Professional Documents
Culture Documents
наставни листови
наставни листови
а. Веројатно,_______________________________________________________________________________________
б. Сигурно, ________________________________________________________________________________________
в. Бездруго, _______________________________________________________________________________________
г. Навистина,_______________________________________________________________________________________
д. Можеби,________________________________________________________________________________________
ѓ. Секако, __________________________________________________________________________________________
е. За жал,__________________________________________________________________________________________
з. Без сомнение,____________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________________________
а. Веројатно,_______________________________________________________________________________________
б. Сигурно, ________________________________________________________________________________________
в. Бездруго, _______________________________________________________________________________________
г. Навистина,_______________________________________________________________________________________
д. Можеби,________________________________________________________________________________________
ѓ. Секако, __________________________________________________________________________________________
е. За жал,__________________________________________________________________________________________
з. Без сомнение,____________________________________________________________________________________
3. Подвлечете ги и определете ги извиците во следниве реченици.
а. Ох, па тоа е мирис на детелина и на мајчина душичка.
б. Пип – викнаа сениците кога се разбудија.
в. Ахаа, сега открив кој ми ги јаде слаткото.
г. Тие шушкаа ш-ш-ш-ш-ш, сосем фино, сосем јасно и со звук на сребро.
д. Еј, чичко, можеш ли да ни помогнеш?
ѓ. Гледајте, тоа се прави вака! – и зачука во дабовото стебло: чук, чук, чук.
е. Воздухот ечеше од многукратен пукот, се слушаше она тапо буп, буп од оние што паѓаа.
ж. Бре, какво грдо човечиште!
з. Леле, леле, за каде си се дотерала толку!
Гогољ е еден од оние писатели чие творештво завршува еден (романтизмот) и почнува друг
правец (реализмот) во литературата.
Се родил во малото место Сорочино, во Украина која во тоа време била во составот на Руското
царство. Неговиот татко Василиј, многу ја ценел уметноста па токму тој ќе ја всади кај синот љубовта кон
литературата, бидејќи и самиот пишувал раскази и драми.
Гогољ се школувал во Нежин. Во 1828 година се доселува во Петроград полн со надежи и
очекувања. Но, веќе веднаш има низа непријатности. Првата зима ја поминува без адекватна зимска
облека, бидејќи нема пари да ја купи. Во Петроград кратко време бил службеник, и тогаш го запознал
животот на ситните чиновници. Набрзо пристапил кон кругот на петроградските писатели, а се запознал
и со Пушкин. Бил соработник на бројни петроградски весници и списанија. Првите трудови ги објавува
во списанието „Татковински записи“ во 1830 година. Тоа се раскази напишани во романтичарско-
фолклорен дух, кои веднаш ја освојуваат публиката. „Вечери на имотот кај Диканка“ (1830-1834) е
првата книга на Гогољ, во која се чувствува германскиот романтизам, и се препознава украинскиот
фолклор. Историскиот роман „Тарас Буљба“, објавен во 1835 год., е врвот на романтичарската фаза на
Гогољ. Во 1836 година ја објавува комедијата „Ревизор“, во која уверливо ја отсликува малограѓанската
провинција.
Co „Tapac Буљба“ би можело да се рече дека завршува првата фаза во творештвото на Гогољ.
Втората би била темите од петроградскиот живот, во кои посебно место заземаат новелите „Нос“ (1836)
и „Шинела“ (1841).
Следните дванаесет години (од 1836 до 1848 год.) Гогољ ги поминува во странство. Барајќи
спокојство и излез од сопствените и од сомневањата на сонародниците, пет години живее во Италија,
талка и низ други европски држави, го посетува и гробот на Исус Христос во Ерусалим... Но, се разбира,
не престанува да пишува.
Во 1842 год. го објавува романот „Мртви души“. Од првичната замисла на своето најобемно
дело, во кое сакал целосно да ја наслика Русија од своето време, всушност класичен реалистички
роман, авторот го напишал и го објавил само првиот дел. Неговиот главен јунак Чичиков патува низ
внатрешноста на Русија и ги купува мртвите души на кметовите. Во романот, Гогољ всушност на еден
сатиричен начин го критикувал тогашното руско општество.
Четири години подоцна во 1852 год. повторно е во криза. Ја претчувствува смртта, сака да го
заврши вториот дел од „Мртви души“. Душевните маки се зголемуваат, па cera познатиот критичар
Белински му пишува топло и искрено писмо во кое се обидува да го спаси големиот писател, но веќе е
доцна. На 7-ми февруари се исповеда, меѓу 11 и 12 февруари, во доцните ноќни часови ја запалува и
втората верзија од вториот дел од „Мртви души“. Во тој миг се откажува од сето свое творештво. Умира
на 21 февруари со помрачен ум, длабоко пропаднат во мистичното православие.
Гогољ е еден од најголемите руски реалисти, се разбира, доколку се изземе Лав Николаевич
Толстој. Затоа, кај руските писатели и ден-денес е одомаќена изреката: "Сите ние излеговме од под
'Шинелата, на Гогол". Се мисли тука на подолгиот расказ "Шинела", која и ден-денес претставува
класично дело на рускиот реализам. Од тој Гогољев реализам се роди и еден Достоевски, кој од Гогољ
ја наследи не само смислата за реалистичното, туку и отклонувањата од реалистичниот факт кон
анализата на душевниот живот на своите ликови, па дури и страста за разгледување на мрачните страни
на човековата душа.
Роден е богат, потекнува од благородничко семејство, но рано, на 7-годишна возраст, останува без мајка и без
татко.
На 16 години започнал да учи право на Универзитетот во Казањ. Ги напушта студиите и се враќа во Јаснаја
Полјана а потоа поминал многу време во Москва и Санкт Петерсбург. Откако западнал во коцкарски долгови,
тој заедно со својот брат се приклучил кон армијата. Приближно во ова време започнал со пишување.
1851 заминува на Кавказ а 1856 год. учествува во Кримската војна.
По склучувањето на мирот започнува да патува низ Европа посетувајќи ги Швајцарија, Германија, Франција,
Белгија, Англија и Италија.
1862 година се оженил со Софија (Соња) Андреевна која му родила 13 деца и му била исклучителна поддршка
при пишувањето на неговите дела.
Уморен од животот се повлекува во родното место и многу им помага на селаните, ги просветувал отварајќи
им училиште. Започнал да издава и педагошко списание.
Иако религиозен, Толстој бил во постојан судир со официјалната црква. Поради тоа, таа го исклучила од своите
редови, а во своите редови не го вклучиле ниту Нобеловците. Денес, фактот дека еден Лав Николаевич Толстој
не ја добил Нобеловата награда за литература се доживува како кусогледост и срам за Нобеловиот комитет.
Гордиот сопственик на Јасна Полјана, зимата 1910 година, го напушта својот дом, незабележан од никого. Им
се враќа на своите погледи и ставови - се качува на товарен воз полн со селани и работници, неговите верни и
сакани пријатели. Стар, изнемоштен се разболува и умира на железничката станица во Астапово. Погребан е до
неговата куќа во Јасна Полјана – обичен гроб – купче земја – нема ниту натпис.
Неговото творештво е многу обемно, вкупно 90 дела.
Најзначајни романи се: Детство, момчештво, младост (автобиографски), Козаци, Севастопољски раскази
(од учеството во кримската војна), Војна и мир, Ана Каренина, Кројцерова соната, Смртта на Иван Илич
Роден е богат, потекнува од благородничко семејство, но рано, на 7-годишна возраст, останува без
мајка и без татко.
На 16 години започнал да учи право на Универзитетот во Казањ. Ги напушта студиите и се враќа во
Јаснаја Полјана а потоа поминал многу време во Москва и Санкт Петерсбург. Откако западнал во
коцкарски долгови, тој заедно со својот брат се приклучил кон армијата. Приближно во ова време
започнал со пишување.
1851 заминува на Кавказ а 1856 год. учествува во Кримската војна.
По склучувањето на мирот започнува да патува низ Европа посетувајќи ги Швајцарија, Германија,
Франција, Белгија, Англија и Италија.
1862 година се оженил со Софија (Соња) Андреевна која му родила 13 деца и му била исклучителна
поддршка при пишувањето на неговите дела.
Уморен од животот се повлекува во родното место и многу им помага на селаните, ги просветувал
отварајќи им училиште. Започнал да издава и педагошко списание.
Иако религиозен, Толстој бил во постојан судир со официјалната црква. Поради тоа, таа го исклучила
од своите редови, а во своите редови не го вклучиле ниту Нобеловците. Денес, фактот дека еден Лав
Николаевич Толстој не ја добил Нобеловата награда за литература се доживува како кусогледост и
срам за Нобеловиот комитет.
Гордиот сопственик на Јасна Полјана, зимата 1910 година, го напушта својот дом, незабележан од
никого. Им се враќа на своите погледи и ставови - се качува на товарен воз полн со селани и
работници, неговите верни и сакани пријатели. Стар, изнемоштен се разболува и умира на
железничката станица во Астапово. Погребан е до неговата куќа во Јасна Полјана – обичен гроб –
купче земја – нема ниту натпис.
Неговото творештво е многу обемно, вкупно 90 дела.
Најзначајни романи се: Детство, момчештво, младост (автобиографски), Козаци, Севастопољски
раскази (од учеството во кримската војна), Војна и мир, Ана Каренина, Кројцерова соната, Смртта
на Иван Илич
1. Лав Николаевич Толстој е претставник на францускиот реализам.
2. Потекнува од благородничко семејство.
3. Го завршил факултетот по право и потоа работел како правник.
4. Учествувал во руско-француските војни.
5. Целиот свој живот го посветил на подобрување на положбата на селаните.
6. Никогаш не бил женет.
7. Романот Детство, момчештво, младост е автобиографски.
8. Ја има добиено Нобеловата награда за литература.
9. Неговото творештво опфаќа над 100 дела.
10. Посетил многу земји низ Европа.
11. Меѓу позначајните романи се Војна и мир и Ана Каренина
Вежба 1: Во следниве реченици вметни ги сврзниците и определи го нивниот вид.
Не можев да појдам кон нивната куќа и да гледам како се отселуваат. Знаев дека таму беа собрани многу
девојчиња и момчиња, само јас немав сила да појдам. Се збогуваат со неа, веројатно ја тешат што веќе нема да
живее овде. Таа сигурно се насмевнува, но длабоко во срцето е тажна. Не сакав никој ни да ме сретне ни да ме
види со насолзени очи. Во дворот собрав китка трендафили и потрчав кон реката. Реката тече, бујна и секогаш
забрзана кон своите непреоди. Дали некогаш ќе ја видам пак или ова е последната можност за средба? Не само
што ми беше тешко туку и огромна болка чувствував во срцето. Знаев дека тоа е последната шанса да ја видам па
побрзав по патот за да го пресретнам автомобилот во кој ќе биде таа. Планот ми беше да истрчам на патот кога
ќе наиде автомобилот. Тогаш ќе го запрам и ќе и ги дадам на Маре трендафилите. Ем се плашев дека ќе го
испуштам автомобилот, ем срцето ми чукаше забрзано. Де ми беше жешко, де студенило ме облеваше целиот.
Најпосле, автомобилот се појави. Просторот во градите ми стана претесен и нешто ме стегна. Тој го преминуваше
веќе мостот, а мене нозете ми се приковаа. Ги стегав трендафилите, но никако не можев да истрчам. Тој веќе
сврте по прашливиот пат. Уште посилно ја зграпчив китката, ама останував неподвижен на местото. Не можев да
се појавам пред тоа чудовиште што ми ја зеде првата љубов.
Не можев да појдам кон нивната куќа и да гледам како се отселуваат. Знаев дека таму беа собрани многу
девојчиња и момчиња, само јас немав сила да појдам. Се збогуваат со неа, веројатно ја тешат што веќе нема да
живее овде. Таа сигурно се насмевнува, но длабоко во срцето е тажна. Не сакав никој ни да ме сретне ни да ме
види со насолзени очи. Во дворот собрав китка трендафили и потрчав кон реката. Реката тече, бујна и секогаш
забрзана кон своите непреоди. Дали некогаш ќе ја видам пак или ова е последната можност за средба? Не само
што ми беше тешко туку и огромна болка чувствував во срцето. Знаев дека тоа е последната шанса да ја видам па
побрзав по патот за да го пресретнам автомобилот во кој ќе биде таа. Планот ми беше да истрчам на патот кога
ќе наиде автомобилот. Тогаш ќе го запрам и ќе и ги дадам на Маре трендафилите. Ем се плашев дека ќе го
испуштам автомобилот, ем срцето ми чукаше забрзано. Де ми беше жешко, де студенило ме облеваше целиот.
Најпосле, автомобилот се појави. Просторот во градите ми стана претесен и нешто ме стегна. Тој го преминуваше
веќе мостот, а мене нозете ми се приковаа. Ги стегав трендафилите, но никако не можев да истрчам. Тој веќе
сврте по прашливиот пат. Уште посилно ја зграпчив китката, ама останував неподвижен на местото. Не можев да
се појавам пред тоа чудовиште што ми ја зеде првата љубов.
Повторување (прва група)
1. Вметни го сврзникот во следниве реченици, ставете запирка доколку е потребно и напишете какви се по вид:
1. Вметни го сврзникот во следниве реченици, ставете запирка доколку е потребно и напишете какви се по вид:
1. Вметни го сврзникот во следниве реченици, ставете запирка доколку е потребно и напишете какви се по вид:
1. Вметни го сврзникот во следниве реченици, ставете запирка доколку е потребно и напишете какви се по вид:
2. Кога и каде за првпат е изведена драмата „Македонска крвава свадба “ од Војдан Чернодрински?
3. Композициски драмата „Македонска крвава свадба“ е составена од?
4. Објасни зошто „Македонска крвава свадба“ ја нарекуваме битова драма.
5. Кои се романтичарските особини на драмата „ Македонска крвава свадба“?
6. На денот на свадбата на Цвета и Спасе, во петтиот чин од драмата „Македонска крвава свадба“, се убиени...?
7. Експозиција во драмата „Македонска крвава свадба е ...?
8. Што е прикажано во следниов извадок?
Валијата:(кон Цвета): Сакаш, мори да се турчиш?
Цвета: (едвај одговара) Сааакаам. (Сите христијани) Сака?!
Валијата: Турската вера поубава ти се гледа?
Цвета: (полека) Поубава е. (Сите христијани) Поубава?
Валијата: А ти го љубиш Осман-бег?
Цвета: (полека): Го љубам.
Спасе: Го љуби! Ах! Јас сиромав!
Трајан: (кон Цвета) Ќерко! Што е тоа од тебе?
Валијата: E, чувте што рече вашата чупа.
Дуко: Ами таа не е! Откријте ја да ја видиме!
Валијата: Само тоа не може да биде! Ќитапот не дава изин да гледаат ѓаурите една Турчинка.