Professional Documents
Culture Documents
Xac Dinh Dong Thoi Du Luong Khang Sinh Nhom Nitrofuran Trong
Xac Dinh Dong Thoi Du Luong Khang Sinh Nhom Nitrofuran Trong
TR ẦN THỊ HỒNG
Hà Nội – 2012
http://slidepdf.com/reader/full/xac-dinh-dong-thoi-du-luong-khang-sinh-nhom-nitrofuran-trong 1/77
8/20/2019 Xác định đồng thời dư lượng kháng sinh nhóm nitrofuran trong vài loại thực phẩm tươi sống trên địa bàn Hà Nội b…
TR ẦN THỊ HỒNG
KHÁNGXÁC ĐỊNH
SINH ĐỒNG
NHÓM THỜI DƢ LƢỢ
NITROFURAN NG MỘT
TRONG
SỐ LOẠI THỰ C PHẨM TƢƠI SỐNG TRÊN ĐỊA BÀN
HÀ NỘI BẰNG PHƢƠNG PHÁP SẮC KÝ LỎNG
KHỐI PHỔ LC/MS/MS
Chuyên ngành: Hóa phân tích
Mã số: 60 44 29
Hà Nội – 2012
http://slidepdf.com/reader/full/xac-dinh-dong-thoi-du-luong-khang-sinh-nhom-nitrofuran-trong 2/77
8/20/2019 Xác định đồng thời dư lượng kháng sinh nhóm nitrofuran trong vài loại thực phẩm tươi sống trên địa bàn Hà Nội b…
MỤC LỤC
MỞ ĐẦU ..................................................................................................................... 1
CHƢƠNG 1: TỔ NG QUAN ....................................................................................... 3
1.1. Giớ i thiệu về kháng sinh nhóm nitrofuran ....................................................... 3
1.1.1. Nhóm nitrofuran là gì? ...................................................................................... 3
1.1.2. Các chất nhóm nitrofuran ................................................................................. 3
1.2. Tác dụng ca các chất kháng sinh nhóm nitrofuran……………………………. 6
1.3. Dƣ lƣợng kha ng sinh nho m nitrofuran trong thực phẩm ..................................... 6
́ ́
1.4.1. Phƣơng pháp sắc ký lỏng vớ i detector UV ....................................................... 6
1.4.2. Phƣơng pháp phân tích vi sinh (enzyme-linked immunosorbent assay-
ELISA) ........................................................................................................................ 7
1.4.3. Phƣơng pháp sắc ký lỏng khối phổ LC/MS/MS .............................................. 8
CHƢƠNG 2: ĐỐI TƢỢNG VÀ PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨ U ....................... 11
2.1. Đối tƣợ ng, mục tiêu và nội dung nghiên cứu..................................................... 11
2.1.1. Đối tƣợ ng, mục tiêu nghiên cứu...................................................................... 11
2.1.2. Nội dung nghiên cứu ....................................................................................... 11
2.2. Phƣơng pháp nghiên cứu.................................................................................... 12
2.2.1. Phƣơng pháp sắc ký lỏng khối phổ ................................................................. 12
2.2.2. Phƣơng pháp xử lý mẫu .................................................................................. 18
2.3. Hóa chất và dụng cụ nghiên cứu ........................................................................ 23
2.3.1. Dụng cụ, thiết bị .............................................................................................. 23
2.3.2 Hóa chất, chất chuẩn ........................................................................................ 24
2.3.3 Pha chế chất chuẩn ........................................................................................... 25
CHƢƠNG 3: KẾT QUẢ VÀ THẢO LUẬ N ............................................................ 27
3.1. Khảo sát điều kiện xác định các chất nhóm nitrofuran bằ ng LC/MS/MS ......... 27
3.1.1. Khảo sát các điề u kiện khối phổ ..................................................................... 27
http://slidepdf.com/reader/full/xac-dinh-dong-thoi-du-luong-khang-sinh-nhom-nitrofuran-trong 3/77
8/20/2019 Xác định đồng thời dư lượng kháng sinh nhóm nitrofuran trong vài loại thực phẩm tươi sống trên địa bàn Hà Nội b…
http://slidepdf.com/reader/full/xac-dinh-dong-thoi-du-luong-khang-sinh-nhom-nitrofuran-trong 4/77
8/20/2019 Xác định đồng thời dư lượng kháng sinh nhóm nitrofuran trong vài loại thực phẩm tươi sống trên địa bàn Hà Nội b…
́ C BẢ NG
DANH MỤC CA
STT Nội dung Trang
Bảng 1.1 Cấ u tru ́c ho ́a ho c̣ cu ̉a mô t ̣ số chất nho ́m nitrofuran 4
đƣơ
c̣ xa ́c đi nh
̣ trong đề tai
Bảng 3.1 Điều kiện chạy nguồn ion hóa ESI 27
Bảng 3.2 K ết quả bắn phá các ion mẹ 28
Năng lƣợ ng bắn phá và các ion con ca các chấ t 29
Bảng 3.3
chuyển hóa nitrofuran
Độ thu hồi mẫu thịt lợn thêm chuẩn 20 ng/g sử dụng 35
Bảng 3.4
chiết lỏng – lỏng
Độ thu hồi mẫu thịt lợn thêm chuẩn 20 ng/g sử dụng 37
Bảng 3.5
chiết pha r ắn
Bảng 3.6 So sa ́nh độ thu hồi ca 2 quá trình chiết 37
Bảng 3.7 Phƣơng trình hồi quy 4 nitrofuran sử dụng nội chuẩn 41
Bảng 3.8 Phƣơng trình hồi quy 4 nitrofuran không sử dụng nội 43
chuẩn
Bảng 3.9 Giớ i hạn phát hiện ca AOZ trên nền mẫu thịt 44
Bảng 3.10 Giớ i hạn phát hiện ca AMOZ trên nền mẫu thịt 45
Bảng 3.11 Giớ i hạn phát hiện ca AHD trên nền mẫu thịt 45
Bảng 3.12 Giớ i hạn phát hiện ca SEM trên nền mẫu thịt 46
Bảng 3.13 Độ l p lại và độ thu hồi ca các nitrofuran trên nền 47
mẫu thịt lợ n tại 1 ppb
Độ l p lại và độ thu hồi ca các nitrofuran trên nền 48
Bảng 3.14
mẫu thịt lợ n tại 1,5 ppb
Độ l p lại và độ thu hồi ca các nitrofuran trên nền 49
Bảng 3.15
mẫu thịt lợ n tại 2 ppb
http://slidepdf.com/reader/full/xac-dinh-dong-thoi-du-luong-khang-sinh-nhom-nitrofuran-trong 5/77
8/20/2019 Xác định đồng thời dư lượng kháng sinh nhóm nitrofuran trong vài loại thực phẩm tươi sống trên địa bàn Hà Nội b…
http://slidepdf.com/reader/full/xac-dinh-dong-thoi-du-luong-khang-sinh-nhom-nitrofuran-trong 6/77
8/20/2019 Xác định đồng thời dư lượng kháng sinh nhóm nitrofuran trong vài loại thực phẩm tươi sống trên địa bàn Hà Nội b…
http://slidepdf.com/reader/full/xac-dinh-dong-thoi-du-luong-khang-sinh-nhom-nitrofuran-trong 7/77
8/20/2019 Xác định đồng thời dư lượng kháng sinh nhóm nitrofuran trong vài loại thực phẩm tươi sống trên địa bàn Hà Nội b…
http://slidepdf.com/reader/full/xac-dinh-dong-thoi-du-luong-khang-sinh-nhom-nitrofuran-trong 8/77
8/20/2019 Xác định đồng thời dư lượng kháng sinh nhóm nitrofuran trong vài loại thực phẩm tươi sống trên địa bàn Hà Nội b…
http://slidepdf.com/reader/full/xac-dinh-dong-thoi-du-luong-khang-sinh-nhom-nitrofuran-trong 9/77
8/20/2019 Xác định đồng thời dư lượng kháng sinh nhóm nitrofuran trong vài loại thực phẩm tươi sống trên địa bàn Hà Nội b…
MỞ ĐẦU
An toàn vệ sinh thực phẩm là vấn đề đang đƣợ c cả xã hội quan tâm, đc biệt
là ở đô thị và các khu công nghiệp, khi ngày càng có nhiều tác nhân độc hại bị phát
hiện trong thực phẩm khiến dƣ luận lo ngại. Tuy nhiên trong lĩnh vực sản xuất kinh
doanh nói chung và trong chăn nuôi gia súc, gia cầm nói riêng còn nhiề u vấn đề
đáng lo ngại, nhƣ việc quản lý sử dụng thuốc kháng sinh còn lỏng lẻo, tình tr ạng s ử
dụng các chất bổ tr ợ trong chăn nuôi khá tùy tiện. Từ đó đã để lại tồn dƣ các hóa
chất, kháng sinh trong sản phẩm chăn nuôi, gây nguy hại nghiêm trọng đế n sức
định yêu cầu giớ i hạn nhỏ nhất cần thực hiện phƣơng pháp (MRPL) đối với các chất
chuyển hóa nhóm nitrofuran là 1 µg/kg [29]. Năm 2002, ở Việt Nam, Bộ nông
nghiệp và phát triển nông thôn đã quyết đị nh cấm sản xuất, nhậ p khẩu, lƣu thông và
sử dụng m ột s ố lo ại kháng sinh hóa chất trong sản xu ất và kinh doanh TACN trong
đó có nitrofuran [9].
Hiện nay việc sử dụng dƣ lƣợng kháng sinh sai mục đích đang ở mức báo động
ảnh hƣở ng tớ i sức khỏe con ngƣời và động vật. Vì vậ y vớ i nhu cầu bức thiết về vấn
1
http://slidepdf.com/reader/full/xac-dinh-dong-thoi-du-luong-khang-sinh-nhom-nitrofuran-trong 10/77
8/20/2019 Xác định đồng thời dư lượng kháng sinh nhóm nitrofuran trong vài loại thực phẩm tươi sống trên địa bàn Hà Nội b…
đề đảm bảo VSATTP, chúng tôi đã tiến hành nghiên cứu phát triển phƣơng pháp
“Xác định đồng thời dƣ lƣợng kháng sinh nhóm nitrofuran trong mộ t số loại
thự c ph ẩm tƣơi sống trên địa bàn Hà Nộ i b ằng phƣơng pháp sắc ký lỏng khối
phổ LC/MS/MS”.
2
http://slidepdf.com/reader/full/xac-dinh-dong-thoi-du-luong-khang-sinh-nhom-nitrofuran-trong 11/77
8/20/2019 Xác định đồng thời dư lượng kháng sinh nhóm nitrofuran trong vài loại thực phẩm tươi sống trên địa bàn Hà Nội b…
3
http://slidepdf.com/reader/full/xac-dinh-dong-thoi-du-luong-khang-sinh-nhom-nitrofuran-trong 12/77
8/20/2019 Xác định đồng thời dư lượng kháng sinh nhóm nitrofuran trong vài loại thực phẩm tươi sống trên địa bàn Hà Nội b…
Bảng 1.1: Cấu tru ́c ho ́a ho c̣ cu ̉a mô t ̣ số chất nho ́m nitrofuran đƣơ
c̣ xa ́c đi nh
̣ trong đề ta ̀i
Khô ́i
lƣơ
ng
̣
STT Các chất nitrofuran Công thƣ
́ c phân ́ c câ ́u ta
Công thƣ ọ
phân tƣ
̉
tƣ
̉
(g/mol)
AOZ
1 C3H6 N2O2 102,09
3-amoni-2-oxazolidinone
NPAOZ
3-(2-nitrobenzylidenamino)-
2 C10H9 N3O4 235,2
2-oxazolidinone)
AMOZ
3 3-amoni-5-morpholinomethyl C8H15 N3O3 201,22
-1,3-oxazolidinone
NPAMOZ
5-(morpholinomethyl)-3-(2-
4 nitrobenzylidenamino)-2- C15H18 N4O5 334,33
oxazolidinone
AHD
5 C3H5 N3O2 116,05
1-aminohydantoin
NPAHD
6 [3-(2-nitrobenzylidenamino) C10H8 N4O4 248,19
-2,4-imidazolidinedione]
4
http://slidepdf.com/reader/full/xac-dinh-dong-thoi-du-luong-khang-sinh-nhom-nitrofuran-trong 13/77
8/20/2019 Xác định đồng thời dư lượng kháng sinh nhóm nitrofuran trong vài loại thực phẩm tươi sống trên địa bàn Hà Nội b…
SEM CH5 N3O
7 semicarbazide 75,08
NPSEM
3[(2-nitrophenyl)methylene]- C8H8 N4O3 208,174
8
hydrazinecarboxamide
1.2. Tác dụng của các chất kháng sinh nhóm nitrofuran
McCracken va ̀ ca ́c cô ng
̣ sƣ ̣ 1995, Nouws và Laurensen 1990 chỉ ra r ằng các
hợ
p chất nhóm nitrofuran sau khi vào cơ thể tạo thành các chất chuyển hóa tƣơng
ứng liên kết trong các mô .
Về mt cơ chế tác dụng, các chất chuyển hóa tƣ ̀ nitrofuran đã kìm hãm hoc
phá hy các hệ thống men điều hòa trao đổi chất ở vi khuẩn. Do đó vi khuẩn không
phát triển va ̀ không sinh sản đƣợ c nữa. Tác dụng tốt vớ i vi khuẩn gram âm và gram
dƣơng. Đồng thời còn tác dụng cả với nguyên sinh động vật, một số chất có tác
dụng tốt trong viê c̣ giê t ̣ trƣ giun đũa [7].
̀
Vơ ́ i nồng độ thấ p, nitrofuran có tác dụng kháng sinh, nồng độ cao có tác
dụng diệt khuẩn.
Theo nhiều báo cáo, nitr ofuran tác dụng r ất tốt trong viê c̣ diê t ̣ khuâ ̉n
salmonellosis, colisepticeamia. Nitrofuran còn có tác dụng kích thích dinh dƣỡ ng.
Tr ộn nitrofuran vớ i thức ăn, theo tỉ lệ thích hợp se
giúp cho gà và lợn còn tăng trọng
̃
nhanh.
Nitrofuran ảnh hƣởng đến sức khỏe con ngƣời nhƣ gây ung thƣ và đột biến
[7], khi thƣ c̣ phâ ̉m co tồn dƣ nitrofuran va ca c dâ
ñ xuấ t cu ̉a no .
́ ̀ ́ ́
Do đó hầu hết ca ́c nƣơ
́ c trên thế giơ
́ i đa cấm
̃ sƣ ̉ du ng
̣ kha ́ng sinh nho ́m
nitrofuran trong chăn nuôi . Ở Việt Nam , bô Nông
̣ nghiê p̣ va ̀ pha ́t triê ̉n nông thôn đa ̃
quyết đi nh
̣ cấ m sƣ ̉ du ng
̣ ni trofuran cho va ̀o trong thƣ ́c ăn chăn nuôi [9]. EU đã quy
5
http://slidepdf.com/reader/full/xac-dinh-dong-thoi-du-luong-khang-sinh-nhom-nitrofuran-trong 14/77
8/20/2019 Xác định đồng thời dư lượng kháng sinh nhóm nitrofuran trong vài loại thực phẩm tươi sống trên địa bàn Hà Nội b…
định yêu cầu giớ i hạn nhỏ nhất cần thực hiện phƣơng pháp (MRPL) đối với các chất
chuyển hóa nhóm nitrofuran là 1 µg/kg [29].
1.3. Dƣ lƣợ ng kháng sinh nhóm nitrofuran trong thự c phẩm
Từ năm 2002 – 2003 nitrofuran thƣờng xuyên đƣơ
c̣ phát hiện thấy trong thịt
gia cầm và các sản phẩm nuôi trồng thy s ản nhậ p khẩu vào các nƣớ c EU từ Thái
Lan, Trung Quốc, Đài Loan, Ấn Độ , Việt Nam, Ecuador và Brazil [25].
Hơn nữa, dƣ lƣợng nitrofuran cũng đƣợc tìm thấ y trong sản phẩm gia súc và
gia cầm ở Châu Âu nhƣ: Bồ Đào Nha, Ý, Hy Lạ p, Romania và Bulgari. Sau đó EU
đã kiểm tra và cho thấy nitrofuran ô nhiễm trong các sản phẩm có nguồn gốc từ hơn
9 quốc gia trong năm 2007, tỷ lệ mắc cao nhất là từ Ấn Độ (37%), Trung Quốc
(37%), Bangladesh (10%) và Thái Lan (5%) trong một loạt cá sản phẩm bao gồm
tôm, mật ong và thị t hộ p [25].
Từ tháng 10/2006 đến tháng 5/2007, FDA liên tục phát hiệ n thy sản nhậ p
khẩu từ Trung Quốc có nhiễm nitrofuran. K ết quả lấy trên các sản phẩm tôm, cá trê,
cá ba sa..cho thấy, 22/89 mẫu (chiếm 22%) bị phát hiện có chất cấm nitrofuran
trong tôm [11].
Ở Việt Nam theo kết quả khảo sát ca TS . Nguyê ñ Quố c Ân , phó trƣởng
phòng quản lý thuốc , cục thú y vào năm 2007 đa ̃ phát hiện 5 mâ ũ thu ̉y sa ̉n nuôi lấy
tại ao nuôi nhiễm SEM (3 mâ ũ tôm , 1 mâ ũ ca ́ va ̀ 1 mâ ũ cua lô t)̣ vơ
́ i ha ̀m lƣơ
ng
̣ tƣ ̀ 0
– 3,55 ng/g. Năm 2008 phát hiện 1 mâ ũ tôm the ̉ chân trắ ng ta i ̣ Phu ́ My ̃ – Bình Định
nhiê m
̃ AOZ vơ
́ i ha ̀m lƣơ ̣ 12,6 ng/g; 2/754 mâ ũ cua lô t ̣ ta i ̣ Cầ n Guô c̣ – Long An
ng
nhiê m
̃ SEM vơ
́ i ha ̀m lƣơ
ng
̣ tƣ ̀ 2 – 2,2 ng/g [1].
1.4. Các phƣơng pháp xác định kháng sinh nhóm nitrofuran
́ đê ̉ xa ́c đi nh
Hiê ṇ nay co ́ nhiều phƣơng pha p ̣ kha ́ng sinh nho ́m nitrofuran , bao
gồm: phƣơng pha p
́ sắ c ky ́ lo ̉ng v ới detector UV , phƣơng pha p
́ vi sinh (kỹ thuật
Elisa), phƣơng pha p sắ c ky lo ̉ng vơ
i detector MS /MS.
́ ́ ́
1.4.1. Phƣơng pháp sắc ký lỏ ng vớ i detector UV
Một số tác giả đã sử dụng phƣơng pháp sắc ký lỏng vớ i detector tử ngoại khả
kiến (HPLC-UV-VIS) để phân tích kháng sinh nhóm nitrofuran và các dẫn xuất ca
6
http://slidepdf.com/reader/full/xac-dinh-dong-thoi-du-luong-khang-sinh-nhom-nitrofuran-trong 15/77
8/20/2019 Xác định đồng thời dư lượng kháng sinh nhóm nitrofuran trong vài loại thực phẩm tươi sống trên địa bàn Hà Nội b…
nó trong một số đối tƣợ ng thực phẩm. Horne và cộng sự, đã xây dựng phƣơng pháp
xác định AOZ, AMOZ trong gan lợ n s ử d ụng HPLC – UV . Phƣơng pháp dựa trên
sự dẫn xuất các nitrofuran vớ i 2-nitrobenzaldehyde, sau đó chiết vớ i ethyl acetate,
làm sạch bằng n-hexan và phân tích bằng HPLC-UV sử dụng cột C18 kết hơ
p̣ vơ
́ i
detector UV ơ
̉ bƣơ
́ c so ́ng 275nm. Giớ i hạn phát hiện ca phƣơng pháp là 5 và 10
µg/kg tƣơng ứng cho AOZ và AMOZ vơ
́ i độ thu hồi trong khoảng 71-101% [18].
Tác giả Cooper và cộng sự cũng giớ i thiệu phƣơng pháp xác định AOZ,
AMOZ, AHD, SEM trong gan và thận ca lợn dùng HPLC-UV đã tách đƣợ c 4 chất
chuyển hóa nhóm nitrofuran. Giớ i hạn phát hiện ca phƣơng pháp là từ 2 – 5 µg/kg
[21].
Phƣơng pháp HPLC -UV co ́ ƣu điê ̉m là dễ thực hiện , và có thể ứng dụng
phân t ́ch rô ng
̣ ra ĩ . Tuy nhiên phƣơng pha p
́ la i ̣ không đa p
́ ƣ ́ng đƣơ
c̣ yêu cầu về đô ̣
nhạy để phân tích các nitrofuran trong thực phẩm vì hiện nay giới hạn cần phải đạ t
tơ
́ i (MRPL) là 1 µg/kg.
1.4.2. Phƣơng pháp phân tích vi sinh (enzyme -linked immunosorbent assay-
ELISA)
Hiện nay, ELISA đƣợ c sử dụng r ộng rãi trong nhiều lĩnh vực nghiên cứu nhƣ
y học, nông nghiệ p và đc biệt là trong các quy trình kiểm tra an toàn chất lƣợ ng
các sản phẩm sinh học. Nguyên tắc chung đều dựa trên sự k ết hợp đc hiệu giữa
kháng nguyên và kháng thể, trong đó kháng thể đƣợ c gắn vớ i một enzyme, enzyme
s thy phân thành một chất có màu .
Phòng thí nghiệm randox ca Anh đa ̃ nghiên cứu xác định các chất chuyển
hóa nhóm nitr ofuran sử dụng phƣơng pha ṕ Elisa: mẫu đƣợc đồng nhất, thy phân
và dẫn xuất bằng o-NBA trong môi trƣơ ̀ ng axit HCl , trung hòa axit bằng NaOH,
chiết và làm sạch mẫu bằng ethyl acetate và n-hexane. Giớ i hạn phát hiện ca
phƣơng pháp từ 0,2 – 0,6 ng/g [28].
Vass và cộng sự (2008) sử dụng k ỹ thuật Elisa tr ực tiế p sử dụng kháng thể
đc hiệu cho NPSEM, kháng thể đƣợ c gắn 1 enzym HRP xác định SEM trong tr ứng
với quy trình xử lý mẫu: m ẫu đƣợc đồng nhất, thy phân và dẫn xu ất b ằng o-NBA
7
http://slidepdf.com/reader/full/xac-dinh-dong-thoi-du-luong-khang-sinh-nhom-nitrofuran-trong 16/77
8/20/2019 Xác định đồng thời dư lượng kháng sinh nhóm nitrofuran trong vài loại thực phẩm tươi sống trên địa bàn Hà Nội b…
Đây là một phƣơng pháp nhanh, nhạ y để xác định đồng thờ i dƣ lƣơ ng
̣
nitrofuran. Sau khi qua cột tách, chất phân tích đƣợc hóa hơi, các hợ
p chất hữu cơ
trung hoà bị ion hoá thành các ion phân tử hay ion mảnh ca phân tử mang điện
dƣơng hoc âm, các gốc tự do. Sau đó, các ion đựơc đƣa sang bộ phận tách theo
khối lƣợ ng. Từ các tín hiệu thu đƣợ c, dựa vào khối lƣợng ion phân tử, dựa vào đồng
vị, dựa vào các mảnh ion phân tử, dựa vào cơ chế tách và dựa vào ngân hàng dữ
liệu các ion và mảnh ion, ngƣời ta định tính và định lƣợng đƣợ c ch ất phân tích một
cách chính xác.
Ở Vi ệt Nam năm 2004, Bộ Thy sản (nay là Bộ Nông nghiệp và phát triển
nông thôn) đa ban
̃ hành TCN 194:2004 xác định các chất chuyển hóa thuộc nhóm
nitrofuran trong thy sản và sản ph ẩm thy sản bằng phƣơng pháp sắc ký lỏng khối
phổ phân t ch dƣ lƣợng liên kết với mô ca các chất chuyển hóa nhóm nitrofuran
́
trong sản phẩm thy sản đƣợ c thy phân bằng axit clohydric loãng để thu đƣợ c
8
http://slidepdf.com/reader/full/xac-dinh-dong-thoi-du-luong-khang-sinh-nhom-nitrofuran-trong 17/77
8/20/2019 Xác định đồng thời dư lượng kháng sinh nhóm nitrofuran trong vài loại thực phẩm tươi sống trên địa bàn Hà Nội b…
mạch nhánh ca các chất nhóm nitrofuran. Các mạch nhánh này đƣợ c dẫn xuất bằng
2-nitrobenzaldehyde, sau đó đƣa pH đến 7 và đƣợ c chiết bằng ethyl axetat. Dịch
chiết ̣ mâ ũ na ̀y
đƣợ c thổi khô bằng N2 đến cạn, hòa tan cn, sau đó đo dung di ch
bằ ng hệ thống LC/MS/MS vơ
́ i pha đô ng
̣ kênh A la ̀ axit acetic , kênh B la ̀ acetonitril .
Giớ i hạn phát hiện ca phƣơng pháp là 1 µg/kg [10].
Năm 2002 phòng thử nghiệm thức ăn chăn nuôi ca Thái Lan đƣa ra quy
trình phân tích 4 chất chuyển hóa nhóm nitrofuran (AOZ, AMOZ, AHD, SEM)
bằng LC/MS/MS giớ i hạn phát hiện lần lƣợ t ca từng chất là AHD 0,1 µg/kg; AOZ
0,04 µg/kg; SEM 0,15 µg/kg; AMOZ 0,02 µg/kg [29].
Tác giả Pascal Mottier và cộng sự, xác định 4 chất chuyển hóa nhóm
nitrofuran trong thịt bằng LC/MS/MS vơ ́ i pha đô ng
̣ kênh A la ̀ axit acetic 0,025%,
kênh B la ̀ acetonitril , sƣ ̉ du ng
̣ quy tr nh
̀ làm sạch bằng cột chiết pha r ắn polymeric
trƣớc khi phân tích bằng LC/MS/MS và thu đƣợc CCα từ 0,11 – 0,21 µg/kg, CCβ t ừ
0,19 – 0,36 µg/kg [26].
Trong ta ̀i liê ụ [25] ca tác giả M .Vass, tác giả Boket và cộng sự (2007) xác
định các chất chuyển hóa nitrofuran trong trứng bằng LC/MS/MS, CCα lần lƣợ t ca
từng chất AOZ, AMOZ, AHD, SEM là 0,03; 0,05; 0,22; 0,2. Độ thu hồi từ 95,2 –
102,1 %.
Leitner và cộng sự xác định các chất chuyển hóa nhóm nitrofuran trong thịt
gia súc, gia cầm bằng phƣơng pháp sắc ký lỏng khối ph ổ LC/MS/MS vơ
́ i pha đô ng
̣
kênh A la ̀ amoniacetat 10mM, kênh B la ̀ methanol , sƣ ̉ du ng
̣ qua ́ tr nh
̀ la ̀m sa cḥ bằng
cột chiết pha r ắn SPE vớ i chất hấ p thụ polystyrene đƣợ c k ết hợ p bằng cách thy
phân các chấ t chuyển hóa hình thành liên kết trong các mô và đƣợ c dẫn xuất bằng
2-nitrobenzaldehyde. Giớ i h ạn phát hiện c a phƣơng pháp là 0,5 – 5 ng/g; giớ i h ạn
định lƣợ ng từ 2,5 – 10 ng/g [12].
Verdon và cộng sự năm 2007 cũng giới thiệu phƣơng pháp xác định các
chất chuyển hóa nhóm nitrofuran trong thịt lợ n b ằng LC/MS/MS vơ
́ i cô t ̣ C 18, pha
đô ng
̣ kênh A la ̀ amonifomiat 1mM, kênh B la ̀ methanol , sử dụng phƣơng pha p
́ chiết
lỏng – lỏng thu đƣơ
c̣ CCα = 0,08 – 0,54 µg/kg và CCβ = 0,10 – 0,66 µg/kg [19].
9
http://slidepdf.com/reader/full/xac-dinh-dong-thoi-du-luong-khang-sinh-nhom-nitrofuran-trong 18/77
8/20/2019 Xác định đồng thời dư lượng kháng sinh nhóm nitrofuran trong vài loại thực phẩm tươi sống trên địa bàn Hà Nội b…
Tác giả C.Bock và cộng sự đã thẩm định phƣơng pháp xác định dƣ lƣợ ng 4
chất chuyển hóa nhóm nitrofuran trong tr ứng bằng LC/MS/MS vơ
́ i CCα từ 0,03 –
0,22 µg/kg [14].
Các tác giả Chung-Wei Tsai, Chuan-ho Tang và Wei-Hsien Wang đã xác
định các chất chuyển hóa nitrofuran trên LC/MS/MS vớ i pha đô ng
̣ kênh A la ̀
amoniacetat 20mM, kênh B la ̀ methanol co ́ giớ i h ạn định lƣợng 1 µg/kg vơ
́ i CCα =
0,19 – 0,43 µg/kg. Khoảng tuyến tính từ 1 – 10 µg/kg [16].
Tác giả Lech Rodziewicz (2008), xác định các chất chuyển hóa nitrofuran
trong sữa b ằng LC/MS/MS vơ
́ i pha đô ng
̣ kênh A la ̀ amoniacet at 0,5mM, kênh B la ̀
methanol. Phƣơng pháp có hê ̣số biến thiên nho hơn 9,3%, độ tái lậ p nội bộ nhỏ hơn
̉
13%, CCα từ 0,12 – 0,29 µg/kg, CCβ từ 0,15 – 0,37 µg/kg [22].
Tác giả Caroline Douny và cộng sự (2012), đã xác định các chất chuyển
hóa nhóm nitrofuran, nghiên cứu ứng d ụng để đánh giá furanzolidone trong tôm sú
ở Việt Nam. Mẫu đƣợc đồng nhất, thy phân và dẫn xuất bằng 2-nitrobenzaldehyte,
chiết l ỏng – lỏng b ằng etylacetat trƣớc khi xác định bằ ng h ệ thống LC/MS/MS vơ
́ i
pha đô ng
̣ kênh A la ̀ axit acet ic 0,1%, kênh B la ̀ acetonitril thu đƣơ
c̣ CCα t ừ 0,08 –
0,36 µg/kg, CCβ từ 0,12 – 0,61 µg/kg [13].
Tóm lại : Các phƣơng pháp ( phƣơng pha p
́ sắ c ky ́ lo ̉ng vơ
́ i detector UV -VIS, phƣơng
pháp hóa sinh Elisa , phƣơng pha p
́ s ắc ký lỏng với detector MS /MS) đều có điểm
chung là thy phân để đƣa các chất chuyển hóa nitrofuran liên kết trong các mô
thành dạng tự do sau đó sử dụng 2-nitrobenzaldehyde để chuyển nitrofuran thành
các dẫn xuất tƣơng ứng. Các dẫn xuất này sau đó đƣợ c chiết lỏng lỏng hoc chiết
pha r ắn và phân tích bằng phƣơng pháp sắc ký lỏ ng khối ph ổ. Phƣơng pháp này có
ƣu điểm là có độ nhạy r ất tốt, thƣờ ng từ 0,1 µg/kg có độ chọn lọc cao và có độ
chính xác đáp ứng để xác định nitrofuran trong thực phẩm. Do đó trong nghiên cứ u
đề tài chúng tôi thống nhất lựa chọn phƣơng pháp LC-MS/MS vớ i quá trình thy
phân bằ ng axit clohydric và dẫn xu ất v ớ i 2- nitrobenzaldehyde để xác định các chất
chuyển hóa ca nitrofuran.
10
http://slidepdf.com/reader/full/xac-dinh-dong-thoi-du-luong-khang-sinh-nhom-nitrofuran-trong 19/77
8/20/2019 Xác định đồng thời dư lượng kháng sinh nhóm nitrofuran trong vài loại thực phẩm tươi sống trên địa bàn Hà Nội b…
phẩm tƣơi sống bằng kỹ thuật sắc ký lỏng khối phổ LC/MS/MS. Các mục tiêu cụ
thê ̉ nhƣ sau:
- Xây dựng phƣơng pháp xác định đồng thờ i 4 chất chuyển hóa ca nitrofuran trong
thực phẩm tƣơi sống bằng LC-MS/MS.
- Ứ ng dụng phƣơng pháp để xác định các chất chuyển hóa ca nitrofuran trong thực
phẩm tƣơi sống cụ thể trong thịt lợn , thịt bò, thịt gà, gan.
2.1.2. Nội dung nghiên cứ u
2.1.2.1. Xây dựng phƣơng pháp
Khảo sát phƣơng pháp bao gồm:
Điều kiện và thông số vận hành máy LC/MS/MS,
Điều kiện tách chiết lấ y chấ t phân t ́ch .
Thẩm định phƣơng pháp:
Giớ i hạn phát hiện LOD, giớ i hạn định lƣợ ng LOQ,
Khoảng tuyến tính,
Độ chụm (độ l p lại),
Độ đúng (độ thu hồi, độ chệch).
2.1.2.2. Ứ ng dụng phƣơng pháp
Áp dụng phƣơng pháp mới xây dựng để xác định dƣ lƣợng kháng sinh nhóm
nitrofuran cụ thể là các chất chuyển hóa nhóm nitrofuran trong thực phẩm tƣơi sống
đang ba ́n trên địa bàn Hà Nội.
11
http://slidepdf.com/reader/full/xac-dinh-dong-thoi-du-luong-khang-sinh-nhom-nitrofuran-trong 20/77
8/20/2019 Xác định đồng thời dư lượng kháng sinh nhóm nitrofuran trong vài loại thực phẩm tươi sống trên địa bàn Hà Nội b…
khác nhau và tách ra khỏ i nhau thành từng lớp ca mỗi chất .
2.2.1.2. Pha tĩnh trong HPLC [8]
Trong LC, pha tĩnh (stationary phase) chính là chất nhồi cột làm nhiệm vụ
tách hỗn hợ p chất phân tích. Đó là nhữ ng chất r ắn, xốp và kích thƣớ c hạt r ất nhỏ, từ
3-7µm. Tuỳ theo bản chất ca pha tĩnh, trong phƣơng pháp sắc ký lỏng pha liên kết
thƣờng chia làm 2 loạ i: sắc ký pha thƣờ ng (NP-HPLC) và sắc ký pha đảo (RP-
HPLC). Khi dùng chất nhồi cột có cỡ hạt nhỏ hơn đƣờng kính hạt 1,7 µm, chịu
đƣợc áp suất cao lên tới 700 atm làm tăng độ phân giải và giả m thời gian phân tích
đó là những ƣu điểm ca sắc ký lỏng UPLC (Ultra Performance Liquid
Chromatography).
Loại thứ hai là các dung môi ít phân cực nhƣ cychlorpentan, n -pentan, n-
heptan, n-hexan, 2-chloropropan, cacbondisulfua (CS2), CCl4, toluene…Tuy nhiên
pha động một thành phần đôi khi không đáp ứng đƣợ c khả năng rửa gi ải, ngƣờ i ta
12
http://slidepdf.com/reader/full/xac-dinh-dong-thoi-du-luong-khang-sinh-nhom-nitrofuran-trong 21/77
8/20/2019 Xác định đồng thời dư lượng kháng sinh nhóm nitrofuran trong vài loại thực phẩm tươi sống trên địa bàn Hà Nội b…
thƣờ ng phối hợ p 2 hay 3 dung môi để có đƣợc dung môi có độ phân cực từ thấp đến
cao phù hợ p với phép phân tích. Sự thay đổi thành phần pha động đôi khi diễ n ra
theo thời gian, trƣờ ng hợp này ngƣờ i ta gọi là chƣơng trình r ửa giải gradient.
tỉ s ố m/z và phát hiện, t ừ đó có thể cho thông tin về kh ối lƣợ ng hoc cấu trúc phân
tử ca hợ p chất.
13
http://slidepdf.com/reader/full/xac-dinh-dong-thoi-du-luong-khang-sinh-nhom-nitrofuran-trong 22/77
8/20/2019 Xác định đồng thời dư lượng kháng sinh nhóm nitrofuran trong vài loại thực phẩm tươi sống trên địa bàn Hà Nội b…
Độ nhạy cao
Có thể giúp xác định đƣợc các chất tan ngay khi độ phân giải chƣa tốt.
Hữu hiệu cho nghiên cứu các hợp chất.
Cung cấp đầy đ thông tin về cấu trúc và khối lƣợ ng
2.2.1.5.1. Bô ṇ guồn ion (Ion sources)
Chất phân tích ra khỏi cột sắc ký ở dạng lỏng, khó khăn lớ n nhất ở đây là
phải chuyển chất phân tích từ pha lỏng sang pha hơi. Theo kỹ thuật ion hoá ca
LC/MS, năng lƣợ ng c a máy trực ti ếp tác động vào pha lỏng hoc r ắn để t ạo thành
ion ở thể hơi. Trong máy khối ph ổ, có rất nhiều cách để ion hoá phân tử và nguyên
tử ca mẫu ở tr ạng thái khí hoc hơi. Sau đây là mộ t số k ỹ thuật thƣờng dùng:
Ƣu điểm: áp dụng cho phân tử nhỏ, cho cơ sở dữ liệu phổ. Tuy nhiên, một số
hợ
p ch ất d ễ phân mảnh thì thờ i gian sống ngắn, nhiều m ảnh nhỏ hay ít hoc không
thu đƣợc ion phân tử và đòi hỏi hợ p chất phải dễ bay hơi.
b) Chế độ ion hóa phun điện t ử (Electrospray Ionization- ESI)
Nguyên tắc: biến đổi ion ở thể lỏng thành ion ở thể hơi, dung dịch mẫu đƣợ c
dẫn vào điện trƣờ ng mạnh và duy trì ở hiệu điện thế cao 4kV. Tại đây, dung dịch
mẫu b ị chuyển thành các giọt nhỏ tích điện và đƣợc hút tĩnh điệ n t ớ i l ối vào ca bộ
14
http://slidepdf.com/reader/full/xac-dinh-dong-thoi-du-luong-khang-sinh-nhom-nitrofuran-trong 23/77
8/20/2019 Xác định đồng thời dư lượng kháng sinh nhóm nitrofuran trong vài loại thực phẩm tươi sống trên địa bàn Hà Nội b…
http://slidepdf.com/reader/full/xac-dinh-dong-thoi-du-luong-khang-sinh-nhom-nitrofuran-trong 24/77
8/20/2019 Xác định đồng thời dư lượng kháng sinh nhóm nitrofuran trong vài loại thực phẩm tươi sống trên địa bàn Hà Nội b…
phép phân tích định lƣợ ng ở mức picomol tới femtomol, thích hợ p cho nh ững chất
có phân tử khối 1000 đơn vị nhƣng đòi hỏi chất phân tích phải dễ dàng bay hơi.
a) Bộ phân
giải t ứ cự c (Quadrupole Analyser)
Tứ cực đƣợ c cấu tạo bởi 4 thanh điện cực song song tạo thành một khoảng
tr ống để các ion bay qua. Một trƣờng điện từ đƣợ c tạo ra bằng sự k ết hợ
p giữa dòng
một chiều (DC) và điện thế tần số radio (RF). Các tứ cực đƣợc đóng vai trò nhƣ một
bộ l ọc kh ối. Khi một trƣờng điện t ừ đƣợc áp vào, các ion chuyển động trong nó s
dao động phụ thuộc vào tỉ số giữa m/z và trƣờ ng RF. Chỉ những ion có tỉ số m/z
phù hợ p mới có thể có thể đi qua đƣợ c bộ lọc này.
Bộ phân giải tứ cực đƣợc phát triển và cho ra đờ i bộ phận phân giải khối phổ
ba tứ cực (Triple Quadrupole).
16
http://slidepdf.com/reader/full/xac-dinh-dong-thoi-du-luong-khang-sinh-nhom-nitrofuran-trong 25/77
8/20/2019 Xác định đồng thời dư lượng kháng sinh nhóm nitrofuran trong vài loại thực phẩm tươi sống trên địa bàn Hà Nội b…
Bộ phân tích khối phổ ba tứ cực gồm một buồng va chạm (collision cell,
đƣợc xem là tứ cực thứ hai Q2) đt ở giữa 2 tứ cực (Q1 và Q3).
Ở buồng Q1: Các ion đƣợc tách.
Ở bu ồng Q2: Với áp suất cao, các ion bị phân ly do va chạm v ớ i khí trơ
có mt nhƣ nitơ, argon, heli nên chúng bị phân mảnh tiế p tạo ra các ion
nhỏ hơn (ion con).
Ở buồng Q3: Làm nhiệm vụ tách các ion con.
b) Bộ phân giải bẫ
y ion t ứ cự c (Quadrupole Ion-Trap Mass Analyser)
Loại thiết b ị này bao gồm một điện c ực vòng (ring electrode) vớ i nhiều điện
cực bao xung quanh, điện cực đầu cột (end-cap electrode) ở trên và ở dƣới. Trái vớ i
lại thiết bị tứ cực ở trên, các ion sau khi đi vào bẫy ion theo một đƣờ ng cong ổn
định đƣợ c bẫy lại cho đến khi một điện áp RF đƣợc đt trên điện cực vòng. Các ion
khác nhau m/z sau đó trở nên không ổn định và s có hƣớng đi về phía detector. Do
điện áp RF khác nhau trong hệ thống này mà thu đƣợ c một phổ khối lƣợng đầy đ
Các ion tồn tại trong bẫy có thể đƣợ c chọn riêng và phân tích theo sự khác
nhau về m/z, đồng thời có thể chọn riêng và thực hiện quá trình bắn phá để thu đƣợ c
các mảnh ion con từ đó thực hi ện phân tích theo m/z c a ion con (khối ph ổ 2 lần).
Về nguyên tắc các ion con có thể tồn tại trong bẫy th ờ i gian đ lâu để có thể thực
hiện đến MS n lần, tuy nhiên trong thực tế thƣờ ng chỉ có khả năng thực hiện đến
khối phổ 3 lần.
2.2.1.5.3. Bộ phận phát hiện
Sau khi đi ra khỏi bộ phận phân giải khối lƣợng, các ion đƣợc đƣa tớ i phần
cuối ca thiết bị khối phổ là bộ phận phát hiện ion. Bộ phận phát hiện cho phép khối
phổ tạo ra một tín hiệu ca các ion tƣơng ứng từ các electron thứ cấp đã đƣợ c
khuếch đại hoc tạo ra một dòng do điện tích di chuyển. Có hai loạ i bộ phận phát
hiện phổ biến: bộ phận phát hiện nhân electron và bộ phận phát hiện nhân quang.
Bộ ph ận phát hiện nhân electron là một trong những detector phổ biến nh ất,
có độ nh ạy cao. Các ion đập vào bề m t dinot làm bật ra các electron. Các electron
17
http://slidepdf.com/reader/full/xac-dinh-dong-thoi-du-luong-khang-sinh-nhom-nitrofuran-trong 26/77
8/20/2019 Xác định đồng thời dư lượng kháng sinh nhóm nitrofuran trong vài loại thực phẩm tươi sống trên địa bàn Hà Nội b…
thứ cấp sau đó đƣợ c dẫn tới các dinot tiếp theo và s tạo ra electron thứ cấ p nhiều
hơn nữa, tạo thành dòng electron.
Bộ phận phát hiện nhân quang cũng giống nhƣ thiết bị nhân electron, các ion
ban đầu đập vào một dinot tạo ra dòng electron. Khác với detector nhân electron,
các electron sau đó s đập vào một màn chắn photpho và giải phóng ra các photon.
Các photon này đƣợc phát hiệ n bở i m ột bộ nhân quang hoạt động nhƣ thiết bị nhân
electron. Ƣu điểm ca phƣơng pháp này là các ống nhân quang đƣợc đt trong chân
không nên loại bỏ đƣợc các khả năng nhiễm bẩn.
2.2.2. Phƣơng pháp xử lý mẫu
18
http://slidepdf.com/reader/full/xac-dinh-dong-thoi-du-luong-khang-sinh-nhom-nitrofuran-trong 27/77
8/20/2019 Xác định đồng thời dư lượng kháng sinh nhóm nitrofuran trong vài loại thực phẩm tươi sống trên địa bàn Hà Nội b…
Chiết pha r ắn là một phƣơng pháp chuẩn bị mẫu để tách làm giàu và làm
sạch m ẫu phân tích từ dung dịch mâ ũ b ằng cách h ấ p ph ụ lên cột chiết pha r ắn. Sau
đó chất phân tích đƣợ c r ửa giải bằng một lƣợng nho ̉ dung môi thích hợp. Các chất
ảnh hƣởng đƣợ c loại bỏ.
Cột SPE đƣợ c nhồi ch t bằng những v ật li ệu x ố p, hạt nhỏ có các nhóm chức
khác nhau. Chất lỏng qua cột dƣới tác dụng ca áp suất hoc chân không.
Các bƣớ c tiến hành trong quá trình chiết pha r ắn:
Hình 2.3: Các bướ c của quá trình chiế t pha r ắ n
19
http://slidepdf.com/reader/full/xac-dinh-dong-thoi-du-luong-khang-sinh-nhom-nitrofuran-trong 28/77
8/20/2019 Xác định đồng thời dư lượng kháng sinh nhóm nitrofuran trong vài loại thực phẩm tươi sống trên địa bàn Hà Nội b…
Các thành phần không bị hấ p phụ bị loại ra làm sạch chất phân tích.
2. Loại bỏ các chất gây ảnh hưở ng ra khỏi cột
Giữ lại chất phân tích,
Nếu mẫu là dung dịch nƣớ c, sử dụng dung dịch đệm hoc hỗn hợp nƣớ c-
dung môi hữu cơ ,
Nếu mẫu b ị hòa tan trong dung môi hữu cơ thì khi rử a cột có thể sử dụng
chính dung môi hữu cơ .
3. Giải hấ
p chất phân tích bằng dung môi thích hợ
p
Dung môi đƣợ c chọn đc trƣng đê phá vỡ tƣơng tác giữa chất phân tích
và chất hấ p phụ vớ i mục đích rửa giải đƣợ c chất phân tích vớ i hiệu quả
cao,
Dung môi sử dụng r ửa giải đồng thời càng ít chất gây ảnh hƣở ng tới phép
phân tích càng tốt.
Chất hấ p phụ chiết pha r ắn thƣờng đƣợ c sử dụng gồm các loại:
- Chất hấ p thụ pha thƣờng: Các silica trung tính, oxit nhôm ,
- Chất hấ p phụ pha ngƣợc: Các silica đã đƣợc ankyl hóa nhóm OH,
- Chất có khả năng trao đổi ion,
- Chất rây hay sàng lọc phân tử theo độ lớn, kích thƣớ c,
- Chất hấ p phụ pha khí-r ắn,
Hiện nay, phƣơng pháp chiết pha r ắn ngày càng đƣợ c sử dụng r ộng rãi và phổ
biến do những ƣu điểm vƣợ t tr ội sau:
- Hiệu suất thu hồi cao,
- Khả năng làm giàu, làm sạch các chất phân tích lớ n,
- Giảm lƣợng dung môi sử dụng,
- Có khả năng kết hợp các phƣơng pháp phân tích,
- An toàn, đơn giản, dễ sử dụng, có thể tiến hành hàng loạt,
Oasis HLB (hydrophilic-lipophilic balance) là một chất hấ p phụ k ết hợp cơ
chế tƣơng tác pha đảo và tƣơng tác ƣa nƣớc. Pha tĩnh này đƣợc trùng hợ p từ hai
monomer có tỷ lệ bằng nhau là N-vinylpyrolidone có tính ƣa nƣớc và divinylbenzen
20
http://slidepdf.com/reader/full/xac-dinh-dong-thoi-du-luong-khang-sinh-nhom-nitrofuran-trong 29/77
8/20/2019 Xác định đồng thời dư lượng kháng sinh nhóm nitrofuran trong vài loại thực phẩm tươi sống trên địa bàn Hà Nội b…
có tính kỵ nƣớ c. Chất h ấ p phụ Oasis có cấu trúc không gian lớ n (thể tích lỗ r ỗng là
2
1.3 cm /g), có diện tích bề mt trên một đơn vị khối lƣợng pha tĩnh cao (810 m 2/g).
Các nhóm chức phân cực ca monomer N-vinylpyrolidone đã tạo ra các hốc phân
cực nên pha tĩnh Oasis có hệ số lƣu giữ tốt đối với các chất phân tích phân cực đồng
thời có khả năng làm việc trong khoảng pH r ộng.
2.2.3. Thẩm định phƣơng pha p
́
2.2.3.1. Tính đc hiệu
Sƣ ̉ du ng
̣ ca ́c p hƣơng pha p ́ xa ́c nhâ ṇ (confirmation method ) là một cách rất
tốt đê ̉ đa ̉m ba ̉o t ́nh đă c̣ hiê ụ cu ̉a phƣơng pha p ́ . Hô i ̣ đồ ng châu Âu quy đi nḥ ca ́ch
tính điểm IP (điê ̉m nhâ ṇ da ng̣ – identification point) đối vơ ́ i ca ́c phƣơng pha p
́ kha ́c
nhau đê ̉ khă ̉ng đi nh
̣ chắ c chắ n sƣ co
̣ ́ mă t ̣ cu ̉a ca ́c chất . Cách tính điểm IP đƣợc chỉ
ra ơ
̉ phu lục
̣ 3.
2.2.3.2. Khoảng tuyến tính
Tiến hành thực nghiệm: Chuẩn bị dãy nồng độ chuẩn ca chất phân tích . Xác
định các giá trị đo đƣợ c y theo nồng độ x. Nếu sự phụ thuộc tuyến tính, ta có
khoảng khảo sát đƣờ ng biểu diễn là một phƣơng trình:
y = ax + b
và hệ số tƣơng quan:
r
( xi X )( yi Y )
( xi X ) ( yi Y )
2
2
Nếu 0,995 < r ≤ 1 : Có tƣơng quan tuyến tính
Khi đã xác định đƣợ c khoảng tuyến tính, có thể xây dựng phƣơng trình hồi quy ca
khoảng này, tức là xác đị nh hệ số a và b. Trên đƣờ ng hồi quy, lấy đoạn tuyến tính
làm khoảng xác định (k ể cả hai điểm đầu và cuối).
2.2.3.3. LOD, LOQ
Tính LOD va ̀ LOQ theo biê ̉u thƣ ́c :
21
http://slidepdf.com/reader/full/xac-dinh-dong-thoi-du-luong-khang-sinh-nhom-nitrofuran-trong 30/77
8/20/2019 Xác định đồng thời dư lượng kháng sinh nhóm nitrofuran trong vài loại thực phẩm tươi sống trên địa bàn Hà Nội b…
Tính giá trị trung bình , và độ lệch chuẩn SD
x
LOD = 3 x SD
LOQ = 10 x SD
Vơ i SD i
(x x)
́
n 1
Đánh giá LOD đã tính đƣợc: tính R = x / LOD là hệ số đánh giá LOD
Nếu 4 < R < 10 thì nồng độ dung dịch thử là phù hợ p và LOD
tính đƣợc là đáng tin cậy.
Nếu R < 4 thì phải dùng dung dịch thử đậm đc hơn, hoc thêm
một ít chất chuẩn vào dung dịch thử đã dùng và làm lại thí nghiệm và
tính lại R.
Nếu R > 10 thì phải dùng dung dịch thử loãng hơn, hoc pha loãng
dung thử đã dùng và làm lại thí nghiệm và tính lại R.
Trong đó:
Stb : Diện tích pic trung bình.
Si : Diện tích píc thứ i
n: Số lần đo.
SD: Độ lệch chuẩn
R SD: Độ lệch chuẩn tƣơng đối (%).
Độ thu hồi ca phƣơng pháp theo công thức sau :
22
http://slidepdf.com/reader/full/xac-dinh-dong-thoi-du-luong-khang-sinh-nhom-nitrofuran-trong 31/77
8/20/2019 Xác định đồng thời dư lượng kháng sinh nhóm nitrofuran trong vài loại thực phẩm tươi sống trên địa bàn Hà Nội b…
m c
(C C m )
H % 100
C
Trong đó: Cm+c : nồng độ nitrofuran xác định đƣợ c trong mẫu có thêm chuẩn (ng/g).
Cm: nồng độ nitrofuran có trong mẫu (ng/g).
23
http://slidepdf.com/reader/full/xac-dinh-dong-thoi-du-luong-khang-sinh-nhom-nitrofuran-trong 32/77
8/20/2019 Xác định đồng thời dư lượng kháng sinh nhóm nitrofuran trong vài loại thực phẩm tươi sống trên địa bàn Hà Nội b…
- HCl 0,2M: Hút 17 ml HCl 37% vào bình định mức 1000 ml, định mức đến vạch
bằng nƣớ c cất.
- 2- NBA 1000 mg/l: cân 100 mg 2- NBA hòa tan và định m ức vào bình 10 ml bằng
methanol. Dung dịch chuẩn bị hằng ngày.
- K 2HPO4 0,2 M: cân 45,7 mg K 2HPO4.3H2O hòa tan và định mức vào bình 1000
ml bằng nƣớ c cất 2 lần.
24
http://slidepdf.com/reader/full/xac-dinh-dong-thoi-du-luong-khang-sinh-nhom-nitrofuran-trong 33/77
8/20/2019 Xác định đồng thời dư lượng kháng sinh nhóm nitrofuran trong vài loại thực phẩm tươi sống trên địa bàn Hà Nội b…
- NaOH 2 M: cân 8 g NaOH hòa tan và đị nh mức vào bình định mức 1000 ml bằng
nƣớ c cất 2 lần.
- CH3COONH4 10 mM: cân 0,077 g CH3COONH4 hòa tan và định mức vào bình
định mức 1000 ml bằng nƣớ c cất 2 lần.
2.3.3 Pha chế chất chuẩn
- Chuẩn AHD 1000 mg/l: cân 13,2 mg ± 0,1 mg chuẩn AHD.HCl hòa tan và định
mức bằng methanol vào bình định mức 10 ml. Bảo quản ở - 200C sƣ ̉ du ng
̣ đƣơ
c̣
trong 6 tháng.
- Chuẩn AHD 10 mg/l: hút 100 µl chuẩn AHD 1000 mg/l định m ức b ằng methanol
0
25
http://slidepdf.com/reader/full/xac-dinh-dong-thoi-du-luong-khang-sinh-nhom-nitrofuran-trong 34/77
8/20/2019 Xác định đồng thời dư lượng kháng sinh nhóm nitrofuran trong vài loại thực phẩm tươi sống trên địa bàn Hà Nội b…
13 15
- H ỗn h ợ
p n ội chuẩn (d 4-AOZ, d5-AMOZ, d2-AHD.HCl, C N2-SEM.HCl) 1 mg/l:
hút lần lƣợ t 1 ml chuẩn d 4-AOZ 10 mg/l, d5-AMOZ 10 mg/l, d2-AHD.HCl 10 mg/l
và 13C15 N2-SEM.HCl 10 mg/l định mức bằng methanol vào bình định mức 10 ml.
0
Bảo quản ở - 20 C sƣ ̉ du ng
̣ đƣơ
c̣ trong 3 tháng.
13 15
- Hỗn hợ
p nội chuẩn (d4-AOZ, d5-AMOZ, d2-AHD.HCl, C N2-SEM.HCl) 20 µg/l:
hút lần lƣợt 200 µl hỗn h ợ p n ội chuẩn (d 4-AOZ, d5-AMOZ, d2-AHD.HCl, 13C15 N2-
0
SEM.HCl) 1 mg/l vào bình định mức 10 ml. Bảo quản ở - 20 C sƣ ̉ du ng
̣ đƣơ
c̣ trong
1 tháng.
26
http://slidepdf.com/reader/full/xac-dinh-dong-thoi-du-luong-khang-sinh-nhom-nitrofuran-trong 35/77
8/20/2019 Xác định đồng thời dư lượng kháng sinh nhóm nitrofuran trong vài loại thực phẩm tươi sống trên địa bàn Hà Nội b…
27
http://slidepdf.com/reader/full/xac-dinh-dong-thoi-du-luong-khang-sinh-nhom-nitrofuran-trong 36/77
8/20/2019 Xác định đồng thời dư lượng kháng sinh nhóm nitrofuran trong vài loại thực phẩm tươi sống trên địa bàn Hà Nội b…
Trong k ỹ thuật ion hóa phun điện tử vớ i chế độ bắn phá ion dƣơng, các ion
+
mẹ có dạng (MH) vơ
i số khối m = (M+1) theo pha ̉n ƣ ng:
́ ́
0 + +
M + H → (MH)
Tiến hành khảo sát bắn phá tạọ các ion mẹ, k ết quả đƣợ c chỉ ra ở bảng 3.2
Bảng 3.2: K ết quả bắn phá các ion mẹ
3.1.1.2. Khảo sát điều kiện bắn phá ion me ̣ ̉ thu đƣơ
đê c̣ ion con
Detector sử dụng trong nghiên cứu này là hê kh
̣ ối phổ 2 lần, do đó để phát
hiện đúng chất phân tích thì việc lựa chọn đƣợ c ion con là rất quan tr ọng. Ion con
phải có tín hiệu g ấp ít nhất 10 lần so vớ i ion mẹ. Để thu đƣợ c mảnh ion con có tín
hiệu cao cần ph ải ch ọn đƣợ c mức năng lƣợ ng b ắn phá thích hợp. Dùng xylanh 500
µl bơm từng chuẩn đã đƣợ c dẫn xuất vào detector khối phổ và lựa chọn 2 ion con
đă c̣ trƣng có cƣờng độ tín hiệu cao nhất để định tính và định lƣợ ng. Mảnh ion con
m/z có cƣờng độ lớ n nhất dùng để định lƣợ ng, mảnh ion con thứ 2 có cƣờng độ thấ p
hơn dùng để xác nhận chất phân tích. Đối với các chất nội chuẩn, lựa chọn 1 ion
con đc trƣng có cƣờng độ cao nhất. K ết quả thu đƣợ c ở bảng 3.3
28
http://slidepdf.com/reader/full/xac-dinh-dong-thoi-du-luong-khang-sinh-nhom-nitrofuran-trong 37/77
8/20/2019 Xác định đồng thời dư lượng kháng sinh nhóm nitrofuran trong vài loại thực phẩm tươi sống trên địa bàn Hà Nội b…
Bảng 3.3: Năng lượ ng bắn phá và các ion con củ a các chấ t chuyển hóa nitrofuran
Chuyển hóa
Ion mẹ
nhóm + Ion con DP (V) CE (eV) CXP (V)
nitrofuran (M+H)
134 80 15 10
NPAOZ 236
104 80 27 14
291 80 15 16
NPAMOZ 335
262 80 21 16
192 80 11 18
NPSEM 209
166 80 13 14
Các chất nhóm nitrofuran là các chất phân cực, đồng thờ i theo khuyến cáo
ca nhà sản xuất thiết bị khối phổ thì hệ pha động sử dụng an toàn vớ i thiết bị là các
dung môi phân cực và phân cực trung bình nhƣ methanol, acetonitrile, nƣớ c, acid
formic (0 đến 1%, amoni acetate (0 tới 1%)…cột tách nên sử dụng là cột tách pha
đảo. Do đó chúng tôi lựa chọn cột tách pha đảo C18 vơ
́ i ca ́c thông số dƣơ
́ i đây cho
các nghiên cứu tiếp theo :
- Cột C18 ca Agilent có:
29
http://slidepdf.com/reader/full/xac-dinh-dong-thoi-du-luong-khang-sinh-nhom-nitrofuran-trong 38/77
8/20/2019 Xác định đồng thời dư lượng kháng sinh nhóm nitrofuran trong vài loại thực phẩm tươi sống trên địa bàn Hà Nội b…
30
http://slidepdf.com/reader/full/xac-dinh-dong-thoi-du-luong-khang-sinh-nhom-nitrofuran-trong 39/77
8/20/2019 Xác định đồng thời dư lượng kháng sinh nhóm nitrofuran trong vài loại thực phẩm tươi sống trên địa bàn Hà Nội b…
31
http://slidepdf.com/reader/full/xac-dinh-dong-thoi-du-luong-khang-sinh-nhom-nitrofuran-trong 40/77
8/20/2019 Xác định đồng thời dư lượng kháng sinh nhóm nitrofuran trong vài loại thực phẩm tươi sống trên địa bàn Hà Nội b…
32
http://slidepdf.com/reader/full/xac-dinh-dong-thoi-du-luong-khang-sinh-nhom-nitrofuran-trong 41/77
8/20/2019 Xác định đồng thời dư lượng kháng sinh nhóm nitrofuran trong vài loại thực phẩm tươi sống trên địa bàn Hà Nội b…
Bàn luận :
- Khi tăng nồng độ MeOH trong khoảng thờ i gian ngắn (chƣơng tr nh
̀ gradient 1,
gradient 2, gradient 3, gradient 4) píc ca AOZ r ất xấu và bị chẻ píc. Hiê ṇ tƣơ
ng
̣
chẻ pic này là do hàm lƣợng MeOH cao , AOZ tồn ta i ̣ đồng thơ
̀ i ơ
̉ hai da ng
̣ la ̀ amin
bâ c̣ nhấ t R -NH2 và dạng R -NH3+. Do đo ́ , nồng đô MeOH
̣ cầ n pha ̉i đƣơ
c̣ khố ng chế
phù hợp , đồng ngh ã vơ
́ i tăng nồng đô CH
̣ 3COONH4 để chuyển toàn bộ dạng amin
thành dạng R -NH3+.
- Chƣơng trình gradient 5 pic nhọn, cân xứng va ̀ co ́ t ́n hiê ụ p ́c ro ra
̃ ̀ng . Do đó
chúng tôi lựa chọn chƣơng trình gradient 5 cho các nghiên cứu tiế p theo.
Tóm lại : Các thông số ph hơp cho quá trình tách sắc ký là :
- Cột Agilent C18 (150 mm x 2,1 mm x 3,5 µm)
- Pha động kênh A (amoniacetat 10 mM) ; kênh B (methanol) theo chƣơng
trình gradient 5:
Thời gian (phút) 0,01 12,00 13,00 13,01 16,00
% MeOH 20 90 90 20 20
- Tốc độ pha đô ng:
̣ 0,4 ml/phút,
33
http://slidepdf.com/reader/full/xac-dinh-dong-thoi-du-luong-khang-sinh-nhom-nitrofuran-trong 42/77
8/20/2019 Xác định đồng thời dư lượng kháng sinh nhóm nitrofuran trong vài loại thực phẩm tươi sống trên địa bàn Hà Nội b…
Thêm 10 ml HCl 0,2M và 240 µl 2-NBA 10mg/ml
Thêm 100 µl hỗn hợ p nội chuẩn vào mỗi ống
Thêm dung dịch chuẩn làm việc vào mẫu
Đậy ống, lắc vortex, tránh ánh sáng để qua đêm trong bể điều nhiệt 400C
Trung hòa axit bằng 10 ml K 2HPO4 0,2M, sau đó thêm 800 µl NaOH 2M, lắc
vortex 20 giây
Ly tâm ở 4500 rpm trong 15 phút lấy dung di cḥ mâ ũ
Chiết lặp 2 lần mỗi lần bằng 4 ml ethylactetate, ly tâm hút lấ y lớp trên thổi khô
bằng N2
Hòa tan cn bằng 1 ml H2O:MeOH (60:40)
Chuyển mẫu vào vial và đem phân tích bằ ng LC/MS/MS
Tiến hành thêm chuẩn 20 ng/g vào mẫu thịt lợ n, sử dụng quy trình chiết lỏng
– lỏng nói trên làm l p lại 3 lần cho k ết quả chỉ ra ở bảng 3.4 và sắ c đồ ơ
̉ h nh
̀ 3.6:
34
http://slidepdf.com/reader/full/xac-dinh-dong-thoi-du-luong-khang-sinh-nhom-nitrofuran-trong 43/77
8/20/2019 Xác định đồng thời dư lượng kháng sinh nhóm nitrofuran trong vài loại thực phẩm tươi sống trên địa bàn Hà Nội b…
Bảng 3.4: Độ thu hồi mẫ u thịt l ợn thêm chuẩ n 20 ng/g sử d ụng chiế t l ỏng – l ỏng
Chất Lần 1 Lần 2 Lần 3 TB
SD % RSD H (%)
phân tích (ng/g) (ng/g) (ng/g) (ng/g)
AOZ 8,51 7,66 9,11 8,43 0,729 8,65 42,1
AMOZ 9,32 10,2 7,55 9,01 1,38 15,3 45,0
AHD 6,82 5,89 7,43 6,71 0,776 11,6 33,7
SEM 6,12 6,27 5,98 6,12 0,145 2,37 30,6
35
http://slidepdf.com/reader/full/xac-dinh-dong-thoi-du-luong-khang-sinh-nhom-nitrofuran-trong 44/77
8/20/2019 Xác định đồng thời dư lượng kháng sinh nhóm nitrofuran trong vài loại thực phẩm tươi sống trên địa bàn Hà Nội b…
Thêm 100 µl hỗn hợ p nội chuẩn vào mỗi ống
Thêm dung dịch chuẩn làm việc vào mẫu
Đậy ống, lắc vortex, tránh ánh sáng để qua đêm trong bể điều nhiệt 400C
Trung hòa mẫu bằng 10 ml K 2HPO 4
vortex0,2M, sau đó thêm 800 µl NaOH 2M, lắc
20 giây
̣ mâ ũ
Ly tâm ở 4500 rpm trong 15 phút lấ y dung di ch
Hoạt hóa cột SPE (Oasis HLB): 3 ml EtAc → 3 ml MeOH → 2 x 2,5 ml H 2O
Nạp mẫu vào cột, rử a loại chất bẩn bằng 2 x 2,5 ml H 2O
Hút chân không cho khô cột SPE
R ử a giải châ ́t phân t ́ch bằng 4 ml EtAc vào ống nghiệm
Thổi khô bằng N2
Hòa tan cn bằng 1 ml H2O:MeOH (60:40)
Chuyển mẫu vào vial và đem phân tích bằ ng LC/MS/MS
Tiến hành thêm chuẩn 20 ng/g vào mẫu thịt lợ n, sử dụng quy trình chiết pha
r ắn làm l p lại 3 lần cho k ết quả chỉ ra ở bảng 3.5 và hình 3.7:
36
http://slidepdf.com/reader/full/xac-dinh-dong-thoi-du-luong-khang-sinh-nhom-nitrofuran-trong 45/77
8/20/2019 Xác định đồng thời dư lượng kháng sinh nhóm nitrofuran trong vài loại thực phẩm tươi sống trên địa bàn Hà Nội b…
Bảng 3.5: Độ thu hồi mẫ u thịt l ợn thêm chuẩ n 20 ng/g sử d ụng chiế t pha r ắ n
Chất Lần 1 Lần 2 Lần 3 TB
SD % RSD H (%)
phân tích (ng/g) (ng/g) (ng/g) (ng/g)
AOZ 17,3 18,4 16,9 17,5 0,777 4,43 87,7
AMOZ 19,3 18,5 17,8 18,5 0,750 4,04 92,7
AHD 15,7 14,8 13,5 14,7 1,11 7,54 73,3
SEM 14,3 13,2 14,8 14,1 0,818 5,80 70,5
37
http://slidepdf.com/reader/full/xac-dinh-dong-thoi-du-luong-khang-sinh-nhom-nitrofuran-trong 46/77
8/20/2019 Xác định đồng thời dư lượng kháng sinh nhóm nitrofuran trong vài loại thực phẩm tươi sống trên địa bàn Hà Nội b…
Nhâ ṇ xe ́t : Nhìn vào bảng trên ta thấy quy trình chiết SPE cho độ thu hồi cao
hơn so với quy trình chiết lỏng lỏng và đáp ứng đƣợc quy định ca Châu Âu
2002/657EC. Do đó chúng tôi chọn quy trình chiết SPE cho các nghiên cứ u tiế p
theo
3.2. Thâ ̉m đi
nḥ phƣơng pha p ́
3.2.1 Tính đặc hiệu
Phƣơng pha p ̣ ky ̃ thuâ t ̣ sắc ky ́ lo ̉ng khối phô ̉ 2 lần, thƣ c̣ hiê ṇ bắ n
́ trên sƣ ̉ du ng
phá ion mẹ m/z, đi nḥ lƣơ ̣ theo ion con ta ọ tha ̀nh . Theo ca ́ch t ́nh điê ̉m IP th vơ
ng ̀ ́ i 1
ion me ̣va ̀ 2 ion thu đƣơ
c̣ 4 điê ̉m IP, nhƣ vâ ỵ phƣơng pha p
́ co ́ t ́nh đă c̣ hiê ụ đa p
́ ƣ ́ng
đƣơ
c̣ yêu cầu cu ̉a châu Âu 2002/657/EC [32].
3.2.1. Khảo sát lập đƣờ ng chuẩn
3.2.1.1. Đườ ng chuẩ n của các chất nhóm nitrofuran sử d ụng nội chuẩn (để phân
tích mẫ u thự c)
Chúng tôi khảo sát sự phụ thuộc tuyến tính ca diện tích píc sắc kí, tỷ lệ diện
tích píc nitrofuran/nội chuẩn vào nồng độ chất phân tích ở các nồng độ khác nhau
xác định h ệ s ố tƣơng quan va ̀ phƣơng trình đƣờ ng chuẩn. Theo quy định c a Châu
Âu các chất nhóm nitrofuran là chất cấm, MRPL về yêu cầu giớ i h ạn hiệu năng nhỏ
nhất c a phƣơng pháp đối v ới các ch ất dẫn xuất nhóm nitrofuran là 1 µg/kg, do đó
chúng tôi khảo sát xây dựng khoảng đƣờ ng chuẩn từ 0,5 – 5 ppb, sử dụng các nội
chuẩn ở cùng nồng độ 2 ppb để phân tích mẫu th ực. Sƣ ̉ du ng
̣ phần mềm origin 6.0
để xây dựng đƣờng chuẩn ca các kháng s inh nho ́m nitrofuran thu đƣơ c̣ ca ́c h nh
̀
3.8, 3.9, 3.10, 3.11 và bảng 3.7 dƣơ ́ i đây:
38
http://slidepdf.com/reader/full/xac-dinh-dong-thoi-du-luong-khang-sinh-nhom-nitrofuran-trong 47/77
8/20/2019 Xác định đồng thời dư lượng kháng sinh nhóm nitrofuran trong vài loại thực phẩm tươi sống trên địa bàn Hà Nội b…
0.0
-0.2
0 1 2 3 4 5
Hình 3.8: Đƣờ ng chuẩn xác định AOZ sử dụng nội chuẩn
2.5
Y = 0.01807 + 0.45988 * X
2.0
Parameter Value Error
a ------------------------------------------------------------
A 0.01807 0.01616
e
r 1.5
a B 0.45988 0.00695
S
I ------------------------------------------------------------
/
a
e
r 1.0
a R SD N P
e
t
y ------------------------------------------------------------
l
a 0.99954 0.02764 6 <0.0001
n
A 0.5 ------------------------------------------------------------
0.0
0 1 2 3 4 5
39
http://slidepdf.com/reader/full/xac-dinh-dong-thoi-du-luong-khang-sinh-nhom-nitrofuran-trong 48/77
8/20/2019 Xác định đồng thời dư lượng kháng sinh nhóm nitrofuran trong vài loại thực phẩm tươi sống trên địa bàn Hà Nội b…
8
Y = 0.26595 + 1.44626 * X
7
-1
0 1 2 3 4 5
Hình 3.10: Đƣờ ng chuẩn xác định SEM sử dụng nội chuẩn
7
Y = 0.12446 + 1.22034 * X
0 1 2 3 4 5
Analyte conc /IS con c
Hình 3.11: Đƣờ ng chuẩn xác định AHD sử dụng nội chuẩn
̀ ng chuâ ̉n xây dƣ ng
Dƣ ạ va ̀o đƣơ ̣ ph ́a trên kết hơ ̣ ̉ n t vơ
p̣ tra ba ̉ng gia ́ tri chuâ ́ i
bâ c̣ tƣ do
̣ f =4, đô tin
̣ câ ỵ 95% có t = 2,776 nên phƣơng tr nh
̀ hồ i quy y = (a ± t.Sa) +
(b ± t.S b)x co ́ da ng̣ nhƣ dƣơ
́ i đây:
40
http://slidepdf.com/reader/full/xac-dinh-dong-thoi-du-luong-khang-sinh-nhom-nitrofuran-trong 49/77
8/20/2019 Xác định đồng thời dư lượng kháng sinh nhóm nitrofuran trong vài loại thực phẩm tươi sống trên địa bàn Hà Nội b…
Nhận xét: tỉ lệ diện tích pic nitrofuran/diện tích pic nội chuẩn (IS) trong khoảng 0,5
– 5 ng/ml có hệ số tƣơng quan R 2 > 0,99.
3.2.1.2.Đườ ng chuẩ n của các chất nhóm nitrofuran không sử d ụng nội chuẩn (để
đánh giá hiệu suấ t thu hồi)
Lậ p m ối tƣơng quan tuyến tính giữa di ện tích pic và nồng độ các chất nhóm
nitrofuran, thu đƣợc đƣờ ng chuẩn ca các chất nhóm nitrofuran chỉ ra ở hình 3.12,
3.13, 3.14, 3.15 và bảng 3.8:
Y = 14569.47368 + 307751.51579 * X
1600000
1400000
Parameter Value Error
------------------------------------------------------------
1200000 A 14569.47368 11729.11536
B 307751.51579 5039.63638
1000000 ------------------------------------------------------------
800000 R SD N P
a
e
r ------------------------------------------------------------
A 600000
0.99946 20053.27825 6 <0.0001
400000
------------------------------------------------------------
200000
-200000
0 1 2 3 4 5
Hình 3.12: Đƣờ ng chuẩn ca AOZ không sử dụng nội chuẩn
41
http://slidepdf.com/reader/full/xac-dinh-dong-thoi-du-luong-khang-sinh-nhom-nitrofuran-trong 50/77
8/20/2019 Xác định đồng thời dư lượng kháng sinh nhóm nitrofuran trong vài loại thực phẩm tươi sống trên địa bàn Hà Nội b…
Y = 42232.68421 + 363894.58947 * X
2000000
Parameter Value Error
------------------------------------------------------------
A 42232.6 8421 19272. 12625
1500000 B 36 38 94 .5 89 47 8 28 0. 63 37 6
------------------------------------------------------------
R SD N P
a
e
r 1000000
------------------------------------------------------------
a 0.99897 32949.57021 6 <0.0001
e
t
y
l ------------------------------------------------------------
a
n
A 500000
0 1 2 3 4 5
Hình 3.13: Đƣờ ng chuẩn ca AMOZ không sử dụng nội chuẩn
Y = 6879.15789 + 36694.50526 * X
200000
Param eter Value Error
------------------------------------------------------------
A 6879 .1578 9 1594 .0673 3
150000
B 36694.50526 684.92119
a
------------------------------------------------------------
e
r
A 100000
e
R SD N P
t
l
y
a ------------------------------------------------------------
n 0.9993 2725.37823 6 <0.0001
A
50000 ------------------------------------------------------------
0 1 2 3 4 5
Hình 3.14: Đƣờ ng chuẩn ca AHD không sử dụng nội chuẩn
42
http://slidepdf.com/reader/full/xac-dinh-dong-thoi-du-luong-khang-sinh-nhom-nitrofuran-trong 51/77
8/20/2019 Xác định đồng thời dư lượng kháng sinh nhóm nitrofuran trong vài loại thực phẩm tươi sống trên địa bàn Hà Nội b…
200000
Y = 592.13158 + 35485.42105 * X
180000
20000
-20000
0 1 2 3 4 5
conc SEM (ppb)
Hình 3.15: Đƣờ ng chuẩn ca SEM không sử dụng nội chuẩn
̀ ng chuâ ̉n xây dƣ ng
Dƣ ạ va ̀o đƣơ ̣ ph ́a trên kết hơ ̣ ̉ n t vơ
p̣ tra ba ̉ng gia ́ tri chuâ ́ i
bâ c̣ tƣ do
̣ f =4, đô tin
̣ câ ỵ 95% có t = 2,776 nên phƣơng tr nh
̀ hồ i quy y = (a ± t.Sa) +
(b ± t.S b)x co ́ da ng̣ nhƣ dƣơ
́ i đây:
Bảng 3.8: Phương trình hồi quy của 4 nitrofuran không sử d ụng nội chuẩ n
TT Chất Phƣơng trình hồi qui Hệ số R
1 AOZ y = (14569 ± 32560) + (307751 ± 13990)x 0,9994
2 AMOZ y = (42233 ± 53499) + (363895 ± 22988)x 0,9989
3 AHD y = (6879 ± 4425) + (36695 ± 1902)x 0,9993
4 SEM y = (592 ± 4175) + (35485 ± 1793)x 0,9993
Nhận xét: Diện tích nitrofuran vớ i nồng độ trong khoảng 0,5 – 5 ng/ml có hệ số
2
tƣơng quan R > 0,99.
3.2.2. Giớ i hạn phát hiện và giớ i hạn định lƣợ ng của phƣơng pháp
Giớ i hạn phát hiện đƣợc định nghĩa là nồng độ nhỏ nhất ca chất phân tích
mà phƣơng pháp phân tích có thể phát hiện đƣợc, có tín hiệu sắc ký lớ n gấ p 3 lần
tín hiệu đƣờ ng nền. Đây là một thông số đc trƣng cho độ nhạy c a phƣơng pháp.
Chất nào nhạy hơn s có giớ i hạn phát hiện nhỏ.
43
http://slidepdf.com/reader/full/xac-dinh-dong-thoi-du-luong-khang-sinh-nhom-nitrofuran-trong 52/77
8/20/2019 Xác định đồng thời dư lượng kháng sinh nhóm nitrofuran trong vài loại thực phẩm tươi sống trên địa bàn Hà Nội b…
Cũng theo phƣơng pháp này giớ i hạn định lƣợng là nồng độ nhỏ nhất chất
phân tích mà có tín hiệu lớ n gấ p 10 lần tín hiệu nhiễu đƣờ ng nền hay mẫu tr ắng
(S/N = 10).
Chúng tôi tiến hành thêm chuẩn trên nền mẫu thử không chứa chất phân tích,
làm 10 lần song song. Bảng 3.8, 3.9, 3.10, 3.11 chỉ ra giớ i h ạn phát hiện ca AOZ,
AMOZ, AHD, SEM
Bảng 3.9: Giớ i hạn phát hiện của AOZ trên nề n mẫ u thịt
Thêm
chuẩn LOD LOQ
x
Số TT x SD
AOZ 0,5 (ng/g) (ng/g) LOD
ng/ml
Lần 1 0,386
Lần 2 0,463
Lần 3 0,483
Lần 4 0,459
Lần 5 0,419
0,434 0,0333 0,100 0,300 4,34
Lần 6 0,432
Lần 7 0,395
Lần 8 0,412
Lần 9 0,456
Lần 10 0,436
44
http://slidepdf.com/reader/full/xac-dinh-dong-thoi-du-luong-khang-sinh-nhom-nitrofuran-trong 53/77
8/20/2019 Xác định đồng thời dư lượng kháng sinh nhóm nitrofuran trong vài loại thực phẩm tươi sống trên địa bàn Hà Nội b…
Bảng 3.10: Giớ i hạn phát hiện của AMOZ trên nề n mẫ u thịt
Thêm
chuẩn LOD LOQ x
Số TT x SD LOD
AMOZ (ng/g) (ng/g)
0,5 ng/ml
Lần 1 0,405
Lần 2 0,504
Lần 3 0,520
Lần 4 0,508
Lần 5 0,432
0,485 0,0398 0,119 0,357 4,06
Lần 6 0,489
Lần 7 0,532
Lần 8 0,465
Lần 9 0,491
Lần 10 0,502
Bảng 3.11: Giớ i hạn phát hiện của AHD trên nề n mẫ u thịt
Thêm
chuẩn LOD LOQ x
Số TT x SD LOD
AHD 1 (ng/g) (ng/g)
ng/ml
Lần 1 1,01
Lần 2 1,13
Lần 3 0,983
Lần 4 1,10
Lần 5 0,94
1,06 0,0743 0,223 0,669 4,73
Lần 6 1,15
Lần 7 1,11
Lần 8 1,01
Lần 9 1,12
Lần 10 0,997
45
http://slidepdf.com/reader/full/xac-dinh-dong-thoi-du-luong-khang-sinh-nhom-nitrofuran-trong 54/77
8/20/2019 Xác định đồng thời dư lượng kháng sinh nhóm nitrofuran trong vài loại thực phẩm tươi sống trên địa bàn Hà Nội b…
Bảng 3.12: Giớ i hạn phát hiện của SEM trên nề n mẫ u thịt
Thêm LOQ
chuẩn LOD x
Số TT x SD LOD
SEM 1,5 (ng/kg) (ng/g)
ng/ml
Lần 1 1,57
Lần 2 1,32
Lần 3 1,37
Lần 4 1,60
Lần 5 1,65
1,53 0,126 0,378 1,13 4,04
Lần 6 1,70
Lần 7 1,60
Lần 8 1,58
Lần 9 1,40
Lần 10 1,52
Trong đo ́:
- x là trung bình của 10 l ần làm lặ p l ại
- x / LOD là hệ số đánh giá LOD
Bàn luận:
- LOD cua cac chấ t khang sinh nhom nitrofuran nằ m trong khoảng từ 0,100 – 0,378
̉ tƣ ́ 0,300 – 1,13
́ ng/g đa ṕ ƣ ng đƣơ
ng/g; LOQ c̣ yêu cầu cu ̉a Châu Âu 2002/657/EC
̀ ́ ́
về đô nha
̣ ỵ cu ̉a phƣơng pha p
́ . Phù hợp với các nghiên cứu tƣơng tự .
3.2.3. Độ lặp lại và độ thu hồi
Thực hi ện thêm chuẩn vào mẫu th ịt l ợ n k hông chứa nitrofuran ở các mức n ồng
độ (MRPL; 1,5MRPL; 2MRPL) đối vớ i mỗi chất là: 1 ng/g ; 1,5 n g/g ; 2 ng/g . Phân
tích l p lại 6 lần mỗi mẫu. Các kết quả thu đƣợ c ở bảng 3.13 đến 3.15:
46
http://slidepdf.com/reader/full/xac-dinh-dong-thoi-du-luong-khang-sinh-nhom-nitrofuran-trong 55/77
8/20/2019 Xác định đồng thời dư lượng kháng sinh nhóm nitrofuran trong vài loại thực phẩm tươi sống trên địa bàn Hà Nội b…
Bảng 3.13: Độ l ặ p l ại và độ thu hồi của các nitrofuran trên nề n mẫ u thịt l ợ n t ại 1 ng/g
47
http://slidepdf.com/reader/full/xac-dinh-dong-thoi-du-luong-khang-sinh-nhom-nitrofuran-trong 56/77
8/20/2019 Xác định đồng thời dư lượng kháng sinh nhóm nitrofuran trong vài loại thực phẩm tươi sống trên địa bàn Hà Nội b…
Bảng 3.14: Độ l ặ p l ại và độ thu hồi của các nitrofuran trên nề n mẫ u thịt l ợn
t ại 1,5 ng/g.
Thông Mẫu Mẫu Mẫu Mẫu Mẫu Mẫu Trung %
Chất SD
số 1 2 3 4 5 6 bình RSD
C 1,56 1,15 1,60 1,25 1,32 1,59 1,41 0,196 13,0
AOZ (ng/g)
H (%) 104 76,7 106 83,3 88,0 106 94
C
1,56 1,54 1,55 1,57 1,60 1,58 1,57 0,023 1,46
AMOZ (ng/g)
H (%) 104 103 103 105 107 105 105
C
1,44 1,61 1,54 1,60 1,63 1,67 1,58 0,077 4,87
AHD (ng/g)
H (%) 96 107 103 107 109 111 106
C
SEM (ng/g) 1,37 1,60 1,17 1,69 1,4 1,72 1,49 0,205 13,7
H (%) 91,3 107 78,0 113 93,3 115 99,6
48
http://slidepdf.com/reader/full/xac-dinh-dong-thoi-du-luong-khang-sinh-nhom-nitrofuran-trong 57/77
8/20/2019 Xác định đồng thời dư lượng kháng sinh nhóm nitrofuran trong vài loại thực phẩm tươi sống trên địa bàn Hà Nội b…
Bảng 3.15: Độ l ặ p l ại và độ thu hồi của các nitrofuran trên nề n mẫ u thịt l ợn
t ại 2 ng/g.
Thông Mẫu Mẫu Mẫu Mẫu Mẫu Mẫu Trung %
Chất SD
số 1 2 3 4 5 6 bình RSD
C
2,14 1,98 1,73 2,05 2,15 2,17 2,04 0,171 8,41
AOZ (ng/g)
H (%) 107 99,0 86,5 102 108 109 102
C
2,06 2,07 2,11 2,09 1,87 1,98 2,03 0,097 4,78
AMOZ (ng/g)
H (%) 103 104 105 93,5 99,0 102 101
C
2,04 1,89 1,76 2,24 1,84 1,90 1,95 0,171 8,80
AHD (ng/g)
H (%) 102 94,5 88,0 112 92,0 95,0 97,2
C
1,77 2,04 2,00 2,06 1,,82 2,04 1,96 0,125 6,47
SEM (ng/g)
H (%) 88,5 102 100 103 91,0 102 99,8
49
http://slidepdf.com/reader/full/xac-dinh-dong-thoi-du-luong-khang-sinh-nhom-nitrofuran-trong 58/77
8/20/2019 Xác định đồng thời dư lượng kháng sinh nhóm nitrofuran trong vài loại thực phẩm tươi sống trên địa bàn Hà Nội b…
50
http://slidepdf.com/reader/full/xac-dinh-dong-thoi-du-luong-khang-sinh-nhom-nitrofuran-trong 59/77
8/20/2019 Xác định đồng thời dư lượng kháng sinh nhóm nitrofuran trong vài loại thực phẩm tươi sống trên địa bàn Hà Nội b…
3.3. Ứng dụng phƣơng pháp trong phân tích thực phẩm
Trên cơ sở phƣơng pháp đã xây dựng và thẩm định, chúng tôi ứng dụng để
phân tích một số loại thực phẩm tƣơi sống trên địa bàn Hà Nội. Các kết quả đƣợ c
trình bày ở bảng 3.16
Bảng 3.16: K ế t quả phân tích mẫ u thự c theo phương pha p thêm chuâ ̉n
́
0 KPH -
SEM
1 0,89 89
0 KPH -
AOZ
Thịt bò chợ Mai 1 0,99 99
3
Động 0 KPH -
AMOZ
1 1,05 105
51
http://slidepdf.com/reader/full/xac-dinh-dong-thoi-du-luong-khang-sinh-nhom-nitrofuran-trong 60/77
8/20/2019 Xác định đồng thời dư lượng kháng sinh nhóm nitrofuran trong vài loại thực phẩm tươi sống trên địa bàn Hà Nội b…
0 KPH -
AHD
1 1,03 103
0 KPH -
SEM
1 1,09 109
0 KPH -
AOZ
1 0,88 88
0 KPH -
AMOZ
Gan chợ Mai 1 0,97 97
4
Động 0 KPH -
AHD
1 0,75 75
0 KPH -
SEM
1 0,69 69
0 KPH
AOZ
1 1,02 102
0 KPH
AMOZ
Thịt lợ n chợ Cầu 1 0,79 79
5
Giấy 0 KPH
AHD
1 1,01 101
0 KPH
SEM
1 1,03 103
0 KPH
AOZ
1 0,92 92
0 KPH
AMOZ
Thịt bò chợ Cầu 1 0,88 88
6
Giấy 0 KPH
AHD
1 0.79 79
0 KPH
SEM
1 1,06 106
52
http://slidepdf.com/reader/full/xac-dinh-dong-thoi-du-luong-khang-sinh-nhom-nitrofuran-trong 61/77
8/20/2019 Xác định đồng thời dư lượng kháng sinh nhóm nitrofuran trong vài loại thực phẩm tươi sống trên địa bàn Hà Nội b…
0 KPH
AOZ
1 1,05 105
0 KPH
AMOZ
Thịt lợ n chợ Ngọc 1 1,11 110
7
Hà 0 KPH
AHD
1 0,98 98
0 KPH
SEM
1 0,67 67
0 KPH
AOZ
1 0,76 76
0 KPH
AMOZ
Thịt gà chợ Ngọc 1 0,82 82
8
Hà 0 KPH
AHD
1 0,97 97
0 KPH
SEM
1 0,73 73
KPH: không phát hiện < LOD của phương pháp ,
R %: Phần trăm độ thu hồi.
Bàn luận:
Qua quá trình phân tích một số mẫu thực trên địa bàn Hà Nội, không phát
hiện mẫu nào có chứa các chất nhóm nitrofuran.
Độ thu hồi hầ u hết ca ́c chấ t tƣ ̀ 67 – 112% đa p
́ ƣ ́ng đƣơ
c̣ qui đi nh
̣ cu ̉a Châu
53
http://slidepdf.com/reader/full/xac-dinh-dong-thoi-du-luong-khang-sinh-nhom-nitrofuran-trong 62/77
8/20/2019 Xác định đồng thời dư lượng kháng sinh nhóm nitrofuran trong vài loại thực phẩm tươi sống trên địa bàn Hà Nội b…
sinh học, mẫu sữa…Vì vậy r ất cần có những nghiên cứu tiếp theo để phát triển
phƣơng pháp và áp dụng phu c̣ vu phân
̣ t ́ch mâ ũ va ̀o thực tiễn.
54
http://slidepdf.com/reader/full/xac-dinh-dong-thoi-du-luong-khang-sinh-nhom-nitrofuran-trong 63/77
8/20/2019 Xác định đồng thời dư lượng kháng sinh nhóm nitrofuran trong vài loại thực phẩm tươi sống trên địa bàn Hà Nội b…
K ẾT LUẬN
Trên cơ sở nghiên cứu các điều kiện thực nghiệm, vớ i mục đích ứng dụng ky ̃
thuâ t ̣ sắc ký lỏng khối phổ LC/MS/MS để tách và xác định các kháng sinh nhóm
nitrofuran trong mẫu thực phẩm tƣơi sống, chúng tôi đa
thu
̃ đƣợc các kết quả sau:
1. Đã nghiên cứu đƣợc các điều kiện chạy s ắc ký lỏng khối phổ để xác định 4
chất chuyển hóa nhóm nitrofuran bao gồm:
- Khảo sát đƣợc các điều kiện đo phổ khối (thế phân nhóm (DP), năng lƣợ ng
va chạm (CE)..) để thu đƣợc các ion khố i đc trƣng ca từng chất nitrofuran.
- Khảo sát chọn đƣợc các điều ki ện s ắc ký lỏng: cột s ắc C18 Agilent (150mm
55
http://slidepdf.com/reader/full/xac-dinh-dong-thoi-du-luong-khang-sinh-nhom-nitrofuran-trong 64/77
8/20/2019 Xác định đồng thời dư lượng kháng sinh nhóm nitrofuran trong vài loại thực phẩm tươi sống trên địa bàn Hà Nội b…
1. Nguyê
n Quố c Ân (2009), Sư
̉ du ng
̣ kha ́ng sinh trong chăn nuôi thu ́ y ơ
̉ Viê t ̣ Nam ,
̃
Cục thú y.
2. Tr ần Tứ Hiếu, Từ Vọng Nghi, Nguyễn Văn Ri, Nguyễn Xuân Trung (2007), Hóa
học phân tích, phần 2: Các phương pháp phân tích công cụ , Nhà xuất bản Khoa học
và Kỹ thuật, Hà Nội.
3. Nguyễn Đức Huệ (2005), Các phương pháp phân tích Hữu cơ, Nhà xuấ t bản Đại
học Quốc Gia Hà Nội, Hà Nộ i.
4. Phạm Lu ận (2000), Cơ sở lý thuyế t sắc ký lỏng hiệu năng cao(HPLC), Nhà xuất
bản Đại học Quốc Gia Hà Nội.
5. Nguyễn Đình Thành (2011), Giáo trình Các phương pháp tách, khoa Hóa học
trƣờng Đại học Khoa học Tự Nhiên, Đại học Quốc Gia Hà Nội.
6. Tạ Thị Thảo (2010), Giáo trình Thống kê trong Hóa học phân tích, khoa Hóa học
trƣờng Đại học Khoa học Tự Nhiên, Đại học Quốc Gia Hà Nội.
7. Bùi Thị Tho (2003), Thuốc kháng sinh và nguyên tắ c sử d ụng trong chăn nuôi,
Nhà xuất bản Hà Nội.
8. Nguyễn Văn Ri (2009), Giáo trình Các phương pháp tách, khoa Hóa học trƣờ ng
Đại học Khoa học Tự Nhiên, Đại học Quốc Gia Hà Nội.
9. Số 54/2002/QĐ-BNN, ngày 20 tháng 06 năm 2002 về việc cấ m sản xuấ t, nhậ p
khẩu,lưu thông và sử d ụng một s ố lo ại kháng sinh hóa chấ t trong sản xuất và kinh
doanh thức ăn chăn nuôi ca Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn.
10. 28 TCN 194:2004, Các chấ t chuyển hóa thuộc nhóm nitrofuran trong thủ y sản
và sản ph ẩ m th ủ y s ản – Phương pháp định lượ ng b ằ ng s ắc ký lỏng khố i ph ổ - khố i
phổ
, Bộ Thy Sản.
56
http://slidepdf.com/reader/full/xac-dinh-dong-thoi-du-luong-khang-sinh-nhom-nitrofuran-trong 65/77
8/20/2019 Xác định đồng thời dư lượng kháng sinh nhóm nitrofuran trong vài loại thực phẩm tươi sống trên địa bàn Hà Nội b…
Tiếng Anh
12. Alexander Leitner, Peter Zollner, Wolfgang Lindner (2001) ,“Determination of
the metabolites of nitrofuran antibiotics in animal tissue by high-performance liquid
chromatography –tandem mass spectrometry”, Journal of Chromatography A,
Volume 939, pp. 49-58.
13. Caroline Douny, Joelle Widart, Edwin De Pauw, Frederic sivestre, Packtrick
Kestemont, Huynh Thi Tu, Nguyen Thanh Phuong (2012), Development of an
57
http://slidepdf.com/reader/full/xac-dinh-dong-thoi-du-luong-khang-sinh-nhom-nitrofuran-trong 66/77
8/20/2019 Xác định đồng thời dư lượng kháng sinh nhóm nitrofuran trong vài loại thực phẩm tươi sống trên địa bàn Hà Nội b…
58
http://slidepdf.com/reader/full/xac-dinh-dong-thoi-du-luong-khang-sinh-nhom-nitrofuran-trong 67/77
8/20/2019 Xác định đồng thời dư lượng kháng sinh nhóm nitrofuran trong vài loại thực phẩm tươi sống trên địa bàn Hà Nội b…
59
http://slidepdf.com/reader/full/xac-dinh-dong-thoi-du-luong-khang-sinh-nhom-nitrofuran-trong 68/77
8/20/2019 Xác định đồng thời dư lượng kháng sinh nhóm nitrofuran trong vài loại thực phẩm tươi sống trên địa bàn Hà Nội b…
PHỤ LỤC
p̣ chuâ ̉n .
Phụ lục 1: Sắ c đồ cu ̉a hô ñ hơ
ñ hơ
P 1.1: Sắc đồ hô p̣ chuẩn nitrofuran 1 ppb.
http://slidepdf.com/reader/full/xac-dinh-dong-thoi-du-luong-khang-sinh-nhom-nitrofuran-trong 69/77
8/20/2019 Xác định đồng thời dư lượng kháng sinh nhóm nitrofuran trong vài loại thực phẩm tươi sống trên địa bàn Hà Nội b…
http://slidepdf.com/reader/full/xac-dinh-dong-thoi-du-luong-khang-sinh-nhom-nitrofuran-trong 70/77
8/20/2019 Xác định đồng thời dư lượng kháng sinh nhóm nitrofuran trong vài loại thực phẩm tươi sống trên địa bàn Hà Nội b…
http://slidepdf.com/reader/full/xac-dinh-dong-thoi-du-luong-khang-sinh-nhom-nitrofuran-trong 71/77
8/20/2019 Xác định đồng thời dư lượng kháng sinh nhóm nitrofuran trong vài loại thực phẩm tươi sống trên địa bàn Hà Nội b…
http://slidepdf.com/reader/full/xac-dinh-dong-thoi-du-luong-khang-sinh-nhom-nitrofuran-trong 72/77
8/20/2019 Xác định đồng thời dư lượng kháng sinh nhóm nitrofuran trong vài loại thực phẩm tươi sống trên địa bàn Hà Nội b…
http://slidepdf.com/reader/full/xac-dinh-dong-thoi-du-luong-khang-sinh-nhom-nitrofuran-trong 73/77
8/20/2019 Xác định đồng thời dư lượng kháng sinh nhóm nitrofuran trong vài loại thực phẩm tươi sống trên địa bàn Hà Nội b…
http://slidepdf.com/reader/full/xac-dinh-dong-thoi-du-luong-khang-sinh-nhom-nitrofuran-trong 74/77
8/20/2019 Xác định đồng thời dư lượng kháng sinh nhóm nitrofuran trong vài loại thực phẩm tươi sống trên địa bàn Hà Nội b…
http://slidepdf.com/reader/full/xac-dinh-dong-thoi-du-luong-khang-sinh-nhom-nitrofuran-trong 75/77
8/20/2019 Xác định đồng thời dư lượng kháng sinh nhóm nitrofuran trong vài loại thực phẩm tươi sống trên địa bàn Hà Nội b…
P 3.2: Ví dụ về số điểm IP đạt đƣợc đối với các kỹ thuật khối phổ khác nhau
Phụ lục 4:
P 4.1: Bảng qui định hệ số biến thiên tại các cấp nồng độ
http://slidepdf.com/reader/full/xac-dinh-dong-thoi-du-luong-khang-sinh-nhom-nitrofuran-trong 76/77
8/20/2019 Xác định đồng thời dư lượng kháng sinh nhóm nitrofuran trong vài loại thực phẩm tươi sống trên địa bàn Hà Nội b…
P 4.2: Bảng qui định về độ thu hồi tại các cấp nồng độ
http://slidepdf.com/reader/full/xac-dinh-dong-thoi-du-luong-khang-sinh-nhom-nitrofuran-trong 77/77