin administrativ sigurohet me ane te
ankimit dhc padise ne procesin administrativ - gjyqesor, si dhe me mjetet e
jashtezakonshme juridike. Keshtu, instrumentet per mbrojtjen e ketij parimi
jane ankimi ne procesin administrativ dhe padia ne procesin administrativo-
gjyqesor ..
Rastet e paligjshmerise, kryesisht, shprchen ne forme te shkeljeve te
ndryshme qe mund te radhiten ne disa grupe si vijon:
1) jokompctenca ne zgjidhjen apo vendosjen e c;eshtjes administrative,
2) shkelja e dispozitave te procedures administrative,
3) shkelja e se drejtes materiale,
4) ve1ietimi i gabuar apo jo i plote i gjendjes faktike dhe
5) paligjshmeria ne qellimin apo kuptimin e aktit.
Vendosja jokompetente, ne vec;anti kur eshte fjala per kompetencen
lendore, shpie ne pervctesimin e autorizimeve te huaja. Dispozitat mbi
kompetencen jane te natyres imperativ, andaj mospermbajtja e tyre e ben
veprimin e organit te paligjshem.
Shkefja e dispozitave per procesin mund t'i perket fotmes se aktit apo
dispozites e cila e rregullon procesin.
Shke!ja e se drejtes materia!e (!igjit) ekziston kur ne c;eshtjen konkrete
administrative nuk jane zbatuar dispozitat e se drejtes materiale, te cilat eshte
dashur t' i zbatoje apo kur dispozitat e till a nuk jane zbatuar drejt.
Vertetimi jo i plate apo i gabuar i gjendjes faktike ekziston, si edhe ne
proceset e tjera, kur te gjitha faktet vendimtare (relevante) nuk jane vertetuar
ne menyre te drejte, perkatesisht kur nuk jane vertetuar. Vertetim jo i plote i
gjendjes faktike ekziston kur per ate bejne me dije faktet apo provat e reja. Ky
eshte rasti edhe kur nga faktet e veiietuara eshte nxjene konkluzion i gabuar.
Jo ligjshmeria ne qellim dhe kuptim provohet ne ate kur akti eshte
nxjerre me qellim te realizimit te qellimit tjeter jashte asaj qe delnga ligji.
328
intercsit publik
Ky parim ka te beje me detyren e organeve qe, me rastin e zhvillimit te
procesit dhe te vendosjes ne c;eshtjet administrative, paleve t'u bejne te mundur
qe sa me lehte te mbrojne dhe te realizojne te drejtat e tyre, te mos jete ne dem
tete drejtave te personave te tjere dhe as ne kundershtim me interesat publike
te percaktuar me ligj.
Edhe pse per realizimin e te drejtave te veta kujdeset vete pala, roli i
organit qe zhvillon procesin nuk eshte pasiv ne te. Keshtu, ai ka per detyre qe
te kujdeset qe pala t'i realizoje te drejtat e veta ne menyren me te lehte dhe te
shpejte, porte mos jete ne dem te personave te tjere dhe as ne kundershtim me
interesat publike. Interesin publik organi e c;mon ne kuader te dispozitave
materiale te permbajtura ne ligje dhe ne dispozita te tjera me te cilat eshte
percaktuar ai (per shembull: siguria, rendi dhe qetesia, siguria e njerezve dhe e
pasurise, mbrojtja e shendetit, respektimi i kushteve ne fushen e ndertimit,
ruajtja e mjedisi' jetesor, mbrojtja e pe1mendoreve kulturore dhe historike etj.).
2.2.3 Parimi i efektshmerise
Ky parim obligon organet e administrates dhe institucionet e tjera qe
c;eshtjet administrative t'i vendosin me sukses dhe shpejt. Parimin e
efektshmerise nuk duhet shikuar ndaras nga parimet e tjera te procesit
administrati v.
Me zbatimin e ketij parimi nuk mund te lihet pas dore rendesia e
parimeve te tjera (p.sh. parimi i ligjshmerise dhe i vetietesise materiale). Ky
parim, bashke me parimin e ekonomizimit, ne radhe te pare duhet te shprehet
ne veprimin racional dhe ekonomik te organit ne procesin administrativ.
2.2.4 Parimi i vertetesise materiale
Parimi i ve1ietesise materiale perbehet ne obligimin e organit qe te
ve1ietoje gjendjen e drejte te c;eshtjes. E kunde1ia e kesaj eshte parimi i se
vertetes formale, e cila permbushet me shtjellimin e disa provave (pranimi,
deklarata e deshmitareve) pa synim per te kuptuar te verteten reale.
Ky parim qysh ne fillim thekson, se te gjitha faktet duhet te vetietohen e
te cilat jane me rendesi per manjen e vendimit te ligjshem dhe te drejte dhe ne
dispozitat e tjera perpunohen, si p.sh.:
a) detyrimi qe para marrjes se vendimit ne menyre te sakte kane per t'u
vertetuar te gjitha faktet dhe rrethanat te cilat jane me rendesi per te
bere te qarte c;eshtjen e ne baze te cilave duhet te bazohet vendimi
b) personi zyrtar i cili e udheheq procesin vendos se a duhet apo jo
ndonje fakt ta argumentoje, varesisht nga ndikimi i tij ne vendosjen
e ryeshtjes. Sipas llojit, " natyres" se faktit, personi zyrtar cakton se
cilat prova do t'i shtjelloje (shikimi i dokumenteve, marrja ne pyetje
329
 e deshmitareve, eksperteve, shikimi ne vendngjarje, marrja e
deklaratave nga palet etj. );
c) eshte i lejuar argumentimi se edhe dokumentet publike jane jo te
verteta apo jane te hartuar ne menyre te pasakte;
d) personi zy1iar i cili udheheq procesin mundet gjate tere procesit ta
plotesoje gjendjen ekzistuese dhe te shtjelloje prova edhe per ato
fakte qe nuk jane paraqitur me pare apo ende nuk jane percaktuar.
Gjithashtu, personi zy1iar, sipas detyres zyrtare, do te urdheroje
shtjellimin e ydo prove, nese konstaton se nje gje e tille eshte e
nevojshme me qellim te sqarimit te yeshtjes;
e) organi kompetent per vendosje nxjerr vendim per yesh~en e cila
eshte Iende e procesit ne mbeshtetje te fakteve te vertetuara ne
proces.
Shkelja e ketij parimi sidomos shikohet ne ate se ne procesin
administrativ nuk percaktohen te gjitha faktet vendimtare per vendosjen e
drejte per yeshtjen konkrete administrative. Kjo shihet sine mosshtjellimin e te
gjitha provave te nevojshme, ashtu edhe ne "rangimin" (p.sh. shikimi ne
vendngjarje si mjet provues shfrytezohet ne menyre jo te mjaftueshme;
miratohen mendimet dhe pelqimet e organeve te tjera pa perdorimin e tyre me
elementet e tjera te gjendjes konkrete juridike; personi zy1iar nuk eshte
konsekuent ne shtjellimin dhe ne arsyetimin e provave; jo mjaftueshem
ekzaminohen provat sipas detyres zyrtare etj.).
Shmangie nga ky parim ne Iigj eshte parapare ne dy raste, kur organi
mund ta vendose gjendjen konkrete juridike sipas procesit te shkmier
drejtperdrejt. Rasti i pare - Jajmerohet kur me dispozite eshte parapare se
yeshtja mund te zgjidhet ne baze te fakteve apo rrethanave te cilat nuk jane
argumentuar ose kur provat mund te percaktohen vetem ne menyre te
drejtperdrejte, keshtu qe faktet apo rrethanat duken si te verteta, ndersa nga te
gjitha rrethanat del se kerkesa e pales do te zgjidhet pozitivisht, perkatesisht do
te pranohet. Rasti i dyte- eshte kur kemi te bejme me ndermarrjen, ne interesin
publik, te masaYe te ngutshme, te cilat nuk mund te shtyhen, ndersa faktet ne te
cilat vendimi duhet te bazohet jane te argumentuara apo te pakten jane bere te
mundura, perkatesisht te ngjara.
2.2.5 Parimi i degjimit te paleve
Parimi i degjimit te paleve shihet ne detyren e organit qe zhvillon
procesin qe, para nxjenjes se vendimit, palen ta njoftoje mete gjitha faktet dhe
rrethanat qe jane me rendesi per marrjen e vendimit, qe pala te mund te
deklarohet per ato fakte dhe nethana.
Vetem me Iigj mund te parashihet mundesia e nxjenjes se vendimit pa
deklarimin paraprak te pales. Respektimi i ketij parimi merret ne konsiderim qe
nga fillimi i procesit administrativ e deri ne perfundimin e tij. Ai nuk kufizohet
330
vetem ne degjimin e pales per Ienden e zhvillimit te procesit, por perfshin edhe
te drejten e pales qe te deklarohet per materialin e pergjithshem te provave dhe
te gjendjes juridike. Qe kete palate mund ta realizoje dhe qe te pergatitet me
kohe, eshte e nevojshme qe me kohe te ftohet ne seance, duke u shenuar lenda
per te cilen ftohet, si dhe veprimet qe dote ekzaminohen
Parimi i degjimit te paleve ne kete ligj konkretizohet ne shume yeshtje,
si p.sh.: t'u behet e mundur paH~ve realizimi dhe mbrojtja e te drejtave dhe e
interesave te tyre juridike para nxjerrjes se vendimit; se eshte detyre e personit
zyrtar ta paralajmeroje palen per te drejtat e saj ne proces dhe t'i tregoje per
pasojat juridike te veprimeve ose te emetimeve te saj ne proces; e drejta e pales
per te marre pjese ne procesin ekzaminues dhe per realizimin e pikesynimit te
procesit te jape te dhena te nevojshme dhe te mbroje te drejtat e veta dhe
interesat e mbrojtura me ligj; e drejta e pales e nezimit te saktesise se
theksimeve dhe qe per ate qellim i ploteson dhe shpjegon pohimet e saja, edhe
pas seances gojore te mbajtur me obligim te theksimit te shkaqeve se per
y'arsye nuke ka bere ne seance.
Per te gjitha keto kujdeset personi zyrtar nepermjet te cilit pala realizon
te drejtat e tij si pjesemarres ne proces. Ve<,:anerisht eshte parapare qe organi
!competent nuk do te nxjerre vendim para se t'i ofroje pales mundesi qi'S te
deklarohet per faktet dhe rrethanat mbi te cilat duhet te bazohet vendimi. Ne
ligj eshte parapare detyrimi i lenies se kohes se mjaftueshme per t'u pergatitur
palet e ftuara per shqyrtim dhe per te ardhur ne kohe dhe pa shpenzime te
jashtezakonshme. Sipas rregullit, ai afat eshte tete dite. Gjithashtu, ne ligj eshte
rregulluar obligimi i venies per keqy1je te planeve, shkresave ose te lendeve te
tjera personave te ftuar para mbajtjes se seances.
Shmangie nga parimi i degjimit te pales eshte parapare edhe ne vete
ligjin., duke u perpunuar yeshtja e zgjidhjes se yeshtjes administrative ne
procesin e shkmier ekzaminues. Degjimi i veyante i pales nuk nevojitet kur
organi vendos ne procesin e shkurter ekzaminues mbi bazen e te dhenave
zyrtare qe ka organi apo kur kemi te bejme me ndermarrjen e masave ne
interesin publik qe nuk mund te shtyhen, ndersa faktet mbi ti~ cilat duhet te
bazohet vendimi jane te vertetuara apo jane bere te besueshme. Pos kesaj, me
dispozite mund te parashihet qe yeshtja e caktuar administrative mund te
vendoset ne procesin e shkurter ekzaminues mbi bazen e fakteve apo te
rrethanave qe nuk jane provuar plotesisht apo me prova vertetohen vetem ne
menyre indirekte, keshtu qe faktet apo rrethanat jane bere te besueshme. Ne
keto raste mundet vetem te plotesohet kerkesa e pales.
Shkelja e ketij parimi shihet ne pamundesine e pales qe te deklarohet
per faktet dhe rrethanat qe jane me rendesi per nxjenjen e vendimit, ne veyanti
ne fazen e realizimit te disa mjeteve provuese (keqyrja ne vend, degjimi i
deshmitarit, ekspertit etj.). Ky eshte shkak per anulimin e vendimeve te
shkalles se pare. Pos kesaj, ne rastin kur pala ka mundesi te deklarohet per
faktet dhe rrethanat relevante, kjo konstatohet ne shkrese, sepse pala, shpesh,
331
 t'"Y
o;,·"-F
nuk dote deklarohet per ndonje fakt, qe nuk shihct nga shkresat, edhe pse eshte
dashur te behet kjo.
2.2.6 Parimi i pergjegjesise
Parimi i pergjegjesise se organeve dhe organizatave te cilat vendosin
<;eshtje administrative, perkatesisht e organeve dhe organizatave te cilat
vendosin ne proceduren administrative, eshte parimi i ri i parapare me LPPA-
ne nga viti 2005, sipas ketij parimi organet dhe organizatat me autorizime
publike te cilat vendosin <;eshtje administrative jane pergjegjes per demet e
shkaktuara nga ndermarja e veprimeve te paligjeshme ose nga refuzimi i
paligjeshem per ndermarrjen e ndonje veprimi adekuat. Pergjegjesia sipas ketij
parimi i perfshine edhe informatat me shkrim te cilat organet ia japin paleve,
madje edhe atehere kur dhenia e infomatave nuk eshte e detyrueshme ne
proceduren e caktuar.
2.2. 7 Parimi i vleresimit te provave
Parimi i vleresimit te provave perbehet ne autorizimin e personit zyttar
qe sipas bindjes se lire te vendose se cilat fakte do t'i marre site provuara.
Ky parim perfshine disa grupe te autorizimeve per personin zyttar i cili
kryeson procesin:
1. te caktoje se cilat deshmi duhet apo nuk duhet provuar, varesisht
nga ndikimi i tyre i mundshem ne zgjidhjen e s;eshtjes;
2. qe vete te beje perzgjedhjen e mjeteve provuese - duke iu dhene,
sipas rrethanave konkrete, rendesi mete madhe apo mete vogel;
3. qe pavaresisht, sipas bindjes se vet, i konsideron te provuara apo jo
te provuara faktet e ve<;anta.
<;do fakt mund te provohet me te gjitha mjetet provuese. Si mjet
provues mund te perdoret r,;do gje qe eshte e pershtatshme per vbtetimin e
gjendjes se <;eshtjes dhe qe i pergjigjet rastit konkret, sis; jane: dokumentet,
deshmitaret, deklaratat e paleve, ekspertet, keqyrja ne vendngjmje etj.
Ato fakte nuk mund t'i vrojtoje te izoluara, por eshte i obliguar t'i
vleresoje ne menyre te ndergjegjshme e te kujdesshme te s;do prove ver,; e ver,;
dhe te te gjitha provave se bashku, si dhe ne baze te rezultatit te tere procesit.
Keshtu qe, personi zyrtar nuk eshte i obliguar qe te pranoje, si prove te plote,
deklaraten e deshmitarit, te ekspertit dhe te pranoje si prove dokumentin privat,
certifikaten e leshuar sipas nenit perkates te ketij ligji apo deklaraten e pales
etj. Mirepo, organi eshte i detyruar qe te pranoje dokumentin publik si prove,
derisa ai apo personi i interesuar ne procesin perkates verteton te kunderten.
Nga ky parim nuk mund te konkludohet se personi zyrtar eshte arbitrar
ne rastin e vleresimit te provave te caktuara. sepse eshte i obliguar qe ne
arsyetim te vendimit te theksoje shkaqet qe kane qene vendimtare ne
vleresimin e provave. Kjo eshte nje nga te metat e shpeshta ne vendimet, sepse,
332
rendom, arsyetimi nuk permban vleresimin e kujdesshem te <;do prove te
ver,;ante, si dhe lidhshmerine e tyre reciproke. Gabimi i dyte, qe ne vleresimin e
provave behet shpesh, eshte aprovimi i certifikatave te ndryshme qe Ieshohen
sipas ligjit, si dokumente publike, edhe pse ato nuk jane te tilla. Fuqia e tyre
juridike eshte shume me e dobet se e dokumenteve publike. Situate e ngjashme
eshte edhe me deklaratat e ndryshme qe palet apo pjesemarresit e tjere ne
proces i japin para organeve te tjera, e jo para organit qe e zhvillon procesin.
2.2.8 Parimi i pavaresise ne marrjen e vendimeve
Sipas ketij parimi, personi i autorizuar i organit kompetent per
zhvillimin e procesit ne menyre te pavarur percakton faktet dhe rrethanat, e ne
baze te fakteve dhe rrethanave te vertetuara aplikon dispozitat ne rastin
k.onkret. Aplikimi i parimit te pavaresise ne vendosjen e r,;eshtjes
administrative, perjashton marrjen e udhezimeve konkrete per ate se si do te
zgjidhet s;eshtja konlaete administrative, si dhe rasti nese eprori e ka bartur te
drejten e nxjerrjes se vendimit ne personin zyrtar.
Kufijte e pavaresise ne manjen e vendimeve jane te caktuara me ligj
dhe dispozita te tjera. Pavaresia ne vendosje eshte ne lidhje te ngushte me
parimin e vleresimit te lire te provave, ngase vetem gjendja faktike e vertetuar
me aplikimin e drejte te dispozitave duhet te ndikoje ne personin zyrtar.
Andaj, veprimi i organit nuk do te ishte ne pajtim me kete parim kur ky
ne rastin konkret, pervey nese kjo nuk eshte urdheruar me ligj, para vendosjes
se <;eshtjes administrative i eshte drejtuar per mendim, orientim apo udhezim
cilitdo qofte organi. Veprimi i tille shpie ne jopavaresine e organeve, qe do te
thote sene fakt, r,;eshtjen administrative nuke vendos organi, por ndonje organ
tjeter. Kjo ka pasoja negative per pergjegjesine e organeve ne fushen e veprimit
administrativ.
2.2.9 Parimi i se drejtes se ankimit
Ankimi (ankesa) eshte mjet juridik i parapare ne <;do sistem juridik
demokratik. Me shfrytezimin e drejtes ne ankim mundesohet ngritja e
mekanizmit te kontrollit (perkatesisht te rishqyrtimit) te vendimit, me te cilen
paraqitesi i ankimit nuk eshte i kenaqur, prandaj kerkon menjanimin e saj apo
ndryshimin ne dobi te tij.
Ky parim perbehet ne te drejten e pales ne ankim kunder vendimit te
nxjerre ne shkalle te pare, nese me te nuk eshte i kenaqur. E drejta e ankimit
mund te kufizohet vetem me ligj, madje vetem atehere ne qofte se per <;eshtjen
ne fjale, ne ndonje menyre tjeter, eshte siguruar mbrojtja e te drejtave dhe e
ligjshmerise (p.sh. ne gjykate). Pos kesaj, ankimi nuk. mund te behet ktmder
organit te shkalles se pare mbi te cilin nuk ka organ te shkalles se dyte, perve<;
kur kjo eshte parapare me ligj. Ne qofte se kunder vendimit te organit te tille
lejohet ankimi, me ligjin mete cilin lejohet ankimi parashikohet edhe organi qe
do te vendose ne baze te ankimit.
333
 Qe ankimi te mund te behet, eshte e nevojshme te ekzistoje vendimi i
shkalles se pare, ncse nuk eshte fjala per "heshtje te administrates" kur
vendimi nuk eshte nxjerre ne afatin e parapare, andaj pala mund te beje ankim
njesoj sikurse kerkesa e tij te jete refuzuar.
Per shkak se, sipas parimit te kompetences, procesi administrativ eshte
dyshkallesh, pala nuk ka te drejte ankimi ne vendimin e marre sipas ankimit,
por vetem mundet, sipas kushteve te parapara me ligj, te zhvilloje kontest
administrativ.
2.2.10 Parimi i plotfuqishmerise se vendimit
Sipas parimi i plotfuqishrnerise se vendimit (ose aktvendimi) i
plotfuqishem eshte ai vendim kunder te cilit nuk mund te behet ankim dhe as te
ngrihet kontesti administrativ (vendimi i formes se prere), e mete cilin pala ka
fituar te drejtat e caktuara, perkatesisht me te cilin pales i jane caktuar disa
detyrime. Qe te dy kushtet duhet te plotesohen (pamundesia qe te behet ankim
dhe ngritja e kontestit administrativ). Qe vendimi te jete i plotfuqishem edhe ne
aspektin material, eshte e nevojshme qe pos plotesimit te kushteve per
plotfuqishmerine formale, te plotesohet edhe nje kusht plotesues, i cili ka te
beje me krijimin, me aktin administrativ te ndonje te drejte, perkatesisht
detyrimi per palen.
Pasoja e plotfuqishrnerise materiale eshte ne pamundesine e organit qe e
ka nxjerre vendimin e plotfuqishem, qe perseri te leshohet ne vendosjen e tij
jashte rasteve te anulimit, prishjes apo te ndryshimit, qe jane parapare me ligj.
Keshtu, plotfuqishrneria materiale e lidh (detyron) vet e organin qe e ka nxjerre
vendimin e tilfe, ndersa plotfuqislm1eria formale e lidh (detyron) palen (p.sh.
skadimi i afatit per ankim apo padi).
2.2.11 Parimi i ekonomizimit te procesit
Sipas Iigjit (LPA), procesi duhet te zhvillohet shpejt dhe me shpenzime
sa me te vogla dhe duke humbur sa me pak kohe per palen dhe per personat e
tjere qe manin pjese ne proces, por ne menyre qe te grumbullohet ydo gje qe
nevojitet per vertetimin e drejte te gjendjes faktike dhe per nxjerrjen e vendimit
te ligjshem dhe te drejte. Zbatimi i ketij parimi nuk ben te jete ne dem te
realizimit te qellimit te procesit, ne veyanti jo ne dem te parimit te ve1tetesise
material e.
Ne parimin e ekonomizimit jane te perfshira dy parime: parimi i
shpejtesise dhe parimi i kursimit. Parimi i shpejtesise, ne nje menyre, eshte i
perfshire me parimin e efektivitetit, andaj nga kjo arsye parimi i ekonomizmit
kryesisht shpie ne parimin e kursimit, perkatesisht ne kerkesen qe procesi te
zhvillohet me shpenzime sa me te vogla dhe duke humbur sa me pak kohe, si
per palen, ashtu edhe per personat e tjere, duke perfshire ne kete rreth edhe
personin zyrtar si dhe organin ne teresi.
334
Ardhja ne shprehje e ketij parimi nuk mund te jete i nj<:jte ne te gjithe
Jemenjte administrative, perkatesisht ne te gjitha lendet administrative, si dhe
ne te gjitha fazat e procesit. Shikuar ne teresi, ky parim duhet te jete prezent ne
tere procesin administrativ, sepse me aplikimin e tij me lehte dhe me shpejt dhe
me me pak shpenzime arrihet deri te qellimi i procesit administrativ.
2.1.12 Parimi per detyrimin e ofrimit te ndihmes pales se
painformuar
Ky parim, perbehet ne detyrimin e organit qe zhvillon procesin qe te
kujdeset qe padituria dhe mosinformimi i pales dhe i personave te tjere qe
marrin pjese te mos jene ne dem te te drejtave qe u takojne me ligj. Qellimi i
ketij parimi eshte qe pala me rastin e realizimit te te drejtave, qe me Iigj i
takojne, te mos pesoje ndonje dem per shkak te mosinformimit dhe te
paditurise ne te drejtat sipas procesit administrativ.
Obligimi i ofrimit te ndihrnes pales se painformuar nuk kate beje vetem
ne udhezimin e pales ne pikepamje te normave procedurale, por edhe ne
pikepamje te dispozitave materiale. Gjithashtu, personi zy1tar i cili zhvillon
procesin eshte i obliguar t'i udhezoje edhe personate tjere, e jo vetem palen.
Zbatimi i ketij parimi nuk mund te jete i plate ne qofte se veprimin e
pergjithshem nuk ia pershtat atij dhe parimeve te tjera. Pa organizim dhe
pajisje te mire te zyrave pranuese, te zyrave te vendit dhe te zyrave pritese e te
ndihmes juridike, si dhe te radhitjes adekuate te orarit te punes, nuk mund t'iu
ndihmohet pjesemarresve ne procesin administrativ.
2.2.13 Parimi i perdorimit te gjuheve dhe te alfabeteve
Me ane ketij parimi, paleve dhe pjesemarresve te tjere ne proces, u
garantohet e drejta qe te perdorin gjuhen e vet.
Ne qofte se procesi nuk zhvillohet ne gjuhen e pales, organi ka per
detyre t'i beje te mundur ndjekjen e zhvillimit te procesit ne gjuhen e vet. Ni~ te
vertete, organi ka per detyre qe te udhezoje palen, perkatesisht pjesemarresin
tjeter per perdorimin e gjuhes ne proces, kurse ne procesverbal do te shenohet
se pala, perkatesisht pjesemarresi tjeter eshte udhezuar per kete te drejte dhe do
te theksohet deklarata e tij lidhur me udhezimin e dhene.
Ne lidhje me perdorimin e gjuhes ne proceduren administrative, duhet
theksuar se ne praktiken legjislative ne Republiken e Kosove dhe ne
Republiken e Maqedonise ekzistojne dallime te natyres specifike qe edhe
nderlidhen me faktin e perdorimit te gjuheve zyrtare dhe shkrimet e tyre. Kjo
per arsye se ne Republiken e Maqedonise gjuhe zyrtare eshte gjuha
maqedonase dhe shkrimi i saj cirilik, por e gjuhet e bashkesive tjera etnike,
mbase edhe gjuha shqipe, ne pajtim me kushtetuten dhe ligjin. Ne lidhje me
kete jane bere edhe ndryshime ne Ligjin per proceduren e pergjithshrne
administrative (LPA). Mirepo zgjidhjet ligjore per perdorimin e gjuhes shqipe
335
ne organet qendrore te administrates, jane tejet reduktuese. st Nderkaq, ne
Kosove perdorimi i gjuheve zyrtare eshte percaktuar me kushtetute (sipas nenit
5 "gjuhe zyrtare ne Republiken e Kosoves jane gjuha shqipe dhe gjuha serbe.
Gjuha turke, boshnjake dhe ajo rome kane statusin e gjuheve zyrtare ne nivel
komune ose do te jene ne perdorim zyrtar ne cilindo nivel ne pajtim me ligj")
dhe me ligj.
Pemdryshe, si ne Kosove ashtu edhe ne Maqedoni, sipas ketij parimi,
parashihet qe palet dhe pjesemarresit e tjere ne proceduren administrative, qe
nuk jane qytetare te Kosoves, respektivisht te Maqedonise dhe nuk zoterojne
gjuhen ne te cilen zhvillohet procedura, te kene te drejte ta ndjekin zhvillimin e
procesit ne gjuhen qe e kuptojne me ane te interpretuesit (perkthyesit te
posac;em) qe sigurohet gjate zhvillimit te procedures administrative.
3. Kompetenca, ndihma juridike dhe personi zy:rtar
3.1 Kompetenca ne proceduren administrative
3.1.1 Nocioni dhe rendesia e kompetences
Terni "kompetence" nenkupton autorizimin e organeve per vendosjen e
c;eshtjeve te caktuara juri dike.
Organet e administrates dhe organizatat e institucionet e tjera ne
kryerjen e autorizimeve publike kryejne pune te shumta dhe te ndryshme
administrative (vendosja administrative, veprimet administrative etj .). Te gjitha
keto organe nuk mund te jene te autorizuara qe t'i vendosin te gjitha c;eshtjet
administrative nga materiet e ndryshme administrative, si dhe nuk mund te
vendosin te njejten r;eshtje ne shkallen e pare dhe te dyte. Andaj, eshte e
nevojshme radhitja e c;eshtjeve administrative sipas lemenjve (te financave, te
planifikimit hapesinor, te gjendjes civile etj.), per te cilat edhe themelohen
organet e administrates.
Me themelimin e organeve te administrates per materien e caktuar,
perkatesisht lemin apo te me shume lemenjve, percaktohet, paraprakisht, e
drejta dhe detyra e organit te caktuar te administrates per vendosje te r;:eshtjeve
te caktuara administrative nga lemenjte e administrates per te cilen eshte
themeluar. Vetem organi kompetent eshte i autorizuar te vendose ne r;:eshtjen e
cakhmr dhe ai nuk mund te refuzoje vendosjen e r;:eshtjes se tille. Andaj, r;:do
organ eshte i detyruar qe gjate tere procesit te kujdeset sipas detyres zyrtare,
per kompetencen e vete. Kompetenca nuk mund te ndryshohet me marreveshje
te paleve apo me marreveshje te organeve dhe te paleve.
Mosrespektimi i dispozitave per kompetencen ne procesin administrativ
ka si pasoje qe ne proces ne rastin e ankeses se ushtruar, si edhe ne procesin e
81Shih: Kushtetuta e R. M, neni 7 i zevendesuar me amendamentin V;- Ligji per perdorimin e
gjuhes qe e flasin se paku njezet perqind e qytetareve ne R.M ( " Gazeta Zyrtare e R.M" nr.
101/2008 ).
336
anulimit te vendimit sipas te drejtes se mbikeqyrjes dhe ne procesin e shpalljes
te vendimit te pavlefshem, ne ver;:anti kujdeset per ato dispozita dhe varesisht
nga respektimi i tyre vendoset per fatin e vendimit te shkalles se pare.
3o1.2 Llojet e kompetenccs
Varesisht nga kriteret qe sherbejne per radhitjen e yeshtjeve te
ndryslm1e administrative, dallohen tri lloje te kompetencave:
1) lendore,
2) tokesore dhe
3) kompetenca funksionale.
Kompetenca lendore eshte e drejta dhe detyra e nje organi qe r;:eshtjet e
caktuara administrative t'i zgjidhe ne proceduren administrative, sepse kjo del
nga kriteret, baze e pikenisjes se te cilave eshte natyra e materies se yeshtjes
administrative per te cilen behet fjale.
Kompetenca lendore caktohet me dispozita materiale me te cilat
rregullohet ;;:eshtja perkatese. Sipas ketij ligji, kompetenca lendore per
vendosjen ne proceduren administrative caktohet me dispozitat me te cilat
rregullohet lemi i caktuar administrativ apo caktohet kompetenca e organeve te
caktuara. Keshtu, per shembull, dispozitat mbi mbrojtjen ne pune,
marredheniet e punes e caktojne kompetencen e inspeksionit te punes, ndersa
dispozitat mbi urbanizmin caktojne kompetencen e inspeksionit urbanistik.
Kete kompetence, deri diku, e caktojne edhe dispozitat e ver;anta mbi
organizimin e organeve.
Per kufi.zimin e kompetences Iendore, ne mes te organeve te
administrates, ligji ka percaktuar rregullin se per vendosje ne r;eshtjet
administrative ne shkalle te pare jane kompetent organet komunale te
administrates, nese me ligj nuk eshte caktuar kompetenca e organeve te tjera.
Kompetenca tokesore caktohet sipas territorit, perkatesisht rajonit te
veprimit te organit. Kjo kompetence shenon rajonin ne te cilin organet e
ver;:anta mund te kryejne punet nga kompetenca e saj lendore. Ne caktimin e
kompetences tokesore eshte vendimtar momenti territorial, e jo lloji,
perkatesisht natyra e punes. Kompetencen territoriale e kane te gjitha organet.
Kompetenca tokesore caktohet me dispozitat per ndarjen territoriale dhe me
dispozita per organizmin e organeve te caktuara.
Per caktimin e kompetences tokesore ligji ve vetem rregullat plotesuese,
te cilat aplikohen ne qofte se nuk ka dispozite tjeter te caktuar dhe te cilet ne
mes veti e perjashtojne njera- tjetrin. Ato rregulla perbehen ne sa vijon:
1) ne r;eshtjet qe kane te bejne me patundshmerine (toke, nde1iesat etj.)
kompetenca tokesore caktohet sipas vendit ku gjendet sendi, p.sh. lejen
per ndertim e leshon organi komunal per ndertimtari i komunes, ne
territorin e se ciles gjendet taka, si dhe lokacioni per ndertim;
2) per r;:eshtjet qe kane te bejne me zhvillimin e procesit me veprimtarine e
ndonje organi - sipas vendit te selise se tyre;
337
 ~*liM'

rregullohet edhe me dispozitat e disa llojeve te organeve, ashtu edhe me

3) ne t;eshtjet qe kane te bejne me zhvillimin e veprimeve apo te
veprimtarise profesionale, e cila kryhet apo ka per t'u kryer ne vendin e dispozitat organizative.
Sit; u theksua, kompetenca tokesore caktohet me dispozita mbi ndarjen
caktuar - sipas selise se veprimit, perkatesisht vendit ku kryhet
politiko-territoriale te komunave, si dhe me dispozitat mbi punen e disa
veprimtaria;
organeve. Zakonisht, kompetenca tokesore e organeve perputhet me territorin
4) ne t;eshtjet tjera sipas vendbanimit te pales, perkatesisht sipas vendit te
qe perfshin komuna, e cila e lea themeluar organin (organet e komunes kane
vendqendrimit te tij;
!competence tokesore ne kuadet te rajonit te komunes te cilat kuvendi i
5) ne qofte se kompetenca tokesore nuk mund te caktohet sipas asnjerit
komunes i ka obliguar). Nga kjo arsye organet e administrates duhet te
kriter te permendur, atehere caktohet sipas vendit ku eshte paraqitur
shkaku per zhvillimin e procesit. Ky rregull, ne te vertete, ka karakter kujdesen per kufijte komunes e cila i ka themeluar.
Me qellim te respektimit te dispozitave mbi kompetencen, t;do organi te
plotesues ne krahasim me kriteret e tjera.
administrates i eshte lene obligimi qe, sipas detyres zyrtare dhe gjate tere
procesit, te kujdeset per kompetencen e tij lendore dhe tokesore. Ne qofte se
Kompelenca fimksionale mund te konsiderohet si nje nenlloj i
konstaton se nuk eshte kompetent per pune ne t;eshtjen e caktuar
kompetences lendore, sepse ndihmon qe saktesisht te percaktohet se cilit organ,
administrative, organi eshte i obliguar qe parashtresen e pales t'ia dergoje, pa
qe ka kompetence lendore, i eshte vene ne kompetence vendosja e <;eshtjes
shtyrje, organit kompetent dhe per ate ta informoje paH~n. Nese nuk mund te
konkrete administrative. Kjo sidomos ka te beje me rastet, te cilat nuk jane te
konstatoje se cili organ eshte kompetent, dote nxjerre konkluzion mbi hedhjen
rralla, kur ne disa ligje nuk eshte caktuar organi qe do te ishte kompetent per
poshte te parashtreses per shkak te jokompetentes dhe do t'ia dergoje pales.
vendosje ne <;eshtjet administrative nga lemi konkret administrativ, p.sh nga
fusha e ndertimtarise, finances etj ., por ne ligje vetem shenohet se kete e ben
3.1.4 Kompetcnca e presupozuar (presumptive)
"organi kompetent ne komune", perkatesisht "organi i administrates komunale
Kompetenca lendore per vendosje ne proceduren administrative
kompetent per ato <;eshtje".
caktohet me dispozita me te cilat rregullohet fusha e caktuar administrative apo
Ky lloj i caktimit te kompetences quhet kompetenca negative, sepse ne
caktohet kompetenca e disa organeve. Ky ligj permban disa rregulla mbi
te thirremi kur, nga dispozita si dhe nga natyra e lendes, nuk mund te
caktimin e kompetences lendore, qe aplikohen ne rastin kur nuk mund, me
konkludohet se cili organ ka kompetence lendore per vendosje ne t;eshtje te baze, te konkludohen dispozitat e fushes se caktuar administrative apo nga
caktuar administrative. Ne qofte se nuk ka organ te caktuar per ate <;eshtje
dispozitat per kompetencen e disa organeve se cili organ eshte kompetent per
administrative dhe nuk mund te caktohet sipas natyres se <;eshtjes
t;eshtjen konkrete administrative. Andaj, kompetenca e tille e caktuar edhe
administrative, atehere, sipas rregullit mbi kompetencen negative, ne shkalle te quhet kompetenca e presupozuar (presumptive), sepse ne kete menyre caktohet
pare !competent eshte organi komunal i administrates per pune te pergjithshme,
vetem atehere kur nga dispozitat materiale dhe te tjera nuk mund te percaktohet
ndersa ne nivel te Autoritetit Qendror organi per <;eshtje te judikatures dhe
administrates. kompetenca e organit te caktuar.
Si rregull themelore per percaktimin e kompetences lendore Ligji
parasheh se per vendosje ne t;eshtjet administrative, nc shkallen e pare, eshte
3.1.3 Percaktimi i kompetences
kompetent organi komunal i administrates, nese vendosja e atyre t;eshtjeve nuk
Nga kuptimi i pergjithshem i kompetences, rrjedh se kompetenca eshte
eshte ne kompetence te organeve te Autoritetit Qendror.
e drejte dhe detyre e nje organi qe te vendose <;eshtje te caktuara Sipas rregullit mbi kompetencen negative, ne rast se nga dispozitat nuk
administrative. Sikur qe t;eshtja e themelimit, organizmit dhe e menyres se
mund te caktohet kompetenca lendore e organit per vendosje ne t;eshtje te
punes te organeve rregullohet me dispozita, gjithashtu, edhe kompetenca per
caktuar administrative, si dhe kjo nuk mund te percaktohet sipas natyres se
t;do t;eshtje administrative duhet qe me pare te jete e caktuar me dispozita.
t;eshtjes, atehere, per c;eshtjen e tille administrative eshte kompetent organi
Kompetenca lendore ne procesin administrativ caktohet me dispozita,
komunal i administrates per pune te pergjithshme.
me se shpeshti, me ligjet qe rregullojne materien e caktuar administrative apo
Pos rregullave per caktimin e kompetences lendore ligji permban edhe
tere fushen administrative. Me fjale te tjera, kompetenca lendore e disa
rregulla per caktimin e kompetences tokesore, te cilat jane perpunuar se bash.ku
organeve rregullohet me dispozitat materiale nga materia e caktuar
administrative, perkatesisht fusha. me shqyrtimin e asaj kompetence.
Rregullimi i t;eshtjeve te kompetences Iendore nuk eshte e nevojshme
qe te jete lende e perpunimit vetem ne dispozitat materiale, por ajo mund te
339
338
 3.1.5 Kufizimi hapesin.or i kompetences kompetent per vendosjen e nje <,:eshtjeje administrative, apo qe asnje organ nuk
Kompetenca lendore e organit per vendosjen e <,:eshtjeve te caktuara Jeshiron te "pranoje" ne kompetence <,:eshtjen konkrete administrative. Keto
administrative, si dhe per krye1jen e veprimeve te tjera zyrtare eshte i kufizuar jane rastet kur mund te flitet se eshte paraqitur konflikti i kompetencave.
Ne te drejten administrative konf1ikti i kompetencave ndahet ne konjlikt
ne kufijte e rajonit te saj. Perjashtimisht, ne qofte se ekziston rreziku per shkak
te shtyrjes, ndersa veprimin zyrtar duhet kryer jashte kufijve te rajonit te pozitiv dhe negativ te kompetencave. Konflikt pozitiv kompetencash kemi
atehere kur dy apo me shume organe shpallen kompetent per zgjidhjen e nje
organit, organi mund te kryeje veprimin edhe jashte kufirit te rajonit te vet, per
yeshtjeje te njejte administrative. Konflikt negativ kompetencash lajmerohet ne
<,:ka eshte i obliguar qe menjehere ta infonnoje organin ne te cilin rajon e ka
situaten kur dy apo me teper organe refuzojne te vendosin per <,:eshtjen e
ndermarre ate veprim.
Veprimet zyrtare ne ndertesat apo ne objektet e tjera ne posedim te caktuar administrative.
Ngritja e procesit per zgjidhjen e konfliktit te kompetencave mund te
institucioneve ushtarake behen pas paralajmerimit paraprak te pergjegjesit te
behet me iniciativen e organit dhe ne baze te propozimit te pales se interesuar.
nderteses, perkatesisht te objektit dhe pas marreveshjes mete.
Duke pasur parasysh rregullen se <,:do organ, sipas detyres zyrtare, kujdeset per
Kryerja e veprimeve zyrtare ne rajonin eksteritorrial (ndertesat e zyrave
kompetencen e vet lendore dhe tokesore, rrjedh edhe obligimi i organit qe, posa
te shteteve, konsullate, perfaqesive te organizatave nderkombetare etj.) behet
te konstatoje jokompetencen e vet, te kerkoje vertetimin nga organi i caktuar
me ndermjetesimin e organeve te Autoritetit Qendror.
per zgjidhjen e konfliktit te kompetencave.
3.1.6 Bartja (delegimi) dhe marrja (substitucioni) e kompetences
Propozimin per zgjidhjen e konfliktit te kompetencave e paraqet organi
Dispozitat per kompetencen jane te natyres detyruese (ius cogens) dhe
qe i fundit ka vendosur per kompetencen e saj. Kjo ka te beje edhe me
duhet te respektohen si nga organet qe zhvillojne procesin administrativ, ashtu
konfliktin negativ dhe pozitiv te kompetencave. Kur eshte fjala per konfliktin
edhe nga te gjithe pjesemarresit tjere ne proces. Ne menyre te theksuar eshte
pozitiv te kompetencave, atehere organi i cili i fundit veten e shpall kompetent
cekur se asnje organ nuk mund te marre <,:eshtjen e caktuar administrative nga
krahas organit qe tanime eshte duke vendosur <,:eshtjen e caktuar
kompetenca e organit tjeter dhe vete ta vendose, perve<,: ne rastet kur kjo me
administrative, paraqet propozim per zgjidhjen e konfliktit te kompetencave.
ligj eshte parapare dhe sipas kushteve te percaktuara me ate me ligj. Ne qofte
Propozimin per zgjidhjen e konfliktit negativ te kompetencave e paraqet ai
se me ligj eshte parapare se <,:eshtjen e caktuar duhet ta marre ndonje organ
organ te cilit i eshte derguar lenda nga organi i cili eshte shpalle jokompetent
tjeter, atehere e kemi rastin e marrjes (substituimit) te kompetences nga nje
organ ne "dobi" te organit tjeter. Kete rast mund ta kemi kur organi komunal i per ate <,:eshtje administrative.
Perve<; organeve, propozimin per zgjidhjen e konfliktit te kompetencave
administrates nuk do t'i zbatoje ligjet dhe dispozitat e tjera, organi i Autoritetit
Qendror kompetent per sigurimin e zbatimit te tyre eshte i detyruar qe mund ta paraqese edhe pala.
Edhe ne rastin e konfliktit te kompetencave, organi eshte i obliguar qe
drejtperdrejt apo neper mjet organit tjeter te autorizuar t'i zbatoje ato
dispozita dhe akte te pergjithshme. Ne ligj kjo <,:eshtje eshte perpunuar nen ne territorin e vet t'i kryeje ato veprime qe nuk durojne shtyrje.
kuptimin "heshtja e administrates" kur mundet organi i shkalles se dyte vete ta
vendose <,:eshtjen ne vend te organit te shkalles se pare, sepse ky ne afatin e 3.2 Ndihma ju.ridike
Ndihma juridike perbehet ne ndermarrjen e disa veprimeve te
parapare nuk e ka man·e vendimin.
procedures nga ana e organit i cili nuk udheheq procedure por ne baze te lutjes
Edhe bartja (delegimi) e kompetences nga njeri organ ne tjetrin eshte i
se organit kompetent. Organi i lutur, ne kuader te ndihmes juridike, nuk
lejuar vetem ne baze te autorizimit decidiv ligjo. Ne baze te Ligjit, organi
mundet te percaktoje gjendjen faktike ne vend te organit kompetent per
kompetent per vendosje mundet, nen kushte te caktuara, ta luse organin tjeter
qe ne vend te tij te ndem1arre disa veprime. Kjo ne ligj eshte perpunuar si udheheqjen e procedures.
Ndihma juridike kufizohet ne kryerjen e disa veprimeve (keqyrjen ne
ndihme juridike, per <,:ka, me pare, eshte bere fjale.
vend, degjimin e deshmitareve, ne ekspertize, ne dergimin e shkresave zyrtare
3.1. 7 Konflikt kompetencash etj.) mete cilat kuptohen faktet dhe rrethanat e nevojshme ne procedure.
Sipas rregullit, <,:do organ kryen veprime zyrtare ne kufijte e territorit te
Edhe pse kompetenca e organeve per vendosje ne procesin
administrativ eshte e negulluar me shume dispozita (ligje, me dispozita mbi vete.
Organi i administrates, vetem perjashtimisht, mund te kryeje veprimin
ndarjen politiko- territoriale, me dispozita per organizimin e disa organeve etj.)
juridik edhe jashte territorit te vet, me kusht qe te ekzistoje rreziku per shkak te
prapeseprape, ne praktike ndodh qe me teper organe konsiderojne se jane
341
340
 shtyrjes dhe per ate ta infonnoje organin e administrates, ne territorin e se ciles
e ka ndermarre ate veprim. Ne qofte se nuk eshte kusht per veprim te tille,
ndersa veprimin duhet kryer jashte territorit te organit te administrates i cili
zhvillon procesin, atehere shfrytezohen rregullat per ndihmen juridike. Kryerja
e disa veprimeve te procesit nga ndonje organ sipas lutjes se organit i cili
zhvillon procesin administrativ eshte dhenia e ndihmes juridike ne kuptim te
ligj it.
Kerkimin e obligueshem te ndihmes juridike e kemi ne rastin leur per
kryerjen e disa veprimeve ne procesin administrativ, qe do te ndermerret jashte
territorit te organit kompetent i cili zhvillon procesin, ky organ me lutje i
drejtohet organit te administrates, ne territorin e te cilit do te ndermerret
veprimi. Rasti i dyte i dhenies se ndihmes juri dike eshte te kerkimijodetyrimor,
sepse organi kompetent per zgjidhjen e <;eshtjes administrative mundet qe, me
qellim te kryetjes me te lehte dhe te shpejte te veprimit apo shmangies se
shpenzimeve te panevojshme, kryerjen e disa veprimeve ne proces t'ia besoje
organit tjeter perkates te autorizuar, per ndermarrjen e veprimit te tille. Ne
rastin e dyte, ne aplikimin e ndihmes juridike duhet qe si kritere, te sherbejne
arsyet e ekonomizimit dhe te racionalitetit, nderkaq rasti i pare eshte pasoje qe
del nga detyrueshmeria e dispozitave mbi kompetencen.
Perve<; dhenies se ndihmes juridik:e ne mes te organeve, ndihme juri dike
ne procesin administrativ, njeri- ~etrit, jane te detyruar t'i japin edhe organet e
tjera dhe subjektet e tjera, te cilat kane autorizimin publik per te vendosur ne
<;eshtjet administrative.
Perjashtimisht, organet mund te kerkojne nga gjykatat qe t'ua dergojne
dokumentet qe nevojiten per zhvillimin e procesit administrativ. Ne qofte se
me kete nuk pengohet vete procesi gjyqesor, gjykatat kane per detyre te
veprojne ne baze te kesaj kerkese. Gjykata mund ta caktoje afatin, ne te cilin
duhet t'i kthehen dokumentet.
Dhenien e ndihmes juridike organeve te huaja ligji e tTegullon ne
ve<;anti. Si edhe per marredheniet e tjera ne mes shteteve, edhe lidhur me
<;eshtjet e dhenies se ndihmes juridike vlejne dispozitat e traktateve
nderkombetare.
Me ndihmen e ndihmes juridike organet duhet qe me lehte dhe me
shpejte t'i zbatojne veprimet e nevojshme ne procesin administrativ, pa marre
parasysh se si dhe ku ato veprime duhet te kryhen. Ky eshte shkaku qe dhenia e
ndihmes juridike eshte detyrim i organeve. Me qellim te sjelljes me me
pergjegjesi ndqj ketij detyrimi, me ligj eshte caktuar edhe afati prej 30 diteve
qe organi i lutur eshte i detyruar te veproje sipas lutjes brenda kufijve te
territorit te vet dhe fusheveprimit te vet.
342
3.3 Personi zyrtar
3.3.1 Nocioni person zyrtar
Eprori i organit, ne pikepamje te veprimeve ne proceduren
administrative, i ka te gjitha autorizimet qe i perkasin atij organi. Kur eprori i
organit, si person fizik, udheheq proceduren dhe e Zfjidh <;eshtjen
administrative, ai punon ne emer te organit.
Ne ligj nocioni ''person zyrtar" perdoret ne dy kuptime. Ne kuptimin e
pare, ky nocion perfshin eprorin e organit dhe personin zyrtar, i cili eshte i
autorizuar te ndermarre veprime ne procesin administrativ para marrjes se
vendimit. Kuptimi i dyte eshte me i ngushte, sepse sipas tij, personi zyrtar esbte
punetori profesional (nepunesi civil) i organit te administrates te cilit eprori i
organit te administrates i ka dhene autorizim per ndermarrjen e veprimeve ne
procesin administrativ deri ne manjen e vendimit. Edhe pse ne kuptimin e
gjere edhe eprori i organit eshte person zyrtar (sepse sipas pozites se tij nc ydo
kohe mund t'i ndermarre te gjitha veprimet ne procesin administrativ, per te
cilat jane te autorizuar punetoret ne organ te administrates me te cilet
udheheq), megjithate, nocionin e personit juridik ne kete ligj do ta perdorim
ne kuptim te ngushte, madje kryesisht nga arsyeja qe ti~ behet dallimi ne mes
punetoreve profesionale te organeve te administrates dhe te eprorit te organit.
Pas procesit te zhvilluar dhe te vertetimit te gjendjes faktike, vcndimin
ne <;eshtjen administrative e merr organi kompetent per vendosje, perkatesisht
ne te shumten e rasteve kete e ben eprori i cili udheheq me organin e
administrates. Varesisht nga vellimi dhe rendesia e punevc si dhe nga
organizimi i brendshem, eprori i organit ka te drejte te autorizoje personin
tjeter zy1iar nga organi me te cilin udheheq, qe te vendose nc <;eshtjet
administrative nga llojet e caktuara te puneve. Ne kete autorizim eshte i
permbajtur edhe autorizimi per zhvillimin e procesit qe i paraprin vendosjes se
<;eshtjes administrative, perkatesisht marrjes se vendimit.
Perve9 te drejtave te eprorit i cili udheheq me organin qe te jape
autorizim per vendosje ne <;eshtjet administrative, perkatesisht per manje te
vendimit, Ligji mundeson qe t'i jape autorizim personit tjeter profesional ne
organ me te cilin udheheq qe te ndermarre veprime ne proces para marrjes se
vendimit. Ne rast sene kete autorizim nuk ka kufizime per veprime te caktuara,
atehere personi i autorizuar kate drejte te kryeje te gjitha veprimet ne procesin
administrativ, perve<; manjes se vendimit dhe konkluzioneve te tilla mete eilat
pamundesohet zhvillimi i metejme i procesit.
3.3.2 Perjashtimi i personit zyrtar
Zhvillimi objektiv dhe i paanshem i procedures administrative kerkon,
nga personi zytiar i cili udheheq procesin si dhe nga personat e: autorizuar per
vendosje, kerkon plotesimin e supozimeve paraprake. Gjithashtu Ligji, perve<;
qe kerkon qe personi zyrtar i autorizuar te ndermarre veprime ne proces para
marrjes se vendimit, ai duhet te jete edhe profesionist (me ligj eshte percaktuar
343
qe per pune ne vendosjen e s:eshtjeve te thjeshta administrative punetori duhet
te kete kualifikimin e mesem perkates shkollor, ndersa per pune ne vendosjen e
s:eshtjeve te nderlikuara administrative - kualifikimin superior perkates
shkollor), si dhe duhet te jete edhe i paanshem dhe objektiv.
Shkaqet per venien ne dyshim te paanesise se personit te caktuar ZYliar
ne c;eshtjen konkrete administrative mund te jene te shumta. Ato mund te
shfaqen si ne raport me s:esbtjen e caktuar administrative, ashtu edhe ne raport
me personin zyrtar dhe te elisa pjesemarresve ne proces, ne ves:anti ne raport
me palen, si pjesemarres mete interesuar ne proces. Per shkak te mundesise se
ndikimit ne objektivitetin dhe paanesine e personit zyliar ne ekzistimin e disa
arsyeve ne yeshtjen konhete administrative, ligji i klasifikon ne dy menyra.
Grupi i pare i arsyeve i perket perjashtimit te detyrueshem (obligues) te
personit zy1iar, ndersa i dyti i perket mundesise jo te obligueshme (fakultative}
te perjashtimit.
Ne rastin e pare, perjashtimi i personit zyrtar (pe1jashtimi i
detyrueshem), pa mane parasysh se a eshte i autorizuar te vendose apo te
kryeje vetem disa veprime ose te gjitha veprimet ne proces, pos manjes se
vendimit, ligji parasheh kater raste, sis: jane:
1) ne qofte se ne lenden per te cilen zhvillohet procesi eshte pale, i
autorizuar bashke me palen, perkatesisht bashkobligues deshmitar,
ekspe1i, i autorizuar ose perfaqesues ligjor i pales;
2) ne qofte se me palen, me perfaqesuesin ose me te autorizuarin e
pales eshte ne gjini te gjakut ne vije te drejte, kurse ne vije anesore deri
ne shkalle te katert perfundimisht, bashkeshmi ose ne gjini sipas
vjehrrit deri ne shkalle te dyte perfundimisht, e edhe atehere kur
martesa ka pushuar;
3) ne qofte se me palen, perfaqesuesin ose te autorizuarin c pales eshte
ne marredhenie te kryefamiljarit, biresuesit, te biresuarit ose te kujdesit,
dhe;
4) ne qofte se ne procesin e shkalles se pare ka marre pjese ne
zhvillimin e procesit ose ne nxjerrjen e vendimit.
Per arsye te lidhjes se vec;ante personale te personit zy1iar me lenden
konhete administrative qe del nga rastet e theksuara, ne te gjitha keto raste
parashihet pe1jashtimi i detyrueshem i personit zyrtar. Atehere nderpritet
procesi dhe per ate lajmerohet organi kompetent per vendosje mbi
pe1j ash timin.
Ne rastin e dyte perjashtimi (perjashtimi fakultativ) mund te behet ne
qofte se ekzistojne nethanat, te cilat mund te vene ne dyshim paanesine e
personit zyrtar. Ligji nuk cakton se cilat jane ato "rrethana te tjera", qe
munden, por jo medoemos, ta shkaktojne perjashtimin e personit zyrtar. Ne
keto rrethana mund te radhiten padurimi personal i personit zyrtar me palen,
konfliktet e. tyre te ndryshme, kontestet etj.
344
Sipas ligjit, ne te vertete eshte e evidente, se perjashtimi i perket
personit i cili eshte i autorizuar te mane vendim ( eprori i organit, personi i
autorizuar zyrtar per vendosje ne s:eshtjet administrative nga lloji i caktuar i
puneve etj.), si dhe per personat zyrtare, te cilet jane te autorizuar te kryejne
disa veprime ne proces. Pervec; ketyre personave zyrtare, dispozitat e ligjit per
pe~jashtimin ne menyre fakultative vihcn pershtatshmerish edhe ndaj
procesmbajtesit.
Procedura ne rastin e perjashtimit per bazen e ekzistimit te shk:aqeve
obliguese duhet te zhvillohet pas lajmerimit te personit zyrtar per ekzistimin e
tyre. Personi zyrtar, qe do te duhej te vendoste ne <;eshtjen e caktuar
administrative ose te kryeje ndonje veprim ne proces, posa te kete mesuar se
ekziston ndonje nga shk:aqet e perjashtimit, ka per detyre ta nderprese r;do pune
te metejme ne lende dhe per kete ta njoftoje organin kompetent per te vendosur
mbi petjashtimin. Ne qofte se personi zyrtar konsideron se ckzistojne rrethana
te tjera, qe e perligjin perjasbtimin e tij, do ta njoftoje per kete te njejtin organ,
duke mos e nderprere punen.
Perjashtimin e personit zyrtar mund ta kerkoje edhe pala nga shkaqet e
theksuara te perjashtimit, si dhe kur ekzistojne rrethanat e tjera qe vene ne
dyshim paanesine e tij. Ne kerkesen e vet pala duhet t'i theksoje nethanat per te
cilat konsideron se ekziston ndonje nga shkaqet e perjashtimit. Personi zy1iar,
per te cilin pala ka kerkuar perjashtimin per cilindo shkak te theksuar ne kete
ligj, nuk mundet deri ne nxjenjen e konkluzionit mbi kete kerkese, te ushtroje
asnje veprim ne proces, perves: atyre qe nuk durojne shtyrje.
Organi kompetent per vendosje mbi perjashtim nxjerr perfundim
(konkluzione) per ate. Ne perfundimet per perjashtimin dote caktohet personi
zyrtar qe do tc vendose, perkatesisht do te ushtroje veprime te ves:anta ne
proces lidhur me Ienden ne te cilen eshte caktuar perjashtimi. Klmder
perfundimit mete cilin caktohet perjashtimi nuk lejohet ankim. Kjo do te thote
se ankesa lejohet kunder perfundimit me te cilen eshte refuzuar kerkesa e pales
per perjashtim te personit zy1iar.
345
 4. Palet dhe perfaqesin1i i tyre ne procesin administrativ
4.1 Ne pergjithesi per pjesemarresit ne procesin administrativ
Ne proceduren administrative pjesemarres kryesore jane organi dhe
pala. Grupi i dyte i pjesemarresve (deshmitaret, ekspertet, interpretuesit e~ .),
mund te Iajmerohen ne procesin adn1inistrativ, qe do te varet nga natyra dhe
lloji i 9eshtjes administrative qe eshte lende e procesit administrativ. Proces
administrativ nuk ka ne qofte se nuk e udheheq organi. Sipas rregullave per
percaktimin e kompetences lendore dhe tokesore, caktohet se cili organ eshte
kompetent per zgjidhjen per te drejtat, detyrat apo te interesave te individeve,
te personit juridik ose te pales tjeter.
Edhe pse ne ligj, ne shume vende theksohet se procesin administrativ e
udheheq organi, procesin ne te ve11ete e udheheq personi zyrtar i organit,
ndersa ne emer te organit vendim nxjen· eprori i organit ose personi zy11ar te
cilin ai e ka autorizuar per vendosje ne 9eshtjet ad1ninistrative nga lloji i
caktuar i puneve.
Rrethi i pjesen1arresve te tjere varet nga lloji i procesit qe zhvillohet ne
9eshtjen e caktuar administrative. Sipas rregullit, ne procesin e shkurter
ekzaminues men· pjese vetem pala, perve9 organit kompetent, i cili udheheq
procesin, ndersa rrethi i gjere i pjesemarresve, kur zbatohet procesi i ve9ante
ekzaminues. Ne procesin e ve9ante ekzaminues, sipas rregullit, marrin pjese
me shume pale, deshmitare, ekspe1ie dhe persona te tjere, sepse mbahen
seanca, behen keqy1je ne vend dhe kryhen veprime te tjera te nevojshme ne
proces.
4.2. Pala ne procesin administrativ
4.2.1 Nocioni "pale"
Eshte shume veshtire per ta definuar palen ne proceduren administrative
per shkak te shumellojshmerise se zgjidhjes adn1inistrative ne raport me
nocionin e pales ne proceset e tjera. Per shkak te kesaj veshtiresie, ligji, ne
pergjithesi, cakton se pale eshte personi me kerkesen e te cilit ngrihet procesi
ose kunder te cilit zhvillohet procesi, apo i cili, per n1brojtjen e te drejtave te
veta ose te interesave te veta juri dike, kate drejte te man·e pjese ne proces.
Nga kuptimi keshtu i caktuar, palet ne proceduren administrative
renditen ne tri grupe themelore:
1) pal a aktive - personi sipas kerkeses se te cilit eshte ngritur procesi,
perkatesisht personi i cili nga organi administrativ kerkon realizimin
e se drejtes se caktuar;
2) pala pasive - eshte personi kunder te cilit zhvillohet procesi,
perkatesisht te cilit i percaktohet detyrimi i caktuar;
3) pala e rastit - eshte personi i cili me qellim te mbrojtjes se te
drejtave te veta apo te interesave juridike kate drejte te marre pjese
ne procesin administrativ.
346
Ne· pikepamje te nuinrit te paleve dhe pozites se tyre, procesi
administrativ njeh palen ne 9eshtjet njepaleshe, ne te cilat merr pjese vetem nje
pale apo me teper pale (persona) ne pozite te njejte. Ne qofte se ne procesin
administrativ paraqiten me shume pale me interesa te kunderta, perkatesisht
nga pozicione te ndryshme, ate here eshte fj'ala per 9eshtj e kontradiktore dhe
shumepaleshe.
Ne rastet kur ne eme-r te organit te pushtetit (lokal apo qendror)
paraqiten organet e ve9anta, rendom ne 9eshtjet kunderthenese kundruall disa
personave, atehere te gjitha keto organe (prokurori publik, avokati publik dhe
organet e tjera te pushtetit lokal dhe qendror) kane ne kufijtt~ e autorizimeve
Iigjore te drejta dhe detyra te pales.
Ne procesin administrativ pale mund te jete 9do person fizik dhe
juridik.
Pale ne procesin adn1inistrativ mund te jene edhe organet e pushtetit
(lokal dhe qendror), njesia afariste e organizates, qendra e banimit, grupi i
personave e te tjere, qe nuk kane cilesine e personit fizik, me kusht qe mund te
jene titullare te te drejtave dhe te detyrimeve per te cilat vendoset ne procesin
administrativ. Organizata sindikale, gjithashtu mund te jete pale, ne qofte se
procesi administrativ shtrihet ne ndonje te drejte apo interes juridik te
punetoreve ne ndermarrj e.
Organizatat shoqerore dhe shoqatat e qytetareve, te cilet sipas aktit te
pergjithshem kane per detyre te mbrojne te drejtat dhe interesat e caktuara te
anetareve te vet, me pelqimin e anetareve te vet, ne emer te tij mund te
parashtrojne kerkesen qe ka te beje me te drejtat dhe interesat e tilla, si dhe
hyjne ne procesin e ngritur me te gjitha te drejtat e pales.
4.2.2 Cilesite e pergjithshme dhe te ve~anta te pales
Qe pala e caktuar te mundet plotesisht te rnan·e pjese ne procesin
administrativ dhe qe ne ate proces te paraqitet dhe te veproje si pale, duhet t'i
plotesoje keto kushte:
1) te kete aftesi per te qene pale (aftesia e pales);
2) te kete aftesine e krye1jes se pavarur te veprimeve (a.ftesia
procedurale) dhe
3) te ekzistoje lidhja e caktuar e atij personi me 9~~shtjen konkrete
administrative- me lenden e procesit (legjitin1iteti i pales).
Do te thote se poziten e pales ne procesin administrativ qe zhvillohet ne
nje 9eshtje administrative mund ta kete vetem ai person i cili i ploteson te tre
kushtet se bashku (kumulativisht), e jo ne menyre alternative, respektivisht nje
nga kushtet e theksuara.
Meqenese ekzistimi i pales dhe i aftesise procedurale percaktohet sipas
kritereve te pergjithshme, keto aftesi mund te radhiten ne cilesite e
pergjithshme te pales.
347
 ----~--
Percaktimi i legjitimitetit te pales eshte yeshtje mjaft e veshtire dhe
varet nga ekzistimi i raportit te theksuar ne mes te personit te caktuar dhc te
yeshtjes konkrete administrative per te cilen vendoset ne proces. Kjo eshte
cilesi e veyante e pales qe duhet te percaktohet ne ydo proces konkret
administrativ dhe eshte e lidhur per personin e caktuar dhe per lenden e caktuar
administrative. Kjo cilesi e pales, ydohere, nuk mund te percaktohet qe me
pare, si dhe ndonjehere, as gjate procesit, por vetem pas perfundimit te
procesit. Edhe nese ekziston dyshimi se ndonje person aka legjitimitet te pales,
personit te tille duhct t'i mundesohet pjesemarrja ne proces, ndersa gjate
procesit hulumtohen dhe percaktohen kushtet per ekzistimin e saj.
4.2.3 Artesia e pales
Aftesia e pales ne procesin administrativ i pergjigjet aftesise juridike, qe
nenkupton aftesine qe personi i caktuar mund te jete bmies i te drejtave dhe
detyrave te veta. Kjo aftesi e pergjithshme juri dike, parimisht, eshte e barabarte
per tere fushen juri dike, ne veyanti per te drejten qytetare dhe administrative.
Aftesine e pergjithshme juridike, keshtu edhe aftesine e pales ne
procesin administrativ, e kane te gjithe personat fizike dhe juridike. Kjo do te
thote se kjo aftesi fitohet qe nga lindja e vete personit fizik, perkatesisht te
themelimit te personit juridik dhe regjistrimin e saj ne organin kompetent apo
ne gjykate. Ne disa raste te procesit administrativ kerkohet aftesi e veyante
juridike, andaj edhe pse personate caktuar kane aftesi te pergjithshme juridike,
nuk mund te jene pale ne procesin administrativ, sepse nuk kane aftesine e
veyante juridike per ate lloj te lendeve (p.sh. shtetasit e huaj nuk mund te jene
pale ne yeshtje te caktuara administrative).
Gjithashtu, ne procesin administrativ mund te paraqiten palet qe nuk e
kane cilesine e personit juridik. Keshtu, pale mund te jene edhe organet e
pushtetit (Jokal dhe qendror), njesia afariste, grupi i personave etj., te cilet nuk
e kane cilesine e personit juridik. Gjithashtu, pale ne procesin administrativ
mund te jete edhe organizata sindikale, ne qofte se procesi administrativ
shtrihet ne ndonje te drejte apo interes juridik te punetoreve ne ndermanje.
Me te gjitha te drejtat e pales, ne procesin administrativ mund te
paraqiten edhe organizatat e bashkesite dhe shoqatat e qytetareve, te cilet sipas
akteve te pergjithshme juridike kane per detyre te mbrojne te drejtat dhe
interesat e caktuara te anetareve te vet, me pelqimin e anetarit te vet, ne emer te
tij mund te parashtrojne kerkesen qe ka te beje me te drejtat dhe interesat e
tilla, si dhe hyjne ne procesin e ngritur mete gjitha te drejtat e pales.
Te drejta dhe detyra te pales kane prokurori publik, avokati publik dhe
organet e tjera te pushtetit lokal dhe qendror ne rastet kur jane te autorizuar qe
ne procesin administrativ te perfaqesojne interesat shoqerore. Vellimi i te
drejtave dhe detyrave varet nga vellimi i autorizimeve te percaktuara me ligj.
348
4.2A Aftesia procedurale
Derisa ne ligj percaktohet rregulla qe pale ne procesin administrativ
mund te jete ydo person fizik dhe juridik, ndersa sipas kushteve te caktuara
edhe subjektet e tjera, aftesia e plote procedurale varet nga mundesia qe vete
palate kryeje veprime ne procesin administrativ.
Ne te vertete, aftesia procedurale ydohere parapelqen edhe te qenit te
aftesise juridike, perkatesisht te aftesise se pa!Cs. Nuk mundet, dikush, te jete
procesualisht i afte e qe njekohesisht, ne pergjithesi, nuk mundet te jete pale ne
procesin administrativ. Eshte e mundshme te kemi situate te kundert, ngase
ndonje person mund te kete aftesine e pales, por te mos kete edhe aftesine
procedurale. Do te thote, personi i tille eshte pale ne proces, por per shkak te
ekzistimit te disa shkaqeve, nuk mund t'i kryeje vete veprimet ne procesin
administrativ. Keta jane persona te cilet ende nuk jane madhor (nuk i kane
mbushur 18 vjey te jetes kur fitohet aftesia e plote afariste procedurale ), si dhe
te personave te cileve u eshte mane aftesia afariste (p.sh. personat mentalisht te
semure). Personat e tille jane pale ne proces, por ne vend te tyre, veprimet
administrative i ndermarrin perfaqesuesit, te cilet jane te llojeve te shumta, qe
ne veyanti do te perpunohen.
4.2.5 Legjitimiteti i pales
Ne <;do lende konkrete administrative organi qe zhvillon procesin eshte
i detyrum· te hulumtoje, pos ekzistimit te kushteve per aftesine e pales dhe
aftesine procedurale te paleve ne proces, edhe ate se vfare eshte raporti i paleve
apo i pales ndaj lendes procedurale. Ajo marredhenie e nje personi, qofte
personit fizik apo juridik, ndaj lendes se personit nga e cila dalin disa te drejta
apo interesa juridike, respektivisht ekzistimi ose mundesia e ekzistimit te
ndonje te drejte apo detyrimi, shenohet ne legjitimitetin e pales.
Ne procesin administrativ askush nuk mund te marre pjese pa autorizim
ne lenden e huaj, sepse ydohere hulumtohet se vfare eshte raporti i nje personi
ndaJ lendes se procesit, perkatesisht ekzistimi i legjitimitetit te pales. Ne qofte
se, ne vend tc pales, lajmerohet person tjeter, atehere eshte fjala per
perfaqesuesin ligjor apo sipas autorizimit te veyante. Ne te vertete, ne qofte se
nuk eshte fjala per perfaqesuesin, ndersa nuk mund te vertetohet ekzistimi i
interesit juridik, personit te tille nuk do t'i lejohet pjesemarrja ne procesin
administrativ.
Derisa ekzistimi i aftesise se pales dhe aftesise procedurale percaktohet
sipas kritereve objektive me pare te njohura, ekzistimi i legjitimitetit te pales
varet nga interesi juridik i nje personi. Ai interes duhet te jete i vetiete, ndersa
mund te permbahet ne te drejten e pales qe te kerkoje ngritjen e procesit
(dhenia e lejes se ndertimit, te leternjoftimit etj.), kur eshte fjala per
legjitimitetin aktiv apo eshte fjala per procesin qe eshte ngritur sipas detyres
zyrtare, ne te cilin percaktohen detyrimet per personin e caktuar (percaktimi i
detyrimeve te ndryshme tatimore etj.). Ne kete rast, pala ka tjeter pozite, nuk
319
 -~-
eshte aktive si ne procesin qe zhvillohet lidhur me kerkesen e saj, keshtu qe
nga kjo arsye ky legjitimitet quhet legjitimitet pasiv i pales.
Organi qe zhvillon procesin eshte i obliguar qe, sipas detyres zyrtare, te
kujdeset se personi qe paraqitet si pale gjate tere procesit, a mund te jete pale
dhe se palen a e perfaqeson perfaqesuesi ligjor. Ne qofte se gjate procesit pala
vdes, organi mundet qe procesin ta pezulloje ose ta vazhdoje, e qe do ta
vleresoje varesisht nga karakteri i c;;eshtjes administrative qe eshte objekti i
procesit. Ne qofte se organi vlereson se sipas karakterit te c;;eshtjes procesi nuk
mund te vazhdohet, atehere do ta pezulloje procesin me konkluzion kunder te
cilit lejohet ankim i vec;;ante.
4.3 Perfaqesimi i pales ne procesin administrativ
Sic;; kemi pare, pale ne proces eshte edhe personi qe nuk mund te kryeje
veprime procedurale ne proces dhe kjo eshte pala e paafte procedurale. Per
palen e tille, nese eshte fjala per personin fizik, veprimet procedurale i
ndermarrin, i propozojne dhe ne to marrin pjese pe1jaqesuesit e tyre ligjore. Ne
emer te personave juridike, ne proces marrin pjese perfaqesuesit e tyre ligjore
ose perfaqesuesit e autorizuar. Ky ligj njeh edhe perfaqesuesin e pales me
aftesi procedurale, i cili mund te jete edhe ky pale, me kusht qe per ate te marre
autorizim nga pala, andaj, per ate edhe quhet i autorizuari vullnetar. Ne rastet e
caktuara lajmerohet edhe perfaqesuesi i perkohshem si dhe perfaqesuesi i
perbashket.
Te gjithe perfaqesuesit dhe te autorizuarit ne procesin administrativ jane
persona fizike me aftesi afariste, te cilet kryejne veprime procedurale ne
proces, por jo ne emer te vete dhe ne llogari te paleve te cilat i perfaqesojne.
Ne procesin administrativ dallohen keto lloje te perfaqesimit:
1) perfaqesuesit ligjore ose te nevojshem te personave me paaftesi
procedurale dhe te personave juri dike;
2) i autorizuari;
3) perfaqesuesi i perkohshem dhe
4) perfaqesuesi i perbashket.
350
4.3;1 Perfaqesuesi ligjor
Perfaqesuesit ligjore veprojne per personat qe nuk kane aftesi
procedurale, si dhe per personat juridike. Perfaqesuesi ligjor per palen e paafte
ne aspektin procedural caktohet ne baze te ligjit apo aktit te organit kompetent
te nxjerre ne baze te ligjit. Ne rolin e perfaqesuesve ligjore te personave fizike,
me se shpeshti, lajmerohen ne procese te ndryshme dhe po ashtu ne procesin
administrativ, prinderit e femijeve te mitur. Ky perfaqesim ligjor mund te
pushoje para fillimit te madherise ne rastin e lidhjes se kurores apo te marrjes
se te drejtave prinderore, ndersa mund te vazhdohet nese eshte marre kujdesi
prinderor mbi femijet.
Ne qofte se behet shkurorezimi apo anulimi i marteses, gjykata vendos
se cilit nga prinderit do t'ia besoje femijet per ruajtje dhe edukim, keshtu qe ne
kete menyre eshte vendosur edhe c;;eshtja e perfaqesimit te femijeve.
Femijeve te mitur, te cilet gjenden nen kujdesin prinderor, organi
kompetent i pushtetit lokal per punet e kujdestarise e cakton kujdestarin. Ky
organ u cakton kujdestarin edhe personave madhore, te cilet jane privuar
teresisht apo pjeserisht nga aftesia afariste. Kujdestaret e caktuar jane
perfaqesues ligjore ne procesin administrativ.
Personat juridike ne procesin administrativ i perfaqesojne perfaqesuesit
e tyre ligjore, respektivisht perfaqesuesit. Ne qofte se perfaqesuesi, perkatesisht
perfaqesuesi ligjor i personit juridik nuk eshte caktuar me ligj apo me aktin e
organit kompetent te pushtetit te nxjerre ne baze te ligjit, perfaqesuesi,
perkatesisht perfaqesuesi ligjor caktohet me aktin e pergjithshem normativ te
personit juridik. Ndermarrjet, si persona juridike me te shumte, i perfaqeson
dhe i paraqet organi inokos afarist (drejtori etj.), perkatesisht kryetari i organit
kolegjial afarist, ne qofte se me statut apo me aktin tjeter normativ te
ndermarrjes nuk eshte caktuar ndryshe.
Pervec;; ketyre personave, perfaqesimin e ndermarrjeve mund ta kryeje
edhe nje apo me shume punetore me autorizime dhe pergjegjesi te vec;;anta te
ndermarrjes.
Organi kompetent i kryen veprimet ne procedure nepermjet
perfaqesuesit te caktuar me ligj. Avokatura publike perfaqi5son organet e
pushtetit ne pikepamje te te drejtave te tyre pasurore dhe w interesave ne
procesin administrativ, si dhe ne proceset e tjera. Ne rastet e tjera, perfaqesimin
e organeve e bejne eproret e organeve, perkatesisht personat e caktuar ne
dispozitat per themelimin dhe organizmin e organeve.
4.3.2 I autorizuari
Pala si dhe perfaqesuesi i saj ligjor kane te drejte te caktojne te
autorizuarin qe do ta perfaqesoje ne proces. I autorizuari nuk mundet, ne vend
te pales, te kryeje vetem ato veprime ne te cilat eshte e nevojshme qe vete pala
te jape deklarata. Gjithashtu, vetem pala mund te jape deklarata edhe ne rastet e
351
tjera krahas te autorizuarit, qofte me vete iniciative, qofte me kerkesen e
organit i cili zhvillon proccsin.
Pala e cila eshte prezent, kur i autorizuari i tij jep dcklarata gojore,
mundet, drejtperdrejt, pas dhenies se deklarates, te njejten ta ndryshoje apo ta
revokoje. Ne qofte se ekzistojne papajtueshmeri ne deklaratat (me shlcrim apo
gojore) ne mes te pales dhe te autorizuarit te tij per dis a fakte, organi, duke e
zbatuar parimin e vleresimit te lire te provave (parimi i bindjes se lire), pas
vleresimit te ndergjegjshem dhe me kujdes te provave ne veyanti dhe te te
gjithave ne pergjithesi, i merr si te vertetuara faktet dhe deklaratat qe jane ne
pajtim me vleresimin e tille.
I autorizuar mund te jete ydo person i cili ka aftesi te plote afariste,
pervey personave te cilet merren me pseudoavokature (personat te cilet me
kompensim, pa autorizim, japin ndihme juridike ne vfaredo lloji). Ne qofte se
paraqitet ne rolin e te autorizuarit, personi i cili merret me pseudo shkrime,
organi, sipas detyres zy1tare, do t'ia ndaloje personit te tillc perfaqesimin e
metejshem dhe per ate menjehere e lajmeron palen. Kumler konkluzionit mbi
ndalimin e perfaqesimit mund te ushtrohet ankese e veyante, e cila nuk e shtyn
ekzekutimin e konkluzionit. Edhe avokatet jane te autorizuar te pales, por ne
procesin administrativ nuk eshte perfaqesimi i detyruar i tyre si ne proceset e
tjera.
Autorizimi per perfaqesim mund te jepet me shkrim dhe me goje ne
procesverbal. Per autorizimin me goje vihet edhe shenimi ne lende. Autorizimi
mund te jepet per tere procesin (i plote) apo vetem per disa veprime (i
pjesshem- paraqitja e kerkeses per ngritjen e procesit, paraqitja e ankeses,
perfaqesimi ne nje seance etj.). Edhe njeri edhe tjetri autorizim mund te
kufizohen ne menyre kohore.
Permbajtja, vellimi dhe yeshtjet e tjera lidhur me vlefshmerine e
autorizimit, vleresohen sipas parimeve te procedures qytetare, nese keto yeshtje
nuk jane te rregulluara me ligj. Per dhenien e autorizimit avokatit, eshte e
mjaftueshme qe pala apo perfaqesuesi i tij te nenshkmaje autorizimin.
Kur autorizimi i jepet personit i cili nuk eshte avokat, eshte e
nevojshme prezenca e dy deshmitareve, te cilet do te nenshkruajne ne
autorizim. Ne qofte se autorizimi jepet ne forme te dokumentit privat, ndersa
dyshohet ne rregullsine e tij, mund te kerkohet qe te paraqitet autorizimi i
vertetuar.
Me vdekjen e pales, humbjen e aftesise se saj procedurale apo
nderrimin e perfaqesuesit ligjor, autorizimi nuk pushon. Pasardhesi juridik
(trashegimtari) i pales, perkatesisht perfaqesuesi i ri ligjor i saj, mund te
revokoje autorizimin e meparshem.
Personi zyrtar i cili zhvillon procesin apo kryen disa veprime ne proces
mundet, perjashtimisht, te lejoje qe ne emer te pales, si te autorizuar te tij, ta
kryejne veprimin e caktuar pa autorizim anetaret e familjes se tij, personat ne
marredhenie pune me te apo eproret e pales, ne qofte se fjala eshte per persona
352
te njohur dhe nese nuk ka dyshim per ekzistimin dhe vellimin e autorizimit. Ne
qofte se personat e tille paraqesin kerkese per ngritjen c procesit apo gjate
procesit japin deklarata ne kundershtim me deklaraten e mehershme te pales,
nga ai do te kerkohet qe ne afatin e caktuar, ne menyre plotesuese, te paraqese
autorizimin.
4.3.3 Nrfaqesuesi i perkohshem
Organi i cili zhvillon procesin do t'ia caktojc pales perfaqesuesin e
perkohshem, ne qofte se kete e kerkon urgjenca e lendes dhe nese procesi
medoemos duhet te zbatohet ne keto raste:
1) Ne qofte se pala e paafte nga ana procedurale nuk ka perfaqesuesin
e vet ligjor, ose ndonje veprim duhet te ndermerret kw1der personit,
vendqendrimi i te cilit eshte i panjohur, e i cili nuk ka te
autorizuarin e vet. Ne kete rast organi menjehere do ta informoje
organin e kujdestarise, ndersa nese perfaqesues i perkohshem i
caktohet personit, vendqendrimi i te cilit eshte i panjohur, do te
shpalle konkluzionin ne menyren e zakonshme (publikimi ne
tabelen e shpalljeve etj.);
2) Ne qofte se ndermanja, organizata apo institucioni nuk e ka
perfaqesuesin ligjor, perfaqesuesin dhe as te autorizuarin.
Perfaqesuesi i perkohshem per keta persona caktohet, si rregull, nga
radha e personave zyrtare te tyre, madje, pa shtyrje, lajmerohet
ndermarrja, perkatesisht organizata dhe institucioni;
3) Kur duhet te kryhet veprimi qe nuk mund te shtyhet, kurse pala,
perkatesisht i autorizuari apo perfaqesuesi i saj nuk mund te thiiTen
ne kohen e duhur. Per kete gje pala, i autorizuari ose perfaqesuesi
do te njoftohen menjehere.
4) Personi i caktuar ka per detyre ta marre persiper perfaqesimin, kurse
perfaqesimin mund ta refuzoje vetem per shkaqet qe jane
parashikuar me dispozita te veyanta.
Perfaqesuesi i perkohshem men pjese vetem ne procesin per te cilin
eshte i caktuar shprehimisht, e pikerisht gjersa te mos paraqitet perfaqesuesi
ligjor ose perfaqesuesi, respektivisht vete pala ose i autorizuari i saj.
4.3.4 Perfaqesuesi i perbashket
Perfaqesuesi i perbashket, si lloj i perfaqesuesit, paraqitet kur ne
procesin administrativ ndeshemi me bashlzesine procedurale. Procedura e
bashkesise ne procesin administrativ gjen shprehje kur dy ose me teper pale, ne
te njejten lende, paraqiten bashkerisht, ne qofte se me dispozite te veyante nuk
eshte caktuar ndryshe. Ne rastin e tille palet kane per detyre te theksojne se cila
prej tyre do te paraqitet si perfaqesuese e tyre e perbashket, ne qofte se nuk
kane vendosur qe te caktojne te autorizuarin e perbashket.
353
 ~r-
Organi qe zhvillon procesin ka te drejte qe paleve t'u caktoje me
konkluzion qe ne proces marrin pjese me kerkesa identike te theksojne ne
afatin e caktuar se cila prej tyre do t'i perfaqesoje, apo te emerojne te
autorizuarin e perbashket, me kusht qe kete nuk e ndalon dispozita e ver;ante
juridikc. Ne qofte se pa!et nuk veprojne sipas konkluzionit te tille, kete mund ta
caktoje vete organi qe zhvillon procesin, me v'rast perfaqesuesi, perkatesisht i
autorizuari i perbashket e mban kete status gjithnje gjersa palet te mos e
caktojne tjetrin. Kunder konkluzionit te tille pa!et kane te drejte ankimi te
veyante, por ankimi nuk e shtyn ekzekutimin.
Edhe ne rastin e caktimit te perfaqesuesit te perbashk:et, respektivisht te
autorizuarit te perbashket, secila pale rezervon te drejten te paraqitet si pale ne
proces, te jape deldarate, si dhe te beje ne menyre te pavarur ankime dhe te
shfrytezoje mjete te tjerajuridike.
4.3.5 Ndihmesi profesionist
Ligji parasheh institutin e ndihmesit profesionist, te cilin nuke njeh
as procedura penale, as qytetare (civile), si dhe proceset e tjera.
Ndihmesi profesionist nuk eshte i autorizuar dhe perfaqesues i pales,
por eshte person profesionist i cili pales i jep vetem ndihme profesionale, ne
menyre te dhenies se keshillave dhe njoftimeve. Nga personi i tille kerkohet
njohja profesionale lidhur me lenden ne proces.
Nga pozita e ndihmesit profesionist shihet se ai vepron prane pales, e jo
ne vend te saj, perkatesisht ai person nuk mund ta perfaqesoje pal en.
Organi i cili zhvillon procesin do t'i lejoje, per yeshtjet per te cilat
kerkohet njohja profesionale e yeshtjeve lidhur me lenden e procesit, qe palate
sjelle personin profesionist, ndihmesin profesionist, i cili do t'i jape njoftimc
dhe keshilla, me kusht qe te jete i afte per te vepruar dhe qe te mos merret me
pseudoavokature. Shpenzimet e punes se ndihmesit profesionist i mbulon, sipas
rregullit, vete pala prane te cilit eshte personi i tille, sipas thirrjes se te cilit ka
vepruar.
5. Komunikimi i organeve dhe i paleve
5.1 Parashtresat
5.1.1 Nocioui dhe llojet e parashtresave
Parashtresa eshte nje nga format per komunikim te paleve dhe te
pjesemarresve te tjere me organet, si dhe arsye per komunikim te organeve me
palet dhe me pjesemarresit e tjere ne proceduren administrative. Ne baze te
ketij Ligji, me fjalen parashtrese nenkuptojme kerkesat, fonnularet qe
shfrytezohen per perpunimin automatik te te dhenave, propozimet,
fleteparaqitjet, lutjet, ankimet, kundershtimet dhe komunikimet e tjera me te
cilat individet ose person at juri dike, perkatesisht ndennarrjet u drejtohen.
354
5.1.2 Permbajtja dhe forma e parashtreses
c;do parashtrese duhet te jete e kuptueshme dhe te permbaje vdo gje qe
nevojitet, qe te mund te veprohet sipas saj. Ajo duhet te phmbaje sidomos:
I) emertimin e organit te cilit i dergohet;
2) objektin mete cilin kate beje;
3) kerkesen, perkatesisht propozimin;
4) kush eshte perfaqesuesi ose i autorizuar ne qofte se ky ekziston, si
dhe
5) emrin dhe mbiemrin dhe vendqendrimin (adresen) e paraqitesit te
perfaqesuesit ose te autorizuarit.
Sipas rregullit, parashtresen e nenshkruan vete paraqitesi.
Perjashtimisht, parashtresen mund ta nenshkruaje ne vend te paraqitesit
bashkeshorti i tij, njeri prej prinderve te tij, i biri ose e bija, ose avokati, qe
sipas autorizimit te pales e ka perpiluar parashtresen. Te gjithe keta persona e
kane per detyre ta nenshkruajne ne parashtrese emrin e vet dhe te vene adresen
e vet.
Parashtresa, e cila eshte perpiluar ne kuptim te rregullave te
parashtruara, konsiderohet se eshte e rregullt. Kur parashtreses i mungojne
disa nga elementet e parapara ne pikepamje te permbajtjes ose formes, atehere
ndeshemi me parashtrese jo te rregullt. Varesisht nga natyra e elementeve qe i
mungojne parashtreses, eshte parapare edhe veprimi perkates i organeve me
parashtresat c tilla, qe ne ver;anti do te perpunohen.
5.1.3 Dorezimi dhe p.ranimi i parasht.resave
Parashtresat, si rregull, dorezohen drejtperdrejt ose dergohen me shkrim
me ane te postes, ose komunikohen me goje ne procesverbal, ndersa ne qofte se
nuk eshte parashikuar ndryshe, mund te deklarohen edhe telegrafisht.
Komunikimet e shkurtra dhe urgjente mund te jepen edhe nepi~rmjet telefonit,
ne qofte se kjo nga karakteri i 9eshtjes eshte e mundur.
Eshte rregull se parashtresat i dorezohen organit kompetent per
pranimin e tyre. Mirepo, gjithmone, keto nuk jane ato organe qe jane
kompetent edhe per vendosjen e tyre, qe varet nga dispozita organizative e
organeve. Keshtu, p.sh., ne disa komuna parashtresat per te gjitha organet e
administrates i pranojne sherbimet per pune te perbashketa te atyre organeve,
zyrat e pranimit ose sherbimet e tjera te ngjashme.
Gjithashtu, rregull eshte se parashtresat mund te dorezohen ne r;do dite
pune gjate orarit te punes. Per parashtresat gojore, qe nuk jane te lidhura me
afat ose qe nuk jane urgjente, mund te caktohet qe te dorezohen ne oret e
caktuara gjate orarit te punes. Koha per dorezimin e parashtresave te tilla
shpallet nga secili organ ne lokalet e tij ne nje vend te dukshem.
Organi kompetent per pranimin e parashtresave, perkatesisht te
komunikimit gojor ka per detyre ta pranoje parashtresen qe i dorezohet,
355
 perkatesisht ta marre ne procesverbal komunikimin gojor. Personi zyrtar qe e
pranon parashtresen ka per detyre qe edhe me kerkesen me goje te paraqitesit
t'ia vertetoje pranimin e parashtreses. Menyra e dhenies se vertetimit eshte e
rregulluar me aktin nenligjor per zbatimin e dekretligjit te punes se zyres, sipas
te cilit vertetimi i leshohet ne shenjen e vules katrore te pranimit, ne te cilen
shenohet data e dorezimit, numri ne te cilin evidentohet akti, shtojcat eventuale
dhe vlera e takses.
Ne pikepamje te veprimit me parashtresa, per vendosjen e te cilave nuk
eshte kompetent organi te cilit i dorezohen, perkatesisht i dergohen, duhet
dalluar dy situata.
Situata e pare paraqitet kur organi drejtperdrejt i pranon parashtresat
nga palet, qofte parashtresat me shkrim apo pranimi i parashtresave - deklarata
ne procesverbal. Ne kete rast personi zyrtar ka per detyre qe ta paralajmeroje
paraqitesin se ai nuk eshte kompetent per pranimin e parashtreses shkresore
dhe ta drejtoje ne organin kompetent per pranimin. Ne qofte se paraqitesi
megjithekete kerkon qe parashtresa e tij te pranohet, personi zy1tar ka per
detyre ta pranoje parashtresen e tille, por organi do te nxjerre konkluzion me te
cilin do te refuzoje parashtresen per shkak te jokompetentes, pa marre parasysh
rrethanat qe e dine se cili organ eshte kompetent per pranim te parashtreses,
perkatesisht nuk ia dergon parashtresen e pranuar organit kompetent.
Situata e dyte eshte me parashtresat qe i pranon organi jokompetent me
ane te postes. Kur padyshim dihet se cili organ eshte kompetent, do t'ia dergoje
parashtresen pa vonese organit kompetent, perkatesisht gjykates dhe per kete
do ta njoftoje palen. Ne qofte se organi qe e ka mane parashtresen nuk mund te
konstatoje se cili organ eshte kompetent per te punuar rreth parashtreses, dote
nxjerre pa vonese konkluzionin me te cilin do ta refuzoje parashtresen per
shkak te jokompetentes dhe konkluzionin do t'ia dergoje pales menjehere.
Kunder konkluzionit per refuzimin e parashtreses lejohet ankim i ve<;ante.
Keshtu, ne rastin kur pala insiston ne pranimin e parashtreses te organit
jokompetent, edhe me gjithe paralajmerimin e personit zyrtar, rrjedh
konkluzioni per refuzimin e parashtreses per shkak te jokompetentes, edhe pse
organit i eshte i njohur se cili organ eshte kompetent per pranimin e
parashtreses, e qe ne nje menyre paraqet nje lloj te sanksionit, sepse pala humb
kohe dhe bie ne situate qe perseri te dorezoje parashtresen, por tani organit
kompetent apo te paraqese ankim ne konkluzionin per refuzimin e parashtreses.
5.1.4 Menjanimi i te metave ne parashtrese
Parashtresa mund te permbaje te meta te ndryshme, si ne pikepamje te
formes, ashtu edhe lidhur me permbajtjen. Te metat qe nuk pengojne veprimin
ne baze te parashtreses, qe bejne te pakuptueshme ose jo te plote, nuk
menjanohen ne kete faze te procesit, por me vone, nese paraqitet nevoja. Edhe
ne rastin kur vertetohet ekzistenca e te metave te tilla formale qe pamundesojne
ndermarrjen e veprimeve te metejme ne proces apo kur parashtresa eshte e
356
pakuptueshme ose jo e plote, keto nuk mund tc jene arsye per hedhje poshte te
parashtreses, por organi ka per detyre qe te veproje per t'i menjanuar te metat
11 ga paraqitesi i parashtreses ne afatin e caktuar.
Kur paraqitesi i parashtreses menjanon te metat ne afatin e caktuar,
atehere konsiderohet se parashtresa ka qene ne rregull qe ne fillim. Ne qofte se
paraqitesi nuk vepron ashtu, keshtu qe per kete arsye nuk mund te veprohet ne
baze te parashtreses, do te konsiderohet se parashtresa nuk eshte paraqitur. Per
kete organi do te nxjerre konkluzionin, kunder te cilit mund te behet ankim i
ve<;ante. Nga kjo pasoje, paraqitesi do te paralajmerohet posa<;erisht ne ftesen
per ndreqjen e parashtreses.
Te metat ne parashtrese mund te jene te natyres se ndryshme. Me se
shpeshti paraqiten rastet kur pala ne menyre joprecize deklarohet ne kerkesen
per te drejten qe deshiron ta realizoje, perkatesisht kur parashtresa eshte jo e
kuptueshme. Perve<; kesaj, deri ne nxjenjen e konkluzionit per percaktimin se
parashtresa as qe eshte paraqitur mund te vije edhe ne rastin kur nuk mund te
vertetohet identiteti i personit, qe eshte derguar ne rruge telegrafike ose
komunikimit telefonik.
5.1.5 Veprimi ne baze te parashtreses me me shume kerkesa
Sipas rregullit, ydo parashtrese permban nje kerkese. Mirepo, ekziston
mundesia qe nje parashtrese te permbaje edhe me teper kerkesa te ndryshme, te
cilat, sipas natyres se <;eshtjes, doemos zgjidhen ndaras. Kur parashtresa
pennban dy ose me teper kerkesa te tilla, organi i cili e pranon parashtresen
eshte i detyruar qe te mane ne zgjidhje kerkesen, per vendosjen e se ciles eshte
kompetent.
Lidhur me kerkesen per zgjidhjen e se ciles nuk eshte kompetent, organi
i cili e ka pranuar parashtresen vepron ne kuptim te rregullave te pergjithshme
per pranimin e parashtresave per te cilen nuk eshte kompetent, perkatesisht e
dergon pa vonese kerkesen per te cilen nuk eshte kompetent organit kompetent,
perkatesisht gjykates dhe per kete do ta njoftoje palen. Ne qofte se nuk mund te
konstatohet se cili organ eshte kompetent per te punuar rreth parashtreses, do te
nxjerre pa vonese konkluzionin mete cilin do ta refuzoje pjesen e parashtreses
per shkak te jokompetentes. Konkluzionin do t'ia dergojc pales menjehere
kunder te cilit lejohet ankim i veyante.
5.2 Ftesa
5.2.1 Qellimi, menyra dhe koha e fitimit
Te pakta jane procese administrative qe i zhvillojne organet, e ne te
cilat me teper persona nuk marrin pjese ne cilesi te ndryshme (pala, deshmitari,
eksperti etj.). Te gjithe keta persona, ne faza te caktuara te procesit, duhet te
japin deklarata te ndryshme gojore, deklarata apo ekspertiza para organit qe e
zhvillon procesin. Pa pjesemarrjen e tyre procesi nuk mund te konsiderohet i
perfunduar, si dhe as qe mund te nxirret vendim ose konkluzion perkates.
357
 Pjesemarrja e tyre ne proces sigurohet me ane te fteses. Mirepo, edhe pse
organi qe zhvillon procesin eshte i autorizuar se mund te ftoje cilindo person,
prezenca e te cilit eshte e nevojshme ne proces sipas vleresimit te tij e i cili
banon ne rajonin e saj, prapeseprape, ekzistojne perjashtime.
Perjashtimisht, ne seancen gojore mund te ftohet personi qe banon
jashte zones se organit qe zhvillon procesin, ne qofte se me kete shpejtohet ose
lehtesohet procesi, ndersa ardhja nuk shkakton shpenzime te medha ose
humbje te madhe kohe per te ftuarin. Ne qofte se kushtet e cekura nuk jane
plotesuar, atehere organi shfrytezon ndihmen juridike te organit tjeter per te
layer veprime te caktuara procedurale (manja e deklaratave pal eve etj.).
Ftesa behet me leterthinje me shkrim. Menyra tjeter e fteses mund te
parashihet me dispozita te vevanta. Ftesat u dergohen personave te caktuar,
ndersa perjashtimisht mund te behet edhe ftese publike e numrit me te madh te
personave (p.sh. regjistrimi ne regjistrat zgjedhore, obliguesit tatimore per
paraqitje te fleteparaqitjeve etj.). Koha per t'iu pergjigjur fteses perputhet me
kohen e punes se organeve. Organet jane te detyruara qe te organizojne dhe
zhvillimin e ketyre puneve ta bejne sipas menyres dhe sipas kushteve me te
cilat qytetareve dhe personave te tjere ne proces t'u mundesoje realizimin mete
lehte dhe te shpejte te te drejtave dhe detyrave. Askush nuk mund te ftohet te
vije gjate nates, pervev ne qofte se eshte fjala per masa urgjente dhe qe nuk
mund te shtyhen.
5.2.2 Ftesat dhe permbajtja e tyre
Duke pasur parasysh rendesine e fteses, Ligji ne menyre te hollesishme
thekson permbajtjen e fteses. Keshtu, ne leterthirrje, me ane te se ciles behet
ftesa, theksohet emertimi i organit qe fton, emri dhe mbiemri dhe adresa e
personit qe ftohet, vendi, dita, kur ka mundesi edhe ora e ardhjes se personit te
ftuar, lenda per te cilen ftohet dhe ne yfare cilesie (si pale, deshmitar, ekspert
etj.), pastaj edhe cilat mjete ndihmese dhe provuese i ftuari duhet t'i marre me
vete. Ne ftese duhet te theksohet nese personi i ftuar ka per detyre te vije vete
ose mund te dergoje te autorizuarin qe do ta perfaqesoje, pastaj do te
paralajmerohet se ne rast pengese per t'iu pergjigjur fteses ka per detyre ta
lajmeroje organin qe e ka derguar ftesen. I ftuari do te paralajmerohet po ashtu
per pasojat ne qofte se nuk i pergjigjet fteses, ose nuk lajmeron se nuk ka
mundesi te vije.
Ne ftesen per seancen gojore pala mund te ftohet te paraqese prova
shkresore dhe prova te tjera, ndersa mund te paralajmerohet se mund te sjelle
deshmitare te cileve ka ndermend t'u referohet. Ne qofte se e lejon natyra e
yeshtjes, mund t'i lihet deshires se personit te ftuar qe ne vend se te vije vete, ta
dorezoje, deri ne diten e caktuar, deklaraten e nevojshme shkresore.
358
5.2.3 Detyrimi per t'iu pergjigjur fteses
Personi i ftuar ka per detyre t' i pergjigjet ftes(~s. Ne rast te pengimit
(semundjes apo te ndonje shkaku tjeter te arsyeshem) personi i ftuar ka per
detyre qe, menjehere pas marrjes se fteses, ta lajmeroje per kete organin qe e ka
derguar ftesen. Ne qofte se shkaku i pengeses ka lindur me vone, atehere e
Jajmeron organin per ekzistimin e saj menjehere pasi qe te jete njoftuar per kete
shkak. Se cilat jane shkaqet e arsyeshme, pervey semundjes, i vmon personi
zyrtar, qe eshte i autorizuar te ndermarre veprime ne proces. Shkaqet e
mospergjigjes se fteses mund te jene te ndryshme, ndersa zakonisht jane te
lidhura me rrethanat ne komunikacion dhe te motit (ngecjet ne komunikacion,
motit te lig etj.), si dhe nga telashet ne familjen e ngushte (semundja apo
vdekja e anetarit te ngushte te familjes etj.).
Ne qofte se personi te cilit i eshte derguar ftesa personalisht nuk i
pergjigjet fteses dhe mungesen nuk e arsyeton, mund te sillet me detyrim, e
perpos kesaj edhe te denohet me gjobe, me para. Keto masa mund te aplikohen
me kusht qe ne ftese te jete theksuar se ato do te aplikohen ne rastin e
mospergjigjes fteses. Pervey ketyre masave, personi i ftuar mund te jete i
detyruar qe t'i perballoje shpenzimet qe jane krijuar per shkak te mospergjigjes
se fteses.
Konkluzioni mbi sjelljen me detyrim, mbi caktimin e clenimit ose mbi
pagimin e shpenzimeve, jepet nga personi zyrtar, qe zhvillon procesin. Ne
qofte se ky person, njeheresh nuk eshte i autorizuar per vendosjen e yeshtjes
administrative, e qe me se shpeshti ka raste te tilla, atehere ai eshte i detyruar
qe konkluzionin mbi masat ta nxjerre ne marreveshje me personin zyrtar te
autorizuar per zgjidhjen e 9eshtjes. Kunder ketij konkluzioni lejohet ankim i
veyante.
5.3 Procesverbali dhe passhenimi
Zhvillimi i ligjshem i procesit supozon shenimin (evidentimin), me
shkrim, i te gjitha veprimeve juridikisht te lidhura (relevante) ose te
deklaratave ne ydo proces, ashtu edhe ne procesin administrativ. Pa gjurmet rne
shkrim per disa veprime te kryera, yeshtja administrative nuk do te mund te
zgjidhej as ne shkallen e pare, aq me teper ne procesin e shkalles se dyte apo
ne kontestin administrativ. Keto jane vetem disa prej arsyeve, per shkak te te
cilave ligji parasheh procesverbalin dhe passhenimet e veyanta.
5.3.1 Nocioni, Uojet, permbajtja dhe menyra e mbajtes se
procesverbalit
Procesverbali eshte paraqitje zy1iare me shkrim per veprimin e kryer ne
proces, si dhe i deklaratave te rendesishme gojore te paleve ose te personave te
trete ne proces.
359
 Per seancen verbale ose per veprimin ~jeter te rendesishem ne proces, si
dhe per deklaratat e rendesishme gojore te paleve ose te personave te trete ne
proces, doemos perpilohet procesverbali.
Andaj, mund te dallohen keto lloje te procesverbaleve ne procesin
administrativ:
1) procesverbali mbi seancen gojore;
2) procesverbali per disa veprime te rendesislm1e ne proces, te cilat
kryhen jashte seances gojore (marrja ne pyetje e deshmitareve,
ekspertiza, keqy1ja ne vend etj.);
3) procesverbali mbi pranimin e parashtresave gojore;
4) procesverbali mbi votimin (keshillim dhe votim) etj.
Procesverbal me i rendesishem eshte procesverbali mbi seancen gojore,
ne veyanti kur procesi zhvillohet ne lenden, per vendosjen e se ciles jane te
interesuar me teper persona me interesa te kunderta (yeshtjet kontradiktore
administrative). Procesverbali mund te mbahet ne vazhdimesi, perkatesisht
njeri pas tjetrit ~ ne menyre kronologjike edhe sipas llojeve te procesverbalit,
ashtu qe nga shikimi dhe kontrollimi i procesverbalit, lehte mund te kuptohet
ecuria e procesit qe nga fillimi e deri ne perfundimin e tij.
Permbajtja e procesverbalit eshte caktuar me ligj. Ne procesverbal
medoemos shenohen:
1) emertimi i organit qe kryen veprimin,
2) vendi ku kryhet veprimi,
3) koha (dita dhe ora) kur kryhet veprimi,
4) lenda ne te cilen kryhet veprimi,
5) emrat e personave zy1iare, te paleve te pranishme dhe te
perfaqesuesve apo te autorizuarve te tyre.
Procesverbali duhet te p~rmbaje saktesisht dhe shkmiimisht njedhen
dhe permbajtjen e procedures se veprimit te zbatuar, me 9'rast vemendja
orientohet ne ate qe i perket vete 9eshtjes e cila eshte objekt i procesit. Ne qofte
se kane qene te perdorura disa dokumente per 9faredo qellimi, ato domosdo
theksohen ne procesverbal, ndersa, sipas nevojes, edhe mund t'i bashkengjiten
procesverbalit.
Deklaratat e paleve, te deshmitareve, te ekspe1ieve dhe te personave te
tjere, qe marTin pjese ne proces e qe kane rendesi per marrjen e vendimit,
shkruhen ne procesverbal sa me sakte, sipas nevoje edhe me fjale te tyre. Ne
procesverbal shkruhen edhe te gjitha konkluzionet qe nxiiTen gjate veprimit.
Me rastin e degjimit te deshmitarit me ane te interpretuesit, theksohet se ne
cilen gjuhe i degjuari ka fol dhe kush ka qene interpretuesi.
Qe procesverbali ne menyre te besueshme te tregoje veprimet e
ndermarra si dhe njedhen e procesit, eshte parapare te mbahet gjate vete
ushtrimit te veprimit zyrtar. Ne qofte se veprimi nuk mund te perfundoje te
360
njejten dite, do te shkruhet 9do dite vc9 e ve9 ne te njejtin proccsverbal ajo qe
eshte bere ne ate dite dhe kjo do te nenshkruhet ne fonne te rregullt. Kur behet
nderprerja e veprimit, shenohet nderprerja dhe vazhdimi i veprimit. Me
dispozita mund te caktohet qe procesverbali ne yeshtj et e caktuara te mund te
mbahet ne forme libri ose te mjeteve te tjera te evidences.
Procesverbali duhet te mbahet ne rregull dhe ne te asgje nuk ben te
fshihet. Vendet qe u eshte vene viza deri ne perfundimin e procesverbalit duhet
te mbeten te lexueshme dhe ato i legalizon me nenshlaimin e vete personi
zyrtar qe drejton veprimin e procesit. Personi zyrtar i cili drejton veprimin e
procesit ka per detyre qe, para se te jete perfunduar procesverbali, t'ua lexoje
personave te degjuar dhe personave te tjere qe marrin pjese ne veprimin e
procesit. Keta persona kane te drejte qe edhe vete ta keqyrin procesverbalin
dhe te bejne verejtjet e veta. Ne fund te procesverbalit do te theksohet se
procesverbali eshte lexuar dhe se nuk lea pasur asnje verejtje, apo ne qofte se ka
pasur, shkurtimisht do te shkruhet permbajtja e verej*ve. Pastaj
procesverbalin do ta nenshkruaje personi qe ka marre pjese ne veprim dhe ne
fund do ta legalizoje personi zyrtar qe ka drejtuar veprimin, si dhe
procesmbajtesi, ne qofte se ka pasur te till e.
Ne qofte se procesverbali permban degjimin e disa personave, secili
prej tyre do te nenshkruhet nen ate pjese te procesverbalit ku eshte shkruar
deklarata e tij. Ne qofte se jane bere ballafaqimet, pjesen e procesverbalit per
kete do ta nenshlauajne personat qe jane ballafaquar.
Procesverbali i cili perbehet nga disa flete, ato duhet te shenohen me
numra rendore, secilen flete ne fund do ta legalizoje me nenshkrimin e vete
personi zyliar qe drejton veprimin e procesit dhe personi, deklarata e te cilit
eshte shkruar ne fund te fletes. Plotesimet e procesverbalit te perfunduar do te
nenshkruhen dhe do te legalizohen perseri.
Personat qe nuk dine shkrim e lexim, ose nuk mund te shkruajne, ne
vend te tyre dote nenshkruaje nje person qe di shkrim e lexim, i cili dote vere
edhe nenshkrimin e vet. Ky nuk mund te jete personi zyrtar qe drejton veprimin
e procesit dhe as procesmbajtesi. Kur ndonje person nuk do ta nenshkruaje
procesverbalin ose largohet para perfundimit te procesverbalit, kjo do te
shkruhet ne procesverbal dhe do te theksohet shkaku per te cilin eshte refuzuar
nenshkrimi.
Procesverbali i veyante perpilohet kur ne procesin administrativ vendos
organi kolektiv, ndersa per keshillimin dhe votimin perpilohet procesverbali i
veyante. Kur ne procesin lidhur me ankimin ne shkallen e dyte eshte vendosur
njezeri, nuk ka nevoje te perpilohet procesverbali per keshillimin dhe votimin,
po per kete mund te vihet vetem passhenimi ne dokument.
Perjashtimi i dyte nga rregullat qe organet kolektive perpilojne
procesverbal te veyante per keshillim dhe votim, kur ne procesin administrativ
vendosin lende te caktuara, eshte kur ne ate pozite gjendet kuvendi apo organi
ekzekutiv i pushtetit lokal apo qendror. Edhe ne kete rast, keto organe nuk do
361
 te mbajne procesverbal per keshillimin dhe votimin, por konkluzionin e marre
ne yeshtjen administrative do ta shkruaje ne procesverbal sikurse konkluzionet
e tjera te ketyre organeve.
5.3.2 Fuqia provuese e procesvcrbalit
Procesverbali i cili eshte perpiluar ne pajtim me ligjin ka forcen e
dokumentit publik. Procesverbali eshte prove per rrjedhen dhe permbajtjen e
veprimit te procesit dhe te deklaratave te dhena, pervey atyre pjeseve te
procesverbalit per te cilat personi i degjuar ka theksuar verejtjen se nuk jane
perpiluar siy duhet. c;eshtje tjeter eshte vleresimi i vertetesise se deklaratave te
futura, p.sh, deklaratat e deshmitareve, te eksperteve dhc te personave te tjere,
si dhe te vete paleve. E tera kjo vleresohet nga personi zyrtar sipas parimit te
vleresimit te lire te provave. Procesverbali eshte prove se pala e caktuar (pala,
deslu11itari, eksperti etj.) ka dhene deklarate, konstatim dhe mendim dhe se kjo
eshte shenuar saktesisht.
Edhe pse procesverbali eshte dokument publik, kjo nuk nenkupton se
nuk mund te provohet pasaktesia e theksimeve per rrjedhen dhe permbajtjen e
veprimit te procesit, si dhe e deklaratave te dhena. Lejohet te provohet
pasaktesia e procesverbalit, sepse ne procesin perkates kjo mund te behet edhe
per dokumentet e tjera pub like.
5.3.3 Passhenim ne aid
Procesverbali patjeter perpilohet ne proceduren mbi seancen gojore, si
dhe per veprim tjeter te rendesishem ne proces dhe per te gjitha deklaratat e
rendesishme gojore te paleve dhe te personave te trete. Kjo nuk do te thote se
veprimet e tjera me pak te rendesisluDe dhe deklaratat e pjesemarresve ne
proces nuk duhen shenuar. Kjo behet me ane te passhenimit ne akt.
Sipas rregullit te percaktuar ne ligj ne vete dokumentin vihet
passhenimi:
1) per veprimet dhe deklaratat me pak te rendesishme te pal eve dhe te
personave te trete qe nuk kane ndikim esencial ne zgjidhjen e
yeshtjes,
2) per drejtimin e procesit,
3) per komunikimet,
4) per vrojtimet zy1iare, udhezimet gojore dhe konstatimet, si dhe
5) per rrethanat qe kane te bejne vetem me punen e brendshme te
organit prane te cilit zhvillohet procesi.
Passhenimin ne dokument e ve personi zyrtar dhe e ve1ieton me
nenshkrim duke shenuar daten. Permbajtja, si dhe pjeset e tjera te passhenimit
varen nga natyra e veprimit qe duhet shenuar. Si zakonisht, passhenimet vihen
ne dokument mbi ecurine e lendes (dergimi ne pune, venia e lendes ne
362
evidence, afat etj.), si dhe per nderrimet e ndryshme ne shenimet, te paleve dhe
te personave te tjere (nderrimi i adreses etj .).
5.4 Keqyrja e dokumenteve dhe njoftimi mbi zhvillimin e procesit
5.4.1 Keqyrja e dokumentevc
Pala ka te drejte t'i keqyre dokumentet e lendes dhe me shpenzimet e
veta te rikopjoje dokumentet e nevojshme. Keqyrja e dokumenteve nga pala
dhe kopjimi nuk eshte e kufizuar ne kohe, qe dote thote se mund te behet deri
ne perfundimin e procesit.
Keqyrja dhe kopjimi i dokumenteve nuk eshte e drejte vetem e pales,
por kete te drejte e ka edhe ydo person tjeter i cili eben te besueshem interesin
e tij juridik per ate. Kete mund ta kerkojne edhe personat juridike, nese per te
ekziston interesi i arsyeshem. Te gjithe keta persona kane detyre qe te
arsyetojne ekzistimin e interesit te vet juridik. Ekzistimi i interesit juridik i
ketyre personave vleresohet me gjere, e jo vetem ne raport me lenden konkrete.
Kur nga ana e paleve, te perfaqesuesve te tyre dhe te autorizuarve keqyrja dhe
kopjimi i dokumenteve behet, me se shpeshti, me qellim te pergatitjes per
veprimet vijuese (seanca, ekspe1iiza), personat c tjere, si edhe palet mund te
kerkojne kopjet e dokumenteve apo keqyrjen me qellim te shfrytezimit te atij
materiali ne procesin tjeter.
Keqyrja dhe rikopjimi i dokumenteve behet nen mbikeqyrjen e personit
te caktuar zytiar. Kerkesa per keqyrjen dhe kopjimin e dokurnenteve mund te
behet edhe me goje. Nga keqy1ja dhe kopjimi doemos perjashtohen:
1) procesverbali mbi keshillimin dhe votimin,
2) referatet zyrtare,
3) projektet e vendimeve, dhe
4) dokumentet e tjera qe mbahen si sekrete, ne qofte se me kete gje do
te zbulohej qellimi i procesit, apo nese kjo do te ishte ne
kundershtim me interesin publik ose me interesin e arsyeshem te
njeres pate apo te personave te trete.
5.4.2 Njoftimi mbi zhvillimin e procesit
Te gjithe personat te cilet kane te drejte t'i keqyrin dhe kopjojne
dokumentet e nevojsluDe kane te drejte qe te njoftohen mbi zhvillirnin e
procesit. Edhe organet e pushteti e kane kete te drejte. Personat e tjere, pervey
pales, duhet ta bejne te besueshme interesin e vet juridik per lenden, ndersa
organet e pushtetit duhet te deshmojne interesin e tyre. Kunder konkluzionit
(perfundimit) mbi refuzimin e kerkeses per keqyrje apo kopjim te
dokumenteve, ose per njoftim mbi zhvillimin e procesit, lejohet ankimi i
ve<;ante edhe kur konkluzioni nuk eshte dhene me shkrim. Ankimi mund te
behet menjehere, perkatesisht posa eshte vendosur mbi kerkesen.
363
 5.5 Dergimi
5.5.1 Kuptimi dhe rendesia juridike e dergimit
Dergimi eshte veprim i vet;ante i organit, ne te cilin behet dorezimi i
aktit me shkrim - dokumenteve (leterthirrjet, vendimet, konkluzionet dhe
dokumentet e tjera zyrtare) personit qe i eshte destinuar akti duke e vertetuar
vete dorezimin. Qellimi i dorezimit eshte qe dokumenti- akti t'i anije me kohe
personit qe i eshte destinuar (adresuesit), sepse, sipas rregullit, efekti i
dokumentit eshte i lidhur per kohen e dorezimit te aktit.
Dokumentet te cilat nuk jane derguar, sipas negullit, nuk mund te
krijojne efekte juridike. Duke pasur parasysh rendesine e dergimit edhe ne
procesin administrativ, si edhe ne proceset e tjera (p.sh. penale, civile), jane
parapare disa rregulla per dergimin. Rregulla themelore eshte se dergimi i
behet personit qe i eshte destinuar {dorezimi personalisht), e vetem kur kjo nuk
eshte e mundshme, dorezimi behet ne menyre tjeter- te terthorte.
Dergimi behet kryesisht me ane te postes, me ane te sherbimit te
vet;ante ose te me shume organ eve (dorezimi me ane te sherbimit korrier -
zakonisht eshte i perbashket per te gjitha organet e administrates komunale ).
Sipas rregullit, dergimi behet vetem diteve te punes - gjate dites, ndersa per
shkaqe vet;anerisht te rendesishme dergimi mund te behet edhe te dielen apo ne
diten e festave zy1iare, si dhe naten, ne qofte se kjo eshte e domosdoshme dhe
nuk mund te shtyhet. Ne qofte se dergimi behet me ane te postes, atehere mund
te behet edhe te dielen dhe ne ditet e festave zyrtare.
Vendi i dergimit, sipas rregullit, eshte banesa, lokali afarist ose
punishtja ku punon personi te cilit duhet t'i behet dergimi, ndersa avokatit ne
zyren e tij te avokatures. Jashte ketyre lokaleve dergimi mund te behet, ne
qofte se personit te cilit i behet dergimi e pranon dokumentin qe i dergohet, e
ne qofte se nuk ka lokale te tilla, personit te tille mund t'i behet dergimi kudo
qe te gjcndet ai.
Nga rregullat mbi dergimin dallohcn tri menyra themelore te dergimit:
dergimi i terthorte; dorezimi medoemos personalisht dhe rastet e vet;anta te
dergimit.
5.5.2 Dergimi i terthorte
Dergimi i terthorte shfaqet ne disa raste dhe per te gjitha ato duhet te
plotesohen kushte te caktuara.
Kur personi, te cilit duhet t'i behet dergimi, nuk gjendet ne banesen e
vet, dergimi behet duke ia dorezuar letren ndonjerit prej anetareve te rritur te
familjes se tij, e ne qofte se as keta nuk gjenden, atehere kujdestarit te shtepise
ose fqinjit, ne qofte se keta e pranojne kete. Anetaret e rritur te familjes jane te
obliguar qe te marrin letren, ndersa kujdestari i shtepise ose fqinji nuk jane te
detyruar, sepse kerkohet pelqimi i tyre per ate. Gjendja eshte e njejte kur
dergimi behet ne vendin e punes, dhe kur nuk gjendet personi te cilit duhet t'i
364
dergohet dokumenti, dergimi mund t' i behet person it qe eshte ne pune ne te
njejtin vend, ne qofte se ai pranon ta marre dokumentin.
Dergimi avokatit mund t'i behet edhe duke ia dorezuar dokumentin
personit te zene me pune ne zyren e avokatise. Rastet e cekura te dergimit te
terthorte nuk mund te shfrytezohen ne qofte se dokumentin duhet dorezuar
personit qe ne te njejtin proces merr pjese me interes te kundert ne raport me
personin qe eshte shenuar ne dokument.
Kur konstatohet se personi te cilit duhet t'i behet dergimi mungon dhe
se personat qe mund t'u behet dergimi i terthorte, nuk mund ta dorezojne ne
kohe dokumentin, atehere dokumenti do t'i kthchet organit qe e ka leshuar,
duke theksuar se ku ndodhet personi qe mungon. Ne qofte se vendqendrimi i
personit te cilit duhet t'i behet dergimi, me gjithe kerkimet e bera, ka mbetur i
panjohur, organi qe e ka leshuar dokumentin do t'i caktoje ketij personi
perfaqesuesin e perkohshem dhe ketij personi do t'i dorezoje dokumentin.
Ne qofte se dergimi nuk mund te behet personalisht, as ne menyre te
terthorte, ndersa nuk eshte percaktuar se personi te cilit duhet t'i behct dergimi
mungon, derguesi do t'ia dorezoje dokumentin organit !competent te komunes,
ne territorin e se ciles ndodhet vendqendrimi i personit te cilit duhet t'i behet
dergimi, ose postes ne vendin e qendrimit te tij, ne qofte se dergimi behet me
ane te postes.
Ne dyert e baneses, te lokalit afarist ose te punishtes se personit te cilit
duhet t'i behet dergimi, derguesi do ta ngjise komunikimin shkresor se ku
ndodhet dokumenti. Ne komunikim dhe ne vete dokumentin qe eshte dashur te
dergohet, derguesi do te theksoje shkakun e dergimit te ketille, si dhe diten kur
komunikimi eshte ngjitur ne dere dhe dote vere nenshkrimin e vet. Dergimi i
tille konsiderohet i ekzekutueshem kur komunikimi te ngjitet ne dere. Demtimi
ose asgjesimi i mevonshem eventual i ketij komunikimi nuk ka ndikim ne
vlefshmerine e dergimit. Per dergimin e bere ne kete menyre do te njoftohet
organi qe ka urdheruar dergimin.
5.5.3 Dorezimi medoemos personalisht
Sipas rregullit, gjithmone tentohet qe dergimi te behet ne menyren e
dorezimit personalisht te dokumentit adresuesit. Kur kjo nuk eshte e
mundshme (nuk gjendet adresuesi ne banese, ne shtepi, ne vendin e punes,
vendqendrim te panjohur etj.), atehere behet dergimi i terthorte. Mirepo, duke
pasur parasysh rendesine e disa llojeve te dokumenteve (te vendimeve,
konkluzioneve, te thinjeve etj.), si per palen dhe mbrojtjen e interesave te tij
juridike, ashtu edhe ne interesin publik, dergimi i dokumenteve te tilla behet
personalisht, dhe perjashtohet dergimi i terthorte. Keto jane rastet e dorezimit
medoemos personalisht.
Dorezimi medoemos duhet t'i behet personalisht personit te cilit i
destinohet dokumenti ne keto tri raste:
365
 . c;;;,'T
1) kur dorezimi i tille eshte caktuar me ligj ose me ndonje dispozite
tjeter,
2) kur qe nga dita e dorezimit fillon te rrjedhe afati qe nuk mund te
zgjatet, dhe
3) kur kete e cakton posayerisht organi qe ka urdheruar dorezimin.
Konsiderohet se eshte bere dorezimi personalisht avokatit edhe me
dorezimin e dokumentit personit ne pune ne zyren e avokatise. Edhe ne rastet e
dorezimit medoemos personalisht, eshte e mundshme qe, personi te cilit duhet
t'i behet dorezimi personalisht te mos gjendet ne banese, ne Iokalin afarist, ne
punishte ose ne zyren e avokatise nuk gjenden as personat qe punojne ne te.
Atehere, derguesi eshte i detyruar qe te njoftoje se kur dhe ne cilin vend mund
te gjeje adresuesin, keshtu qe te ndonjeri prej personave me ane te te cileve
mund te behet dorezimi i terthorte (anetari i rritur i familjes, kujdestari i
shtepise, fqinji, punetori qe punon me adresantin etj.), do t'i lere njoftimin
shkresor qe ne diten dhe ne oren e caktuar duhet te jete ne banesen e vet,
perkatesisht ne vendin e punes per te marre dokumentin ne dorezim.
Ne qofte se edhe tentimi i dyte i dorezimit personalisht eshte i
pasuksesshem, sepse dorezuesi nuk e ka gjetur adresuesin, ne kohen dhe ne
vendin e shenuar ne Iajmerimin, dorezuesi vepron sipas nenit 86 te Ligjit,
perkatesisht ben dorezimin e terthorte te dokumentit organit kompetent te
komunes, ne tenitorin e se ciles ndodhet vendqendrimi i personit te cilit duhet
t'i behet dergimi, ose postes ne vendin e qendrimit te tij ne qofte se dergimi
behet me ane te pastes. Dorezuesi per dorezimin e tille, perkatesisht per
dergimin e dokumentit e njofton adresuesin ne kete menyre qe ne dyert e
baneses, te lokalit afarist ose te punishtes e ngjet komunikimin shkresor per ate.
Pas ketyre veprimeve konsiderohet se dorezimi eshte kryer.
Dorezimi i dokumentit perfaqesuesit ligjor, te autorizuarit ose te
autorizuarit per manjen e dokumenteve konsiderohet si dorezim personalisht i
bere vete pales.
5.5.4 Rastet e ve~anta te dergimit
Ne raste te veyanta te dergimit konsiderohen:
1) Dergimi perfaqesuesit dhe te autorizuarit ligjor. Ky lloj i
dergimit behet ne menyren siv dokumenti i dergohet pales. Ne qofte se
pala ka me shume te autorizuar, mjafton qe dergimi t'i behet njerit prej
tyre.
2) Dergimi te autorizuarit per pranimin e dokumenteve. Ky lloj i
dergimit behet atehere kur pala autorizon personin e caktuar te cilit
duhet t'i behen te gjitha dergesat per te. Organi i cili drejton procesin,
menjehere pasi te kete man·e njoftimin nga pala per dhenien e
autorizimit personit te caktuar per pranim te dokumenteve, qe nga dita e
pranimit te njoftimit, te gjitha dergesat do t'ia dorezoje te autorizuarit
366
per pranimin e dokumenteve. I autorizuari per pranimin e dokumenteve
ka per detyre qe secilin akt t'ia dergoje pales pa vonese. I autorizuari
nuk mund ta perfaqesoje paten ne ndonje veprim tjeter ne baze te
autorizimit per pranim te dokumenteve. Caktimi i te autorizuarit eshte
fakultativ, por ka raste kur mund te jete obligues. Caktim obligues te te
autorizuarit per pranim te dokumenteve kemi ne keto raste:
a) kur personi zyrtar qe drejton procesin i urdheron pales qe per
Ienden e caktuar, ne kohen e caktuar, te caktoje te autorizuarin per
pranim te dokumenteve, sepse dorezimi direkt pales, te autorizuarit apo
perfaqesuesit ligjor e zvarrit procesin;
b) kur pala ose perfaqesuesi i tij ligjor gjendet jashte vendit, ndersa
nuk kane te autorizuarin ne vend, do te ftohen, me rastin e dergimit te
pare, qe ne afatin e caktuar te caktoje te autorizuarin per pranimin e
dokumenteve, me paralajmerim se ne qofte se nuk vepron ashtu, te
autorizuarin per pranimin e dokumenteve, perkatesisht perfaqesuesin e
perkohshem do ta caktoje sipas detyres zyrtare pas skadimit te afatit te
caktuar;
c) kur disa pale qe marrin pjese bashkerisht ne proces me kerkesa
te njejta nuk kane te autorizuarin e perbashket, personi zyrtar qe dr~jton
procesin mund te caktoje cilendo pale site autorizuar.
3) Dergimi organeve te pushtetit, ndermarrjeve dhe institucioneve.
Ky lloj i dergimit behet duke i dorezuar dokumentin personit zyrtar,
perkatesisht personit te caktuar per pranimin e dokumenteve, ne qofte
se per raste te ves:anta nuk eshte parashikuar ndryshe. Ne qofte se
derguesi ne orarin e caktuar te punes nuke gjen personin e caktuar per
pranimin e dokumenteve, dorezimi i dokumenteve mund t'i behet
cilitdo person qe punon ne kete organ, perkatesisht ndermanje apo
instit~cion, qe gjendet ne lokalet e tyre.
4) Dergimi personave te tjere. Dergimi personave dhe
institucioneve jashte vendit dhe personave ne vend qe gezojne imunitet
diplomatik, dergimi iu behet me ane te organit perkates kompetent, me
9' rast aplikohen traktatet perkatese nderkombetare.
5) Dergimi me ane te komunikimit publik. Dergimi me ane te
komunikimit publik shfaqet ne rastet kur eshte fjala per nje numer mete
madh personash, te cilet nukjane te njohur per organin apo qe nuk dihet
lm ndodhen. Ne kete rast dergimi do te behet me ane te njoftimit publik
ne tabelen e shpalljeve te organit qe e ka leshuar dokumentin.
Konsiderohet se dergimi eshte bere pasi te kene kaluar 15 dite nga data
e venies se njoftimit ne tabelen e shpalljeve, ne qofte se organi qe e ka
leshuar dokumentin nuk cakton ndonje afat mete gjate. Dergimi me ane
te komunikimit publik mund te behet me ane te shpalljes ne gazete,
perkatesisht ne mjetet e tjera te informimit publik ose ne ndonje menyre
tjeter qe praktikohet.
367

6) Refuzimi i pranimit. Ligji ka parapare rregulla te ve<;anta (neni
95) ne rastin e refuzimit te pranimit te dokumentit. Sipas ketyre
rregullave, ne qofte se personi te cilit i eshte derguar dokumenti,
perkatesisht anetari i rritur i familjes se tij refuzon pa ndonje arsye
ligjore ta pranoje dokumentin, ose kete e ben personi qe punon ne ate
organ, ndermarrje dhe institucion ose ne zyren e avokatise, perkatesisht
ne qofte se kete e ben personi te cilin e kane caktuar per pranimin e
dokumenteve qendra e banimit, grupi i personave te tjere, derguesi do ta
lere dokumentin ne banese ose ne lokal ku banon personi perkates,
perkatesisht ku ai punon, ose dokumentin do ta ngjise ne deren e
baneses apo te lokalit.
7) Nderrimi i baneses. Kur pala ose perfaqesuesi i saj ligjor gjate
procesit nderron vendbanimin ose banesen, kane per detyre ta njoftojne
menjehere organin qe zhvillon procesin. Ne qofte se nuk e bejne kete,
ndersa derguesi me gjithe kerkimet nuk mund te diktoje se ku jane
shpemgulur, organi do te caktoje qe te gjitha dergesat e metejme ne
proces per kete pale te behen duke i ngjitur dokumentet ne tabelen e
shpalljeve te organit qe zhvillon procesin. Kur i autorizuari, perkatesisht
i autorizuari per pranimin e dokumenteve gjate procesit nderron
vendbanimin e vet ose banesen e vet, dhe nuke njofton per kete organin
qe zhvillon procesin, dergimi do te behet sikur i autorizuari te mos jete
caktuar fare.
5.5.5 Fletedorezimi dhe gabimet ne dergim
Fletedorezimi eshte dokument me te cilin vertetohet se dorezimi eshte
kryer. Ate e nenshkruajne marresi dhe dorezuesi i dokumentit. Marresi do te
nenshkruaje dhe shenoje vete me shkronja ne fletedergese diten e marrjes. Ne
qofte se marresi nuk di shkrim e kendim ose nuk mund te nenshk.ruhet,
dorezuesi do te theksoje ne fletedorezim emrin e tij dhe diten e dorezimit dhe
do te vere shenimin pse marresi nuk e ka vene nenshkrimin e vet.
Kur marresi refuzon ta nenshkruaje fletedorezimin, dorezuesi do ta
shenoje ketene fletedorezim dhe dote shkruaje me shkronja diten e dorezimit,
dhe ne kete menyre konsiderohet se dorezimi eshte kryer. Ne qofte se dorezimi
i eshte bere ndonjerit prej personave (anetareve te rritur te familjes se tij, ne
vendin e punes personit qe eshte ne pune ne te njejtin vend, personit qe punon
ne zyren e avokatise), dorezuesi dote theksoje ne fletedergese personin te cilit i
eshte dorezuar dokumenti dhe raportin e ketij personi me personin te cilit duhet
t'i behet dorezimi. Dorezimi perhere dokumentohet me ane te fletedorezimit,
qe vlen edhe ne proceset e tjera. Ne qofte se fletedorezimi humb, shkaterrohet,
atehere dorezimi mund te argumentohet edhe me mjete te tjera (me deshmitare,
me nenshkrim ne dokumente te tjera etj.).
Gabimet ne dergim kane ndikim ne qofte se nuk mund te vertetohet se
personit te cilit i eshte dedikuar ai dokument, me te vertete a e ka marre dhe
368
cilen dite e ka marre. Kur kjo mund te percaktohet, konsiderohet dorezim me
rregull, nderkaq ne te kunderten konsiderohet se dergimi nuk eshte kryer. Si
oabime ne dorezim lajmerohen edhe gabimet me rastin e dorezimit (p.sh.
"'dokumenti i dorezohet personit qe nuk mund ta pranoje, si dhe me rastin e
plotesimit te fletedorezimit - fletedorezimi i palexueshem, dita jo e qarte e
dorezimit etj.). Ne keto raste dorezimi mund te provohet edhe me mjete te tjera,
ndersa mund te kryhet edhe dorezimi i serishem, qe do te ishte i drejte dhe i
sigurt.
5.6 Afatet dhe kthimi ne gjendje te meparshme
5.6.1 Afatet ne procesin administrativ
Si edhe ne procedurat e tjera, edhe ne proceduren administrative, sipas
rregullit, ndermenen me shume veprime, te cilat kryhen sipas rendit te caktuar.
Te gjitha veprimet qe i perkasin nje lende administrative - 9eshtjes
administrative perbejne nje teresi. Qe te kryhen te gjitha veprimet e nevojshme
duhet ditur kohen per ndermanjen e tyre, si dhe rendimin e tyre. Koha ne te
cilen mund te ndermerren veprime ne proces definohet si afat. Me fjale te tjera,
afati mund te caktohet si interval kohe, gjate se ciles mund te ndermen~en disa
veprime ne proces (p.sh. afati prej 15 ditesh per ushtrimin e ankeses etj.).
Per numrin me te madh te veprimeve ne procesin administrativ jane
percaktuar afatet. Varesisht prej menyres se caktimit te tyre, dallohen dy lloje
te afateve:
1) afatet e caktuara me ligj apo me dispozita te tjera (ligjore) dhe
2) afatet qe i cakton personi zy1iar, i cili drejton procesin, varesisht nga
rrethanat e rastit dhe me kusht qe nukjane caktuar afatet ligjore.
re gjitha afatet e caktuara me ligj jane ligjore (p.sh. afati per ankese).
Afatet qe i cakton personi zy1iar, rendom jane lidhur me ndermanjen e
veprimeve administrative gjate zhvillimit te procesit administrativ (afati per
seance, deshmimi, ekspertiza etj .). Afatet ligjore jane te pazgjatshme
(prekluzive). Ato, perjashtimisht, mund te zgjaten, ne qofte se me dispozite me
te cilen jane caktuar, eshte parapare mundesia e tille. Afatet e caktuara
zyrtarisht, perkatesisht afatet e caktuara nga personi zyrtar munden, sipas
rregullit, te zgjaten sipas kerkeses te personit te interesuar (kerkimi i afatit me
te madh per pergatitje per seance, perkatesisht kerkesa per zgjatjen e seances
etj.). Ne qofte se ekzistojne shkaqet e arsyeshme, personi zyrtar mund te zgjate
afatin qe me pare e ka caktuar.
Afatet llogariten ne dite, muaj dhe vite. Ne qofte se afati eshte caktuar
sipas diteve, dita ne te cilen eshte bere dorezimi ose komunikimi, perkatesisht
ne te cilen bie ngjmja nga e cila duhet te llogaritet kohezgjatja e afatit, nuk
llogaritet ne afat, por si fillim i afatit merret dita e pare e ardhshme. Afati qe
eshte caktuar sipas muajve, perkatesisht sipas viteve, perfundon me kalimin e
asaj dite, muaji, perkatesisht viti, qe sipas numrit te vet i pergjigjet dites kur
369

eshte bere dorezimi ose komunikimi, perkatesisht dites ne te cilen bie ngjarja,
nga e cila llogaritet kohezgjatja e afatit. Ne qofte se data e tille nuk ekziston ne
muajin e fundit, afati perfundon diten e fundit te muajit te ti!Je.
Andaj, konsiderohet se parashtresa eshte paraqitur brenda afatit ne qofte
se para se te kete kaluar afati t'i kete arritur organit te cilit duhet t'i jete
dorezuar. Ketu eshte fjala per rastin e dorezimit direkt te parashtreses. Pervec;
dorezimit direkt, qe kryhet gjate orarit te punes te organeve, parashtresa mund
te dergohet me poste te porositur ose ne rruge telegrafike. Atehere dita e
dorezimit ne poste konsiderohet si dite e dorezimit organit te cilit i eshte
drejtuar.
Per personat qe u eshte hequr liria, dita e dorezimit te parashtresave
drejtorise ose institucionit ku ndodhen konsiderohet si dite e dorezimit organit
te cilit i eshte drejtuar. Situate e vec;ante eshte kur organi kompetent cakton
diten se kur do te behet shqyrtimi i parashtreses dhe e fton palen qe ate dite ta
dorezoje parashtresen. Atehere, pala ka per detyre qe, me kohe, ta paraqese
parashtresen ose ta dergoje me poste apo ne menyre tjeter, duke pasur kujdes
qe ajo te jete ne diten e caktuar ne shkresa te organit i cili ka per detyre ta
marre ne shqy1iim parashtresen. Ne kete rast, me rendesi eshte dita e pranimit
te parashtreses nga organi, e jo dita e dorezimit.
Leshimi i afateve mund te krijoje pasoja te demshme per personat e
interesuar. Ne qofte se eshte fjala per leshimin e afateve ligjore (prekluzive ),
pasoje e rregullt eshte se pala apo personi tjeter i interesuar perjashtohet nga
hyerja e veprimit te emetuar (leshuar). Kur edhe pas kalimit te afateve te tilla,
parashtresen e dorezon (p.sh. ankesa), organi kompetent per pranim apo per
vendosje mbi parashtresen e refuzon parashtresen si pa afat, duke mos u
leshuar ne permbajtjen c saj, perkatesisht ne arsyeshmerine e saj.
5.6.2 Kthimi ne gjendje te meparshme
Thelbi i ketij instituti eshte ne mundesine juridike te pales qe te kthej te
drejten per ndermanjen e ndonje veprimi ne procedure- te humbur per shkak
te leshimit te afatit te dhene procedural. Qe te vije deri te kthimi ne gjendje te
meparshme eshte e nevojshme ekzistimi me ligj i supozimeve te parapara.
Per shkak te pasojave te demshme, te mundshme, qe jane leshuar me
rastin e krye1jes se ndonje veprimi procedural ne afatin e caktuar, eshte
parapare mundesia e perdorimit te mjetit te vec;ante juridik- kthimi ne gjendje
te meparshme (restitutio in integrum). Pales, e cila per shkaqe te arsyeshme e
ka lene pa e kryer brenda afatit ndonje veprim te procesit, keshtu qe per shkak
te ketij emetimi (leshimi) eshte perjashtuar nga ushtrimi i ketij veprimi, do te
lejohet, me propozimin e saj, kthimi ne gjendje te meparshme.
Kthimi ne gjendje te meparshme do te lejohet vetem me propozimin e
pales. Propozimi per kthim mund te paraqitet ne te gjitha fazat e procesit dhe
ne te gjitha rastet e leshimit te afateve. Keto, zakonisht, jane raste te vec;anta ne
familje (vdekja ose semundja e rende e befasishme e anetarit te familjes etj.),
370
apo rastet e fatkeqesive elementare, pengesave te ndryshme ne komunikacion
etj. Si zakonisht, ne keto raste dhe ne raste te tjera te ngjashme lejohet kthimi
ne gjendje te meparshme.
Pervec; kesaj mundesie, kthimi ne gjendje te meparshme parashihet edhe
kur pala nga mosdija ose nga gabimi i hapur e ka derguar ne kohe parashtresen
me paste ose direkt ia ka dorezuar organit jokompetent. Gjithashtu kthimi ne
gjendje te meparshme do te lejohet edhe ne rastin kur pala me gabim te hapur e
ka kapercyer afatin, por parashtrcsa, megjithate, eshte pranuar prej organit
kompetent jo me vone se tri dite pas kalimit te afatit, ne qofte se pala per shkak
te voneses dote humbte ndonje te drejte.
Ne propozimin per kthimin ne gjendje te meparshme pala ka te drejte
te parashtroje rrethanat per te cilat lea qene penguar qe ne afat te kryeje
veprimin e emetuar dhe qe keto rrethana t'i beje te pakten te besueshme. Keto
rrethana i vlereson organi !competent. Rrethanat te cilat organi qe me pare i ka
vleresuar si te parnjaftueshme per zgjatjen e afatit ose per shtyrjen e seances,
nuk mund te jene vendimtare per propozimin e ri per kthim ne gjendje te
meparshme. Ne qofte se kthimi ne gjendje te meparshme kerkohet per shkak se
eshte lene pa e paraqitur ndonje parashtrese, propozimi duhet te shoqerohet
edhe me kete parashtrese.
Pala mund te kerkoje kthim ne gjendje te meparshme ne afat prej tete
ditesh duke llogaritur nga dita kur ka pushuar shkaku qe ka shkaktuar leshimin,
e ne qofte se pala ka mesuar me vone per leshimin, atehere qe nga dita kur e ka
mesuar kete. Pasi te kene kaluar tre muaj nga data e emetimit nuk mund te
kerkohet kthimi ne gjendje te meparshme.
Propozimi per kthimin ne gjendje te meparshme i paraqitet organit
prane te cilit eshte dashur te kryhet veprimi i emetuar. Ky organ me konkluzion
vendos mbi propozimin. Propozimi i paraqitur jo ne kohen e duhur do te
refuzohet pa procedim te metejme. Ne qofte se faktet ne te cilat eshte bazuar
propozimi jane te njohura per te gjithe, organi kompetent mund te vendose
lidhur me propozimin pa deklarimin e pales kundershtarc. Mirepo, pala
kundershtare mund te paraqese ankim. Kunder konkluzionit me te cilin lejon
kthim ne gjendje te meparshme, por vetem nese eshte lejuar kthimi sipas
propozimit te paraqitur jo ne kohen e duhur apo eshte i palejueshem. Ne qofte
se eshte refuzuar propozimi, lejohet ankimi i veyante vetem ne qofte se
konkluzionin e ka nxjerre organi i shkalles se pare.
Procesi qe eshte ne njedhe e siper, nuk nderpritet nc rastin e paraqitjes
se propozimit per kthim ne gjendje te meparshme, por organi qe vendos per te
mundet, perkohesisht, te nderprese procesin gjersa konkluzioni lidhur me
propozimin te mos behet definitiv. Kur kthimi ne gjendje te meparshme te jete
lejuar, procesi kthehet ne ate gjendje ne te cilen ndodhej para emetimit, ndersa
anulohen te gjitha vendimet dhe konkluzionet qe i ka nxjene organi lidhur me
emetimin. Per shembull, ne qofte se pala e ka leshuar afatin per ankim, ndersa
me shfrytezimin e kthimit lejohet ankim, organi kompetent ka per detyre qe te
371
 ~---
anuloje konkluzionin mbi lejimin e ekzekutimit, kur eshte fjala per vendimin e
shkalles se pare, i cili nderkohe eshte bere i ekzekutueshem, sepse nuk eshte
deldaruar ankimi.
5.7 Mbajtja e rregullit
Personi zyrtar qe drejton veprimin e procesit ka per detyre te kujdeset
per mbajtjen e rregullit gjate punes. Me mbajtjen e rregullit nenkuptohet krijimi
i kushteve per pune te papengueshme dhe sigurimi i raportit te nevojshem tete
gjithe pjesemarresve ne pune ( serioziteti, korrektesia, rregullsia etj.). Qe kjo te
sigurohet, personi zyrtar eshte i autorizuar t'i paralajmeroje personat qe
pengojne punen dhe te caktoje se c;ka nevojitet per ta mbajtur rregullin.
Personat qe jane te pranishem ne veprimin e tille te procesit, pa marre parasysh
sene c;fare cilesie jane (pale, deshmitar, ekspert etj.), nuk ben te mbajne arme
ose vegla te rrezikshme.
Masa e pare per mbajtjen e rregullit eshte paralajmerimi, e cila mund te
jete gojore, ndersa sipas vleresimit te personit zyrtar, mund te shenohet ne
procesverbal.
Ne qofte se paralajmerimi nuk ka ndikuar, sepse pala e paralajmeruar
edhe me tej pengon punen ose sillet ne menyre te padenje me rastin e ushtrimit
te veprimit te procesit, personi zyrtar shqipton masen me te rende - largimin.
Kjo mase mund t'i shqiptohet personit qe merr pjese ne veprimin e procesit,
vetem pasi te jete paralajmeruar me pare se do te largohet dhe pasi t'i jene
njoftuar pasojat juridike te kesaj mase. Personi zyrtar qe drejton veprimin e
procesit do ta ftoje personin qe largohet ta caktoje te autorizuarin e vet, ne
qofte se ai person eshte pale qe nuk kate autorizuarin. Ne rastin e largimit te
autorizuarit, autorizuesi i te cilit nuk eshte i pranishem, do ta ftoje ate person qe
te caktoje autorizuesin tjeter.
Si mase e trete per prishjen e rendit me rastin e ushtrimit te veprimeve
te procesit eshte parapare shqiptimi i denimit me gjobe ne te holla. Edhe kete
mase e shqipton personi zy1iar qe drejton procesin, por vetem ne rastin kur
eshte fjala per prishjen e rende te rregullit apo te sjelljes se vrazhde, te padenje,
si edhe personi qe me parashtresen e vet shkel rende zakonet e sjelljeve ndaj
organit ose personit zy1iar qe zhvillon procesin. Personit qe me parashtresen e
vet shkel rende zakonet e sjelljeve ndaj organit, denimin ne te bolla nuk e
shqipton personi zyrtar qe zhvillon procesin, por organi qe zhvillon procesin,
perkatesisht eprori i atij organi apo personi qe eshte i autorizuar per zgjidhjen e
c;eshtj es administrative.
Shqiptimi i denimit ne para nuk perjashton pergjegjesine penale ose
disiplinore. Kunder konkluzionit mbi denimin mund te behet ankim i vec;ante.
Ankimi kunder konkluzionit mbi denimin per shkak te prishjes se rregullit nuk
e shtyn ekzekutimin e denimit. Kunder konkluzionit per largimin nuk mund te
behet ankim i vec;ante, por ai konkluzion mund te mohohet ne ankimin kunder
vendimit.
372
6. Shpenzirnet e procedures administrative
6.1 Kuptimi dhe llojet e shpenzimeve ne procesin administrativ
Pergatitja dhe kryerja e cilitdo veprim ne procesin administrativ, si dhe
kryerja e veprimeve te tjera, ndikon ne paraqitjen e shpenzimeve te ndryshme,
site organi qe zhvillon procesin, ashtu edhe te palet dhe personate tjere te cilet
marrin pjese ne proces. Duke u nisur nga parimi i ekonomizimit, duhet bere
perpjekje qe shpenzimet e procesit administrativ te jene sa me te vogla, pa
marre parasysh se kush i heq ato.
Andaj, shpenzimet mund te ndahen ne shpenzimet e organit qe zhvillon
procesin dhe ne shpenzimet e pales dhe te pjesemarresve te tjere ne proces
(deshmitaret, ekspertet, interpretuesit etj. ).
6.2 Shpenzimet e organit dhe te paleve
Ne procesin administrativ, si rregull, shpenzimet e vec;anta (shpenzimet
e udhetimeve te personave zyrtare, shpenzimet per deshmitare, eksperte,
interpretues, keqy1je ne vend etj.) ngarkojne ate qe e ka shkaktuar tere
procesin. Kjo i perket si procesit qe zhvillohet lidhur me kerkesen e pales, po
ashtu edhe per procesin sipas detyres zyrtare. Ne te ve1iete, per procesin i cili
eshte ngritur sipas detyres zyrtare (p.sh. kontrollimi inspektues i veprimeve
hoteliere) vlen rregulla se organi i bart shpenzimet, ne qofte se procesi ka
perfunduar ne favor te pales (p.sh. ne qofte se inspektori e ka ngritur procesin
kunder ndonje personi, per shkak se konsideron se ben veprim te palejueshem,
ndersa ne fund konstaton se ai veprim, megjithate, eshte i lejueshem, per c;ka,
sipas rregullit, dote jete shkak per nderprerjen e procesit, shpenzimet e pales te
krijuara ne procesin e tille i bart organi).
Kur ne proces marrin pjese dy ose me teper pale me interesa te njejta,
atehere, si rregull, c;do pale perballon vete shpenzimet e veta (shpenzimet e
ardhjes, te humbjes se kohes, shpenzimet per taksa, te perfaqesimit juridik dhe
te ndihmes juridike). Ne qofte se ne proces marrin pjese me teper pale me
interesa te kunderta, vlen rregulla se pala qe e ka shkaktuar procesin, e ne dem
te se ciles ka perfunduar procesi, ka per detyre t'i kompensoje pales
kundershtare shpenzimet e arsyetuara qe jane krijuar per kete nga pjesemarrja
ne proces. Suksesi i pjesshem i njeres prej paleve ne kerkesen e vete, terheq me
vete te drejten ne kompensim ne perpjesetim me pjesen e kerkeses se vet mete
cilen nuk ka pasur sukses. Edhe ne proceset ne te cilat marrin pjese me teper
persona, aplikohet parimi qe pala e cila nga neglizhenca i ka shkaktuar pales
k\lndershtare shpenzime ne proces, ka per detyre qe kesaj t'ia kompensoje
shpenzimet.
Me qellim te sigurimit te pagimit te shpenzimeve te posac;me ne
procesin administrativ, organi qe zhvillon procesin mund te caktoje me
konkluzion qe pala te paradepozitoje nje shume te nevojshme per mbulimin e
ketyre shpenzimeve, ne qofte se procesi ngrihet me kerkesen e pales, ndersa
373
 ;.Tc
mund te parashikohet me siguri se do te shkaktoje shpenzime te posa<;me ne
para te gatshme (lidhur me keqyrjen ne vend, ekspertimin, ardhjen e
deshmitareve e~.). Ne qofte se pala nuke depoziton kete shume brenda afatit te
caktuar, organi mund te heqe dore nga administrimi i ketyre provave ose ta
pezulloje procesin, perve<; ne qofte se zgjatjen e procesit e kerkon interesi
publik.
Ne vendimin me te cilin perfundohet procesi, organi qe e nxjerr
vendimin cakton se kush i heq shpenzimet e procesit, shumen e tyre dhe kujt
dhe ne cilin afat i duhen paguar. Deri ne nxjerrjen e vendimit palet kane te
drejte qe te paraqesin kerkese per kompensim te shpenzimeve. Ne vendim,
posa<;erisht, theksohet se ai qe i heq shpenzimet, a duhet t'ia kompensoje
shpenzimet pales tjeter. Kur shpenzimet e procesit i heqin disa persona,
shpenzimet midis tyre do te ndahen ne pjese te barabarta, perkatesisht ne
perpjesetim perkates. Lidhur me shpenzimet organi mund te nxjerre konkluzion
te ve<;ante, ne qofte se organi me vendim nuk vendos mbi shpenzimet, e qe do
te theksoje ne dispozitiv te vendimit mbi <;eshtjen kryesore.
Shpenzimet e procesit lidhur me permbarimin i heq i ekzekutuari - ky
eshte personi kunder te cilit zbatohet permbarimi, sepse detyrimin e caktuar
nuk e ka zbatuar. Ne qofte se keto shpenzime nuk mund te arketohen prej tij,
ato i heq pala, me propozimin e te cilit eshte zbatuar permbarimi.
6.3 Lirimi nga pagimi i shpenzimeve
Organi qe zhvillon procesin mund ta ·liroje palen nga pagrm1 1
shpenzimeve teresisht ose pjeserisht, ne qofte se konstaton se ajo nuk mund t'i
perballoje shpenzimet pa demtuar ushqimin e domosdoshem te vet dhe te
familjes se vet. Organi nxjerr konkluzionin per kete ne baze te propozimit te
pales, ne mbeshtetje te certifikates se gjendjes mbi pasurine e saj, te leshuar
nga organi kompetent komunal i administrates. Lirimi nga heqja e
shpenzimeve ka te beje me lirimin nga taksat, nga harxhimet e organit qe
zhvillon procesin, si9 jane shpenzimet e udhetimit te personave zyrtare,
shpenzimet per deshmitare, eksperte, interpretues, keqyrje ne vend, shpallje,
etj., si dhe me lirimin nga depozitimi sigurues per shpenzime.
Organi qe zhvillon procesin mund ta prishe gjate procesit konkluzionin
per lirimin nga heqja e shpenzimeve ne qofte se konstaton se nuk ekzistojne me
shkaqet per te cilat pal a eshte liruar nga heqja e shpenzimeve.
Kunder konkluzionit me te cilin refuzohet kerkesa e pales per lirimin
nga heqja e shpenzimeve, si dhe kunder konkluzionit per anulimin e
konkluzionit per lirim nga heqja e shpenzimeve, palet mund te bejne ankim te
ve<;ante, qe nuk e ndalon ekzekutimin e konkluzionit.
374
7. Ngritja e procesit dhe kerkesat e paleve
7.1 Ngritja e procesit
Procesin administrativ gjithmone e ngrit organi kompetent per
zhvillimin e procesit. Vete dorezimi i parashtreses se psles nuk dote thote edhe
ngritje te procesit. <;eshtje tjeter eshte <;eshtja e fillimit - inicimit te procesit
administrativ. Procesi administrativ mund te filloje sipas detyres zyrtare ose me
kerkesen e pales. Sipas kesaj baze, kemi dy lloje (grupe) te proceseve
administrative. Ne procesin e ngritur sipas detyres zyrtare aplikohet parimi
oficial, ndersa ne procesin e ngritur me kerkesen e pales aplikohet parimi i
pales.
7.1.1 Procesi administrativ sipas detyres zyrtarc
Procesin administrativ sipas detyres zyrtare do ta filloj e organi
kompetent kur kete e cakton ligji ose dispozita e bazuar ne ligj dhe kur vete
organi konstaton ose merr ne dijeni se, duke marre parasysh gjendjen faktike
ekzistuese, duhet te ngreje proces administrativ per hir te mbrojtjes se interesit
publik. Kjo do te thote se organi ka per detyre te ngrite procesin sipas detyres
zyrtare ne qofte se jane plotesuar kushtet e parapara me dispozita, si dhe ne
rastin kur konstaton ose merr ne dijeni fakte, te cilat, se bashku me dijenine e
mehershme, shkaktojne ngritjen e procesit. Ne rastin e pare procesi ngritet kur
kete e cakton ligji ose dispozita e bazuar ne ligj, ndersa ne te dytin kjo varet
nga konstatimi, perkatesisht manja ne dijeni per disa fakte te sigurta nga
organi kompetent.
Gjate ngritjes se procesit sipas detyres zyrtare organi kompetent merr
parasysh edhe parashtresat, propozimet, fleteparaqitjet etj. te qytetareve dhe te
subjekteve te tjera juridike dhe paralajmerimet e organeve. Organi ka per
detyre qe t'i shqyrtoje keto parashtresa dhe qe parashtresave te tyre t'iu
pergjigjet, por ata nuk mund t'i konsideroje pale ne proces, por vetem iniciues
te ngritjes se procesit administrativ sipas detyres zyrtare.
Keto parashtresa nuk krijojne detyrim per organin qe te ngritc procesin
kryesisht ne qofte se sipas gjendjes faktike ekzistuese del se nuk ka baze: per
ngritjen e procesit. Per shembull, ne qofte se nje qytetar paraqet ndertimin e
nderteses banesore, sepse konsideron se ajo eshte duke u ndertuar pa lejc
ndertimi, organi kompetent per punet urbanistike-ndertimore e informon
paraqitesin e fleteparaqitjes se, per objektin ne fleteparaqitje, eshte leshuar leja
per ndertim, sepse me kontrollimin ne dokumentacion kete e ka konstatuar. Ne
te kunderten i percakton rrethanat e nevojshme per ngritjen e procesit sipas
detyres zyriare.
7.1.2 Procesi administrativ sipas kerkeses se pales
Procesin administrativ, ne numrin me te madh te rasteve, gjithmone e
ngrit organi kompetent, ne qofte se eshte paraqitur kerkesa e pales. Keshtu, pra,
375
kerkesa e pales eshte supozim procesual per ngritjen e procesit. Organi
kompetent ka per detyre qe te shqytioje kerkesen ne raport me paraqitesin e saj_,
ashtu edhe ne lidhje me permbajtjen e saj. Keto jane kerkesa, venia e te cilave
varet nga vullneti i paleve. Ne te shumten e rasteve, fjala eshte per kerkesa me
te cilat kerkohen Ieje te ndryshme (leje per ndertim te shtepise, per kryerjene
ndonje veprimtarie te lejueshme etj.), si dhe per realizimin e te drejtave (per
pension, per sherim te semundjes etj.).
Krahas shqyrtimit te kerkeses, organi shqyrton kerkesen edhe ne
pikepamje te permbajtjes dhe te elementeve te tjera qe kane te bejne me te
gjitha parashtresat dhe kerkesat (shenimi i organit, kerkesa, kush eshte
perfaqesues apo i autorizuar, ne qofte se ekziston, emri dhe mbiemri, adresa
etj.). Ne qofte se kerkesa nuk eshte e plote, atehere mete veprohet si edhe me
parashtresat e tjera (menjanohen te metat ne afatin e caktuar etj.).
Ne qofte se organi !competent me rastin e paraqi~jes se kerkcses se pales
konstaton se sipas dispozitave ne fuqi nuk ka kushte per ngritjen e procesit, do
te nxjerre per kete konkluzion, kunder te cilit lejohet ankim i vct;:ante. Te gjitha
keto veprime te cilat kryhen para se te leshohet ne arsyeshmerine e kerkeses se
pales, behen ne te ashtuquajturin proces paraprak, nderkaq, ne ate, ne te
vertete, shqyrtohet rregullsia formale e kerkeses se pales.
Duke pasur parasysh nurnrin e madh te fushave ne te cilat paraqiten
lendet administrative, jane te mundshme rastet c transformimit te proccsit te
ngritur sipas kerkeses se pales ne proces qe ngrihen sipas detyres zyrtare.
Ekzistojne edhe raste qe proceset mund te ngrihen edhe sipas kerkeses se pales
(p.sh. njohja e lehtesimevc tatimore, pranimi i pronesise ne token e uzurpuar
etj.).
Procesi administrativ quhet i ngritur posa organi kompetent ta kete
kryer cilindo veprim me qellim te zhvillimit te procesit (p.sh. ftesa e pales ose
deshmitarit me qellim te manjes se deklarates). Andaj, per ngritjen e proccsit
nuk eshte e nevojshme nxjenja e konkluzionit te vet;:ante, por eshte e
mjaftueshme qe organi te ndermarre cilindo veprim me qellim te zhvillimit te
procesit ne yeshtjen perkatese administrative.
7.1.3 Bashkimi i ~teshtjeve ne nje proces
Bashkimi i yeshtjeve ne nje proccs paraqet aplikim konkret te parimit te
ekonomizimit te procesit, sepse parasheh qe ne vend te zhvillimit te me shume
proceseve administrative per me teper yeshtje te ndara administrative,
mundesine e zhvillimit te procesit te vetem nen kushte te caktuara. Keto
kushte, me pare duhet te jene te plotesuara dhe ato permblidhen ne sa vijon:
a) ne qofte se te drejtat dhe detyrimet e paleve bazohen ne te njejten
gjendje faktike apo te ngjashme dhe ne te njejten baze juridike,
b) ne qofte se organi qe zhvillon procesin lidhur me te gjitha Iendet ka
kompetence lendore,
c) ne qofte se eshte fjala per te drejtat apo detyrimet e disa pal eve.
376
Zakonisht, si shembull, per raste te tilla merret zhvillimi i procesit te
eksproprijimit te tokes me qellim te ngritjes se objekteve te medha investive.
Ne ato raste mund te udhehiqet procesi i vctem, edhe pse eshte fjala per me
shume pale, si pronare te tokes, sepse jane plotesuar te gjitha parakushtet per
ate (gjendja faktike eshte e njejte dhe e percaktuar ne elaboratin e perbashket te
eksproprijimit; organi i njejte eshte kompetent per te gjitha lendet; baza
juridike eshte e njejte). Ketu kemi te bejme me te ashtuquajturen bashkim
subjektiv te yeshtjeve ne nje proces.
Meqenese bashkimi i yeshtjcve ne nje proces zakonisht behet kur palet
lajmerohen me kerkesa te njejta apo te ngjashme, me ligj eshte parapare qe ne
te njejtat kushte nje ose disa pale mund te realizojne ne nje proccs disa kerkesa
te ndryshme. Per shembull, nje ose disa pale paraqesin disa kerkesa organit
kompetent te komunes per dhenien e pelqimit urbanistik ne lokacionin e njejte.
Sipas rrcgullit, te gjitha keto kerkesa duhet zgjidhur ne procesin e vetem, sepse
nuk mund te jepen disa pelqime urbanistike per te njejtin lokacion. Ketu kemi
te bejme mete ashtuquajturen bashkim objektiv i t;:eshtjeve ne nje proces.
Me ligj parashihet mundesia e ngritjes se procesit te vetem, edhe pse
palet nuk jane te njohura per organin. Kusht per kete eshte qe personi, ndaj te
cilit eshte e drejtuar lajmerimi publik, mund te kete poziten e pales dhe qe
behct fjale per kerkesen e njejte qenesore ndaj te gjitheve. Te tilla, ne te
shumten e rasteve jane thinjet nga fusha e financave, regjistrimi ne regjistrat e
gjendjes civile dhe nga fusha te tjera.
Kur zhvillohet nje proces apo kur procesi eshte ngritur me ane te
komunikimit publik, secila pale ne proces paraqitet ne menyre te pavarur
(vete).
Per bashkimin e 9eshtjeve ne nje proces organi kompetent dote nxjerre
konkluzion te veyante, kunder te cilit mund te behet ankim, pervey ne qofte se
konkluzionin e ka nxjerre organi i shkalles se dyte, kunder te cilit nuk mund te
behet ankim, por mund te ngrihet kontest administrativ.
7.2 N dryshimi i kerkesave
Pasi te jete ngritur procesi, pala deri ne nxjerrjen e vendimit ne shkalle
te pare mund ta zgjeroje kerkesen e paraqitur, ose ne vend te kerkeses se
meparshme te paraqese kerkesen tjeter, pavaresisht nese kerkesa e zgjeruar ose
e ndryshuar mbeshtetet ne te njejten baze juridike, me kusht qe kerkesa e tille
te bazohet ne gjendjen faktike, qe ne thelb eshte e njejte.
Shfrytezimi i mundesise se ndryshimit te kerkesave te paleve
kontribuon ne zbatimin e parimit te ekonomizimit te procesit, sepse ne vend te
paraqitjes se kerkesave te reja, me kerkesat per ndryshim i realizojne te drejtat
e tyre ne procesin administrativ qe tanime eshte ngritur. Per shembull, kerkesa
per realizimin e te drejtave ne pensionin invalidor ndryshon nga kerkesa per
realizimin e pensionit te pleqerise, sepse ne menyre plotesuese eshte percaktuar
stazhi pensional i nevojshem. Ne qofte se organi q~ zhvillon procesin nuk lejon
377
zgjerimin ose ndryshimin e kerkeses, do te nxjerre konkluzion per kete, kunder
te cilit lejohet ankim i vec;ante.
7.3 Heqja dore nga kerkesa
Heqja dore nga kerkesa eshte e mundshme ne te gjitha rastet kur procesi
eshte ngritur lidhur me kerkesen e pales. Ne c;eshtjet administrative pala mund
te heqe dore nga kerkesa e vet gjate gjithe procesit. Per kete, pala jep deklarate
para organit qe zhvillon procesin. Pala mundet edhe me parashtrese te heqe
dore nga kerkesa. Derisa organi i cili zhvillon procesin nuk nxjerre konkluzion
per pezullimin e procesit, pala mund te revokoje heqjen dore nga kerkesa. Mbi
heqjen dore nga kerkesa duhet te njoftohet pala kundershtare, ne qofte se ajo
ekziston.
Perjashtimisht, kur procesi te jete ngritur me rastin e kerkeses se pales,
ndersa pala heq dore nga kerkesa e vet, organi qe zhvillon procesin do te
nxjerre konkluzionin me te cilin pezullohet procesi. Per kete do te njoftohet
pala kundershtare, ne qofte se ajo ekziston.
Ne qofte se procesi eshte ngritur sipas detyres zyrtare, organi mund ta
pezulloje procesin dhe per ate nuk i nevojitet deklarimi i pales. Mirepo, ne
qofte se procesi ne c;eshtjen e njejte ka mundur te ngrihet edhe ne baze te
kerkeses se pales (p.sh. procesi per njohjen e pronesise sipas kerkeses se
uzurpimit arbitrar mund te ngrihet sipas detyres zyrtare dhe sipas kerkeses se
pales), procesi dote vazhdohet ne qofte se kete e kerkon pala, per c;ka duhet te
jape deklarate ne procesverbal ose te paraqese kerkese per ate.
Pala heq dore nga kerkesa e vet me deklaraten qe i jep organit qe
zhvillon procesin. Menyra me e pershtatshme eshte dhenia e deklarates gojore
ne procesverbal ose me ane te parashtreses me shkrim. Ne praktike
shfrytezohet dhenia e deklarates me shkrim ne parashtresen tanime te paraqitur
- kerkese, qe nuk eshte ne kundershtim me ligj.
Ne qofte se pala qe ka hequr dore nga kerkesa e vet pas nxjerrjes se
vendimit te shkalles se pare, para kalimit te afatit per ankim, me konkluzionin
per pezullimin e procesit anulohet vendimi i shkalles se pare, ne qofte se me
kete kerkesa e pales eshte zgjidhur pozitivisht ose pjeserisht pozitivisht. Kur
pala ka hequr dore nga kerkesa e vet pas berjes se ankimit, por para se t'i jete
dorezuar vendimi i nxjerre me rastin e ankimit, me konkluzionin per pezullimin
e procesit anulohet vendimi i shkalles se pare me te cilin kerkesa e pales eshte
miratuar teresisht apo pjeserisht, ne qofte se pala ka hequr dore teresisht nga
kerkesa e vet.
Pala qe ka hequr dore nga kerkesa ka per detyre t'i heqe te gjitha
shpenzimet e krijuara deri ne pezullimin e procesit, pervec; ne qofte se me
dispozita te vec;anta nuk eshte caktuar ndryshe.
378
7.4 Pajtimi
Pajtimi eshte nje nga menyrat e perfundimit te procesit administrativ
sipas kushteve te caktuara. Kur ne proces marrin pjese dy ose me teper pale me
kerkesa te kunderta, personi zyrtar qe kryeson procesin do te perpiqet gjate
gjithe procesit qe palet te pajtohen, teresisht ose te pakten ne disa pika
kontestuese.
Pajtimi mund te arrihet sipas iniciatives se personit zyrtar i cili drejton
procesin dhe sipas kerkeses te nje apo te disa paleve bashkerisht. Pajtimi nuk
eshte i kufizuar ne disa faza te procesit, por mund te behet gjate tere procesit.
Kjo dote thote se pajtimi mund te arrihet deri sate mos permbarohet vendimi.
Ne rastin kur pajtimi behet pas nxjerrjes se vendimit, palet mund, nen kushte te
caktuara, te pajtohen ndryshe nga ajo sic; eshte caktuar me vendim, si dhe per
menyren e ekzekutimit te vendimit.
Pajtimi mund te jete i plote dhe i pjesshem, e qe varet nga raporti i saj
ndaj lendes se procesit. Pajtimi i plote shkakton pezullimin e tere procesit,
ndersa pajtimi i pjesshem vetem te pjeses se procesit qe i pi~rket Iendes se
pajtimit. Per pjesen e mbetur te c;eshijes kontestuese procesi vazhdon.
Personi zyttar, sipas detyres zyrtare, kujdeset per plotesimin e kushteve
per pajtim. Kur per pajtim jane plotesuar te gjitha kushtet, pajtimi shkruhet ne
procesverbal. Pajtimi quhet i perfunduar kur palet pas leximit te procesverbalit
te pajtimit e nenshkruajne procesverbalin. Kopja e legalizuar e procesverbalit
do t'u dorezohet paleve ne qofte se e kerkojne.
Pajtimi i tille i lidhur zevendeson vendimin ne procesin administrativ
dhe ne baze te tij mund te ndermerret edhe ekzekutimi, sepse pajtimi ka fuqine
e vendimit te ekzekutueshem te nxjerre ne procesin administrativ.
Organi para te cilit eshte perfunduar pajtimi do te nxjerre konkluzionin
me te cilin, sipas nevoje, do te pezullohet procesi teresisht apo pjeserisht. Ne
qofte se konkluzioni per pezullimin, perkatesisht per vazhdimin e procesit nuk
eshte ne pershtatje me pajtimin e perfunduar, kunder konkluzionit lejohet
ankim i vec;ante.
8. Procesi deri ne marrjen e vendimit
8.1 Vendi dhe roli i procesit ekzaminues ne procesin administrativ
Qe te mund te merret vendimi eshte e nevojshme qe te vertetohen
elementet e rastit konkret, perkatesisht te prokurohet lenda e nevojshme
faktike. Do te thote se duhet te ve1tetohen te gjitha faktet juri dike relevante dhe
rrethanat- edhe ato qe shkojne ne favor te pales dhe ato qe jane ne dem te tij,
ne pajtim me parimin e vertetesise materiale. Prandaj, organi i cili kryeson
procesin eshte i obliguar qe ato t'i vertetoje sipas detyres zyrtare, pavaresisht
nga ajo se pala a bene me dije ne ato apo jo.
Pas ngritjes se procesit administrativ rrjedh faza e dyte e tij - procesi
ekzaminues, qe perfshin te gjitha veprimet dhe masat e ndermarra prej ngritjes
379
 ~~~
~ 1
~
se procesit administrativ e deri ne nxjerrjen e vendimit ne 9eshtjen
administrative. Ne proceset e tjera, kjo pjese e procesit quhet procesi i te
provuarit (ne procesin civil), perkatesisht shqyrtimi kryesor (ne proceduren
penale).
Zhvillimi i procesit ekzaminues i ka dy detyra:
1) E para, vertetimin e te gjitha fakteve dhe te rrethanave, te cilatjane te
rendesishme per zgjidhjen e 9eshtjes administrative, dhe
2) E dyta, t'u mundesoje paleve te realizojne dhe te mbrojne te drejtat
dhe interesat e tyre.
Me qellim te plotesimit te ketyre detyrave, personi zyrtar qe zhvillon
procesin mundet, gjate tere procesit, te sjelle prova per ato fakte qe me pare
nuk kane qene te paraqitura apo ende nuk jane percaktuar, me qellim te
plotesimit te gjendjes faktike. Personi zyrtar ka per detyre qe sipas detyres
zyrtare, te urdheroje paraqitjen e 9do prove, ne qofte se gjen se kjo eshte e
nevojshme me qellim te sqarimit te 9eshtjes.
Perve<; urdherimit te paraqitjes se provave, personi zy1iar qe e drejton
procesin ka per detyre qe vetem sipas detyres zyrtare te prokuroje shenime per
faktet per te cilat evidencen zy1iare e mban organi kompetent per zgjidhje,
organi tjeter, perkatesisht ndermarrja dhe institucioni. Ky rregull eshte parapare
me qellim te permiresimit te pozites se pales ne proces. Kjo ne ve9anti vlen per
faktet nga librat arne tete lindurve, te kurorezuar, te vdekur etj. Zbatimi i ketij
rregulli kerkon me teper kontaktim me shk:rim te organit dhe angazhim me te
madh te personave zy1iare dhe njekohesisht, zvogelim te dukshem te ardhjeve
te panevojshme te qytetareve ne sherbime me qellim te prokurimit te
ekstrakteve te ndryshme, certifikatave, deklaratave etj.
Zbatimi i ketij parimi nuk shkakton pasivizim te pales, posa<;erisht ne
rastet kur procesi zhvillohet lidhur me kerkesen e tij. Ne keto raste pala ka per
detyre qe gjendjen faktike mbi te cilen e bazon kerkesen e vet, ta parashtroje ne
menyre te sakte, te vertete dhe konk:rete.
Personi zyrtar qe kryeson procesin gjate gjithe procesit mund ta
plotesoje gjendjen faktike dhe te paraqese prova edhe per ato fakte te cilat ne
procesin e mehershem nuk jane paraqitur ose nuk jane vertetuar ende. Ne qofte
se nuk eshte fjala per faktet e njohura per te gjithe, pala ka per detyre qe per
theniet e veta te ofroje prova dhe mundesisht t'i paraqese ato, ndersa nese vete
pala nuk vepron keshtu, personi zyrtar do ta ftoje ta beje kete.
Mbledhjen e shenimeve per faktet per te cilat mbahet evidence zyrtare
organi e ben drejtperdrejt nepermjet personit te saj zyrtar apo me shfrytezimin
e ndihmes juridike.
Gjate zhvillimit te veprimeve procesuale, pala jep deklaraten e vet, si
rregull, me goje, ndersa mund te jape edhe me shkrim. Kjo varet nga vleresimi
i pales. Perjashtimisht, ne qofte se eshte fjala per fakte te njohura per te gjithe,
pala ka per detyre qe per theniet e veta te ofroje prova dhe mundesisht t'i
paraqese ato. Ne qofte se vete pala nuk vepron keshtu, personi zyrtar qe
380
kryeson procesin do ta ftoje ta beje kete. Kurpales i eshte urdheruar apo lejuar
te paraqese deklaraten me shk:rim, per kete arsye nuk mund t'i mohohet e drejta
qe deklaraten e vete tajape edhe me goje.
Meqe ne kuptim te ligjit si pale mund te marrin pjese, ne procesin i cili
tanime eshte ngritur, edhe personat qe deshirojne, me qellim te mbrojtjes se te
drejtave tC veta ose tiS interesave te veta juridike, personi zyrtar qe kryeson
procesin do ta studioje te drejten e saj per te qene pale dhe per te do te nxjerre
konkluzion. Kunder konkluzionit lejohet ankim i ve<;ante.
Gjithashtu, personi zyrtar qe k:ryeson procesin ka per detyre qe, sipas
nevojes, ta paralajmeroje palen per te drejtat e saj ne proces dhe t'i tregoje per
pasojatjuridike te veprimeve ose te emetimeve te saj ne proces.
8.2 Llojet e procesit ekzaminues
Procesi ekzaminues (procesi deri ne nxjerrjen e vendimit) zhvillohet ne
forme te: 1) ne forme te procesit te shkurter ekzaminues apo 2) ne forme te
procesit te ve<;ante ekzaminucs
8.2.1 Procesi i shkurter ekzaminues
Procesi i shkmier ekzaminues aplikohet ne rastet kur per vertetimin e
fakteve dhe rrethanave te nevojshme per zgjidhjen e <;eshtjes nuk nevojitet
k:ryerja e veprimeve te ve<;anta (deklaratat e deshmitareve, prokurimi i
dokumenteve, ekspcrtiza, seanca, keqyrje ne vend etj.) Keto jane rastet ne te
cilat gjendja faktike eshte mjaft e qarte.
Qe te mund te behet dallimi se kur duhet zgjidhur <;eshtjen
administrative sipas procesit te shkurter e kur pas zbatimit te procesit te
ve<;ante ekzaminues, ne Ligj jane theksuar kater raste kur organi mund te
vendose mbi 9eshtjen drejtperdrejt me proces te shkurter, si:
1) kur pala ne kerkesen e vet ka theksuar fakte ose ka paraqitur prova,
mbi bazen e te cilave mund te vertetohet gjendja faktike, apo ne
qofte se kjo gjendje do te vertetohet mbi bazen e fakteve te njohura
per te gjithe apo te fakteve qe jane te njohura per organin,
2) kur gjendja faktike mund te vertetohet mbi bazen e te dhenave
zyrtare qe ka organi dhe nuk nevojitet degjimi i ve<;ante i pales per
mbrojtjen e te drejtave te saj apo te interesave juridike,
3) kur me dispozite eshte parashikuar qe <;eshtja mund te zgjidhet mbi
bazen e fakteve apo te rrethanave qe nuk jane provuar plotesisht apo
me prova vertetohen vetem ne menyre direkte, keshtu qe faktet apo
rrethanat jane bere te besueshme, ndersa nga te gjitha rrethanat
rezulton se kerkesa e pales duhet te plotesohet,
4) kur eshte fjala per marrjen e masave urgjente me interes publik, te
cilat nuk mund te shtyhen, ndersa faktet ne te cilat vendimi duhet te
bazohet jane vertetuar ose te pakten jane bere te besueshme.
381
 8.2.2 Procesi i ve~ante ekzaminues
Sipas rregullit, procesi i veyante ekzaminues zbatohet kur nevojitet per
te vertetuar faktet dhe rrethanat qe kane rendesi per shpjegimin e yeshtjes apo
per t'u dhene mundesi paleve te realizojne dhe te mbrojne te drejtat e tyre dhe
interesat juridike. Rrjedha e procesit ekzaminues caktohet, sipas rrethanave te ·
rastit te veyante, nga personi zyrtar qe kryeson procesin, duke respektuar
dispozitat e ketij ligji dhe aktet nenligjore qe kane te bejne me yeshtjen per te
cilen eshte fjala.
Ne kufijte e autorizimeve te veta, personi zyrtar qe kryeson procesin
sidomos:
1) cakton se cilat veprime ne proces duhet te behen dhe jep urdher per
zbatimin e tyre,
2) cakton rendin, sipas te cilit do te kryen veprimet e ndryshme dhe
afatet ne te cilat do te kryen ato nese keto nuk jane parashikuar me
ligj,
3) cakton seancat gojore dhe degjimet, si dhe ydo gje qe nevojitet per
mbajtjen e tyre,
4) vendos se cilat prova duhet te paraqiten dhe me te cilat mjete
provuese, dhe
5) vendos per te gjitha propozimet dhe deklaratat.
Pala kate drejte qe ne menyre aktive te mane pjese ne proces. Ajo kate
drejte qe, deri ne nxjerrjen e vendimit, t'i plotesoje dhe t'i shpjegoje pohimet e
veta, e ne qofte se kete e ben pas mbajtjes se seances gojore, ka per detyre ta
arsyetoje pse nuk e ka bere kete ne seance. Organi !competent nuk do te nxjerre
vendimin para se pales t'i jete dhene mundesia te deklarohet per faktet dhe
rrethanat ne te cilat duhet te bazohet vendimi, e per te cilat pales nuk i eshte
dhene mundesia te deklarohet.
8.3 Shqyrtimi gojor
Shqyrtimi gojor (verbal) paraqet nje nder veprimet me te rendesishme
ne zbatimin e procesit te veyante ekzaminues. Mbajtja e shqyrtimit gojor ka dy
qellime:
1) vertetimi i fakteve, dhe
2) ofrimi i mundesive paleve qe te mbrojne te drejtat dhe interesat
juridike te tyre.
Ne shqyrtimin gojor me se tepermi gjejne shprehje parimet e procesit
administrativ, duke filluar nga parimi i vertetesise materiale, degjimit te paleve,
efeletivitetit, ekonomizimit, te perdorimit te gjuheve e deri te parimi i dhenies
se ndihmes dhe te tjereve.
Mbajtja e shqyrtimit gojor nuk eshte veprim obligues ne te gjitha Iendet,
zgjidhjes se te cilave i paraprine procedura e veyante ekzaminuese. Ne proceset
gjyqesore - penale dhe civile, mbajtja e shqyrtimit parashihet si veprim i
382
obligueshem. Ne proceduren administrative., personi zyrtar i cili kryeson
procesin, me vete iniciative apo sipas propozimit te pales cakton shqyrtimin
gojor, dhe ate, ne ydo rast leur ai eshte i dobishem per sqarimin e yeshtjeve
(caktimi fakultativ). Mirepo, nga Ligji, dalin edhe rastet kur personi zyrtar
eshte i obliguar (caletimi obligues) te caktoje mbajtjen e shqyrtimit gojor, dhe
ate:
1) ne yeshtjet ku marrin pjese dy apo me teper pale me interesa te
kunderta,
2) kur duhet te kryhet keqyrja ne vend,
3) kur duhet te behet degjimi i deshmitareve apo i eksperteve.
Vellimin dhe rrjedhen e shqyrtimit gojor e cakton personi zyrtar qe e
kryeson procesin, e ai zhvillohet publikisht. Shmangie nga parimi publik, ligji
(neni 150 parasheh perjashtimin e publikut gjate shqytiimit gojor ose gjaW nje
pjese te tij ne keto raste:
1) ne qofte se kete e kerkojne shkaqet e moralit apo te sigurimit
publik,
2) ne qofte se ekziston rreziku serioz dhe i drejtperdrejte i pengimit te
shqyrtimit gojor,
3) ne qofte se duhet te shqyrtohen marredheniet ne nje familje, dhe
4) ne qofte se duhet te shqyrtohen rrethanat qe paraqesin selaet zytiar,
afarist, profesional, shkencor ose artistik.
Per perjashtimin e publikut nxirret konkluzion, i cili duhet te jete i
arsyetuar dhe i shpallur publikisht.
Gjate komunikimit te vendimit nuk round te perjashtohet publiku.
Gjithashtu, perjashtimi i publikut nuk ka te beje me palet, me te autorizuarit
dhe me ndihmesit profesionale te tyre.
Gjate pergatitjeve per mbajtjen e shqyrtimit gojor, organi qe zhvillon
procesin ka per detyre te ndermarre 9do gje qe nevojitet qe shqyriimi gojor te
kryhet pa zvarritje dhe mundesisht pa nderprerje dhe shtyrje. Me qellim te
sigurimit te mbajtjes racionale dhe eleonomike te shqyrtimit gojor, organi lea
per detyre qe edhe publikisht ta shpalle mbajtjen e saj.
Shqyrtimi gojor mbahet, si rregull, ne seline e organit qe zhvillon
procesin, ndersa nese nevojitet keqyrja ne vend jashte selise se ketij organi,
shqyrtimi gojor mund te mbahet ne vendin e keqyrjes. Pervey kesaj, shqy11imi
round te mbahet edhe ne ndonje vend tjeter, kur kjo nevojitet per shkak te
pakesimit te konsiderueshem te shpenzimeve dhe per shqyrtimin me me
themel, te shpejte ose mete thjeshte te veshtjes.
Ne fillim te shqyrtimit, personi zyrtar qe kryeson procesin ka per detyre
qe te konstatoje se cilet prej personave te ftuar jane te pranishi:m, kurse lidhur
me ata qe mungojne te verifikoje nese leterthirrjet u jane derguar siy duhet. Kur
ndokush prej paleve qe nuk eshte degjuar ende nuk ka ardhur ne shqyrtim dhe
383
nuk eshte vertetuar nese leterthirrja i eshte derguar sic; duhet ose jo, personi
zyrtar qe zhvillon procesin do ta shtyje shqyrtimin, pervec; ne rastin kur
shqyrtimi gojor eshte shpallur ne kohen e duhur me ane te shpalljes publike.
Ne qofte se ne shqyrtimin gojor nuk vjen pala, me kerkesen e se ciles
eshte ngritur procesi, megjithese eshte ftuar rregullisht, ndersa nga gjendja e
pergjithshme e c;eshtjes mund te supozohet se pala e ka terhequr propozimin,
organi qe zhvillon procesin do ta pezulloje procesin me ane te konkluzionit
kunder te cilit lejohet ankirn i vec;ante. Ne qofte se nuk mund te supozohet nese
pala e ka terhequr propozimin, ose ne qofte se procesi qe ka interes publik
duhet te vazhdohet sipas detyres zyrtare, personi zyrtar, sipas rrethanave te
rastit, dote zbatoje shqyrtimin pa kete person, ose do ta shtyje shqyrtimin.
Gjate procesit pala paralajmerohet se mund te beje verejte mbi punen qe
kryhet ne shqyrtim, si dhe per pasojat qe dote kete nese kete nuke ben, sepse
nese nuk ben verejtje, dote konsiderohet se nuk ka verejtje. Verejtjet e bera me
vone mbi punen e bere ne shqyrtim, organi qe vendos mbi c;eshtjen do ta c;n1oje
edhe kete verejtje, ne qofte se ajo mund te kete ndikim ne zgjidhjen e c;eshtjes,
si dhe ne qofte se nuk eshte bere pas shqy1iimit n1e qellim te zvarritjes se
procesit.
Lenda e shqyrti1nit ekzaminues duhet te shqyrtohet dhe te konstatohet
ne menyre te plate. Ne qofte se lenda nuk mund te shqy1iohet ne nje shqyrtim,
personi zyrtar qe kryeson procesin do ta nderprese procesin dhe do te caktoje
sa me pare vazhdimin e tij. Me rastin e vazhdimit te shqytiimit gojor personi
zyrtar qe kryeson procesin dote paraqese ne vija kryesore rrjedhen e shqyrtimit
te deriatehershem. Per paraqitjen e provave shkresore qe paraqiten me vone
nuk nevojitet te caktohet perseri shqyrtimi gojor, por pales do t'i jepet
mundesia te deklarohet per provat e paraqitura.
8.4 <;eshtja paraprake
Me rastin e zhvillimit te procesit organi mund te ndeshe ne <;eshtjen, pa
zgjidhjen e se ciles nuk mund te zgjidhet ajo c;eshtje, ndersa kjo c;eshtje perben
nje teresi juridike me vete, per zgjidhjen e se ciles eshte kompetente gjykata
ose ndonje organ tjeter (9eshtja paraprake). Ne keto raste organi mundet, nen
kushtet nga ky ligj, ta shqyrtoje vete kete <;eshtje, ose ta nderprese procesin
gjersa organi kompetent te n1os zgjidhe kete <;eshtje.
Pas konstatimit te ekzistimit te <;eshtjes paraprake, organi qe zhvillon
procesin mund te veproj e ne dy menyra:
1) ne qofte se konstaton se <;eshtjen paraprake mund ta shqyrtoje
vete dhe te vendose ne baze te gjendjes ne shkresa apo me zbatimin e
provave te nevojshme, do te ndalet ne procesin per c;eshtjen
administrative qe eshte lende e procesit dhe do te zgjidhe veshtjen
paraprake,
2) ne qofte se vendos qe 9eshtjen paraprake mos ta zgjidhe, por ate
duhet ta vendose organi kompetent, e nderpret procesin me konkluzion
384
de1i ne zgjidhjen e saj, ndersa kunder konkluzionit per nderprerjen e
procesit lejohet ankim i ve<;ante, pervev ne qofte se konkluzionin e ka
nxjerre organi i shkalles se dyte.
Kur organi qe zhvillon procesin vete e shqyrton <;eshtj en paraprake,
zgjidhja e kesaj <;eshtjeje ka efekt juridik veten1 ne c;eshtjen ne te cilen kjo
eshtje eshte zgjidhur. Ne <;eshtjen e ekzistin1it te vepres penale ose te
9
pergjegjesise penale te kryeresit, organi qe zhvillon procesin eshte i lidhur tne
aktgjykitnin e formes se prere te gjykates penale me te cilin i pandehuri
deklarohet fajtor.
Ne qofte se organi e nderpret procesin, ndersa procesi per zgjidhjen e
eshtjes paraprake qe mund te zhvillohet vetem sipas detyres zyrtare ende nuk
9
eshte ngritur prane organit kompetent, ai do te kerkoje qe organi kompetent ta
ngreje procesin per kete <;eshtje. Gjendje tjeter kemi ne c;eshtjen ne te cilen
procesi per zgjidhjen e <;eshtjes paraprake ngrihet me rastin e kerkeses se pales,
organi qe zhvillon procesin adn1inistrativ mund t'i urdheroje n1e konkluzion
njeres nga palet qe me qellim te zgjidhjes se 9eshtjes paraprake te kerkoje nga
organi kompetent ngritjen e procesit, duke i caktuar afatin ne te cilin ka per
detyre ta beje kete dhe qe per kerkesen e paraqitur t'i paraqese proven, ndersa
do ta paralajmeroje palen per pasojat e leshimit.
l(ur ndodh nderpre1ja e procesit per shkak te zgjidhjes se <;eshtjes
paraprake prane organit ko1npetent, procesi i nderprere do te vazhdohet pasi
vendimi i nxjerre per kete <;eshtje te kete marre fonnen definitive. Ne qofte se
kemi te bejn1e n1e c;eshtjen ne kon1petencen gjyqesore, atehere procesi i
nderprere dote vazhdohet pas zgjidhjes se plotfuqishme te 9eshtjes paraprake.
8v5 Te provuarit
8.5.1 Lenda e te provuarit dhe procesi i paraqitjes se provave
Zgjidhjes se <;eshtjes administrative i paraprin vertetitni i te gjitha
fakteve te nevojshn1e per ate. Faktet te cilat sherbejne si baze per nxjenjen e
vendin1it vertetohen n1e prova. Kjo behet me paraqitjen e veprimeve perkatese
procesuale, te cilat quhen te provuarit apo paraqitja e provave.
Provat ndahen ne te drejtperdrejta-direkte dhe jo te drejtperdrejta-
indirekte. Te provuarit e drejtperdrejte kemi kur nga provat e paraqitura ne
menyre direkte konstatojme per ekzistimin apo mosekzistimin te ndonje fakti.
N ga pro vat indirekte se pari vertetojme faktin qe, ne menyre direkte, nuk eshte
ne lidhje me lenden e procesit, andaj, nga ekzistimi i saj konstatojme per
ekzistin1 te faktit relevant juridik.
Si mjet provues do te perdoret <;do gje qe eshte e pershtatshme per te
vertetuar gjendjet e 9eshtjes dhe qe i pergjigjet rastit te ve9ante, si9 jane:
dokumentet, perkatesisht kopja mikrofilmike e dokumentit ose riprodhimi i
kesaj kopjeje, deshmitaret, deklaratat e paleve, ekspertet, keqyrja ne vend.
Nuk dote provo hen keto fakte:
1) faktet e pakontestueshme,
385
 2) faktet e njohura per te gjithe, dhe
3) faktct, ekzistimin e te cilave e presupozon ligji.
Nese ndonje fakt duhet te provohet ose jo kete e vendos personi zyrtar
qe kryeson procesin, varesisht nese ky fakt mund te kete ndikim ne zgjidhjen e
yeshtjes. Provat, si rregull, paraqiten pasi te jete konstatuar 9'eshte kontestuese
dhe 9'duhet te provohet lidhur me faktet. Ne qofte se te provuarit para organit
qe zhvillon procesin eshte i pamundur, lidhet me shpenzime te medha ose me
humbje te madhe kohe, te provuarit ose provat e veyanta mund te paraqiten
para organit te lutur (ndihma juri dike).
8.5.2 Te provuarit me dokumentet
Dokumentet qe perdoren si prova ne te gjitha procedurat (penale, civile,
administrative etj.) ndahen ne:
1) pub like dhe
2) private.
Sipas Ligjit, publik eshte ai dokument qe i ploteson keto kushte:
1) te jete ne forme te rregullt,
2) ta kete leshuar organi i administrates, gjykata apo organi tjeter i
pushtetit ne kufJjte e kompetences se vet apo ndermanja dhe
institucioni ne punet qe kryejne ne baze te autorizimeve publike.
Dokumentet private i japin apo i perpilojnc personat private. Keto mund
te jenc deklarata tC ndryshme me shkrim per ndonje ngjarje, kontratat, Iibrat
private afariste, procesverbalet per ndonje bisede private apo marreveshje etj.
Ne dallim prej dokumentit publik, saktesia e te cilit ne teresi presupozohet, qe
vlen derisa prane organit tjeter nuk deshmohet ndryshe, me dokumentin privat
provohet, si rregull, kush eshte hartues, perkatesisht nenshkrues, ndersa
permbajtja e dokumentit vleresohet sipas rregullave per vleresimin e provave te
tjera (p.sh. deklaratat e deshmitareve), perkatesisht sipas parimit te vleresimit
te lire te provave.
Kur ne dokument di9ka eshte prishur me vize, eshte gervishtur, ose
eshte fshire, eshte vene di9ka tjeter, ose ne dokument ekzistojne te meta te tjera
te jashtme, personi zyrtar qe kryeson procesin do te <;moje, sipas te gjitha
rrethanave, nese me kete dhe ne y'mase eshte pakesuar vlera provuese e
dokumentit ose dokumenti e ka humbur plotesisht vleren provuese per te
vendosur mbi yeshtjen per te cilen zhvillohet procesi.
Dokumentet qe sherbejne si prove paraqiten nga palet ose i merr organi
qe zhvillon procesin. Pala e paraqet dokumentin ne origjinal, perkatesisht ne
kopjen mikrofJ!mike te dokumentit ose ne riprodhimin e kesaj kopjeje, ose ne
kopjen e legalizuar, ndersa mund ta paraqese edhe ne kopjim te thjeshte.
Kur disa fakte ose nethana nga organi qe ishte per kete kompetent jane
vertetuar me pare ne shqyrtimin publik (si p.sh. leternjoftimi, certifJkata nga
libri amez), organi qe zhvillon procesin do t'i marre keto fakte dhe rrethana si
386
· te provuara. Nese eshte fjala per fJtimin ose humbjen e se drejtes, ndersa
ekziston gjasa se keto fakte dhe rrethana jane· ndryshuar me vone, ose ato ne
baze te dispozitave te ve<;anta duhet te provohen ne menyre te ve<;ante, personi
zyrtar do te kerkoje qe pala te paraqese prova te ve<;anta per keto fakte dhe
rrethana, ose ato do t'i marre vete organi.
8.5.3 Certifikatat
CertifJkatatjane lloj i ve<;ante i dokumenteve, qe paleve u sherbejne per
te provuar fakte te caktuara. CertifJkatat nuk leshohen vetem per qellim te
provuarit te fakteve ne procesin administrativ, por edhe ne procedurat tjera. Me
certifJkata konstatohen apo vertetohen fakte te caktuara, varesisht nga ajo sea
Ieshohen ne baze te evidences zyrtare apo eshte e nevojshme te zbatohet
procesi i provave me qellim te konstatimit te fakteve.
Certijikatat per faktet nga evidenca zyrtare - Keto ce1tifJkata,
perkatesisht dokumente te tjera (certifikata, vertetime etj.), organet dhe
ndermarrjet e institucionet tjera qe ushtrojne autorizime publike, kane per
detyre t'i Ieshojne ne te gjitha rastet kur per faktet e caktuara mbajne evidence
zyrtare. Keshtu, p.sh., organet dhe ndermarrjet e institucionet qe byejne
autorizime publike mbajne numer te madh te evidencave zyrtare: per te hyrat
kadastrale te qytetareve, lindjen, kurorezimin, vdekjen, te punesimit, te
pensioneve etj., andaj, per te gjitha keto fakte, sipas kerkeses se pales, kane per
detyre qe te leshojne certifJkata.
Me evidencen zyrtare nenkuptohet evidenca qe eshte themeluar me
dispozite.
Me qellim te lehtesimit te pozites se paleve, certifJkatat clhe dokumentet
e tjera mbi faktet per te cilat mbahet evidenca zyrtare i jepen pales me kerkesen
gojore, si rregull, ne te njejten dite kur ajo ka kerkuar leshimin e ce1tifJkates,
perkatesisht te dokumentit tjeter, por jo me vone se brenda 15 diteve, ne qofte
se me dispozite me te cilat eshte themeluar evidenca zyrtare nuk eshte caktuar
ndryshe.
Palet kane te drejte te ushtrojne ankim kur, ne afatin e parapare, nuk
eshte leshuar ce1tifJkata (heshtja e administrates), si dhe qe te ngritin kontest
administrativ.
Ne qofte se organi, perkatesisht ndermarrja apo institucioni me
autorizime publike konsiderojne se duhet refuzuar kerkesen per dhenien e
certifJkates, perkatesisht te dokumentit tjeter, kane per detyre te nxjerrin per
kete gje vendim te ve<;ante, ndaj te cilit pala ka te drejte te paraqese ankim si
edhe ne 9do akt tjeter administrativ.
Certifikata per faktet per te cilat nuk mbahet evidenca zyrtare - Kete
lloj te certifJkatave organet, perkatesisht ndermarrjet dhe institucionet me
autorizime publike kane per detyre ta leshojne vetem atehere, kur kjo eshte
caktuar me ligj. CertifJkata, perkatesisht dokumenti tjeter i leshuar mbi faktet
per te cilat mbahet evidence zyrtare, nuke liclh (detyron) organin te cilit i eshte
387
 paraqitur si prove dhe i cili duhet te vendose per yeshtjen. Certifikata,
perkatesisht dokumenti tjeter i jepet pales, perkatesisht vendimi per refuzimin e
kerkeses nxirret dhe i jepet pales brenda 30 diteve nga data e paraqitjes se
kerkeses, ndersa nese nuk veprohet keshtu, konsiderohet se kerkesa e pales
eshte refuzuar.
8.5.4 Te provuarit me deshmitare
Si edhe procedurat e tjera (gjyqesore, te kundervajtjes etj.) edhe
procedura administrative njeh te provuarit me ane te deshmitareve. Deshmitar
mund te jete 9do person qe ka qene i afte ta vereje faktin per te cilin duhet te
deshmoje dhe qe eshte ne gjendje qe vrojtimet e veta t'i komunikoje. Personi
qe ne proces merr pjese ne cilesine e personit zyrtar nuk mund te jete
deshmitar. <;do person qe thirret si deshmitar ka per detyre t'i pergjigjet
thirrjes, si dhe te deshmoje ne qofte se me kete ligj nuk eshte caktuar ndryshe.
Deshmitaret degjohen ve9 e ve9, pa pranine e atyre deshn1itareve qe do
te degjohen me vone, ndersa deshmitari i degjuar nuk ben te largohet pa lejen e
personit zyrtar qe la·yeson procesin. Personi qe per shkak te sen1undjes apo te
paaftesise trupore nuk n1und te vije sipas fteses, do te pyetet ne banesen e vet.
Kur deshmitari nuk e zoteron gjuhen ne te cilen zhvillohet procesi, do te pyetet
me ane te interpretuesit, ndersa kur deshmitari eshte i shurdher, pyetjet do t'i
behen n1e shla·itn, e nese eshte memec, dote ftohet te pergjigjet me shkrim.
Deshmitari mund te refuzoje te deshmoje ne keto raste:
1) per 9eshtjet e ve9anta atehere kur pergjigja do te paraqiste turp te
madh, dem te 1nadh ne pasuri ose ndjekje penale per te, per gjinine e
gjakut ne vije te drejte, kurse ne vije anesore deri ne shkallen e trete
perfundimisht, per bashkesho1iin e tij ose per gjinine e bashkeshortit
deri ne shkalle te dyte, perfundimisht edhe atehere kur martesa ka
pushuar~ si dhe per kujdestarin ose te kujdesurin, per biresuesin apo te
biresuarin,
2) ne 9eshtjet e vec;anta, ne te cilat nuk mund te pergjigjej pa e shkelur
detyrimin, perkatesisht te drejten e ruajtjes se sekretit afarist,
profesional, artistik apo shkencor,
3) per ate qe pala ia ka besuar deslm1itarit site autorizuarit te vete, dhe
4) per ate per te cilen pala ose personi tjeter i eshte rrefyer deshmitarit
si predikues fetar.
Me qellim te sigurise dhe te racionalitetit ne zbatimin e procesit, e ne
ve9anti te procesit te provave, ligji ka percaktuar masa qe mund te aplikohen
ndaj deshmitareve, si per ata qe nuk i pergjigjen thinjes per deshmim, ashtu
edhe per ata qe i jane pergjigjur thirrjes, por refuzojne te deshmojne.
Konkluzionin per caktimin e denimit me gjobe e nxjerr personi zyrtar qe
kryeson procesin ne marreveshje me personin zyrtar te autorizuar per te
vendosur per 9eshtjen, ndersa prane organit te lutur - ne marreveshje me
388
eprorin e ketij organi, perkatesisht me pers~nin zyrtar te autorizuar per te
vendosur ne 9eshtjet e ngjashme.
Pasi t'i kete degjuar deshmitaret, personi zyrtar qe kryeson procesin
uund te vendose qe deshmitari te beje betimin per thenien e vet. Nuk do te
1
betohet deshmitari i mitur ose qe nuk mund ta kuptoje ne menyre te
n1jaftueshme rendesine e betilnit. Deshmitaret memece qe dine shlaim e
kendim betohen duke e nenshkruar tekstin e betimit, ndersa deshrnitaret e
shurdher do ta lexojne tekstin e betimit. Kur deshmitaret n1ernece ose ata te
shurdher nuk dine shlaim kendim, do te betohen me ane te interpretit.
8.5.5 Te provuarit me ane te eksperteve
Ekspertimi eshte mjet provues me ndihmen e te cilit konstatohen apo
vleresohen faktet me ane te dijes se ve9ante profesionale qe nuk e disponon
personi zyrtar qe kryeson procesin, ndersa ekspetiet jane persona qe kane dije
te posa9me profesioniste te nevojshme per konstatin1in ose <;n1ua1jen e fakteve
te rendesishme per zgjidhjen e 9eshtjeve. Ne dallin1 prej deshmitareve qe 1nund
te jene vetem personat fizike, eksperte mund te jene edhe personat juridike.
Keta, si rregull, jane ata profesioniste ne radhe te pare qe kane autorizim per
dhenie te mendimit tTeth 9eshtjeve te deges perkatese, qe caktohen sipas
detyres zy1iare ose me propozimin e pales. Ekspe1ii mund ta refuzoje
ekspe1iimin nga te njejtat shkaqe sikur deshn1itari deshmin1in e vet.
Para fillimit te ekspetiimit ekspe1ii duhet te paralajn1erohet se ka per
detyre qe objektin ta shqyrtoje me kujdes dhe se ne konstatimin e vet te
theksoje saktesisht ate qe ve re dhe qe konstaton, si dhe qe mendimin e vet te
arsyetuar ta paraqese ne menyre te paanshn1e dhe ne pajtim me rregullat e
shkences e te mjeshterise. Personi zyrtar qe kryeson procesin i tregon pastaj
ekspe1iit objektet qe ky duhet t'i shqyrtoje.
Kur eksperti e paraqet konstatimin dhe mendimin e vet, personi zytiar
qe kryeson procesin, si dhe palet mund t'i bejne pyetje dhe te kerkojne
shpjegime lidhur me konstatimin dhe mendimin e dhene. Ekspe1iit mund t'i
urdherohet te beje ekspertimin edhe jashte shqyrtin1it gojor dhe mund te
kerkohet qe ekspetii ne shqyrtimin gojor ta arsyetoje konstatimin dhe
mendin1in e vet shkresor. Kur jane caktuar disa ekspetie, keta mund ta japin
konstatimin dhe mendimin e vet bashkerisht. Ne rastet kur konstatimi dhe
mendimi i ekspertit nuk jane te qarte apo te plote, ose nese konstatimet dhe
mendimi i eksperteve ndryshojne esencialisht midis tyre, ose nese mendimi
nuk eshte arsyetuar sa duhet, ose nese shfaqet dyshimi i bazuar ne saktesine e
mendimit te dhene, kurse keto te meta nuk mund te menjanohen as 1ne
ridegjimin e ekspe1iit, ekspe1iimi do te perseritet me eksperte te njejte ose
eksperte te tjere, ndersa mund te kerkohet edhe mendimi i ndonje institucioni
shkencor ose profesional.
Procedura administrative si lloj te ve<;ante te ekspertizes, si edhe
procedurat e tjera, njeh interpretet te cilet pjesemarresve ne proces u ndihmojne
389
 ·~
qe me lehte te kuptohen. Keto jane rastet kur ndonjeri nga pjesemarresit ne
proces nuk e di gjuhen apo shkrimin ne te cilen zhvillohet procesi apo te cilet
nuk jane ne gjendje qe normalisht te kuptohen per shkak te mungesave te
caktuara (memec, te shurdher etj). Meqe interpretet Ligji i ve ne pozite te njejte
si edhe ekspertet e tjere, eshte caktuar qe ndaj interpreteve te zbatohen ·
pershtatshmerish te gjitha rregullat qe zbatohen edhe ndaj eksperteve.
8.5.6 Te provuarit me keqyrje ne vend
Keqyrja ne vend eshte vrojtimi direkt i fakteve dbe rrethanave te
rendesishme per zgjidhjen e r;eshtjeve nga personi zyrtar qe kryeson procesin.
Andaj, keqyrja ne vend konsiderohet si nje nga mjetet provuese me te
rendesishme dhe me te forta. Per nevojen e te provuarit me keqyrje ne vend si
mjet provues, vendos, sipas bindjes se vet, personi zyrtar qe kryeson procesin.
Edhe palet kane te drejte te jene te pranishme gjate keqy1jes ne vend, si dhe
mund te behet edhe me pjesemanjen e eksperteve.
Keqyrja e sendit, qe pa ndonje veshtiresi mund te bihet ne vendin ku
zhvillohet procesi, do te behet ne ate vend, ndryshe ajo behet ne vendin ku
ndodhet sendi.
Zoteruesi ose poseduesi i sendit, i lokaleve ose i tokes qe duhet te
keqyren, ose ne te cilat perkatesisht mbi te cilat ndodhen sendet e keqyrjes ne
vend ose neper te cilat nevojitet te kalohet, eshte i detyruar te lejoje te behet
keqyrja ne vend. Kur zoteruesi ose poseduesi nuk lejon te behet keqy1ja ne
vend, do te zbatohen pershtatshmerish dispozitat e ketij ligji per refuzimin e
deshmimit.
8.5. 7 Prova me deldaraten e pales
Deklarata e pales eshte mjeti me i dobet provues i parapare me Iigj. Per
ate, ai, perdorimin e ketij mjeti provues e kufizon, sepse personat zyrtaret qe
zbatojne procesin kete mjet provues mund ta perdmin vetem ne raste te
caktuara, si:
1) ne qofte se per ve1ietimin e faktit te caktuar nuk ekziston prova
direkte,
2) nese fakti i tillc nuk mund te vertetohet ne baze te mjeteve tjera
provuese,
3) ne qofte se eshte fjala per r;eshijet me rendesi te vogel, ndersa
faktin e caktuar do te duhej vertetuar me ane te degjimit te deshmitarit
qe jeton ne nje vend qe eshte larg nga selia e organit,
4) nese per shkak te manjes se provave te tjera, do te veshtiresohej
realizimi i se drejtes se pales, dhe
5) ne qofte se me ligj eshte caktuar qe fakte te caktuara mund te
provohen me ane te deklarates se pales.
390
Se deklarata e pa!Cs, qe ne rastet e theksuara mund te sherbeje si mjet
provues, a mund te konsiderohet si prove e besueshme, e vlereson, sipas
bindjes se vet te lire, personi zyrtar i autorizuar. Para marrjes se deklarates nga
pala, personi zyrtar qe kryeson procesin ka per detyre ta paralajmeroje palen
per pergjegjesine penale dhe materiale per dhenien e deklarates se rreme.
Kur ekziston dyshim i bazuar se ndonje prove nuk dote mund te merret
me vone ose nese paraqitja e saj do te veshtiresohet, me qellim te sigurimit te
proves, ne r;do gjendje te procesit, e edhe para se te ngrihet procesi, mund te
merret kjo prove. Sigurimi i provave behet sipas detyres zyrtare ose me
propozimin e pales, perkatesisht te personit qe ka interes juridik, ndersa eshte
kompetent organi qe zhvillon procesin. Per sigurimin e provave nxirret
konkluzion i ver;ante, ndersa kunder konkluzionit me te cilin refuzohet
propozimi per sigurimin e provave lejohet ankim i ver;ante, i cili nuke pezullon
procesin.
9. Vendimet (aktvendimet) dhe konkluzionet
9.1 Nocioni i vendimit ne pergji.thesi
Vendimi eshte akt administrativ me te cilin vendoset per lendi~n ne
proces, perkatesisht per r;eshtjen kryesore. Me vendim perfundohet procesi i
shkalles se pare per r;eshtjen e caktuar administrative. Lloji i dyte i akteve ne
procesin administrativ jane konkluzionet. Me konkluzion vendoset per te gjitha
yeshtjet te cilat si dytesore paraqiten lidhur me zbatimin e procesit, e qe nuk
vendosen me vendim. Termi "vendim administrativ" si per aktvendim, ashtu
edhe konkluzion.
Me konkluzione, ne te vertete drejtohet rrjedha e procesit Pos
dallimeve ne pikepamje te materies per te cilen vendoset me vendim,
perkatesisht me konkluzion, ekziston dallimi edhe ne pikepamje te nxjerrjes,
sepse vendimin e nxjerr organi, perkatesisht eprori i organit ose personi zyrtar i
autorizuar per zgjidhjen, ndersa konkluzionin e nxjerr personi zyrtar qe kryen
ate veprim te procesit, me r;'rast eshte lajmeruar r;eshtja qe eshte !ende e
konkluzionit, nese me ligj apo me dispozite nuk eshte percaktuar ndryshe.
Dallimi tjeter shihet ne ate se vendimet, si rregull, jane ne fonnen me shkrim,
ndersa konkluzionet komunikohen me goje. Ne formen me shkrim, konkluzioni
jepet sipas kerkeses se personit qe mund te paraqese ankim ose kur mund te
kerkohet qe menjehere te ekzekutohet.
Ne literaturen juridike ne gjuhen shqipe ne Republiken e Kosoves dhe
ne Republiken e Maqedonise, ne veshtrim te legjislacionit pozitiv perdoret
termi "aktvendim" (resenie-maq.; resenje - serbokroatisht). Nderkaq ne
literaturen juri dike ne Republiken e Shqiperise perdoret.
391
 9.2 Llojet e vendimeve (aktvendimeve) administrative
Vendimet ne proceduren administrative rnund te grupohen sipas
kritereve te ndryshme. Zakonisht permenden keto lloje te vendimeve.
1) vendimet juridikisht te lidhura (varura) dhe vendirnet qe nxirren ne
baze te vleresirnit te lire (diskrecionale ),
2) vendimet me shkrim dhe gojore dhe vendimet ne forme te
passhenimit ne shkrese,
3) vendimet qe i nxjerr nje organ dhe vendimet qe nxjeJTin dy apo me
teper organe ne bashkepunim,
4) vendimet e plota, te pjesshme dhe plotesuese,
5) vendimet per c;:eshtjen kryesore dhe te perkohshme,
6) vendimet qe i perkasin nje personi, vendimi i perbashket dhe
vendimet gjenerale.
Vendimet e varura jane ato te te cilat, qe me pare, eshte parapare se
kane per t'u nxjerre dhe se r,:fare ka per te qene permbajtja e tyre. Kjo do te
thote se kur plotesohen kushtet per fitimin e ndonje te drejte apo percaktim te
detyrimit, organi !competent do te nxjerre vendim perkates, sepse qe me pare
me dispozite eshte i lidhur per zgjidhjen e tille. Ne qofte se p.sh. ndokush
argumenton se i ploteson kushtet per lejimin e ndertimit, atehere do te nxirret
nj e vendim i till e.
Vendimet diskrecionale nxirren vetem ne c;:eshtjet administrative per te
cilat kjo eshte parapare me ligj ose me dispozita te tjera te bazuara ne ligj.
Vleresimi i lire apo diskrecional shpie ne autorizimin e organit qe te mund te
zgjedhe ne mes te me teper alternativave, me teper zgjidhje qe juridikisht jane
te njejta.
Eshte rregull qe vendimet te nxirren me shkrim. V endimi me goje,
perjashtimisht, mund te nxirret, ne qofte se kjo eshte mundesuar me ligj ose me
dispozite te nxjerre ne baze te ligjit. Vendimin gojor, ligji e parasheh ne rastet
kur kemi te bejme me ndermanjen e masave tejet urgjente me qellim te
sigurimit te rendit publik dhe te sigurise apo me qellim te menjanimit te
rrezikut direkt per jeten dhe shendetin e njerezve dhe te pasurise.
Llojin e ver,:ante te vendimeve gojore e perbejne vendimet ne fmme te
passhenimit ne shkrese, e cila perbehet vetem nga dispozitivi ne forme te
passhenimit ne shkrese, ne qofte se shkaqet jane evidente. Ne qofte se pala
kerkon vendiminme shkrim, ai duhet t'i jepet.
Vendimet ne te shpeshten e rasteve i nxjerr nje organ - individual,
perkatesisht inokos apo kolektiv. Vendimet e perbera ose te shumta (vendimet
qe nxirren ne bashkepunim te dy ose te me teper organeve) perbehen prej dy
ose me teper akteve. Keto jane rastet e nxjenjes se vendimeve :
1) te dy ose me teper organeve,
2) nxjerrja e vendimit me pelqimin paraprak te organit tjeter,
3) nxjcrrja e vendimit me vertetimin ose pelqimin e organit tjcter,
392
4} nxjerrja e vendimit pas marrjes se mendimit.
Kur me vendim eshte vendosur mbi te gjitha c;:eshtjet qe kane qene
objekt i procesit, atehere eshte fjala per vendosjen e plote, e qe kemi te bejme
me raste me te shpeshta. Per dallim nga vendimi i tille, ligji parasheh edhe
vendimin e pjesshem dhe plotesues.
Me vendimin e pjesshem vendosen vetem disa prej pikave ne nje
c;:eshtje, qe jane pjekur per vendosje dhe kur tregohet se kjo eshte e
pershtatshme. Mundesia e shfrytezimit te institutit te vendimit te pjesshem gjen
shprehje, kur nje apo me teper pale, ne nje proces, realizojne me teper kerkesa
te ndryshme.
Vendimi i pjesshem konsiderohet nga aspekti i mjeteve juridike dhe i
ekzekutimit si vendim me vete.
Vendimi plotesues paraqitet ne ate situate procedurale kur organi
kompetent nuk ka vendosur me vendim mbi te gjitha c;:eshtjet qe kane qene
objekt i procesit, andaj, ate leshim organi e permireson me vendimin plotesues
me te cilin perfshihen vetem ato c;:eshtje qe nuk jane perfshire me vendimin e
nxjerre. Ne qofte se lenda eshte shqyrtuar sa duhet, vendimi plotesues mund te
nxirret pa zbatimin e perseritur te procesit ekzaminues.
Vendimi i pjesshem dhe ai plotesues mund te nxirret kryesisht dhe me
propozimin e pales.
Sipas c;:eshtjes kryesore dhe te disa c;:eshtjeve kontestuese apo te
marredhenieve, vendimet ndahen ne vendime per c;:eshtjen kryesore dhe
vendime te perkohshme. Ne qofte se para perfundimit te procesit vleresohet se
cshte e. nevojshme nxjerrja e vendimit me te cilin perkohesisht do te
rregullohen c;:eshtjet e caktuara kontestuese apo marredheniet, vendimi i tille
nxirret si i perkohshem dhe ne ate vendim duhet te theksohet shprehimisht se ai
eshte i perkohshem.
Organi mund te nxjerre vendim te perkohshem ne baze te propozimit te
pales. Nxjerrja e vendimit te perkohshem ne baze te propozimit te pales mund
te kushtezohet nga organi kompetent me dhenien e sigurise per demin qe do te
mund te shkaktohej si pasoje e ekzekutimit te ketij vendimi per palen
kundershtare po qe se kerkesa themelore e propozuesit nuk aprovohet. Vendimi
i perkohshem konsiderohet, nga aspekti i mjeteve juridike dhe i ekzekutimit, si
vendim me vete. Me vendimin per r,:eshtjen kryesore qe nxirret pas perfundimit
te procesit prishet vendimi i perkohshem i nxjerre gjate procesit
Ne c;:eshtjet administrative qe i perkasinnumrit mete madh te personave
te caktuar, mundet qe, per te gjitha ata persona, te nxirret nje vendim i
perbashket Te gjithe ata persona duhet te theksohen ne dispozitiv, ndersa ne
arsyetim te vendimit duhet te theksohen arsyet qe i perkasin c;:do personi.
Ne rastet kur kemi te bejme me c;:eshtjet qe i perkasin numrit me te
madh te personave qe organit nuk i jane te njohur, nxirren vendime gjenerale,
nga te cilat duhet lehte te konstatohet se per cilet persona ben fjale vendimi
(p.sh. qytetaret ose pronaret e pasurive ne rrugen e caktuar etj .). Secili prej
393
ketyre personave, vendimin gjeneral mund ta kundershtoje me ankim, me kusht
qe nga ankimi mund te konstatohet se vendimi i perket te ankuarit.
9.3 Marrja e vendimeve (nxjerrja e vcndimeve)
Vendim mund te marrin organet inokose, organet kolegjiale, organet
ekzekutive, ndermarrjet dhe institucionet, kur ne kryerjen e autorizimeve te
besuara publike vendosin <;eshtje administrative.
Kur <;eshtjen administrative e vendos organi inokos, vendimin ne
procesin administrative c merr eprori i organit, nese me dispozite mbi
organizimin e atij organi apo me dispozita te tjera te ve<;anta nuk eshte caktuar
ndryshe. Personi tjeter zyrtar, perver,; eprorit, mund te marre vcndim ne
procesin administrativ nese eshte i autorizuar per vendosjen ne llojin e caktuar
te puneve (ndihmesit e eprorit te organit, udheheqesit e sektoreve te ndryshem,
te drejtoreve etj.). Ate autorizim e jep eprori i organit.
Vendimin ne <;eshtjet administrative ne organet kolegjiale e merr vete
organi kolegjial, ne qofte se me Iigj, perkatesisht me vendim te kuvendit te
komunes nuk eshte caktuar se kryetari i organit kolegjial nxjen· vendim ne
procesin administrativ. Organi kolegjial mundet ne baze te ligjit, dispozites se
bazuar ne ligj apo vendim te kuvendit tC komunes ta autorizoje personin zyrtar
te atij organi qe te vendose ne <;esh~jet administrative. Personi zyrtar qe e ka
zhvilluar procesin, organit kompetent kolegjial i paraqet referat dhe propozim
te vendimit, ne qofte se me dispozita te ve<;anta nuk eshte caktuar se referat te
tille paraqet komisioni apo organi tjeter i administrates.
9.4 Forma dhe pjeset perberese te vendimit (aktvendimit)
<::eshtja e formes dhe e pjeseve perberese te vendimit ka rendesi
praktike, sepse kemi te bejme me aktin formal, nga i cili, zakonisht, dalin
efekte te rendesishme juridike. Andaj, ligji shprehimisht cakton qe secili
vendim duhet te titullohet si i tille, ne qofte se me dispozita te ve<;anta nuk
eshte parapare qe vendimit mund t'i vihet edhe ndonje titull tjeter (ne vend te
vendimit, procesi administrativ mund te perfundoje me ndonje leje per pune,
leje per ndertim, pelqim etj.).
Vendimi, si rregull, merret ne forme shkresore, ndersa perjashtimisht,
ne rastet e parashikuara me kete ligj ose me dispozita te nxjena ne baze te
ligjit, vendimi mund te jepet edhe gojarisht. Pjeset perberese te vendimit jane:
hyrja, pjesa urdheruese (dispozitivi), arsyetimi, udhezimi mbi mjetin juridik,
eme1iimi i organit bashke me numrin dhe daten e vendimit, nenshkrimi i
personit zyrtar dhe vula e organit. Ne qofte se vendimi perpunohet ne menyre
mekanogarafike, ne vend te nenshkrimit dhe te vules mund te permbaje
faksimilen.
Pjeset perberese te obligueshme te hyrjes jane: emertimi i organit qe
nxjerr vendimin, dispozita per kompetencen e ketij organi, emri i pales dhe i
394
perfaqesuesit apo i te autorizuarit te saj ligjor ne qofte se ky ekziston dhe
shenimi i shkurter i lendes se procesit.
Me pjesen urdheruese (dispozitivin) vendoset per Ienden e procesit ne
teresi dhe per te gjitha kerkesat e paleve per te cilat gjate procesit nuk eshte
vendosur ve<; e ve<;. Pjesa urdheruese (dispozitivi) duhet te jete e shkurte:r dhe
konkrete, e, po te nevojitet, mund te pjesetohet ne disa pika, si dhe mund te
vendoset edhe per shpenzimet e procesit, ne qofte se ka pasur te ketilla. Kur me
vendim urdherohet kryerja e ndonje veprimi, ne pjesen urdheruese do te
caktohet edhe afati kur duhet te kryhet ky veprim, ndersa kur i!shte parashikuar
qe ankimi te mos e shtyje ekzekutimin e vendimit, kjo duhet te theksohet ne
pjesen urdheruese.
Ar.'>yetimi i vendimit permban: shtjellimin e shkurter te kerkeses se
paleve, gjendjen e vertetuar faktike, sipas nevojes edhe shkaqet qe kane qene
vendimtare gjate <;mumjes se provave, shkaqet per te cilat nuk eshte aprovuar
ndonje prej kerkesave te paleve, dispozitat juridike dhe shkaqet te cilat, duke
marre parasysh gjendjen faktike te vertetuar, jane marre per baze me rastin e
vendosjes sikunder eshte dhene ne pjesen urdheruese. Po qe se ankimi nuk e
shtyn ekzekutimin e vendimit, arsyetimi duhet te permbaje edhe referimin ne
dispoziten qe e parashikon kete. Ne arsyetimin e vendimit duhet te arsyetohen
edhe ato konkluzione kunder te cilave nuk lejohet ankimi i ve<;ante.
Me udhezimin per mjetin juridik pala njoftohet nese kunder vendimit
mund te behet ankim ose te ngrihet kontesti administrativ ose ndonje proces
~eter para gjykates. Kur kunder vendimit mund te bi~het ankim, ne udhezim
theksohet se kujt i behet, si dhe kujt, ne cilin afat dhe me sa taksa, i dorezohet,
si dhe mund te behet edhe ne procesverbal. Nderkaq, kur kunder vendimit
mund te ngrihet kontesti administrativ, ne udhezim theksohet se ciles gjykate
duhet t'i paraqitet padia dhe brenda cilit afat, ndersa kur mund te ngrihet
procesi tjeter para gjykates, theksohet gjykata se ciles mund t'i drejtohet dhe ne
cilin afat.
Ne qofte se akti administrativ nuk permban asnje udhezim per rnjetin
juridik, akti i tille konsiderohet me te meta, andaj per palen nuk mund te
krijohen kurrfare pasoja te demshme. Ne kete rast pala mundet, duke vepruar
sipas dispozitave, te paraqese ankim ose brenda tete ditesh te kerkoje nga
organi qe ka nxjerre vendimin ta plotesoje vendimin. Ne nje rast te tille, afati i
ankimit, perkatesisht i padise gjyqesore fillon te vleje qe nga dita e dorezimit te
vendirnit te plotesuar.
Ne qofte se ne aktin administrativ eshte dhene udhezim i gabuar,
gjithashtu pala mund te veproje sipas dispozitave ne fuqi apo sipas udhezimit te
dhene, per <;ka nuk mund te kete pasoja te demshme. Gjithashtu, eshte e
mundshme qe organi gabimisht ta udhezoje palen se ka vend per ankim, edhe
pse me dispozita ne fuqi kjo nuk eshte e mundur. Ne rastin e tille afati per
ngritjen e kontestit administrativ filion te vleje qe nga dita e marrjes ne
395
dorezim te vcndimit me te cilin ankimi eshte hedhur poshte, ne qofte se pala
para kesaj nuke ka ngritur kontestin administrativ.
9.5 Afati per marrjen e vendimit te shkalles se pare
Me Iigj jane caktuar dy afate per veprim sipas kerkesave te paleve.
Afati i pare prej nje muaji, ne qofte se me dispozita te veyanta nuk eshte
caktuar afati me i shk:urter, kate beje per rastet kur para nxjenjes se vendimit
nuk ka nevoje te zbatohet procesi i veyante ekzaminues, as nuk ekzistojne
shkaqet e tjera per te cilat nuk mund te merret vendimi pa shtyrje (zgjidhja e
yeshtjes paraprake etj.). Rasti i dyte- prej dy muajsh vlen per te gjitha rastet e
tjera. Ne qofte se kerkesa konkrete e pales nuk zgjidhet dhe vendimi per ate
nuk i dergohet pales brenda afatit te caktuar, pala ka te drejte ankimi, sikur
kerkesa e saj te ishte refuzuar. Ketu kemi te bejme mete ashtuquajturin institut
te "heshtjes se administrates", ndersa eshte futur me qellim te mbrojtjes se
pales ne procesin administrativ, sepse ne te kunderten, organit do t'i
mundesohej qe me zvarritjen e panevojshme u pamundeson paleve qe te
realizojne te drejtat e veta.
9.6 Korrigjimi i gabimeve ne vendim (aktvendim)
Ne qofte se ne vendim jane bere gabime ne emra, numra, ne shhime
ose llogaritje, si dhe te pasaktesive te tjera te dukslune ne vendim ose ne
kopjen e tij te legalizuar, gabimet e tilla organi mund t'i ndreqe me konkluzion,
per 9ka ve shenim ne origjinalin e vendimit, por po te jete e mundur edhe ne te
gjitha kopjet e Iegalizuara qe u jane derguar paleve. Ndreqja e gabimit pa sjelle
efekt juridik qe nga dita kur pa sjelle efekt juridik vendimi qe ndreqet. Kunder
konkluzionit lejohet ankim i veyante.
9.7 Konlduzioni
Me konkluzion vendoset rreth yeshtjeve qe kane te bejne me procesin
(p.sh. konkluzioni per nderpretjen e procesit, konkluzioni per pezullimin e
procesit, konkluzioni per perjashtimin e publikut nga seanca gojore, si dhe per
ato yeshtje te cilat shfaqen si dytesore lidhur me zbatimin e procesit, e qe nuk
vendosen me vendim - p.sh. konkluzioni per shpenzimet e procesit,
konkluzioni per lirimin nga pagesa e shpenzimeve ne proces etj.).
Me konkluzion, si rregull, drejtohet njedha e procesit, dhe meqe
procesin e drejton personi zyrtar dhe ne numrin me te madh te rasteve i kryen
te gjitha veprimet ne proces deri ne nxjerrjen e vendimit, ai, zakonisht, edhe i
sjell ato.
Konkluzioni u komunikohet personave te interesuar me goje, kurse me
shkrim leshohet me kerkesen e personave qe mund te bejne ankim te veyante
kunder konkluzionit, ose kur mund te kerkohet menjehere ekzekutimi i
konkluzionit.
396
Kunder konkluzionit mund te behet ankim i veyante vetem kur kjo eshte
parashikuar shprehimisht me ligj. Konkluzioni i tille duhet te jete i arsyetuar
dhe te permbaje edhe udhezimin per ankimin. Ankimi behet ne te njejtin afat,
ne te njejten menyre dhe i drejtohet te njejtit organ sikurse ankimi kunder
vendimit.
Gjithashtu, eshte parapare se konkluzionet kunder te cilave nuk lejohet
ankim i veyante personat e interesuar mund t' i kundershtojne me ankim kunder
vendimit, perve9 ne qofte se ankimi kunder konkluzionit me kete ligj eshte
perjashtuar, ndersa ankimi nuk e shtyn ekzekutimin e konkluzionit, perve9 ne
qofte se me ligj ose me vete konkluzionin eshte caktuar ndryshe.
10. Mjetet juridike ne proceduren administrative
10.1 Ne pergjithesi per mjetet juridike
Mjetet juri dike ne proceduren administrative mund te ndahen ne mjete
juridike te rregullta dhe te jashtezakonshme.
Mjete te rregullta juri dike jane ankimi dhe kundershtimi, ndersa mjete
te jashtezakonshme juridike jane: perteritja e procesit, ndryshimi dhe anulimi i
vendimit lidhur me kontestin administrativ, kerkesa per mbrojtjen e
Iigjshmerise, anulimi dhe prishja ne baze te se drejtes se mbikeqytjes, prishja
dhe ndryshimi i vendimit te formes se prere me pelqimin ose me kerkesen e
pales, prishja e jashtezakonslune dhe shpallja e vendimit site pavlefshem.
Pervey kesaj ndaJjeje, ekziston edhe ndarja e mjeteve juridike ne
formale dhe jo formale. Te gjitha mjetet e cekura juridike te rregullta dhe te
jashtezakonshme jane mjete juridike fonnale, ndersa mjete juridike joformale,
zakonisht, jane parashtresat, ankimet dhe propozimet.
10.2 Mjetet e rregunta juridike
Ankimi eshte mjet juridik kunder vendimit te nxjen:e ne shkalle te pare,
ndersa kunder konkluzionit deklarohet ankim i ve<;ante apo ne nderlidhje te
ankimit ne vendim. Eshte rregull e pergjithshrne se ankimi mund te paraqitet
kunder akteve administrative shkalles se pare, ndersa kunder akteve
administrative te shkalles se dyte nuk eshte i lejuar ankimi (parimi i
dyshk:allesise ne procesin administrativ).
Te drejte ankimi, para se gjithash, ka pala. Pervey pales, ankim mund te
bejne prokurori publik, avokati publik dhe organet e pushtetit, kur jane te
autorizuara me ligj, kunder vendimit me te cilin eshte shk:elur ligji ne dobi te
personave te ver;ante apo te personit juridik dhe ne dem te bashkesise. Te drejte
ankimi ligji u jep edhe personave te tjere, edhe pse kete nuk e parasheh ne
menyre direkte, por kjo mund te konkludohet ne menyre indirekte, qe del nga
dispozita te tjera te ketij ligji. Keto jane, para se gjithash, personat e interesuar
ne procesin administrativ, deshrnitaret, ekspertet, interpretet dhe personat e
397
 '~
tjere, kur me vendimin per <;eshtjen kryesore eshte vendosur per shpenzimet e
procesit,madje vetem ne pjesen mete cilen vendoset per te drejten e tyre. 10.2.3 Permbajtja dhe dorezimi i ankimit
Permbajtjen e ankimit ligji e ka parapare ne ate menyre qe ka caktuar
Kompetenca e organit per te vendosur ne baze te ankeses (si organ i
shkalles se dyte), percaktohet me legjislacionin perkates pozitiv elementet e obligueshme dhe jo te obligueshme te ankimit. Elementet e
obligueshme te ankimit jane:
10.2.1 Afati per paraqitjen e ankimit 1) numri dhe data e vendimit qe kundershtohet,
2) emertimi i organit qe eka nxjerre vendimin, dhe
Afati i pergjithshem per paraqitjen e ankimit eshte pesembedhjete dite
3) ne yfare pikepamje pala eshte e pakenaqur me vendimin.
qe nga dita e dorezimit te vendimit pales. Mirepo, me dispozita, qe rregullojne
Nga elementet jo te obligueshme ligji thekson vetem arsyetimin e
fusha te caktuara administrative, mund te parashihet edhe afati me i shkurter
apo me i gjate. Afati per ankim filion te vleje diten e ardhshme nga dita kur ankimit.
akti administrativ i eshte dorezuar pales. Ankimi i paraqitur pas skadimit te
ketij afati konsiderohet jo me kohe dhe si i tille me vendim hidhet poshte. Lidhur me permbajtjen e ankimit duhet pasur parasysh edhe dispozitat e
ketij ligji, qe parashohin edhe permbajtjen e parashtreses, sepse ankimi, ne te
Mirepo, ekzistojne rastet kur afati per paraqitjen e ankimit nuk gjen
vertete, konsiderohet si parashtrese. Andaj, ligji, duke e paraparf': permbajtjen e
shprehje, ne kete menyre, as instituti i hedhjes poshte te ankimit i bere jo me
ankimit, nuk eshte nisur nga ajo qe ankimi duhet te permbaje vetem elementet
kohe, e kjo eshte ne rastet !cur organet kompetente nuk nxjenin aktin perkates
e permendura, por ato, ne te ve1iete, jane clemente shtojce te ankimit si
administrativ ne afatin e caktuar sipas kerkeses se pales. Atehere, konsiderohet
parashtrese e ve<;ante. Keshtu, organi, duke e vleresuar rregullsine e ankimit,
se pales akti administrativ as qe i eshte dorezuar, qe i jep mundesi qe ne <;do
duhet te kete parasysh edhe permbajtjcn e parapare te parashtreses (p.sh.
kohe, pas skadimit te afatit per nxjerrjen e aktit administrativ mund te paraqese
ankim (ankim kur vendimi nuk eshte nxjeJTe). ankimi a eshte i kuptueshem, nenshkrimi i paraqitesit te ankimit etj.), si dhe
dispozitat mbi veprimin me parashtresat fmmale te parregullta.
10.2.2 Veprimi i ankimit (ankeses) Kur eshte fjala per permbajtjen e ankimit duhet pasur parasysh edhe
mundesine e ankuesit qe ne te mund te parashtroje edhe fakte dhe prova te
Ne pikepamje te efektit te ankimit ne ekzekutimin e vendimit ekzistojne
reja, qe nuk jane vetietuar apo perdomr ne procesin e shk:alles se pare. Ne ate
dy n·egulla te pergjithshme. Rregulla e pare eshte se vendimi gjate afatit te
rast ankuesi ka per detyre ta arsyetoje shkakun pse ato nuk i ka parashtmar ne
ankimit nuk mund tc zbatohet, ndersa e dyta ben fjale se vendimi nuk mund te
procesin e shkalles se pare. Kur ne ankim jane parashtruar fakte te reja dhe
ekzekutohet deri ne dergimin e vendimit te nxjerre ne baze te ankimit, me
kusht qe ankimi te jete paraqitur sipas rregullit. prova te reja, kurse ne proces marrin pjese dy ose me teper pale me interesa te
kunderta, ankimit i bashkengjiten edhe aq kopje sa ka pale te tilla. Ne kete rast
Veprimi i ketyre negullave dallohet ne pikepamje tC vellimit te
organi i dergon seciles pale kopjen e vendimit dhe iu le nje afat per t'u
ekzekutimit te vendimit. Ne te vertete, derisa me zbatimin e negulles se pare
deklamar rreth fakteve dhe provave te reja, ndersa ky afat nuk mund te jete me
vendimi nuk mund te ekzekutohet ne teresi, me zbatimin e rregulles se dyte
i shkurter se tete dite, as me i gjate se pesembedhjete dite.
vendimi nuk mund te ekzekutohet vetem ne ate pjesen qe me ankim eshte
kundershtuar (vendimi me ankim mund te kundershtohet edhe ne disa pjese),
ndersa pjeset e tjera mund te ekzekutohen pas skadimit te afatit per ankim.
10.2.4 Puna e organit te shkalles se pare lidhur me ankimin
(ankesen)
Mirepo, ligji parasheh edhe perjashtime nga keto rregulla, perkatesisht
Ligji parasheh mundesine qe sipas ankimit te vendose, pi:rvey organit te
njeh raste, ne te cilat vendimi mund te ekzekutohet, si gjate afatit te ankimit,
shkalles se dyte, edhe organi i shkalles se pare, perkatesisht qe e ka nxjerre
ashtu edhe pasi qe ankimi eshte paraqitur ne rregull. Keto raste jane: 1) kur kjo
vendimin qe me ankim kundershtohet, pa mane parasysh se ankimi i paraqitet
me ligj eshte caktuar, 2) nese eshte fjala per ndermarrjen e masave urgjente ne
organit te shkalles se dyte. Puna e organit te shkalles se pare sipas ankimit,
interesin publik, qe nuk mund te shtyhen, ndersa faktet ne te cilat eshte bazuar
ydohere, i paraprin punes se organit te shkalles se dyte, ngase organit te
vendimi jane ve1ietuar apo jane bere te besueshme, 3) nese per shkak te
shkalles se pare i Iihet mundesi qe t'i permiresoje gabimet e bera eventuale
shtyrjes se ekzekutimit ndonjeres prej paleve do t'i shkaktohet dem i
gjate procesit te shkalles se pare, si dhe te vertetoje rregullsine e caktuar
papermiresueshem, ne te cilin rast nga pala, ne interesin e se ciles zbatohet
formale te ankimit
ekzekutimi, mund te kerkoje sigurim perkates dhe me kete ta kushtezoje
ekzekutimin. Organi i shkalles se pare shqy1ion nese ankimi eshte i lejueshem, i bere
ne kohen e duhur dhe i bere nga personi i autorizuar. Ne qofte se konstaton se
ankimi nuk eshte ne rregull ne pikepamje te permbajtjes, veprohet ne menyren
398
399
 ·~·
e njejte si9 veprohet me parashtresat f01male te parregullta. Kur konstaton se
anlcimi eshte i palejueshem, i bere jo ne kohen e duhur apo nga personi i
paautorizuar, do ta hedhe poshte me vendimin e vete, kunder te cilit pala kate
drejte ankimi.
Ne qofte se organi qe e ka nxjene vendimin konstaton se ankimi eshte i
arsyetuar, ndersa nuk nevojitet te zbatohet procesi i ri ekzaminues, yeshtjen
mund ta vendose ndryshe dhe me vendim te ri ta zevendesoje vendimin qe
kundershtohet me ank:im. Kunder vendimit te ri pala ka te drejte ankimi.
Gjithashtu, nese organi qe e ka nxjerre vendimin konstaton se me rastin e
ank:imit procesi i zbatuar nuk ka qcne i plote, ndersa kjo ka mundur te kete
ndikim ne zgjidhjen e yeshtjes, ai mund ta plotesoje procesin ne pajtim me
dispozitat e ketij ligji.
Me qellim te ekonomizimit te procesit, ligji ia ka kufizuar kohen organit
te shk:alles se pare, qe duhet te vendose se a do te veproje sipas ankimit ne
kufijte e autorizimeve te theksuara. Me fjale te tjera, organi i shkalles se pare
ka per detyre qe ank:imin mete gjitha shkresat qe i perkasin Iendes, pa vonese,
jo me vone se brenda pesembedhjete diteve nga data kur e ka mane ankimin,
t'ia dergoje ankimin organit !competent per te vendosur lidhur me ankimin.
10.2.5 Puna e organit te shkalles se dyte lidlmr me ankimin
Ne menyren e njejte dhe me autorizime te njejta si organi i shkalles se
pare edhe organi i shkalles se dyte e vlereson, paraprakisht, negullsine c
anlcimit, si ne pikepamje te permbajtjes se saj, ashtu edhe ne pikepamje te
lejueshmerise, si dhe te bere me kohe dhe te paraqitur nga personi i autorizuar.
Do te thote se edhe organi i shk:alles se dyte me vendim e hedh poshte ankimin
e panegullt, kur organi i shkalles se pare e ka lene pa e hedhur poshte. Vetem
atehere kur konstaton se ankimi eshte ne rregull, i hyhet vendosjes se saj.
Organi i shkalles se dyte mund ta hedhe poshte ankimin, ta anuloje vendimin
ne teresi ose pjeserisht, ose ta ndryshoje ate. Duke anuluar vendimin e shkalles
se pare, organi i shkalles se dyte mund te veproje ne dy menyra:
1) vete ta zgjidhe 9eshtjen (vendim meritor), apo
2) t'ia ktheje Ienden organit te shkalles se pare per ri-procedim.
Organi i shkalles se dyte, vete, do ta vendose lenden ne te gjitha rastet,
pervey kur ne procesin e shkalles se pare faktet jane vertetuar ne menyre jo te
plate apo gabimisht, kur jane bere shkelje thelbesore te rregullave te procesit
dhe kur dispozitivi i vendimit te kundershtuar eshte jo i qmie apo ne
kundershtim me arsyetimin, ndersa konstaton se te metat e procesit do t'i
menjan.oje me shpejt dhe ne menyre ekonomike organi i shkalles se pare.
Atehere, pas anulimit te vendimit Ienden do t'ia ktheje organit te shkalles se
pare per riprocedim.
Gjithashtu, organi i shkalles se dyte, kur konstaton se vendimin e
shkalles se pare e ka nxjerre organi jokompetent, pas anulimit ia kthen lenden
400
organit te shkalles se pare, por jo atij qe e ka nxjerre vendimin, por organit
!competent. Andaj, organi lenden ia kthen organit te shkalles se pare ne
riprocedim, ndersa ne te gjitha rastet e tjera vete e zgjidhe r;:eshtjen.
Kur organi i shkalles se dyte vendos qe, me qellim te zgjidhjes me te
shpejt dhe ne menyre me ekonomike, lenden t'ia ktheje organit te shkalles se
pare ne riprocedim, atehere ka per detyre qe me vendim te vetin t'i theksoje
organit te shkalles se pare sene 9'pikepamje duhet te plotesohet procesi, kurse
organi i shkalles se pare ka per detyre te veproje krejtesisht sipas vendimit te
shkalles se dyte dhe pa vonese, jo me vone se brenda 30 diteve nga data e
marrjes se lendes, te nxjerre vendim te ri, kunder te cilit pala ka te drejte
ankimi.
Ligji parasheh rregullen qe organi i shkalles se dyte lidhur me ankimin
nuk mund te ndryshoje vendimin ne dem te ank:uesit, perve9 ne rastet ne te cilat
vendimi mund te anulohet apo te prishet sipas te drejtes se mbikeqytjes, ne
menyre te jashtezakonshme te prishet apo te shpallet i pavlefshem (reformatio
in peius). Kjo do te thote se palet ne procesin e shkalles se dyte nuk mund te
realizojne me pak te drejta se ne procesin e shkalles se pare, pervey ne ato
rastet drastike te punes jo te ligjshme te organit te shkalles se pare.
Organi i shk:alles se dyte do te shpalle te pavlefshem vendimin e
shkalles se pare ne qofte se vetieton se:
I) eshte nxjerre ne r;:eshtjen nga kompetenca gjyqesore apo per 9eshtjen
per te cilen as qe mund te zgjidhet ne procesin administrativ,
2) me ekzekutimin e vendimit do te shk:aktohej veper e denueshme
sipas dispozitave penale,
3) ekzekutimi i vendimit fare nuk eshte i mundshem,
4) eshte nxjerre pa kerkesen e pales, ne rastin kur kerkesa e pales eshte
shk:as per ngritjen e procesit (procesi ne baze te kerkeses se pales), ndersa pala
ne menyre plotesuese nuk ka dhene pelqimin ne vendim, dhe
5) permban parregullsi qe me dispozite ligjore eshte parapare si shkak i
pavlefshmerise.
Sa i perket formes se vendimit te shk:alles se dyte ligj i udhezon se edhe
ndaj tij zbatohen dispozitat e njejta qe kane te bejne me vendimin ne teresi, por
qe ne arsyetim duhet te ymohen te gjitha theniet e ank:imit, ndersa nese ato
thenie organi i shkalles se pare i ka r;:muar drejt ne vendimin e vete, organi i
shk:alles se dyte mund te thirret ne ato shkaqe.
10.2.6 Afati per marrjen e vendimit ne haze te ankimit
Duke zbatuar me konsekuence parimin e vet te efikasitetit dhe te
ekonomizimit, ligji i urdheron organit te shkalles se dyte se ka per detyre qe,
sipas ank:imit, te marre vendim dhe t'ia dorezoje pales sa me shpejt qe eshte e
mundur, e me se voni ne afat prej dy muajve nga dita e dorezimit te ankimit.
Mirepo, me dispozita te posa9me, perkatesisht me dispozitat qe
negullojne disa materie administrative, mund te parashihet edhe afati me i
401
 Y"
shkurter per vendosjen sipas ankimit, por jo edhe afat me i gjate. Keshtu, afati
prej dy muajve, ne te vertete, eshte afati i fundit per nxjerrjen e vendimit sipas
ankimit te pales, perkatesisht ky eshte afati prekluziv, te cilin nuk eshte e
mundshme per ta vazhduar as me dispozita te veyanta. Ne qofte se ndodh qe ne
kete afat ose ne afatin e veyante me te shkurter, organi kompetent nuk nJ\ierr
vendim sipas ankimit (hesh~a e administrates), atehcre pala ka te drejte te
kerkoje mbrojtjen prane gjykates kompetente me ane te kontestit administrativ.
Para ngritjes se kontestit administrativ, pala, me pare, dote kerkoje nga organi
i shkalies se dyte qe ne afatin plotesues prej 8 diteve te veproje sipas ankimit, e
qe pastaj gjykates kompetente do t'i paraqese padi dhe do te ngrite kontest
administrativ per shkak te "heshtjes se administrates".
Dergimi i vendimit te shkalles se dyte, si rreguli, behet nepero-Det
organit te shkalles se pare, por nuk perjashtohet mundesia qe organi i shka!Ies
se dyte, vendimin e nxjeiT sipas ankimit, t'ia dergoje direkt edhe pales, qe vete
do ta ymoje sipas bindjes se lire.
10.2.7 Karaktcri permbarucs, perfundimtar dhc i plotfuqishem i
aktit administrativ
Akti administrativ (vendimi ose konkluzioni) i nxjene ne procesin
administrativ mund te ekzekutohet atehere kur te marre form en e prere.
Vendimi i shkalles se pare merr formen e prere:
1) me kalimin e afatit te ankimit, ne qofte se ankimi nuk eshte bere,
2) me t'i dorezuar pales, nese ankimi nuk eshte i lejueshem,
3) me t'i dorezuar pales, nese ankimi nuke shtyn ekzekutimin,
4) me t' i dorezuar pales vendimin me te cilin ankimi hidhet poshte ose
refuzohet.
Vendimi i shkalles se dyte me te ciiin eshte ndryshuar vendimi i
shkalies se pare, merr formen e prere kur t'i dorezohet pales. Edhe ne kete
vendim mund te lihet per ekzekutimin e ndonje veprimi, dhe keshtu merr
formen e prere me kalimin e atij afati, i cili fillon te vleje prej dites se
dorezimit te tij pales, nese ai afat nuk eshte caktuar, vendimi merr fom1en e
prere pasi te kalojne 15 dite prej dites se dorezimit te saj pales.
Baze per ekzekutim mund te jete edhe pajtimi, por vetem kunder
personit qe ka marre pjese ne pajtim.
Konkluzioni merr formen e prere kur kunder tij nuk mund te behet
ankim i veyante dhe ai kunder te cilit mund t'i behet ankimi i ve9ante, qe nuke
shtyn ekzekutimin e konkluzionit. Kur me ligj ose me vete konkluzionin eshte
caktuar qe ankimi e shtyn ekzekutimin e konkluzionit, konlduzioni merr
formen e prere me kalimin e afatit te anldmit ne qofte se ankimi nuk eshte bere,
e ne qofte se eshte bere -me t'ia dorezuar pales vendimin me te cilin ankimi
hidhet poshte ose retuzohet.
402
Perfundimtar eshte ai akt administrativ, kunder te cilit nuk ka mjet te
rregullt juridik ne procesin administrativ. Mjeti i rregullt juridik ne aktin
administrativ nuk mund te paraqitet nga shume arsye. Ne radhe te pare ato jane
akte administrative te shkalles se dyte te nxjerra ne baze te ankimeve te paleve.
Me akt definitiv administrativ nenkuptohen edhe aktet administrative te
shkalles se pare, kunder te cileve ankimi nuk lejohet. Dhe, ne fund, definitive
eshte edhe ai akt administrativ i shkalles se pare kunder te cilit, pala, ne afatin e
caktuar, nuk ka paraqitur ankim.
Andaj, momentet e marrjes se formes se prere dhe definitive te akteve
administrative, zakonisht, paraqiten njekohesisht.
I plotfitqishem eshte ai vendim qe i ploteson keto elemente:
1) qe kunder tij nuk mund te paraqitet ankese dhe as te ngrihet kontest
administrati v,
2) se mete ndonje person fiton te drejta te caktuara,
3) se nuk mund te revokohet lirisht (anulohet, prishet ose ndryshohet),
perve9 ne rastet qe jane caktuar me ligj.
Vendimi me te cilin nuk fitohet e drejte per personin e caktuar paraqet
akt formalisht te plotfuqishem, ndersa vendimi i cili i ploteson te gjitha kushtet
eshte vendim materialisht i plotfuqishem. Plotfuqishmeria formale do te thote
qe pala kunder vendimit te plotfuqishem nuk mundet mete perdore mjetjuridik
(ankim ne procesin administrativ- si dhe as padi ne kontestin administrativ).
Keshtu, plotfuqishmeria forrnale e lidh (detyron) pal en. Plotfuqishmerine
formale mund ta fitojne vetem ato vendime me te cilat pala ka fituar te drejte te
caktuar. Prandaj, ato vendime ne te cilat eshte refuzuar kerkesa e pales, nuk
mund te fitojne plotfuqishmerine materiale, qe ne te vertete e Jidh (detyron)
organin, sepse me vendim me te cilin pala ka fituar te drejten e caktuar, organi
nuk mund te anuloje, te prishe apo te nderroje, perve9 ne rastet qe jane caktuar
me ligj.
Plotfuqishmeria, si rregull, ka te beje me vendimin. Plotfuqishmeri
mund te kene vetem ato konkluzione, kunder te cilave lejohet ankimi i veyante.
10.3 Mjetet c jashtezakonshme juridilu~
10.3.1 Perteritja e proccsit
Perteritja e procesit eshte mjet i jashtezakonshem juridik, qe mundeson
perteritje te procesit te perfunduar me vendim, kunder te cilit nuk ka rruet te
zakonshem juridik ne procesin administrativ (definitiv ne procesin
administrativ).
Procedura e perfunduar me konkluzionin apo me pajtim, gjithashtu, nuk
mund te perteritet.
Arsyet per perteritjen e procesit jane si vijon:
1) nese mesohet per fakte te reja, ose gjendet apo krijohet mundesia te
perdoren prova te reja, te cilat vete, ose ne lidhje me provat e
paraqitura dhe te perdorura, do te mund te pasoheshin nga nje
403
 vendim tjeter po te ishin paraqitur ose perdorur keto fakte ose prova
procesi. Perteritjen e procesit administrativ mund ta kerkoje pala, ndersa organi
ne procesin e meparshem;
qe e ka nxjerre vendimin mete cilin eshte perfunduar procesi mund ta ngreje
2) ne qofte se vendimi eshte nxjerre mbi bazen e dokumentit te rreme
perteritjen e procesit sipas detyres zyrtare. Lidhur n1e propozimin vendos
apo te thenies se rreme te deshmitarit apo te ekspertit, ose nese eshte
organi qe e ka nxjerre vendimin me te cilin ka perfunduar procesi.
si pasoje e ndonje vepre te denueshme sipas ligjit penal;
Pas shqyrtimit te propozimit ne pikepamje se propozimi a eshte bere me
3) ne qofte se vendimi bazohet ne aktgjykimin e nxjerTe ne procesin
kohe, nga personi i autorizuar dhe te besueshmerise se rrethanave per te cilat
penal ose ne procesin sipas deliktit ekonomik, ndersa ky aktgjykim
kerkohet perteritj a, organi kalon ne yertetimin e rrethanave, perkatesisht te
eshte prishur ne forme te prere;
provave te propozuara ne pikepamje te veprimit te tyre ne zgjidhjen konkrete te
4) nese vendimi i favorshem per palen eshte nxjerre ne baze te
c;eshtjes. Ne te vertete, ai konstaton se rrethanat, perkatesisht provat ne te cilat
thenieve te pasakta te pales me te cilat organi qe ka zhvilluar
bazohet propozimi, a jane te atilla qe dote mund te ndikonin ne zgjidhjen tjeter
procesin eshte lajthitur;
fare te c;eshtjes. Ne qofte se konstaton se rrethanat e propozuara, perkatesisht
5) nese vendimi i organit qe ka zhvilluar procesin bazohet ne ndonje
provat nuk mund te kene ndikim per zgjidhjen e <;eshtjes, me vendim do te
<;eshtje paraprake, ndersa organi kompetent kete <;eshtje me vone e
refuzoje propozin1in per perteritjen e procesit. Veprimi i tille i organeve vlen
ka zgjidhur ne pika thelbesore;
vetem ne ato raste kur perteritjen e procesit e propozon pala apo prokurori
6) nese ne vendin1in e nxjerre ka marre pjese personi zyrtar qe sipas
publik.
ligjit eshte dashur te perjashtohej;
Ne rast se propozimi nuk hidhet poshte me konkluzion ose nuk
7) nese vendimin e ka nxjen·e personi zyrtar i organit kompetent, qe
refuzohet me vendim, nxirret konkluzioni per lejimin e petieritjes se procesit
nuk ka qene i autorizuar per nxjenjen e tij;
dhe caktohet vellimi i saj. Perseriten vetem ato veprime, ne te cilat ndikon
8) nese organi kolektiv qe e ka nxjetTe vendimin nuk ka vendosur ne
shkaku per perteritje. Kur per propozimin per perteritjen vendos organi i
perberjen e parashikuar me dispozitat ne fuqi ose nese per vendim
/ shkalles se dyte, ai do t'i kryeje vete veprimet e nevojshme ne procesin e
nuk ka votuar shumica e parashikuar;
perteritur, ndersa pe1jashtin1isht, po qe se gjen se keto veprime do t'i zbatoje
9) nese personit qe eshte dashur te metTte pjese ne cilesine e pales nuk
n1e shpejt dhe ne n1enyre me ekonomike organi i shkalles se pare, do t' i
i eshte dhene mundesia te marre pjese ne proces;
urdheroje atij qe ta kryeje kete pune.
10) nese pal en nuk e ka perfaqesuar perfaqesuesi ligjor, ndersa sipas
Mbi hazen e te dhenave te malTa ne procesin e meparshem dhe ne
ligjit eshte dashur ta perfaqesonte;
proces te perteritur, lenda zgjidhet ne menyre meritore (nxirret vendimi per
11) nese personit qe ka n1arre pjese ne proces nuk i eshte dhene
9eshtjen qe ka qene objekt i procesit). Vendimi i meparshem mund te mbetet ne
mundesia qe sipas kushteve nga neni 15 i ketij ligji ta perdore
fuqi ose te zevendesohet me nje vendim te ri. Ne qofte se vendimi i meparshem
gjuhen e vet.
zevendesohet me vendim te ri, organi mund ta anuloje ose ta prishe vendimin e
meparshem.
Perteritjen e procesit administrativ mund ta kerkoje pala, ndersa organi
qe e ka nxjen·e vendimin me te cilin eshte perfunduar procesi mund ta ngreje
perteritjen e procesit. 10.3.2 Ndryshimi dhe anulimi i vendimit lidhur me kontestin
administrativ
Afatet per perteritjen e procesit jane te natyres subjektive (nje muaj nga
Ne menyren e njejte si<; i eshte dhene mundesia organit te shkalles se
te mesuarit e arsyeve per perteritje, perkatesisht prej dites kur ajo arsye ka
pare qe sipas ankimit te pales mund te rehabilitohet, perkatesisht qe te veproje
mundur te perdoret, i cili filion te vleje prej dites kur vendimi eshte bere
sipas ankimit dhe vendimin e vet ta zevendesoje, per shkak te gabimeve te bera
definitiv, perkatesisht prej dites se dergimit te vendimit te tille dhe te natyres
gjate zbatimit te procesit, po ashtu jepet mundesia qe edhe kunder aktit ndaj te
objektive (afati prej pese vjetesh), qe fillojne te vlejne prej dergimit te vendimit
cilit eshte ngritur kontesti administrativ, vendimin e vete organi i administrates
pales, pas kalimit te te cilit nuk mund te kerkohet perteritja e procesit, si dhe as
1nund ta ndryshoje ose anuloje.
qe mund te ngrihet sipas detyres zytiare. Petjashtim nga ky rregull jane rastet,
Nga kjo rrjedh se me kete mjet te jashtezakonshem juridik mund te
kur perteritja mund te kerkohet, perkatesisht te ngrihet edhe pas kalimit te afatit
prej pese vj etesh. sherbehen si organi i shkalles se pare, ashtu edhe organi i shkalles se dyte.
Qellimi i ketij mjeti te jashtezakonshem juridik eshte realizimi me efikas dhe
Propozimi per perteritje i paraqitet organit, qe ne shkallen e pare ka
ekonomik i te drejtave dhe detyrave te paleve ne procesin administrativ.
vendosur per lenden apo organit qe ka nxjerre vendim ne te cilin ka perfunduar
404
405
 Mirepo, qe organi kunder vendimit te te cilit eshte ngritur kontesti
administrativ te mund te zbatoje kete mjet te jashtezakonshem juridik, nevojitet
te plotesohen keto kushte:
1. qe kunder vendimit mund te ngrihet kontesti administrativ,
2. qe kontesti administrativ eshte ngritur me kohe, perkatesisht ne afat
prej 30 diteve nga dita e pranimit te aktit definitiv administrativ,
3. qe kontesti administrativ nuk ka perfunduar,
4. qe te merren ne konsiderim te gjitha kerkesat e padise, madje nga
ato shkaqe sipas te cilave gjyqi ne kontestin administrativ do te mund te
anulonte vendimin e tille, dhe
5. qe me ndryshimin apo anulimin e vendimit nuk preket e drejta e
cilesdo pale ne procesin administrativ apo te personit te trete.
10.3.3 Kerkesa per mbrojtjen e ligjshmerise
Siy edhe procedurat e tjera (civile, penale etj .) njohin kerkesen per
mbrojtjen e ligjshmerise si mjet i jashtezakonshem juridik, mete cilin, para se
gjithash, mbrohet ligjshmeria e akteve administrative, mjetin e tille te njejte e
njeh edhe procedura administrative. Ne te vertete, prokurori publik , si
mbrojtes i Iigjshmerise, mund te ngrite kerkesen per mbrojtjen e ligjshmerise,
ne qofte se konsideron se me vendim eshte shkelur Iigji. Kerkesa per mbrojtjen
e ligjshmerise mund te ngrihet kur jane plotesuar keto kushte:
I. ne qofte se akti administrativ eshte i plotfuqishem,
2. nese kunder tij nuk mund te ngrihet kontesti administrativ,
3. nese mbrojtja gjyqesore lidhur me ate 9eshtje administrative nuk
eshte siguruar jashte kontestit administrativ, perkatesisht ne procesin
tjeter gjyqesor.
Keto kushte jane te natyres kumulative, perkatesisht te gjitha duhet te
plotesohen qe kunder aktit te caktuar administrativ te mund te ngrihet kerkesa
per mbrojtjen e Iigjshmerise.
Afatet ne te cilat mund te shfrytezohet ky mjet i jashtezakonshem
juridik jane te natyres subjektive dhe objektive. Afati subjektiv eshte nje muaj,
ndersa afati objektiv eshte gjashte muaj. Afati subjektiv filion te vleje nga data
e dergimit te aktit prokurorit publik, ndersa afati objektiv nga data e dorezimit
te aktit pales, sepse te gjitha aktet administrative nuk i dorezohen prokurorit
publik. Organi kompetent, duke vendosur lidhur me kerkesen per mbrojtjen e
Iigjshmerise, mund ta prishe vendimin e kundershtuar ose ta refuzoje kerkesen.
Kunder vendimit te nxjerre ne baze te kerkeses per mbrojtjen e ligjshmerise
nuk lejohet ankim.
Lidhur me kerkesen per mbrojtjen e ligjshmerise kunder vendimit te
nxjerre ne procesin administrativ vendos organi kompetent i pushtetit qendror
me kompetence per punen per te ci!en eshte fjala ne vendim, e ne qofte se nuk
ka organ te tille te administrates, organi ekzekutiv i pushtetit qendror.
406
Duke u nisur nga ajo se shkelja e ligjit eshte e mundshme edhe ne dem
te interesit shoqeror, perkatesisht publik dhe ne dem te interesit privat,
kerkesen per mbrojtjen e ligjshmerise mund ta ngrite prokurori publik
zyrtarisht dhe me propozimin e pales.
10.3.4 Shfuqizimi dhe prishja e vendimit administrativ ne baze te se
drejtes se mbikeqyrjes
Ky mjet i jashtezakonshem juridik njeh kater raste te anulimit dhe nje
rast te prishjes te vendimit, qe eshte definitiv ne procesin administrativ. Kjo do
te thote se ky institut mund te aplikohet si kunder vendimeve perfundimtare,
ashtu · edhe kunder vendimeve te plotfuqishme, sepse edhe vendimet e
plotfuqishme jane perfundimtare.
Rastet e anulimit te vendimit jane:
1. nese vendimin e ka nxjerre organi qe nuk ka kompetence lendore,
ndersa nuk eshte fjala per vendimin e nxjene ne kompetencen gjyqesore
apo ne 9eshtjen per te cilen fare nuk mund te vendoset ne procesin
administrativ, sepse vendimet e tilla jane te anulueshme (mjeti i
jashtezakonshemjuridik per shpalljen e vendimit te pavlefshem);
2. ne qofte se per te njejten 9eshtje eshte nxjetTe me pare vendim i
formes se prere, ne te cilin kjo 9eshtje administrative eshte zgjidhur
ndryshe;
3. nese vendimin e ka nxjerre nje organ tjeter pa pelqimin, vertctimin,
lejimin ose mendimin e organit tjeter, ndersa kjo nevojitet sipas ligjit
ose dispozites tjeter te bazuar ne ligj;
4. nese vendimin e ka nxjerre organi qe nuk ka kompetence tokesore;
5. nese vendimi eshte nxjerre si pasoje e detyrimit, e shtrengimit, e
shantazhit, e presionit ose e ndonje veprimi tjeter te palejueshem.
Vendimi qe eshte perfundimtar ne procesin administrativ mund te
prishet ne baze te se drejtes se mbikeqyrjes, nese me te eshte shkelur haptazi
ligji material. Ne 9eshtjet ku marrin pjese dy ose me 1eper pale me interesa te
kunderta vendimi mund te prishet vetem me pelqimin e paleve te interesuara.
Vendimin mund ta anuloj e ose ta prishe ne baze te se drejtes se
mbikeqyrjes organi i shkalles se dyte. Ne qofte se nuk ka organ te shkalles se
dyte, vendimin mund ta anuloje ose ta prishe organi qe sipas ligjit eshte i
autorizuar te ushtroje mbikeqyrjen e punes se organit qe e ka nxjerre vendimin.
Organi kompetent e merr vendimin per anulimin e vendimit sipas
detyres zyrtare, me kerkesen e pales dhe te prokurorit publik, ndersa vendimin
per prishjen - sipas detyres zy1iare ose me kerkesen e prokurorit publik.
Vendimi per anulimin mund te merret ne afatin prej pese vjetesh, perve9 rastit
te anulimit per shkak te jokompetentes tokesore, kur mund te merret vetem ne
afat prej nje viti. Afati prej nje viti vlen edhe per prishje te vendimit. Kunder
407
ketyre vendimeve nuk tejohet ankim, por mund te ngrihet kontesti
administrativ.
10.3.5 Prishja dhe ndryshimi i vendimit te formes se p:rere me
pelqimin ose me kerkesen e pales
Kur me vendim te formes se prere pala ka fituar ndonje te drejte, ndersa
organi qe e ka marre kete vendim, i cili konsideron se ne kete vendim nuk eshte
aplikuar ne rregull ligji material, mund ta prishe ose ta zevendesoje vendimin
per te bere harmonizimin e tij me ligjin vetem nese pala e cila ne baze te ketij
vendimi ka fituar te drejte per kete te jape pelqimin dhe ne qofte se me kete
nuk preket e drejta e personit te trete. Pelqimi i pales eshte i detyrueshem edhe
per ndryshimin ne dem te pales te vendimit te formes se prere me te cilin pales
i eshte caktuar detyrimi.
Kushtet sipas te cilave mund te behet aplikimi i ketij mjeti te
jashtezakonshemjuridikjane si vijon:
1) se eshte fj ala per vendimin e formes se prere,
2) se pala me vendim ka fituar ndonje te drejte, perkatesisht se me
vendim i eshte caktuar ndonje detyre,
3) sene vendim nuk eshte aplikuar ne negullligji material,
4) qe pala te jape pelqimin per prishje, perkatesisht ndryshim te
vendimit, dhe
5) se me kete nuk preket e drejta e personit te trete. Keto kushte,
gjithashtu, jane te karakterit kumulativ, per vka organi duhet,
rreptesisht, te kete kujdes.
Me qellim te mbrojtjes mete madhe te paleve ne procesin administrativ,
ligji u jep mundesi edhe pal eve qe edhe ata mund te kerkojne zbatimin e ketij
mjeti juridik te jashtezakonshem, sipas kushteve te njejta siv mund ta beje
organi sipas detyres zyrtare.
Prishja e aktit administrativ, me zbatimin e ketij mjeti, veprimet juri dike
qe i ka prodhuar mbeten ne fuqi, perkatesisht prishja ka veprim vetem ne te
ardhmen.
Kete mjet te jashtezakonshem juridik, me se shpeshti, do ta aplikojne
organet e shkalles se pare, ndersa organi i shkalles se dyte vetem atehere kur ai
me vendimin e vet ka vendosur per yeshtjen. Kur ky organ eshte suprimuar ose
ka pushuar te jete kompetent ne veshtje per te cilen eshte fjala, vendimin e
nxjerr organi qe eshte kompetent per kete <;eshtje ne kohen e nxjerrjes se
vendimit.
Kunder vendimit te ri lejohet ankim i vetem ne qofte se kete vendim e
ka nxjene organi i shkalles se pare, ndersa nese vendimin e ri e ka nxjerre
organi i shkalles se dyte apo kete vendim e nxjerr organi i shkalles se pare,
ndersa ai behet definitiv, kunder vendimit te tille nuk ka vend per ankim, mund
te ngrihet kontesti administrativ.
408
10.3.6 Prishja e jashtezakonshme e vendimit
Vendimi i ekzekutueshem mund te prishet (vepron ex-nunc,
perkatesisht prej momentit te manjes) ne rastet e posa<;me te rrezikimit te
interesit publik, nese kjo nevojitet me qellim menjanimi te rrezikut te rende dhe
te drejtperdrejte per jeten dhe shendetin e njerezve, te sigurise publike, te
qetesise publike dhe te rendit apo te moralit publik, ose per te menjanuar
9rregullimet ne ekonomi, nese kjo nuk do te mund te menjanohej me sukses me
mjete te tjera, me te cilat do te prekeshin me pak te drejtat e fituara.
Vendimi mund te prishet edhe vetem pjeserisht, ne masen qe nevojitet
per ta menjanuar rrezikun ose per t'i mbrojtur interesat e theksuara te
pergjithshme shoqerore. Vendimin per prishjen e vendimit te ekzekutueshem,
perve<; organit qe ka nxjerre, round ta nxjerre edhe organi i shkalles se dyte, e
nese nuk ekziston organi i shkalles se dyte- organi qe sipas ligjit eshte i
autorizuar te ushtroje mbikeqyrjen e punes se organit qe e ka nxjerre vendimin.
Pala e cila per shkak te prishjes se vendimit peson ndonje dem ka te
drejte kompensimi vetem te demit real. Per te vendosur lidhur me kerkesen e
kompensimit te demit eshte kompetent ne shkalle te pare gjykata supreme ne
kontestin e juridiksionit te plote, per kete perseri do te behet fjale ne materien
mbi kontestin administrativ.
10.3.7 Shpallja e vendimit site pavlefshem
Per dallim prej mjeteve juridike te jashtezakonshme te theksuara, ne te
cilat eshte dashur te plotesohen kushte te caktuara per t'u aplikuar, ne kete
mjet te jashtezakonshem nuk ekzistojne ato kushte. Ne te vertete, per shkak te
shkeljeve te rregullave qe ligji i numeron shprehimisht, organi kompetent, ne
<;do kohe, mund ta shpalle vendimin si te pavlefshem. Shkeljet qe ligji ne
menyre strikte i theksonjane:
1) ne qofte se vendimi ne procesin administrativ eshte nxjerre ne
yeshtjen nga kompetenca gjyqesore ose ne <;eshtjen per te cilen fare nuk
mund te vendoset ne procesin administrativ,
2) kur vendimi me ekzekutimin e vet do te mund te shkaktonte
ndonje veper te demshme sipas ligjit penal,
3) nese ekzekutimi i vendimit nuk eshte i mundur fare,
4) kur vendimin e ka nxjene organi pa kerkesen paraprake te pales,
e ne te cilin pala me vone nuk e ka dhene pelqimin e vete shprehimisht
ose ne heshtje, dhe
5) nese vendimi permban ndonje panegullsi, e cila sipas ndonje
dispozite ligjore eshte parashikuar si shkak i pavlefshmerise.
Shpallja e vendimit si te pavlefshem mund te behet ne vdo kohe sipas
detyres zyrtare, ose me propozimin e pales ose te prokurorit publik, ndersa e
shpall si te pavlefshem organi qe e ka mane ose organi i shkalles se dyte,
ndersa nese nuk ekziston organi i shkalles se dyte - organi qe sipas ligjit eshte i
autorizuar te ushtroje mbikeqyrjen e organit qe e ka marre vendimin. Kunder
409
vendimit me te cilin ndonje vendim shpallet i pavlefshem ose refuzohet
propozimi i pales apo i prokurorit publik per ta shpallur te pavlefshem
vendimin, lejohet ankim. Nese nuk ekziston organi qe vendos lidhur me
ankimin, kunder vendimit te tille mund te ngrihet drejtperdrejt kontesti
administrativ.
10.3.8 Pasojat juridike te shfuqizimit dhe prishjes
Me anulimin e vendimit dhe me shpalljen e tij te pavlefshem anulohen
edhe pasojatjuridike qe dote mund t'i kishte sjelle vendimi i tille. Me prishjen
e vendimit nuk anulohen pasojat juri dike qe i ka pas sjelle vendimi, por behet e
pamundur pas sjellja e metejshme e pasojave juri dike te vendimit te prishur.
Organi qe meson per vendimin me te cilin eshte shkelur ligji, ndersa
shkelja mund te jete shkak per perteritjen e procesit, perkatesisht per anulimin,
prishjen ose ndryshimin e vendimit, ka per detyre qe per kete gje pa vonese ta
njoftoje organin me kompetence per ngritjen e procesit dhe per nxjenjen e
vendimit.
11. Ekzekutimi (permbarimi) i vendimit administrativ
11.1 Nocioni i aktit administrativ te ekzekutueshem
Ekzekutimi eshte faza e fundit ne procesin administrativ. Si rregull,
ekzekutohet akti administrativ i nxjerre me qellim te rcalizimit te te drejtave
apo te interesave te paleve ose per zbatimin e detyrave te tyre.
Keshtu, aktet administrative te nxjerra ne procesin administrativ
ekzekutohen pasi te kene marre formen e prere, ndersa per momentet e
ekzekutimit te akteve administrative eshte bere fjale ne pjesen lidhur me
komentimin per vendimin definitiv, te formes se prere dhe te plotfuqishmerise.
Mirepo, duhet pasur parasysh se te gjitha aktet administrative nuk jane
te ekzekutueshme. Keshtu, p.sh., ne qofte se me aktin administrativ eshte
refuzuar kerkesa e pales, atehere ketu nuk ka <;kate ekzekutohet. Gjithashtu, ne
qofte se me aktin administrativ ne <;eshtjet administrative njepaleshe, i eshte
dhene pales ndonje e drejte (p.sh. leja per hapjen e punetorise zejtare),
gjithashtu, nuk ka ekzekutim, sepse kjo eshte ne interesin e tij, per <;ka ai vete
dote kujdeset, pa intervenimin e organit kompetent.
11.2 Llojet e ekzekutimit
Ekzekutimi i akteve administrative, ne te vertete, zbatohet per t'i
realizuar detyrimet ne para ose detyrimet jomonetare. Detyrimet ne para jane
ato qe perbehen ne dheniet e caktuara ne fom1e te parase (p.sh. me aktin
administrativ pala ka per detyre qe te paguaje shumen e caktuar ne euro ne
emer te shfrytezimit te tokes ndertimore).
Detyrimet jomonetare perbehen ne kryerjen e ndonje veprimi apo ne
permbajtjen nga kryerja e ndonje veprimi (p.sh. inspektori i ka urdheruar pales
410
qe ne afatin e caktuar te evitoje te metat e verejtura ose inspektori i ka
urdheruar pales qe te mos beje me ndonje veprim, i cili eshte i kunderligjshem
-puna pa leje ndertimi etj.).
Ekzekutimin me qellim te plotesimit te detyrimeve monetare e quajme
ekzekutim gjyqesor, sepse per kete lloj te ekzekutimit jane kompetent gjykatat,
e qe me se shpeshti ato jane gjykatat komunale. Vlen te theksohet se nga kjo
rregull ka edhe perjashtime, ku edhe organet e administrates bejne ekzekutimin
edhe te mjeteve monetare, kur posa<;erisht eshte caktuar me dispozita. Keshtu
p.sh. raste me te shpeshta, ku me aktet administrative per palet percaktohen
detyrime monetare, kemi ne fushen e tatimeve dhe detyrimet e tilla i ekzekuton
organi kompetent per <;eshtje te tatimit. Gjithashtu, ecU1e ne fi1shen e doganes,
ku kemi raste te panumerta te detyrimeve monetare, ku gjithashtu situata eshte
e ngjashme.
Ekzekutimin me qellim te plotesimit te detyrimeve jomonetare e
quajme edhe ekzekutim administrativ, sepse per ekzekutimin e tille jane
kompetent organet e administrates.
11.3 Organet kompetente per zbatimin e ekzekutimit administrativ
Si<; kemi pare, ekzekutimin administrativ e zbatojne organet e
administrates. Eshte rregull e pergjithshme se ato jane ato organe qe kane
vendosur ne shkalle te pare per <;eshtje te caktuar administrative. Keshtu p.sh.
ne qofte se inspektori komunalndertimor-urbanistik i ka urdMruar ndonje pale
rrenimin c objektit te nde11uar pa leje dhe, nese ai nuk vepron sipas aktit me te
cilin eshte urdheruar detyrimi i tille, atehere aktin e tille, gjithsesi, me
plotesimin e kushteve te caktuara, e ekzekuton ai inspektor.
Mirepo, ekziston mundesia qe dispozita e ve<;ante qe e negullon
materien e caktuar te parasheh qe ekzekutimin administrativ nuk mund ta
zbatoje organi i cili ka vendosur ne shkalle te pare. Atehere, ekzekutimin e
zbaton organi i administrates kompetent per punet e administrates se
pergjithshme, ne territorin e te cilit gjendet vendbanimi, perkatesisht
vendqendrimi i te ekzekutuarit. Andaj, ky organ paraqitet si organ plotesues,
perkatesisht orgari supsidiar, kur eshte fjala per kompetenca per zbatirnin e
ekzekutimit administrativ.
11.4 Procedura dhe menyra e ekzekutimit tie akteve administrative
dhe konkluzioni per lejimin e ekzekutimit
Ekzekutimi zbatohet kunder personit qe eshte i detyruar ta plotesoje
detyrimin (i ekzekutuari), ndersa zbatohet kryesisht ose me propozimin e pales,
varesisht nga ajo se a zbatohet ne interesin publik apo ne interesin e pales.
Ekzekutimi gjyqesor zbatohet sipas rregullave mbi proceduren gjyqesore
ekzekutive, ndersa ekzekutimi administrativ sipas rregullave te ketij ligji, ne
qofte se per te njejtat, me ligj te posa<;em, nuk eshte bere perjashtim.
411
 l

ekzekutuarit perbehet nga zbatimi i veprimit qe mund ta zbatoje edhe ndonje

Para se te fillohet ekzekutimi administrativ, organi kompetent per
person tjeter, ndersa i ekzekutuari nuke zbaton fare ose nuke zbaton ne teresi,
zbatimin e ekzekutimit administrativ nxjen sipas detyres zyrtare ose me
ky veprim do te zbatohet me ane te personit tjeter, me shpenzimet e te
kerkesen e kerkuesit te ekzekutimit konkluzionin per lejimin e ekzekutimit, me
ekzekutuarit, i ekzekutuari duhet me perpara te paralajmerohet per kete. Ne rast
te cilin caktohet se vendimi qe duhet te ekzekutohet ka marre formen e prere
te tille organi qe zbaton ekzekutimin mund t'i urdheroje me konkluzion te
dhe caktohet menyra e ekzekutimit. Kunder ketij konkluzioni lejohet ankim
ekzekutuarit qe te paradepozitoje shumen qe nevojitet per pagimin e
organit kompetent te shkalles se dyte. shpenzimeve te ekzekutimit, ndersa perllogaritja behet me vone. Konkluzioni
Me qellim te zbatimit efikas te procesit te ekzekutimit, ligji detyron
per depozitimin e kesaj shume eshte i ekzekutueshem.
organet se ne cilin afat jane te detyruar te nxjerrin konkluzionin e tille, por
Ekzekutimi me shtrengim zbatohet ne keto raste:
vetem ne c;eshtjet administrative, ne te cilat procesi eshte ngritur detyres
1) nese i ekzekutuari ka per detyre te lejoje ose te duroje dic;ka, ndersa
zyrtare. Ai afat eshte 30 dite prej dites kur vendimi ka mane formen e prere, ne
vepron ne kundershtim me kete detyrim,
qofte se me dispozita te vec;anta nuk eshte caktuar ndryshe. 2) nese objekt i ekzekutimit eshte veprimi i te ekzekutuarit, te cilin ne
Ne rastet kur ekzekutimin administrativ nuk e zbaton organi qe ka
vend te tij nuk mund ta zbatoje ndonje person tjeter.
nxjerre aktin administrativ, atehere ne aktin administrativ vihet klauzola e vet
Mjetet e ekzekutimit me shtrengimjane:
ne vendim se ky ka marre formen e prere (vertetimi i ekzekutueshmerise) dhe
1) denimet ne te holla (ne euro ne Kosove, ne denar ne Maqedoni dhe
ia dergon per ekzekutim organit kompetent, me propozim se ne c;fare menyre
ne lek ne Shqiperi) dhe
duhet te ekzekutohet akti.
2) shtrengimi i drejtperdrejte.
Gjate zbatimit te procesit te ekzekutimit administrativ mund te behet
ankim, i cili ka te beje vetem me ekzekutimin, por me te nuk mund te
Organi qe e zbaton ekzekutimin me pare do ta paralajmeroje te
kundershtohet rregullsia e vendimit qe ekzekutohet. Ankimi i behet organit
ekzekutuarin per aplikim te mjetit te shtrengimit ne qofte se detyrimin e vet
kompetent te shkalles se dyte dhe ne veprimin sipas ketij ankimi aplikohen
nuk e zbaton brenda afatit te caktuar. Kur i ekzekutuari brenda ketij afati
rregullat mbi ankimin si ne mjetin e rregullt juridik dhe ate ne pikepamje te
ndermerr ndonje veprim ne kundershtim me detyrimin e vet, apo ne qofte se
afatit per ankim (15 dite) dhe te organit kompetent per vendosje per ankim.
afati i caktuar kalon pa sukses, mjeti i shtrengimit qe eshte paralajmeruar do te
zbatohet menjehere, dhe njekohesisht dote caktohet afati i riper ekzekutimin e
11.5 Shtyrja dhe pezullimi i ekzekutimit
veprimit, duke paralajmeruar masen tjeter me te rrepte te shtrengimit.
Edhe ne procesin e ekzekutimit te akteve administrative Ligji njeh
Mirepo, ne qofte se ekzekutimi administrativ nuk mund te zbatohet as
institutin e shtyrjes te ekzekutimit dhe ate sipas detyres zyrtare (shtyrja
me ane te personave te tjere, si dhe as me aplikimin e denimeve ne te holla,
obliguese) ne keto raste:
ekzekutimi, sipas natyres se detyrimit, mund te zbatohet edhe me shtrengim te
1) ne qofte se detyrimi eshte kryer,
drejtperdrejte, nese me dispozita nuk eshte caktuar ndryshe. Do te thote se
2) ne qofte se ekzekutimi fare nuk eshte i lejueshem,
shtrengim direkt eshte mjeti me i fundit ne ekzekutimin e aktit administrativ,
3) ne qofte se ekzekutimi eshte zbatuar kunder personit qe nuk ka
qe eshte ne pajtim me parimin themelor ne ekzekutimin qe ai do te zbatohet ne
detyrim,
ate menyre dhe me aplikimin e atij mjeti qe per te ekzekutuarin eshte me i bute.
4) nese kerkuesi i ekzekutimit ka hequr dore nga kerkesa e vet, dhe
5) nese titulli ekzekutiv eshte anuluar ose prishur.
Pervec; kesaj, ligji njeh edhe institutin e shtyrjes se ekzekutimit 11.7 Ekzekutimi me qellim sigurimi
Per sigurimin e ekzekutimit, me konkluzion mund te lejohet ekzekutimi
administrativ edhe ne formen obliguese. Ekzekutimi administrativ dote shtyhet
i vendimit edhe para se te kete marre formen e prere, nese pa kete do te mund
ne qofte se vertetohet se lidhur me ekzekutimin e detyrimit lejohet fillimi, ose
te pengohej ose do te mund te veshtiresohej dukshem ekzekutimi pas
ne vend te vendimit te perkohshem qe ekzekutohet eshte nxjerre vendimi per
ekzekutueshmerise se vendimit. Kur eshte fjala per detyrimet qe ekzekutohen
c;eshtjen kryesore, qe dallohet nga vendimi i perkohshem. Shtyrja e ekzekutimit
me shtrengim vetem me propozimin e pales, propozuesi duhet qe rrezikun nga
lejohet nga organi qe e ka nxjerre konkluzionin per lejimin e ekzekutimit.
pengimi ose veshtersimi i permbushjes ta beje te besueshem, ndersa organi
mund ta kushtezoje me dhenie te sigurimit per demin qe per shkak te
11.6 Menyra e ekzekutimit administrativ
ekzekutimit mund te rezultoje per palen kundershtare. Kunder konkluzionit te
Ekzekutimi administrativ zbatohet me ane te personave te tjere ose me
nxjerre me propozimin e pales per ekzekutimin me qellim sigurimi, si dhe
ane te shtrengimit. Me ane te personave te tjere, ne qofte se detyrimi i te
413
412
kunder konkluzionit te nxjerre sipas detyres zyrtare, Jejohet ankim i ve<;:ante,
ndersa ankimi kunder konkluzionit me te cilin eshte caktuar ekzekutimi me
qellim sigurimi nuk e shtyn zbatimin e ekzekutimit.
Ekzekutimi me qellim sigurimi round te zbatohet ne rruge
administrative ose gjyqesore, varesisht nga lloji i vete ekzekutimit, perkatesisht
varesisht nga ajo se a eshte fjala per ekzekutim me qellim te realizimit te
detyrimeve ne para apo te detyrimeve jomonetare.
11.8 Konkluzioni i perkohshem per sigurimin
Konkluzioni i perkohshem per sigurimin zbatohet, kur ekziston ose te
pakten eshte bere i besueshem detyrimi i pales, ndersa ekziston rreziku qe pala
e detyruar, me posedimin e pasurise, ne marreveshje me personin e trete ose ne
ndonje menyre tjetcr do ta pengoje ose do ta veshtiresoje dukshem ekzekutimin
e detyrimit perkates, organi kompetent per nxjenjen e vendimit per detyrimin e
pales mund te nxjerre konkiuzion te perkohshem para nxjenjes se vendimit per
kete detyrim me qellim sigurimi te ekzekutimit te detyrimit. Me rastin e
nxjerrjes se konkluzionit te perkohshem organi kompetent ka per detyre te kete
parasysh mundesine e zbatimit te ekzekutimit ne menyra te tjera dhe ta
arsyetoje konkluzionin.
Kur me vendimin e formes se prere eshte vertetuar se juridikisht nuk
ekziston detyrimi i pales, per sigurimin e te cilit eshte nxjerre konkluzioni i
perkohshem, ose se ne ndonje menyre *ter eshte vertetuar se kerkesa per
nxjerrjen e konkluzionit te perkohshem ka qene e paarsyetuar, propozuesi, ne
dobi tete cilit eshte nxjerre konkluzioni i perkohshem, do t'i kompensoje pales
kundershtare demin qe i eshte shkaktuar nga konkluzioni i nxjerre, ndersa per
kompensimin e demit vendos organi qe e ka nxjerre konkluzionin e
perkohshem.
12. Risite ne Ligjin per Proceduren Administrative te
Republikes se Kosoves
Nje nga mjetet me te rendesishme per krijimin e kushteve ne te cilen
qytetaret munden me qene te barabarte para ligjit dhe me sukses t'i realizojne
te drejtat dhe lirite e tyre te percaktuara me aktet normative juridike
(kushtetute, ligj), padyshim se paraqesin rregullat e procedures administrative.
Keto rregulla jane te rendesishme nga shkaku se ato sigurojne trajtim te njejte
per te gjithe qytetaret gjate realizimit te drejtave dhe lirive te tyre, qe nga
momenti i ngritjes se procedures e deri te nxjenja e aktit perkates
administrativ, dhe me pastaj te drejta te barabarta ne mjetet juridike, ne
proceduren administrative.
Ne Kosove (pas perfundimit te luftes se v.1999), per shkak te rendit dhe
sistemit juridik specifik te saj dhe zbatimit te Misionit Qytetar Nderkombetar te
Perkohshem (UNMIK) ne baze te Rezolutes 1244/1999 te Kombeve te
414
Bashkuara te 10 Qershorit 1999, procedura administrative eshte bazuar ne
Ligjin per proceduren e pergjithshme administrative (i ish RSFJ-se), i cili eshte
konsideruar ligj i zbatueshem (sipas rregulloreve te UNMIK-ut nr. 1999/24 dhe
2000/59) deri ne zevendesimin e tyre me akte te reja normative-juridike.
Kuvendi i Kosoves me daten 22 Korrik 2006 ka miratuar ligjin e riper
proceduren administrative i cili eshte nxjerre sipas bazes juridike te percaktuar
me Kornizen Kushtetuese per Veteqeverisje te Perkohshme ne Kosove, i cili
ne menyre te re rregullon proceduren administrative ne KosovE. Ne dispozitat e
fundit dhe kalimtare (neni 142) eshte percaktuar se ky ligj dote zevendesojE te
gjitha dispozitat e ligjit te aplikueshem mete cilat eshte ne papajtueshmeri. Kjo
nenkupton se ligji i meparshem mbi proceduren e pergjithshme administrative
teresisht nuk eshte shfuqizuar dhe hequr nga rendi juridik i Kosoves, por vetem
ato dispozita mete cilat ligji i ri eshte ne papajtueshmeri.
Gjithashtu, edhe sipas Kushtetutes se Republikes se Kosoves (neni
145), legjislacioni i aplikueshem ne fushen e procedures administrative do te
vazhdon te zbatohet per aq sa eshte ne pajtueshmeri me Kushtetute, derisa te
mos shfuqizohet, zevendesohet ose amnedamentohet. Ligji i ri per proceduren
administrative nuk ka bere ndarje radikale me traditen ekzistuese te procedures
administrative duke mbajtur shume zgjidhje si te mira dhe te pranueshme. Ne
vazhdim do te paraqiten vetem disa, sipas vlerEsimit tone ndryshimet
perkatesisht risite te cilat i sjelle ligji i riper proceduren administrative.
12.1 Qellimi i miratimit dhe permbajta themelore
Qellimi i miratimit te ligjit te ri per proceduren administrative , para se
gjithash, ka qene aplikimi i shkalles me te larte te efikasitetit te punes se
administrates ne respektivisht vendosja mbi te drejtat dhe detyrat e qytetareve
dhe te personave tjere (paleve) ne proceduren administrative. Gjithashtu
qellimi ka qene edhe ngritja e nivelit te mbrojtjes se drejtave dhe interesave te
paleve ne procedure dhe permiresimi i efikasitetit te zhvillimit te procedures
administrative, ne ve<;:anti me perdorimin e mjeteve bashkekohore te
teknologjise informative. Arsyeja permbajtesore per nxjenjen e ketij Ligji ka
qene fakti i zhvillimit te drejtes procesuale administrative ne Evrope ne drejtim
te ngritjes se garancive procedurale dhe te drejtave te paleve dhe te kufizimit te
mundesive te vendosjes arbitrare te shtetit. Ne anen tjeter ka ekzistuar edhe
arsyeja fonnale, qe kate beje me faktin sene kuader te veprimit te shtetit te ri
ka qene e nevojshme qe proceduren administrative te harmonizohet me
ndryshimet institucionale qe kane dal nga Korniza Kushtetuese.
Keshtu, proceduren administrative ne Republiken e Kosoves e perbejne
rregullat juridike me te cilat negullohet veprimi i detyrueshem i organeve te
administrates kur ne <;:eshtjet administrative, drejtperdrejt ne zbatimin e
dispozitave materiale, vendosin per te drejtat dhe detyrimet e personave fizike
apo juridike. Me negullat e kesaj procedure rregullohen: fusha e zbatimit dhe
perkufizimet; parimet e pergjithshme; kompetenca; procedura per garantimin e
415
paanshmerise te administrates publike; fillimi dhe pjesemanja ne procedim
administrativ; procedura hetimore; perfundimi i procedimit administrativ; akti
administrativ; pavlefshmeria e aktit administrativ; revokimi dhe shfuqizimi i
aktit administrativ; zbatimi i aktit administrativ; ankimi administrativ.
12.2 Fusha e zbatimit te ligjit
Ligji mbi proceduren administrative (me tej: LPA) qe ne fillim (neni 1)
percakton detyrueshmerine e aplikimit te rregullave te saja per te gjithe
subjektet e parapare me kete ligj, respektivisht ofron pergjigje parimore ne
pyetjet lidhur me ate se cilat subjekte jane te obliguara te veprojne sipas LPA
dhe ne cilat fom1a te veprimtarise se organeve te administrates nuk zbatohen
dispozitat e proceduren administrative.
Sipas LPA, ne rend te pare, jane te detyruar qe te veprojne te gjitha
organet e administrates publike gjate ushtrimit te funksioneve te tyre nepermjet
akteve individuale dhe kolektive.
Nderkaq, organe te administrates publike ligji i konsideron (neni 2):
1. organet e administrates publike qendrore dhe organet tjera ne vmtesi
te tyre; dhe
2. organet e administrates publike lokale dhe organet e tjera ne varesi te
tyre.
Me Kushtetuten e Republikes se Kosoves dhe me aktet ligjore eshte
caktuar se cilat institucione publike perkatesisht organe te administrates
publike bien ne administrate, te cilat konsiderohen edhe si organe te
administrates publike qendrore dhe lokale dhe organet e tjera ne varesi te tyre.
Ne te vertete, ne Republiken e Kosoves dallohen:
1. Ministrite dhe agjencive ekzekutive (me ligje te vec,:anta si organe
ekzekutive me veprim brenda ministrive);
2. Jnstitucionet e pavarura: (Dogana e Republikes se Kosoves;
Sherbimi Policor i Kosoves; Avokati i Popullit; Auditori i Pergjithshem
i Kosoves; Komisioni Qendror i Zgjedhjeve; Banka Qendrore e
Kosoves; Komisioni i Pavarur i Medieve; Komisioni per emerime te
larta politike; Agjencite e Pavarura: Agjencia Kosovare per Prona;
Agjencia Kosovare per Privatizim; Autoriteti Rregullator i
Telekomunikacionit; Zyra e Rregullatorit per Energji; Komisioni i
Pavarur per Miniera dhe Mineral e.
3. Organet e administrates pub/ike lokale dhe organet e tjera ne varesi
te tyre:
a) kryetari i komunes dhe
b) drejtorite.
Sipas LPA-se obligimi i zbatimit te dispozitave te Ligjit mbi
proceduren administrative vlen edhe per personal fizike dhe juridike, por me
416
e
plotesimin nje kushti paraprak, te cileve me ligj, akt nenligjor ose kontrate u
eshte dhene e drejta per te ushtruar detyra dhe kompetenca me rendesi publike.
Ne te vertete, per organet e administrates dhe organe tjera shteterore ekziston
supozimi se mund te paraqiten ne menyre autoritative, perkatesisht te kryejne
pushtetin, ndersa supozime te tilla nuk lea ne raport me subjektet jo shteterore.
Andaj, per te vendosur ne proceduren administrative, me pare duhet t'iujepet e
drejta per te ushtruar detyra dhe kompetenca me rendesi publike, te cilat
shtrihen ne autorizimin e personave fizike dhe juridike qe ne menyre
autoritative te kryejne autorizimet e dhena. Parimet e pergjithshme te
procedures administrative LPA parasheh se jane te detyrueshme edhe per
veprimtarine e personave fizike dhe juri dike ne ato raste kur veprimtaria e tyre
prek interesat publike.
Ne Ieete pjese te zbatimit te ligjit, shprehimisht, jane percaktuar se ne
cilat formate veprimtarise se organeve te administrates publike nuk zbatohen
dispozitat e ketij ligji. Keshtu dispozitat e LPA-se nuk zbatohen kur
veprimtaria e organeve te administrates publike ushtrohet lidhur me pergatitjen
dhe miratimin e:
a) akteve administrative me karakter rregullator;
b) akteve administrative qe kane te bejne me organizimin e brendshem
te organeve te administrates publike;
c) akteve administrative qe nxirren nga organet e administrates pub like
ne kuadrin e transaksioneve private, ne te cilat administrata publike eshte pale.
Risi e rendesishme ne ligj jane nocionet e dhena ne dispoziten per
perkufizimet (neni 2). Sipas modeleve te disa shembujve nga e drejta
komparative, por edhe nga disa shembuj nga legjislacioni ne fuqi ne
Republiken e Kosoves, ne kete nen eshte dhene nje lloj i kuptimorit. Ne te
vertete, interpretimi i perkufizimeve te cilat jane perdorur ne kete ligj (si p.sh
nocionet: akti administrativ; veprimtaria administrative; kompetenca
administrative; organet e administrates publike; pale e interesuar etj.) eshte
mjatt praktik, dhe ne aplikimin e ligjit dhe ne interpretimin e normave te saja
dote duhej te menjanoje medyshjet eventuale.
12.3 Parimet e pergjithshme
Ligji i ri fut dhe permban edhe risi tjera te rendesishme ne kaptinen e
parimeve te pergjithshme. Ne vete strukturen e parimeve te pergjithshme, ne
krahasim me rregullimin e mehershem te asaj pjese te ligjit, eshte ardhur deri te
disa risi te rendesishme. Keshtu, ne Kreun "Pm·ime te pergjithshme ",
respektivisht ne dispozitat e nenit 3 deri 10 te LP A-se jane percaktuar parimet e
pergjithshme te procedures administrative, pjese e te cilave jane marre nga
korpusi i perbashket i parimeve juri dike te Bashkesise Evropiane, dhe ate:
1) Parimi i ligjshmerise;
2) Parimi i balancimit te interesave publike dhe private;
3) Parimi i barazise perpara ligjit;
417
 4) Parimi i proporcionalitetit;
5) Parimi i objektivitetit dhe i paanshmerise;
6) Parimi i qendrueshmerise dhe i parashikueshmerise;
7) Parimi i Publicitetit; dhe
10) Parimi i subsidiaritetit.
Per zbatimin e drejte te procedures administrative eshte qenesore te
kuptuarit e rendesise se ketyre parimeve, sepse eshte detyre e te gjitha
organeve te administrates publike qe ne zbatimin e normave materiale-juridike
dhe te dispozitave perkatese te procedures administrative te cilat rregullojne
disa s:eshtje procedurale, te nisen nga parimet e pergjithshme te procedures
administrative.
12.3.1 Parimi i ligjshmerise
Parimi i ligjshmerise ne proceduren administrative karakterizohet ne ate
se percaktohet detyrim per organet e administrates publike qe veprimtarine
administrative ta ushtrojne ne perputhje me legjislacionin ne fuqi ne Kosove,
brenda kufijve te kompetencave qe ujane dhene atyre dhe konform qellimit per
te cilat jane dhene keto kompetenca. Ne te vertete, sipas kesaj dispozite te
LPA-se, parimi i ligjshmerise ne nje ane paraqet detyrimin per organet te cilat
kryejne veprimtarine administrative, perkatesisht veprojne ne s:eshtje
administrative qe t'iu permbahen dispozitave materialo-juridike, perkatesisht ne
anen tjeter paraqet detyrimin per organet e administrates publike dhe personave
fizike dhe juridike te cileve iu eshte deleguar e drejta e vendosjes ne s:eshtjet
administrative, qe me rastin e marrjes se vendimeve ne proceduren
administrative te veprojne sipas dispozitave te ligjit per proceduren
administrative dhe te dispozitave mbi proceduren e ve9ante administrative.
Ne dispoziten e ketij parimi eshte permbajtur rregulla parimore ne
pikepamje te zbatimit te akteve administrative, duke percaktuar detyrimin
organeve te administrates publike qe te sigurojne zbatimin e akteve
administrative te tyre.
Gjithashtu, si kategori ligjore ne kuader te parimeve te pergjithshme,
jane percaktuar rastet e perjashtimit nga parimi i ligjshmerise nga ana e
organeve te administrates publike, duke rregulluar se aktet administrative te
nxjerra ne gjendje te jashtezakonshme, ne kundershtim me dispozitat e ketij
ligji, dote jene te vlefshme per aq sa rezultati i kerkuar ne kushtet e gjendjes se
jashtezakonshme nuk mund te arrihet me mjete te tjera.
Meqenese aktet administrative te nxjerra sipas ketij paragrafi,
perkatesisht te formes se ves:ante te petjashtimit nga parimi i ligjshmerise
mund te jene te demshme per personat fizik dhe juridik, ligjdhenesi ne
dispoziten e ketij neni ka percaktuar instrumentin e paleve te demtuara, duke
percaktuar te drejten e kompensimit ne pajtim me dispozitat ligjore qe
rregullojne pergjegjesine e administrates publike.
418
12.3.2 Parimi i balancimit te interesave publike dhe private
Balancimi i interesave publike dhe private (neni 4) paraqet nje nga
parimet specifike dhe shume te rendesishme te procedures administrative. Ne
dispoziten per kete parim i eshte dhene shenje e procedures administrative, dhe
ate si te procedures se pergjithshme ashtu edhe te procedures se ves:ante, ne ate
drejtim per 9ka me rastin e udheheqjes se procedures, e kjo do te thote gjate
tere procesit, duhet pasur kujdes per sjelije ne pajtim mete drejtat dhe interesat
e paleve dhe te interesit publik.
Ky parim, ne te vertete, bashkon ne vetvete gati tere kuptimin e
parimeve te pergjithshme, por edhe te tere procedures administrative.
Balancimi ne realizimin e ketyre dy qellimeve shenon proceduren e tere
administrative, e ne ves:anti eshte theksuar ne kuader te ketij parimi.
Ne kete nen fjala eshte per balancimin e interesave publike dhe private,
ndersa organet administrates publike jane ato organe, te cilet ne ushtrimin e
veprimtarise administrative, duhet te vendosin balancimin e interesave te
perfshira ne procedure, me qellim te evitimit te nderhytjeve te panevojshme ne
te drejtat dhe interesat e personave fizike dhe juridike. Niset nga supozimi se
realizimi i interesa te ngushta (individuale apo grupore) njekohesisht eshte
edhe ne interesin publik, prandaj realizimit te interesave te tilla i ofrohet edhe
mbrojtja perkatese.
Ligji mbi proceduren administrative nuk ka dhene perkufizimin e
"interesit publik", por vetem ne kete dispozite cakton se organi i cili udheheqe
proceduren administrative, perkatesisht ne ushtrimin e veprimtarise
administrative e s:mon interesin publik ne kuader te ligjit. Keshtu qe, nuk i
eshte lene vullnetit te organit qe te s;moj "interesin publik", por me kete rast
organi eshte i kufizuar me dispozitat e ligjit i cili permban dispozitat materialo-
juridike.
Andaj, me ane te zbatimit te drejtperdrejt te ligjit (dhe te dispozitave
tjera) - nepermjet vendosjes administrative - realizohet ajo forme e interesit
publik i cili ne llojin e situates se dhene eshte i angazhuar (per shembull,
mbrojtja e vendit, rendi dhe qetesia, siguria e njerezve dhe pasurise, mbrojta e
shendetit, interesat fiskale, respektimi i kushteve urbanistike ne fushen e
ndertimtarise, mbrojtja e mjedisit jetesor, mbrojtja e objekteve kulturo
historike, etj .).
12.3.3 Parimi i barazise perpara ligjit
Parimi i barazise perpara ligj it (neni 5), padyshim, eshte nje nga parimet
themelore te Kushtetutes se Republikes se Kosoves. Sikurse edhe Iiria, parimi i
barazise eshte pikenisje e deklaratave te medha per lirite dhe te drejtat e
qytetareve "Te gjithe njerezit jane te barabarte" eshte e shkruar ne deklaraten e
pavaresise. Barabaresia eshte ngushte e lidhur me parimin e lirise, sepse liria ne
bashkesine politike eshte e mundshme vetem ne mes te barabarteve.
419
 -r
Thene ne pergjithesi, barabaresia juridike e qytetareve eshte barabaresia
e tyre para ligjit e cila garanton barabaresi ne te drejta dhe detyrime dhe
barabaresi per te vepmar edhe ne procedura. Kjo eshte barabaresi para ligjit pa
marr parasysh gjinine, moshen, perkatesin nacionale, ngjyren, racen,
prejardhjen etnike, arsimimin, profesionin, statusin social etj., e cila sot eshte e
forrnuluar si nje nga parimet themelore edhe ne Kushtetuten e Republikes se
Kosoves, por edhe si parim i pergjithshem edhe i procedures administrative i
perfshire ne nenin 5 te ligjit ne fjale.
Edhe ne dispoziten e nenit 5 te LPA-se, garantohet barazia para
organeve te administrates publike, ndersa keto te fundit jane te obliguar qe te
gjitha veshtjet ne shqyrtim para tyre t'i trajtojne ne menyre te njellojte, per aq
sa keto yeshtje jane objektivisht te njejta. Nderkaq, dallime ne trajtimin e
yeshtjeve lejohen vetem ne mascn qe ato perputhen me ndryshimet objektive
mes yeshtjeve. Me kete dispozite ne veyanti garantohet barazia e qytetareve
dhe personave juridik para administrates, duke percaktuar detyrimin per
organet e organet e administrates publike qe nuk duhet te bejne dallimet lidhur
me personat fizike dhe juridike si: gjini, race, ngjyre, gjuhe, opinion politik ose
opinion tjeter, origjine kombetare ose sociale, pasuri, lindje ose ndonje status
tjeter, gjate veprimtarise administrative.
12.3.4 Parimi i proporcionalitetit
Parimi i proporcionalitetit (neni 6) si nje nga parimet e pergjithshme te
procedures administrative ka rendesi te posayme ne mbrojtjen e drejtave dhe
interesave juridike te paleve ne rend te pare te interesit publik, por me kete, ne
menyre indirekte, edhe te interesit te personave fizike dhe juridike, si dhe te
arritjes se sigurise juridike ne pergjithesi. Organet e administrates publike,
gjate ushtrimit te kompetencave te tyre Iigjore, ne zbatim te interesit publik,
jane te obliguar qe te perdorin mjetet qe jane ne proporcion me qellimet qe
synohen te arrihen. Kjo nenkupton se vendosja administrative, dhe ne
pergjithesi veprimi, duhet te jete proporcional me qellimet qe i precizojne
dispozitat pozitive-juridike.
Ne te vertete, organet e administrates publike ne pajtim me parimin e
proporcionalitetit, perkatesisht perpjesshmerise, gjate vendosjes se vete, duhet
te shfrytezojne ato mjete dhe masa me te cilat arrihet qellimi i ligjit
(perkatesisht dispozites), e qe me ate rast ne masen sa mete vogel te kufizohen
te drejtat dhe interesat juridike te subjekteve juridike. Per ate qe ka mundesi te
arrihet edhe me mjete me te buta, per palen ne procedure nuk mund te perdoren
mjetet me te renda perkatesisht me restriktive. Sipas kesaj rregulle organet e
administrates publike, ne vdo rast, dote vleresojne nese qellimi i kerkuar mund
te realizohet me masa sa me pak represive pa komprometuar efektivitetin e
tyre.
Ne pikepamje te drejtave te njohura ligjerisht, me kete dispozite jane
parapare perjashtimet e kufizimit te ketyre te drejtave, duke percaktuar
420
rregullen e pergjithshme se keto te drejta mund te kufizohen vetem ne pajtim
me ligjin dhe ne masen qe eshte e domosdoshme per te realizuar nje interes
publik te rendesishem. Kjo dispozite eshte ne pajtim edhe me Kushtetuten e
Republikes se Kosoves, e cila ka parapare (neni 46) parapare se e drejta e
prones eshte e garantuar dhe se askush nuk do te privohet ne menyre arbitrare
nga prona, ndersa eshte percaktuar (parag. 46.3 i Kushtetutes se RK) se
Republika e Kosoves ose autoriteti publik i Republikes se Kosoves mund te
beje eksproprijimin e prones nese ky eksproprijim eshte i autorizuar me ligj,
eshte i nevojshem ose i pershtatshem per arritjen e qellimit publik ose
perkrahjen e interesit publik, dhe pasohet me sigurimin e kompensimit te
menjehershem dhe adekuat per personin ose personat prona e te cilave
eksproprij ohet.
Prandaj, ne kuptim te kesaj dispozite te LPA-se dhe duke pasur
parasysh dispoziten e nenit 46 te Kushtetutes se Republikes se Kosoves, te
drejtat e njohura ligjerisht, lirite ose interesat e personave fizike dhe juridike
mund te kufizohen nese ne menyre kumulative plotesohen keto kushte:
1) kufizimet mund te behen ne pajtim me ligjin (per shembul Ligji mbi
shpronesimin)
2) nga autoriteti publik,
3) ne masen qe eshte e domosdoshme per te realizuar nje interes publik
te rendesishem,
4) pasohet me sigurimin e kompensimit te menjehershem dhe adekuat.
12.3.5 Parimi i objektivitetit dhe i paanshmerise
Me qellim te sigurimit te objektivitetit dhe te paanshmerise si dhe
menjanimin e mosbesimit te organit te administrates publike kur vendos ne
proceduren administrative ne kuader te ketij parimi (neni 7) jane percaktuar
rregullat, perkatesisht detyrimet e organeve lidhur me perkujdesjen per
vendosje objektive dhe te paanshme administrative.
Udheheqja objektive dhe e paanshme e procedures administrative
kerkon nga organet e administrates publike si dhe nga personat zyrtare te
autorizuar per vendosje, qe gjate veprimtarise administrative proceduren ta
udheheqin ne menyre objektive dhe te paanshme. Zbatimi i ketij parimi per
udheheqje objektive dhe te paanshme te procedures administrative duhet te
sigurojne:
1) qe procedura te udhehiqet ne menyre shembullore,
2) te sigurohet respektimi i dispozitave materiale dhe procedurale, si
dhe
3) mbrojtja e interesave te te gjithe pjesemarresve ne procedure dhe te
interesit publik ne te gjitha fazat e procedures.
Kjo dispozite percakton obligimin per organet e administrates publike
qe, gjate ushtrimit te veprimtarise administrative, do te thote edhe ne
proceduren administrative, doemos duhet te marrin ne konsiderate dhe iu japin
421
 c<f

publike. Kjo do te thote se palet ne proceduren administrative, si edhe ne

peshen qe u takon te gjithe faktoreve qe lidhen me nje akt te caktuar
procedurat e tjera, duhet qe me pare te dine· se cili organ eshte kompetent per
administrativ. Ne kuptim te kesaj dispozite, per te realizuar objektivitetin ne
vendosjen e yeshtjes individuale juridike, ndersa ne anen tjeter, permbajtja e
vendosjen administrative, organet e administrates publike ne proceduren
kesaj rregulle eshte ne ate se organet e administrates publike nuk mund te
administrative, gjithmone, duhet pasur parasysh te gjitha faktet relevante dhe
heqin dore nga kompetencat e tyre dhe palet t'i udhezojne ne organe tjera, ne
qe ato fakte duhet ymuar sipas rendesise se tyre te drejte dhe peshes. A
qofte se vet jane kompetent per vendosje ne lenden e caktuar.
contrario, nga vendosja duhet perjashtuar te gjithe faktoret, respektivisht faktet
Parimi i qendrueshmerise dhe i parashikueshmerise se organeve te
te cilat nukjane juridikisht relevante ne lenden e caktuar konkrete.
administrates publike ne veprimtarine e tyre administrative mund te plotesohet
Organet e administrates publike ne vendosjen administrative pervey qe
me detyrimin e tyre qe vendimet e saja t'i nxjerrin me kohe, perkatesisht pa
duhet te jene objektiv ata doemos duhet te jene edhe te paanshem ne
ndonje zvarritje te panevojshme. Ne te vertete, organet administrative duhet te
udheheqjen e procedures administrative dhe vendosjen administrative.
veprojne ne menyre ekspeditive dhe ne kufijte e afateve te parapara
Gjithashtu, ne kete dispozite eshte perapare detyrimi i organeve te
perkatesisht te percaktuara. Vendosja jo me kohe mbi te drejtat, detyrimet dhe
administrates publike qe te sigurojne se veprimtaria e tyre nuk eshte e
interesat juridike te subjekteve juridik shpesh shkakton efekte te
influencuar nga interesa private ose personale ose paragjykime te nepunesve qe
papermiresueshme. Vendimi i organeve shteterore duhet te vije shpejt (ne
e ushtrojne kete veprimtari. Ne te vertete, nxjcnja e aktit administrativ
afatin e parapare), ndersa ydo vonese te pakuptueshme duhet sanksionuar.
asnjehere nuk guxon te jete e motivuar apo madje drejtperdrejt i varur nga Meqenese sipas ketij parimi qendrueshmeria dhe parashikueshmeria e
ndonje interesi privat respektivisht personal apo te motivit.
organeve te administrates publike ne veprimtarine e tyre administrative eshte
Ky parim ne legjislacion, ne te shumten e rasteve, reflektohet nepermjet
respektimi i pritjeve legjitime te personave fizike dhe juridike, per aplikirnin e
perjashtimit te nepunesit publik nga procedurat ne te cilat mund te vije per
ketij parimi eshte e nevojshme qe nepunesit zyrtar te jene konsekuent ne
shkak te ekzistences se pengesave ligjore.
vendosjen e tyre. Kjo para se gjithash arrihet ashtu qe respektohen pritjet
legjitime te subjekteve juridike- pritjet se organet e administrates ne pozitat e
12.3.6 Parimi i qendrueshmerise dhe i parashikueshmerise
Parimi i qendrueshmerise (neni 8) si pjese e parimit te ligjshmerise njejtajuridike gjithmone dote vendosin ne menyre te njejte.
Nese ne praktike, lidhur me kete, vije deri te miratimi i paarsyeshem
perkatesisht te parimit te sundimit te drejtes, i perket obligimit te organeve te
dhe »shkurtimi« i te drejtave dhe drejtesise, humbet besimi ne drejten dhe
administrates publike qe te jene te qendrueshme ne veprimtarine e tyre
institucionet te shtetit juridik. Me kete gjithnje e me shume zgjerohet
administrative me qellim te respektimit te pritjeve legjitime te personave fizike
mosbesimi ne drejten dhe drejtesine, vije deri te erozioni me i madh i vetedijes
dhe juri dike.
dhe kultures juridike ne shtet, qe pa ndalur yon deri te pasojat e medha te
Qendrueshmeria e organeve te administrates publike ne veprimtarine e
veprimit te shtetit dhe deri te rrezikimi i drejtave njerezore dhe te lirive.
tyre administrative, perkatesisht te vendosjes administrativ, praktikisht
nenkupton qe vendimet e tyre dhe veprimet t'i bazojne dhe kryejne ne menyren
e cila nuk do te nxiste dyshime dhe josiguri qe kane te bejne me yeshtjen e 12.3.7 Parimi i publicitetit
Parimi juridik i rendesishem ne vazhdim eshte parimi i publicitetit (neni
pozites konkrete juridike te subjekteve juridike. Kjo, para se gjithash, kate beje
9) te veprimit te organeve te administrates publike ne ushtrimin e veprimtarise
me kerkesen qe, ne situatat e njejta juridike, administrata te veproje dhe vendos
administrative. Me kete parim, pengohet veprimi arbitrar dhe jo i ligjshem i
ne menyren e njejte (perkatesisht te parashikuar). Krejtesisht eshte e qarte se ky
administrates si dhe zgjerimi i korrupsionit ne ate sistem. Me kete parim
parim eshte ne lidhje te drejtperdrejt me parimin e barabaresise te subjekteve
mbrohen te drejtat dhe interesat juridike te subjekteve juridike, qe shihet ne
juridike.
kete nen, me te cilen per organet publike percaktohet detyrimi qe, atehere kur
Me implementimin e ketij parimi juridik, ne praktike, pengohet
ushtrojne veprimtarine administrative, ate duhet ta bejne ne menyre
arbitrariteti i vendosjes ne procedurat administrative. Organet e administrates transparente dhe ne bashkepunim te ngushte me personat fizike dhe juridike te
publike, kur vendosin mbi te drejtat, detyrimet dhe interesit juridik te
subjekteve juridike, vendimet e tyre duhet t'i bazojne ne ligj dhe dispozitat perfshire ne te.
Ligjdhenesi ne dispoziten e ketij neni ka parapare korpusin e
ligjore. Duhet te vendosin ne menyre neutrale, te paanshme dhe ne menyren e
mekanizmave efikas te drejtave procedurale per personat fizike dhe juri dike ne
njejte per te gjithe subjektet juri dike.
marrjen apo kufizimin e informacioneve, qe jane ne zoterim te nje organi te
Aspekti vijues i permbajtjes se ketij parimi eshte rregulla e ndarjes se
administrates publike. Pa qene e nevojslnne te tregoje interes specifik, ydo
kompetencave juridikisht te determinuar ne mes te organeve te administrates
423
422
person fizik dhe juridik sipas kesaj dispozite, ne raportet me organet e
administrates publike, i garantohet e drejta procedurale qe:
a) te marre informacion qe eshte ne zoterim te nje organi te
administrates publike;
b) brenda nje kohe te arsyeshme;
c) ne te njejten menyre si per ydo person tjeter;
d) me mjete te pershtatshme dhe efektive.
Ne kete dispozite, matej, jane percaktuar rastet kur pjeserisht mund te
kufizohet parimi i publicitetit. Ne te vertete informacionet qe jane ne zoterim te
nje organi te administrates publike, per personat fizike dhe juridike, mund te
kufizohen vetem per qellime te mbrojtjes se interesave legjitime publike, te
jetes ose te interesave te tjera legjitime private, por te percaktuara me ligje
perkatese.
Per te mos u keqperdorur ky parim, ne dispoziten e ketij neni, eshte
parapare instrumenti mbrojtes, duke u percaktuar detyrimi per organet e
administrates publike ne manjen e vendimit me shkrim ne rastet e refuzimit te
qasjes ne informacion. Vendimi per refuzimin e manjes se informacionit qe
eshte ne zoterim te nje organi te administrates publike, gjithashtu, duhet te
permbaje arsyet e vendimit dhe udhezimet per ankese.
12.3.8 Parimi i subsidiaritetit
Dispozitat e procedures administrative permbajne rregulla te atilla te
cilat jane te perbashketa per veprim te numrit me te madh te organeve te
administrates publike, ndersa per zbatimin e dispozitave materialo -juri dike ne
rastet konkrete, perkatesisht me rastin e nxjerrjes se vendimeve administrative
ne proceduren administrative.
Mirepo, ka raste kur nuk mund te aplikohen dispozitat mbi proceduren
administrative, por eshte e nevojshme per disa materie juridike te percaktojne
rregulla te veyanta, menyre te posayme te punes me rastin e vendosjes se
yeshtjeve administrative per organe. Ne te vertete, disa yeshtje te procedures
per fushen e caktuar juridike munden me ligjin e veyante te rregullohen
ndryshe, nga ajo qe eshte parapare me ligjin per proceduren administrative,
nese ajo eshte e domosdoshme per veprim ne ate yeshtje administrative. Per
rastet e tilla themi se ekzistojne lloje te veyanta te procedures administrative,
apo procedurat e veyanta administrative (per shembull ligjet ne fushen e:
tatimit, doganes, inspektimit, privatizimit te prones, zgjidhjes se kontesteve
pronesore dhe banesore etj.)
Rregullat e procedures administrative aplikohen si rregulla ekskluzive
dhe te vetme ne fushat administrative per te cilat nuk eshte parapare procedure
e ve9ante administrative. Ne qofte se eshte parapare procedura e ve9ante
administrative, atehere prane rregullave te procedures se ve9ante
administrative, ne menyre subsidiare, aplikohen edhe tTegullat e procedures
administrative, gjegjesisht nese me dispozitat per procedurat e ve9anta
424
administrative procedura ne teresi nuk eshte rregulluar, per plotesimin e
zbrazetirave perkatese aplikohen rregullat e procedures administrative.
Andaj, Iigji per proceduren administrative aplikimin subsidiar e ngrite
ne nivel te parimit te pergjithshem duke e rregulluar me nenin 10. Ne kete nen
eshte parapare rregullativa ndryshe e veprimit me rastin e vendosjes ne 9eshtjet
administrative, duke e percaktuar rregullen themelore se kur nje pjese ose tere
aspektet e veprimtarise administrative te negulluara me kete ligj, i nenshtrohen
nje rregullimi me legjislacion te veyante, do te zbatohet rregullimi i veyante i
legjislacionit te veyante.
Ne kete dispozite raporti ne mes procedures administrative si i
pergjithshem dhe te procedurave te veyanta, eshte e vendosur ashtu qe sipas
dispozitave te ligjit mbi proceduren administrative veprohet ne te gjitha
9eshtjet te cilat nuk jane rregulluar me ligjin e ve9ante, perkatesisht per te cilat
nuk ekzistojne dispozita te posayme mbi proceduren jashte dispozitave te ligjit
mbi proceduren administrative, perkatesisht dispozitat e procedures se veyante
perjashtojne zbatimin e dispozitave te Ligjit per proceduren administrative
vetem ne pikepamje te atyre rregullave te procedures te cilat ndryshe jane
rregulluar me ligjin e veyante.
12.4 Kompetenca administrative
Dispozitat e reja per proceduren administrative ne kreun e posayem
(neni 11-28) percaktojne rregullat e pergjithshme dhe te veyanta mbi
kompetencen administrative veyante si instrument teper i rendesishem per te
gjithe pjesemarresit (organet dhe palet) ne proceduren administrative. LPA ne
dispoziten mbi perkufizimet (neni 2) me termin »kompetence administrative«
nenkupton teresine e kompetencave Iendore dhe tenitoriale te organit te
administrates publike e parapare me ligj apo me akt nenligjor. Ne te vertete,
kompetenca administrative kuptohet si lidhje juridike te nje organi me llojin/et
e caktuara te puneve, si dhe me territorin e caktuar
Me ndihmen e kompetences administrative pala udhezohet qysh nga
fillimi i procesit qe te drejten e caktuar apo plotesimin e detyrimit te caktuar
mund ta realizoje vetem te organi i autorizuar. Organi kompetent nuk mund te
heq dore nga kompetenca e vet per vendosje te yeshtjes se caktuar
administrative nga fusha per te cilen eshte themeluar, sepse ne !competence
eshte permbajtur edhe e drejta dhe detyrimi.
Edhe pse kompetenca shprehimisht nuk eshte radhitur ne parimet e
pergjithshme te procedures administrative, megjithate, kompetenca pershkohet
neper tere LPA-ne. Se kendejmi, karakteristikat themelore te LPA-se lidhur me
kompetencen te cilat jane te permbajtura ne dispozitat 11 ... sidomos kane te
bejne me:
1. Detyrimin per vendimmarrje (neni 11) - Organet e administrates
publike, brenda kompetencave te tyre, detyrohen te vendosin per ydo
kerkese te dorezuar nga personat fizike dhe juridike. Edhe pse kjo
425
 negull me teper eshte e karakterit deklarativ, ploteson dispozitat
parimore, te cilat kane nderlidhje me sigurimin e efikasitetit dhe te
ligjshmerise se vendosjes administrative;
2. Konstatimin e kompetences (neni 12)- Paraqet nje nga detyrimin e
organit te administrates qe, menjehere, pas dorezimit te kerkeses nga
personat fizike dhe juridike, ta shqyrtoj kerkesen e paraqitur, per te
vleresuar nese ka apo jo kompetence lendore dhe territoriale per te
vendosur per c;eshtjen administrative ne fjale. Gjithashtu, ligjdhenesi
percakton rregullen se c;do ndryshim faktik ose ligjor, qe mund te
ndodhe pas dorezimit te kerkeses, nuk e ndryshon kompetencen e
organit te administrates pub like mbi kerkesen ne pritje te vendimit;
3. Llojet dhe caktimin e kompetences - Dallohen kompetenca lendore
dhe tenitoriale. Keto kompetenca sipas rregullit te parapare ligjor
caktohen me ligj ose me aJ:.t nenligjor dhe ushtrimi i tyre eshte i
detyrueshem. Kompetenca lendore per te vendosur ne proceduren
administrative caktohet sipas dispozitave me te cilat rregullohet fusha e
caktuar administrative ose caktohet si kompetence e organeve te
caktuara. Kompetenca tenitoriale caktohet: a) ne c;eshtjet qe kane te
bejne me pasurine e paluajtshme ne vendin ku ndodhet ajo; b) per
c;eshtjet qe kane te bejne me veprimtarine e nje organizate afariste ose
afarizmi individual, vendi i selise se tyre, c) per c;eshtjet e tjera
vendbanimi i pales ose selia e personit juridik. Keto kompetenca
lendore dhe territoriale nuk mund te ndryshohen me marreveshjen e
paleve ose marreveshjen e organit dhe pales, pervec; nese kjo parashihet
ndryshe me ligj. Gjithashtu eshte percaktuar rregulla me te cilen
ndalohet heqja dore nga kompetenca dhe Kompetencat (lendore dhe
territoriale) e organeve te administrates pub like caktohen me ligj ose me
akt nenligjor dhe ushtrimi i tyre eshte i detyrueshem do akt
administrativ ose veprim tjeter, qe ka per qellim heqjen dore te organit
administrativ nga e drejta per te ushtruar kompetencat ligjore, ligji e
konsideron si akt te pavlefshem. Per zgjidhjen e konflikteve te
kompetencave ;
4. Ndryshimin e kompetences - Mundesia e ndryshimit te
kompetences, respektivisht te drejten e organeve te administrates
publike per te deleguar kompetencat e tyre ligjore ne favor te organeve
te tjera te administrates, LPA e parasheh nepermjet te institutit te
delegimit te kompetence. As kjo menyre e ndryshimit te kompetences
nuk mund te behet jashte autorizimit dhe procedures se parapare ligjore
me kete Ligj. Organet kompetente te administrates pub like te drejten e
delegimit te kompetencave te tyre ligjore ne favor te organeve ne varesi
te tyre ose ne favor te organeve tjera mund ta bejne me ane te ketyre
instrumenteve ligjore: vendimit te organit delegues dhe memorandum
mirekuptimi. Delegimi i kompetencave me vendim te organit delegues
426
behet ne ato raste kur organi i deleguar eshte ne varesi te organit te
pare., ndersa me memorandum mirekuptimi delegimi i kompetencave
behet ne ato raste kur organi i deleguar nuk eshte ne varesi. Ligji ndalon
delegimin e kompetencave ne favor te drejtuesve te tyre nga ana e
organeve kolektive te administrates publike (autoritetet publike me
kompetenca ligjore qe ushtrojne dy ose me shume persona). Gjithashtu,
LPA ndalon qe organi i deleguar te nen delegoje te nje organ tjeter i
trete kompetencat e perfituara permes delegimit, duke e konsideruar te
pavlefshem c;do vendim te organit delegues, qe ka per qellim
autorizimin e organit te deleguar per te nen deleguar kompetencat e
deleguara. Ligji shprehimisht ka parapare keto raste te perfundimit te
delegimit: a) me revokimin e detyrave nga organi delegues te
instrumentit te delegimit; b) me perfundimin e detyrave te parashikuara
ne aktin e delegimit; c) me shuarjen e organit delegues ose atij te
deleguar. Dispozitat e LP A mbi kompetencen, vend te rendesishem i
kushton edhe zgjidhjes se konflikteve te kompetencave, duke i
percaktuar organet per zgjidhjen e tyre. Keshtu, konfliktet e
kompetencave do te zgjidhen nga: a) gjykata kompetente per konfliktet
e lindura mes organeve te ndryshme te administrates pub like; b) nga
Kryeministri per ministrite e ndryshme; c) nga ministri ose udheheqesi i
institucionit qendror per institucionet ne varesi te tyre.
12.5 Procedura per garantimin e paanshmerise te administrates
pub like
Ligjshmeria e punes administrative dhe mbrojtja e interesave te paleve
nenkupton objektivitet dhe paanshmeri personale te nepunesve publike ne
proceduren administrative - si me rastin e ndermarrjes se disa veprimeve
individuale, respektivisht te zhvillimit te procesit, ashtu edhe me rastin e vet
vendimmarrjes.
Objektiviteti i tille, me bazueshmeri, mund te vije ne dyshim per shkak
te ekzistimit te disa rrethanave qe i perkasin qofte manedhenies se caktuar te
nepunesit publik dhe te pjeseman·esve tjere ne procedure (para se gjithash te
paleve dhe personave te cilat perfaqesojne interesat e saj), apo te lidhjes
personale ne mes te nepunesit publik dhe lendes konkrete.
Ne dispozitat e LPA-se per procedurat e garantimit te paanshmerise te
administrates publike, jane bere ndryshime radikale lidhur me Ieete institut (i
cili deri ne miratimin e ketij ligji ka qene i njohur nen emertimin "perjashtimi i
personit zyrtar"), duke u percaktuar shkaqet e reja, respektivisht pengesat
ligjore, per shkak te te cilave, perndryshe nepunesi i autorizuar publike i
organit te administrates publike nuk mund te merr pjese ne procesin
administrativ vendimmarres, pastaj negullon menyren e deklarimit, paraqitjen
e kerkeses, marrjen e vendimit dhe efektet e perjashtimit.
427
 Ligji ne menyre decidive i numeron rastet kur nepunesit publik te
organeve te administrates publike nuk mund te marrin pjese ne proces
administrativ vendimmarres (p.sh kur: a) nepunesi publik ka nje interes
personal te drejtperdrejte ose jo te drejtperdrejte ne vendimmarrjen ne
shqyrtim; b) bashkeshorti i tij ose partneri bashkejetues ose te aferm te tij deri
ne shk:allen e dyte kane nje interes te drejtperdrejte ose jo te drejtperdrejte ne
vendimmarrjen ne shqyrtim; c) nepunesi publik ose personat e percaktuar ne
piken (b) te ketij neni kane nje interes te drejtperdrejte ose jo te drejtperdrejte
ne nje yeshtje te ngjashme me 9eshtjen ne shqyrtim; d) nepunesi publik ka
marre pjese si ekspert, perfaqesues ose avokat privat ne 9eshtjen ne shqyrtim
etj).
Ne qofte se nepunesi publik veren nje nga pengesat e parashikuara per
perjashtim nga procesi administrativ, eshte i obliguar qe sipas detyres zyrtare,
me shkrim te njoftoje menjehere udheheqesin e tij ose drejtorin e organit
kolektiv te administrates publike. Derisa mos te menet nje vendim
perfundimtar, nepunesi pezullohet nga procesi vendimmanes. Gjithashtu edhe
palet e interesuar kane te drejte qe te parashtrojne kerkese, ne formen me
shk:rim, per perjashtimin e nepunesit publik per shkak te ekzistences se
pengesave ligjore. Kerkesa e paleve te interesuara per perjashtim te nje
nepunesi duhet te percaktoj saktesisht llojin e pengeses ligjore dhe te provave
te mundshme ne te cilat mbeshtetet kerkesa, dhe si e tille t'i drejtohet
udheheqesit te nepunesit ose drejtorit te organit kolektiv
Derisa mos te merret nje vendim perfundimtar, nepunesi pezullohet nga
procesi vendimmanes .V endimi per perj ashtimin ose konfirmimin e nepunesit
merret brenda nje afati prej 5 dite nga dita ne te cilen palet e interesuar kane
paraqitur kerkesen e perjashtim. Efektet e perjashtimit reflektohen ne lidhje me
nepunesin i cili merr pjese ne procesin administrativ vendimmanes, i cili do te
zevendesohet nga zevendesi i tij ligjor, dhe lidhur aktet administrative te
nxjerra dhe veprimet e tjera te kryera nga nepunesi publik, nese menet vendimi
per perjashtim te nepunesit atehere aktet e tilla administrative dhe veprimet e
tjera te kryera nga nepunesi publik i peljashtuar konsiderohen te pavlefshme.
12.6 Risite tjera
Risite e veyanta te rendesishme te ligjit te ri per proceduren
administrative ka te beje me pavlefshmerine e aktit administrativ dhe te
mjeteve juridike.
Ne kuader te institutit te ri mbi pavlefshmerine e aktit administrativ ne
menyre te detajizuar rregullon format e pavlefshmerise se aktit administrativ
absolutisht dhe relativisht te pavlefshem dhe pasojat e tyre, revokimin dhe
shfuqizimin e aktit administrativ, ndersa ne pjesen e ankimit administrativ ka
rregulluar ne veyanti yeshtjet qe kane te bejne me ankimin administrativ,
pasojat e ankimit, afati kohor per ankim dhe marrjen e vendimit ne procedure
ankimi, procedura e ankimit, vendimi i organit qe shqyrton ankimin etj.
428
12:6.1 Pavlefshmeria e aktit administrativ
Sipas dispozitave te LPA-se (neni 91-96) pavlefshmeria e aktit
administrativ shfaqet ne dy forma: a) akti administrativ absolutisht
pavlefshem; b) akti administrativ relativisht ipavlefshem.
LPA shprehimisht i numeron rastet kur nje akt eshte absolutisht
pavlefshem, ndersa ato jane si vijon:
(I) kur akti eshte nxjerre nga organi administrativ i paidentifikuar,
(II)kur akti eshte nxjerre nga organi administrativ jo kompetent,
(III) kur akti eshte nxjerre ne kundershtim me formen e kerkuar nga ky
ligj ose ndonje ligj tjeter,
(IV) kur akti eshte nxjerre ne kundershtim me proceduren e parashikuar
nga ky ligj ose ndonje ligj tjeter.
Ligji parasheh te drejten e seciles pale te interesuar per t'iu drejtuar ne
ydo kohe organit kompetent te administrates publike me nje kerkese per
shpalljen e nje akti te caktuar si absolutisht te pavlefshem. Organi i
administrates publike, qe eshte kompetent per te vendosur ne lidhje me
kerkesen per rishqy1tim ose ankesen kunder aktit administrativ, me iniciativen
e vet ose me kerkesen e pales se interesuar, mund te shpalle ne 9do kohe nje
akt administrativ si absolutisht te pavlefshem. Edhe ne ato raste kur vetem nje
pjese e aktit administrativ eshte absolutisht e pavlefshme, i gjithe akti do te
konsiderohet absolutisht i pavlefshem, ne qofte se pjesa e anuluar eshte aq e
rendesishme saqe akti nuk do ta realizonte qellimin e tij pa pjesen ne fjale. Sa i
perket pasojave te akteve te tilla ligji ka percaktuar se akti administrativ
absolutisht i pavlefshem nuk prodhon asnje pasoje juridike.
a) Akti administrativ absolutisht i pavlefshem
Aktin administrativ te pavlefshem, si formen kryesore te pavlefshmerise
se aktit, sipas LPA-se e karakterizojne keto cilesi themelore:
1. Akti administrativ eshte absolutisht i pavlefshem ne keto raste: a)
kur akti eshte nxjerre nga organi administrativ i paidentifikuar; b) kur
akti eshte nxjene nga organi administrativ jo kompetent; c) kur akti
eshte nxjerre ne kundershtim me formen e kerkuar nga ky ligj ose
ndonje ligj tjeter; d) kur akti eshte nxjerre ne kundershtim me
proceduren e parashikuar nga ky ligj ose ndonje ligj tjeter.
2. Akti administrativ absolutisht i pavlefshem nuk prodhon asnje
pasoje juridike .Te gjitha organet e administrates publike ose personat
fizike dhe juridike te cileve iu drejtohet akti administrativ absolutisht i
pavlefshem duhet te injorojne urdherimin e tij per te vepruar.
3. Secila pale e interesuar mund t'i drejtohet ne ydo kohe organit te
administrates publike me nje kerkese per shpalljen e nje akti te caktuar
si absolutisht te pavlefshem.
4. Organi i administrates publike, qe eshte kompetent per te vendosur
ne lidhje me kerkesen per rishqyrtim ose ankesen kunder aktit
429
 administrativ, me iniciativen e vet ose me kerkesen e pales se
interesuar, mund te shpalle ne <;do kohe nje akt administrativ si
absolutisht te pavlefshem. Ne ato raste kur vetem nje pjese e aktit
administrativ eshte absolutisht e pavlefshme, i gjithe akti do te
konsiderohet absolutisht i pavlefshem, nc qofte se pjesa e anuluar eshte
aq e rendesishme sage akti nuk do ta realizonte qellimin e tij pa pjesen
ne fjale.
b) Akti administrativ relativisht i pavlefshem,
Sipas LP A-se, akt administrativ i pavlefshem konsiderohet akti
administrativ i cili eshte ne kundershtim me ligjin ne rastet kur: a) autorizon
kryerjen e veprimeve ose njeh te drejta e privilegje, te cilat nuk parashikohen
nga ligji; b) ndalon kryerjen e veprimeve ose refuzon te drejta e privilegje te
parashikuara nga ligji; c) nxirret ne baze te nje akti te kunderligjshem te nje
organi me te Iarte; d) nxitTet nen ndikimin e kanosjes, dhunes ose
paqendrueshmerise se perkohshme mendore. Palet e interesuara mund te
paraqesin kerkese per rishqyrtim ose ankese kunder aktit administrativ
relativisht te pavlefshem brenda afateve !whore te parashikuara nga ligji.
Organet kompetente te administrates publike, me iniciativen e tyre, mund te
revokojne ose shfuqizojne aktet administrative relativisht te pavlefshme brenda
afateve kohore te parashikuma nga ligji.
Ndersa, sa i perket pasojave te aktit administrativ relativisht te
pavlefshem, ligji ve<;anerisht percakton se: a) Akti administrativ relativisht i
pavlefshem prodhon efekte juridike per sa kohe qe nuk eshte revokuar ose
shfuqizuar ne vijim te kerkesave perkatese (kerkese per rishqyrtim ose ankese
administrative) nga palet e interesuara ose me iniciativen e organit kompetent
te administrates pub like; b) Akti administrativ relativisht i pavlefshem, i cili ne
perfundim te shqyrtimit te kerkeses per rishqyrtim ose ankimit, perkatesisht
revokohet ose shfuqizohet pushon se prodhuari efekte juridike ne te ardhmen;
c) Pas revokimit apo shfuqizimit formal te aktit administrativ relativisht te
pavlefshem, organi perkates i administrates publike kujdeset per kthimin e
gjendjes qe ekzistonte perpara nxjerrjes se aktit relativisht te pavlefshem. Ne
qofte se kthimi ne gjendjen e meparshme nuk eshte i mundur, organi
kompetent men ne shqytiim dhe zgjidh pretendimet e paleve te demtuara nga
akti administrativ relativisht i pavlefshem.
12.6.2 Mjetet juridike
Nje nga risit kryesore te ligjit te ri per proceduren administrative ka te
beje me mjetet juridike. LPA perjashton mjetet e jashtezakonshme juridike qe
kane ekzistuar sipas ligjit ekzistues te meparshem per proceduren
administrative, ndersa parasheh dy lloje te mjeteve te rregullta juridike dhe ate:
I) Kerkesa per rishqyrtimin e aktil administrativ dhe 2) Ankimi kunder aktit
administrativ.
430
Keto mjete juridike i cilesojne karakteristikat si vijon:
l) Parime te pergjithshme (Neni 126) - Personat fizike dhe juridike
kane te drejte te kerkojne revokimin, shfuqizimin ose ndryshimin e aktit
administrativ ne perputhje me rregullat e vendosura nga ky Ligj per
ankimin administrativ. E drejta per revokim, shfuqizim ose ndryshimin
e aktit administrativ mund te ushtrohet permes: 1) kerkeses per
rishqyrtim drejtuar nepunesit pergjegjes per aktin; 2) ankimit drejtuar
organit me te larte;
2) Kerkesa per rishqyrtimin e aktit administrativ (neni 100)- si mjet
i rregullt juridik, e cila ushtrohet ne formen e kerkeses se paleve te
interesuara, ndersa organi administrativ, i cili e ka nxjerre ate akt,
vendos revokimin ose konfirmimin e aktit ne fjale;
3) Ankimi kunder aktit administrativ - Iniciativa per shfuqizimin e
aktit administrativ mund te vije nga organi kornpetent i administrates
publike ose nga pala e interesuar per ankim. Me paraqi~jen e ankimit te
paleve te interesuara kunder aktit administrativ, organi !competent i
administrates publike vendos shfuqizimin ose Ienien ne fuqi te aktit
administrativ te ankimuar;
4) Kompetenca per te revokuar dhe shfuqizuar (Neni 102) -
Kompetenca per te revokuar aktin administrativ i perket organit te
administrates publike, qe e ka nxjerre ate, me perjashtim te rasteve kur
ligji parashikon ndryshe. Kompetenca per te shfuqizuar aktet
administrative i perket organit me te larte te administrates publike ne
raport me organin qe ka nxjerre aktin administrativ te ankimuar, me
perjashtim te rasteve kur ligji parashikon ndryshe. Akti administrativ i
nxjerr ne baze te delegimit te kompetences mund te revokohet nga
organi delegues ashtu edhe nga organi i deleguar per sa kohe qe
delegimi eshte i vlefshem;
5) Revokimi dhe shfuqizimi i aktit te vlefshem (Neni 103) - Akti
administrativ i vlefshem mund te revokohet ose shfuqizohet ne qofte se
ndryshimi i rrethanave ose i kuadrit ligjor nuk e justifikon me
ekzistencen e tij. Perve<; rasteve kur demtojne interesat e pal eve te
cilave iu drejtohen dhe kur te gjitha palet e interesuara bien dakord per
revokimin ose shfuqizimin e aktit me kusht qe te drejtat e krijuara nga
akti jane te tilla qe prej tyre mund te hiqet dore, Revokimi ose
shfuqizimi i aktit administrativ te vlefshem ndalohet: a) kur ligji ne
menyre te shprehur ndalon revokimin ose shfuqizimin e aktit; b) kur
akti krijon te drejta ligjore per personat fizike dhe juridike; c) kur akti i
jep administrates te drejta ose i ngarkon detyrime te tilla nga te cilat nuk
mund te hiqet dore;
6) Ankimi administrativ mund te behet ne forme te kerkeses per
rishqyrtim ose te ankeses. <;do pale e interesuar kate drejte te ankohet
kunder nje akti administrativ ose kunder refuzimit te paligjshem per
431
 13~ Legjislacioni i kodifikuar per procedurat
nxjerrjen e aktit administrativ. Organi administrativ te cilit i drejtohet
ankimi shqyrton ligjshmerine dhe rregullsine e aktit te kontestuar; administrative ne Republiken e Shqiperise
7) Palet e interesuara mund t'i drejtohen gjykates vetem pasi te kene
Duke pasur parasysh se trajtimi tematik i procedures administrative
shteruar rnjetet administrative te ankimit;
8) Pasojat e ankimit administrativ (Neni 128)- Ankimi administrativ, kerkon qasje te ves;ante per arsye te karakteristikave dalluese ne legjislacionet e
qofte ne formen e kerkeses per rishqyrtim ose te ankeses, pezullon tri yendeve (Maqedoni, Kosove e Shqiperi), ne perpunimin metodologjik te
zbatimin e aktit administrativ, perpos kur: a) akti administrativ synon ketij teksti, u percaktuam qe shtrirje me te gjere t'i jepet procedures
mbledhjen e taksave, tatimeve ose te ardhurave te tjera buxhetore; b) administrative sipas legjislacionit ne Republiken e Maqedonise.
Per sa i perket procedures administrative ne Republiken e Kosoves,
akti administrativ kate beje me masa policore; c) pezullimi i zbatimit te
pershkak te ngjajshmerive ne trashegimine legjislative per proceduren
aktit ndalohet me ligj; d) zbatimi i menjehershem eshte ne interes te
adminstrative (aplikimi i Ligjit per proceduren e pergjithshme administrative
rendit publik, shendetit publik dhe interesave te tjera publike;
nga ish Federata jugosllave per nje periudhe gati 50 vjeyare brenda
9) Subjekti tek i cili dorezohet ankimi (Neni 129) - Kur ankimi
juridiksionit ne te gjitha njesite konstituitive te ish Federates jugosllave, qe do
administrativ behet ne formen e kerkeses per rishqyrtim, ai dorezohet
te thote edhe ne Republiken e Maqedonise dhe ne ish Autonomine e Kosoves),
tek organi qe ka nxjerre aktin administrativ te kontestuar ose qe ka
u percaktuam qe ne kete pjese te librit te prezentohen vetem disa referenca
refuzuar te nxjerre aktin administrativ te kerkuar nga palet. Kur ankimi
dalluese te Iegjislacionit te Kosoves, sikunder u prezentua me siper, ne kuader
administrativ behet ne formen e ankeses, ai dorezohet tek organi me i
te nentitullit: "Risite ne Ligjin per proceduren administrative te Kosoves".
larte. Ne rastet kur ankimi behet ne formen e ankeses dhe per pasoje i
Me prezantim e mesiperm te referencave dalluese te legjislacionit ne
drejtohet organit me te larte, ky i fundit mund t'ia transferoje dosjen
Republiken e Kosoves, konsiderojme se mjaftueshem behet prezentimi ne
perkatese organit qe ka nxjene/refuzuar te nxjerre aktin se bashku me
tematiken e legjislacionit procedural si e drejte pozitive brenda juridiksionit te
orientimet e tij per zgjidhjen e s;eshtjes;
Kosoves, per dallim nga legjislacioni per proceduren administrative ne sistemin
10) Mospranimi i ankimit (Neni 134) - Ankimet kunder akteve
administrative ose mos nxjerrjes se akteve administrative mund te mos juridik te Republiken e Maqedonise.
Nderkaq sa i perket zhvillimit te procesit administrativ sipas
pranohen nga organet kompetente te administrates publike ne rastet: a)
legjislacionit te kodifikuar te Republikes se Shqiperise, e qenesishme eshte te
kur ankimet kane te bejne me akte per te cilat nuk Iejohet ankimi; b) kur
konstatohet se ky legjislacion qe i referohet procesit administrativ ne sistemin
afatet kohore per ankimin kane kaluar; c) kur akti administrativ i
juridik te Republikes se Shqiperise eshte mjaft i ri ne aplikim si e drejte
ankimuar konsiderohet i Iigjshem dhe i rregullt prima facie nga organi
pozitive per gati nje decenie te plate duke qene per here te pare edhe i
qe shqyrton ankimin; d) kur ankimi paraqitet nga personi i paautorizuar;
kodifikuar dhe si i tille natyrisht se karakterizohet me tipare akoma me te
11) Vendimi i organit qe shqyrton ankimin (Neni 136) - Organi
administrativ qe shqyrton ankimin vendos: a) lenien ne fuqi te aktit dhe ves;anta. 82
Ne lidhje me kete konsiderojme te nevojshme te theksojme se qasja
rrezimin e ankimit; b) shfuqiziminlrevokimin e aktit dhe pranimin e
tematike e prezentimit te legjislacionit per procedurat administrative ne
ankimit; c) ndryshimin e aktit administrativ duke pranuar pjeserisht
Republiken e Shqiperise me gjith karakteristikat e ve9anta padyshim se meriton
ankimin; d) detyrimin e organit administrativ kompetent per te nxjetTe
edhe trajtim te veyante me nje hapsire te trajtimit specifik duke identifikuar
aktin administrativ kur eshte refuzuar pate drejte nxjerrja e tij.
referencat dalluese por edhe rezultatet e analizes se aplikimit ne praktike te
Rezultatet reale ne vlerat juridike te Ligjit (te ri) mbi proceduren
administrative te Republikes se Kosoves, do te mund te analizohen vetem pas ketij legjislacioni te kodifikuar.
Mirepo konsiderojme se ky trajtim aktualisht e tejkalon pretendimin
nje kohe te caktuar te zbatimit te tij ne praktike nga institucionet e reja te
metodologjik te limituar ne kete tekst ne shqyrtimet krahasuese edhe te kesaj
administrates shteterore mbase edhe publike ne Republiken e Kosoves.
materie per s;ka i mbetemi borxh lexuesit tone te preferuar per nje te ardhme te
Nderkohe qe edhe analiza e praktikes se zgjidhjes se kontesteve administrative
ne kuader te Gjykates supreme te Kosoves do te jete e mireseardhur. afert.

82 Shih me hollesisht: Sokol Sadushi, Vep. Cituar, Kreu i X-Procedimi administrativ, fq. 215-
233 433
432
 Padyshim se bashkautoret vemendje te vec,;ante do t'i perkushtojne edhe
materies qe i perket procesit administrativ ne Republiken e Shqiperise sikunder
edhe konfliktit administrativ me gjithe aspektet krahasuese me legjislacionet
perkatese ne Kosove dhe Maqedoni, me rastin e ribotimit te ketij teksti ose po
gjithesesi, me nje botim te vec,;ante per te drejten procedurale dhe konfliktin
administrativ.
Pavaresisht nga kjo qe u theksua me siper, me kete rast e konsiderojme
te preferuar prezantimin e drejtperdrejte te legjislacionit per procesin
administrativ ne Republiken e Shqiperise.
Prandaj, ne vazhdim, ne shtojcen normative te ketij libri u percaktuam
qe, per qellime krahasuese, lexuesit te preferuar ne Republiken e Maqedonise
dhe te Kosoves t'i teksti integral i Kodit te Procedurave Administrative te
Republikes se Shqiperise (Ligj nr.8485, date 12.5.1999). 83
83
Ligj nr.8485, date 12.5.1999 Kodi i Procedurave administrative, i pergatitur nga Prof.dr.
Aleks Laurasi, Botimi 1 Dyte, Shtepia Botuese "LAURASI",Tirane, 2001
434
KREUXIX
KONFLIKTI {KONTESTI) ADMINISTRA TIV
1. Nocioni dhe qellimi i konfliktit administrativ
Konflikti (kontesti) administrativ, ne te vertete eshte vazhdim i procesit
administrativ. Me mjete tjera dhe para organeve te tjera te pushtetit,
perkatesisht ne gjykatat kompetente.
Kur organi kompetent e perfundon procesin administrativ, e kjo eshte
atehere kur nxjerr aktin administrativ perfundimtar si produkt i procesit
administrativ, kunder te cilit pala e pakenaqur nuk ka mundesi qe te perdore
ankesen si mjet te rregullt juridik, atehere krijohet gjenclja e konfliktit
(kontestit) ndermjet pales dhe organit te administrates. Keshtu pala, ne baze te
legjislacionit perkates per konfliktin administrativ ka te drejte ne mbrojtje
gjyqesore, respektivisht kate drejte qe ne kushte te caktuara te kerkoje qi§ ate
kontest ta zgjidhe gjykata kompetente, perkatesisht qe gjykata te vertetoje
ligjshmerine e aktit te nxjerre administrativ mete cilin ajo nuk eshte e kenaqur.
Andaj, kontesti administrativ eshte kontest mbi ligjshmerine e aktit
administrativ i krijuar ndermjet paleve dhe organit kompetent pas perfundimit
te procesit administrativ.
Mirepo, konflikti (kontesti) administrativ mund te laijohet edhe atehere
ne qofte se me ligj organi kompetent (prokurori publik, avokati publik etj.),
konsideron se me aktin administrativ eshte shkelur ligji ne dobi te pales, e ne
dem te bashkesise apo institucionit, andaj kerkon nga gjykata kompetente qe
kete ta vertetoje.
Sipas legjislacionit per organizimin e sistemit gjyqesor ne Republiken e
Kosoves, kompetent per zgjidhj en e konflikteve (kontesteve) administrative
eshte Gjykata Supreme (e larte) e Republikes se Kosoves, kurse ne Republiken
e Maqedonise, sipas ligjit te ri per kontestet administrative ("Gazeta Zyrtare e
RM", nr. 62/2006) kompetent eshte Gjyqi Administrativ i R.M, kurse per
shqyrtimin e mjeteve te jashtezakonshme kunder vendimeve te Gjykates
Administrative kompetente eshte Gjykata Supreme e RM-se.
E rendesishme eshte te theksohet se deri ne fund te vi tit 2010 pritet te
behen ndryshime ne ligjin organik per gjykatat por edhe ne Ligjin per kontestet
administrative, ne kuader te reformave te sistemit gjyqesor, me c,;ka parashihet
qe te themelohet edhe Gjykata e Larte Administrative si gjykate e shkalles se
dyte.
Ne vende dhe sisteme te tjera juridike ka raste kur kompetencat per
zgjidhjen e konflikteve administrative i kane gjykatat e niveleve te tjera (si
p.sh.: gjykata e apelit etj.), por ekzistojne edhe gjykata te ve9anta per konflikte
administrative.
Fillimisht konsiderojme te nevojshme qe te theksojme se ligji per
konfliktet administrative ("Gazeta zyrtare e RSFJ", m. 4/77), si legjislac:ion i
435
 ~
aplikueshem, sipas Kushtetutes se Republikes se Kosoves (neni 145 parag. 2)
vazhdon te zbatohet ne territorin e Republikes se Kosoves per aq sate jete ne
pajtueshmeri me kete Kushtetute dhe derisa te mos shfuqizohet, zevendesohet
ose amendamentohet ne pajtueshmeri me kete kushtetute, kurse ne Republiken
e Maqedonise zbatohet Ligji per konfliktin administrativ , Gazeta zyrtare e
RM nr. 62/06. Ky ligj, ne esence, eshte identik me ligjin e !art permendur nga
ish Federata Jugosllave qe drejtperdrejt deri vone eshte aplikuar nga te gjitha
shtetet, sot te pavarura, te krijuara pas shperberjes se ish Federates Jugosllave
dhe ende eshte i aplikueshem ne Kosove.
Nderkaq, sa i perket kontestit (konfliktit) administrativ ne Republiken e
Shqiperise, e rendesislune eshte te theksohet se kjo materie e juridiksionit eshte
e rregulluar me dispozita te ver;anta ne Kodin e Procedures Civile ( qe ka hyre
ne fuqi me I qershor 1996). Se kendejmi, kontestet administrative ne RSH -se
zgjidhen sipas dispozitave te ver;anta te Kodit per Proceduren Civile, keshtu qe
kompetenca u perket gjykatave te rregullta-seksionet per gjykime
administrative kurse ne shkalle te fundit kompetent eshte Gjykata e Larte e
RSH-se - Departamenti Civil. 84 Ne kuader te reformave te sistemit gjyqesor,
ne RSH-se eshte ne rishikim legjislacioni per kontestet administrative ku
gjithnje e me teper theksohen pikepamje per perqafimin e zgjidhjeve
legjislative per ngritjen (themelimin) e institucionit te Gjykates Administrative
si ne disa vende tjera qe kane kaluar tranzicionin, ku jane themeluar gjykatat
administrative si gjykata te specializuara per zgjidhjen e kontesteve
(konflikteve) administrative. 85 Ne nderkohe vlen te theksohet se ne procedure
parlamentare ne R. te Shqiperise ndodhe propozim ligji per themelimin e
Gjykates Administrative, por qe nuk eshte vene ne rend dite pasi qe per
miratimin e tij konform dispozitave perkatese te Kushtetutes se R. Shqiperise,
3/5 e te gjithe anetareve te kuvendit. 86 Prandaj, mbetet qe te shihen zgjidhjet
legjislative ne kuader te reforrnave per gjyqesorin ne Republiken e Shqiperise
edhe per sa i perket kompetencave per zgjidhjen e konflikteve administrative.
34
Shih me hollesisht: Sokol Sadushi, vepra e cituar, Kreu i XII-Gjykimi i Konfliktit
Administrativ, fq. 253-275.
85
Per disa yeshtie te kontrollit gjyqesor ne veprimtarine e organeve te administrates shteterore
ne R. e Shqiperise shih shtojcen: Disa ~eshtje te kontrollit gjyqesor ne veprimtarine e organeve
te administrates shteterore.ne tekstit: Komentar-Kodi i procedurave administrative, Instituti i
studimeve publike-ligjore, Tirane 2001 fq. 220-260.
86
Shih: neni 81, paragrafi 2 i Kushtetutes se R. Shqiperise, viti 1998, ku eshte percaktuar se
ligjet per organizimin dhe funksionimin e institucioneve te parashikuara nga Kushtetuta
miratohen me 3/5 e gjithe anetareve te Kuvendit. Kjo do te thote se kerkohet nje shumice e
cilesuar ne vendim marrje per miratimin e ligjit per themelimin e Gjykates Administrative
sikunder edhe per ligjet tjera organike, si dhe per disa Jigje tjera taksativisht te theksuara ne
Kushtetute
436
2. Llojet e konfliktit administr_ativ ne sistemin juridik te
Repu.bHkes se Maqedonise dhe Republikes se Kosoves
Se kendejmi, mund te konstatohet se regjimi juridik i kontestit
(konfliktit) administrativ eshte identike ne Republiken e Maqedonise dhe te
Kosoves, sikunder edhe ne vendet e tjera (Slloveni, Kroaci, Maline Zi, etj.) si
trashegimi juri dike e kodifikuar.
Prandaj, ne vazhdim po e trajtojme tematiken per kontestet
administrative duke pasur parasysh karakteristikat e perbashketa per kete
materie ne sistemin juridik te Republikes se Maqedonise dhe te Republikes se
Kosoves legjislacioni per konfliktet administrative, sine Republiken e Kosoves
ashtu edhe ne Republiken e Maqedonise, ne fazen e tanishme kalimtare (te
tranzicionit), njeh dy lloje te konflikteve (kontesteve) administrative, sir; jane:
1) Konflikti (kontesti) per Iigjshmerine e aktit administrativ, dhe
2) Konflikti (kontesti) i juridiksionit te plote.
Mirepo, ne teori permenden edhe ndarje te tjera te kontestit
administrativ, sir; jane kontestet administrative objektive dhe subjektive apo
paraprake dhe plotesuese.
2.1. Kontesti administrativ mbi ligjshmerine e aktit administrativ
Eshte rregull se te gjitha aktet individuale te organeve qe kryejne pune
administrative, si dhe aktet individuale qe i nxjerrin nderrnarrjet, institucionet
dhe organizatat e tjera ne kryerjen e autorizimeve publike, doemos duhet te
jene te bazuara ne ligj (parimi i ligjslunerise). Ky parim, i cili ka gjetur
shprehje ne te gjitha Iigjet ne fuqi me te cilat rregullohet materia mbi
procedurat, eshte parapare edhe ne proceduren administrative. Keshtu, akti
administrativ i nxjene ne pajtim me keto dispozita, pa marre parasysh se ato a
jane te natyres forrnale apo materiale, konsiderohet si akt administrativ i
ligjshem.
Mirepo, krahas ketyre parimeve dhe perpjekjeve, ndodh qe organet dhe
subjektet e tjera ne kryerjen e autorizimeve publike te nxjenin akte
administrative individuale jo te ligjslune me te cilat vendosin per te drejtat,
detyrimet apo te interesave juridike te individeve, personave juridike dhe te
paleve tjera ne procesin administrativ. Aktet jo te ligjshme mund te nxirren si
ne procesin administrativ te shkalles se pare, ashtu edhe ne procesin
administrativ te shkalles se dyte. Gjykates kompetente, per ate i eshte dhene e
drejta qe ne padine e pales te vertetoje ligjshmerine e aktit administrativ,
perkatesisht t'i mbroje te drejtat e qytetareve dhe te paleve te tjera qe u jane
garantuar me dispozita. Gjithsesi se duhet bere dallim ne pikepamje te ngritjes
se kontestit administrativ lidhur me aktet administrative te shkalles se pare,
sepse kunder tyre eshte e mundur te ngrihet kontesti administrativ vetem
437
 atehere kur jane perfundimtare, perkatesisht kur kunder tyre nuk mund te
paraqitet mjeti i n·egullt juridik.
Andaj, ne kontestet administrative mbi ligjshmerine e aktit
administrativ objekt eshte vleresimi i Iigjshmerise se atij akti, e jo edhe
zgjidhja e yeshtjes administrative. Kur gjykata konstaton se akti administrativ
nuk eshte nxjerre ne menyre te ligjshme, ajo aktin e tille vetem do ta anuloje
dhe do t'ia dergoje organit apo subjektit tjeter ne kryerjen e autorizimeve
publike, ne vendosje te serishme me qellim te menjanimit te paligjshmerive.
2.2. Kontesti administrativ i juridiksionit te plote
Per dallim prej kontestit administrativ, ku objekt i kontestit eshte
ligjshmeria e aktit administrativ, ne kontestin administrativ te juridiksionit te
plote objekt eshte vertetimi ne teresi i gjendjes individuale juridike. Keshtu, ne
kete lloj te kontestit administrativ, gjykata nuk kufizohet vetem ne vleresimin e
Iigjshmerise se aktit administrativ, por ka autorizime me te gjera, hyn edhe ne
pershtatshmerine e tyre. Me rastin e vertetimit te gjendjes se caktuar juridike
individuale, gjykata ate mundet ta mbeshtete, ta ndryshoje ose ta prishe,
perkatesisht gjykata nuk kufizohet vetem ne anulimin e aktit administrativ dhe
kthimin e saj ne procedure te serishme organit i cili e ka nxjetTe, por 9eshtjen
juridike e vendos vete ne meritum. Aktgjykimi i gjykates i nxje1Te ne procesin
administrativ te juridiksionit te plote, ne teresi e zevendeson aktin administrativ
qe eshte anuluar.
Mirepo, duhet theksuar se kontesti administrativ i juridiksionit te plote
nuk rnund te zhvillohet ne te gjitha 9eshtjet administrative dhe se per kete ne
ligj ekzistojne kushte te caktuara. Keshtu, per shembull, kur gjykata gjen se
akti administrativ i kontestuar ka per t'u anuluar, mundet, ne qofte se kete
e se shenin1et e procesit japin baze te
011
h'-' ""C'hw.,-" te vendose <;eshtjen adn1inistrative,
e zevendeson aktin e anuluar ad1ninistrativ,
pas snulirnit te aktit
M-~'"" >-"~kA'-f~AA-~ te
~-henin1et e haze te vendirn te tille, ngase ne te
kunderten, paditesin do ta udhezoje qe kerkesen e tille ta realizoje ne seance ne
gjykaten tj eter kompetente.
Ligji mbi kontestet (konfliktet) administrative njeh disa lloje te kontestit
administrativ te juridiksionit te plote. I pari eshte ai ne te cilin gjykata, pos qe
vlereson Iigjshmerine e aktit administrativ, vendos edhe per kornpensirnin e
demit te shkaktuar me ekzekutimin e aktit administrativ apo per kthimin e
sendeve te man·a me ekzekutimin e aktit administrativ. Ne rastin e tille,
gjykata, kur anulon aktin administrativ per shkak te joligjshmerise se saj, eshte
e detyruar te shqyrtoje edhe kerkesen e paditesit per kompensim te demit ose
per kthimin e sendeve te marra. Mirepo, qe gjykata te mund te Ieshohet ne
shqyrtimin e kesaj kerkese te paditesit, eshte e nevojshme qe shenimet e
438
procesit te ofrojne, per shqyrtim te tille, ~aze te besueshme, sepse, ne te
kunderten, gjykata do ta udhezoje paditesin qe kerkesen e tille ta realizoje ne
seance civile ne gjykaten tjeter te rregullt.
Lloji i dyte i kontestit te juridiksionit te plote eshte ai ne te cilin gjykata
vete e zgjidh yeshtjen administrative (zgjidhja mteritore). Me qellim te
shkurtirnit, perkatesisht te ekonomizimit te procesit, gjykaH~s i eshte dhene
mundesia qe, pas anulimit te aktit administrativ, me aktgjykirn vete te zgjidhe
9eshtjen dhe aktgjykimi i tille ne teresi e zevendeson aktin e anuluar.
Mirepo, edhe ne kete rast ekzistojne kushte te caktuara qe gjykata te
mund te veproje ne ate menyre, si:
1) qe natyra e veshtjes kete e lejon dhe
2) qe shenimet e procesit ofrojne baze te besueshme per zgjidhje te tille.
Aktgjykimi i nxjerre ne kete kontest te juridiksionit te plote paraqet
baze per ekzekutim ne menyren e njejte si edhe akti administrativ. Vlen te
theksohet se ky lloj i kontestit administrativ eshte me efikas sesa kontesti qe
kufizohet vetem ne vertetimin dhe vendosjen mbi ligjshmerine e aktit
administrativ, sepse pala me shpejt i realizon te drejtat e veta, ngase 9eshtja
administrative perfundon ne gjykate dhe nuk i kthehet perseri organit
kompetent ne vendosj e.
Gjykata ne kontestin administrativ mundet vete te vendose yeshtjen
administrative (zgjidhje meritore) edhe ne rastin e '"heshtjes se administrates".
Ne te vertete, kur organi kompetent, sipas kerkeses se pales, nuk nxjerr akt
perkates administrativ ne afatin e caktuar, i cili do te duhej te ishte definitiv,
pala mund te ngrite kontestin administrativ njesoj sikur kerkesa e tij te ishte
vendosur negativisht. Atehere, gjykata nxjerr aktgjykim dhe cakton afatin ne te
cilin organi kompetent duhet te nxjerre aktin administrativ. Mirepo, ne qofte se
ai organ, edhe ne kete afat plotesues, nuk vepron
krahas plotesin1it te kushteve te ne baze te kerkeses se
vendirn i cili nlotesisht e zevendeson aktin ...~ . .-.-, ,_r,~.,,.~-,,.,.
e
se 2.3 te kontlikteve i i<J}lA1lt€¢Stev,e p ._,, •••. ""'I.!"".IL"Y'--'"
Pervey ndal~jes se kontesteve adlTlinistrative ne kontestin
ligjshrnerine e aktit adn1inistrativ dhe kontesti 1nbi juridiksionin e plote, ne
teorine juridike ekziston edhe nda1ja ne:
a) konflikte administrative objektive,
b) konflikte administrative subjektive,
c) konflikte administrative paraprake,
d) konflikte administrative plotesuese.
Konjlikti ad1ninistrativ subjektiv e quajme ate kontest te cilin e ngrit
personi fizik (individi) apo personi juridik, per shkak te shkeljes te se drejtes se
vet subjektive, ndersa konjlikti administrativ objektiv eshte ai kontest qe
zhvillohet per shkak te shkeljes te se drejtes objektive, perkatesisht per
439
vertetimin e ligjshmerise se aktit administrativ, pa marre parasysh se per te
drejten e kujt behet fjale.
Konjlikti administrativ paraprak e quajme ate ne te cilin gjykata e
vendos ate kontest administrative qe me pare ne ate r;eshtje administrative nuk
ka vepruar organi kompetent (p.sh. "heshtja e administrates"), ndersa konjlikti
administrativ plotesues eshte ai kur gjykata vendos ne konfliktin administrativ
pas nxjerrjes se aktit administrativ ne procesin administrativ. Keshtu, konflikti
mbi ligjshmerine e aktit administrativ, gjithmone, eshte kontest administrativ
plotesues, ndersa konflikti administrativ i juridiksionit te plote mund te jete
edhe plotesues edhe paraprak.
3. Lenda e konfliktit (kontestit) administrativ, organet
kompetente per vendosje dhe karakteristikat e saj
Lende e kontestit administrativ, si9 eshte theksuar, eshte vertetimi i
ligjshmerise se aktit administrativ, me 9'rast duhet pasur parasysh se
ligjshmeria e aktit administrativ mund te vertetohet sine pikepamje te aplikimit
te se drejtes materiale ashtu edhe ne pikepamje te aplikimit te se drejtes
formale. Duke vertetuar ligjshmerine e aktit administrativ, gjykata kufizohet ne
vertetimin, vetem te ligjshmerise se dispozitivit te saj, qe do te thote se nuk
vertetohet ligjshmeria e arsyetimit, sepse ai edhe nuk kontestohet.
Ligjshmeria e aktit administrativ vertetohet ne pikepamje te aplikimit te
drejte te dispozitave qe jane zbatuar ne rastin konkret (materiale dhe formale ),
perkatesisht te dispozitave qe kane vlejtur ne kohen kur eshte nxjerre akti i
caktuar administrativ, me perjashtim qe disa dispozita, te nxjerra me vone,
kane fuqine prapavepruese.
Me vertetimin e ligjshmerise se aktit administrativ ne pikepamje te
aplikimit te se drejtes materiale, gjykata, ne te vertete, ve1teton se akti i cili
kontestohet me ane te padise a eshte fare i drejte, perkatesisht se a eshte
aplikuar drejt ligji, dispozita e bazuar ne ligj apo dispozita tjeter.
Mirepo, me vertetimin e ligjshmerise te aktit administrativ ne aspektin e
aplikimit te se drejtes formale, gjykata verteton rregullsine e zbatimit te
procesit qe i ka prire nxjerrjes se aktit administrativ, posa9erisht ne pikepamje
te konstatimit te drejte te gjendjes faktike apo te nxjerrjes se drejte te
konkluzionit nga faktet qe jane vertetuar. Gjithashtu, ne kuader te vertetimit te
ligjshmerise se aktit administrativ, gjykata verteton edhe aplikimin e drejte te
dispozitave mbi kompetencen per zgjidhjen e 9eshtjes administrative, pa marre
parasysh se a eshte fjala per kompetencen lendore apo per kompetencen
tokesore.
440
4. Ngritja e konfliktit (kontestit) administrativ
4.1 Mundesia e ngritjes se kontestit administrativ
Kontesti administrativ mund te ngrihet vetem kunder aktit administrativ
dhe ate te akteve administrative definitive, e keto, me se shpeshti, jane akte
administrative te nxjerra ne shkallen e dyte. Kontesti administrativ mund te
ngrihet edhe kunder akteve administrative te nxjerra ne shkalle te pare, por
vetem me kusht qe kunder akteve te tilla nuk mund te paraqitet ankim ne
procesin administrativ, perkatesisht kunder te cilave nuk ka vend per ankim.
Ligji mbi kontestet administrative njeh edhe peljashtime nga rregullat
qe kontesti administrativ mund te ngrihet vetem kunder akteve administrative,
ne menyren e njejte sir; eshte perjashtimi per m1mdesine e paraqitjes se ankimit
kunder akteve administrative te nxjerra ne shkalle te pare. Ne te vertete, ne
procesin administrativ nje prej kushteve kryesore qe ankimi mund te paraqitet
kunder akteve administrative ne shkallen e pare eshte edhe ekzistimi i aktit
administrativ. Mirepo, edhe ky ligj parasheh mundesine e ngritjes se kontestit
administrativ edhe kur nuk ka akt administrativ, perkatesisht kur organi
kompetent nuk nxjerr aktin administrativ perkates lidhur me kerkesen e pales
ne shkallen e pare, si dhe ankimin ne shkallen e dyte, gjithsesi nen kushtet e
parapara ne kete ligj.
Nga rregullat qe kontesti administrativ mund te ngrihet kunder te gjitha
akteve administrative, ekzistojne perjashtime, kur ai prapeseprape nuk mund te
zhvillohet, si:
1) kunder aktit administrativ te nxjerre ne r;eshtjet ne te cilat eshte
siguruar mbrojtja gjyqesore jashte kontestit administrativ;
2) kunder aktit administrativ te nxjerre ne r;eshtjet ne te cilat sipas
dispozites kategorike te ligjit nuk mund te zhvillohet kontesti
administrativ, perver; kur organi, me rastin e nxjerrjes se aktit
administrativ, i ka kapercyer kufijte e kompetences.
4.2 Pala ne kontestin administrativ
Pale ne kontestin administrativ jane paditesi dhe i padituri, ndersa nen
kushte te caktuara edhe personi i interesuar.
Padites ne kontestin administrativ, si rregull, eshte ai person i cili nuk
eshte i kenaqur me aktin definitiv administrativ i nxjerre ne procesin
administrativ. Ky person mund te jete ose individi apo personi juridik, e mund
te jete edhe organi, personi juridik, organizata, grupi i personave, qendra e
banuar etj., qe konsideron se me aktin administrativ i eshte shkelur ndonje e
drejte apo ndonje interes direkt personal, i bazuar ne ligj.
Individi si padites ne kontestin administrativ konsiderohet 9do person
fizik, qe mund te jete pale ne procesin administrativ, e keta jane te gjithe
personat fizike, pa marre parasysh moshen (aftesia juridike), perkatesisht pa
marre parasysh se a kane aftesi qe ne kontestin administrativ te paraqiten ne
441
 gjykate (aftesia procesuale). Sikurse edhe ne procesin administrativ, personat
fizike pa aftesi procedurale (te mitur dhe personat e tjere qe nuk kane aftesi
procedurale) i perfaqesojne te autorizuarit e tyre ligjore- prinderit, kujdestaret
dhe adoptuesit).
Padites si person juridik ne kontestin administrativ konsiderohet c;do
person te cileve rendi juridik ua njeh aftesine e personit juridik si baze e te
drejtave dhe detyrimeve te caktuara. Keta jane, ne te vertete, te gjithe personat
e regjistruar ne regjistrin publik prane organit kompetent i caktuar me dispozita
perkatese ne fuqi, si dhe personat e tjere te cileve sistemi juridik ua njeh
cilesine e personit juridik me vete themelimin pa u regjistruar ne regjistrat
perkates publik.
Nderkaq, cilesine i padituri ne kontestin administrativ ne Republiken e
Maqedonise dhe Republiken e Kosoves e kane te gjitha organet e administrates
shteterore (ministrite, agjencite etj .) dhe institucionet e tjera te administrates
publike, kompani te tjera publike por edhe private, madje edhe organizata
joqeveritare ne rastet kur me ligj kane qene te autorizuara te vendosin ne
procedura administrative dhe te nxjerrin akt administrativ perfundimtar kunder
te cilit pala mund te ushtroje padi per ngritjen e konfliktit administrativ ne
Gjykaten Supreme te Maqedonise apo ne Republiken e Kosoves ne Gjykaten
Supreme te Kosoves si gjykata kompetente per ta zgjidhur konfliktin
administrativ.
Personi i interesuar ne kontestin administrativ eshte ai person ndaj te
cilit anulimi i aktit te kontestuar administrativ, drejtperdrejt do te ishte ne dem
te tij. Personit te tille, si pale e kundert ne kontestin administrativ, i jep cilesine
e pales, perkatesisht te gjitha te drejtat e pales ne kontestin administrativ. Ky
person ne kontestin administrativ ka interes qe akti i kontestuar administrativ te
mbetet ne fuqi. Ancbj, ky gjithmone gjendet ne anen e organit akti i te cilit
kontestohet. Kesbtu, p.sh., ne se prokurori pub!ik me padi ngrit komestin
administrativ, met'~ cilin eshte shkelur ligji ne dobi te ndonje personi, ai person
ec;hte pala e interesuar ne kontestin administrativ, sepse dote perpjekje
aktin e tille ta mbaje ne fuqi me qellim te mbrojtjes te se drejtes se tij te fitlEn·
n1c aktin e tille.
4.3 Menyra e ngritjes se kontestit administrativ- padia
Kontesti administrativ ngrihet me padi, e cila paraqitet ne afat prej 30
ditesh prej dites se dergimit te aktit administrativ pales e cila e paraqet. Ky afat
vlen edhe per organet e autorizuara per paraqitjen e padise ne kontestin
administrativ, ndersa nese nuk iu dergohet akti administrativ, padine mund t'ia
paraqese ne afat prej 60 diteve prej dites se dergimit te aktit administrativ
pales, ne favor tete cilit eshte nxjene.
Nuk ka kontest administrativ pa padi, qe do te thote se ai mund te
ngrihet vetem sipas padise se pales, ndersajo edhe sipas detyres zyrtare.
442
Padia mund te dorezohet drejtperdrejt ose me ane te postes. Me qellim
te lehtesimit te dorezimit te padise, ky ligj parasheh mundesine qe padia mund
te deklarohet edhe me goje ne procesverbal, qofte prane gjykates kompetente
per vendosje ne kontestin administrativ apo prane cilesdo gjykate ~eter te
rregullt. Kjo eshte, ne te vertete, menyra e drejtperdrejte e dorezimit te padise
gjykates, por padia drejtperdrejt mund t'i dorezohet gjykates edhe ne formen
me shkrim. Kur padia dorezohet me ane te postes, ajo dorezohet ne formen
rekomande, sepse si dite e dorezimit te padise rekomand konsiderohet si dite e
dorezimit gjykates drejtperdrejt, qofte ne menyren gojore ne procesverbal apo
me shkrim.
Mirepo, as ky ligj nuk eshte rigoroz ne pikepamje te theksimit te organit
te cilit padia duhet t'i dorezohet. Si edhe procedurat e tjera edhe kjo mbron
palen e painformuar, e cila nga mosdija apo pa dashje ia dorezon padine ndonje
organi tjeter. Keshtu, nese padia nuk i eshte dorezuar gjykates, por organit
tjeter, ndersa i aiTin gjykates kompetente pas skadimit te afatit per paraqitjen e
padise, do te konsiderohet se eshte paraqitur me kohe, po qe se paraqitja e saj
ketij organi ka qene si pasoje e mosdijes apo e gabimit te hapur te paraqitesit.
Keshtu, p.sh., Ligji mbi proceduren e pergjithshme administrative percakton
detyrimin per te gjitha subjektet qe vendosin c;eshtje administrative se kane per
detyre qe, pa shtyrje, ta dergojne padine per ngritjen e kontestit administrativ
gjykates kompetente nese e marrin me ane te postes, dhe se per kete do ta
lajmerojne paraqitesin e saj.
Padia doemos duhet te permbaje keto:
1) emrin dhe mbiemrin, profesionin dhe vendbanimin, perkatesisht
emertimin dhe seline e paditesit, nese eshte fjala per personin juridik
apo organin tjeter te autorizuar,
2) aktin administrativ kunder te cilit eshte drejtuar padia, si dhe ne
cilin drejtim dhe vellim propozohet anulimi i aktit administrativ,
kerkesen e caktuar ne pikepamje te senclit apo te shumes se
demit te pesuar, ne qofte se me padine kerkobei kthimi edhe i sendit ose
kompcnsirni i demit.
Bashke rne padine duhet te paraqitet edhe ngzc nje kopje e padise dhe
aneksit per organin e paditur dhe per c;do person te interesuar, ne qofte se
ekzistojne te tille.
4.4 Heqja dore nga padia
Paditesi mund te heqe dore nga padia gjithnje gjersa te meiTet vendimi,
ne te cilin rast gjykata pezullon proceduren me vendim.
Procesi do te nderpritet edhe ne rastin kur organi gjate kontestit
administrativ nxjelT aktin e ri administrativ (p.sh. e ndryshon ose e anulon aktin
administrativ qe kate beje me kontestin administrativ), me te cilin ndryshohet
apo lihet jashte fuqise akti i kontestuar administrativ apo kur ne rastin e
heshtjes se administrates nxjelT akt te ri administrativ, ndersa paditesi deklaron
443
 -,-
se me kete apo ne menyre plotesuese me aktin e nxjerre eshte i kenaqur. Ne
rast se paditesi nuk do te ishte i kenaqur me ate akt, gjykata do ta vazhdoje
procesin.
Per dallim prej procesit administrativ, ne kontestin administrativ,
gjykates nuk i jepet mundesia qe te c;moje se a do te deshiroje te vazhdoje
zhvillimin e kontestit, edhe pse pala ka hequr dore nga padia, ne qofte se kjo
eshte ne interesin shoqeror, perkatesisht publik. Kjo per arsye se kontesti
administrativ mund te ngrihet dhe te zhvillohet vetem sipas padise se pales e jo
edhe kryesisht (sipas detyres zyrtare).
4.5 Veprimi i padise ne ekzekutimin e aktit administrativ
Per dallim prej ankimit ne procesin administrativ, padia ne kontestin
administrativ, sipas rregullit, nuke ndalon ekzekutimin e aktit administrativ te
kontestuar. Mirepo, ky ligj parasheh edhe rastet, si perjashtime, kur padia ka
veprim qe shtyhet ne pikepamje te ekzekutimit te aktit te kontestuar
administrativ.
Veprimi qe shtyhet i padise ne pikepamje te ekzekutimit te aktit
administrativ mund te jete obligues dhe fakultativ. Veprimin obligues padia e
ka ne rast se ekzekutimi i aktit te kontestuar administrativ paditesit do t'i
shkaktonte dem te rende te papermiresueshem, ndersa shtyrja nuk eshte ne
kundershtim me interesin publik dhe qe me shtyrje nuk do t'i shkaktohej pales
kundershtare dem i madh i pakompensueshem. Atehere organi, akti i te cilit
zbatohet, respektivisht organi kompetent per ekzekutim (ne qofte se eshte fjala
per aktin e organizates, qe nuk eshte e autorizuar per ekzekutim), me kerkesen
e paditesit ka per detyre qe ta shtyje ekzekutimin deri ne vendimin definitiv
gjyqesor. Bashke me kerkesen per shtytje duhet paraqitur prova, qe tregon se
padia eshte parashtruar. Per c;do kerkese organi kompetent duhet te nxjerre
vendim jo me vone se tri dite nga data e marrjes se kerkeses.
Organi, akti i te cilit ekzekutohet, perkatesisht organi kompetent per
ekzekutim, mundet ne menyre fakultative, edhe per shkaqe te tjera, ta shtyje
ekzekutimin e aktit te kontestuar deri ne vendimin definitiv gjyqesor, ne qofte
se kete gje e lejon interesi publik.
5. Procedura sipas padise
Duke u nisur nga specifikat e disa fazave te procesit sipas padise,
dallojme procesin paraprak dhe te rregullt.
5.1 Procesi paraprak
Ne kete proces konstatohet rregullsia formale e padise, perkatesisht se
padia a eshte paraqitur ne rregull ne pikepamje te permbajtjes se saj dhe te
paraqitjes ne afat, a eshte e lejueshme dhe e paraqitur nga personi i autorizuar.
Andaj, edhe procesi paraprak sipas padise, ne te vertete, i ka dy faza. Ne fazen
444
e pare te procesit paraprak, padia vleresohet ne pikepamje te permbajtjes se saj,
perkatesisht se ajo a eshte e plote dhe e kuptueshme, ndersa ne fazen e dyte te
procesit paraprak vleresohet rregullsia e padise ne pikepamje te paraqitjes se
saj ne kohe, te lejueshmerise dhe sea eshte paraqitur nga personi i autorizuar.
Lidhur me padine e parregullt ne pikepamje te permbajtes se saj
veprohet ne te njejten menyre si me parashtresat e parregullta ne procesin
administrativ. Ne te vertete, kur gjyqi konstaton se padia nuk eshte e plote, ose
se eshte e pakuptueshme, do ta ftoje paditesin, sipas nevoje, edhe me ane te
gjykates tjeter ordinare, qe brenda afatit te caktuar t'i menjanoje te metat e
padise, nderkaq do ta udhezoje se r,:'duhet te beje dhe do ta paralajmeroje per
pasojat qe do te lindin ne qofte se nuk vepron sipas kerkeses se gjykates.
Mirepo, nese paditesi, brenda afatit te caktuar, nuk i menjanon te metat e
padise, e ato jane te atilla saqe e pengojne punen e gjykates, gjykata do ta
hedhe poshte me vendim padine site yrregullt, ne qofte se konstaton se akti i
kontestuar administrativ eshte i pavlefshem.
Padia me kohe vleresohet sine pikepamje te paraqitjes se saj ne afatin e
parapare, ashtu edhe ne pikepamje te paraqitjes se saj para kohe. Si padi me
kohe konsiderohet ajo e cila eshte paraqitur ne afatin prej 30 diteve prej dites se
pranimit te aktit te kontestuar administrativ. Andaj, jo me kohe eshte ydo padi
qe eshte paraqitur pas skadimit te ketij afati. Padi e parakohshme konsiderohet
ajo padi, e cila eshte paraqitur para skadimit te afatit te parapare per nxjenjen
e aktit definitiv administrativ, e kjo ndodh me se shpeshti ne rastin e "heshtjes
se administrates".
Lejueshmeria e padise vertetohet ne pikepamje te karakterit te aktit qe
mete kontestohet. Sir; eshte theksuar, kontesti administrativ, me perjashtime te
vogla, mund te ngrihet vetem kunder aktit administrativ, e keto jane akte te
cilat nxirren ne procesin administrativ ne forme te vendimeve apo te
konkluzioneve. Akti administrativ i ka karakteristikat e tija te caktuara, qe
dalin nga definicioni i tij ne kete ligj, e ky eshte ai akt me te cilin organi apo
subjekti tjeter ne kryerjen e autorizimeve publike vendos per ndonje te drejte
apo detyrim te personit te vet;ante te caktuar ose te personit juridik ne ndonje
9eshtje administrative.
Ne qofte se aktit i mungojne ndonje prej ketyre elementeve, atehere ai
nuk do te mund te konsiderohet akt administrativ, andaj, kunder aktit te tille
nuk eshte e mundshme ng:::-itja e kontestit administrativ, e kjo do te thote se
gjykata, ne qofte se has ne aktin e tilW, ka per detyre qe ta hedhe poshte.
Lejueshmeria e padise vertetohet edhe ne pikepamje te shfrytezimit te
mjetit te rregullt juridik (ankimit) ne procesin administrativ. Ketu, para se
gjithash, vertetohet se kunder aktit administrativ, qe me padi kontestohet, aka
mundur te paraqitet ankesa, dhe nese nuk ka mundur apo eshte paraqitur jashte
afatit, gjykata gjithashtu padine do ta hedhe poshte, sepse akti i tille
administrativ nuk konsiderohet akt definitiv administrativ. Gjithashtu,
lejueshmeria e padise vleresohet edhe ne pikeparnje te ekzistimit te vendimit te
445
formes se prere, i nxjerre ne kontestin administrativ, per te njejten r,:eshtje,
atehere gjykata gjithashtu do ta hedhe poshte me venclim padine.
5.2 Procesi i n-egullt
5.2.1 Procesi deri ne nxjerrjen e aktgjykimit
Per dallim prej procesit paraprak, ku vertetohet rregullsia formale e
padise ne kontestin aclministrativ, ne procesin e rregullt, ne te vertete, veprohet
sipas paclise dhe vertetohet ligjshmeria e aktit administrativ, perkatesisht
vertetohet arsyeshmeria e kerkese paclise dhe nxirret vendimi perkates.
Mirepo, edhe ne kete faze te procesit sipas padise, gjykata mund te
vendose per yeshtje te caktuara, qe zakonisht venclosen ne procesin paraprak,
ne qofte se per vendosjen e tille ne ate kohe nuk jane pjekur kushtet. Perver,:
kesaj, ne kete faze te procesit gjykata mund te anuloje aktin administrativ edhe
pa e derguar padine ne pergjigje pales kunclershtare, nese akti administrativ i
kontestuar permban te meta te atilla esenciale, qe e pengojne r,:muarjen e
ligjshmerise se aktit. Andaj, ne qofte se e marrim se procedura e negullt sipas
padise filion me dergimin e padise ne pergjigje pales se paditur, atehere
9muarja e gjykates ne pikepamje te ekzistimit te te metave qenesore ne aktin
administrativ, qe pengojne s:muarjen e ligjshmerise se aktit, do te ishte nder
faza ne procesin sipas paclise ne mes te procesit paraprak dhe te rregullt.
Ne qofte se gjykata nuk e hedh poshte padine per arsyet e percaktuara
me Ieete ligj e as qe e anulon aktin sipas te ketij ligji, gjykata do t'ua dergoje
nga nje kopje te padise me anekset ne pergjigje pales se paditur dhe personave
te interesuar, po qe se ka te till e. Pales se paclitur i jepet edhe afati ne 9do rast te
veyante, brenda te cilit duhet te jape pergjigje ne padi. Ky afat nuk muncl te jete
me i shkmter se 8 clhe as me i gjate se 30 dite. Gjithashtu, ne afatin e caktuar
pala ka per detyre t'i dergoje gjykates te gjitha shkresat qe kane te bejne me
lenclen, nclersa nese pala e paditur edhe pas kerkeses se dyte nuk i clergon aktet
e Iencles, apo ne qofte se deklaron se nuk mund t'i dergoje, gjykata do te
venclose per 9eshtjen eclhe pa akte.
Ne kontestet administrative gjykata vendos ne seance te mbyllur, ndersa
perjashtimisht mund te vendose qe te mbahet seanca verbale, ne qofte se
konstaton se nevojitet per sqarimin me te mire te gjendjes, per shkak te
nderlikueshmerise se yeshtjes kontestuese. Per te njejtat shkaqe edhe pala
mund te propozoje mbajtjen e shqy1timit verbal.
Per propozimin e pales gjykata vendos sipas bindjes se lire, qe do te
thote se propozimin mund ta miratoje apo ta hedhe poshte. Ne qofte se dhoma
kompetente vendos qe te mbahet shqyrtimi verbal, qofte sipas vete iniciatives
apo sipas propozimit te pales, kryetari i kolegjit do te caktoje diten e shqyrtimit
dhe ne shqyrtim do te thenase palet dhe personat e interesuar, po qe se ka te
tille, ndersa shqyrtimi mund te shtyhet vetem per shkaqe te rendesishme, per te
cilen gje vendos kolegji. Shqyrtimi drejtohet nga kryetari i kolegjit, ndersa per
446
shqyrtimin mbahet procesverbali, ne te cilin perfshihen vetem faktet dhe
rrethanat esenciale, si dhe dispozitivi i vendimit, i cili nenshkruhet nga kryetari
dhe procesmbajtesi.
Per dallim prej rregullave te procedures administrative ne kontestin
administrativ, mungesa e pales nga seanca verbale nuk mund te ymohet si
heqje dore nga kerkesa, sepse kjo nuk e pezullon punen e gjykates. Per shkak te
mungeses se paleve nuk mund te quhet se ato kane hequr dore nga kerkesat e
tyre, por do te lexohen parashtresat e tyre. Ne qofte se ne shqyrtim nuk vjen as
paditesi dhe as pala e paditur, ndersa shqyrtimi nuk shtyhet, gjykata do ta
shqyrtoje kontestin eclhe pa pranine e tyre.
Para mbajtjes se shqyrtimit kolegji cakton raportuesin si anetar i
kolegjit, i cili gjate shqyrtimit i pari e merr fjalen dhe parashtron gjencljen clhe
esencen e kontestit, duke mos clhene mendimin e vete. Pas kesaj i jepet fjala
paditesit qe ta arsyetoje padine, e pastaj perfaqesuesit te pales se paclitur dhe
personave te interesuar qe t'i arsyetojne pikepamjet e tyre.
5.2.2 Menyra e vendosjes se kontestit
Ligjshmerine e aktit administrativ te kontestuar gjykata e shqyrton
brenda kufijve te kerkeses nga padia, por vetem kur obligohet nga shkaqet e
theksuara ne padi. Ne vleresimin e ligjshmerise se aktit administrativ te
kontestuar, gjykata mund ta anuloje padine dhe aktin administrativ te
kontestuar apo padine ta refuzoje si te pabaze.
Padia mund te jete e pranuar dhe akti i anuluar nga te gjitha shkaqet qe
jane theksuar si arsye per mohim te aktit administrativ, e ato jane:
1) aplikimi j o i negullt i ligj it, perkatesisht i dispozites se bazuar
ne Iigj apo te dispozites tjeter te nxjerre ne baze te Iigjit. Ketu mendohet
ne dispozitat e karakterit material, me te cilat rregullohen fusha te
caktuara administrative, perkatesisht dispozita te atyre akteve te
karakterit material. Mirepo, kur akti administrativ eshte nxjerre sipas
vleresimit te lire, ne baze dhe brenda kufijve te autorizimeve te dhena
me dispozitat juri dike ne pajtim me qellimin e dhenies se autorizimeve,
nuk ka aplikim te parregullt te dispozitave, andaj akti nga ky shkak nuk
mund te kundershtohet;
2) nxjerrja e aktit administrativ nga organi jokompetent;
3) aplikimi i parregullt i rregullave te procesit para nxjenjes se
aktit administrativ, e ne veyanti gjendja faktike e vertetuar jo ne rregull
apo nxjerrja e konkluzionit nga faktet e vertetuara jo ne rregull te
gjendjes faktike.
Andaj, akti aclministrativ mund te kundershtohet si per shkak te
aplikimit jo te drejte te se drejtes materiale, ashtu edhe per shkak te aplikimit jo
te drejte te se drejtes formale (negullat e procesit).
447
 Ne rastin e anulimit te aktit administrativ, gjykata lenden mund t'ia
ktheje organit ne procedure te serishme apo vete ta vendose s;eshtjen
administrative.
Kur gjykata konstaton se kontesti nuk mund te shqyrtohet ne baze te
fakteve te vertetuara ne procesin administrativ per shkak se ne pikepamje te
fakteve te vertetuara ekzistojne kontradikta ne akte, gje qe ne pikat esenciale
nuk jane vertetuar plotesisht, e qe nga faktet e vertetuara eshte nxjerre
konkluzioni jo i drejte ne pikepamje te gjendjes faktike, ose konstaton se ne
procesin administrativ nuk jane respektuar rregullat e procesit qe do te kishin
rendesi per zgjidhjen e s;eshtjes, gjykata do ta anuloje me aktgjykim aktin e
kontestuar administrativ. Ne nje rast te tille, organi kompetent ka per detyre te
veproje ashtu sikunder eshte caktuar ne aktgjykim dhe te nxjerre akt te ri
administrativ.
Gjykata vete dote vendose s;eshtjen (vendosje meritore) ne keto raste:
1) ne qofte se zhvillimi i perseritur i procesit prane organit kompetent
dote shkaktonte per paditesin ndonje dem, i cili me veshtiresi dote
ndreqej,
2) ne qofte se ne baze te dokumenteve zyrtare ose te provave te tjera
ne shkresat e objektit eshte e qarte se gjendja faktike ndryshon nga
ajo qe eshte vertetuar ne procesin administrativ,
3) ne qofte se ne te njejtin kontest eshte anuluar nje here akti
administrativ, kurse organi kompetent nuk ka vepruar plotesisht
sipas aktgjykimit.
Gjykata s;eshtjen e vendos ne meritum, ashtu qe vete verteton gjendjen
faktike, ndersa mund te vertetoje ne shqyrtim, ose me ane te nje anetari te
kolegjit, ose me ane te gjykates tjeter ordinare, apo me ane te organit tjeter.
Atehere ne shqyrtim thirret edhe pala.
5.2.3 Vendimi i gjykates ne kontestin administrativ
Kontesti administrativ vendoset me aktgjykim, i cili shpallet menjehere
pas perfundimit te shqyrtimit verbal bashke me arsyet me te rendesishme. Ne
raste te nderlikuara, gjykata mund te heqe dore nga shpallja verbale e
aktgjykimit, perkatesisht te aktvendimit, dhe jo me vone se brenda 8 ditesh te
nxjerre aktgjykimin, perkatesisht aktvendimin. Gjithashtu, kur gjykata duhet te
vertetoje faktin e atille, per shqyrtimin e te cilit nuk nevojitet nje shqyrtim i ri
verbal, ndersa shqy1iimin verbal gjykata e ka perfunduar, mund te nxjerre
aktgjykimin edhe pa ate shqyrtim, por jo me vone se brenda 8 ditesh nga data
kur ta kete vertetuar ketiS fakt.
Perves; aktgjykimeve, gjykata ne kontestin administrativ nxjerr edhe
vendime ne forme te aktvendimeve, ne ve<;anti kur vendos per <;:eshtjet
sekondare gjate procesit (hedhja poshte e padise, nderprerja e procesit etj.).
Ak:tgjykimi, perkatesisht aktvendimi permban:
448
1. . emertimin e gjykates,
2. emrin dhe mbiemrin e kryetarit te kolegjit dhe te anetareve te
kolegjit e te procesmbajtesit,
3. emertimin e paleve dhe te perfaqesuesve te tyre,
4. shtjellimin e shkurter te objektit te kontestit,
5. diten kur aktgjykimi, perkatesisht aktvendimi eshte dhene e
shpallur,
6. dispozitivin, i cili duhet tejete i ndare nga arsyetimi,
7. arsyetimin dhe
8. udhezimin per ankim.
Aktgjykimin origjinal, perkatesisht aktvendimin e nenshkruajne kryetari
i kolegjit dhe procesmbajtesi, ndersa paleve u jepen ne kopje te legalizuar.
6, Kontesti administrativ me :rastin e heshtjes se
administrates
Ne menyren e njejte si qe ligji mbi proceduren e pergjithshme
administrative e mbron palen kur organi kompetent ne afatin e parapare nuk
nxjerr aktin perkates administrativ lidhur me kerkesen ne rregull te pales dhe i
jep te drejte qe te mund t'i paraqese ankese organit te shkalles se dyte sikurse
kerkesa e tij eshte refuzuar, ashtu edhe ky ligj i mundeson pales se mund te
ngrite kontest administrativ. Keshtu, ne qofte se organi kompetent ne afatin e
caktuar nuk nxjerr aktin administrativ, i cili do te duhej te ishte definitiv,
perkatesisht kunder te cilit nuk ka vend per ankim, pales i eshte dhene
mundesia qe, per shkak te inercionit te tille te administrates, mundet me padi te
ngrite kontest administrativ.
Ne praktike rastet mete shpeshta te aplikimit te ketij instituti kane qene,
kur organi i shkaUes se dyte lidhur me ankimin e pales nuk ka nxjerre aktin
perkates administrativ ne afat prej 60 ditesh prej dites se dorezimit te saj,
ndersa nuk e ka nxjerre as ne afatin plotesues prej shtate ditesh prej
intervenimit te pales. Mirepo, eshte e mundslune qe zbatimi i ketij instituti te
behet kur "heshte" edhe administrata e shkalles se pare, por vetem atehere kur
kunder aktit administrativ te shkalles se pare ankimi nuk eshte i lejueshem (per
<;:ka kemi bere fjale ne materien mbi procesin administrativ).
Siv pame, kontesti administrativ me se tepermi filion kur "hesht"
administrata e shkalles se dyte, e ky do te ishte rasti kur kunder aktit
administrativ te shkalles se pare mund te paraqitet ankim. Keshtu, per
shembull, ne qofte se organi i shkalles se pare nuk nxjerr akt administrativ
sipas kerkeses se pales ne afatin e parapare, pala kate drejte t'i paraqese ankim
organit te shkalles se dyte dhe nga ai te kerkoje qe t'i urdheroje organit te
shkalles se pare nxjenjen e aktit administrativ perkates ose qe vete organi i
449

shkalles se dyte te nxjerre aktin administrativ ne qofte se arsyet e organit te
aktvendim ne baze te kerkeses se pales nga keto shkaqe:
shkalles se pare, per shkak te mosnxjerrjes se aktit nukjane te arsyeshme.
Mirepo, round te ndodhe rasti, qe edhe praktika e ka vertetuar, qe as
organi i shkalles se dyte te mos ndermarre kurrfare masash sipas kerkeses se
pales, ne te cilin rast ajo mund te ngrite kontestin administrativ, duke kerkuar
intervenimin e gjykates kompetente.
7. Mjetet juridike ne kontestin administrativ
Mjetet juridike ne kontestin administrativ jane mjetet e rregullta
juridike dhe mjetet e jashtezakonshme juridike. I vetmi mjet juridik i rregullt
eshte ankimi, ndersa kame teper mjete te jashtezakonshme juridike.
7ol Ankimi
Kunder vendimit te nxjerre ne kontestin administrativ ankimi round te
paraqitet vetem kur kjo ne c;:eshtje te caktuara eshte parapare me ligj.
Pa marre parasysh se ligji mbi kontestet administrative nuk ka
rregulluar se kush kate drejte ne paraqitje te ankimit ne vendimet e nxjerra ne
kontestin administrativ, duhet pasur parasysh se, ne te vertete, procesi i ankimit
eshte pjese perberese e kontestit administrativ dhe se ankimin round ta
paraqesin te gjithe ata persona, per te drejtat dhe interesat e te cileve eshte
vendosur ne kontestin administrativ. Keta, para se gjithash, jane paditesi, i cili
eshte i pakenaqur me vendimin e gjykates apo me vendimin e gjykates per
refuzimin e padise dhe organi, vendimi i te cilit ne, kontestin administrativ
eshte anuluar, si dhe personat e interesuar qe mund te kene poziten e pales ne
procesin administrativ.
Afati per paraqitjen e ankimit eshte 15 dite prej date se pranimit te
vendimit gjyqesor.
7.2 Mjetet e jashtezakonshme juridike
Mjete te jashtezakonshme juri dike jane:
1) Perteritja e procesit,
2) Kerkesa per rishqyrtim te jashtezakonshem te vendimit gjyqesor,
dhe
3) Kerkesa per mbrojtjen e ligjshmerise.
Perteritja e procesit mund te kerkohet brenda afatit prej 30 ditesh (afati
subjektiv) nga data e dergimit te vendimit kunder te cilit pala paraqet
kerkesen, me kusht qe ate shkak nuk ka mundur ta perdore gjate procesit. Pasi
te kaloje koha prej 5 vjetesh prej plotfuqishmerise se vendimit, perteritja nuk
mund te kerkohet (afati objektiv). Perteritjen e procesit pala mund ta kerkoje
me padi, te cilen ia paraqet gjykates kompetente per vendosje sipas padise per
perteritje, e kjo eshte ajo gjykate e cila e ka nxjerre vendimin.
450
Gjykata do te perterije procesin e perfunduar me aktgjykim apo me
1. ne qofte se pala meson per fakte te reja, apo nese konstaton ose
krijon mundesi te perdore prova te reja, ne baze tete cilave kontesti do
te mund te zgjidhej ne menyre me te favorshme per te po te ishin
shtruar ose perdorur keto fakte, perkatesisht prova ne procesin e
meparshem gjyqesor;
2. ne qofte se vendimi i gjykates ka ardhur si pasoje e vepres
penale te gjyqtarit apo te punetorit ne gjykate, ose vendimi eshte nxjerre
me veprim mashtrues te perfaqesuesit ose te autorizuarit te pales, te
kundershtarit te tij ose te perfaqesuesit apo te autorizuarit te
kundershtarit, kurse ky veprim perben veper penale;
3. ne qofte se vendimi eshte bazuar ne aktgjykimin e nxjerr ne
c;:eshtjen penale apo civile, kurse ky aktgjykim eshte prishur me vone
me vendim gjyqesor te formes se prere;
4. ne qofte se dokumenti ne te cilin bazohet vendimi eshte fals ose
eshte ndryshuar fals, apo ne qofte se deshmitari, ekspe1ti, ose pala gjate
degjimit para gjykates ka dhene deklarate false, kurse vendimi i
gjykates eshte bazuar ne kete deklarate;
5. ne qofte se pala konstaton apo krijon mundesi ta perdore
vendimin e meparshem te nxjerre ne te njejtin kontest administrativ;
6. ne qofte se personit te interesuar nuk i eshte dhene mundesia per
te marre pjese ne kontestin administrativ.
Mirepo, per shkak te rrethanave nga pikat 1 dhe 5, perseritja do te
lejohet vetem ne qofte se pala, pa faj te vet, nuk ka pasur mundesi qe keto
rrethana t'i shtroje ne procesin e meparshem.
Per padine per perteritjen e procesit gjykata vendos ne seance jopub1ike,
ndersa per padine per perteritjen e procesit veprohet ne menyren e njejte si
edhe me padine e rregullt ne pikepamje te paraqitjes me kohe, te lejueshmerise
dhe mbi paraqitjen e saj nga personi i paautorizuar.
Padia per perteritjen e procesit duhet te permbaje sidomos:
aktgjykimin ose aktvendimin te nxjeiTe ne proces, perteritja e te
cilit kerkohet,
hazen ligjore te perteritjes dhe provat, perkatesisht rrethanat qe e
bejne te besueshem ekzistimin e kesaj baze,
rrethanat nga te cilat rezulton se padia eshte paraqitur ne afatin
ligjor, dhe me cilen gje kjo provohet,
ne cilin drejtim dhe ne cilin vellim propozohet ndryshimi i
aktgjykimit, perkatesisht i aktvendimit te nxjerre ne proces, perteritja e
te cilit kerkohet.
Kerkesa per mbrojtjen e ligjshmerise te vendimit gjyqesor round te
paraqitet kunder vendimeve te plotfuqishme te gjykates. Keshtu, kunder
vendimit te formes se prere te gjykates, e cila ne kontestin administrativ nuk
451
ushtron funksionin e gjykates me te larte ne Republikes se Kosoves, prokurori
publik mund t'i parashtroje gjykates kompetente ne Republiken e Kosoves
kerkesen per mbrojtjen e ligjshmerise, ne qofte se me vendim te tille eshte
shkelur ligji ne fuqi, dispozita tjeter apo akti i pergjithshem.
Kerkesen per mbrojtjen e ligjshmerise prokurori publik kompetent
mund ta parashtroje kunder vendimit te kolegjit te gjykates, i cili ne kontestin
administrativ ushtron funksionin e gjykates me te larte ne Republiken e
Kosoves, respektivisht ne Republiken e Maqedonise, ne qofte se me kete
vendim eshte shkelur ligji ne fuqi, dispozita tjeter apo akti i pergjithshem.
kete aktvendim gjykata do t'ia dergoje organit kompetent per ekzekutim dhe
per kete gje njekohesisht do ta njoftoje organin qe ushtron mbikeqyrjen.
Gjithashtu, palet e pakenaqura me vendimet administrative dhe
mbrojtjen gjyqesore ne konfliktin administrativ te zhvilluar ne gjykatat
nacionale, ne afatet e caktuara mund te aplikojne per mbrojtje gjyqesore te te
drejtave te tyre ne Gjykaten Nderkombetare per te Drejtat e Njeriut ne
Strasburg (France) konform Konventes Evropiane per te Drejtat e Njeriut.

8. Karakteri i detyrueshem i aktgjykimit

Ligjet mbi kontestet administrative shprehimisht percaktojne se

aktgjykimet e gjykates ne kontestet administrative jane te detyrueshme per
organet. Kur gjykata e ~nulon aktin, kunder te cilit ka filluar kontesti
administrativ, lenda kthehet ne gjendje ne te cilen ishte para se te ishte nxjerre
akti i anuluar. Ne qofte se sipas karakterit te yeshtjes, qe ka qene objekt i
kontestit, duhet qe, ne vend te aktit te anuluar administrativ, te nxirret nje
tjeter, organi kompetent ka per detyre ta nxjerre pa shtytje, jo me vone se
brenda 30 ditesh nga data e dergimit te aktgjykimit, ndersa organi kompetent,
ne kete rast eshte i obliguar nga pikepamja juridike e gjykates, si dhe nga
verejtjet e gjykates lidhur me procesin.
Ne qofte se organi kompetent pas anulimit te aktit administrative nxjerr
aktin administrativ ne kundershtim me pikepamjen juridike te gjykates, apo ne
kundershtim me verejtjet e gjykates lidhur me procesin, kurse paditesi paraqet
nje padi te re, gjykata do te anuloje aktin e kontestuar dhe, si rregull, vete do te
vendose per yeshtjen me aktgjykim, ndersa aktgjykimi i tille e zevendeson
krejtesisht aktin e organit kompetent. Per rastin e tille gjykata i raporton organit
qe ushtron mbikeqyrjen e tij.
Gjithashtu, pala mund te kerkoje nga gjykata qe ne menyre meritore ta
vendose yeshtjen edhe ne rastin kur organi ne afatin e caktuar (30 dite) nuk
nxjerr aktin e ri administrativ apo nuk nxjerr aktin ne ekzekutimin e
aktgjykimit te nxjerre sipas padise per shkak te heshtjes se administrates.
Ne qofte se organi kompetent nuke nxjerr aktin as brenda shtate ditesh
nga kjo kerkese, pala mund te kerkoje nxjerrjen e aktit te tille nga gjykata qe ka
nxjerre aktgjykimin ne shkalle te pare. Ne baze te kerkeses se tille, gjykata do
te kerkoje nga organi kompetent njoftimin mbi shkaqet per te cilat akti
administrativ nuk eshte nxjerre, ndersa organi kompetent ka per detyre ta jape
kete njoftim menjehere, e jo me vane se brenda shtate ditesh. Nese nuk e ben
kete, apo ne qofte se njoftimi i dhene, sipas mendimit te gjykates, nuk e
arsyeton moszbatimin e aktgjykimit te gjykates, gjykata do ta nxjerre
aktvendimin, i cili krejtesisht e zevendeson aktin e organit kompetent, ndersa

452 453
~-

SHTOJCA

KODI I PROCEDURAVE ADMINISTRATPvE

TE REPUBLIKES SE SHQIPERISE
LIGJ
Nr.8485, date 12.5.1999
KODI I PROCEDURAVE ADMINISTRATIVE TE REPUBLIKES SE
SHQIPERISE 87
Ne mbeshtetje te neneve 81 dhe 83 pika 1 te Kushtetutes, me propozim te
Keshillit te Ministrave,
KUVENDI
I REPUBLIKES SE SHQIPERISE
VENDOSI:
PJESAEPARE
PERKUFIZIME DHE PARIME TE PERGJITHSHME
KREUI
FUSHA E ZBATIMIT DHE PERKUFIZIMET
Neni 1
Fusha e zbatimit
Dispozitat e ketij kodi zbatohen nga te gjitha Organet e Administrates
Publike gjate ushtrimit te funksioneve te tyre nepermjet akteve individuale.
Parimet e sanksionuara ne kete kod zbatohen edhe mbi aktet normative
per aq sa nje gje e tille eshte e mundur.
Parimet e pergjithshme te veprimtarise administrative te sanksionuara
ne kete Kod jane te detyrueshme per te gjitha aktet administrative, qofshin keto
edhe te ndermarra ne kuadrin e se drejtes private.
Parimet e pergjithshme te ketij kodi, me ligj, mund te behen te
detyrueshrne per zbatim edhe per veprimtarine e subjekteve private kur keto
veprimtari kane efekte per interesat publike.
Ky Kod zbatohet per personat fizike dhe juridike, te cileve u eshte
dhene e drejta e ushtrimit te detyrave dhe kompetencave publike me ligj, akt
nenligjor ose kontrate. Dispozitat e ketij kodi nuk zbatohen mbi veprime te
administrates publike, qe rregullohen nga e drejta private.
Neni 2
Veprimtaria administrative
1. Veprimtaria e organeve administrative eshte teresia e akteve dhe
veprimeve nepermjet te cilave formohet dhe manifestohet vullneti i
administrates publike, si dhe ekzekutimi i ketij vullneti.
2. Formate veprimtarise administrative te rregulluara me kete ligj jane:
- aktet administrative individuale dhe kolektive;
- kontratat administrative/publike; dhe
- aktet reale.
87
Ligj nr.8485, date 12.5.1999 Kodi i Procedurave administrative, i pergatitur nga Prof.dr.
A1eks Laurasi, Botimi I Dyte, Shtepia Botuese "LAURASI",Tirane, 2001
456
Neni3
Organet administrative
Ne kuptimin e ketij kodi, organe te administrates pub like jane:
- organet e pushtetit qendror te cilat kryejne funksione administrative;
- organet e enteve publike ne masen qe ato kryejne funksione
administrative;
- organet e pushtetit vendor qe kryejne funksione administrative;
- organet e Forcave te Armatosura, si dhe 9do strukture tjeter,
punonjesit e se ciles gezojne statusin e ushtarakut, per aq kohe sa keto kryejne
funksione administrative.
Neni 4
Pala e interesuar
Pale e interesuar ne nje procedure administrative dote quhet 9do person
fizik, juridik ose autoritet shteteror, te drejtat ose kompetencat e ligjshme te te
cilit, qofshin keto individuale ose te perbashketa, kane te ngjare te preken gjate
procedures administrative.
Neni 5
Aldi real
Akt real do te quhet ajo fonne e urdherimit administrativ, ku vullneti i
administrates publike shprehet me mjete te tilla si shenjat, paralajmerimet,
tabelat, informacionet pub like etj.
Neni 6
Kontrata administrative
Kontrata administrative dote quhen ato marreveshje, ku te pakten njera
nga pa!et, eshte organ i administrates publike dhe te cilat synojne te krijojne, te
ndryshojne ose te anulojne marredhenie jmidike ne fushen e se drejtes publike.
Neni 7
Pushteti dislirecial (dliskrecioni)
Me pushtet diskrecial te administrates publike do te kuptohet e drejta e
kesaj te fundit qe te ushtroje autoritet publik per realizimin e nje qellimi te
ligjshem, qofte edhe pa autorizim te shprehur te ligjit.
Neni 8
Revokimi dhe shfuqizimi
Revokimi dhe shfuqizimi jane akte administrative, te cilat nderpresin
fuqine juridike te akteve te tjera administrative.
457
 ---..--~-~
KREUIJ
PARIME TE PERGJITHSHME
Neni 9
Parimi i ligjshmerise
1. Organet e Administrates Publike e zhvillojne veprimtarine e tyre ne
perputhje me Kushtetuten e Republikes se Shqiperise, marreveshjet
nderkombetare ne te cilat Republika e Shqiperise aderon, ligjet e Republikes se
Shqiperise, brenda kufijve te kompetencave qe u jane dhene atyre dhe konform
qellimit per te cilat jane dhene keto kompetenca.
2. Aktet administrative te nxjerra ne kushtet e gjendjes se
jashtezakonshme ne kundershtim me dispozitat e ketij kodi jane te vlefshme, ne
qofte se rezultati i kerkuar ne kushtet e gjendjes se jashtezakonshme nuk mund
te arrihet me mjete te tjera.
Palet e demtuara nga aktet e lartpermendura kane te drejte te
kompensohen per humbjet eventuale ne baze te dispozitave ligjore, qe
rregullojne pergjegjesine e administrates publike.
Neni 10
Parimi i mbrojtjes se interesit publik dhe i te drejtave te personave
private
Administrata publike, ne ushtrimin e funksioneve te saj, mbron ne c;do
rast interesin publik, si dhe te drejtat dhe interesat kushtetuese e ligjore te
personave private.
Neni 11
Parimi i barazise dhe proporcionalitetit
1. Ne marredheniet me personat private, administrata publike udhehiqet
nga parimi i barazise ne kuptimin qe askush nuk duhet te privilegjohet apo
diskriminohet per shkak te gjinise, races, fese, etnise, gjuhes, bindjeve politike,
fetare a filozofike, gjendjes ekonomike, arsimore, sociale ose perkatesise
prinderore.
2. Veprimet e administrates publike, te cilat per arsye te mbrojtjes se
interesit publik ose te te drejtave te te tjereve, kufizojne te drejtat themelore te
individit te njohura nga kushtetuta, marreveshjet nderkombetare, ligjet dhe
aktet nenligjore, duhet gjithsesi te respektojne parimin e proporcionalitetit dhe
te mos cenojne thelbin e lirive dhe te drejtave. Kjo do te thote qe veprimet e
administrates publike duhet te
jene te tilla qe:
- te kerkojne realizimin e interesave te ligjshme publike;
- te perdorin gjithnje mjete te pershtatshme dhe ne proporcion me
qellimet qe synohen te arrihen.
458
Ne · c;do rast, organet e administrates pub like detyrohen te vleresojne
nese eshte e mundur qe qellimi i kerkuar te realizohet me masa sa me pak
represive, pa kompromentuar efektivitetin e tyre.
Neni 12
Parimi i drejtesise dhe i paanesise
Administrata Publike, ne ushtrim te funksioneve te saj, trajton ne
menyre te ndershme dhe te paanshme te gjitha subjektet me te cilat hyn ne
marredhenie.
Neni 13
Parimi i bashkepunimit te administrates me personat private
1. Organet e administrates publike e zhvillojne veprimtarine e tyre ne
bashkepunim te ngushte me personat private duke:
a) u siguruar personave private informacionin dhe sqarimet e
nevojshme;
b) mbeshtetur dhe stimuluar nismat e personave private, si dhe duke
mirepritur sugjerimet dhe informacionet e tyre.
2. Administrata publike mban pergjegjesi per informacionin me shkrim
qe ujep personave private.
Organet e administrates publike sigurojne pjesemarrjen e personave
private dhe/ose shoqatave ne marrjen e vendimeve kur interesat e grupeve, te
cilat ata perfaqesojne preken nga keto vendime.
Sipas dispozitave te ketij kodi, organet e Administrates Publike duhet
t'ujapin mundesi ketyre subjekteve per t'u shprehur.
Neni 14
Parimi i pergjegjshmerise
Organet e administrates publike dhe punonjesit e tyre mbajne
pergjegjesi per demet qe u shkaktojne personave private neperrnjet:
- marrjes se vendimeve te paligjshme;
- refuzimit te paligjshem per te marre vendime; dhe
- dhenies se informacioneve shkresore te pasakta per personat private, si
per c;do shkak apo rast tjeter te parashikuar me ligj.
Neni 15
Parimi i marrjes se vendimeve
1. Organet administrative sipas dispozitave te ketij kodi marrin vendime
per te gjitha c;eshtjet brendajuridiksionit te tyre te ngritura nga personat private
ne lidhje me:
a) c;eshtjet qe u perkasin drejtpersedrejti personave private;
b) c;do peticion, kerkese apo ankim per shkelje te Kushtetutes, te ligjit
ose ne mbrojtje te interesave publike.
459
 2. Organi administrativ kompetent nuk eshte i detyruar te marre ne
shqyrtim nje <;eshtje, ne qofte se gjate dy viteve te shkuara ai ka nxjen·e nje
vendim ne lidhje me te njejten s;eshtje, te ngritur nga i njt':jti subjekt dhe mbi te
njejtat fakte. Ne kete rast llogaritja e afatit 2-vje<;:ar filion nga data e
depozitimit te kerkeses perkatese.
Neni 16
Parimi i eficiences dhc i deburokratizimit
1. Administrata publike dhe procesi vendimor duhet te strukturohen ne
menyre te tille qe t'i sigurojne personave private akses sa me te madh ne
vendimmarrje.
2. Administrata publike dhe punonjesit e saj detyrohen qe ne <;:do rast t'i
sherbejne publikut ne menyren me te efektshrne te mundshrne.
Neni 17
Parimi i mospagimit te sherbimit
1. Sherbimet e Administrates Publike jane pa pagese perves; rasteve ne
te cilat ligji parashikon pagesen per sherbimin e ofruar nga administrata.
2. Administrata nuk kerkon pagesen e tarifave edhe ne rastet kur kjo
kerkohet me ligj, kur provohet pamundesia e kerkuesit per te paguar. Rastet e
pamundesise percaktohen me akte nenligjore.
Neni 18
Parimi i kontrollit te brendshem dhe atij gjyqesor
Ne menyre qe te mbrohen te drejtat kushtetuese dhe ligjore te personave
private, veprimtaria administrative i nenshtrohet:
a) kontrollit te brendshem administrativ ne perputhje me dispozitat e
ketij kodi l)lbi ankimin administrativ; dhe
b) kontrollit nga gjykatat ne perputhje me dispozitat e Kodit te
Procedures Civile.
Neni 19
Pari.mi i mbrojtjes se sekretit shteteror dhe konfidencialitetit
<;do person qe kryen detyra ne nje organ administrativ ose eshte
pjesemarres apo i thirrur per te mane pjese ne nje procedure administrative
eshte i detyruar te mos perhape te dhenat e dala gjate procedures
administrative, kur ato perbejne sekret shteteror ose kane karakter personal.
Pjesemarresit ne nje procedure administrative kane te drejte te kerkojne
qe te dhenat me karakter personal te mos deklarohen prej tyre ose te mos
perhapen nga organet administrative pa pelqimin e tyre.
460
Neni 20
E drejta per t'u informuar
Te gjithe pjesemarresit ne nje procedure administrative kane te drejte te
marrin informacion dhe te njihen me dokumcntet e perdorura ne kete
procedure, perve<; rasteve kur me ligj jane vendosur kufizime.
E drejta e permendur ne paragrafin 1 te ketij neni mund te ushtrohet
personalisht ose nepermjet nje perfaqesuesi te autorizuar.
Organi administrativ, qe zhvillon proceduren administrative, eshte i
detyruar t'u jape informacion pjesemanesve ne procedure edhe ne lidhje me te
drejtat dhe detyrimet e tyre.
PJESAEDYTE
KOMPETENCAT DHE JURIDIKSIONI ADMINISTRATIV
KREUl
RREGULLA TE PERGJITHSHME
Neni 21
Mosheqja dore nga ~eshtjct dhe mlalimi i transferimit te tyre
1. Kompetencat e organeve te administrates pub like jane te percaktuara
me ligj ose me akt nenligjor dhe ushtrimi i tyre eshte i detyrueshem, perves;
rasteve kur normat ligjore parashikojne delegimin ose zevendesimin e
kompetencave.
2. Te gjitha ato akte ose kontrata, qe kane si objckt heqjen dore nga e
drejta per te ushtruar kompetencat qe u jane ngarkuar organeve administrative,
jane te pavlefshrne, me perjashtim te rasteve kur ka delegim te kompetencave
dhe situata te ngjashme mete.
Neni 22
Juridiksioni
1. Juridiksioni vendoset ne momentin kur fillon procedimi administrativ
dhe <;do ndryshim faktik qe mund te ndodhe me vone eshte i parendesishem.
2. Te gjitha ndryshimet ligjore do te jene gjithashtu te paefektshme,
perves; rasteve kur organi ne te cilin procedimi eshte ne vazhdim nuk ekziston
me, nuk ka me juridiksion ose ka fituar juridiksionin qe nuk e kishte ne fillim
te procedimit.
3. Kur juridiksioni territorial i nje organi i transferohet nje organi tjeter,
procedimi duhet t'i kaloje automatikisht ketij te fundit ne baze te nje urdhri
zyrtar.
461
 Neni 23
(:eshtje paraprake qe vendosen nga organe te tjera
1. Ne qofte se vendimi perfundimtar ne nje procedim administrativ
varet nga marrja e nje vendimi paraprak i cili eshte ne kompetencen e nje
organi tjeter administrativ apo te gjykates, organi qe ka kompetence per
marrjen e vendimit perfundimtar e pezullon procedimin perkates, deri kur
organi tjeter administrativ ose gjykata e kane marre vendimin paraprak.
Perjashtimi nga ky rregull lejohet vetem ne rastet kur mosmarrja e
menjehershme e vendimit i shkakton dem te pariparueshem t~ drejtave
themelore kushtetuese te paleve.
2. Pezullimi perfundon vetiu ne rastet e meposhtme:
a) kur vendimi tjeter varet nga ankimi i paleve te interesuara dhe keto te
fundit nuke bejne kete brenda afatit ligjor ose kur procedimi administrativ per
zgjidhjen e r;:eshtjes paraprake nuk eshte zhvilluar brenda 30 diteve per faj te
pales se interesuar;
b) kur si rezultat i nderhyrjes se faktoreve te tjere mosmanja e vendimit
shkakton deme te konsiderueshme dhe/ose te pandreqshme.
3. Ne rastet kur organi qe ka kompetence per marrjen e vendimit
perfundimtar nuk pret manjen e vendimit paraprak nga organi tjeter ose
gjykata, por e mer:r kete vendim paraprak vete, ky i fundit ka efekt vetem per
procedimin administrativ nevijim.
Neni 24
Konflikti mbi juridiksionin territorial
Ne rast paqmiesie ose dyshimi, per sa i perket juridiksionit territorial,
organi qe dote zgjidhe konfliktin i njeh juridiksionin atij organi, vendndodhja
e te cilit sipas organit qe gjykon r;:eshtjen, ka mundesite me te medha per nje
zgjidhje te drejte te r;:eshtjes.
Neni 25
Verifikimi i juridiksionit
I. Perpara se te mane r;:do vendim, organi administrativ duhet te
verifikoje nese kajuridiksion qe te vendose mbi kete r;:eshtje.
2. c;:eshtja e mungeses se juridiksionit mund te ng:rihet si nga organi
administrativ me nismen e tij, ashtu edhe nga palet e interesuara mbi kete
r;:eshtje.
Neni 26
Paraqitja e nje kerkese organit qe nuk ka juridiksion
l. Kur, si rezultat i ~e gabimi te pranueshem dhe brenda nje afati te
percaktua:r, nje person ben ankese, kerkese e peticion prane nje organi qe nuk
kajuridiksion, r;:eshtja dote ndjeke proceduren e meposhtme:
462
a) Ne qofte se organi kompetent i perket te njejtes ministri ose te njejtit
institucion, ankesa, kerkesa e peticioni do t'i dergohet atij me nje shkrese
zyrtare ,duke njoftuar njekohesisht edhe personin qe ka bere ankesen, kerkesen
e peticionin;
b) ne qofte se organi kompetent i perket nje ministrie ose nje
institucioni tjeter, ankesa, kerkesa e peticioni do t'i kthehet mbrapsht kerkuesit
brenda 48 oreve te shoqeruara me informacionin se kujt organi specifik te
administrates ky person duhet t'i drejtohet.
2. Ne rastin e parashikuar nga paragrafi l shkronja b) e ketij neni
caktohet nje afat i ri per zhvillimin e procedimit, i njejte me ate te parin, i cili
filion te llogaritet qe nga momenti i njoftimit tek organi kompetent.
3. Vendimi i organit administrativ, nepemljet te cilit deklarohet
mungesa e juridiksionit te tij, i nenshtrohet rishikimit ose apelimit
administrativ, sipas rregullave te vendosura ne kete kod.
KREUH
DELEGIMI I KOMPETENCA VE DHE ZEVENDESIMI I TYRE
Neni 27
Delegimi i kompetencave
1. Organet administrative kompetente mund te delegojne kompetencat e
tyre te nje organ tjeter i administrates.
2. Organet administrative kompetente mund te delegojne kete
kompetencat tek organet e tyre vartese. ~
3. Paragrafet 1 dhe 2 te ketij neni mund te zbatohen, per aq sa eshte e
pershtatshme, edhe ne rastet e delegimit te kompetencave te organeve
kolegjiale te drejtuesit e tyre.
Neni 28
Nendelegimi i kompetencave
Perve9 rasteve kur me ligj parashikohet ndryshe, organi qe delegon nje
kompetence nuk mund te autorizoje organin e deleguar apo te nendeleguar, qe
ky i fundit t'ia nendelegoje kete kompetence nje organi tjeter.
Neni 29
Kriteret per delegimin
I. Ne rastet e delegimit, organi delegues percakton kompetencat te cilat
jane deleguar ose tregon se r;:fare aktesh mund te n..'<jerrin apo te zbatojne
organet e deleguara.
2. Delegimi i kompetencave botohet ne Fletoren Zyrtare. Ndersa ne
rastet e administrates vendore delegimi botohet ne gazeten e pushtetit vendor
dhe kur nuk ekziston nje e tille, njoftimi perkates afishohet ne vende publike.
463
 ~-
~
¥

Neni 30
Perrnendja e organit delegues
Ne ushtrimin e kompetencave te perfituara me delegim, organi
deleguar duhet te permende organin delegues.
Neni 31
Kompetencat e organit delegues
1. Organi delegues nxjerr udhezime dhe instruksione te cilat jane te
detyrueshme per organet e deleguara ne lidhje me ekzekutimin e kompetencave
te deleguara.
2. Organi delegues ka te drejte te rimane perseri kompetencat e
deleguara ,si dhe te revokoje <;do akt apo veprim te ndermarre nga organet e
deleguara ne kundershtim me dispozitat per vlefshmerine e akteve
administrative te parashikuara nga ky kod.
Neni 32
Perfundirni i delegimit
Delegimi i kompetencave mbaron:
a) me revokimin e aktit te delegimit;
b) me mbarimin apo krye1jen e detyrave, si dhe me zhdukjen e organit
delegues apo te deleguar.
Neni 33
Rregullat e sanksionuara nga ky kod per delegimin zbatohen edhe per
nendelegimin, ne ato raste kur ai lejohet me ligj.
Neni 34
Zevendesimi
1. Ne rastet e mungesave, te pamundesise apo te paaftesise fizike per te
vepruar ose per shkak te ndonje pengese ligjore qe haset nje organi
administrativ individual, kryerja e detyrave behet nga organi ose personi
zevendesues i percaktuar me ligj.
2. Kur ligji nuk shprehet, zevendesimi ne krye1jen e detyrave do te
behet nga punonjesi me i vjeter i organit, qe vjen direkt pas tij ne shkallen e
hierarkise.
3. Ne ushtrimin e funksioneve te zevendesuesit futen edhe kompetencat
e deleguara te te zevendesuarit.
KREUUI
ZGJIDHJA E KONFLIKTEVE JURIDIKSIONALE DHE TE
l{OMPETENCAVE
Neni 35
Kompetenca per zgjidhjcn e konflikteve
1. Konfliktetjuridiksionale dote zgjidhen nga gjykatat kompetente.
2. Konfliktet e kompetencave zgjidhen:
a) nga seksionet adminish·ative te gjykatave kur kemi te bejme me
organe te ndryshme administrative;
b) nga kryeministri per ministri te ndryshme;
c) nga ministri ose drejtuesi i institucionit qendror kur kemi te bejme
me organe te se njejtes ministri ose te nje organi tjeter te administrates
qendrore.
3. Konfliktet e kompetencave zgjidhen ne radhe te pare nga organi qe
vjen menjehere siper organeve te perfshira ne kete konflikt dhe qe ka
kompetenca kontrolli.
Neni 36
Mocioni dhe afati per zgjidhjen administrative te konflikteve
1. Zgjidhja e konflikteve te kompetencave midis organeve
administrative te ndryshme kerkohet me shkrim nga palet e interesuara duke
paraqitur arsyet, si dhe i dergohet organit kompetent per zgjidhjen e ketij
konflikti. Kjo zgjidhje mund te kerkohet edhe nga vete organet ne konflikt qe
ne momentin qe ata kane dijeni per kete konflikt.
2. Organi kompetent per zgjidhjen e konfliktit degjon organet ne
konflikt dhe jep vendimin brenda nje afati 30-ditesh.
PJESA E TRETE
GARANTIMI I PAANSHMERISE NE PUNEN E
ADMINISTRATES PUB LIKE
Neni 37
Rastet e diskualifikimit
1. Asnje punonjes i organeve te administrates nuk mund te mane pjese
ne nje proces vendimmarres administrativ apo ne nje lidhje kontrate ku
administrata qe ai perfaqeson eshte pale ne rastet kur punonjesi ka ose/dhe
dyshohet te kete kushtet e meposhtme:
a) Ka nje interes personal direkt apo indirekt ne 9eshtjen ne fjale;
b) bashkeshorti apo bashkejetuesi ose te afermit e tij deri ne shkalle te
dyte kane nje interes direkt apo indirekt ne <;eshtjen ne :fjale;

464 465
 ~
l
'
c) punonjesi apo personat e parashikuar nga paragrafi b) i ketij neni
kane nje interes direkt apo indirekt ne nje <;eshtje te ngjashme me <;eshtjen ne
fjale;
<;) punonjesi ka marre pjese si ekspert, keshilltar apo avokat ne <;eshtjen
ne fjale;
d) personate permendur ne paragrafin b) te ketij neni kane marre pjese
si eksperte, keshilltare apo avokate ne <;eshtjen ne fjale;
dh) kunder punonjesit apo ndaj personave te permendur ne paragrafin b)
te ketij neni eshte nisur nje proces gjyqesor nga palet e interesuara;
e) <;eshtja eshte apelim i nje vendimi te marre prej punonjesit ose nga
personate permendur ne paragrafin b) te ketij neni;
e) punonjesi ose personat e permendur ne paragrafin b) te ketij neni jane
debitore ose kreditore te paleve te interesuara ne nje procedim administrativ
apo lidhje kontrate ku administrata publike eshte pale;
f) punonjesi ose personat e permendur ne paragrafin b) te ketij neni
kane marre dhurata nga palet e interesuara ne procedimin administrativ apo ne
lidhjen c kontrates perpara ose pas fillimit te procedimit administrativ apo
lidhjes se kontrates;
g) punonjesi ose personat e petmendur ne paragrafin b) te ketij neni
kane miqesi ose armiqesi me palet e interesuara ne procedimin administrativ
apo lidhjen e kontrates.
Neni 38
Deklarimi i rasteve te diskualifikimit
1. Ne rastet kur nje punonjes ndalohet te marre pjese ne nje vendim-
marrje apo procedim administrativ, sipas nenit 37, ai duhet te lajmeroje
menjehere eprorin e tij ose drejtuesin e organit kolegjial.
2. Deri ne marrjen e nje vendimi te prere, <;do pale e interesuar mund te
kerkoje ndalimin e pjesemarrjes se nje punonjesi ne nje vendimmanje apo
procedim administrativ, duke parashtruar arsyet per te cilat pala kerkon nje
veprim te tille.
3. Eprori ose drejtuesi, kur kemi te bejme me nje organ kolegjial, merr
vendim per perjashtimin nga nje vendimmarrje apo procedim administrativ te
punonjesit qe paraqet rastet e nenit 37.
4. Ne rastet kur behet fjale per perjashtimin e drejtuesit nga nje
vendimmarrje apo procedim administrativ, sipas nenit 37, vendimi per kete
perjashtim merret nga vete organi kolegjial, por pa pjesemarrjen e drejtuesit.
Neni 39
Efektet e diskualifikimit
2. Pavaresisht nga diskualifikimi i subjekteve ne rastet e parashikuara
nga neni 37, ato subjekte jane te detyruara tE ushtrojne kompetencat e tyre ne
raste emergjence, me kushtin qe keto veprime te ratifikohen nga subjekti
zevendesues ose nga organi kolegjial.
Neni 40
Efektet e deklarimit te diskualifikimit
1. Menjehere pas deklarimit te diskualifikimit, zyrtari ne fjale
zevendesohet nga zevendesi i tij ligjor, perve<; rasteve kur eprori e merr kete
<;eshtje nen autoritetin e tij.
2. Ne rastet e nje organi kolegjial, organi do te funksionoje, si i tille por
pa pjesemarrjen e anetarit qe eshte diskualifikuar.
Neni 41
Formulimi i kerkeses
1. Ne rastet e parashikuara ne nenin 37, kerkesa e pales se interesuar,
per diskualifikimin e punonjesit te organit administrativ, i drejtohet organit qe
ka kompetence per te vendosur ne lidhje me diskualifikimin. Kerkesa tregon
qarte faktet mbi te cilat ajo bazohet.
2. Ne rastet kur kerkesa per diskualifikim behet nga vete nepunesi, ajo
behet me shkrim kur nje gje e tille kerkohet nga organi te cilit i drejtohet
kerkesa.
3. Ne rastet kur kerkesa behet nga palet e interesuara ne procedim, akt
apo kontrate
administrative, punonjesi i prekur nga kjo kerkese ka te drejte te
mbrohet.
Neni 42
Marrja e vendimit ne lidhje me diskualifikim
Vendimi ne lidhje me diskualifikim jepet brenda 5 ditesh.
Neni 43
Masat disiplinore
1. Aktet dhe kontratat ne te cilat marrin pjese punonjesit e organeve
administrative qe preken nga dispozitat mbi diskualifikimin jane te pavlefshme.
2. <;:do shmangie nga detyrimi i punonjesit per te bere te ditur
ekzistencen e kushteve diskualifikuese, sipas paragrafit 1 te nenit 38, perben
shkelje te rende disiplinore.

1. Ne rastet e parashikuara nga paragrafet 1 dhe 2 te nenit 38, nepunesi

duhet te nderprese <;do veprim per sa kohe eprori nuk urdheron te kunderten.
467
466
 ~-

PJESAE KATERT PALET E INTERESUARA NE
PROCEDIMIN ADMINISTRATIV
Neni 44
Pjesemarrja ne procedimin administrativ
1. <;dokush qe ka interes te ligjshem ka te drejte te marre pjese ne
procedimin administrative personalisht ose/dhe i perfaqesuar.
2. Zotesia per te marre pjese ne procedimin administrativ rregullohet
sipas dispozitave te se drejtes civile mbi zotesine juridike per te vepruar.
rezultat i veprimeve te ndermarra gjate procedimit, kur keta persona mund te
identifikohen.
2. Administrata nuk eshte e detyruar te komunikoje me palet e
interesuara ne rastet kur <;eshtja eshte sekrete ose konfidenciale, sipas
klasifikimeve te bera me ligj ose kur komunikimi mund te kompromentoje
efektivitetin e procedimit.
3. Ne njoftiinin e drejtuar paleve te interesuara duhet te tregohet se cili
organ administrativ e ka filluar procedimin, data e fillimit te procedimit, si dhe
qellimi i procedimit.

Neni 45
Legjitimimi
1. Mbajtesit e te drejtave dhe interesave te ligjshme, te cilat preken nga
vendimet qe merren gjate procedimit administrativ, kane te drejte te fillojne
procedimin administrativ, si dhe te marrin pjese ne te.
Te drejtat e mesiperme i kane dhe shoqatat apo organizatat.
2. Ne mbrojtje te interesave te gjera, te cilat mund te preken nga
procedimi administrativ, kane te drejte te fillojne nje procedim administrativ
dhe/ose te marrin pjese ne te edhe:
a) personat te cileve procedimi administrativ u shkakton ose mund t'u
shkaktoje deme ne te drejtat e perbashketa si p.sh. shendeti publik, arsimimi,
trashegimia kulturore, mjedisi, si dhe ne cilesine e jetes;
b) personat qe jetojne brenda apo prane nje prone publike, e cila mund
te demtohet nga procedimi administrativ;
c) Avokati i Popullit.
3. Shoqatat qe veprojne ne mbrojtje te interesave te gjera te publikut,
kane te drejte te fillojne apo te marrin pjese ne procedimin administrativ.
P JESA E PESTE
PROCEDIMI ADMINISTRATIV
KREUl
PARIME TE PERGJITHSHME TE PROCEDIMIT
ADMINISTRATIV
Neni 46
Fillimi i procedimit
Procedimi administrativ mund te filloje me nismen e administrates ose
me kerkesen e paleve te interesuara.
Neni 48
Procedimi i filluar me nismen e publikut
Edhe ne rastet kur nisma per fillimin e procedimit administrativ vjen
nga publiku, administrate duhet te ndermarre hapat qe ajo i gjykon te
nevojshme per pergatitjen e <;eshtjes, qofte edhe per probleme qe nuk
perfshihen ne kerkesen e paraqitur, kur mendon se nje gje e tille eshte ne
interesin e publikut te gjere.
Neni 49
Kufij te pergjithshem kohore per perfundimin e procedimit
1. Procedimi administrativ perfundon brenda nje periudhe kohore prej
3-muajsh, me perjashtim te rastit kur parashikohet ndryshe ne ligje te ve<;anta
ose kur imponohet nga situata te ve<;anta. Ne rastin e situatave te ve<;anta,
procedimi administrativ perfundon 3 muaj pas nderprerjes se situates se
ve<;ante.
2. Mosrespektimi i kufijve kohore te dhene nga paragrafi 1 i ketij neni
justifikohet nga organi administrativ pergjegjes, tek organi qe vjen menjehere
siper tij ne hierarki, brenda 10 diteve nga perfundimi i afatit 3-mujor ose i
nderprerjes se situates se ve<;ante.
Neni 50
Kerkimi i mendimit te paleve te interesuara
Ne <;do faze te procedimit, organi administrativ mund te kerkoje
mendimet e paleve te interesuara, te cilat duhet te depozitohen brenda nje afati
kohor te percaktuar nga administrata ne kete rast.
Mendimet mund te kerkohen ne lidhje me <;do <;:eshtje.
Palet e interesuara kane per detyre qe te bashkepunojne ne menyre te
plote me administraten per sqarimin e fakteve.

Neni 47
Komunikimi me palilt e interesuara
1. Fillimi i procedimit me nismen e administrates duhet t'i behet i ditur
atyre personave te drejtat dhe interesat e ligjshme tete cileve mund te preken si

468 469
 T-
KREUU
E DREJTA PER T'U INFORMUAR
Neni 51
E drejta e paleve te interesuara per t'u informuar
1. (.:do person gezon te drejten per t'u informuar nga administrata ne
lidhje me zhvillimin e procedimeve per te cilat ai person eshte drejtperdrejt i
interesuar.
2. Ne informacionin qe jepet nga administrata tregohet organi
administrativ qe zhvillon procedimin, hapat konkrete te ndermarre prej tij,
vendimet e marra si dhe c;do informacion tjeter.
3. Afati per dhenien e informacionit te parashikuar nga ky nen eshte I 0
dite nga dita e regjistrimit te kerkeses perkatese.
Neni 52
Inspektimi i dosjeve dhe leshimi i vertetimeve
Palet e interesuara kane te drejte te inspektoje dosjet qe i posedon
administrata, kur keto nuk permbajne dokumente te klasifikuara sekrete, dhe te
marrin vertetime apo kopje te vertetuara te dokumenteve qe ato permbajne
perkundrejt pageses.
Neni 53
Leshimi i vertetimeve
I. Punonjesit kompetente te administrates jane te detyruar t'u leshojne
pal eve te interesuara, brenda 10 ditesh nga paraqitja e kerkeses dhe pa qene
nevoja per te pritur ndonje urdher nga eproret, vertetime apo kopje autentike te
dokumenteve, te cilat permbajne te gjithe ose pjese te informacionit te
meposhtem:
a) Daten e paraqitjes se aplikimeve, peticioneve, kerkesave per
shqyrtim, apelimeve dhe dokumenteve te tjera te ngjashme;
b) permbajtjen e ketyre dokumenteve ose pretendimet e pal eve;
c) etapen ne te cilen ndodhet zhvillimi i procedimeve;
c;) vendimet e marra apo qe duheshin marre.
2. Kur dokumentet qe kerkohen prej paleve jane te klasifikuara si
sekrete, punonjesi kompetent i administrates duhet t'i leshoje pales se
interesuar (kur kjo e kerkon) nje deklarate qe ta vertetoje kete.
Neni 54
Kufijte e se drejtes per t'u informuar
1. Te drejtat e parashikuara ne nenet 5 I deri 53 te ketij Kodi u takojne
edhe atyre personave te cilet megjithese nuk kane interes te drejtperdrejte,
provojne se kane nje interes te ligjshem per te marre dijeni ne Iidhje me
dokumente te caktuara.
470
2. Ushtrimi i te drejtave te parashikuara ne paragrafin l te ketij neni
behet i mundur vetem pas leshimit te nje urdhri nga pergjegjesi i nj~Ssise
administrative. Urdhri shoqerohet me kerkesen e shkruar dhe dokumente te
tjera te bashkengjitura, te cilat vertetojne interesin e ligjshem te pretenduar.
Neni 55
Parimi i administrates se hapur
1. Te gjithe kane te drejte te njihen me dosjet dhe regjistrat e
administrates edhe ne rastet kur nuk po zhvillohet ndonje procedim
administrativ, qe atyre t'iu interesoje, perve9 rasteve kur nje gje e tille ndalohet
me ligj.
2. E drejta per t'u njohur me dosjet dhe regjistrat e administrates
rregullohet me ligj te vec;ante.
KREUUI
NJOFTIMET DHE AFATET KOHORE PER BERJEN E TYRE
SEKSIONII
NJOFTIMET
Neni 56
Detyrimi per te njoftuar
Palet e interesuara duhet te njoftohen per te gjitha aktet administrative
nepermjet te cilave:
a) merren vendime ne lidhje me pretendimet e tyre;
b) vendosen detyrime, ndeshk:ime ose shk:aktohen deme;
c) krijohen, zhduken, zgjerohen apo kufizohen interesat apo te drejtat
legjitime te paleve, ose preken ne ndonje menyre tjeter kushtet per ushtrimin e
tyre.
Neni 57
Perjashtimi nga detyrimi per te njoftuar
Administrata nuk ka detyrim per te njoftuar ne lidhje me aktet
administrative ne rastet e meposhtme:
a) kur aktet administrative komunikohen gojarisht ne prani te paleve te
interesuara;
b) kur pala e interesuar, merr pjese ne zhvillimin e procedimit
administrativ dhe manifeston njohuri te plota ne lidhje me aktin administrativ
ne fjale.
Neni 58
Permbajtja e njoftimit
1. Njoftimi duhet te permbaje sa me poshte:
a) tekstin e plote te aktit administrativ;
471
 b) emrin e personit pergjegjes per aktin dhe daten e ketij te fundit;
c) organin qe ka juridiksion per te vendosur per apelimet kunder aktit
dhe afatet kohore per kete qellim, ne rast se akti nuk mund te apelohet ne rruge
gjyqesore.
2. Teksti i plate i aktit mund te zevendesohet me nje permbledhje te
permbajtjes dhe objektit te tij ne rastet kur akti ka plotesuar te gjitha kerkesat e
formuluara nga palet e interesuara, ose kur akti kate beje me marrjen e masave
procedural e.
Neni 59
Afatet kohore per njoftimet
Perve<; rasteve kur me ligj vendoset ndryshe, aktet administrative duhet
te njoftohen brenda 8 ditesh.
Afatet fillojne te llogariten qe nga data qe pason diten ne te cilen nxirret
akti ose data kur palet e interesuara marrin pjese ne procedimin administrativ.
Neni 60
Menyrat e njoftimit
I. Njoftimet behen:
a) me paste, me kusht qe te kete sherbim postar dere me dere ne vendin
e banimit apo qendren e punes se pales qe duhet te njoftohet;
b) personalisht, ne rast se kjo forme e njoftimit nuk komprometon
shpejtesine e zhvillimit te procedimit ose njoftimi me paste nuk eshte i
mundur;
c) me telegram, telefon, teleks ose faks ne rastet e urgjences;
<;)me lajmerim publik i cili afishohet ne vende publike, ose nepermjet
nje lajmerimi qe botohet ne Fletoren Zyrtare, ne gazeten e pushtetit vendor ose
ne dy gazetat me te lexuara ne vendin e banimit apo te punes se paleve qe
duhen njoftuar, ne rastet kur palet e interesuara jane te panjohura ose ne numer
aq te madh saqe <;do forme tjeter njoftimi vleresohet si e papershtatshme.
2. Ne ato raste kur njoftimi behet me telegram, telefon, teleks apo faks,
ai duhet te konfirmohet nga organi qe ben njoftimin ne menyren e parashikuar
nga nenparagrafet a) dhe b) te paragrafit I te ketij neni, ne diten pasardhese te
punes, pavaresisht se si rregull njoftimi quhet se eshte here ne daten e
komunikimit te pare.
472
SEKSIONIH
AFATET KOHORE PER ZBATIMIN E AKTEVE
ADMINISTRATIVE
Neni 6I
Afati i pergjithshem
I. Me perjashtim te rasteve te parashikuara ne nenet Il2 dhe I13 te
ketij ligji, si dhe rasteve te tjera te ve<;anta, afati kohor per zbatimin e akteve
nga administrata eshte 15 dite.
2. Afati brenda te cilit palet e interesuara zbatojne aktin, kerkojne
marrjen e masave procedurale per zbatimin e tij, iu pergjigjen <;eshtjeve ne
lidhje me te cilat palet mund te paraqesin mendimet e tyre apo te ushtrojne
ndonje te drejte tjeter gjate zhvillimit te procedimit, eshte 15 dite.
Neni 62
Llogaritja e afateve kohore
Ne llogaritjen e afateve kohore zbatohen rregullat e meposhtme:
a) ne Jlogaritjen e afateve nuk perfshihet dita ne te cilen del akti;
b) llogaritja e afatit kohor pezullohet te shtunave, te dielave dhe diteve
te festave zyrtare;
c) ne rastet kur perfundimi i afatit qellon ne nje dite kur administrata qe
do te zbatoje aktin eshte e mbyllur ose funksionon me orare te reduktuara,
zbatimi i aktit shtyhet per diten pasardhese te punes.
Neni 63
Zgjatja e afateve kohore
Ne qofte se palet qe preken nga zbatimi i aktit banojne ose gjenden
perkohesisht jashte territorit te Republikes se Shqiperise apo ne zonate largeta
te Republikes, afatet kohore te parashikuara nga ligji fillojne te llogariten
vetem pas kalimit te:
a) 5 diteve, kur palet e interesuara jane te vendosura ne zona larg
vendndodhjes se organit administrativ;
b) 15 diteve, kur palet e interesuara jane te vendosura ne nje shtet te
Evropes dhe
c) 30 diteve, kur palet e interesuara jane te vendosura ne nje shtet jashte
Evropes.
Neni 64
Rivendosja ne afat
Kur nje pale ne proceduren administrative, jo per fajin e tij, eshte
penguar te respektoje nje afat te caktuar nga ky Kod ose nga dispozita te tjera
ligjore, kate drejte te kerkoje te rivendoset ne afatin e humbur, perve<; rasteve
kur ligji e perjashton kete te drejte.
473
 -----v-
i
Kerkesa per rivendosjen ne afat duhet te behet brenda 15 diteve nga dita
kur jane zhdukur pengesat, por jo me shume se 1 nga dita e fundit e afatit te
humbur, perve<; rasteve te nje force madhore.
Kerkesa e pales se interesuar per rivendosjen ne afat duhet te jete e
argumentuar dhe te krijoje besim se afati eshte hurnbur jo per fajin e pales.
Neni 65
Shqyrtimi i kerkeses per rivendosjen ne afat
1. Kerkesa per rivendosjen ne afat shqyrtohet nga organi qe zhvillon
proceduren administrative.
2. Kunder vendimit qe refuzon kerkesen e permendur ne paragrafin 1 te
ketij neni mund te behet ankim sipas rregullave te parashikuara nga ky Kod.
KREUIV
ZHVJLLIMI I PROCEDIMIT
SEKSIONI I
FILLIMI
Neni 66
Kerkesa fillestare
1. Me perjashtim te rasteve te parashikuara ne ligj, kerkesa fillestare e
paleve te interesuara behet me shkrim dhe duhet te permbaje:
a) emrin e organit administrativ te cilit i drejtohet;
b) emrin e plote te aplikantit, gjendjen civile, profesionin dhe
vendbanimin;
c) shpjegime ne lidhje me faktet rreth te cilave behet kerkesa, si dhe kur
eshte e mundur, bazen ligjore per kete kerkese;
<;) shpjegime te qarta ne lidhje me pretendimet;
d) daten dhe firmen e aplikantit apo te ndonje personi tjeter ligjerisht te
autorizuar prej tij, ne rast se aplikanti nuk di te shkruaje.
Neni 67
Formulimi i peticionit me goje
Ne ato raste kur ligji lejon formulimin e nje peticioni me goje, ai duhet
te shoqerohet me nje dokument te shkruar, i cili te permbaje <;eshtjet e treguara
ne pikat a) dhe d) te paragrafit te pare te nenit 66, i cili datohet dhe nenshkruhet
nga kerkuesi dhe nepunesi qe merr peticionin.
Neni 68
Te metat e kerkeses fillestare
1. Ne qofte se kerkesa fillestare nuk eshte hartuar ne perputhje me
kerkesat e nenit 66, kerkuesit i kerkohet qe te korrigjoje te metat ekzistuese.
474
2. Pavaresisht nga permbajtja e paragrafit 1 te ketij neni, organct e
administrates dhe nepunesit shteterore perpiqen t'i rregullojne vete te metat e
kerkeses ne menyre qe interesat e paleve te mos komprometohen nga ndonje
parregullsi e thjeshte apo formulirn i papersosur i pretendimeve.
3. Kerkesa anonime dhe ato me ptetendime te pakuptueshme nuk
pranohen nga administrata.
Neni 69
Paraqitja e peticioneve
1. Me perjashtim te rasteve te parashikuara ne paragrafet 2 dhe 3 te ketij
neni, peticionet i paraqiten organeve te administrates te cilave iu drejtohen.
2. Peticionet qe iu drejtohen organeve qendrore te administrates mund
te paraqiten ne zyrat vendore qe jane ne varesi te tyre.
3. Kur nuk ka zyre vendore te nje organi te caktuar administrativ
qendror, peticioni mund t'i dergohet prefektures.
4. Peticionet per te cilat behet fjale ne paragrafin 2 dhe 3 te ketij neni, iu
<;ohen organ eve kompetente me poste te regj istruar (rekomande) brenda 3
diteve nga marrja e tyre.
Neni 70
Paraqitja e peticioneve ne perfaqesite diplomatik1~ apo zyrat
konsullore
1. Peticione mund te paraqiten edhe ne perfaqesite diplomatike, zyrat
konsullore ose perfaqesi te tjera te vendosura ne vendin ku palet e interesuara
banojne ose ndodhen fizikisht.
2. Perfaqesite diplomatike apo zyrat konsullore ia dergojne peticionin
organeve te cilave ai iu drejtohet, duke treguar daten ne te cilen ka mberritur
peticioni ne zyrat e tyre.
Neni 71
Peticionet e derguara me poste
Me perjashtim te rasteve kur me ligj parashikohet ndryshe, peticionet ne
adrese te organeve administrative, kur dergohen me poste, kjo e fundit duhet te
kerkoje firmen e rnarresit.
Neni 72
Regjistrimi i peticioneve te mbcrritura
1. Pavaresisht nga rnenyra e dergirnit te peticioneve, rnberritja e tyre
regjistrohet gjithrnone.
Regjistri perkates duhet te permbaje nurnrin e peticionit, daten e
paraqitjes, objektin e peticionit, numrin e dokurnenteve qe i bashkengjiten dhe
ernrin e aplikantit.
475
 2. Peticionet regjistrohen sipas radhes se paraqitjes dhe peticionet qe
vijne me te njejten dergese postare konsiderohen sikur jane paraqitur ne te
njejten kohe.
Neni 73
Vertetimi per dorezimin e peticionit
1. Palet e interesuara mund te kerkojne nje vertetim i cili te provoje
dorezimin dhe marrjen e peticionit.
2. Vertetimi duhet te tregoje faktin e marrjes se peticionit nga punonjesi
i administrates dhe listen e dokumenteve te bashkengjitura.
Neni 74
Dokumente te tjera te shkruara te paraqitura nga palet e
interesuara
Dispozitat e ketij seksioni zbatohen edhe per shpjegimet, kerkesat per
shqyrtim, pergjigjet dhe dokumente te tjera te shkruara qe paraqiten nga palet e
interesuara.
Neni 75
Verifikimi paraprak i disa ~eshtjeve gjate nje procedimi te
zakonshem
Menjehere pas mbenitjes se peticionit, organi administrativ verifikon
paraprakisht <;eshtjet e meposhtme:
a) Pasjen ose mospasjen e juridiksionit/kompetences nga ana e organit
administrativ per zgjidhjen e problemit te shtruar ne peticion;
b) mbarimin automatik te te drejtave, ushtrimi i te cilave kerkohet;
c) legjitimimin e aplikanteve;
<;) kalimin e afateve kohore brenda te cilave duhej te ishte paraqitur
aplikimi.
Neni 76
Pranimi i heshtur i peticionit
1. Kur ekzekutimi i nje akti administrativ ose ushtrimi i nje te drejte nga
individi kushtezohet nga miratimi apo autorizimi i administrates,perjashto
rastet kur ligji parashikon ndryshe, mund te procedohet me ekzekutimin e aktit
ose me ushtrimin e se drejtes, ne rast se vendimi perkates nuk jepet brenda
afatit te
parashikuar nga ligji.
2. Ne ato raste kur ligji nuk parashikon ndonje afat, afati per pranimin e
heshtur per shkak te mos pergjigjes dote jete 90 dite nga paraqitja e peticionit.
3. Rastet e meposhtme qe kane nevoje per miratim/autorizim te
organeve administrative jane:
476
a) Licencat per kryerjen e veprimtarise ndertimore;
b) lej et per nderrimin e destinacionit te tokes per ndertim;
c) lejet e punes per te huajt;
<;) lejet per investimet e huaja;
d) lejet per pune 24 ore;
dh) autorizimet per punen me turne;
e) grumbullimi i funksioneve publike dhe private.
4. Afatet e parashikuara ne · ligj dhe ne paragrafin 2 te ketij neni
pezullohen ne rastet kur procedimi nderpritet per shkaqe per te cilat eshte
pergjegjes individi.
Neni 77
Mospranimi i heshtur i peticionit
1. Pavaresisht nga permbajtja e nenit 76, mosnxjenja e nje vendimi
perfundimtar brenda afatit ligjor, ne lidhje me nje pretendim te ngritur para
organit administrativ kompetent, iu jep paleve te interesuara te drejten te
mendojne dhe te veprojne sikur peticioni i tyre nuk eshte pranuar.
2. Afati i permendur ne paragrafin 1 te ketij neni eshte 90 dite me
perjashtim te rasteve kur me ligj parashikohet ndryshe.
3. Me perjashtim te rasteve kur me ligj parashikohet ndryshe, afati
kohor i permendur ne paragrafin 2 te ketij neni llogaritet si me poshte:
a) qe nga data kur kerkesa eshte regjistruar si e marre (e hyre) ne
departamentin kompetent, ne qofte se ligji nuk kerkon kryetjen e fonnaliteteve
te ve<;anta ne periudhen pergatitore perpara marrjes se vendimit;
b) qe nga fundi i afatit te percaktuar me ligj per perfundimin e ketyre
formaliteteve, ose kur nje afat i tille nuk ekziston, nga fundi i periudhes 3-
mujore nga paraqitja e peticionit;
c) nga dita kur eshte marre lajmi per perfundimin e formaliteteve ne
fjale.
SEKSIONIII
VENDIMET E NDERMJETME
Neni 78
Rastet kur mund te merren vendime te ndermjetme
1. Organi administrativ qe eshte kompetent per marrjen e vendimit
perfundimtar, mund te mane edhe vendime te ndermjetme kur gjykohet se
mosmarrja e masave te caktuara do te sillte si pasoje shkaktimin e nje demi te
rende e te pariparueshem mbi interesat pub like.
Vendimet e ndermjetme mund te menen me nismen e organit
administrativ ose me kerkesen e pal eve te interesuara.
2. Vendimi per marrjen e masave te ndermjetme duhet te jete i
justifikuar dhe me afat te percaktuar.
477
 ~r;
'
3. Revokimi i vendimit per masat e ndermjetme duhet te jete gjithashtu
i justifikuar.
Neni 79
Mbarimi i vendimeve te ndermjetme
Vendimet e ndermjetme perfundojne automatikisht ne rastet e
meposhtme:
a) pasi jepet vendimi perfundimtar;
b) kur mbaron afati i caktuar per vendimet e ndermjetme;
c) kur kalon afati kohor, i parashikuar nga ligji, brenda te cilit duhej te
ishte marre vendimi perfundimtar;
9) kur nuk ekziston afat kohor i parashikuar nga ligji, vendimet e
ndermjetme perfundojne automatikisht kur kane kaluar 6 muaj nga fillimi i
procedimit.
SEKSIONIIII
PROCEDURA HETIMORE
NENSEKSIONI I
DISPOZITA TE PERGJITHSHME
Neni 80
Subjekti i procedures hetimore
1. Procedura hetimore zhvillohet nga ai organ administrativ ne
kompetencen e te cilit eshte marrja e vendimit perfundimtar.
2. Organi kompetent per marrjen e vendimit mund t'ia delegoje te
drejten per zhvillimin e procedures hetimore organit vmies me perjashtim te
rasteve kur delegimi ndalohet me ligj.
3. Organi qe ka kompetence per zhvillimin e procedures hetimore mund
t'i ngarkoje organit vartes detyra specifike hetimore.
4. Ne rastin e organeve kolegjiale, delegimi i kompetencave te
parashikuara ne paragrafin 2 te ketij neni mund te behet ne favor te anetareve te
ve9ante te organit ose te nje organi vartes.
Neni 81
Verifikimi i provave
1. Organi kompetent kerkon dhe njihet mete gjitha faktet te cilat jane te
nevojshme per marrjen e vendimit perfundimtar, duke perdorur per kete qellim
te gjitha metodat e te provuarit te lejuara nga ligji.
2. Per faktet te cilat jane te njohura publikisht, si dhe per ato fakte te
cilat jane te ditura per organ in administrativ per shkak te funksioneve te tij, nuk
nevojitet verifikimi.
3. Organi administrativ kompetent siguron perdorimin ne procedimin
administrativ te fakteve te njohura prej tij per shkak te funksionit.
478
Neni 82
Barra e proves
I. Barra e proves per faktet e pretenduara bie mbi palet e interesuara
pavaresisht nga detyrimi i administrates i parashikuar ne paragrafin 1 te nenit
81.
2. Palet e interesuara mund te bashkengjisin dokumente ose mendime
apo te kerkojne nga administrata marrjen e masave per te siguruar provat qe
nevojiten per marrjen e vendimit perfundimtar.
Neni 83
Detyrimi i paleve te interesuara per te paraqitur prova
1. Organi qe zhvillon proceduren hetimore mund t'i kerkoje paleve te
interesuara paraqitjen e informacioneve, dokumenteve ose objekteve te cilat i
nenshtrohen inspektimit, si dhe 9do forme tjeter hetimi per te provuar
pretendimet.
2. Palet e interesuara mund te refuzojne bashkepunimin e parashikuar
ne paragrafin 1 te ketij neni, ne rast se ai shkakton:
a) shkelje te sekretit profesional;
b) perhapja e te dhenave njohja mete cilat eshte e ndaluar me ligj;
c) njohjen me te dhena komprometuese qe lidhen me vete pal en e
interesuar apo me bashkeshortin, prindin, femijen, vellain, motren e tij (saj);
9) njohjen me te dhena qe mund t'i shkaktojne pales se interesuar ose
secilit prej personave te permendur ne paragrafin c) te ketij neni, humbje
financiare apo jofinanciare.
Neni 84
Metodat per paraqitjen e informacionit dhe provave
1. Ne rastet kur nevojitet paraqitja e informacionit ose e provave nga
ana e pales se interesuar, pala njoftohet per kete ose me shkrim ose gojarisht,
brenda afateve dhe dispozitat e ketij Kodi.
2. Ne qofte se pala e interesuar nuk banon ne vendin ku ndodhet qendra
e organit administrativ qe zhvillon proceduren hetimore, me vendim te ketij
organi, njoftimi me goje mund te behet me ndermjetesine e nje organi tjeter i
cili ndodhet ne vendbanimin e pales, ne qofte se vete pala nuk preferon te
paraqitet perpara organit kompetent.
Neni 85
Mosparaqitja e provave
1. Ne qofte se palet e interesuara nuk i pergjigjen njoftimit, administrata
mund te beje nje njoftim te ri ose te nderprese procedimin, kur nje gje e tille
nuk komprometon ndonje interes publik.
2. Mungesa e pergjigjes ndaj njoftimit mund te menet ne konsiderate
per qellimet e te provuarit, ne perputhje me rrethanat e 9eshtjes, por ne asnje
479
 "T
~
rast kjo nuk e yliron administraten nga detyrimi per t'i kerkuar ajo vete provat
dhe faktet dhe per te dhene nje vendim perfundimtar.
3. Ne ato raste kur informacioni apo dokumentet e kerkuara nga palet
jane te domosdoshme per shqyrtimin e pretendimit te ngritur nga vete palet,
procedimi pezullohet deri ne sigurimin e informacionit dhe pala e interesuar
njoftohet per kete gje.
Neni 86
Ndihma nga organet e tjera
Organi kompetent per zhvillimin e procedures hetimore mund t'i
kerkoje organeve te tjera te pushtetit qendror apo vendor marrjen e masave per
sigurimin e provave ne rastet kur nuk mund ta beje vete nje gje te tille brenda
nje afati per te cilin bien dakord te dyja palet, por jo me teper se 30 dite.
Neni 87
Paraqitja e parakohshme e provave
1. Ne ato raste kur ka arsye per te menduar se sigurimi i provave qe
nevojiten per marrjen e nje vendimi mund te behet i pamundur ose i veshtire,
organi kompetent, me nismen e tij ose me kerkesen e justifikuar te paleve te
interesuara, mund te procedoje per sigurimin paraprak te tyre.
2. Paraqitja paraprake e provave mund te behet edhe perpara fillimit te
procedimit.
Neni 88
Shpenzimet per sigurimin e provave
Shpenzimet qe mund te lindin si pasoje e veprimeve te ndermarra nga
administrata per sigurimin e provave, mbulohen nga pala e interesuar qe
kerkon ato, pavaresisht nga paragrafi i dyte i nenit 17 te ketij Kodi.
NENSEKSIONI II
EKZAMINIMET DHE MASAT E T JERA
Neni 89
Marrja e masave
1. Ekzaminimet, raportet, vleresimet dhe masa te tjera te ngjashme
kryhen vetem nga eksperte (nje ose disa) te specializuar.
2. Manja e masave te parashikuara nga ky nen mund t'i kerkohet edhe
organeve te specializuara te administrates.
3. Menyrat e emerimit te eksperteve dhe shperblimi i tyre rregullohet
me ligj.
480
~··
Neni 90
Njoftimi i paleve te interesuara per ekzaminimet
1. Palet e interesuara njoftohen per ekzaminimet, per qellimin e tyre, si
dhe per ekspertin ose ekspertet e caktuar nga administrata, me perjashtim te
rasteve kur masat ne fjale kane te bejne me yeshtje sekrete apo konfidenciale.
2. Njoftimi per sa me siper behet 10 dite perpara dites se caktuar per
ekzaminimin ose masat e tjera dhe permban daten, oren dhe vendin kudo te
zbatohen masat ne fjale.
Neni 91
Caktimi i eksperteve nga palet e interesuara
Kurdohere qe administrata cakton eksperte, edhe pala e interesuar mund
te caktoje ekspertet e saj ne nje numer te njejte me ata te administrates.
Neni 92
Formulimi i pyetjeve per ekspertet
1. Organi qe zhvillon proceduren hetimore dhe palet e interesuara mund
te formulojne pyetjet te cilave ekspertet duhet t'iu pergjigjen ose t'iu kerkojne
atyre mendime per yeshtje te caktuara.
2. Organi qe zhvillon proceduren hetimore refuzon parashtrimin nga
palet e interesuara te pyetjeve te tilla qe prekin yeshtje sekrete apo
konfidenciale.
NENSEKSIONI III
DEGJIMI I PALEVE TE INTERESUARA
Neni 93
1. Pas perfundimit te procedures hetimore, me perjashtim te rasteve te
parashikuara ne nenin 96, pa!et e interesuara kane te drejte te shprehen perpara
marrjes se vendimit perfundimtar.
2. Organi qe zhvillon proceduren hetimore vendos rast pas rasti nese
palet e interesuara do te shprehen me shkrim apo me goje.
Neni 94
Te shprehurit me shkrim
1. Ne ato raste kur organi qe zhvillon proceduren hetimore vendos t'u
kerkoje pa!eve te interesuara te shprehen me shkrim, palet njoftohen per te
paraqitur letren perkatese perpara jo me pak se 10 ditesh.
2. Njoftimi duhet te permbaje te gjithe informacionin e nevojshem ne
menyre qe palet e interesuara te kuptojne se yfare eshte e rendesishme per
marrjen e vendimit. Njoftimi duhet te permbaje, gjithashtu kohen dhe vendin se
ku mund te konsultohet dosja perkatese.
481
 -r-
!
3. Ne pergjigjen e tyre, palet e interesuara mund te shprehen per ato
s:eshtje qe perbejne objektin e procedimit, te kerkojne marrjen e masave te tjera
dhe te bashkengjisin dokumente.
Neni 95
Te shprehurit me goje
1. Ne ato raste kur organi qe zhvillon proceduren hetimore vendos t'u
kerkoje paleve te interesuara te shprehen me goje, ai cakton nje date per takim
me palet jo me beret se 8 dite nga njoftimi.
2. Ne seancat ku palet shprehen me goje mund te diskutohen te gjitha
s:eshtjet qe kane rendesi per marrjen e vendimit, qofshin ato ligjore apo te
faktit.
3. Mosparaqitja e pa1eve te interesmira nuk e justifikon shtytjen e
seances, me perjashtim te rastit kur palet paraqesin arsye perpara fillimit te
seances.
4. Ne seancat ku palet e interesuara shprehen me goje, mbahet
procesverbal ne te cilin permblidhen te gjitha pretendimet e paleve te
interesuara, te cilat mund t'i shtojne procesverbalit edhe dokumente te
shkruara, qofte gjate zhvillimit te seances, qofte me vone.
Neni 96
Rastet kur perjashtohet mundesia e paleve per t'u shprelmr
1 .Palet e interesuara nuk mund te shprehen ne rastet e meposhtme:
a) kur marrja e vendimit eshte urgjente;
b) kur eshte e qarte se nje mase e tille do te komprometonte
ekzekutimin e vendimit.
Rastet e perrnendura ne shkronjat a) dhe b) te pikes 1 te ketij neni,
rregullohen me akte nenligjore
2. Organi qe zhvillon proceduren hetimore mund, gjithashtu, te mos i
lejoje palet e interesuara te shprehen ne rastet e meposhtme:
a) ne qofte se palet e interesuara kane pasur rast t'i japin mendimet e
tyre per s:eshtjet qe kane rendesi per marrjen e vendimit gjate zhvillimit te
procedimit dhe mbi bazen e provave ekzistuese;
b) ne qofte se inforrnacioni i paraqitur gjate procedimit te <;on drejt nje
vendimi ne favor te pales se interesuar.
Neni 97
Masa suplementare
Pas degjimit te paleve te interesuara mund te merren edhe masa te tjera
suplementare ose me nismen e organit qe zhvillon proceduren hetimore ose me
kerkesen e paleve te interesuara.
482
Neni 98
Raporti i organit qe zhvillon proceduren hetimore
Kur organi qe zhvillon proceduren hetimore nuk eshte kompetent per
marrjen e vendimit perfundimtar, ai pergatit nje raport ne te cilin paraqet
pretendimet e paleve te interesuara, perrnbledh historine e procedimit dhe
forrnulon nje mendi_m paraprak per vendimin perfundimtar, duke permbledhur
arsyet ligjore dhe faktike qe, sipas vleresimit te tij, e justifikojnE vendimin.
SEKSIONIIV
PERFUNDIMI I PROCEDIMIT ADMINISTRATIV
Neni 99
Shkaqet e perfundimit
Procedimi mbyllet me marrjen e nje vendimi perfundimtar ose per
shkak te fakteve te tjera qe parashikohen ne kete seksion.
Neni 100
Vendimi i shprehur perfundimtar
Ne vendimin perfundimtar, organi administrativ kompetent vendos ne
lidhje me te gjitha s:eshtjet e ngritura gjate zhvillimit te procedimit dhe qe nuk
kane marre zgjidhje gjate tij.
Neni 101
Terheqja e pretendimeve ose heqja dore prej tyre
1. Palet e interesuara, me anen e nje deklarate me shkrim, mund te
terhiqen nga procedimi ose nga ndonje prej pretendimeve te formuluara,· si dhe
te heqin dore nga te drejtat dhe interesat e tyre te ligjshme, me perjashtim te
rasteve kur nje gje e tille nuk lejohet me ligj.
2. Terheqja ose heqja dore e paleve te interesuara nuk ndikon ne
vazhdimin e procedimit, ne qofte se administrata eshte e mendimit se
procedimi eshte ne interes te publikut.
Neni 102
Braktisja
1. Procedimi deklarohet i braktisur ne qofte se pala e interesuar, per
fajin e saj, ka qene joaktive per me shume se 3 muaj, me perjashtim te rastit kur
ka interes publik per marrjen e nje vendimi perfundimtar.
2. Braktisja e procedimit nuke shuan te drejten, te cilen individi kishte
kerkuar te zbatohej.
483
 Neni 103
Pamundesia
1. Procedin1i administrativ perfundon kur organi administrativ
kompetent per manjen e vendimit perfundimtar zbulon se objekti per te cilin
kishte filluar procedimi ose qellimi i vendimit eshte bere i pamundur.
2. Deldarimi i perfundimit te permendur ne paragrafin 1 te ketij neni
duhet te jete gjitlmje i arsyetuar dhe kunder tij mund te behet ankim ne gjykate.
Neni 104
Mospagimi i tarifave ose detyrimeve te tjera
1. Procedimi perfundon si pasoje e mospagimit brenda afatit kohor te
tarifave ose detyrimeve te tjera, pagimi i te cilave sipas ligjit eshte kusht per
zbatimin e akteve procedurale, me perjashtim te rasteve te parashikuara ne
paragrafin e dyte te ketij neni dhe/ose ne nenin 17.
2. Palet e interesuara mund te parandalojne perfundimin e procedures
ne qofte se ato paguajne dyfishin e shun1es brenda 10 diteve pas perfundimit te
afatit kohor te percaktuar per pagesen e shumes origjinale.
PJESA VI
VEPRIMTARIA ADMINISTRATIVE
KREUl
AKTET ADMINISTRATIVE
SEKSIONI I
VLEFSHMERIA E AKTEVE ADMINISTRATIVE
Neni 105
Percaldimi i aktit administrativ individual
Per qellimet e k<.~tij ligji, dote konsiderohen akte administrative te gjitha
vendimet e organeve te administrates publike, te cilat krijojne pasoja juridike
ne raste individuale.
Neni 106
Forma e akteve administrative
1. Aktet administrative kane forme shkresore, me perjashtirn te rasteve
kur me ligj kerkohet nje forme tjeter ose kur nje gje te tille e imponojne
rrethanat.
2. Aktet e organeve kolegjiale behen detyrimisht ne forme shkresore
vetem ne rastet kur nje gje te tille e kerkon shprehimisht ligji. Ne rastet e tjera
keto akte regjistrohen ne nje procesverbal pa te cilin ato nuk shkaktojne asnje
pasoje juridike. --
484
Neni 197
Qellimi i aktit
1 .Aktet administrative, ne <;do rast, tregojne qellimin e tyre.
2. Pavaresisht nga <;do info1macion tjeter qe mund te jepet nga organi
administrativ rast pas rasti, secili akt administrativ duhet patjeter te permbaje si
me poshte:
a) Autoritetin qe e nxjerr aktin, si dhe <;do delegim te pushteteve qe
lidhet me nxjerrjen e aktit; ·
b) identifikirnin e pal eve, te cilave iu drejtohet akti;
c) shpjegimin e fakteve, qe jane bere shk:as per nxjerrjen e aktit, kur
keto jane te rendesishme;
9) bazen ligjore te aktit kur kerkohet nga ligj i;
d) shpjegimin e kuptimit te aktit;
dh) daten e hyrjes ne fuqi te aktit;
e) nenshkrimin e punonjesit te organit qe nxjerr aktin ose te drejtuesit te
organit kolegjial.
Neni 108
Arsyetimi i aktit
1. Perve<; rasteve kur ligji vete parashikon dhenien e arsyeve, duhet te
j epen domosdoshmerish arsyet per te gj itha ato akte te cilat pj eserisht ose
teresisht:
a) tnohojne, shuajne, kufizojne apo prekin ne ndonje menyre tjeter te
drejta dhe interesa te ligjshem ose vendosin apo rendojne detyrime apo
ndeshkime;
b) perbejne vendim ne lidhje me kerkesat per shqyrtim apo apelimet;
c) perbejne nje vendim te kunde1i me pretendimet e pal eve te
interesuai·a ose ne kundershtin11ne nje informacion apo propozim zyrtar;
9) perbejne devijim nga praktika e ndjekur per zgjidhjen e <;eshtjeve te
ngjashme;
d) shkaktojne revokimin, shfuqizimin, modifikimin ose pezullimin e nje
akti te meparshen1.
2. Me pe1jashtim te rasteve kur ligji parashikon ndryshe, aktet qe
ratifikojne vendimet e tnara nga bordet, jurite apo komisionet e ngritura nga
administrata, si dhe urdhrat e eproreve, qe kane te bejne me 9eshtje te
brendshme, nuk kane nevoje te arsyetohen.
Neni 109
Menyrat e arsyetimit
1. Arsyetimi duhet te jete i qarte dhe te perfshije shpjegimin e bazes
ligjore dhe faktike te aktit. Kur arsyetimi eshte bere ne informacionet apo
propozimet e meparshme, mund te mjaftoje si arsyetim pranimi i tyre nga ana e
485
 Neni 113
organit pergjegjes per marrjen e vendimit perfundimtar. Ne keto raste
Efekti i vonuar
informacionet dhe propozimet e meparshme jane pjese perberese e aktit.
Aktet administrative kane efekt te vonuar:
2. Perdorimi per arsyetim i te dhenave te paqarta, kontradiktore ose te a) kur hyrja ne fuqi e tyre kushtezohet nga miratimi apo kunderfinnimi;
pasakta eshte i barasvlershem me mungesen e arsyetimit.
b) kur efektet e aktit behen te paniundura per shkak te ndonje pezullimi
3. Ne rastet e c;:eshtjeve analoge mund te perdoren arsyetimet e bera ne
c;:eshtjet e meparshme, me kusht qe te mos rendohet pozita e paleve te apo afati;
c) kur hyrja ne fuqi e aktit varet nga vertetimi i disa kushteve ose
interesuara.
rrethanave.
Neni 110 Neni 114
Arsyetimi ne aktet verbale Botimi i akteve
I. Botimi i akteve administrative eshte i detyrueshem vetem kur nje gje
1. Kur akti verbal pritet te apelohet, arsyetimi i tij behet me shkrim dhe
iu komunikohet pal eve te interesuara brenda 10 diteve. Komunikimi behet me e tille kerkohet nga ligji;
2. Mosbotimi i aktit kur kjo kerkohet nga ligji shkakton moshyrjen ne
poste rekomande ose dorazi.
2. Mosperdorimi nga palet i se drejtes se tyre te parashikuar ne fuqi te aktit.
3. Ne rastet kur botimi i aktit eshte i detyrueshem, ai behet ne Fletoren
paragrafin 1 te ketij neni, nuk komprometon zbatimin e aktit.
Zyrtare brenda 30 diteve nga miratimi.
SEKSIONIII
HYRJA NE FUQI E AKTEVE ADMINISTRATIVE SEKSIONIHI
PAVLEFSHMERIA E AKTEVE ADMINISTRATIVE
Neni Ill Neni 115
Rregulla te pergjithshme Akte te pavlefshme
Aktet administrative hyjne ne fuqi nga dita e miratimit te tyre me
Pavlefshmeria e akteve administrative, ne kuptimin e ketij Kodi,
perjashtim te rasteve kur Iigji ose vete akti i jep atij fuqi prapavepruese ose te
vonuar. paraqitet ne format e meposhtme:
a) akte administrative absolutisht te pavlefshme (akte te nxjerra ne
Neni 112 kundershtim flagrant me ligjin);
b) akte administrative relativisht te pavlefshme (akte te nxjerra ne
Fuqia prapavepruese
I. Aktet administrative kane fuqi prapavepruese ne rastet e meposhtme: kundershtim me ligjin).
a) kur akti interpreton nje akt te meparshem;
Neni 116
b) kur akti nxirret ne zbatim te nje vendimi gjyqesor, i cili nga ana e tij
Aktet administrative absolutisht te pavlefshme
ka deklaruar te pavlefshem nje akt administrativ; Aktet administrative do te quhen absolutisht te pavlefshme, ne kuptimin
c) kur vete ligji i jep aktit fuqi prapavepruese.
2. Pervec;: rasteve te permendura ne paragrafin 1 te ketij neni, organi e ketij Kodi, ne rastet e meposhtme:
a) kur akti eshte nxjene nga nje organ administrativ i paidentifikuar;
kompetent mund t'ijape fuqi prapavepruese aktit edhe ne rastet e meposhtme: b) kur akti eshte nxjerre nga nje organ administrativ ne kapercim t~;
a) kur fuqia prapavepruese eshte ne favor te paleve te interesuara dhe
nuk demton te drejtat e nje pale te trete; kompetencave te tij ligjore;
c) kur akti eshte nxjerre ne kundershtim me formen dhe proceduren e
b) kur eshte fjala per nje akt i cili shfuqizon nje akt te meparshem se
bashku me aktet e tjera te nxjerra ne zbatim te ketij te dytit; kerkuar nga ligji.
c) ku nje gje e tille Iejohet nga ligji.

487'
486
 Neni 117
Efektet e aktit administrativ absolutisht te pavlefshem
1. Aktet administrative absolutisht te pavlefshme nuk prodhojne pasoja
ligjore pavaresisht nga fakti nese jane deklaruar apo jo si te tille.
2. Secila pale e interesuar mund te kerkoje qe akti administrativ te
shpallet absolutisht i pavlefshem. Kerkesa ne fjale mund te behet ne s:do kohe.
Organi administrativ kompetent, me nismen e tij, mundet te deklaroje nje akt
administrativ absolutisht te pavlefshem ne s:do kohe.
3. Ne qofte se vetem nje pjese e aktit eshte absolutisht e pavlefshme, i
gjithe akti do te konsiderohet absolutisht i pavlefshem, ne rast se pjesa qe
anulohet eshte aq e rendesishme saqe pate akti nuk e realizon qellimin e tij.
Neni 118
Aktet administrative relativisht te pavlefshme
1. Aktet administrative do te quhen relativisht te pavlefshme, ne
kuptimin e ketij Kodi, kur ato jane nxjerre ne kundershtim me ligjin, por
megjithate nuk jane absolutisht te pavlefshme.
2. Nje akt administrativ relativisht i pavlefshem eshte i ankueshem ne
rruge administrative dhe gjyqesore perkatesisht mbi bazen e dispozitave te ketij
Kodi dhe te Kodit te Procedures Civile.
Neni 119
Efektet e aktit administrativ relativisht te pavlefshem
Per sa kohe qe akti administrativ relativisht i pavlefshem nuk eshte bere
objekt i ankimit administrativ ose gjyqesor brenda afateve te percaktuara nga
ky Kod, ose nuk eshte revokuar/shfuqizuar nga organi administrativ
kompetent, ai prodhon efektet e nje akti administrativ te vlefshern/ te rregullt.
Neni 120
Aktet administrative me pasaktesi dhe gabime te dukshme
Kur akti eshte i vlefshem, por konstatohet se ai permban pasaktesi ose
gabime te dukshme, organi kompetent, me nismen e tij ose me kerkesen e
pjesemarresve ne proces, ndreq gabimet me karakter material, si dhe
pasaktesite e dukshme te aktit, pa prekur perrnbajtjen e tij. Ndreqja nuk lidhet
me ndonje afat.
488
SEKSIONIIV
SHFUQIZIMI DHE REVOKIMI I AKTEVE ADMINISTRATIVE
Neni 121
Nisma per shfuqizim ose rcvokim
1. Aktet administrative shfuqizohen ose revokohen me nismen e organit
kompetent ose si rezultat i kerkeses per shqyrtim apo apelimit te paleve te
interesuara.
2. Aktet administrative absolutisht te pavlefshme nuk mund te
shfuqizohen apo revokohen.
Neni 122
Rcvokimi dhc shfuqizimi i aktcvc te vlefshme
1. Aktet administrative te vlefshme nuk mund te shfuqizohen apo
revokohen vetem ne rastet e meposhtme:
a) kur ligji parashikon parevokueshmerine/pashfuqizueshmerine e tyre;
b) kur akti krijon te drejta te ligjshme;
c) kur akti i jep administrates te drejta dhe detyrime nga te cilat nuk
mund te hiqet dore.
2. Aktet e parashikuara ne piken b) te paragrafit 1 te ketij neni,
perjashtimisht mund te revokohen ose shfuqizohen kur:
a) demtojne interesat e paleve te cilave ju drejtohen;
b) kur te gjitha palet e interesuara bien dakord per revokimin ose
shfuqizimin e aktit, me kusht qe akti te kete krijuar te drejta te tilla nga te cilat
mund te hiqet dore.
Neni 123
Revokimi dhe shfuqizimi i aktcvc te pavlefs.hme
1. Aktet administrative te pavlefshme mund te revokohen ose
shfuqizohen vetem per shkak te pavlefshmerise dhe brenda afatit kohor te
caktuar per ankimin gjyqesor.
2. Ne rastet kur afatet e parashikuara nga ligji per ankimin gjyqesor jane
me shume se nje, zbatohet afati me i gjate.
Neni 124
E drcjta per te revokuar dhe shfuqizuar
1. Me perjashtim te rasteve kur me ligj parashikohet ndryshe, e drejta
per te revokuar aktin i takon organit qe e ka nxjerre ate, ndersa shfuqizimi i
aktit eshte prerogative i organit epror.
2. Aktet administrative te nxjerra me de1egim mund te revokohen nga
organi delegues, si dhe nga organi i deleguar, vetem per aq kohe sa delegimi
eshte i vlefshem.
489
 el-
i
Neni 125
Forma e aktit revokues apo shfuqizues
Me pcrjashtim te rasteve kur me ligj parashikohet ndryshe, akti
revokues ose shfuqizues ka te njejten forme ligjore dhe ndjek te njejtat
procedura me aktin qe revokohet ose shfuqizohet.
Neni 126
Hyrja ne fuqi e revokimit dhe shfuqizimit
1. Revokimi dhe shfuqizimi i akteve administrative kane fuqi vetem per
te ardhmen, me perjashtim te rasteve te parashikuara ne paragrafet 2 dhe 3 te
kctij neni.
2. Revokimi dhe shfuqizimi kane fuqi prapavepruese vetem kur ata
behen per shkak te pavlefshmerise se aktit qe revokohet ose shfuqizohet.
3. Vete organi qe ben revokimin apo shfuqizimin mund t'i jape fuqi
prapavepruese aktit revokues/shfuqizues, kur te gjitha palet e interesuara bien
dakord me shlcrim per revokimin/shfuqizimin e aktit, me kusht qe akti te kete
krijuar te drejta te tilla nga te cilat mund te hiqet dore.
Neni 127
Revokimi/shfuqizimi qe perterin fuqine ligjore te nje akti te
meparshem
Revokimi ose shfuqizimi i nje akti, i cili nga ana e tij ka
revokuar/shfuqizuar nje akt te meparshem, perterin fuqine ligjore te ketij te
fundit vetem ne rastet kur ligji ose akti i fundit revokues/shfuqizues e
parashikojne shprehimisht nje gje te tille.
Neni 128
Ndryshimi dhe zevendcsimi i akteve administrative
Me perjashtim te rasteve kur ligji parashikon ndryshe, rregullat per
revokimin/shfuqizimin zbatohen edhe per ndryshimin dhe zevendesimin e
akteve administrative.
Neni 129
Korrigjimi i akteve administrative
1. Gabimet materiale ne shprehjen e vullnetit te organit administrativ,
kur keto jane te dukshme, mund te korrigjohen ne 9do kohe nga organet qe
kane te drejte te bejne revokimin/shfuqizimin e aktit.
2. Korrigjimi, i cili ka fuqi prapavepruese, mund te behet me nismen e
administrates ose me kerkesen e paleve te interesuara.
Korrigjimit i behet po ai publicitet qe i eshte bere aktit te korrigjuar.
490
SEKSIONI V
EKZEKUTIMI I AKTEVE ADMINISTRATIVE
Neni 130
Ekzekutimi
1. Aktet administrative mund te ekzekutohen vetem pas hyrjes se tyre
ne fuqi.
2. Ekzekutimi i detyrimeve te parashikuara ne aktin administrativ mund
te behet forcerisht nga administrata pa qene nevoja per t'iu drejtuar gjykates,
me kusht qe ekzekutimi te behet ne perputhje me kerkesat e ligjit.
Neni 131
Akte qe nuk mund te ekzekutohen
1. Aktet qe nuk mund te ekzekutohenjane:
a) ato akte efekti i te cilave eshte pezulluar;
b) ato akte kunder te cilave eshte bere nje ankim me efekt pezullues;
c) ato akte te cilat hyjne ne fuqi vetem pasi miratohen nga nje organ
administrativ i ndryshem nga ai qe e ka nxjene.
2. Hyrja ne fuqi e akteve round te pezullohet nga organet administrative
qe kane kompetence te revokojne, nga organet me te larta qe kane kompetence
te shfuqizojne dhe nga gjykata sipas rregullave te parashikuara ne Kodin e
Procedures Civile (Kreu "Per gjykimin e mosmarreveshjeve administrative").
Neni 132
Ligjshmeria e ekzekutimit
1. Organet e administrates publike nuk round te ndermarrin asnJe
veprim i cili ne nje menyre ose tjetren kufizon te drejtat e ligjshme te
personave private pa nxjen-e perpara nje akt administrativ, i cili t'i ligjeroje
keto veprime. Peljashtim nga ky rregull behet vetem per rastet e emergjences.
2. Ekzekutimi i akteve administrative, kur eshte e mundur, realizohet
me perdorimin e mjeteve te tilla, te cilat ndersa garantojne realizimin e
ekzekutimit, shkaktojne demin me te vogel te mundshem mbi interesat dhe te
drejtat e ligjshme te personave private.
3. Palet e interesuara round te ankohen ne organin me te larte
administrativ ose ne gjykate kur veprimet e kryera per ekzekutimin tejkalojne
kufijte e aktit qe ekzekutohet.
4. Ankimi gjyqesor round te behet edhe kunder veprimeve qe
ndermenen ne kuadrin e ekzekutimit te aktit kur ato, ne vetvete, jane te
paligjshme, me kusht qe veprimet ne fjale te mos jene pasoje e paligjshmerise
se aktit qe ekzekutohet.
491
 T
Neni 133
Njoftimi i ekzekutimit
1. Vendimi per te proceduar me ekzekutimin e aktit administrativ i
njoftohet paleve te cilave iu drejtohet akti origjinal, perpara se te filloje
ekzekutimi.
2. Organi administrativ mund te njoftoje per ekzekutim ne lajmerimin
qe ben per aktin dhe ne kete rast ekzekutimi eshte i menjehershem.
Neni 134
Ndalimi i urdhrave qe nderpresin ekzekutimin
Asnje urdher administrativ ose vendim gjyqesor nuk mund te ndaloje
ekzekutimin e akteve administrative, pavaresisht nga dispozitat 1igjore per
pezullimin e fuqise se akteve.
SEKSIONIVI
ANKIMI ADMINISTRATIV
NENSEKSIONI I
Neni 135
Parimet e pergjithshme
1. Personat private kane te drejte te kerkojne revokimin, shfuqizimin
ose modifikimin e akteve administrative ne perputhje me rregullat e vendosura
ngaky Kod.
2. E drejta e pennendur ne paragrafin 1 te ketij neni mund te ushtrohet
ne menyrat e meposhtme:
a) me anen e nje kerkese jo formale drejtuar punonjesit ose organit
pergjegjes per aktin;
b) me anen e nje ankimi drejtuar organit qe ka nxjerre aktin e ankimuar
ose eprorit te punonjesit/organit pergjegjes, organit ko1egjial kur punonjesi
pergjegjes eshte anetar i tij dhe organit de1egues.
Neni 136
Kerkesa joformale
1. Per paraqitjen e kerkesave jo formale nuk kerkohet respektimi i
ndonje afati kohor apo i ndonje kushti procedural.
2. Kerkesat jo formale konsiderohen kerkesa ne kuptimin e nenit 66 te
ketij Kodi. Ne keto raste kerkuesi kate drejte te marre nje pergjigje te arsyetuar
brenda 1 muaji nga dita e paraqitjes se kerkeses.
3. Organi administrativ qe merr kerkesenjo fmmale informon kerkuesin
per efektet ligjore te kesaj kerkese, sidomos per dallimin midis kerkeses jo
formale dhe apelimit administrativ.
4. Kerkesat joformale nuk pezullojne as veprimin e aktit administrativ,
as kalimin e afateve kohore.
492
Neni 137
Ankimi administrativ
1. <;do pale e interesuar ka te drejte te ankohet kunder nje akti
administrativ ose kunder nje refuzimi per nxjerrjen e aktit administrativ.
2. Organi administrativ, te cilit i drejtohet ankimi, shqyrton ligjshmerine
dhe rregullsine e aktit te kontestuar.
3. Ne parim, palet e interesuara mund t'i drejtohen gjykates vetem pasi
te kene ezauruar rekursin administrativ.
Neni 138
Efektet e ankimit administrativ
1. Ankimi administrativ pezullon zbatimin e aktit administrativ.
2. Zbatimi i aktit administrativ nuk pezullohet vetem ne rastet e
meposhtme:
a) akti administrativ synon mbledhjen e taksave, tatimeve dhe te
ardhurave te tjera buxhetore;
b) akti administrativ kate beje me masa policore;
c) pezullimi i zbatimit te aktit ndalohet me ligj;
9) zbatimi i menjehershem eshte ne interes te rendit publik, shendetit
publik dhe te interesave te tjera publike.
3. Ne 9do rast ankuesi kate drejte te informohet ne lidhje me shkaqet e
mospezullimit te zbatimit te aktit.
Neni 139
Subjekti para te cilit depozitohet ankimi
1. Ankimi administrativ mund te behet perpara:
a) organit qe ka nxjerre aktin administrativ te ankimuar ose qe ka
refuzuar te nxjerre aktin administrativ;
b) organit epror te organit te permendur ne nenparagrafin ate paragrafit
1 te ketij neni.
2. Ne rastet kur ankimi i drejtohet organit epror, ky i fundit ia transferon
dosjen perkatese organit qe ka nxjerre/refuzuar te nxjerre aktin se bashku me
orientimet e tij per zgjidhjen e 9eshtjes.
Neni 140
Afati kohor per ankimin administrativ
1. Ankimi administrativ behet brenda 1 muaji nga dita kur:
a) ankuesi ka marre njoftim per aktin ose mosnxjerrjen e aktit;
b) akti eshte botuar ne baze te dispozitave te ketij Kodi.
2. Ne rastin e mosveprimit nga ana e administrates (mosnxjerrjes se
aktit), procedura e ankimit fillon 3 muaj nga dita e depozitimit te kerkeses
fillestare per nxjerrjen e aktit administrativ.
493
 T
I

uxjerrja e aktit kur ankimi eshte per mosnxjerrje te aktit) cenon ne yfaredo
Neni 141
menyre te drejtat dhe interesat e nje personi te trete, ky i fundit njoftohet per te
Afati kohor per marrjen e vendimit ne nje procedure ankimi
marre pjese ne shqyrtimin e ankimit dhe kate drejte te parashtroje pretendimet
1. Organi administrativ kompetent shqyrton ankimin administrativ dhe
del me nje vendim brenda 1 muaji nga data e depozitimit te ankimit. e tij/saj.
2. Ne qofte se me kalimin e periudhes se parashikuar ne paragrafin I te
Neni 146
ketij neni nuk eshte marre asnje vendim ne lidhje me ankimin nga ana e organit
Vendimi i organit qe shqyrton ankimin
administrativ kompetent, pala e interesuar fiton te drejten per t'iu drejtuar
Organi administrativ qe shqyrton ankimin vendos:
gjykates sipas paragrafit te dyte te nenit 328 te Kodit te Procedures Civile.
a) Lenien ne fuqi te aktit administrativ dhe rrezimin e ankimit;
b) shfuqizimin/revokimin e aktit administrativ dhe pranimin e ankimit;
Neni 142
c) ndryshimin e aktit administrativ, duke pranuar pjeserisht ankimin;
Procedura e ankimit
9) detyrimin e organit administrativ kompetent per te nxjerre al<tin
1. Ne qofte se organi qe ka nxjerre ose nuk ka nxjerre aktin
administrativ te ankimuar vendos te pranoje kerkesat e ankimit, ai merr administrativ, kur eshte refuzuar nxjerrja e tij.
vendimin perkates.
2. Ne qofte se organi i perrnendur ne paragrafin 1 te ketij neni nuk
pranon kerkesat e ankimit, ai detyrohet te transferoje ankimin tek organi epror, KREUII
i cili vendos ne lidhje me ankimin brenda 2 javesh. AKTETREALE

Neni 147
Neni 143
Parimi i pergjithshem
Kushtet formale per zhvillimin e procedures se ankimit
I. Per aktet reale zbatohen te njejtat parime ligjore, sidomos parimi i
1. Ankimi duhet te paraqitet ne forme shkresore.
ligjshmerise, si dhe per aktet administrative, nese natyra e tyre e veyante nuk
2. Kerkesa e shkruar duhet te permbaje te dhenat e meposhtme:
a) emrin dhe adresen e ankuesit; bie ne kundershtim me keto parime.
2. Aktet reale te tilla si informacionet, paralajmeri:met, sinjalet e
b) aktin administrativ, te nxjerre apo te munguar, qe kontestohet;
koduara etj.te nje organi shteteror konsiderohen te ligjshme vetem atehere kur
c) shkaqet e ankimit;
ato jane te sakta, objektive dhe proporcionale.
9) ydo dokument tjeter qe vleresohet si i rendesishem nga ankuesi.
Neni 148
3. Organi qe shqyrton ankimin detyrohet te ndihmoje ankuesit ne
Eliminimi i pasojave
pergatitjen e dokumentacionit te nevojshem per ankimin.
Organi administrativ eshte i detyruar te eliminoje pasojat, te cilat lindin
Neni 144 nga nje akt real I kunderligjshem.
Mospranimi i ankimit
Ankimet kunder akteve administrative ose mosnxjerrjes se tyre mund te KREUHI
AKTET ADMINISTRATIVE ME NATYRE JDISKID:::CIALE
mos pranohen nga organet kompetente ne rastet e meposhtme:
a) kur ato iu drejtohen akteve te cilat per nga natyra jane te
Neni 149
paankimueshme;
Parime te pergjithshme
b) kur afatet kohore per ankimin kane perfunduar;
Ne ato raste kur administrata publike ushtron pushtet diskrecial, ky
c) kur akti administrativ i ankimuar quhet i vlefshem prima facie nga
pushtet duhet te ushtrohet ne pajtim me Kushtetuten dhe me frymen e
organi qe shqyrton ankimin.
legjislacionit ne fuqi ne Republiken e Shqiperise.
Neni 145
Njoftimi i personit te interesuar gjate shqyrtimit te ankimit
Ne rastet kur organi administrativ qe shqyrton ankimin konstaton se
shfuqizimi, revokimi, modifikimi i aktit administrativ qe ankimohet (ose
495
494
 Neni 150
Shqyrtimi gjyqesor dhe administrativ i akteve me natyre BIBLIOGRAFI
diskreciale
Me kerkesen e paleve te interesuara, c;do akt administrativ me natyre A. Tekste librash dhe botime tjera
diskreciale mund te behet objekt i shqyrtimit gjyqesor ose administrativ.
1. Aliu, A., Stavileci, E.: Qeverisja Lokale, Universiteti EJL, Tetove, 2009;
KREUIV 2. Anastasi, Aurela: Historia e Institucioneve" SHBLU, Tirane, 2004;
KONTRA TAT ADMINISTRATIVE 3. Bajrami, Arsim: E drejta e Kosoves ne tranzicion, tekst un., Prishtine, 2002;
4. Ballanca, Zejnulla: E drejta administrative e RPSSH, tekst universitar,
Neni 151 Tiranes, 1974, 1978, ribotim 1988;
Kuptimi i kontratave administrative 5. Borkoviq, Ivo: Upravno pravo, tekst universitar, edit. "Narodne novine",
I. Kontrata administrative eshte nje marreveshje neperrnjet se ciies Zagreb, 2002;
krijohet, modifikohet apo shuhet nje marredhenie juridike e se drejtes publike. 6. Borkoviq, Ivo: Sluzbenicko pravo, Inforrnator, Zagreb, 1999;
2. Kontratat e meposhtme konsiderohen administrative: 7. Christofer, Fedley: Administrative Law, Yale University press New Haven
a) sipermarrjet e puneve publike; and London, 1990;
b) prokurimi i pun eve pub like; 8. Como, Jani: E drejta Administrative e Republikes se Shqiperise", libri i
c) prokurimi i sherbimeve publike; trete, botim i vi tit 1983;
c;) licencimi i lojrave te fatit; 9. Davitkovski, B; Pavlovska, D: Upravni dogovori, Fakulteti Juridik,
d) kontratat e furnizimit te vazhdueshem; Universiteti Kiril dhe Metodij, Shkup, 2009;
dh) kontraktimi i sherbimeve te subjekteve private ne rastet e 10. Dobjani, Errnir: E drejta administrative tekst universitar, Tirane, botim i
fatkeqesive natyrore. ribotuar, 2007;
11. Dimitrovski, R., Kekenovski, J.: Principet e Administrates Publike,
DISPOZITA KALIMTARE DHE TE FUNDIT Kolcgji Universitar, Pjeter Budi, Prishtine, 2006;
12. Felix Nigro: Modern Public administration, Harper and Row, 1965;
Neni 152 !3. Gallilgan, Denis: Administrativ law in Central Eastern Europe, 1996-
Brenda 6 muajve nga hyrja ne fuqi e ketij kodi, Keshilli i 1998", edit. Central European University Press, Budapest, 1999;
ministrave,organet e administrates shteterore miratojne respektivisht akte 14. Ge1evski, Simeon: Upravno-Procesno pravo, TIHA, Shlmp, 1997;
nenligjore dhe rregulla te brendshme pune ne zbatim te dispozitave te ketij 15. Glaser, Comstock: Administrative Procedure, Washington, 1947;
Kodi.
16. Grizo, N., Gelevski, S., Davitkovski, B., Pavlovska, A: Administrativno
pravo, tekst universitar, Shkup, 2008;
Neni 152 17. Hart, James: An Introduction to Administrative Law, Nee York, 1950;
~do dispozite ligjore dhe nenligjore qe vjen ne kundershtim me dispozitat e 18. Hasani, Enver: Shperberja e Jugosllavise dhe Kosova, I.SH.S.N., Tirane,
ketij Kodi, shfuqizohet. 2000;
19. Hristov, A1eksadar: Upravno pravo, Shlmp, 1967;
Neni 153 20. Krbek, Ivo: Osnovi upravnog prava, FNRJ, Zagreb, 1950;
Ky Kod hyn ne fuqi gjashte muaj pas botimit ne Fletoren Zyrtare. 21. Krbek, Ivo: Pravo javne uprave SFRJ, Zagreb, 1960;
Shpallur me dekretin nr.2387, date 7.6.1999 te Presidentit te Republikes se 22. Krbek, Ivo: Pravo jugoslovenske uprave, Zagreb, 1962;
Shqiperise, Rexhep Mejdani 23. Meyer, Poul: Administrative Organization, Copenhagen, 1975;
24. Omari, Luan: Parime dhe institucione te se drejtes publike, Elena Gjika,
Tirane, 1999;
Botuar ne Fletoren Zyrtare, 25. Pollozhani, Bajram: Institucionet dhe procedurat per mbrojtjen e te
nr. 19/1999, fq. 578-616. drejtave te njeriut (manual) Qendra Juridike e Kosoves (KLC),
Prishtine 2001;
496
497
 ·,
~c-­
...
26. Pollozhani, Bajram: Krijimi i se drejtes dhe roli i teknikes juridike,
Logos-A,Shkup-Prishtine-Tirane, 2003;
27. Pollozhani, Bajram; Salihu, Lazim: "Procedura administrative dhe
konflikti administrativ", Logos-A, Shkup-Prishtine-Tirane, 2004;
28. Pusiq, Eugen: Nauka o upravi, Shimp, 1975;
29. Pusiq, Eugen: Drzava i drzavna uprava, tekst universitar, Zagreb, 1999;
30. Ruse, M., Ruse, 0.: E drejta administrative (perkthim nga frengjishtja),
Shimp, 2006;
31. Sadushi, Sokol: E drejta administrative 2, tekst universitar, Tirane,
2005;
32. Saliu, Kurtesh: E drejta Kushtetuese, tekst universitar, Prishtine, 2004;
33. Salihu, Lazim: Procedura administrative ne praktik (Doracak), Soros,
Prishtine, 2003;
34. <;omo, Jani: E drejta Administrative e Republikes se Shqiperise", libri i
trete, botim i vi tit 1983;
35. Stavileci, Esat: Hyrje ne shkencat administrative, tekst universitar,
Prishtine, 1997;
36. Stavileci, Esat: Nocione dhe parime te administrates publike, ASHAK,
Prishtine, 2005;
37. Stavileci, Esat: Fjalor Shpjegues i termave administrative, ASHAK,
Prishtine, 201 0; · 19. Ligji per shtetesine e Republikes se Maqedonise ("Gazeta zyrtare e RM-
38. Sokoli, Agur: E drejta procedurale administrative, tekst universitar,
Prishtine, 2005;
39. Sokoli, Agur: Kontrolli i punes se administrates dhe pergjegjesia e saj
politike; Fakulteti juridik, Prishtine 2009;
40. Waline, M., Droit administratif, Paris, 1963;
41. White, L., Introduktion to the tudu of Public Administration, Macmilan,
1955;
B. Akte juridike
1. Kushtetuta e Republikes se Maqedonise e vi tit 1991, me amandamentet, I-
XVIII, edit. "Gazeta zyrtare e RM", Shkup, 2002;
2. Kushtetuta e Republikes se Kosoves, e miratuar me 9 prill 2008, ndersa ka
hyre ne fuqi me 15 qershor 2008;
3. Kushtetuta e Republikes se Shqiperise, e miratuar ne referendum me 22
Nentor dhe e shpallur me Dekretin e Presidentit te RSH-se, nr. 2260, d.t
28.11.1998;
4. Ligji per Qeverine e Republikes se Maqedonise, "Gazeta zyrtare e RM-se",
nr. 59/2000;
5. Ligji per organizimin dhe veprimtarine e organeve te administrates
shteterore ("Gazeta zyrtare e RM-se" nr. 58/2000;
6. Ligji per veteqeverisjen lokale ("Gazeta zy1iare e RM-se" nr. 08/2002);
498
1 1. Ligji per proceduren e pergjithslm1e admjnistrative("Gazeta zyrtare e RM-
t
se" nr. 26/2005);
8. Ligji per nepunesit shteterore ("Gazeta zyrtare e RM-se" nr. 108/2005);
9. Ligji mbi kontestet administrative ("Gazeta Zyrtare e RM-se" nr.62/2006);
10. Ligji per entet ("Gazeta zyrtare e RM-se'', nr. 32/2005);
11. Ligji per avokatin e popullit, ("Gazeta zyrtare e RM-se", nr. 60/2003);
12. Ligji per revizlonin shteteror ("Gazeta zyrtare e RM-se", nr. 73/2004,
70/2006 dhe 133/2007);
13. Ligji per emrin personal ("Gazeta zyrtare e RM-se", nr. 08/1995 dhe
66/2007;
14. Ligji per evidencen arne ("Gazeta zyrtare e RM-se", nr. 08/1995, 38/2002,
16/2004, 12/2005 dhe 19/2007);
15. Ligji per numrin personal te qytetarit ("Gazeta zyrtare e RM-se", nr.
36/1992);
16. Ligji per letemjoftimin ("Gazeta zyrtare e RM-se, nr. 08/1995, 38/2002
dhe 66/2007;
17. Ligji per dokumentet e udhetimit te qytetareve ne Republikt~n e
Maqedonise ("Gazeta zyrtare e RM-se", nr. 73/2004 dhe 19/2007;
18. Ligji per paraqitjen e vendbanimit dhe vendqendrimit te · qytetareve
("Gazeta zyrtare e RM-se" nr. 3611992, 12/1993, 43/2000 dhe 66/2007;
se", nr. 45/2004;
20. Rregullorja Nr. 200119 Per Komizen Kushtetuese te Veteqeverisjes se
Perkohshme ne Kosove, te dates 15 maj 2001;
21. Rregullorja e UNMIK-ut nr. 2001/19, dates 13 shtator 2001 Mbi Degen e
Ekzekutivit te Institucioneve te Perkohshme te veteqeverisje ne Kosove;
22. Rregullorja e UNMIK-ut nr. 2001/36, dates 22 dhjetor 2001 Mbi
Sherbimin Civil te Kosove;
23. Ligji i Kuvendit te Kosoves nr. 02/L-28 Mbi proceduren administrative
(2005);
24. Ligji Nr. 2004/46 i Kuvendit te Kosoves per librat amze;
25. Ligji i Kuvendit te Kosoves nr. 02/L-118 mbi emrat personal (2007);
26. Ligji nr. 2004/46 i Kuvendit te Kosoves mbi regjistrat e gjendjes civile;
27. Ligji nr. 03/L-099 i Kuvendit te Kosoves per leternjoftimin (2008);
28. Ligji i Kuvendit te Kosoves nr. 2008/03-L034 per shteWsine e Kosoves
(2008);
29. Ligji Nr. 03/L-040 i Kuvendit te Kosoves per Veteqeverisjen lokale
(2008);
30. Ligji Nr. 03/L-049 i Kuvendit te Kosoves per financat t~ pushtetit lokal
(2008);
31. Ligji Nr. 03/L-041 i Kuvendit te Kosoves per kufijte administrativ te
komunave (2008);
499
 32. Ligji Nr. 03/L-075 per themeJimin e Zyres se Auditorit te Pergjithshem
T
dhe Zyres se Auditimit te Kosoves (2008);
33. Ligji nr. 03/L-126 i Kuvendit te Kosoves per te huajt;
34. Ligji nr. 8485, dates 12.5.1999 "Kodi i Procedurave administrative te
Republikes se Shqiperise";
35. Ligji nr. 8549, i dates 11.11.1999 "Statusi i nepunesit civil" ne RSH-se;
36. Ligji nr. 8480, date 27.05.1999 "Per funksionimin e organeve kolegjiale te
administrates shteterore dhe enteve publike" te RSH-se;
37. Ligji nr. 8652, dates 31.07. 2000, "Per organizimin dhe funksionimin e
qeverisjes vendore" ne RSH-se;
38. Ligji nr. 8389, i dates 05.08.1998, "Per Shtetesine shqiptare", ne RSH-se, i
ndryshuar me Ligjin nr. 8442, te dates 21.01.1999, "Per disa ndryshime ne
ligjin nr. 8389, date 5.8.1999, "Per Shtetesine shqiptare";
39. Ligji nr. 8432, date 14.12.1998, "Per Azilin ne Republiken e Shqiperise";
40. Ligji nr. 8454, date 04.02.1999, "Per Avokatin e Popullit" te RSH-se;
41. Ligji nr. 8270, date 07.12.1997, "Per Kontrollin e Larte te Shtetit" te RSH-
se;
42. Ligje te tjera dhe akte nenligjore (dekretligje, rregullore, udhezime, statute
dhe akte tjera) nga sistemi juridik i Republikes se Maqedonise, Republikes se
Shqiperise dhe Republikes se Kosoves;
43. Rregullore, direktiva dhe akte tjera nga Unioni Evropjan;
C. Materiale dhe pu.nime tjera (profesionale, analitike dhe nga interneti)
500
Permbajtja
pARATHEN IE .............................................................................................................. .3
PJESA E PAR£ .............................................................................................................. 9
HYRJE NE DREJTEN ADMINISTRATIVE ................................................................ 9
KREU 1......................................................................................................................... 11
NJOFTIME THEMELOREPER TE DREJTEN ADMINISTRATIVE SI SHKENCE
DHE Sl DEGE E SISTEMIT JURIDIK ....................................................................... 11
1. Kuptimi i nocionit te administrates .......................................................................... 11
1.1. Njoftime hyrese ..................................................................................................... 11
1.2 Aspekti organizativ /formal i nocionit te administrates dhe ................................... 13
aspekti funksional/material ose permbajtesor i administrates ..................................... 13
J .2.1 Aspekti organizativ/formal i nocionit te administrates ........................................ l3
1.2.2 Aspekti funksional/material ose permbajtesor i administrates ......................... 14
1.2.3 Aspektet tjera ....................................................................................................... 14
2. Nocioni i administrates ne legjislacion ..................................................................... l6
3. Lindja dhe zhvillimi i se drejtes administrative si dege dhe si shkence ................... 19
3.1 Lindja dhe zhvillimi i se drejtes administrative ne disa vende te Evropes dhe
SHBA ........................................................................................................................ :.. 19
3.2 Disa karakteritika per krijimin dhe zhvillimin e se drejtes administrative ne
Republiken e Maqedonise, Kosoves dhe te Shqiperise ................................................ 24
3.3 Tendencat bashkekohore ce zhvillimin e metejme te se drejtes administrative ..... 29
4. E drejta administrative dhe shkenca e saj me perkufizim te pergjithshem .............. .30
5. Objekti (Lenda) i se drejtes administrative ............................................................... 32
6. Metodologjia e studimit te se drejtes administrative ................................................ 34
7. Raportet e se drejtes administrative me disiplinat tjera juridike .............................. .3 6
7.! E drejta administrative dhe kushtetuese ................................................................. 36
7.2 E drejta administrative dhe kontestimore ............................................................... 36
7.3 E drejta administrative dhe e punes ....................................................................... .37
7.4 E drejta administrative dhe financiare .................................................................... 37
7.5 E drejta administrative dhe e penale ....................................................................... 38
KREU II ....................................................................................................................... 39
BURIMET JURIDIKE TE DREJTES ADMINISTRATIV£ ....................................... 39
l. Dy fjali per burimetjuridike, pergjithesisht ............................................................. 39
2. Llojet e burimeve juridike te se drejtes administrative ............................................ .40
2.1 Kushtetuta .............................................................................................................. .40
2.2 Ligjet.. .................................................................................................................... .4!
2.3 Rregullorja dhe aktet e tjera te pergjithshme te Kuvendit te RM-se ...................... 42
2.4 Aktet e pergjithshme te Qeverise se RM-se dhe te ministrave ............................... 42
2.5 Aktet e pergjithshme te organeve te njesive te veteqeverisjes lokale .................... .43
2.6 Aktet e pergjithshme te personave juri dike ............................................................ 44
2.7 Kontratat kolektive ................................................................................................. 44
2.8 Traktatet nderkombetare si burime te drejtes administrative .................................. 45
2.9 E drejta zakonore ................................................................................................... .46
2.10 Praktika e organeve shteterore (gjyqesore dhe administrative) ............................ 46
501
 ··-r
i
2.11 Rregullat shkencore ............................................................................................. .46
2.12 Nje shpjegim per natyrenjuridike te akteve normative nenligjore ..................... .47
Rendesia e akteve te pergjithshme normative nenligjore per administraten ................ 47
2.12.1 Llojet e akteve te pergjitbshme nenligjore (klasifikimi) .................................... 48
2.12.2 Kontrolli i kushtetutshmerise dhe ligjshmerise se akteve te pergjithshme
normative nenligjore .................................................................................................... .49
2.12.3 Evitimi i joligjshmerise ........... ,. ........................................................................ 50
2.12.4 Nderprerja nga ekzekutimi (aplikimi) ............................................................... 52
KREU III ...................................................................................................................... 54
ELEMENTET DHE INSTITUCIONET THEMELORE TE SE DREJTES
ADMINISTRATIVE ............................................................................. ,...................... 54
1. Shpjegime hyrese per elementet dhe institucionet e se drejtes administrative ......... 54
1.1 Marredheniet administrativo -juri dike ................................................................... 54
1.2 Norma administrativo- juri dike ........................ ., ................................................... 56
1.3 Disa institute juri dike-administrative ..................................................................... 57
2. Format theme lore te organeve dhe organizatave administrative .............................. 59
3. Sherbi1ni publik ............................................................................................ ,........... 59
3.1 Nocioni sherbimet publike ne legjislacion ............................................................. 60
4. Enti si forme e sherbimeve pub like .......................................................................... 61
4.1 Parimet per ushtrimin e veprimtarise te enteve ...................................................... 62
4.2 Regjimijuridik i enteve ne sisteminjuridik te RM-se ............................................ 62
4.3 Organet e entit ........................................................................................................ 64
4.4 Statusijuridik i ve<;ante i enteve publike ................................................................ 64
5. Enti publik si organ i administrates pub like ne Republiken e Shqiperise ................ 66
5.1 Kuptimi i Entit publik ............................................................................................. 66
5.2 Karakteristikat e enteve publike ............................................................................. 68
5.3 Klasifikimi i enteve publike ................................................................................... 68
5.4 Entet publike te pavarura .......... ,............................................................................. 69
5.5 Entet publike ndihmese .......................................................................................... 7!
5.6 Entet pub like instrumentale .................................................................................... 71
5. 7 Entet pub like ekonomike ........................................................................................ 71
5.8 Entet publike te sektoreve te ve<;ante ..................................................................... ?!
6. Koncesionet dhe sherbimi publik i koncesionit.. ...................................................... 74
6.1 Sherbimi publik koncesionar .................................................................................. 74
7. Kontratat administrative ........................................................................................... 75
7.1 Definicioni dhe karakteristikat themelore te kontrates administrative ................... 76
7.2 Zbatimi i kontratave administrative dhe te drejtat dhe detyrimet e bashke
kontraktuesve ................................................................................................................ 76
Kompetenca per kontestet nga zbatimi i kontrates administrative i eshte dhene ose ... 77
7.3 Kontratat administrative ne sisteminjuridik te RM-se ........................................... 77
KREU IV ...................................................................................................................... 78
P ARIMI I LIGJSHMERISE NE VEPRIMTARINE ADMINISTRATIVE DHE
KONCEPTI PER HAPESIREN ADMINISTRATIVE EVROPIANE ........................ 78
l. Parimi i ligjshmerise ne veprimtarine e administrates .............................................. 78
1.1 Objekti i parimit te ligjshmerise ............................................................................. 79
502
1.2 E drejta materiale dhe formale ne regj imin e 1igj shmerise ..................................... 79
1.3 Rastet e jo 1igjshmerise .................................... : ...................................................... 80
1.3.1 Jokompetenca ...................................................................................................... 80
1.3.2 Gabimi ne procedure dhe forme .......................................................................... 80
1.3.3 Shkelja materiale e ligjit ...................................................................................... 8l
!.3.4 Gabimi ne gjendjen faktike .................................................................................. Sl
1.3 .5 Gabimi ne qellim dhe kuptim .............................................................................. &!
1.4 Modifikimi i parimit te ligjshmerise ....................................................................... 82
1.5 Vleresimi i lire ( diskrecional) ................................................................................. 83
1.5 .1 Mundesia e vleresimit te lire ............................................................................... 83
Mundesia e vleresimit te lire paraqet momente te caktuara: ....................................... 83
1.5.2 Objekt i vleresimit te lire ..................................................................................... 84
1.5.3 <;ka i shpeton vleresimit te lire? ......................................................................... 84
Keshtu vleresimit te lire i ikin: .................................................................................... 84
1.5.4 Kontrolli i akteve te cilet permbajne vleresimin diskreciona\ ............................. 84
1.5 .5 Vleresimi i lire dhe format e tjera te varshmerise juri dike me te dobet.. ............. 85
2. Ideja per "Hapesiren Administrative Evropiane" (HAE) dhe parimet e administrates
publike .......................................................................................................................... 85
2.1 Besueshmeria dhe parashikueshmeria .................................................................... 87
2.2 Administrate e hapur dhe transparente ................................................................... 90
2.3 Pergjegjshmeria ...................................................................................................... 91
2.4 Efi9enca dhe efektiviteti ......................................................................................... 92
2.5 Hapesira Administrative Evropiane ....................................................................... 93
2.6 Nocioni i Hapesires Administrative Evropiane ...................................................... 95
2.6.1 F orcat Shtytese per Konvergjence ...................................................................... 96
2.6.2 Roli i Gjykates Evropiane te Drejtesise ne Ngritjen e nje Hapesire
Administrative te Perbashket Evropiane ....................................................................... 98
KR.EUV ..................................................................................................................... 100
VEPRIMT ARIA DHE FUNKSIONET THEMELORE TE ORGANEVE TE
ADMINISTRATES SHTETERORE ......................................................................... ! 00
l. V eprimtaria theme lore e organ eve te administrates shteterore ............................... l 00
1.1 Zbatimi i politikes se percaktuar dhe implementimi i ligjeve, te dispozitave tjera
dhe te akteve te pergj ithshme ..................................................................................... 10 1
l.l Percjellja e gjendjes dhe dhenia e iniciativave ..................................................... \ 03
1.3 Vendosja e lendeve administrative ....................................................................... ! 04
1.4. Kryerja e mbikeqyrjes administrative .................................................................. ! 04
1.5 Pergatitja e dispozitave dhe te akteve tjera te pergjithshme dhe kryerja e puneve
profesionale per kuvendin dhe qeverine ..................................................................... !OS
L6 Nxjerrja e akteve administrative nga kompetenca e vete organeve te administrates
.................................................................................................................................... 106
l. 7 Kryerja e pun eve tjera administrative te percaktuara me ligj ............................... ! 06
KREU VI .................................................................................................................... I07
AKTET ADMINISTRATIVE .................................................................................... 107
l. Kuptimi dhe elementet thelbesore te aktit administrativ ........................................ ! 07
1.1 Kuptimi i aktit administrativ ................................................................................. l 07
503
 1.2.1 Konkretesia ........................................................................................................ 108
1.2.2 Autoritativiteti ................................................................................................... 108
1.2.3 Veprimijuridik .................................................................................................. 109
1.2.4 Bazimi ne ligj, perkatesisht ne aktin tjeter juridik ............................................. 110
1.2.5 Ekzekutueshmeria .............................................................................................. 11 0
1.2.6 <;::eshtja administrative ....................................................................................... 11 0
1.2.7 Nxjerresi i aktit administrativ ............................................................................ 112
2. Llojet e akteve administrative ................................................................................. 113
2.1 Aktet administrative pozitive dhe negative .......................................................... 113
2.2 Aktet administrative konstitutive dhe deklarative ................................................ 114
2.3 Akte administrative te lidhura dhe te lira ............................................................. 116
2.4 Aktet administrative te thjeshta dhe te perbere ..................................................... 117
2.5 Aktet administrative formate dhe joformale ......................................................... 118
2.6 Aktet administrative me efekt te perhershem kohor dhe aktet administrative me
efekt te kufizuar kohor. ............................................................................................... l19
2.7 Aktet administrative te cilat nxirren sipas kerkeses se pales dhe aktet
administrative te cilat nxirren sipas detyres zyrtare ................................................... 119
2.8 Aktvendimet (vendimet) dhe konkluzat ............................................................... 120
2.9 Aktetjuridike te gabuara ...................................................................................... 120
3. Efektijuridik i aktit administrativ .......................................................................... 124
3.1 Ligjshmeria e aktit administrativ .......................................................................... 124
3.2 Fillimi dhe pushimi i efektitjuridik te aktit administrativ .................................... 125
3.3 Plotfuqishmeria e aktit administrativ .................................................................... 126
3.4 Ekzekutueshmeria e aktit administrativ ................................................................ 127
3.5 Shtojcat ne aktin administrativ ............................................................................. 128
3.6 Aktet administrative dhe teknologjia kompjuterike ............................................. 129
4. Aktet materiale te administrates ( veprimet juridike) .............................................. 129
4.1 Dokumentimi ........................................................................................................ 130
4.2 Te informuarit.. ...................................................................................................... 130
4.3 Pranimi i deklarates .............................................................................................. 131
4.4 Veprimet e detyrueshme ....................................................................................... 131
KREU VII ................................................................................................................... 135
RAPORTET/MARREDHENIET E ADMINISTRATES SHTETERORE ................ 135
I. Marredheniet e administrates shteterore dhe te organ eve perfaqesuese ................. 13 5
2. Marredheniet e Qeverise se RM-se ndaj organeve te administrates shteterore,
njesive lokale te veteqeverisjes dhe personave juri dike te cilet kane autorizime pub like
.................................................................................................................................... 136
3. Marredheniet reciproke te organ eve te administrates shteterore ............................ 137
4. Marredheniet reciproke te organeve te administrates shteterore ne RM-se ............ l37
4.1 Marredheniet ne mes te ministrive dhe organizatave administrative shteterore ... 137
4.2 Marredheniet e ministrive dhe te organizatave administrative shteterore ndaj
zyrave te administrates shteterore ne njesite e veteqeverisjes rajonale ...................... 138
4.3 Marredheniet e organeve te administrates shteterore ndaj njesive lokale te
veteqeverisjes, perkatesisht ndaj personave te cilat kane autorizime pub like ............ 139
5. Marredheniet e organeve te administrates shteterore dhe te partive politike ......... 140
504
KREU VIII-................................................................................................................. 143
RAPORTVMARREDHENIA NDERMJET QYTET AREVE DHE ORGANEVE TE
ADMINISTRATES SHTETERORE ......................................................................... 143
1. Shpjegim byres per raportin e organeve te administrates shteterore ndaj qytetareve
.................................................................................................................................... 143
2. Raportet e organeve te administrates te kushtezuara nga realizimi i te drejtave
themelore dhe obligimeve te qytetareve ..................................................................... 144
2.1 Raportet e kushtezuara nga realizimi i te drejtave ................................................ 144
2.2 Raportet e te kushtezuara nga permbushja e obligimeve ..................................... 146
3. Marredheniet e vevanta te qytetareve dhe administrates ....................................... 146
4. Marredheniet e kushtezuara nga bashkepunimi i qytetareve me administraten ..... 146
KREU IX .................................................................................................................... 148
SHTETESIA ............................................................................................................... 148
1. Nocioni i , shtetesise" ............................................................................................ 148
2. Te huajt ................................................................................................................... 150
3. Azi1i - te fituarit ..................................................................................................... 151
4. Statusi i vevante i refugjateve ................................................................................. 151
5. Legalizimi i drejtave te shtetesise ........................................................................... 152
5.1 Parimet e fitimit te shtetesise ................................................................................ l53
5.2 Konflikti i shtetesise ............................................................................................. 153
5.3 Shtetesia e gruas se martuar. ................................................................................. 153
6. Rregullimi ligjor i shtetesise ne Republiken e Maqedonise ................................... 154
6.1 Menyra e fitimit te shtetesise te RM-se ................................................................ 155
6.1.1 Fitimi i shtetesise me prejardhje ........................................................................ 155
6.1.2 Fitimi i shtetesise te RM-se me lindjen ne territorin e RM-se ........................... 156
6.1.3 Fitimi i shtetesise se RM-se me natyralizim ...................................................... 156
6.1.4 Fitimi i shtetesise se RM-se sipas marreveshjes nderkombetare ....................... 159
6.2 Nderprerja e shtetesise se Republikes se Maqedonise .......................................... 159
6.2.1 Pushimi i shtetesise se RM-se me heqje dore .................................................... 159
6.3 Organi kompetent per veshtje qe kane te bejne me shtetesine e RM-se ............... 160
6.4 Reintegrimi- marrja e serishme e shtetesise se hum bur ...................................... 161
6.5 Ndeshja e shtetesive ............................................................................................. 161
7. Rregullimi i shtetesise se qytetareve ne Republiken e Kosoves ............................ 162
7.1 Dispozitat e pergjithshme ..................................................................................... 163
7.2 Fitimi i shtetesise .................................................................................................. 163
7.2.1 Fitimi i shtetesise me lindje .............................................................................. 163
7.2.2 Fitimi i shtetesise me natyralizim ...................................................................... 164
7.3 Humbja e shtetesise .............................................................................................. 166
7.3.1 Lirimi nga shtetesia ........................................................................................... 166
7.3.2 Humbja e shtetesise me privim .......................................................................... 167
7.4 Procedura administrative ............................................................................. ,........ 168
7.5 Dispozitat kalimtare .............................................................................................. 169
8. Shtetesia sipas legj islacionit te Republikes se Shqiperise ...................................... 170
8.1 Koncepti i shtetesise ne legjislacionin shqiptar .................................................... 170
8.2 Legjislacioni shqiptar ........................................................................................... 171
8.2.1 Fitimi i shtetesise shqiptare ............................................................................... 171
505
 ..
i
8.2.2 Fitimi i shtetesise shqiptare me lindje ............................................................... 17!
8.2.3 Fitimi i shtetesise shqiptare me natyralizim ...................................................... 172
8.2.4 Fitimi i shtetesise shqiptare me adoptim ........................................................... 173
8.3 Heqja dore nga shtetesia shqiptare ....................................................................... 173
8.4 Perfundimi i Shtetesise Shqiptare ......................................................................... 175
8.5 Revokimi i vendimit te dhenies se shtetesise ....................................................... 176
8.6 Dyshtetesia ........................................................................................................... 176
8. 7 Pashtetesia ............................................................................................................ 177
9. Statusi personal- gjendjet e qytetareve/shtetasve .................................................. 177
9.! Evidenca e gjendjeve personale te qytetareve/shtetasve- lib rat ame ................. 177
9.1.1 Paraqitja e Iindjes se femijes ............................................................................. 178
9. I .2 Paraqitja e vdekjes ............................................................................................. I 78
9.2 Emri personal. ....................................................................................................... I 79
9.2.1 Percaktimi i emrit personal ................................................................................ l79
9.2.2 Nderrimi i emrit personal .................................................................................. 179
9.3 N umri personal i qytetareve ................................................................................. 180
9.3 Leja e njoftimit (Leternjoftimi) ............................................................................ 181
9.4 Dokumentet e udhetimit dhe llojet e tyre ............................................................. 181
KREU X ..................................................................................................................... l83
KONTROLLI MBI ADMINISTRA TEN ................................................................... 183
!. Kuptimi i kontrol!it.. ............................................................................................... 183
2. Subjektet e kontrollit, lenda dhe autorizimet.. ........................................................ 183
2.1 Subjektet e kontrollit ............................................................................................ 183
2.2 Lenda (objekti) e kontrollit... ................................................................................ 183
2.3 Autorizimet kontrolluese ...................................................................................... 183
2.4 Efikasiteti i kontrollit.. .......................................................................................... l84
3. Efekti preventiv dhe represiv i kontrollit mbi administraten .................................. 184
4. Bartesit e kontrollit mbi administraten ................................................................... 185
4.1 Kontrolli i administrates nga ana e organeve perfaqesuese ne RM-se ................. 185
Ai kontroll mbeshtetet ne dy baza: ............................................................................. 185
4.1 .1 Qasja parimore e kushtetutberesit, perkatesisht i Iigjdhenesit mbi poziten e
organit perfaqesues dhe i organeve te autoritetit ekzekutiv- ne sisteminjuridik te
Maqedonise ................................................................................................................. 185
4.1.2 Autorizimet qe organi perfaqesues ka ne momentin e themelimit te organeve te
pushtetit ekzekutiv, perkatesisht te organeve te administrates shteterore .................. 186
4.1.3 Interpelanca ....................................................................................................... 187
4.1 .4 Pyetje deputeti ................................................................................................... 187
4.1 .5 Autorizimet e pergjithshme te cilat lidhur me .;eshtje te caktuara thelbesore per
administraten shteterore i ka organi perfaqesues ........................................................ 188
4.2 Kontrolli i administrates nga ana e Avokatit te Popullit.. ..................................... 188
4.3 Kontrolli brenda vete administrates ...................................................................... 189
4.4 Kontrolli mbi administraten me ane te mbikeqyrjes shoqerore ............................ 191
4.5 Kontrolli gjyqesor i administrates ........................................................................ 192
4.6 Roli i Gjykates Kushtetuese ne kontrollin e administrates .................................. 193
5.5 Enti Shteteror i Revizionit te Republikes se Maqedonise .................................... 195
5.6 Auditori i Pergjithshem i Kosoves ........................................................................ 197
506
_,. -·-
5.7 Kontrol!i i Larte i Shtetit ne Republiken e Shqiperise ........................................ 199
KREUXI .................................................................................................................... 200
VETEQEVERISJA LOKALE .................................................................................... 200
1. Njoftime theme1ore per centralizmin dhe decentralizmin ne qeverisjen me pushtetin
publik dhe formimin e organ eve te administrates shteterore ...................................... 200
1.1 Centralizimi si "qeverisje nga qendra" ................................................................ 200
1.2 Decentralizimi si qeverisje nga me shume qendra ............................................... 200
2. Kuptimi i Veteqeverisjes LokaleNendore ............................................................. 201
2.1 Hyrje- Koncepti i veteqeverisjes lokale ............................................................... 20 I
2.2 Karta Evropiane per Veteqeverisjen Lokale ......................................................... 20 I
2.2.1 Disa karakteristika te pergjithshme .................................................................. 202
3. Veteqeverisja lokale ne Republiken e Maqedonise ................................................ 204
3.1 Ligji per veteqeverisjen lokale dhe permbajtja theme! ore e tij ............................. 205
3.2 Organet dhe aktet e veteqeverisjes lokale ............................................................. 208
3.3 Financimi i veteqeverisjes lokale ......................................................................... 21 0
3.4 Marredhenia ne mes organeve qendrore dhe lokale te administrates ................... 211
4. Veteqeverisja Iokale ne Republiken e Kosoves ..................................................... 212
4.1 Korniza Iigjore e Kosoves per veteqeverisjen Iokale .......................................... 213
4.1.1 Statusi 1igjor i komunes ..................................................................................... 214
4.1.2 Organet e komunes dhe aktet e organeve komuna1e ......................................... 215
4.1.2.1 Kuvendi i komunes ......................................................................................... 215
4.1.2.2 Zevendeskryesuesit e Kuvendit te komunes per komunitete .......................... 2 I 5
4.1.2.3 Komitetet e kuvendit te komunes ................................................................... 216
4.1.3 Aktet e organ eve komunale ............................................................................... 217
4.1.4 Kompetencat komunale ..................................................................................... 218
4.1.5 Financat komunale ............................................................................................. 218
4.2 Bashkepunimi ndermjet komunave dhe partneritetet komunale ........................... 219
4.3 Administrata komunale dhe sherbimi civil.. ......................................................... 220
4.4 Demokracia e drejtperdrejte dhe mekanizmat e pjesemarrjes se qytetareve ........ 220
4.5 Marredheniet ndermjet qeverise qendrore dhe lokale .......................................... 221
5. Veteqeverisja 1okale ne Republiken e Shqiperise ................................................... 224
5.1 Njesite dhe organet e qeverisjes vendore .............................................................. 224
5.2 Te drejtat e njesive te qeverisjes vendore ............................................................. 226
5.3 Funksionet dhe kompetencat e bashkise dhe qarkut.. ........................................... 227
6. Veteqeverisja Iokale ne disa vende tjera ................................................................. 228
6.1 Veteqeverisja lokale ne SHBA ............................................................................. 228
6.2 Veteqeverisja Ioka1e ne Britanine e Madhe .......................................................... 229
6.3 Veteqeverisja 1okale ne Gjermani ......................................................................... 230
6.4 Veteqeverisja 1okale ne France ............................................................................. 230
6.5 Veteqeverisja lokale ne Repub1iken e Sllovenise.. ............................................... 230
507
 PJESA E DYTE .......................................................................................................... 233
POZIT A JURIDIKE KUSHTETUESE DHE ORGANIZIMI I ADMINISTRATES
QENDRORE NE REPUBLIKEN E MAQEDONISE, KOSOVES DHE SHQIPERISE
SI DHE DISA VENDE TE TJERA -SHQYRTIME KRAHASUESE ...................... 233
KREU XII ................................................................................... :............................... 235
NJOFTIME THEMELORE PER POZITEN JURIDIKO-KUSHTETUESE DHE
PARIMET E ORGANIZIMIT DHE TE PUNES TE ADMINISTRATES ................ 235
1. Kuptimi dhe parimet e organizimit te administrates ............................................... 235
KREU XIII ................................................................................................................. 239
ORGANIZIMI I ADMINISTRATES SHTETERORE NE REPUBLIKEN E
MAQEDONISE .......................................................................................................... 239
I. Kuptimi i administrates shteterore dhe llojet e organeve te administrates shteterore
ne Republiken e Maqedonise ...................................................................................... 239
1.1 Ministrite .............................................................................................................. 240
1.2 Organet e tjera te administrates shteterore ............................................................ 242
1.3 Organizatat administrative .................................................................................... 243
KREU XIV ................................................................................................................. 244
ORGANIZIMI I ADMINISTRATES SHTETERORE NE REPUBLIKEN E
KOSOVES .................................................................................................................. 244
1. Organet e administrates shteterore ne Republiken e Kosoves ................................ 244
1.1 Nje panorame e shkurter historike e strukturave te administrimit te UNMIK-ut .244
1.1.1 Fillimi i UNMIK-ut dhe strukturat themelore te saja ....................................... .244
1.1.2 Periudha e UNMIK-ut prej administrates se perbashket ne veteqeverisje ........ 246
1.2 Organet e administrates shteterore ne Republiken e Kosoves sipas Kushtetutes dhe
akteve ligjore .............................................................................................................. 248
1.2.1 Ministrite dhe organet tjera ekzekutive ............................................................. 248
1.2 .2 Institucionet e pavarura .................................................................................... 249
1.3 Disa risi per organet e pushtetit ekzekutiv te Republikes se Kosoves sipas
Projektligjeve te reja per Qeverine e Republikes se Kosoves dhe per administraten
shteterore .................................................................................................................... 249
1.3.1 Projektligj i per Qeverine e Republikes se Kosoves ........................................... 249
1.3.2 Projektligji per administraten shteterore te Republikes se Kosoves .................. 253
KREUXV .................................................................................................................. 258
ORGANIZIMI I ADMINISTRATES SHTETERORE NE REPUBLIKEN E
SHQIPERISE ............................................................................................................. 258
1. Organet e administrates publike ne Republiken e Shqiperise ................................. 258
1.1 Kuptimi i organ eve te administrates publike ........................................................ 258
1.2 Kuptimi, karakteristikat dhe dallimet e organeve te administrates pub like
( shteterore) nga organet e tjera ................................................................................... 259
1.3 Llojet e organeve te administrates publike (shteterore) ........................................ 263
1.3.1 Organet e administrates pub! ike (shteterore) sipas menyres se formimit te tyre
.................................................................................................................................... 263
1.3.2 Organet e administrates publike (shteterore) sipas shtrirjes tokesore te
veprimtarise se tyre ..................................................................................................... 265
508
1.3.3 Organet e administrates pub like (shteterore) .sipas karakterit te kompetencave te
tyre .............................................................................................................................. 267
1.3.4 Organet te administrates publike (shteterore) sipas struktures se tyre ............... 269
KREU XVI .................................................................................................................. 271
ORGANIZIMI I ADMINISTRATES NE DISA VENDE TJERA ............................ 271
1. Struktura ministrore ne SHBA ., ............................................................................. 271
2. Struktura ministrore ne Britanine e Madhe ............................................................ 272
3. Struktura ministrore ne France ............................................................................... 273
4. Struktura ministrore ne Gjermani ........................................................................... 274
5. Stmktura ministrore ne Slloveni ............................................................................. 275
KREU XVU ................................................................................................................ 277
SHERBIMl CIVIL NE ORGANET E ADMINISTRATES -KUADROT NE
ADMINISTRATE ...................................................................................................... 277
I. Parimet e se drejtes administrative evropiane dhe standardet e sherbimit civil ..... 277
1.1 Strukturat ligjore per nje sherbim civil profesional: punonjes shteterore apo
nepunes civile ............................................................................................................. 277
1.2 Standarde dhe kushte te ngjashme, por modele te ndryshme te Sherbimit civil
profesional .................................................................................................................. 278
1.3 Menaxhimi i sherbimit civil ne kontekstin e "Administrim nepermjet ligjit"
menaxhere pub like profesiona1e ................................................................................. 282
1.4 Konteksti i "Administrim nepermjet ligjit" .......................................................... 283
1.5 Menaxhimi Homogjen i Sherbimit Civil .............................................................. 284
2. Nepunesi shteteror sipas ligjit per nepunes shteterore te Republikes se Maqedonise
.................................................................................................................................... 285
2.1 Klasifikimi i nepunesve shteterore ....................................................................... 286
2.2 Themelimi dhe pushimi i marredhenies se nepunesit ........................................... 287
2.3 Perzgjedhja e nepunesve shteterore ...................................................................... 288
2.4 Pushimi i marredhenies se nepunesit... ................................................................. 289
2.5 Te drejtat e nepunesve shteterore ......................................................................... 290
2.6 Detyrimet e nepunesve shteterore ......................................................................... 290
2. 7 Etika ne sherbimin shteteror ................................................................................. 291
2.8 Sistemi i rrogave per nepunesit shteterore ............................................................ 292
2.9 Pergjegjesia e nepunesve shteterore ..................................................................... 294
2.10 Pergjegjesia disiplinore ...................................................................................... 294
2.11 Pergjegjesia materiale ......................................................................................... 295
3. Sistemi i Sherbimit Civil te Republikes se Kosoves .............................................. 296
3.1 Korniza ligjore e sistemit te Sherbimit Civil ........................................................ 296
3.2 Sherbimi Civil i Republikes se Kosoves .............................................................. 297
3.3 Parimet themelore te sherbimit civi1... .................................................................. 299
3.4 Administrimi i Sherbimit Civil... ......................................................................... .JOO
3.5 Pranimi ne Sherbimin Civil .................................................................................. 30 1
3.6 Emerimi ne pozita te larta drejtuese ............................................................. :...... .302
3.7 Kriteret baze per pranim ne Sherbimin Civil... ..................................................... 303
3.8 Marredhenia e punes ne Sherbimin Civi\ ............................................................ .304
3.10 Detyrimet e nepunesve shteterore ...................................................................... .306
509
 ~~--
!
3.11 Pergjegjesite ....................................................................................................... 309
3 .11.1 Pergjegjesia disiplinore ................................................................................... .309
3 .11.2 Masat disiplinore ........................................................................................... .31 0
4. Sherbimi Civil ne Republiken e Shqiperise ............................................................ 310
4.1 Klasifikimi i nepunesve civile .............................................................................. 311
4.2 Procedura e rekrutimit ne sherbimin civil ........................................................... .312
4.3 Te drejtat dhe detyrat e nepunesit civil. ................................................................ 313
4.4 Etika ne sherbimin civil ....................................................................................... .314
4.5 Konflikti i interesave ........................................................................................... .315
4.6 Perfitimet (dhuratat dhe favoret) ......................................................................... .315
4. 7 Paga e nepunesit civil ........................................................................................... 316
4.8 Llojet e pergjegjesise se nepunesve civi1... .......................................................... .317
PJESA E TRETE ........................................................................................................ 319
PROCEDURA ADMINISTRATIVE ......................................................................... 319
DHE KONFLIKTI ADMINISTRA TIV ..................................................................... 319
KREU XVIII .............................................................................................................. 321
PROCEDURA ADMINISTRATIVE ........................................................................ .321
Kuptimi, rendesia, parimet themelore ....................................................................... .321
dhe zhvillimi i procedures administrative ................................................................. .321
1.1 Kuptimi i procedures administrative dhe llojet e saj ............................................ 321
1.2 Llojet e procedurave administrative .................................................................... .323
1.3 Nocioni "9eshtje administrative" ......................................................................... .324
1.4 Veprimet procedurale ........................................................................................... 325
2. Parimet themelore te procedures administrative ..................................................... 326
2.1 Nocioni dhe rendesia e parimeve themelore ........................................................ .326
2.2 Parimet theme lore te procedures administrative .................................................. .327
2.2.1 Parimi i Jigjshmerise .......................................................................................... 327
2.2.2 Parimi i mbrojtjes se te drejtave te qytetareve dhe mbrojtja e interesit publik .. 329
2.2.3 Parimi i efektshmerise ...................................................................................... .329
2.2.4 Parimi i vertetesise materiale ............................................................................ .329
2.2.5 Parimi i degjimit te paleve ................................................................................ .330
2.2.7 Parimi i vleresimit te provave ............................................................................ 332
2.2.8 Parimi i pavaresise ne marrjen e vendimeve ..................................................... 333
2.2.9 Parimi i se drejtes se ankimit... .......................................................................... 333
2.2.1 0 Parimi i plotfuqishmerise se vendimit ............................................................ .334
2.2.11 Parimi i ekonomizimit te procesit... ................................................................ .334
2. I .12 Parimi per detyrimin e ofrimit te ndihmes pales se painformuar .................... 335
2.2.13 Parimi i perdorimit te gjuheve dhe te alfabeteve ............................................ .335
3. Kompetenca, ndihmajuridike dhe personi zyrtar. .................................................. 336
3.1 Kompetenca ne proceduren administrative ......................................................... .336
3.1.1 Nocioni dhe rendesia e kompetences ................................................................. 336
3.1.2 Llojet e kompetences ........................................................................................ .337
3.1.3 Percaktimi i kompetences .................................................................................. 338
3.1.4 Kompetenca e presupozuar (presumptive) ........................................................ 339
3 .1.5 Kufizimi hapesinor i kornpetences .................................................................... 340
510
3.1.6 Bartja (delegimi) dhe marrja (substitucioni) e kompetences ............................. 340
3.1.7 Konflikt kompetencash ...................................................................................... 340
3.2 Ndihmajuridike .................................................................................................... 341
3.3 Personi zyrtar ....................................................................................................... .343
3.3.1 Nocioni person zyrtar ...... ;................................................................................. 343
3.3.2 Perjashtimi i personit zyrtar ............................................................................... 343
4. Palet dhe perfaqesimi i tyre ne procesin administrativ ........................................... 346
4.1 Ne pergjithesi per pjesemarresit ne procesin administrativ ................................. .346
4.2. Pala ne procesin administrativ ............................................................................ .346
4.2.1 Nocioni "pale" ................................................................................................. .346
4.2.2 Cilesite e pergjithshme dhe te veyanta te pales ................................................. 347
4.2.3 Aftesia e pales .................................................................................................... 348
4.2.4 Aftesia procedurale ..................................................... ,...................................... 349
4.2.5 Legjitimiteti i pales., .......................................................................................... 349
4.3 Perfaqesimi i pales ne pro~_;esin administrativ ..................................................... 350
4.3.1 Perfaqesuesi ligjor ............................................................................................. 351
4.3.2 I autorizuari ....................................................................................................... 351
4.3.3 Perfaqesuesi i perkohshem ................................................................................ 353
4.3.4 Perfaqesuesi i perbashket.. .................................................................................. 353
4.3.5 Ndihmesi profesionist ........................................................................................ 354
5. Komunikimi i organeve dhe i paleve ...................................................................... 354
5.1 Parashtresat ........................................................................................................... 354
5.1.1 Nocioni dhe llojet e parashtresave .................................................................... .354
5.1.2 Permbajtja dhe forma e parashtreses ................................................................. 355
5.1.3 Dorezimi dhe pranimi i parashtresave .............................................................. .355
5.1.4 Menjanimi i te metave ne parashtrese ............................................................... 356
5.1.5 Veprimi ne baze te parashtreses me me shume kerkesa ................................... .357
5.2.2 Ftesat dhe permbajtja e tyre ............................................................................... 358
5.2.3 Detyrimi per t'iu pergjigjur fteses ..................................................................... 359
5.3 Procesverbali dhe passhenimi .............................................................................. .3 59
5.3.1 Nocioni, llojet, permbajtja dhe menyra e mbajtes se procesverbalit ................ .359
5.3.2 Fuqia provuese e proces·,rerbalit ........................................................................ 362
5.3.3 Passhenim ne akt ............................................................................................... 362
5.4 Keqyrja e dokumenteve dhe njoftimi mbi zhvillimin e procesit .......................... 363
5.4.1 Keqyrja e dokumenteve ..................................................................................... 363
5.4.2 Njoftimi mbi zhvillimin e procesit ................................................................... .363
5.5 Dergimi ................................................................................................................. 364
5.5.1 Kuptimi dhe rendesiajuridike e dergimit.. ........................................................ 364
5.5.2 Dergimi i te1thorte ............................................................................................. 364
5.5.3 Dorezimi medoemos personalisht ..................................................................... 365
5.5.4 Rastet e ve9anta te dergimit.. ............................................................................. 366
5.5.5 Fletedorezimi dhe gabimet ne dergim ............................................................... 368
5.6 Afatet dhe kthimi ne gjendje te meparshme ......................................................... 369
5.6.1 Afatet ne procesin administrativ ...................................................................... .369
5.6.2 Kthimi ne gjendje te meparshme ....................................................................... 370
5.7 Mbajtja e rregullit .................................... , ............................................................ 372
6. Shpenzimet e procedures administrative ............................................................... 373
511
 o~T~
!
6.1 Kuptitni dhe llojet e shpenzimeve ne procesin adtninistrativ .............................. .373
6.2 Shpenzitnet e organit dhe te paleve ...................................................................... 373
6.3 Lirimi nga pagimi i shpenzimeve ........................................................................ .374
7. Ngritja e procesit dhe kerkesat e paleve ................................................................. 375
7.1 Ngritja e procesit ................................................................................................. ~375
7.1.1 Procesi adtninistrativ sipas detyres zyrtare ....................................................... .375
7.1.2 Procesi administrativ sipas kerkeses se pales .................................................... 375
7.1.3 Bashkimi i yeshtieve ne nje proces .................................................................... 376
7.2 Ndryshimi i kerkesave .......................................................................................... 377
7.3 Heqja dore nga l<erkesa......................................................................................... 378
7.4 Pajtimi ................................................................................................................... 379
8. Procesi deri ne marrjen e venditnit ......................................................................... 379
8.1 Vendi dhe roli i procesit ekzaminues ne procesin administrativ .......................... 379
8.2 Llojet e procesit ekzatninues ................................................................................ 381
8.2.1 Procesi i shkurter ekzaminues ........................................................................... 3 81
8.2.2 Procesi i veyante ekzaminues ............................................................................ 382
8.3 Shqyrtitni gojor ..................................................................................................... 382
8.4 Ceshtja paraprake ................................................................................................. 384
8.5 Te provttarit .......................................................... ;............................................... 385
8.5.1 Lenda e te provuarit dhe procesi i paraqitjes se provave .................................. 385
8.5.2 Te provuarit me dokumentet. ............................................................................ .386
8.5.3 Certifikatat ......................................................................................................... 387
8.5.4 Te provuarit me deshmitare ............................................................................... 388
8.5.5 Te provuarit me ane te eksperteve ..................................................................... 389
8.5.6 Te provuarit me kegyrje ne vend ....................................................................... 390
8.5.7 Prova me deklaraten e pales .............................................................................. 390
9. Vendimet (aktvendirnet) dhe konkluzionet ............................................................ 39 I
9.1 Nocioni i vendi1nit ne pergjithesi ......................................................................... 391
9.2 Liojet e vendimeve (aktvendimeve) administrative ............................................. 392
9.3 Marrja e vendimeve (nxjerrja e vendimeve) ......................................................... 394
9.4 Forma dhe pjeset perberese te vendimit (aktvendimit) ......................................... 394
9.5 Afati per marrjen e vendimit te shkalles se pare .................................................. .396
9.6 Korrigjimi i gabimeve ne vendim (aktvendim) ................................................... .396
9. 7 Konklttzioni .......................................................................................................... 396
10. Mjetet juridike ne proceduren administrative ...................................................... .397
10.1 Ne pergjithesi per mjetet juridike ...................................................................... .397
L0.2 Mjetet e rregulltajuridike .................................................................................. .397
10.2.1 Afati per paraqitjen e ankimit. ........................................................................ .398
10.2.2 Veprimi i ankimit (ankeses) ........................................................................... .398
l 0.2.3 Permbajtja dhe dorezimi i ankimit. ................................................................. .399
10.2.4 Puna e organit te shkalles se pare lidhur me ankin1in (ankesen) .................... .399
10.2.5 Puna e organ it te shkalles se dyte lidhur me ankimin ..................................... .400
10.2.6 Afati per marrjen e vendimit ne baze te ankimit ............................................ .40 1
10.2. 7 Karakteri pennbarues, perfundimtar dhe i plotfuqishem i aktit administrativ 402
10.3 Mjetet e jashtezakonshme juridike .................................................................... .403
I 0.3 .l Perteritja e procesit ......................................................................................... .403
10.3.2 Ndryshimi dhe anuiimi i vendimit Iidhur me kontestin administrativ ............ .405
512
10.3 .3 Kerkesa per tnbrojtjen ~ ligjshtnerise .......... : .................................................. .406
I 0.3 .4 Shfuqizitni dhe prishja e vendimit administrativ ne baze te se drejtes se
mbikeqyrjes ................................................................................................................ 407
10.3 .5 Prishja dhe ndryshi1ni i vendimit te formes se prere me pelqimin ose me
kerkesen e pales ........................................................................................................... 408
10.3.6 Prishja e jashtezakonshme e vendimit ............................................................ .409
10.3.7 Shpallja e vendin1it site pavlefshem .............................................................. .409
10.3.8 Pasojatjuridike te shfuqizimit dhe prishjes .................................................... .410
11. Ekzekutimi (pennbarimi) i vendimit administrativ ............................................. .41 0
11.1 Nocioni i aktit adtninistrativ te ekzekutueshem ................................................. .41 0
11.2 Llojet e ekzekutimit ........................................................................................... .41 0
11.3 Organet kotnpetente per zbatimin e ekzekutimit administrativ ......................... .411
1I .4 Procedura dhe menyra e ekzekutimit te akteve administrative dhe konkluzioni per
lejimin e ekzekutitnit .................................................................................................. 411
11.5 Shtyrja dhe pezullimi i ekzekutimit. .................................................................. .412
11.6 Menyra e ekzekutimit administrativ .................................................................. .412
11.7 Ekzekutimi me qellim sigurimi ......................................................................... .413
11.8 Konkluzioni i perkohshem per sigurimin .......................................................... .414
12. Risite ne Ligjin per Proceduren Administrative te Republikes se Kosoves ........ .414
12.1 Qellimi i miratimit dhe permbajta themelore .................................................... .415
12.2 Fusha e zbatimit te ligjit .................................................................................... .416
12.3 Parimet e pergjithshrne ...................................................................................... .417
12.3.1 Parimi i ligjshmerise ...................................................................................... .418
12.3 .2 Parimi i balancimit te interesave pub like dhe private ..................................... .419
12.3.3 Parimi i barazise perpara ligjit ........................................................................ .419
12.3.4 Parimi i proporcionalitetit ............................................................................... .420
12.3.5 Parimi i objektivitetit dhe i paanshmerise ...................................................... .421
12.3.6 Parimi i qendrueshmerise dhe i parashikueshmerise ...................................... .422
12.3.7 Parimi i publicitetit ......................................................................................... .423
12.3 .8 Parimi i subsidiaritetit ..................................................................................... .424
12.4 Kompetenca administrative ............................................................................... .425
12.5 Procedura per garantin1in e paanshmerise te administrates publike .................. .427
12.6 Risite tjera ........................................................................................................... 428
12.6.1 Pavlefshmeria e aktit administrativ ................................................................ .429
a) Akti adn1inistrativ absolutisht i pavlefshem .......................................................... .429
b) Akti administrativ relativisht i pavlefshetn, .......................................................... .430
12.6.2 Mjetetjuridike ................................................................................................. 430
13. Legjis1acioni i kodifikuar per procedurat administrative ne Republiken e
Shqiperise ................................................................................................................... 433
KREU XIX ................................................................................................................. 435
KONFLIKTI (KONTESTI) ADMINISTRATIV ...................................................... .435
1. Nocioni dhe qellimi i konfliktit adn1inistrativ ....................................................... .435
2. Llojet e kontliktit administrativ ne sisteminjuridik te Republikes se Maqedonise
dhe Republikes se Kosoves ........................................................................................ 43 7
2.1. Kontesti administrativ mbi ligjshmerine e aktit administrativ ........................... .437
2.2. Kontesti administrativ ijuridiksionit te plote ..................................................... .438
513
 2.3 Llojet tjera te konflikteve (kontesteve) administrative ........................................ .439
3. Lenda e konfliktit (kontestit) administrativ, organet kompetente per vendosje dhe
karakteristikat e saj .................................................................................................... .440
4. Ngritja e konfliktit (kontestit) administrativ ........................................................... 441
4.1 Mundesia e ngritjes se kontestit administrativ ...................................................... 44!
4.2 Pala ne kontestin administrativ ............................................................................ .441
4.3 Menyra e ngritjes se kontestit administrativ- padia ........................................... .442
4.4 Heqja dore nga padia ........................................................................................... .443
4.5 Veprimi i padise ne ekzekutimin e aktit administrativ ......................................... 444
5. Procedura sipas padise ............................................................................................ 444
5.1 Procesi paraprak .................................................................................................. .444
5.2 Procesi i rregullt .................................................................................................. .446
5 .2.1 Procesi deri ne nxjenjen e aktgjykimit.. ............................................................ 446
5.2.2 Menyra e vendosjes se kontestit ....................................................................... .447
5.2.3 Vendimi i gjykates ne kontestin administrativ .................................................. 448
6. Kontesti administrativ me rastin e heshtjes se administrates .................................. 449
7. Mjetet juridike ne kontestin administrativ ........... ,................................................. .450
7.1 Ankimi ................................................................................................................. .450
7.2 Mjetet e jashtezakonshme juridike ....................................................................... 450
8. Karakteri i detyrueshem i aktgjykimit .................................................................... 452
SHTOJCA
KODI I PROCEDURAVE ADMINISTRATIVE TE REPUBLIKES SE
SHQJPER1SE ............................................................................................................. .455
BIBLIOGRAFI
A. Tekste librash dhe botime tjera ............................................................................ ..497
B. Akte juridike .......................................................................................................... .498
C. Materiale dhe punime tjera ..................................................................................... 500
514
Contents:
PREFACE ....................................................................................................................... 3
FIRST PART ................................................................................................................... 9
INTRODUCTION TO ADMINISTRATIVE LA W ....................................................... 9
CHAPTER I. ............. :................................................................................................... II
IMPORTANT INfORMATION ON ADMINISTRATIVE LAW AS A SCIENCE
AND AS A DISCIPLINE OF THE LEGAL SYSTEM ............................................... !!
I. Understanding the notion of administration ..................................................... ]!
l.l Ingoing information ......................................................................................... !!
1.2 The organisational/formal aspect of the administration notion and the
functional, material or repressing aspect of the administration .................................... l3
1.2.1 The organisational/formal aspect of the administration notion ....................... l3
1.2.2 The functional or repressing aspect of administration ..................................... 14
1.2.3 Other aspects .................................................................................................... 14
2. The notion of administration in legislation ...................................................... l6
3. The nascence and development of administrative law as a discipline ............. l9
3.1 The nascence and development of the administrative law in some parts of
Europe and the USA ..................................................................................................... 19
3.2 Some characteristics of the establishment and development ofthe
administrative law in the Republic of Macedonia, Kosovo and Albania ...................... 24
3.3 Contemporary trends in the further development of administrative law ......... 29
4. Administrative law and its science including general definitions ................... .30
5. The object (Subject) of the administrative law ................................................ 32
6. The methodology of studying the administrative law ....................................... 34
7. The relations of the administrative law with other legal Uuristic)
disciplines ...................................................................................................................... 36
7.1 Constitutional and Administrative Law ........................................................... 36
7.2 Administrative and Civil Law ........................................................................... 36
7.3 Administrative and Labour Law ...................................................................... 37
7.4 Administrative and Financial Law .................................................................. .37
7.5 Administrative and Penal (criminal) Law ........................................................ 38
CHAPTER II ................................................................................................................. 39
SOURCES OF ADMINTSTR..ATIVE LAW ................................................................. 39
1. Few sentences on legal resources in general. ................................................... 39
2. Types of legal sources of the administrative law ............................................ .40
2.1 Constitution ..................................................................................................... .40
2.2 Law .................................................................................................................. 41
2.3 Regulation and other general acts of the Parliament of RM ........................... .42
2.4 General acts of the Government and the Ministers ofRM .............................. 42
2.5 General acts of the organs oflocal self-government units .............................. .43
2.6 General acts of legal individuals ...................................................................... 44
2.7 Consensual contracts ...................................................................................... .44
2.8 International treaties as sources of the administrative law ............................. .45
2.9 Customary law ................................................................................................ .46
515

2.10 The practice of state authorities (judicial and administrative) ....................... .46
2.11 Scientific rules .............................................................................................. .46
2.12. An explanation of the legal nature of the legal normative acts ....................... 47
2.12.1 Types of general legal acts ............................................................................. .48
2.12.2 Control of the constitutionality and legality of the general normative legal
acts .............................................................................................................................. .49
2.12.3 Avoiding non-legality .................................................................................... 50
2.12.4 Termination by execution (application) ......................................................... 52
CHAPTER III ...............................................................................................................54
BASIC ELEMENTS AND INSTITUTIONS OF THE ADMINISTRATIVE
LAW .............................................................................................................................. 54
I. Introduct01y explanations about the elements and institutions of the
administrative law ........................................................................................................ 54
1.1 Legal Administrative relationships .................................................................. 54
1.2 Legal Administrative norm .............................................................................. 56
1.3 Some legal-administrative institutions ............................................................. 57
2. Fundamental forms of administrative organs and organizations ..................... 59
3 Public Service ................................................................................................... 59
3.1 The notion of the Public services in legislation ............................................... 60
4 The entity as a public service form .................................................................. 61
4.1 Principles of conducting the activity ofthe entities ......................................... 62
4.2 The legal regime of the entities in the legal system ofRM ............................. 62
4.3 Organs of the entity .......................................................................................... 64
4.4 The specific legal status of the public entities ................................................. 64
5 The public entity as a Administrative organ in Albania ......·............................ 66
5.l The concept of the Public Entity ..................................................................... 66
5.2 The characteristics of the public entities .......................................................... 68
5.3 Classification of entities ................................................................................... 68
5.4 Independent public entities .............................................................................. 69
5.5 Supporting public entities ................................................................................ 7J
5.6 Instrumental public entities .............................................................................. ?!
5.7 Economic public entities .................................................................................. 71
5.8 Public entities of the specific sectors ............................................................... 71
6 Concessions and the public service of concession ........................................... 74
6.1 Public service concessionaire ........................................................................... 74
7 Administrative contracts .................................................................................. 75
7.1 Definition and basic characteristics of the administrative contracts ................ 76
7.2 Application of the administrative contracts, the rights and obligations of the
contractors .................................................................................................................... 76
7.3 The administrative contracts of the legal system in RM .................................. 77
CHAPTER IV ............................................................................................................... 78
THE PRINCIPLE OF LEGALITY IN THE ADMINISTRATIVE ACTION AND
THE CONCEPT OF ADMINISTRATIVE EUROPIANE SPACE ............................. 78
l. The principle of legality in the administrative action ...................................... 78
1.1 The scope of the legality principle ................................................................... 79
516
1.2 The material and formal law in the legality regime ......................................... 79
1.3 Cases of non-legality ........................................................................................ 80
).3.1 No competence ................................................................................................. 80
).3.2 Mistakes in procedure and form ....................................................................... 80
1.3.3 Material violation of the law ............................................................................ 81
1.3 .4 Mistakes in the factual situation ....................................................................... 81
1.3 .5 Mistakes in purpose and meaning .................................................................... 81
1.4 The modification of the legality principle ........................................................ 82
l.5 Free assessment (discretionary) ...................................................................... 83
1.5.1 The opportunity offree assessment.. ............................................................... 83
1.5.2 The object of free assessment.. ........................................................................ 84
1.5.3 What can free evaluation miss ......................................................................... 84
1.5 .4 Control of acts which contain discretional assessment... ................................. 84
1.5.5 Free assessment and other forms of poor dependence ..................................... 85
2. The idea of"European Administrative Space" (EAS) and the
principles of public administration ............................................................................... 85
2.1 Reliability and predictability ........................................................................... 87
2.2 Open and Transparent Administration ............................................................ 90
2.3 Responsibility .................................................................................................. 91
2.4 Efficiency and Effectiveness ........................................................................... 92
2.5 European Administrative Space ...................................................................... 93
2.6 The notion of European Space ........................................................................ 95
2.6.1 Driving Forces for Convergence ..................................................................... 96
2.6.2 The role of the European Court of Justice in the Establishment of a Common
European Administrative Space .................................................................................... 98
CHAPTER V ............................................................................................................... l 00
THE PRINCIPAL ACTIVITIES AND FUNCTIONS OF THE ORGANS OF THE
STATE ADMINlSTRATION ..................................................................................... lOO
l. The principal activities of the organs of the state administration .................. 100
1.1 The application of the defined policies and the implementation of laws, other
provision and the general acts ..................................................................................... 101
1.2 Situation monitoring and giving initiatives .................................................... 103
1.3 Establishing administrative cases .................................................................. \ 04
1.4 Performing administrative supervision .......................................................... \ 04
1.5 Preparation of regulations and other general legal acts and the conduct of
professional work of the Parliament and the Government.. ........................................ ! 05
1.6 Issuance of administrative acts by its own competence ................................. \ 06
l. 7 Perform other tasks stipulated by law ............................................................ ! 06
CHAPTER VI. ............................................................................................................ l 07
ADMINISTRATIVE ACTS ....................................................................................... 107
l. The concept and the impmiant elements of the Administrative act.. ............. 107
l.l The concept of the administrative act.. .......................................................... l07
1.2 The essential characteristics of the administrative act.. ................................. l07
1.2.1 Concreteness .................................................................................................. 108
517
 1.2.2
Authority ........................................................................................................ ] 08
1.2.3 CHAPTER VIII. ........................................................................................................... l43
Legal action .................................................................................................... I09
1.2.4 RAPPORTS/RELATIONS BETWEEN THE CITIZENS AND THE
Law validity, namely in another legal act... ................................................... ]JO ADMINISTRATION ORGANS ................................................................................. /43
1.2.5
Executability .................................................................................................. !] 0
1.2.6 1. Introductory explanation on the relation of the state administration organs
Administrative issue ....................................................................................... !] 0 towards the citizens ...................................................................................................... 143
1.2.7
The promulgator of the administrative act... .................................................. 112 2. The rapports of the administration organs conditioned by the fulfilment of the
2.
Types of administrative acts .......................................................................... 1]3 citizens' fundamental rights and obligations .............................................................. \44
2.1
Positive and negative administrative acts ...................................................... !]3 2.1 Rapports conditioned by the fulfilment of the rights ...................................... 144
2.2
Constitutive and declarative administrative acts ............................................ 1!4 2.2 Rapports conditioned by the content of the obligations ................................. 146
2.3
The related/dependent and free administrative acts ....................................... ll6 3. Special relations among the citizens and the administration .......................... 146
2.4
Simple and complex administrative acts ........................................................ 1!7 4. Relations conditioned by the cooperation of the citizens with the
2.5
Formal and informal administrative acts ....................................................... l/8 administration .............................................................................................................. 146
2.6
Administrative acts with permanent and limited time effect... ...................... l!9
2.7
Administrative acts issued on the request ofthe party based on ex officio .. ll9
2.8 CHAPTER 1X............................................................................................................. 148
Decrees (decisions) and conclusion ............................................................... l20 CITIZENSHIP ............................................................................................................ 148
2.9
1 Wrong legal acts ............................................................................................ l20 1. The notion of citizenship ............................................................................... I 48
~-
The legal effect of the administrative act... .................................................... l24 2. Foreigners ...................................................................................................... l50
3.1
The legality of the administrative act... .......................................................... /24 3. Asylum- gaining ........................................................................................... 151
3.2
The start and termination of the legal effect of the administrative act .......... l25
1
~-~
1
4. Special status of the refugees ......................................................................... 151
The omnipotence of the administrative act. ................................................... l26 5. Legalisation of citizenship rights ................................................................... l52
3.4
The administrative act executability .............................................................. l27 5.1 Principles of gaining citizenship .................................................................... 153
3.5
Appendices in the administrative act.. ........................................................... /28
3.6 5.2 Citizenship conflict. ....................................................................................... 153
Administrative acts and computer technology ............................................... !29
4. 5.3 The citizenship of a married woman .............................................................. I 53
The material acts of the administration (legal actions) .................................. /29
4.1 6. The legal regulation of citizenship in the Republic ofMacedonia ................ l54
Documentation ............................................................................................... 130
4.2 6.1 The way of gaining citizenship in the RM ..................................................... l55
Informing ....................................................................................................... /30
4.3 6.1.1 Gaining citizenship by descent... ................................................................... I 55
Acceptance of the declaration ........................................................................ 131
4.4 6.1.2 Gaining citizenship in the Republic of Macedonia by birth in the territory of
Compulsory actions ....................................................................................... l3l
the Republic of Macedonia ......................................................................................... 156
6.1.3 Gaining citizenship in the Republic of Macedonia by naturalization ............ l56
CHAPTER VII ............................................................................................................ I35
6.1.4 Gaining citizenship in the Republic of Macedonia under the international
RAPPORTS/ RELATIONS OF THE STATE ADMINISTRATION ........................ l35
agreement. .................................................................................................................... 159
1. The relations between the state administration and the representative
6.2 Terminating citizenship in the Republic of Macedonia ................................. I 59
organs ......................................................................................................................... l35
6.2.1 Terminating citizenship in the Republic of Macedonia by release ................ l59
2. The RM Government relations toward state administrative organs, local self-
6.3 The competent authority regarding citizenship issues in the Republic of
government units and legal persons who have public authority ................................. l36
Macedonia................................................................................................................... 160
3. Mutual relations among the state administrative organs ................................ l37
6.4 Reintegration- regaining the lost citizenship ................................................ l61
4. Mutual relations among the state administrative organs ofMacedoni .......... 137
6.5 Citizenship clash ............................................................................................ 161
4.1 The relations between the ministries and the state administration
7. Regulation ofthe citizenship ofthe citizens in Kosovo ................................ l62
organizations ............................................................................................................... 13 7
7.1 General provisions .......................................................................................... I 63
4.2 The relations between the ministries and the state administration organizations
7.2 Gaining citizenship ......................................................................................... l63
towards state administration offices in the regional self-government units ................ I 3 8
7 .2.1 Gaining citizenship by birth ........................................................................... l63
4.3 The relations between the state administration organs towards the local self-
7.2.2 Gaining citizenship by Naturalism ................................................................. l64
government units, namely persons with public authorities ......................................... 139
7.3 .I Citizenship release ...................................... ·' ................................................. 166
5. The relations of the state administration organs with the political
7.3.2 Loss of citizenship .......................................................................................... l67
parties .......................................................................................................................... 140
7.4 Administrative procedure ............................................................................... 168
7.5 Transitional provisions .................................................................................... 169
8. Citizenship under the legislation of Albania .................................................. l70
518
519

8.1 The concept of citizenship in the Albanian legislation .................................. !70
8.2 Albanian legislation ....................................................................................... l7!
8.2.1 Gaining Albanian citizenship ......................................................................... 17!
8.2.2 Gaining Albanian citizenship by birth ........................................................... l7!
8.2.3 Gaining Albanian citizenship by naturalism .................................................. 172
8.2.4 Gaining citizenship ........................................................................................ 173
8.3 Releasing Albanian citizenship ...................................................................... l73
8.4 Terminating the Albanian citizenship ............................................................ l75
8.5 Revocation of the decision of granting citizenship ........................................ 176
8.6 Dual citizenship .............................................................................................. l76
8.7 Non-citizenship .............................................................................................. 177
9. The personal status- condition of citizens/nationals ..................................... l77
9.1 Evidence of personal conditions of citizens/nationals-matrix books ............. 177
9.l.l Reporting child's bitih ................................................................................... 178
9.1.2 Reporting death .............................................................................................. l78
9.2 Personal name ................................................................................................ 179
9.2.1 Defining the personal name ........................................................................... 179
9.2.2 Changing the personal name .......................................................................... 179
9.2.3 The citizens' personal number.. ..................................................................... 180
9.3 Permit notification .......................................................................................... l 81
9.4 Travel documents ........................................................................................... 18l
CHAPTER X ............................................................................................................... 183
CONTROL OVER THE ADMINISTRA TION ......................................................... l83
I. The concept of control... ................................................................................ 183
2. Control subjects, content and authorizations ................................................. l83
2.1 Control subjects ............................................................................................. 183
2.2 Control content. .............................................................................................. 183
2.3 Control authorizations .................................................................................... 183
2.4 Control effectiveness ..................................................................................... 184
3. The preventive and repressive effect of control on the Administration ......... l 84
4. The holders of the control over the administration ........................................ 185
4.1 The control of the administration by the representative organs of the Republic
of Macedonia (Parliament) ......................................................................................... 185
4.1.1 The principal approach of the constitution maker, namely the law transferor
on the position of the representative organ and the executive authority organ of the
legal system in Macedonia .......................................................................................... 185
4.1.2 The authorizations which the representative organ has in the moment of
establishing the organs of executive jurisdiction, namely the state administration
organs .......................................................................................................................... l86
4.1.3 Motion ............................................................................................................ l87
4.1.4 Deputy questions ............................................................................................ 187
4.1.5 General authorizations of the representative organ regarding specific and
important issues related to the state administration .................................................... 188
4.2 Administration control by the public attorney ............................................... 188
4.3 Control within the administration itself... ...................................................... 189
4.4 Control on administration through Social monitoring ................................... 191
520
Judicial control of administration .................................................................. l92
4.5 The role of the Constitutional Court on administration control... .................. l93
4.5 The State Audit Office of the Republic ofMacedonia .................................. l95
5.5 The general auditorium ofKosovo ................................................................ l97
5.6 The State Supreme Audit of Albania ......... ,................................................... 199
5.7
CHAPTER XL ............................................................................................................200
LOCAL SELF-GOVERNMENT ................................................................................ 200
1. Basic information regarding centralism, governance decentralisation with the
public jurisdiction, and the formation of the state administration organs ................... 200
1.1 Centralism "governing from the center" ........................................................ 200
1.2 Decentralization as governance from more centers ...................................... .200
2. The concept of local self-government/locative .............................................. 20 1
2.1 Introduction- The concept oflocal self-government.. .................................. 20 1
2.2 The European Charter of local self-government.. .......................................... 20 1
2.2.1 Some general features .................................................................................... 202
3. Local self-government in the Republic ofMacedonia ................................... 204
3.1 Local self-government Law ........................................................................... 205
3.2 Local self-government organs and acts .......................................................... 208
3.3 Local self-government funding ..................................................................... .210
3.4 The relationship between the central and local administration ...................... 211
4. Local self-government in the Republic ofKosovo ........................................ 212
4.1 The legal framework ofKosovo on local self-government.. ......................... 213
4.1.1 The legal status of municipality ..................................................................... 214
4.1.2 Municipality organs and acts of the municipal organs .................................. 215
4.1.2.1 The municipal assembly ................................................................................ 215
4.1.2.2 Vice-Chairman of the Municipal Assembly for the communities ................ .215
4.1.2.3 Municipal Assembly Committees .................................................................. 216
4.1.3 The acts of the Municipal organs ................................................................... 217
4.1.4 Municipal authorities ..................................................................................... 2l8
4.1.5 Municipal finance .......................................................................................... 218
4.2 Cooperation between municipalities and municipal partnerships .................. 219
4.3 Municipal administration and civil service .................................................... 220
4.4 Direct democracy and citizen participation mechanisms ............................... 220
4.5 Relations between the central and local government.. ................................... 221
5. Local self-government in the Republic of Albania ........................................ 224
5.1 Units and organs ofthe local government.. ................................................... 224
5.2 The rights of the local government units ....................................................... 226
5.3 Municipality and county functions and authorities ........................................ 227
6. Local self-government in other countries ...................................................... 228
6.1 Local self-government in the USA ................................................................ 228
6.2 Local self-government in Great Britain ......................................................... 229
6.3 Local self-government in Germany ............................................................... 230
6.4 Local self-government in France ................................................................... 230
6.5 Local self-government in the Republic of Slovenia ...................................... 230
521
SECOND PART ......................................................................................................... 233
CONSTITUTIONAL LEGAL POSITION AND THE ORGANIZATION OF THE
CENTRAL ADMINISTRATION IN THE REPUBLIC OF MACEDONIA,
KOSOVO, ALBANIA AND OTHER COUNTRIES - COMPARATIVE
REVIEWS ................................................................................................................... 233
CHAPTER XII ............................................................................................................ 235
BASIC INFORMATION ON THE LEGAL-CONSTITUTIONAL POSITION AND
THE PRINCIPLES OF ADMINISTRATION ORGANISATION AND
FUNCTION ................................................................................................................ 23S
1. The concept and principles of administration organisation .......................... 23 5
CHAPTER XIII. .......................................................................................................... 239
ORGANiSATION OF THE STATE ADMINISTRATION IN THE REPUBLIC OF
MACEDONIA ............................................................................................................ 239
1. The concept of state administration and types of state administration organs in
the republic ofMacedonia ........................................................................................... 239
1.1 Ministries ...................................................................................................... 240
1.2 Other state administration organs ................................................................. 242
1.3 Administrative organizations ........................................................................ 243
CHAPTER XIV .......................................................................................................... 244
ORGANISATION OF THE STATE ADMINISTRATION IN THE REPUBLIC OF
KOSOV0 .................................................................................................................... 244
1. State administration organs in the Republic ofKosovo ................................. 244
1.1 A brief historical overview of the administrative structures ofUNMIK ....... 244
1.1.1 The beginning of UNM1K and its basic structures ........................................ 244
1.1.2 The UNMIK period from the joint administration in self-governance .......... 246
1.2 The state administration organs of the Republic ofKosovo under the
Constitution and legal acts .......................................................................................... 248
1.2.1 Ministries and other executive organs ........................................................... 248
1.2.2 Independent institutions ................................................................................. 249
l.3 Innovations in the executive jurisdictional organs of the Republic ofKosovo
under new draft laws for the Government of the Republic ofKosovo and the state
administration (in the approval procedure in the Parliament of the Republic of
Kosovo ) ....................................................................................................................... 249
1.3.1 The draft Jaw for the Government of the Republic ofKosovo ...................... 249
1.3.2 The draft law for the state administration of the Republic ofKosovo ........... 253
CHAPTER XV ............................................................................................................ 258
ORGANISATION OF THE STATE ADMINISTRATION IN THE REPUBLIC OF
ALBANIA ................................................................................................................... 258
l. The public administration organs of the Republic of Albania ....................... 258
l.l The concept of public administration organs (state) ...................................... 258
1.2 The meaning, characteristics and differences of the public administration
organs (state) from other organs ................................................................................. 259
1.3 Types of public administration organs (state) ................................................ 263
522
1.3.1 The public administration organs (state) according to the way of their
formation ................................................................~ ..................................................... 263
1.3.2 The public administration organs (state) according to the territorial expansion
of their activity ............................................................................................................ 265
1.3.3 The public administration organs (state) according to the character of their
authorities .................................................................................................................... 267
1.3.4 The public administration organs (state) according to their structure ............ 269
CHAPTER XVI .......................................................................................................... 271
ORGANISATION OF THE ADMINISTRATION IN OTHER COUNTRIES ........ 271
1. Ministerial structure in the USA ................................................................... 271
2. Ministerial structure in Great Britain ............................................................. 272
3. Ministerial structure in France ....................................................................... 273
4. Ministerial structure in Germany .................................................................. 274
5. Ministerial structure in Slovenia ..................................................................... 275
CHAPTER XVII ......................................................................................................... 277
Tlffi CIVIL SERVICE IN ADMINISTRATION ORGANS -
ADMINISTRATION STAFF ..................................................................................... 277
1. The principles of the European Administrative Law and civil service
standards ...................................................................................................................... 277
1.1 The legal structure for a Professional Civil Service:
State Employees or Civil Servants .............................................................................. 277
1.2 Similar Standards and Conditions for different Civil Service Models .......... 278
J .3 Civil Service Management in the context of "Administration via the Law"
Public Professional Managers ..................................................................................... 282
1.4 The dispute of" Administration via the Law" .............................................. .283
l.5 Homogeneous Management of Civil Service ................................................ 284
2. The civil servant under the Civil Servant Law of the Republic of
Macedonia ................................................................................................................... 285
2.1 The classification of the public servants ........................................................ 285
2.2 The establishment and termination of employees' relation .......................... 287
2.3 Civil servants selection .................................................................................. 288
2.4 The termination of civil servants' relation ..................................................... 289
2.5 Civil servants' rights ...................................................................................... 290
2.6 Civil servants' obligations .............................................................................. 290
2.7 The ethics in state service ............................................................................. .29l
2.8 The system of salaries for civil servants ........................................................ 292
2.9 The civil servants' responsibility ................................................................... 294
2.10 Disciplinary responsibility ............................................................................. 294
2.11 Material responsibility ................................................................................... 295
3. Civil Service System in the republic ofKosovo ............................................ 296
3.1 The legal framework of the Civil Service system .......................................... 296
3.2 The Civil Service of the Republic ofKosovo ............................................... .297
3.3 Basic principles of Civil Service ................................................................... 299
3.4 Civil Service Administration ........................................................................ JOO
3.5 Civil Service Admission ................................................................................ 301
523
 3.1.1 The notion and importance of competence ................................................... .336
3.6 Appointment to senior managerial positions ................................................. 302 Types of competence ..................................................................................... 337
3.1.2
3.7 Basic criteria for admission in the Civil Service .......................................... .303 The definition of competence ........................................................................ 33 8
3.1.3
3.8 Employment in the Civil Service ................................................................... 304 Presupposed competence (presumptive ) ....................................................... .339
3.1.4
3.9 The rights of the civil servants ....................................................................... 306 Spatial limitation of competence ................................................................... 340
3.1.5
3.10 Civil servants' obligations ............................................................................. 306 Transfer (delegation) and receiving (substitution) competence ..................... 340
3.1.6
3.11 Responsibilities .............................................................................................. 309 Competence conflict ...................................................................................... 340
3.1.7
3.11.1 Disciplinary responsibility ............................................................................. 309 Legal aid ........................................................................................................ .341
3.2
3.11.2 Disciplinary measures ................................................................................... .31 0 Official person ............................................................................................... 343
3.3
4. Civil Service in the Republic of Albania ....................................................... 31 0
3.3 .1 The notion of the official person ................................................................... .343
4.1 Civil servants classification ........................................................................... 311 The exemption of the official person ............................................................. 343
3.3.2
4.2 The recruitment procedure in the civil service .............................................. 312 Parties and their representation in the Administrative proceedings .............. .346
4.
4.3 The rights and duties of the civil servant... .................................................... 313 In general about the participants in the administrative process .................... .346
4.1
4.4 Ethics in civil service ..................................................................................... 314 The party in the administrative process ......................................................... 346
4.2
4.5 Conflict of interest. ....................................................................................... J 15 The notion "party" ......................................................................................... 346
4.2.1
4.6 Benefits (Gifts and favours) ........................................................................... 315 General and specific qualities ofthe paity ..................................................... 347
4.2.2
4.7 The salaries of the civil servant... ................................................................. J 16 The capacity of the pmty ................................................................................ 348
4.2.3
4.8 Types of civil servants' responsibility ........................................................... 317 Procedural capacity ........................................................................................ 349
4.2.4
4.2.5 The legitimacy of the pmty ............................................................................ 349
THIRD PART ............................................................................................................ J19 The r':':presentation of the party in the administrative process ....................... 350
4.3
ADMlNISTRA TIVE PROCEDURE AND The legal representative ................................................................................. 351
4.3.1
ADMINISTRATIVE CONFLICT .............................................................................. 319 The authorized ............................................................................................... 35l
4.3.2
CHAPTER XVIII ........................................................................................................ 321 Temporary representative .............................................................................. 353
4.3.3
ADMlNISTRA TIVE PROCEDURE .......................................................................... 32l Joint representative ........................................................................................ 353
4.3.4
1. Concept, impmiance, basic principles and development of the Administrative Professional assistant. .................................................................................... 354
4.3.5
procedures .................................................................................................................. J21 The communication of organs and parties ..................................................... 354
5.
1.1 The concept of administrative procedure ....................................................... 321 Enunciations ................................................................................................... 354
5.1
1.2 Types of administrative procedure ................................................................. 323 The notion and types of enunciation ............................................................. .3 54
5.1.1
1.3 The notion "administrative matter" ............................................................... 324 The content and form of enunciation ............................................................. 3 55
5.1.2
1.4 Procedural actions .......................................................................................... 325 Enunciations' delivery and receipt. ................................................................ 355
5.1.3
2. Basic principles of the administrative procedure .......................................... .326 The removal of deficiencies in the enunciation ............................................. 356
5 .1.4
2.1 The notion and imp01iance of the basic principles ........................................ 326 Action based on the enunciation with more requests ..................................... 357
5.1.5
2.2 The basic principles of administrative procedure .......................................... 327 Invitation ........................................................................................................ 358
5.2
2.2.1 The principle of legality ................................................................................. 327 The purpose, method and time of profit ........................................................ .3 58
5.2.1
2.2.2 The principle of protecting citizens' rights and protecting the public The invitations and their contents .................................................................. 359
5.2.2
interest. ....................................................................................................................... .329 The obligation of responding to the invitation ............................................... 359
5.2.3
2.2.3 The principle of effectiveness ........................................................................ 329 The record and post-notation ........................................................................ .359
5.3
2.2.4 The principle of material truth ....................................................................... 329 The notion, types, content and manner of keeping record ............................ .362
5.3.1
2.2.5 The principle of hearing the parties ............................................................... 330 The evincive power of the record .................................................................. 362
5.3.2
2.2.6 The principle of evidence evaluation ............................................................. 332 Post-notation in act. ....................................................................................... 3 62
5.3.3
2.2.7 The principle of independence while decision making .................................. 333 Examination of documents and process development notification ............... 363
5.4
2.2.8 The principle of the right to appeal... ............................................................. 333 Examination of documents ............................................................................ 363
5.4.1
2.2.9 The principle of decisions' omnipotence ....................................................... 334 Process development notification .................................................................. 365
5.4.2
2.2.1 0 The principle of process economizing ........................................................... 334 5.5 . Remittance ..................................................................................................... 364
2.2.11 The principle of providing aid to the uninformed party ................................. 335 The concept and the legal importance of remittance ..................................... 364
5.5.1
2.2.12 The principle ofusing languages and alphabets ............................................ 335 Indirect remittance ......................................................................................... 364
5.5.2
3. Authority (competence), legal aid and the official person ............................. 336 Necessary personal delivcry ......................................................................... .365
5.5.3
1.1 Administrative procedure competence ........................................................... 336
525
524
5.5.4 Special cases of remittance ............................................................................ 366
5.5.5 Delivery note and mistakes in remittance ...................................................... 368
5.6 Timing and return to previous situation ......................................................... 369
5.6.1 Timing in the administrative process ............................................................. 369
5.6.2 Return to previous situation ........................................................................... 370
5.7 Maintaining order. ......................................................................................... .3 72
6. Administrative procedure costs ...................................................................... 373
6.1 The concept and types of administrative procedure costs ............................. .373
6.2 Costs of the organ and the parties .................................................................. 373
6.3 Exemption from payment of expenses ........................................................... 374
7. The rise of process and the requirements ofthe parties ................................. 375
7.1 Rise of the process ......................................................................................... 375
7.1.1 The administrative process ex officio ............................................................ 375
7.1.2 The administrative process at the request of the party ................................... 375
7.1.3 The alignment of issues in a process .............................................................. 3 76
7.2 Modifying the requirements ........................................................................... 377
7.3 Quitclaim ........................................................................................................ 378
7.4 Reconciliation ................................................................................................ 3 79
8. The process until the decision ........................................................................ 379
8.1 The place and role of the examining process in the administrative process .. 379
8.2 Types of examining process ........................................................................ ,.. 381
8.2.1 Shmi examining process ................................................................................ 381
8.3 Special examining process ............................................................................. 382
8.4 Oral examination ............................................................................................ 382
8.5 Preliminary issues .......................................................................................... 3 84
8.6 Proving .......................................................................................................... .385
8.6.1 Subject of proof and the process of presenting evidence ............................... 3 85
8.6.2 Proving by documents ................................................................................... .386
8.6.3 Certificates ..................................................................................................... 387
8.6.4 Proving by witness ........................................................................................ .388
8.6.5 Proving with the help of expeiis ................................................................... .389
8.6.6 Proving by inspection in place ....................................................................... 390
8.6.7 Party statement proof. ............................................................................... :.... 390
9. Decisions and conclusions ............................................................................. 391
9.1 The notion of the decision in general... .......................................................... 391
9.2 Types of administrative decisions .................................................................. 392
9.3 Decision making (issuance of decisions) ....................................................... 394
9.4 The form and the integral parts of the decision ............................................. 394
9.5 The deadline for first degree decision making ............................................... 396
9.6 Correction of errors in the decision .............................................................. .396
9.7 Conclusion .................................................................................................... .396
10. Legal remedies ............................................................................................... 397
10.1 In general about the legal remedies ................................................................ 397
10.2 Regular legal remedies ................................................................................... 397
10.2.1 The deadline for filing the appeal... .............................................................. .398
10.2.2 Appeal action ................................................................................................. 399
10.2.3 Appeal contents and delivery ......................................................................... 399
526
I 0.2.4 The function of the first degree organ con(_;erning the appea1... .................... .399
!0.2.5 The function of the second degree organ concerning the appeal... ................ 400
10.2.6 The deadline for a making a decision under appeal... ....................................401
10.2.7 The executor, final and supreme character of the administrative act.. .......... 402
10.3 Extraordinary legal remedies ................... ,.................................................... 403
I 0.3 .1 The renewal ofthe process .......................................................................... .405
10.3.2 Decision changes and cancellations on administrative dispute ................... .405
10.3 .3 The request for legality protection ................................................................ 406
10.3 .4 Repeal and dissolution of an administrative decision based on the right of
supervision ................................................................................................................. .407
10.3.5 Repeal and dissolution of the decision with the consent or request ofthe
party ........................................................................................................................... .408
10.3.6 Dissolution by emergency ............................................................................. 409
10.3.7 Announcing the decision as invalid ..............................................................409
10.3.8 Legal consequences of exploitation and dissolution ...................................... 41 0
11. Execution ...................................................................................................... .410
11.1 The notion of the enforceable administrative act.. ......................................... 41 0
11.2 Types of execution ........................................................................................ .41 0
11.3 Competent authorities for the implementation of the administrative
execution (enforcement) ............................................................................................ .41 1
11.4 The procedure and method of administrative act execution and the conclusion
for execution allowing ................................................................................................ .411
11.5 Postponement and suspension of the execution ............................................. 412
11.6 The method of administrative execution (enforcement) ................................ 412
11.7 Execution to ensure ....................................................................................... .413
11.8 Temporary conclusion for insurance .............................................................. 414
12. The innovations in the Law on Administrative Procedure in the Republic of
Kosovo ....................................................................................................................... .414
12.1 The purpose of adoption and the basic content.. ............................................ 415
12.2 Scope of Law application .............................................................................. .416
12.3 General principles .......................................................................................... .417
12.3 .1 The principle of legality ................................................................................ .418
12.3.2 The principle of balancing public and private interests ................................. 419
12.3 .3 The principle of equality before the law ....................................................... .419
12.3.4 The principle ofpropotiionality ................................. ., .................................. 420
12.3.5 The principle of objectivity and impatiiality ................................................ .421
12.3.6 The principle of sustainability and predictability ......................................... .422
12.3.7 The principle of publicity .............................................................................. 423
12.3.8 The subsidiary principle ............................................................................... .424
12.4 Administrative jurisdiction ........................................................................... .425
12.5 The procedure of ensuring public administration predictability .................. .427
12.6 Other novelties .............................................................................................. .428
12.6.1 The invalidity ofthe administrative act... ..................................................... .429
12.6.2 Legal remedies ............................................................................................... 430
13. The codified legislation ofthe administrative procedures in the Republic of
Albania ........................................................................................................................ 433
527