FIL1

FILIPINO 1
KOMUNIKASYON AT
PANANALIKSIK SA WIKA AT
KULTURANG PILIPINO
SOUTH EAST-ASIA INSTITUTE OF TRADE AND TECHNOLOGY
LEARNING MODULE FOR 1ST SEMESTER SCHOOL YEAR 2020-2021
GRADE 11 FILIPINO3 KOMUNIKASYON AT PANANALIKSIK SA WIKA AT KULTURANG
FILIPINO
STUDENT’S NAME: STRAND&SECTION:
TIME COVERAGE
WEEK NO.1 DAY 1-2
I.Aralin 1: MGA KONSEPTONG PANGWIKA (kahulugan, kaalaman at kasaysayan)

Mga kasanayang Pampagkatuto
• Nabibigyang-kahulugan ang Wika;
• Natutukoy ang mga taon ng kasaysayan ng wika sa pamamagitan ng Timeline;
II.PALAWAKIN ANG TALASALITAAN:
Wika- ay isang masistemang balangkas ng sinasalitang tunog na pinili at isinaayos sa paraang arbitraryo upang
magamit ng mga tao na nabibilang sa isang kultura.
Arbitraryo-ang mga tunog na binibigkas sa wika ay pinili para sa layunin ng mga gumagamit.Isinasaayos ang mga tunog
sa paraang pinagkasunduan ng pangkat ng mga taong gumagamit nito.
Behikulo-isang paraan ng paghahatid ng ideya o palagay sa tulong ng mga salita na maaaring pasalita o pasulat.
Saligang-Batas- ang saligang batas o konstitusyon ay isang pangkat ng mga prinsipyong saligan o pundamental o
nailunsad at naitatag na mga pamarisan na pinagbabatayan o inaalinsunuran kung paano pinamamahalaan ang
isang estado o iba pang organisasyon.
III.TALAKAYIN NATIN:
Kahulugan ng Wika
Ang wika ay isang napakahalagang instrumento ng komunikasyon. Ito ay mula sa pinagsama-samang
makabuluhang simbolo, at tuntunin ay ay nabubuo ang mga salitang nakapagpapahayag ng ng kahulugan o kaisipan.
Ito ay behikulong ginagamit sa pakikipag-usap at pagpaparating ng mga mensahe sa isa’t-isa. Ito ay salitang Latin na
lingua na nangangahulugang “dila” at “wika” o “lengguwahe”
Ayon kay Henry Allan Gleason, Jr. ang wika ay masistemang balangkas ng mga tunog na pinili at isinaayos sa
pamaraang arbitraryo upang magamit ng mga taong nabibilang sa isang kultura.
Ayon kay Charles Darwin ay naniniwalang ang wika ay isang sining tulad ng paggawa ng serbesa o pagbe-bake ng
cake, o ng pagsusulat. Hindi rin daw ito tunay na likas sapagkat ang bawat wika ay kailangan munang pag-aralan bago
matutuhan.
1|Page
FILIPINO
Ang Wikang Pambansa

-Timeline ng mga pangyayaring nagbigay-daan sa pagkakahirang sa Filipino bilang wikang pambansa.
1934:Dahil nga sa pagkakahiwa-hiwalay ng ating bansa sa iba’t-ibang pulo at sa dami ng wikang

umiiral dito ,naging isang paksang mainitang pinagtalunan ,pinag-isipan ,at tinalakay sa kumbensyong
Konstitusyunal noong 1934 ang pagpili sa wikang ito.Marami sa mga delegado ang sumang-ayon sa
panukalang isa sa mga umiiral na wika sa bansa ang dapat maging wikang pambansa subalit
sinalungat ito ng mga maka-Ingles na naniniwalang higit na makabubuti sa mga Pilipino ang pagiging
mahusay sa wikang Ingles.Subalit naging matatag ang grupo ni Lope K. Santos na ang wikang
pambansa ay dapat ibatay sa isa sa mga umiiral na wika sa Pilipinas.Ang mungkahing ito ay sinusugan
ni Manuel L. Quezon na noo’y Pangulo ng Pamahalaang Komonwelt ng Pilipinas.
1935:Ang pagsusog na ito ni Pangulong Quezon ay nagbigay-daan sa probisyong pangwika na nakasaad

sa Artikulo XIV,Seksiyon 3 ng Saligang Batas ng 1935 na nagsasabing:
“Ang kongreso ay gagawa ng mga hakbang tungo sa pagkakaroon ng isang wikang pambansang ibabatay sa
isa sa mga umiiral na katutubong wika.Hangga’t hindi itinatakda ng batas, ang wikang Ingles at Kastila ang
siyang mananatiling opisyal na wika.”
-Ito ay nagresulta sa pagkakaroon ng isang batas na isinulat ni Norberto Romualdez ng Leyte ,ang Batas
Komonwelt Blg.184 na nagtatag ng Surian ng Wikang Pambansa.Base sa pag-aaral na isinagawa ng Surian,
napili ang Tagalog bilang batayan ng wikang pambansa dahil sa naturang wika ay tumugma sa mga
pamantayang kanilang binuo tulad ng sumusunod:
Ang wikang pipiliin ay dapat…
▪ wika ng sentro ng pamahalaan,
▪ wika ng sentro ng edukasyon,
▪ wika ng sentro ng kalakalan;at
▪ wika ng pinakamarami at pinakadakilang nasusulat na panitikan”.
1937:Noong Disyembre 30, 1937 ay iprinoklama ni Pangulong Manuel L.Quezon ang wikang Tagalog
upang maging batayan ng Wikang Pambansa base sa rekomendasyon ng Surian sa bisa ng Kautusang
Tagapagpaganap Blg.134.Magkakabisa ang kautusang ito pagkaraan ng dalawang taon.
1940: Dalawang taon matapos mapagtibay ang Kautusang Tagapagpaganap Blg.134, nagsimulang
ituro ang wikang pambansang batay sa Tagalog sa mga paaralang pampubliko at pribado.
1946: Nang ipagkaloob ng mga Amerikano ang ating kalayaan, sa Araw ng Pagsasarili ng Pilipinas noong
Hulyo 4, 1946 ay ipinahayag ding ang mga wikang opisyal sa bansa ay Tagalog at Ingles sa bisa ng Batas
Komonwelt Bilang 570.
2|Page
FILIPINO
1959:Noong Agosto 13, 1959, pinalitan ang tawag sa wikang pambansa.Mula Tagalog ito ay naging
Pilipino sa bisa ng Kautusang Pangkagawaran Blg.7 na ipinalabas n Jose E. Romero , ang kalihim ng
Edukasyon noon.Sa panahong ito’y higit na binigyang-halaga at lumaganap ang paggamit ng wikang
Pilipino.Ito ang wikang ginamit sa mga tanggapan, gusali, at mga dokumentong pampamahalaan tulad
ng pasaporte, at iba pa, gayundin sa iba’t ibang antas ng paaralan at mass media tulad ng diyaryo,
telebisyon,radyo,magasin, at komiks.Sa kabila nito ay marami pa rin ang sumasalungat sa pagkakapili sa
Tagalog bilang batayan ng wikang pambansa.
1972: Muling nagkaroon ng mainitang pagtatalo sa Kumbensiyong Konstitusyunal noong 1972 kaugnay
ng usaping pangwika.Sa huli, ito ang mga naging probisyong pangwika sa Saligang Batas ng 1973,
Artikulo XV,Seksyon 3, blg.2.
1987:Sa Saligang Batas ng 1987 ay pinagtibay ng komisyong Konstitusyunal na binuo ni dating Pangulo
Cory Aquino ang implementasyon sa paggamit ng Wikang Filipino.Nakasaad sa Artikulo XIV, Seksiyon 6
ang probisyong tungkol sa wika na nagsasabing:
“Ang wikang pambansa ng Pilipinas ay Filipino.Samantalang nililinang, ito ay dapat pagyabungin at pagyamanin pa
salig sa umiiral na mga wika sa Pilipinas at sa iba pang mga wika.”
Wikang Opisyal at Wikang Panturo

- Ayon kay Virgilio Almario(2014:12)ang wikang opisyal ay ang itinadahana ng batas na maging wika sa opisyal na
talastasan ng pamahalaan.Ito ang wikang maaaring gamitin sa anumang uri ng komunikasyon, lalo na sa anyong
nakasulat,sa loob at sa labas ng alinmang sangay o ahensya ng gobyerno.
Ang wikang panturo naman ang opisyal na wikang ginagamit sa pormal na edukasyon.Ito ang wikang ginagamit sa
pagtuturo at pag-aaral sa mga eskuwelahan at ang wika sa pagsulat ng mga aklat at kagamitang panturo sa silid-aralan.
Ayon sa itinadhana ng ating Saligang Batas ng 1987, Artikulo XIV,Seksiyon 7,

“Ukol sa layunin ng komunikasyon at pagtuturo, ang mga wikang opisyal ng Pilipinas ay Filipino at hangga’t
walang ibang itinatadhana ang batas,Ingles,Ang mga wikang panrehiyon ay pantulong na mga wikang opisyal
na mga rehiyon at magsisilbing pantulong na mga wikag panturo roon.Dapat itaguyod nang kusa ang kastila
at Arabic.”
Sa pangkalahatan nga ay Filipino at Ingles ang mga opisyal na wika at wikang panturo sa paaralan.
IV. PAGSASANAY/GAWAIN
PAGYAMANIN ANG KAISIPAN
1. Ano-ano ang kahalagahan ng wika sa buhay ng tao? Ano kaya ang mangyayari kung mawawala ang wikang
binibigkas at nauunawaan ng mga tao sa isang pamayanan o kultura?
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
3|Page
FILIPINO
2.Kung ikaw ang tatanungin, anong pagpapakahulugan ang ibibigay mo sa salitang wika?
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
2. Bakit kinailangan ng ating bansang magkaroon ng isang wikang pambansang magagamit at mauunawaan ng
nakakararaming Pilipino?
________________________________________________________________________________________________
4.Ano-ano ang naging pamantayan ng mga miyembro ng Surian sa pagpili ng wikang

pambansa?
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
5.Kung ikaw ay magkakaanak balang araw, anong unang wika ang imumulat mo sa kanya o kanila, ang wika bang
umiiral sa inyong lugar o ang wikang Ingles?Ipaliwanag.
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
V.PAGSUSULIT
Makikilala mo ba ang bagay o taong tinutukoy sa bawat pahayag?Isulat ang sagot sa linya. (2 puntos ang bawat bilang)
__________1.Siya ang lingguwista at propesor na nagbigay pagpapakahulugan sa wika bilang masistemang balangkas
ng mg tunog na pinili at isinaayos sa pamaraang arbitraryo upang magamit ng mga taong nabibilang sa isang kultura.
__________2.Siya naman ay hindi rin daw ito tunay na likas sapagkat ang bawat wika ay kailangan munang pag-aralan
bago matutuhan.
__________3.Siya ang pangulo ng bansang sumusog sa mungkahing ibatay ang wikang pambansa sa isa sa mga
umiiral na wika o wikain sa ating bansa.
__________4.Ito ang wikang naging batayan ng wikang pambansa dahil dito ito ay tumugma sa mga pamantayang
binuo ng sangay na nagsuri sa iba’t ibang wika o diyalekto sa bansa.
__________5.Siya ang dating kalihim ng Edukasyon na nagpalabas ng kautusang pangkawarang nagsasaad na mula
Tagalog ay Pilipino na ang itatawag sa ating wikang pambansa.
4|Page
FILIPINO
__________6.Sa probisyong pangwika ng Saligang Batas na ito unang nagamit ang Filipino bilang wikang Pambansa.
__________7.Siya ang nagproklama na ang wikang Tagalog upang maging batayan ng Wikang Pambansa base sa
rekomendasyon ng Surian.
__________8.Ayon sa kanya na ang wikang maaaring gamitin sa anumang uri ng komunikasyon, lalo na sa anyong
nakasulat,sa loob at sa labas ng alinmang sangay o ahensya ng gobyerno.
__________9. Pinagtibay at binuo nya ang komisyong Konstitusyunal na implementasyon sa paggamit ng Wikang
Filipino.
_______10.Taon kung kailan pinalitan ang tawag sa wikang pambansa mula Tagalog ito ay naging Pilipino sa bisa ng
Kautusang Pangkagawaran Blg.7.
VI.TANDAAN NATIN
1934 :Dahil nga sa pagkakahiwa-hiwalay ng ating bansa sa iba’t-ibang pulo at sa dami ng

wikang umiiral dito ,naging isang paksang mainitang pinagtalunan ,pinag-isipan ,at tinalakay sa
kumbensyong Konstitusyunal noong 1934 ang pagpili sa wikang ito.
1935: Ang pagsusog na ito ni Pangulong Quezon ay nagbigay-daan sa probisyong pangwika.
1937: Noong Disyembre 30, 1937 ay iprinoklama ni Pangulong Manuel L.Quezon ang wikang
Tagalog upang maging batayan ng Wikang Pambansa
1940: Dalawang taon matapos mapagtibay ang Kautusang Tagapagpaganap Blg.134,
nagsimulang ituro ang wikang pambansang batay sa Tagalog sa mga paaralang pampubliko
at pribado.
1946: Nang ipagkaloob ng mga Amerikano ang ating kalayaan, sa Araw ng Pagsasarili ng
Pilipinas noong Hulyo 4, 1946 ay ipinahayag ding ang mga wikang opisyal sa bansa ay Tagalog
at Ingles sa bisa ng Batas Komonwelt Bilang 570.
1959:Noong Agosto 13, 1959, pinalitan ang tawag sa wikang pambansa.Mula Tagalog ito ay
naging Pilipino sa bisa ng Kautusang Pangkagawaran Blg.7 na ipinalabas n Jose E. Romero.
1972: Muling nagkaroon ng mainitang pagtatalo sa Kumbensiyong Konstitusyunal noong 1972
kaugnay ng usaping pangwika.Sa huli, ito ang mga naging probisyong pangwika sa Saligang
Batas ng 1973, Artikulo XV,Seksyon 3, blg.2.
1987: Sa Saligang Batas ng 1987 ay pinagtibay ng komisyong Konstitusyunal na binuo ni dating
Pangulo Cory Aquino ang implementasyon sa paggamit ng Wikang Filipino.
VII.SANGGUNIAN
✓ PINAGYAMANG PLUMA(Komunikasyon at Pananaliksik sa Wika at Kulturang
Pilipino)
Alma M. Dayag(Awtor/koordineytor) at Mary Grace G. Del Rosario
5|Page
FILIPINO
TIME COVERAGE
I.AARALIN 2:MONOLINGGWALISMO, BILINGGUWALISMO, AT WEEK NO.2 DAY 1-2

MULTILINGGUWALISMO
⚫ Nauunawaan ang mga kahulugan,elementong kultural,kasaysayan at gamit ng wika sa lipunang Pilipino;
⚫ Nasusuri ang kalikasan gamit,mga kaganapang pinagdaanan ng Wikang Pambansa sa Pilipinas;
⚫ Natutukoy ang kabuluhan ng wikang pinagdaanan ng Wikang Pambansa sa Pilipinas;
II.PALAWAKIN ANG TALASALITAAN
Lingua Franca-ay tumutukoy sa isang salita o diyalekto na ginagamit ng dalawa o higit pang mga tao na magkaiba ng
pangunahing wika. Ito ay upang makipagtalastasan sa isa't isa gamit ang wikang iyon.
Probisyon- ay batas,artikulo,nagpapahintulot sa partikular na bagay.
III.TALAKAYIN NATIN
Unang wika-ang tawag sa wikang kinagisnan mula sa pagsilang at unang itinuro sa isang tao.Tinatawag din itong
katutubong wika, mother tongue,arterial na wika, at kinakatawan din ng L1.
Pangalawang wika o L2-mula sa salitang paulit-ulit niyang naririnig ay unit unti niyang natutuhan ang wika ito
hanggang sa magkaroon siya ng sapat na kasanayan at husay rito at magamit niya rin sa pagpapahayag at pakikipag-
usap sa ibang tao.
Ikatlong wika o L3-Sa pilipinas, kung saan may mahigit 150 wika at wikaing ginagamit sa iba’t ibang bahagi ng bansa,
ay pangkaraniwan na lang ang pagkakaroon ng ikatlong wika.
Monolingguwalismo-ang tawag sa pagpapatupad ng iisang wika sa isang bansa tulad ng isinasagawa sa mga bansang
England ,Pransya, South Korea,Hapon ,at iba pang kung saan iisang wika ang ginagamit sa wikang panturo sa lahat ng
larangan o asignatura.
Bilingguwalismo-maituturing na bilingguwal ang isang tao kung magagamit nya ang ikalawang wika ng matatas sa
lahat ng pagkakataon.
Balance bilingual-ang tawag sa mga taong nakagagawa nang ganito at sila’y mahirap mahanap dahil karaniwang
nagagamit ng mga bilingguwal ang wikang mas naangkop sa sitwasyon at sa taong kausap.(Cook at Singleton 2014)
Bilingguwalismo sa Wikang Panturo

-Makikita sa Artikulo 15 Seksiyon 2 at 3 ng Saligang Batas ng 1973 ang probisyon para sa bilingguwalismo o
pagkakaroon ng dalawang wikang panturo sa mga paaralan at wikang opisyal na iiral sa lahat ng mga pormal na
transaksiyon sa pamahalaaan man o kalakakan.
6|Page
FILIPINO
“Ang Batasang Pambansa ay magsasagawa ng mga hakbang tungo sa pagpapaunlad at pormal na paggamit ng
pambansang wikang Filipino.Hangga’t hindi binabago ang batas,ang Ingles at Filipino ang mananatiling mga wikang
opisyal ng Pilipinas”.
-Artikulo 15 Seksiyon 2 at 3 ng Saligang Batas ng 1973
Ayon kay Pociano B. Pineda (2004:159)ang probisyong ito sa Saligang Batas ang naging basehan ng Surian ng Wikang
Pambansa sa pagharap sa kalihim ng Edukasyon at Kultura ng kahilingang ipatupad ang patakarang bilingual
instruction na pinagtibay ng Board of National Education(BNE)bago pa umiral ang Martial Law.
Dahil sa pagsusumikap ng Surian ng Wikang Pambansa ay nilagdaan ang isang makasaysayang patakaran tungkol sa
bilingual education sa bisa ng Resolusyon Bilang 73-7 na nagsasaad na ang Ingles at Filipino ay magiging midyum ng
pagtuturo at ituturo bilang asignatura sa kurikulum mula Grade 1 hanggang antas unibersidad sa lahat ng paaralan
,publiko o pribado man.
Multilingguwalismo-nakakapagsalita at nakauunawa ng Filipino, Ingles, at isa o higit pang wikang katutubo na

karaniwang ang wika o mga wikang kinagisnan.
MTB-MLE o Mother Tongue Based-Multilinggual Education-ang pamantayan sa pagpapatupad nito ay nakasaad sa

DO 16, s.2012 na kilala rin bilang Guidelines on the Implementation of the Mother Tongue Based-Multilinggual
Education(MTB-MLE).
-Nakalahad ditong simula 2012 at 2013,ipatutupad ang MTB-MLE sa mga paaralan.
Sa pananaliksik nina Ducher at RTucker (1977),napatunayan nila ang bisa ng unang wika ang bilang wikang panturo
sa mg unang taon ng pag-aaral.Ayon sa kanila,mahalaga ang unang wika sa panimulang pagtuturo ng pagbasa, sa pag-
unawa ng paksang aralin,at bilang matibay na pundasyon sa pagkatuto ng pangalawang wika.
Nagtalaga ang DEpEd ng walong pangunahing wika o lingua franca at apat na iba pang wikain sa bansa upang
gamiting wikang panturo at ituturo din bilang hiwalay na asignatura.Tagalog,
Bikol,Cebuano,Hiligaynon,Waray, at ang apat na iba pang wikain ay Tausug, Maguindanaon,Meranao at
Chavacano.Pagkalipas ng isang taon,noong 2013 ay
nadagdag ng pitong wikain kaya’t naging labinsiyam na ang wikang ginagamit sa MTB-MLE.Ybanag para sa mga mag-
aaral sa Tuguegarao City,Cagayan, at Isabela;Ivatan para sa mga taga-Batanes;Sambal para sa Zambales;Aklanon para
sa Aklan,Capiz,Kinaray-a sa Antique;Yakan
sa Autonomous Region of Muslim Mindanao;at ang Surigaonon para sa lungsod ng Surigao City at mga karatig-
lalawigan nito.
Maliban sa mga nasabing unang wika(L1),ang Filipino(L2), at ang Ingles(L3) ay itinuturo din bilang hiwalay na na
asignaturang pangwika sa mga nasabing antas.Sa mas mataas na antas ng elementarya,gayundin sa high school at sa
kolehiyo,mananatiling Filipino at Ingles ang mga pangunahing wikang panturo.Ito ngayon ang magiging bridge o tulay
upang kasunod na mapalakas at mapalusog ang pagkatuto ng ating wikang pambansa,ang Filipino at ang gayundin ang
wikang Ingles.Sabi pa nga ni Pangulong Benigno Aquino III,”We should tri-lingual as a country.Learn English well and
connect to the world.Learn Filipino well and connect to our country.Retain your dialect and connect to your heritage.”
7|Page
FILIPINO
IV.PAGSASANAY/GAWAIN
Natutukoy ang mga kahulugan at kabuluhan ng mga konseptong pangwika.
Sagutin ang mga sumusunod:(5 puntos ang bawat bilang)
1. Ano ang monolongguwalismo, bilingguwalismo at multilingguwalismo?
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
2. Anong probisyong pangwika ang nagtatadhana ng bilingguwalismo?
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
3.Kung ikaw na ang magiging magulang,papayag ka bang ang anak mong magsisimula pa lang mag-aral ay tuturuan
gamit ang unang wikang kanyang kinagisnan sa inyong tahanan?Bakit oo o bakit hindi?
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
3. Sa iyong palagay,paano makaapekto sa isang batang nagsisimula pa lang mag-aral ang paggamit sa silid-aralan ng
wikang nauunawaan at ginagamit din niya sa araw-araw niyang pamumuhay?
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
8|Page
FILIPINO
V.PAGSUSULIT
Tukuyin ang koseptong pangwikang binibigyang-kahulugan sa bawat pahayag.Isulat ang sagot sa linya.(2 puntos ang
bawat bilang)
__________1.Ang tawag sa wikang kinagisnan mula sa pagkasilang.
__________2.Ito ang wikang may simbolong L3 na natututuhan ng isang tao habang lumalawak ang kanyang
ginagalawang mundo,dahil ito’y isa ring wikang nagagamit sa maraming pagkakataon sa lipunan.
__________3.Ito ang wikang natutuhan kasunod ng unang wika.Ito kasi ang karaniwang wikang nagagamit sa
kapaligiran ng sariling tahahan.
__________4.Ito ang patakaran kung saan dalawang opisyal na wika ang gagamitin sa pagtuturo ng mga asignatura sa
paaraan.
__________5.Sa patakarang ito ay gagamitin ang unang wika bilang wikang panturo at bilang hiwalay na asignaturang
pangwika samantalang ituturo din ang Filipino at ang Ingles bilang mga hiwalay na asignatura.
__________6.Ito ang tawag sa pagpapatupad ng iisang wika lamang bilang wika ng edukasyon,wika ng komersiyo,wika
ng negosyo,wika ng pakikipagtalastasan at ng pang-araw-araw na buhay sa isang bansa.
__________7-8.Ang mga ito ang dalawang opisyal sa ating bansa ayon sa itinadhana ng ating Saligang Batas 1971.
__________9. Tawag sa mga taong nakagagawa nang ganito at sila’y mahirap mahanap dahil karaniwang nagagamit
ng mga bilingguwal ang wikang mas naangkop sa sitwasyon at sa taong kausap
__________10.Ito ang sinasabing bilang ng wika at wikang umiiral sa ating bansa.
VI.TANDAAN NATIN
Bilingguwalismo-isang tao kung magagamit nya ang ikalawang wika ng matatas sa lahat ng pagkakataon.
Monolingguwalismo-ang tawag sa pagpapatupad ng iisang wika sa isang bansa.
Balanced Bilingual-ang tawag sa mga taong nakagagawa nang ganito at sila’y mahirap mahanap dahil karaniwang
nagagamit ng mga bilingguwal ang wikang mas naangkop sa sitwasyon at sa taong kausap
Multiligguwalismo-nakakapagsalita at nakauunawa ng Filipino, Ingles, at isa o higit pang wikang katutubo na

karaniwang ang wika o mga wikang kinagisnan.
VII.SANGGUNIAN
Pilipino)
9|Page
FILIPINO
TIME COVERAGE
WEEK NO.3 DAY 1-2
I. ARALIN 3:MGA BARAYTI NG WIKA

⚫ Nauunawaan ang mga kahulugan,elementong kultural,kasaysayan at gamit ng wika sa lipunang Pilipino;
⚫ Nasusuri ang kalikasan gamit,mga kaganapang pinagdaanan ng Wikang Pambansa sa Pilipinas;
⚫ Naiuugnay ang mga konseptong wika sa sariling kaalaman,pananaw,at mga karanasan;
II. PALAWAKIN ANG TALASALITAAN
Barayti-Ito ay pagkakaiba-iba ng paggamit ng wika .

ito ay pagbabago ng wika o salita dala ng makabagong panahon at lugar.
III. TALAKAYIN NATIN

Ang wika man ay namamatay o nawawala rin.Mangyayari ito kung hindi na ginagamit at nawala ang pangangailangan
dito ng lingguwistang komunidad na dating gumagamit nito.
HETEROGENOUS AT HOMOGENOUS NA WIKA
Homogenous-masasabi lang ang wika kung pare-parehong magsalita ang lahat ng gumagamit ng isang wika.(Paz,et al,
2003)
Heterogenous-nagkakaroon ito ng pagkakaiba-iba sanhi ng iba’t ibang salik panlipunan tulad ng edad,hanapbuhay,o
trabaho, o antas ng pinag-aralan,kasarian,kalagayang panlipunan,rehiyon o lugar,pangkat-etniko o tinatawag na ding
etnolingguwistikong komunidad kung saan ito’y nabibilang, at iba pa.Ipinapakita ang iba’t ibang salik ng panlipunan.
BARAYTI NG WIKA
Hindi maiiwasan ang pagkakaroon ng barayti ng wika dahil sa sa pakikipag-uganayan ng tao sa kapwa tao mula sa
ibang lugar na may naiibang kaugalian at wika.
Mula pa noon hanggang sa kasalukuyan ay sinisikap pag-aralan ang pagkakaroon ng iba’t ibang barayti ng
wika.Mababanggit dito ang tungkol sa Tore ng Babel mula sa bibliya sa Genesis 11 1-9 kung saan sinasabing naging
labis na mapagmataas at mapagmalaki ang mga tao at sa paghahangad ng lakas at kapangyarihan,sila ay nagkaisang
magtayo ng toreng aabot hanggang langit.Dahil sa hindi sila magkaintindihan,natigil ang pagtatayo ng tore na tinawag
na Babel at dito naganap ang pagkakaiba ng wika ng mga ito.
DAYALEK-barayti ng wikang ginagamit ng partikular na pangkat ng mga tao mula sa isang partikular na lugar tulad ng
lalawigan,rehiyon, o bayan.
Tagalog sa Rizal Tagalog sa Teresa,Morong,Cardona, at Baras
Biik Kulig
Palitaw diladila
mongo balatong
10 | P a g e
FILIPINO
makikipagkasalan magkakangay
timba sintang
ate kaka
IDYOLEK-pansariling paraan ng pagsasalita.

Madalas na nakikilala o napababantog ang isang tao nang dahil sa kanyang natatanging paraan ng pagsasalita o
idyolek.
Kilala ang idyolek ng mga bantog na komentarista sa radyo at telebisyon tulad nina “Kabayan”
Noli De Castro, “Magandang Gabi bayan”;Mike Enriquez”Hindi namin kayo tatantanan!”;Mareng Winnie “Bawal ang
pasaway kay Mareng Winnie!
SOSYOLEK-nakabatay sa katayuan o antas panlipunan o dimensiyong sosyal ng mga taong gumagamit ng wika.
Ayon kay Rubrico (2009)ang sosyolek ay isang mahusay na palatandaan ng istratipikasyon ng isang lipunan,na siyang
nagsasaad ng sa pagkakaiba ng paggamit ng wika ng mga tao sa nakapaloob dito batay sa kanilang katayuan sa
lipunan at sa mga grupo na kanilang kinabibilangan.Para matanggap ang isang tao sa isang grupong sosyal,kailangan
niyang matutuhan ang sosyolek nito.
“Wika ng mga beki”o tinatawag na gaylingo

Indiana Jones o hindi sumipot.-Juli Andrews o mahuli
“Coño” na tinatawag na coñotic o conyospeak isang baryant ng Taglish.
Let’s make kain na.
Wait lang ,I’m calling Anna pa.
“Jejemon o jejespeak”ang salitang jejemon ay nagmula sa pinaghalong jejeje na isang paraan ng pagbaybay ng hehehe
at ng salitang mula sa Hapon na pokemon.
“Hello po,kamusta na kayo?” “3ow phow,musZtah nA phow kaow?”
Ako ito-“aQcKuHh iT2h”)
ETNOLEK-nagmula sa pinagsamang etniko at dialek.Taglay nito ang mga salitang nagiging bahagi ng pagkakakilanlan
ng isang pangkat-etniko.
ang vakkul na tumutukoy sa mga gamit na pantakip sa ulo sa init man o sa ulan.
ang bulanon na ang ibig sabihin ay full moon
Ang kalipay na ang ibig sabihin ay tuwa o ligaya
Ang palangga na ang ibig sabihin ay mahal o minamahal
Ang paggamit ng mga Ibaloy ng SH sa simula,gitna, at dulo ng salita tulad ng
shuwa(dalawa)sadshak(kaligayahan),peshen(hawak)
REGISTER-barayti ng wika kung saan maiaangkop ng isang nagsasalita ang uring wikang ginagamit niya sa sitwasyon at
sa kausap.
Pormal na wika ang nagagamit sa mga pormal na pagdiriwang o pangyayari tulad ng pagsamba o pagsimba,sa mga
seminar o pagpupulong,sa mga talumpati,sa korte,sa paaralan at iba pa.
11 | P a g e
FILIPINO
Di-pormal na paraan ng pagsasalita ay nagagamit naman kapag ang kausap ay mga kaibigan,malalapit na
kapamilya,mga kaklase, o mga kasing-edad,at mga matatagal n kakilala.
Isang halimbawa nito’y ang pagsasabing “Hindi ako makakasama,wala akong datung”kapag kaibigan ang kausap
pero nagiging “Hindi po ako makakasama dahil wala po akong pera”kapag sa guro sinasabi ang sitwasyon.
Jargon-ay isang Ingles na salita na tumutukoy sa mga espesyal na salita o ekspresyon na ginagamit ng isang partikular
ng grupo ng mga taong propesyonal at mga espesyalista.
Ang mga abogado o taong nagtatrbaho sa korte ay maipapakilala ng mga sumusunod na

jargon.(exhibit,appeal,complainant,suspect,court atbp.)
Ang mga guro o konektado sa edukasyon ay maipapakilala ng ss:(lesson
plan,test,assessment,curriculum,textbook,grade,performance task)
Ang mga doktor,nars o may kinalaman sa medesina(symptom,xray,check-up,diagnosis,therapy)
PIDGIN AT CREOLE
PIDGIN- ang umusbong na bagong wika o tinatawag sa Ingles na ‘nobody’s native language’ o katutubong wikang di
pag-aari ninuman.
Halimbawa’y ang nangyari nang dumayo ang mga Espanyol sa Zamboanga at makipag-usap sila sa mga katutubo
roon.Dahil pareho silang walang nalalaman sa wika ng bawat isa kaya ng makeshift language.Sa kaso ng Espanyol at
Zamboanga,nakalikha sila ng wikang may pinaghalong Espanyol at wikang katutubo.
CREOLE-ang wikang nagmula sa isang pidgin at naging unang wika sa lugar.
Halimbawa nito, ang sinimulang wika nang Espanyol at wikang katutubo sa Zamboanga ay pidgin sublait nang
maging unang wika na ito ng mga batang isinilang sa lugar,nagkaroon ng sariling tuntuning panggramatika at tinawag
na chavacano(kung saan ang wikang katutubo ay nahaluan na ng impluwensiya at bokabularyo ng wikang Espanyol o
kastila).
Punan ang mga kahon ng halimbawang nagmula sa iyomng sariling kaalaman,pananaw,at mga karanasan.
Halimbawa ng Iba’t Ibang Barayti ng Wika
12 | P a g e
FILIPINO
Punan ang kahon ng Punan ang kahon ng isang Punan ang kahon ng isang Punan ang kahon ng
tatlong gaylingo o pangungusap na sinasabi ng pangungusap na nakasulat sa limang jargon ng
salitang beki na alam coño o sosyal. paraang jejemon. trabahong ninais
mo at ang kahulugan ng mong makuha o
bawat isa. magampanan balang
araw.
13 | P a g e
FILIPINO
Punan ang kahon ng Isulat mong muli ang Punan ang kahon ng Punan ang kahon
pangalan ng taong may pangungusap sa ibaba.Isipin tatlong salitang gamit sa dalawang salitang
kilalang mong anh kausap mo ay lalawigan o rehiyong may maituturing na etnolek.
idyolek.Sumulat ng ang bestfriend mo. ibang kahuluhan sa Tagalog
pahayag na madalas ng Maynila.
marinig mula sa kanya. Pinayagan ako ng aking ina
at ama na dumalo sa
pagdiriwang ng iyong
kaarawan.
14 | P a g e
FILIPINO
Batay sa iyong sariling kaalaman,pananaw, at mga karanasan,tukuyin kung sa anong barayti ng wika nabibilang ang
mga sumusunod na mga pahayag o sitwasyon.Isulat an sagot sa linya(2 puntos ang bawat bilang)
__________1.Kilalang-kilala ng madlang tagapanood ang paraan ng pagsasalita ni Noli De Castro lalo na kapag
sinasabi niya ang pamoso niyang linyang “Magandang Gabi,Bayan!”
__________2.Nagta-Tagalog din ang mga Taga-Morong,Rizal pero may punto silang kakaiba ss Tagalog ng mga taga-
Metro Manila.
__________3.Marami ang gumagaya sa paraan ng pagsasalita ni Kris Aquino lalo na ang malutong
niyang”Ah,ha,ha!Okey!Darla!Halika!”
__________4.Nagtagpo ang mga unang nakipagkalakalang Tsino a mga katutubo sa Binondo bago pa man dumating
ang mga Espanyol.Dahil parehong wikang alam sa wikain sa isa’t isa,bumuo sila ng wikang walang sinusunod na
estruktura at hindi pag-aari ng sinuman sa kanila.
__________5.Ang ilan sa mga Tsinong nakipagkalakalan sa ating mga ninuno a nagpakasal sa mga dalagang taga-
Binondo.Ang wikang kanilang binuo na maituturing na hindi pag-aari ninuman ay siyang naging unang wika ng kanilang
mga naging anak.
__________6.Maririnig sa usapan nila Lauro a.k.a. “Laura” at ng kaibigan niya si Danilo a.k.a.”Dana” ang mga salitang
charot,chaka,bigalou,at iba pa.
__________7.Habang nakasakay sa bus si Norie ay narinig niyang nag-uusap ang dalawang babae sa unahan.Narinig
niya sa usapan ang mga salitang lesson plan,essay, at grading sheets.Mula rito’y alam na niyang mga guro ang mga
nakaupo sa harap niya.
__________8.Habang naghahanda ng report o ulat ang magkaibigang Rio at Len at maharot at nakatatawa ang
ginagamit nilang mga salita subalit nang maihanda ang mga kagamitan at magsimula silang mag-ulat sa harap ng klase
at ng guro ay biglang nag-iba at naging pormal ang paraan ng pagsasalita.
__________9.Natutuhan ni Joven ang salitang vakkul mula sa mga Ivatan nang mamasyal siya sa Batanes.Saan man
siya mapunta ngayon,kapag narinig niya ang salitang vakkul ay alam niiyang ang salitang ito ng mga Ivatan ay
tumutukoy sa gamit nilang pananggalang sa init at ulan.
__________10.”Handa na ba kayo?”ito ang pamosong linyang binibigkas ni Korina Sanchez sa kanyang programang
Rated K.Kahit hindi ka nakatingin sa telebisyon at naririnig lamang ang kanyang pagsasalita ay tiyak na malalaman
mong si Korina nga ito dahil sa sarili niyang estilo ng pagbigkas.
15 | P a g e
FILIPINO
V.TANDAAN NATIN
DAYALEK-barayti ng wikang ginagamit ng partikular na pangkat ng mga tao mula sa isang

partikular na lugar tulad ng lalawigan,rehiyon, o bayan.
IDYOLEK-pansariling paraan ng pagsasalita.
SOSYOLEK-nakabatay sa katayuan o antas panlipunan o dimensiyong sosyal ng mga taong
gumagamit ng wika.
ETNOLEK-nagmula sa pinagsamang etniko at dialek.Taglay nito ang mga salitang nagiging
bahagi ng pagkakakilanlan ng isang pangkat-etniko.
REGISTER-barayti ng wika kung saan maiaangkop ng isang nagsasalita ang uring wikang
ginagamit niya sa sitwasyon at sa kausap.
JARGON-ay isang Ingles na salita na tumutukoy sa mga espesyal na salita o ekspresyon na
ginagamit ng isang partikular ng grupo ng mga taong propesyonal at mga espesyalista.
PIDGIN-umusbong bagong wika o tinatawag sa Ingles na ‘nobody’s native language’ o
katutubong wikang di pag-aari ninuman.
CREOLE-ang wikang nagmula sa isang pidgin at naging unang wika sa lugar.
VII.SANGGUNIAN
Pilipino)
16 | P a g e
FILIPINO
TIME COVERAGE
WEEK NO.3 DAY 1-2
I.ARALIN 4: GAMIT NG WIKA SA LIPUNAN

◼ Nabibigyang-kahulugan ang mga komunikatibong gamit ng wika sa lipunan;
◼ Natutukoy ang Iba’t ibang gamit ng wika sa lipunan sa pamamagitan ng;
◼ Nabibigyang-halaga ang Iba’t-ibang gamit ng wika sa pamamagitan ng pagbibigay ng sariling halimbawa;
Panlipunan- ay tumutukoy sa mga taong sama- samang naninirahan sa isang organisadong komunidad na may iisang
batas, tradisyon at pagpapahalaga.
Lingguwista-ay mga propesyonal na may higit na interes sa pag-aaral ng wika, kung paano ito ginagamit, nagkakatulad
at nagbabago kasabay ng panahon o ng kultura ng sangkatauhan.
III.TALAKAYIN NATIN
ANG WIKA AT ANG LIPUNAN
Ang pinakadiwa ng wika ay panlipunan.Isang magandang ehemplong magpapatunay rito ang kwento ni Marzan.Mga
tunog hayop ang kanyang unang natutuhan dahil ito ang wika ng mga kasama niyang hayop sa gubat.
-Ayon kay Durkheim (1985),isang sociologist, nabubuo ang lipunan ng mga taong naninirahan sa isang pook.
Tinukoy ng lingguwistang si W.P Robinson ang mga tungkulin ng wika sa aklat niyang Language and Social Behavior
(1972).
1. Pagkilalala sa estado ng damdamin at pagkatao,panlipunang pagkakakilanlan at ugnayan;
2. Pagtukoy sa antas ng buhay sa lipunan.
Maram-rami ang na rin ang nagtangkang I-kategorya ang mga tungkulin ng wika batay sa gampanin nito sa ating
buhay,isa na rito si M.A.K. Halliday na naglahad sa pitong tungkulin ng wika na mababasa sa kanyang aklat na
Explorations in the Functions of Language (Explorations in Language Study)(1973).
Ang pitong tungkulin ng wikang inisa-isa ni M.A.K. Halliday ay ang sumusunod:
1.Instrumental-ito ang tungkulin ng wikang tumutugon sa mga pangangailangan ng tao gaya ng pakikipag-ugnayan sa
iba.
-Ang paggawa ng liham pangangalakal,liham sa patnugot, at pagpapakita ng mga patalastas tungkol sa isang produkto
na nagsasaad ng gamit at halaga n produkto.
2.REGULATORYO-tungkulin ng wikang tumutukoy sa pagkontrol sa ugali o asal ng ibang tao.
-Ang pagbibigay ng direksiyon sa pagluluto ng isang ulam;direksiyon ng isang partikular na lugar gaya ng pagtuturo ng
lokasyon ng isang partikular na lugar;direksiyon sa pagluluto ng isang ulam;direksiyon sa pagsagot sa pagsusulit;at
direksiyon sa paggawa ng anumang bagay.
17 | P a g e
FILIPINO
3.INTER-AKSIYONAL-tungkuling ito ay nakikita sa paraan ng pakikipag-ugnayan ng tao sa kanyang

kapwa;pakikipagbiruan;pakikipagpalitan ng kuro-kuro tungkol sa partikular na isyu;pagkukuwento ng malulungkot o
masasayang pangyayari sa isang kaibigan o kapalagayang-loob;paggawa ng liham-pangkaibigan at iba pa.
4.PERSONAL-saklaw ng tungkuling ito ang pagpapahayag ng sariling opinyon o kuro-kuro sa paksang pinag-uusapan.
Kasama rin dito ang pagsulat ng talaarawan at journal, at ang pagpapahayag ng pagpapahalaga sa anumang anyo ng
panitikan.
5.HEURISTIKO-ang tungkuling ito ay ginagamit sa pagkuha o paghahanap ng impormasyong may kinalaman sa paksang
pinag-aaralan.
Kasama rito ang pag-iinterbyu sa mga taong makasasagot sa mga tanong tungkol sa paksang pinag-aralan;pakikinig
sa radyo;panonood sa telebisyon; at pagbasa ng pahayagan,magasin,blog at mga aklat kung saan makakakuha tayo
ng impormasyon.
6.IMPORMATIBO-ito ay kabaligtaran ng heuristiko.Ito ay may kinalaman sa pagbibigay ng impormasyon sa paraang

pagsulat at pasalita.
Halimbawa nito ay pagbibigay-ulat,paggawa ng pamanahong papel,tesis,panayam,at pagtuturo.
Si Jakobson(2003)naman ay nagbahagi ng anim na paraan ng paggamit ng wika.

1.Pagpapahayag ng damdamin(Emotive)-saklaw nito ang pagpapahayag ng mga saloobin,damdamin, at emosyon.
2.Panghihikayat(Conative)-gamit ng wika upang makahimok at makaipluwensiya sa iba sa pamamagitan ng pag-uutos
at pakiusap.
3.Pagsisimula ng pakikipag-ugnayan(Phatic)-ginagamit ang wika sa upang makipag-ugnayan sa kakpwa at
makapagsimula ng usapan.
.Paggamit ng bilang sanggunian(Referential)-gamit ng wikang nagmula sa aklat at iba pang sangguniang pinagmulan
ng kaalaman upang magparating ng mensahe at impormasyon.
5.Paggamit ng kuro-kuro (Metalingual)-gamit na lumilinaw sa mga suliranin sa pamamagitan ng pagbibigay ng

mkomento sa isang kodigo o batas.
6.Patalinghaga(Poetic)-saklaw nito ang gamit ng wika sa masining na paraan ng pagpapahayag gaya ng panulaan
prosa,sanaysay,at iba pa.
Magbigay ka ng sarili mong halimbawa para sa bawat paraan ng pagbabahagi ng wika ayon sa mga sinabi ni
Jakobson(2003).Gawing malikhaing subalit makatotohanan dahil sadyang masasambit mo ang mga paraang ito sa
iyong pakikipag-ugnayan o pakikipag-usap sa iba.
18 | P a g e
FILIPINO
Mga Paraan ng Pagbabahagi ng Wika
Pagpapahayag ng Panghihikayat(Conative) Pagsisimula ng pakikipag-

Damdamin(Emotive) Gusto mong hikayatin ang mga ugnayan(Phatic)
May isang taong matagal mo producer at direktor ng Isang bagong lipat na kamag-
nang lihim na minamahal subalit pelikulang Pilipino upang bumuo aral ang nakita mong nag-iisa at
hindi mo masabi sa kanya ang ng matitino at mahuhusay na wala pang kaibigan.Lumapit ka
damdamin mo,Ilahad sa ibaba pelikula tulad ng Heneral Luna at magsimula ng usapan para
ang sasabihin mo sa kanya kung sapagkat sawang-sawa ka na sa mapalagay ang loob nya.
sakaling magkakaroon ka ng lakas paksang paulit-ulit na tinatalakay
ng loob. sa pinilakang tabing.Paano mo
sila hihikayatin?
19 | P a g e
FILIPINO
V.PAGSUSULIT
Isulat sa linyang tungkulin ng wikang tinutukoy ng pahayag sa ibaba.(2 puntos ang bawat bilang)
___________1.Ito ang tungkulin ng wikang tumutukoy sa pagkontrol ng ugali o asal ng ibang tao.
__________2.Ang tungkuling ito ay tumutukoy sa pagpapahayag ng sariling opinyon o kuro-kuro sa paksang pinag-
uusapan.
__________3.Tumutukoy ito sa pagkuha o paghahanap ng impormasyon na may kinalaman sa paksang pinag-aaralan.
__________4.Ito ang tungkulin ng wikang tumutugon sa mga pangangailangan ng tao gaya ng pakikipag-ugnayan sa
iba.
__________5.Tungkulin ng wikang tumutukoy sa pagkuha o paghahanap ng impormasyong may kinalaman sa paksang
pinag-aaralan.Isa rito ang pag-iinterbyu sa mga taong makasasagot sa mga tanong tungkol sa paksang pinag-aaralan.
__________6.Ito ang paraan ng pagbabahagi ng wikang lumilinaw sa mga suliranin sa pamamagitan ng pagbibigay ng
komento sa isang kodigo o batas.
__________7.Saklaw nito ang gamit ng wika sa masining na paraan ng pagpapahayag gaya ng
panulaan,prosa,sanaysay at iba pa.
__________8.Paraan ng pagbabahagi ng wikang tumtukoy sa pagpapahayag ng mga saloobin,damdamin, at emosyon.
__________9.Ito ay gamit ng wika upang makahimok at maka-impluwensiya sa iba sa pamamagitan ng pag-uutos at
pakikiusap.
__________10.Saklaw nito ang gamit ng wikang nagmula sa aklat at iba pang sangguniang pinagmulan ng kaalaman
upang maparating ng mensahe at impormasyon.
VI.TANDAAN NATIN
INSTRUMENTAL-ito ang tungkulin ng wikang tumutugon sa mga pangangailangan ng tao gaya ng pakikipag-
ugnayan sa iba.
REGULATORYO-tungkulin ng wikang tumutukoy sa pagkontrol sa ugali o asal ng ibang tao.
INTER-AKSIYONAL-tungkuling ito ay nakikita sa paraan ng pakikipag-ugnayan ng tao sa kanyang kapwa.
PERSONAL-saklaw ng tungkuling ito ang pagpapahayag ng sariling opinyon o kuro-kuro sa paksang pinag-
uusapan.
HEURISTIKO-ang tungkuling ito ay ginagamit sa pagkuha o paghahanap ng impormasyong may kinalaman sa
paksang pinag-aaralan.
IMPORMATIBO-ito ay kabaligtaran ng heuristiko.Ito ay may kinalaman sa pagbibigay ng impormasyon sa
paraang pagsulat at pasalita.
VII.SANGGUNIAN
Pilipino)
20 | P a g e
FILIPINO
TIME COVERAGE
WEEK NO.1 DAY 1-2
I.ARALIN 5:KASAYSAYAN NG WIKANG PAMBANSA(UNANG BAHAGI)

◼ Natutukoy ang pinagdaanang pangyayari/kaganapan tungo sa pagkabuo at pagkaunlad ng Wikang Pambansa;
◼ Nakagagawa ng isang sanaysay na tumatalunton sa isang partikular na yugto ng kasaysayan ng Wikang Pambansa;
II.PALAWAKIN ANG TALASALITAAN:

Anthropologo-Antropologo ay ang pag-aaral ng buhay ng tao, ang kanyang kahapon at ang paparating, na kung saan
ito ay pinag-aaralan din ng mga ibat-ibang sektor ng agham.
Teorya-siyentipikong pag-aaral ng iba’t-ibang paniniwala ng mga bagay-bagay na may batayan subalit hindi pa
lubusang napapatunayan.
III.TALAKAYIN NATIN
ANG PINAGMULAN NG WIKA
Batid natin ang kahalagahan ng wika sa ating buhay.Ito ay isang instrumento ng pagkakaunawaan.Ayon sa mga
propesor sa Komunikasyon na sina Emmert at Donagy
(1981),ang wika,kung ito ay pasalita,ay isang sistema ng mga sagisag na binubuo ng mga tunog;kung ito naman ay
pasulat,ito ay inuugnay natin sa mga kahulugang nais nating iparating sa ibang tao.
Paniniwala sa Banal na Pagkilos ng Panginoon
Ang mga teologo ay naniniwalang ang pinagmulan ng wika ay matatagpuan sa Banal na Aklat.Sa Genesis 2:20 naisulat
na”At pinangalanan ng lalaki ang lahat ng mga hayop,at mga ibon sa himpapawid, at ang bawat ganid sa parang”.Ayon
sa bersong ito,magagamit kasabay ng pagkalalang sa tao ay ang pagsilang din ng wika na ginagamit sa
pakikipagtalastasan.
Sa Genesis 11:1-9 naman ay ipinakikita ang pinagmulan ng pagkakaiba-iba ng wika.Basahin ang sumusunod na berso
mula sa Bibliya.
Genesis 11:1-9 Ang Bagong Magandang Balita Bibliya
ANG TORE NG BABEL

Sa simula’y iisa ang wika at magkakapareho ang mga salitang ginagamit ng lahat ng tao sa daigdig.Sa kanilang
pagpapalipat-lipat sa silangan,nakarating sila sa isang kapatagan sa Shinar at doon na nanirahan.Nagkaisa silang
gumawa ng maraming tisa at lutuin itong mabuti para tumibay.Tisa ang ginagamit nilang batoat alkitran ang kanilang
semento.Ang sabi nila “Halikayo at magtayo tayo ng isag lungsod na may toreng abot sa langit upang maging tanyag
tayo at huwag nang magkawatak-watak sa daidig.”Bumaba si Yahweh upang tingnan ang lungsod at ang toreng itinayo
ng mga tao.”Sinabo nya,Ngayon ay nagkakaisa silang lahat at iisa ang kanilang wika.Pasimula pa lamang ito ng mga
binabalak nilang gawin.Hindi magtatagal at gagawin nila ang anumang kanilang magustuhan.”Ang mabuti’y bumaba
tayo at guluhin ang kanilang wika upang hindi sila magkaintindihan.
At ginawa ni Yahweh ang mga tao magkawatak-watak sa buong daigdig,kaya natigil ang pagtatayo ng lunsod.Babel
ang itinawag nila sa lunsod na iyon,sapagkat doo’y ginulo ni Yahweh ang wika ng mga tao.At mula roon,nagkawatak-
watak ang mga tao sa buong daigdig dahil sa ginawa ni Yahweh.
21 | P a g e
FILIPINO
EBOLUSYON
Ayon sa anthopologo,nasabi raw na sa pagdaan ng panahon ang mga tao ay nagkaroon ng mas sopistikadong pag-
iisip.Umuunlad ang kakayahan ng taong tumuklas ng mga bagay na kakaianganin nila upang mabuhay kaya sila ay
nakadiskubre ng mga wikang kanilang ginamit sa pakikipagtalastasan.Sa huling bahagi ng ikalabindalawang siglo, ang
mga iskolar ay nagsimulang mag-usisa kug paanong ang tao ay nagkaroon ng mga wika.Nagsulputan ang mga
sumusunod na mga teoryang nagtatangkang ipaliwanag ang pinagmulan ng wika.
1.TEORYANG DING DONG
-nagmula raw ang wika sa panggagaya ng mga sinaunang tao sa mga tunog ng kalikasan.
Splash sa paghampas ng tubig sa isang bagay,at whoosh sa pag-ihip ng hangin.
2.TEORYANG BOW-WOW
-nagmula sa panggagaya ng mga sinaunang tao na nilikha ng mga hayop.
Bow-wow para sa aso,ngiyaw para sa pusa,kwak-kwak para sa pato,at moo para sa baka.
3.TEORYANG POOH-POOH
-isinasaad ng teoryang ito,na nagmula raw ang wika sa mga salitang namutawi sa mga bibig ng sinaunang tao nang
nakaramdam sila ng masisidhing damdamin tulad ng tuwa,galit,sakit,sarap,kalungkutan,at pagkabigla.
Ang patalim ay tinawag na ai ai sa Basque sa kadahilanang ai ai ang winiwika kapag nasasaktan.Ang ibig sabihin ng
ai ai sa Basque ay aray.
4.TEORYANG TA-TA
Batay sa teoryang ito, may koneksiyon ang kumpas o galaw ng kamay ng tao sa paggalaw ng dila.Ayon sa mga nag-
ara ng ebolusyon ng tao,ang salita raw ay mula sa mga galaw at kumpas na humantong sa pagkilala ng wika.
5.TEORYANG YO-HE-HO
-Ayon sa teoryang ito,ang wika ay nabuo mula sa pagsasama-sama,lalo na kapag nagtatrabaho nang
magkakasama.Ang mga tunog na nakalilikha sa pwersang pisikal kung saan natutng magsalita ang tao dahil sa nalilikha
nilang tunog kapag sila ay gumagamit ng lakas.
KASAYSAYAN NG WIKANG PAMBANSA

Panahon ng mga katutubo
1. TEORYA NG PANDARAYUHAN
Kilala rin ang teoryang ito sa taguring wave migration theory na pinasikat ni Dr.Henry Otley Beyer, isang
Amerikanong anthropologo noong 1916.Naniniwala si Beyer na may tatlong
pangkat ng taong dumating sa Pilipinas na nagpasimula ng lahing Pilipino.Ang mg ito ay Negrito,Indones,at
Malay.Napabulaanan ang teorya ni Beyer nang matagpuan ng pangkat ng mga arkeologo ng Pambansang Museo ng
Pilipinas sa pangunguna ni Dr.Robert B. Fox ang harap ng isang bungo at isang buto ng panga sa yungib ng Tabon
Palawan noong 1962.
Tinawag na Taong Tabon(Tabon Man)ang mga labing kanilang natagpuan dito.Tinatayang nanirahan ang mga unang
taong ito sa yungib ng Tabon may 50,000 taon na ang nakaraan.Kasama sa mga nahukay na labi ng Taong Tabon ay
ilang kagamitang bato tulad ng chertz,isang uri ng quartz gayundin ang mga buto ng ibon at paniking nagpapatunay na
nabuhay ang mga taong ito sa pagkuha ng pagkain sa kapaligiran.
22 | P a g e
FILIPINO
Sa mga makabagong impormasyon nakalap noong 1962, lumabas na unang nagkaroon ng tao sa Pilipinas kaysa sa
Malaysia at sa Indonesia.Pinatunayan din nina Felipe Landa Jocano sa kanyang pag-aaral ukol sa kasaysayang Pilipinas
sa UP Center for Advanced Studies noong 1975 at ang mga mananaliksik ng National Museum na ang bungong
natagpuan ay kumakatawan sa unang lahing Pilipino sa Pilipinas.Ayon sa kanilang ginawang pagsusuri,ang Taong
Tabon ay nagmula sa specie ng Taong Peking(Peking Man) na kabilang sa Homo Sapiens o modern man ang Taong
Java(Java Man)na kabilang sa Homo Erectus.
Ngunit makalipas ang ilang taon ay natagpuan naman ni Dr. Armand Mijares ang isang buto ng paang sinasabing
mas matanda pa sa taong Tabon sa kuweba ng Callao,Cagayan.Tinawag itong Callao(Callao Man)sa sinasabing
nabuhay noong 67,000 taon na ang nakalipas.
2.TEORYA NG PANDARAYUHAN MULA SA REHIYONG AUSTRONESYANO

Isa sa pinakabagong teorya tungkol sa pinagmulan ng lahing Pilipino ay ang Teorya ng Pandarayuhan mula sa
rehiyong Austronesyon.Pinaniniwalaan ng teoryang ito na ang mga Pilipino ay nagmula sa lahing Austronesian.Ang
Austronesian ay hinango sa salitang Latin na auster na ngangahulugang “south wind” at nesos na ang ibig sabihin ay
“isla.”
May dalawang pinaniniwalaang teorya kung saan nagmula ang Austrinesian.
Ayon kay Wilhelm Solheim II,Ama ng Arkeolohiya ng Timog-Silangang Asya,ang mga Austronesian ay nagmula sa mga
isla ng Sulu at Celebes na tinatatawag na Nusantao,Sa pamamagitan ng kalakalan,migrasyon,at pag-aasawa ay
kumalat ang mga Austronesian sa iba’t ibang panig ng rehiyon.Ayon naman kay Peter Bellwood ng Australia National
University ,ang mga Austronesian ay nagmula sa Timog Tsina at Taiwan na nagtungo sa Pilipinas noong 5,000 B.C.
Anuman ang totoo sa dalawang teoryang ito,isa lang ang tiyak na ang mga Plilipino ay isa sa mga pinakaunang
Austronesian.Kinilala ang mga Pilipino bilang unang nakatuklas ng bangkang may katig.Sa paglipas ng panahon ay
naging makabago ang pamamaraan ng paglalayag ng mga Pilipinong siyang naging dahilan upang kumalat ang lahing
Austronesian sa iba’t ibang panig ng daigdig tulad ng Timog-Silangang Asya,Australia,New Zealand,Timog Africa,at
maging sa Timog Amerika.Ang mga Austronesian din ang kinikilalang nagpaunlad ng pagtatanim ng palay at rice
terracing na tulad ng Hagdang-hagdang Palayan sa Banaue.Naniniwala rin ang lahing ito sa mga anitong naglalakbay sa
kabilang buhay gayundin ang paglilibing sa mga patay sa isang banga tulad ng natagpuan sa Manunggul Cave sa
Palawan.
Ang unang taong nanirahan sa Pilipinas ay nagtataglay na ng mga patakarang pangkabuhayan,kultura,at paniniwalang
panrelihiyon.Mahihinuh naa sila man ay maysarili ng wikang nanaig sa Pilipinas noon.Gayunpaman,napatunayang
marunong silang sumulat at bumasa ang mga katutubo. May sinusunod silang pamamaraan ng pagsulat na tinatawag
ba baybayin.Ang mga ito ay matatapuan nakasulat sa biyas ng kawayang matatagpuan sa Museo ng Aklatang
Pambansa at ng Unibersidad ng Sant
o Tomas.Sinasabing malaking bahagi ang kanilang ginawa noon ay hindi matagpuan sapagkat sinunog ito ng mga
mananakop na Espanyol ang mga ito sa dahilang kagagawan daw ito ng diyablo.Mlaiban sa dahilang iyon, nabuo sa
kanilang sarili na magiging sagabal iyon sa pagpapalaganap nila ng pananampalatayang Katoliko.
23 | P a g e
FILIPINO
Ang baybayin na binubuo ng labimpitong titik-tatlong patinig at labing-apat na katinig.

Binigkas ang katinig na may kasamang tunog na patinig na /a/.Kung ang patinig ay bibigkasin ng may kasamang patinig
na /e/ o /i/ nilalagyan ang titik ng tuldok sa itaas,samantalang tuldok sa ibaba naman kung nais isama aay /o/ o /u/.
Ang baybayin ay gumagamit ng dalawang guhit palihis (//)sa hulihan ng pangungusap.
Sagutan ang mga sumusunod na katanungan.(2 puntos ang bawat bilang)
1.Ano-ano ang lahing unang nandayuhan sa Pilipinas?
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
2. Ano ang mahalagang naiambag nila sa kasaysayan ng wikang pambansa?

________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
3.Ano ang pangunahing layunin ng mga Espanyol nang sakupin nila ang Pilipinas?
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
4.Sa iyong palagay,bakit hindi itinanim ng mga Espanyol sa isipan ng mga Pilipino ang kahalagahan ng pagkakaroon ng
isang wikang mauunawaan ang lahat?
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
V.PAGSUSULIT
Pagsulat ng Journal.Ano ang kahalagahan ng pagkakaroon ng isang wikang mauunawaan ng lahat?Gumawa ng isang
talata na patungkol dito.(20 puntos)
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
24 | P a g e
FILIPINO
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
VI.SANGGUNIAN
Pilipino)
25 | P a g e
FILIPINO
TIME COVERAGE
WEEK NO.2 DAY 1-2
I. ARALIN 5:PANAHON NG ESPANYOL


◼ Nakagagawa ng isang sanaysay na tumatalunton sa isang partikular na yugto ng kasaysayan ng Wikang
Pamabansa;

Doctrina Cristiana-Kauna-unahahang aklat panrelihiyon na nalimbag sa Pilipinas noong 1953.
III.TALAKAYIN NATIN
Panahon ng mga Espanyol

Pagkatapos ng mga katutubo,ang mga kastila naman ang nandayuhan sa Pilipinas.
Ayon sa mga Espanyol,nasa kalagayang “barbarikod”,sibilisado,at pagano”ang mga katutubo noon kung kaya’t dapat
lamang nilang gawing sibilsado ang mga ito sa pamamagitan ng kanilang pananampalataya.Naniwala ang mga
Espanyol noong mga panahong iyon na mas mabisa ang paggamit ng katutubong wika sa pagpapatahimik sa
mamamayan kaysa sa libong sundalong Espanyol.Ang pananakop ng mga Espanyol ay naging katumbas na ng
pagpapalaganap ng kristiyanismo.Ang mga prayleng Espanyol ang siyang naging institusyon ng mga Pilipino.Ang
pamayanan ay pinaghati-hati sa apat na orden ng misyonerong Espanyol na pagkaraa’y naging lima.Ang mga ordeng
ito ay ang Augistino,Pransiskano,Dominiko,Heswita, at Rekolekto.
Upang mas maging epektibo ang pagpapalaganap ng kristiyanismo ,ang mga misyonerong Espanyol mismo ang nag-
aral ng mga Wikang katutubo.Nakita nilang mas madaling matutuhan ang wika ng isange rehiyon kaysa ituro sa lahat
ang wikang Espanyol.Nabatid nilang sa pagpapalaganap ng kanilang relihiyon, mas magiging kapani-paniwala at mas
mabisa kung ang mismong banyaga ang nagsasalita ng wikang katutubo.Dahil dito , ang mga
prayle ay nagsulat ng mga diksyonaryo at aklat-panggramatika ,katekismo, at mga kumpensyonal para sa mas
mapabilis ang pagkatuto nila ng katutubong wika.
Nasa kamay ng mga misyonerong nasa ilalim ng pamamahala ng simbahan ang edulasyon ng mga mamamayan
noong panahon ng mga Espanyol.Naging usapan ang wikang panturog gagamitin sa mga Pilipino .Iniutos ng Hari na
gamitin ang wikang katutubo sa pagtuturo ngunit hindi ito nasunod.Nagmungkahi naman si Carlos I at Felipe Tello na
turuan ang mga Indio ng wikang Espanyol.Sina Carlos I at Felipe II naman ay naniniwalang kailangang maging
bilingguwal ng mga Pilipino.Iminungkahi naman ni Carlos I na ituro ang Doctrina Cristiana gamit ang wikang Espanyol.
Muling inulit nui Haring Felipe II ang utos tungkol sa pagtuturo ng wikang Espanyol sa lahat ng katutubo noong ika-2
ng Marso, 1634.Nabigo ang nabanggit na kautusan kaya si Carlos II ay lumagda ng isang dekrito na inuulit ang
probisyon ng nabanggit na kautusan.Nagtakda rin siya ng parusa para sa mga hindi susunod dito.Noong Disyembre
29,1972,si Carlos IV ay lumagda sa isa pang dekrito na nag-uutos na gamitin ang wikang Espanyol sa lahat ng paaralang
itatatag sa pamayanan ng mga Indio.
26 | P a g e
FILIPINO
Panahon ng Rebolusyong Pilipino

Matapos ang mahigit tatlong daang taong pananahimik dahil sa pananahimik dahil sa pananakop ng mga
Espanyol,namulat ang mga mamamayan sa kaapihang kanilag dinaranas.
Sa panahong ito,maraming Pilipino ang naging matindi ang damdaming nasyonalismo. Nagtungo sila sa ibang bansa
upang kumuha ng mga karunungan.
Nagkaroon din ng kilusan ang mga Propagandista noong 1872 na siyang naging simula ng kamalayan upang
maghimagsik.Itinatag din nina Andres Bonifacio ang Katipunan.Ang wika ng Tagalog ginamit sa kanilang mga kautusan
at pahyagan.Ito ag sinasabing unang haabng tungo sa sa pagtataguyod ng wikang Tagalog.
Nang panahon iyon sumibol sa mg amanghihhimagsik na Pilipino ang kaisipang “Isang Bansa,Isang Bansa,Isang
Diwa” laban sa mga Espnayol.Pinili nilang gamitin ang Tagalog sa pagsulat ng sanaysay,tula,kuwento,liham,at mga
talumpating panunumpuno ng damdaming makabayan.
Masasabing ang unang konkretong pagkilos ng mga Pilipino ay nang pagtibayin ang Konstitusyon ng Biak-na Bato
noong 1899.Ginawang opisyal na wika ang Tagalog bagama’t walang isinasaad na ito ang magiging wikang pambansa
ng Republika.
Nang maitatag ang Unang Republika sa pamumuno ni Aguinaldo,isinaad sa Konstitusyon na ang paggamit ng wikang
Tagalog ay opsiyonal.Doon lamang sa mga gawaing nangngailangan ng paggamit ng wikang Tagalog ito
gagamitin.Sinasabing ang pamamayani ng mga ilustrado sa Asembleyang Konstitusyunal ang pangunahing dahilan
nito.Nais din maakit nI Aguinaldo ang mga di Tagalog.Nakalulungkot na isiping naging biktima ng politika ang wikang
Tagalog.Nag-umpisa pa lamang sana itong lumago ay napailalim ito sa dayuhang wika.
Sagutin ang mga sumusunod na mga tanong.(2 puntos ang bawat bilang)
1. Anong mga kilusan ang ang isinilang nang mga panahong iyon?
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
2. Ano ang namayani ang damdaming namayani nang panahong iyon?

________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
3. Ano ang naging epekto ng pagpapatuloy ng Konstitusyon ng Biak- na- Bato sa kasaysayan ng wika?
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
27 | P a g e
FILIPINO
4. Sa iyong palagay, bakit sumibol ang kaisipang “Isang Bansa,Isang Diwa” sa mga manghihimagsik noong panahong
iyon?
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
5. Bakit sinabing naging biktima ng politika ang wikang Tagalog?

________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
V.PAGSUSULIT
Sa iyong palagay, totoo nga kayang ang wika ay malaking bahagi upang mapagbuklod ang
mamamayan?Ipaliwanag.(Bumuo ng isang talata patungkol dito.20 puntos)
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
28 | P a g e
FILIPINO
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
VI.SANGGUNIAN
Pilipino)
29 | P a g e
FILIPINO
TIME COVERAGE
WEEK NO.3 DAY 1-2
I. ARALIN 6:KASAYSAYAN NG WIKANG PAMBANSA(IKALAWANG BAHAGI)


Pamabansa;

Bernakular-ay tumutukoy sa anumang wika o diyalektong ginagamit sa pagsasalita araw-araw ng karaniwang mga tao
sa isang partikular na lugar.
II. TALAKAYIN NATIN

KASAYSAYAN NG WIKANG PAMBANSA
Panahon ng Amerikano
Pagkatapos ng kolonyalistang Espanyol ,dumating naman ang mga Amerikano sa pamumuno ni Almirante
Dewey.Nagsimula na naman ang pakikibaka ng mga Pilipino.Lalong nabago ang sitwasyong pangwika ng Pilipinas dahil
nadagdag ang wikang Ingles na nagkarooon ng malaking kaugnayan sa buhay ng mga Pilipino.
Gumamit ang wikang Ingles bilang wikang panturo nang panahong iyon.Sa dinami-rami ng wika’t wikain sa Pilipinas ay
isang wikang dayuhan ang naging primarya hanggang kolehiyo ,Ingles ang naging wikang panturo.
Pinagtibay naman ng Lupon ng Superyor na Tagapayo ang resolusyon sa pagpapalimbag ng mga librong
pamprimarya na Ingles-Ilokano,Inles-Tagalog,Ingles-Bisaya, at Ingles-Bikol.Noong 1906,pinagtibay ang isang kurso sa
wikang Tagalog para sa mga gurong Amerikano at pilipino sa panahon ng bakasyon ng mag-aaral.Nang sumunod na
taon, may ipinakilalang bill sa Asembleya na nagmumungkahi sa paggamit ng mg diyalekto sa pambayang paaralan
ngunit ito ay hindi nagpatibay.
Nang mapalitan ang direktor ng Kawanihan ng Edukasyon ,napalitan din ang pamamalakad at patakaran .Ipinapahayag
ng bagong direktor na wikang Ingles lamang ang gagamiting wikang panturo at ipinagbawal ang paggamit ng
bernakular.
Naniwala ang mga kawal na Amerikano na mahalagang maipalaganap agad sa kapuluan ang wikang Ingles upang
madaling magkaunawaan ang mga Pilipino at Amerikano.Mga sundalo ang unang nagsipagturo ng Ingles at sumunod
ang grupong kinikilala sa tawag na Thomasites.
Nang taong 1931,ang Bise Gobernador-Heneral George Butte na siyang Kalihim ng Pambayang Pagtuturo,ay
nagpahayag ng kanyang panayam ukol sa paggamit ng bernakular sa pagtuturo sa unang apat na taong pag-
aaral.Sinabi rin niyang hindi kailanman magiging wikang pambansa ng mga Pilipino ang Ingles sapagkat hindi ito ang
wika ng tahanan.Sumang-ayon sa kanya sina Jorge Bacobo at Maximo Kalaw.Ngunit matibay ang pananalig ng
Kawanihan ng Pambayang Paaralan na nararapat lamang na Ingles ang ituro sa pambayang paaralan.Ang sumusunod
ay ilan sa mga dahilang nagtataguyod ng paggamit ng Ingles.(1)Ang pagtuturo ng bernakular sa mga paaralan ay
magre-resulta sa suliraning administratibo.Ang mga mag-aaral ay mahihirapang lumipat sa ibang pook ng kapuluan sa
kadahilanang iba-iba ang itinuturong wika sa iba-ibang rehiyon.Kung Ingles lamang ang ituturo sa lahat,walang
magiging suliranin dito.(2)Ang paggamit ng iba’t ibang bernakular sa pagtuturo ay magdudulot lamang ng
30 | P a g e
FILIPINO
rehiyonalismo sa halip na nasyonalismo.(3)Hindi magandang pakinggan ang magkahalong wikang Ingles at

bernakular.(4)Malaki na ang nagasta ng pamahalaan para sa edukasyong pambayan at paglinang ng Ingles upang
maging wikang pambansa.(5)Ingles ang nakikitang pag-asa upang magkaroon ng pambansang pagkakaisa.(6)Ingles ang
wika ng pandaigdigang pangangalakal.Ang paggamit ng wika ay nakatutulong sa katayuan ng Pilipinas sa daigdig ng
pangangalakal.(7)Ang Ingles ay mayaman sa katawagang pansining at pang-agham.Kailangang malaman ng
mamamayan ang mga katawagang ito upang umunlad ang kailangan ng Pilipinas.(8)Yamang nandito na ang Ingles ay
kailangang hasain ang paggamit nito.
Kung ang pagtataguyod ng paggamit ng wikang Ingles ay maraming dahilan,ang nagtataguyod naman sa paggamit
ng bernakular ay may katwiran din.Ito ang sumusunod:(1)Walumpung porsiyento ng mag-aaral ang nakaabot ng
hanggang ikalimang grado lang kaya pagsasayang lamang ng panahon at pera ang pagtuturo sa kanila ang Ingles na
walang kinalaman sa kanilang sosyal at praktikal na pamumuhay,(2)Kung bernakular ang gagamiting panturo,magiging
epektibo ang pagtuturo sa primarya(3)kung kailangan talagang linangin ang wikang komon sa Pilipinas,nararapat
lamang na Tagalog ito sapagkat isang porsiyento lamang ng tahanang Pilipino ang gumagamit ng Ingles,Limampung
porsiyento ng mga mamamayan ang hindi nakauunawa ng Ingles,apatnapung porsiyento ng mga bata ang hindi
natatanggap sa paaralang pambayan taon-taon.(4)Hindi magiging maunlad ang pamamaraang panturo kung Ingles
ang gagamitin dahil hindi naman natututo ang mga mag-aaral kung paano nila malulutas ang mga problemang
kahaharapin nila sa kanilang pang-araw-araw na pamumuhay.Hindi nila magagamit ang Ingles maliban kung sila’y
magpapatuloy sa Unibersidad o pupunta sa ibang bansa.(5)Ang paglinang ng wikang Ingles bilang wikang pambansa
ay hindi nagpapakita ng nasyonalismo.
Bagama’t hindi pa nakakamtan ng Pilipinas ang kasarinlan,naniniwala silang ang kalayaan ay kailangan sa paglinang
ng isang nasyonal na personalidad.(6)Nararapat lamang na magsagawa ng mga bagay para sa ikabubuti ng lahat
katulad ng paggamit ng bernakular.Ang pagkakaroon ng malaking gastos upang malinang ang pagtuturo ng wikang
Ingles ay hindi dapat idahilan sapagkat alam naman nilang hindi ito magbubunga nang mabuti.(7)Walang kakayahang
makasulat ng klasiko sa wikang Ingles ang mga Pilipino.Nakalulungkot isiping ang magiging kontribusyon ng Pilipino sa
pandaigdigang panitikan at nakasulat sa wikang ingles.(8)Hindi na nangngailangan ng mga kagamitang panturo upang
magamit ang bernakular,kailangan lamang na ito ay pasiglahin.
Nagsagawa ang mga Amerikano ng mga pag-aaral,eksperimento ,at sarbey upang malaaman kung epektibo ang
pagtuturo gamit ang wikang Ingles.Ang unang pagsisiyasat ay ginawa ni Henry Jones Ford.Isinulat nito na “gaya ng
makikita,ang gobyerno ay gumastos ng milyon-mliyon para maisulong ang paggamit ng Ingles upang mabisang
mapalitan nito ang Espanyol at mga dayalek sa mga ordinaryong usapan, at ang Ingles na sinasalita ay kay hirap
makilala na Ingles na nga.”Ganito rin ang obserbasyon nina Propesor Nelson at Dean Fansler (1923) na maging ang
mga kumukuha ng mataas na edukasyon ay nahihirapan sa paggamit ng wikang Ingles.
Makikita ang mga duda ni Saleeby hinggil sa gamit ng Ingles sa pagtuturo sa ulat ng 1925 Monroe Survey
Commission.Sa kadahilanang maraming bata ang humihinto ng pag-aaral sa loob ng limang taon,nasasayang lamang
ang malaking gastos upang makapagpadala ng mg Amerikanong guro upang magturo ng Ingles dahil hindi
mapapantayan ng isang Pilipinog sinanay na magturo ng wika ang kakayahang magturo ng Ingles ng isang
Amerikano.Suportado ni Joseph Ralston Hayden,Bise Gobernador ng Pilipinas noong 1933 hanggang 1935,ang
sistemang Amerikano ng edukasyon, ngunit tinanggap din niyang wikang katutubo ang ginagamit ng karaniwang
Pilipino kapag hindi kailangang mag-Ingles.
Noong nagkaroon ng Kumbensiyong Konstitusyunal,naging paksa ang pagpili sa wikang pambansa.Iminungkahi ni Lope
K .Santos na isa sa mga wikang ginagamit ang nararapat na maging wikang pambansa.Ang panukala ay sinusugan
naman ni Pangulong Manuel L.Quezon na siyang pangulo ng Pamahalaang Komonwelt ng Pilipinas.Nakasaad ang
probisyong pangwika sa Artikulo XIV,Seksiyon 3 ng Saligang Batas ng 1935.Nilikha ng Batasang Pambansa ang Batas
31 | P a g e
FILIPINO
Komonwelt Blg.184 na nagsasaad ng opisyal na paglikha sa Surian ng Wikang Pambansa noong ika-13 ng
Nobyembre,1936.Ang tungkulin nito ay magsagawa ng pananaliksik,gabay,at alituntuning magiging batayan bilang
batayan ng wikang pambansa.Ipinalabas noong 1973 ni Pangulong Quezon ang kautusang Tagapagpaganap Blg.134 na
nag-aatas na Tagalog ang magiging batayan ng wikang gagamitin sa pagbuo ng wikang pambansa.
Panahon ng mga Hapones

Noong panahon ng mga Hapones nagkaroon ng pagsulong ang wikang pambansa.Sa pagnanais na burahin ang
anumang impluwensiya ng mga Amerikano,ipinagbawal ang paggamit ng Ingles sa anumang aspekto ng pamumuhay
ng mga Pilipino.Maging ang paggamit ng lahat ng mga aklat ay peryodiko tungkol sa Amerika ay ipinagbawal
din.Ipinagamit nila ang katutubong wika,partikular ang wikang Tagalog,sa pagsulat ng mga akdang pampanitikan.
Sa panahong ito ipinatupad nila ang Ordinansa Millitar Blg. 13 na nag-uutos na gawing opisyal na wika ang Tagalog at
ang wikang Hapones(Nihonngo).Upang maitaguyod ang din ang patakarang militar ng mga Hapones pati na rin ang
propagandang pangkultura,itinatag ang tinatawag na Philippine Executive Commission na pinamunuan ni Jorge
Vargas.Nagpatupad ang komisyong ito ng mga pangkalahatang kautusan buhat sa tinatawag na Japanese Imperial
Forces sa Pilipinas.
Pagkaraan lamang ng ilang buwang pananakop ng mga Hapones ay binuksan muli ang mga paaralang bayan sa lahat
ng antas.Itinuro ang wikang Nihonggo sa lahat ,ngunit binigyang-diin ang paggamit ng Tagalog uopang maalis ang
paggamit ng wikang Ingles.Ang gobyerno-militar ay nagturo ng Nihonngo sa mga guro ng paaralang-bayan.Sinusuri
ang kakayahan ng guro sa wikang Nihonggo upang kapag sila ay naging bihasa na ay sila naman ang magtuturo.Ang
mga nagsipagtapos ay binigyan ng katibayan upang maipakita ang kanilang kakayahan sa wikang Nihonggo.Ang
katibayan ay may tatlong uri:Junior,Intermediate,at Senior.
Sa panahong ito ay isinilang ang KALIBAPI o Kapisanan sa Paglilingkod sa Bagong Pilipinas.Si Benigno Aquino ang
nahirang na direktor nito.APangunhing proyekto ng kapisanan ang pagpapalaganap ng wikang Pilipino sa buong
kapuluan.Katulong nila sa proyektong ito ang Surian ng Wikang Pambansa.
Noong panahon ng Hapones naging masigla ang talakayan tungkol sa wika.May tatlong pangkat na namayagpag sa
usaping wika.Ito ang pangkat ni Carlos Ronquillo,pangkat ni Lope K. Santos,at ang pangkat ni nina Sevilla G.E
Tolentino.Sa pagnanais ng mga Hapones na itaguyod ang Wikang Pambansa ay binuhay ang Surian ng Wikang
Pambansa noong panahong iyon.Si Jose Villa Panganiban ay nagturo ng Tagalog sa mga Hapones at di Tagalog.Para sa
madaling ikatuto ng kanyang mga mag-aaral ay gumawa siya ng kanyang
tinawag na”A shortcut to the National Language’.Iba’t ibang pormularyo ang ginawa upang lubos na matutuhan ang
wika.
Hindi makakailang sa panahon ng Hapones nagkaroon ng masiglang talakayan tungkol sa wika.Marahil ay dahil na
rin sa pagbabawal ng mga Hapones na tangkilikin ang wikang Ingles.Noong mga panahong ito,napilitan ang mga
bihasa sa wikang Ingles na matuto ng Tagalog at sumulat gamit ang wikang ito.
Sagutin ang mga sumusunod na mga tanong.
1. Ano ang mga naging kalagayan ng wikang Tagalog noong Panahon ng mga Amerikano?
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
32 | P a g e
FILIPINO
2. Ano ang nilalaman ng Batas Bilang 74? Makatwiran ba ang itinatakda nito?Ipaliwanag ang iyong sagot.
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
3. Masasabi mo bang nanganib ang wikang Tagalog noong panahon ng ng mga Amerikano?Bakit?
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
4. Ano-ano naman ang mga katwirang Ipinaglaban ng mga tagasulong ng bernakular?

________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
5. Makatwiran lang bang hindi wikang Ingles ang naging wikang pambansa? Ipaliwanag ang iyong sagot.
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
V.PAGSUSULIT
Dapat bang isang wikang banyaga ang itakdang wikang pambansa?Bakit oo o bakit hindi?(Bumuo ng isang talata
patungkol dito.20 puntos)
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
33 | P a g e
FILIPINO
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
VI.SANGGUNIAN
Pilipino)
34 | P a g e
FILIPINO
TIME COVERAGE
WEEK NO.4 DAY 1-2
I. ARALIN 6:PANAHON NG PAGSASARILI NG HANGGANG SA KASALUKUYAN

Pamabansa;
II. PALAWAKIN ANG TALASALITAAN

Liberasyon-ay ang pagpapalaya at pagkaligtas ng isang tao, lugar o bansa mula sa mga namumuno nito at sa mga
masamang naipatupad na batas.
III. TALAKAYIN NATIN
PANAHON NG PAGSASARILI HANGGANG KASALUKUYAN
Ito ang panahon ng liberasyon hanggang sa tayo ay magsarili simula noong Hulyo 4, 1946. Pinagtibay rin na ang
wikang opisyal sa bansa ay Tagalog at Ingles sa bisa ng Batas Komonwelt Bilang 570.Ito ang panahon ng pagbangon sa
mga nasalanta ng digmaan. Dahil bumabangon pa lamang ang Pilipinas nang mga panahong iyon, sumentro sa mga
gawaing pang-ekonomiya ang mga Pilipino. Naramdaman pa rin ang impluwensyang pang-ekonomiko at panlipunan
ng mga Amerikano. Maraming mga banyagang kapitalista, na karamiha’y Amerikano, ang dumagsa sa ating bansa.
Nakaapekto ito sa sistema ng ating edukasyong tumutugon sa pangangailangan ng mga korporasyon at kompanya.
Ito ang naging sangi sa pagkabantulot sa pagsulong, pag-unlad, at paggamit ng wikang pambansa. Bagama’t ang mga
pelikulang Pilipino at komiks ay gumagamit ng wikang Pilipino, naging paboritong midyum pa rin ang Ingles.
Noong Agosto 13, 1959 ay pinalitan ang tawag sa wikang pambansa. Mula Tagalog, ito ay naging Pilipino sa bisa ng
Kautusang Pangkagawaran Blg. 7 ipinalabas ni Jose B. Romero, ang dating Kalihim ng Edukasyon. Nilagdaan naman ni
Kalihim Alejandro Roces at nag-utos na simulan sa taong-aralan 1963-1964 na ang mga sertipiko at diploma sa
pagtatapos ay ipalimbag na sa wikang Pilipino. Noong 1963, ipinag-utos na awitin ang pambansang awit sa titik nitong
Pilipino. Ito ay batay sa Kautusang Tagapagpaganap Blg 60 s. 1963 na nilagdaan ni Pangulong Diosdado Macapagal.
Noong umupo naman si Ferdinand E. Marcos bilang pangulo ng Pilipinas, iniutos niya, sa bisa ng Kautusang
Tagapagpaganap Blg 96 s. 1967, na ang lahat ng edipisyo, gusali at tanggapan ay pangalanan sa Pilipino. Nilagdaan din
ni Kalihim Tagapagpaganap Rafael Salas ang Memorandum Sirkular Blg. 172 (1968) na nag-uutos na ang mga ulong-
liham ng mga tanggapan ng pamahalaan ay isulat sa Pilipino. Kalakip ang kaukulang teksto sa Ingles. Ipinag-utos din
ang mga pormularyo sa panunumpa sa tungkulin ng mga pinuno at kawani ng pamahalaan ay sa Pilipino gagawin. Ang
Memorandum Sirkular Blg. 199 (1968) naman ay nagtatagubilin sa lahat ng kawani ng pamahalaang dumalo sa mga
seminar sa Pilipinong pangungunahan ng Surian ng Wikang Pambansa sa iba’t ibang purok lingguwistika ng kapuluan.
Noong 1969 naman nilagdaan ni Pangulong Marcos ang Kautusang Tagapagpaganap Blg. 187 na nag-uutos sa lahat
ng kagawaran, kawanihan, tanggapan, at iba pang sangay ng pamahalaang gamitin ang wikang Pilipino hangga’t
maaari sa Linggo ng Wikang Pambansa at pagkaraan naman ay sa lahat ng opisyal na komunikasyon at transaksiyon.
35 | P a g e
FILIPINO
Noong Hunyo 19, 1974 ang Kagawaran ng Edukasyon at Kultura sa pamumuno ni Kalihim Juan L. Manuel ay
nagpalabas ng Kautusang Pangkagawaran Blg. 25 s. 1974 ng mga panuntunan sa pagpapatupad ng Patakarang
Edukasyong Bilingguwal.
Nang umupo si Corazon Aquino bilang unang babaeng pangulo ng Pilipinas ay bumuo ng bagong batas ang
Constitutional Commission. Sa Saligang Batas 1987 ay nilinaw ang mga kailangang gawin upang maitaguyod ang
wikang Filipino. Sinasabing sa termino ni Pangulong Aquino isinulong ang paggamit ng wikang Filipino. Ang seksiyon 6
ng Artikulo XIV ng Saligang Batas 1987 ay nagsasaad ng sumusunod.
WIKA
SEK. 6. Ang wikang pambansa ng Pilipinas ay Filipino. Samantalang nililinang, ito ay dapat payabungin at pagyamanin
pa salig sa umiiral na mga wika ng Pilipinas at sa iba pang mga wika.
Alinsunod sa mga tadhana ng batas at sang-ayon sa nararapat na maaaring ipasya ng Kongreso, dapat magsagawa ng
mga hakbangin ang Pamahalaan upang ibunsod at puspusang itaguyod ang paggamit ng Filipino bilang midyum ng
opisyal na komunikasyon at bilang wika ng pagtuturo sa sistemang edukasyon.
SEK 7. Ukol sa mga layunin ng komunikasyon at pagtuturo, ang mga wikang opisyal ng Pilipinas ay Filipino at, hangga’t
walang ibang itinatadhana ang batas, Ingles. Ang mga wikang panrehiyon ay pantulong na mga wikang opisyal sa mga
rehiyon at magsisilbing pantulong na mga wikang panturo doon. Dapat itaguyod nang kusa at opsiyonal ang Kastila at
ang Arabic.
SEK 8. Ang konstitusyong ito ay dapat ipahayag sa Filipino at Ingles at dapat isalin sa mga pangunahing wikang
panrehiyon, Arabic, at Kastila.
SEK. 9. Dapat magtatag ang Kongreso ng isang komisyon ng wikang pambansa na binubuo ng mga kinatawan ng iba’t
ibang mga rehiyon at mga disiplinang magsasagawa , mag-uugnay, at magtataguyod ng mga pananaliksik sa Filipino at
iba pang mga wika para sa kanilang pagpapaunlad, pagpapalaganap, at pagpapanatili.
Tinupad ito ng Pangulong Corazon C. Aquino sa pamamagitan ng Executive Order No. 335, mito ay “Nag-aatas sa
lahat ng mga kagawaran, kawanihan, opisina, ahensya at instrumentality ng pamahalaang magsagawa ng mga
hakbang na kailangan para sa layuning magamit ang Filipino sa opisyal na mga transaksiyon, komunikasyon, at
korespondensya.” Isang atas na matabang na itinuloy ng ibang administrasyon at hindi pinansin ng Kongreso.
Nang umupo naman si Pangulong Gloria Macapagal Arroyo ay naglabas siya ng Executive Order No. 210 noong
Mayo, 2003 na nag-aatas ng pagbabalik sa isang monolingguwal na wikang panturo-ang Ingles, sa halip na ang Filipino.
Nalungkot ang maraming tagapagtaguyod ng wikang Filipino sa atas na ito.
Sa kasalukuyan, masasabing marami pa ring sagabal sa pagsulong ng wikang Filipino. Ngunit kung ang pagbabatayan
natin ay paglaganap at paggamit ng wikang Filipino, masasabi nating mabilis nga ang pagsulong nito. Bunga ito ng
epektibong pagtuturo ng wikang Filipino sa mga paaralan. Resulta rin ito ng patuloy at dumaraming paglabas ng mga
babasahing nakasulat vsa wikang Filipino, lalo na ang komiks. Ilan pang dahilan ay ang patuloy na pambansang
pagtangkilik sa mga telenobela at pelikulang Pilipino, at ang paggamit ng Filipino sa radyo at sa telebisyon.
Noong ika-5 Agosto 2013, sa pamamagitan ng Kapasiyahan Blg. 13-39 ay nagkasundo ang Kalupunan ng KWF sa
sumusunod na depinisyon ng Filipino: Ang Filipino ay ang katutubong wika na ginagamit sa buong Pilipinas bilang wika
ng komunikasyon, sa pabigkas at sa pasulat na paraan, ng mga pangkating katutubo sa buong kapuluan. Sapagkat
isang wikang buhay, mabilis itong pinauunlad ng araw-araw at iba’t ibang uri ng paggamit sa iba’t ibang pook at
sitwasyon at nililinang sa iba’t ibang antas ng saliksik at talakayang akademiko ngunit sa paraang maugnayin at
36 | P a g e
FILIPINO
mapagtampok sa mga lahok na nagtataglay ng mga malikhaing katangian at kailangang karunungan mula sa mga
katutubong wika ng bansa.
http://kwf.gov.ph/wp-content/uploads/FAQ_2.4.15.pdf)
Nakapagbibigay ng opinyon o pananaw kaugnay ng mga napakinggang pagtalakay sa Wikang Pambansa.
A. Ang huling bahagi ng pagtalakay sa Kasaysayan ng Wikang Pambansa ay nag-iwan ng isang hamong sama-sama
nating itaguyod ang paggamit ng wikang Filipino.Ikaw bilang isang mag-aaral,ano-ano ang maaari mong gawin upang
makatulong sa pagsulong ng wikang Filipino?Isulat ang iyong sagot sa hindi bababa sa limang pangungusap.
◼ _____________________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________________
◼ _____________________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________________
◼ _____________________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________________
◼ _____________________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________________
◼ _____________________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________________
V. PAGSUSULIT
Batay sa tinalakay na kasaysayan,nabatid nating napakalaki at napakahalaga ng papel na ginagampanan ng mga naging
lider ng ating bansa sa pagtataguyod ng Wikang Pambansa.Kung ikaw ay mabibigyan ng pagkakataong maging lider ng
ating bansang Pilipinas,anong mga proyekto o batas ang iyong paiiralin upang maisulong ang paggamit at pagpapalago
ng wikang Filipino.(Gumawa ng isang talata patungkol dito.20 puntos)
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
37 | P a g e
FILIPINO
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
VI.SANGGUNIAN
Pilipino)
38 | P a g e
FILIPINO
TIME COVERAGE
I. ARALIN 1:KABANATA II.SITWASYONG PANGWIKA SA PILIPINAS AT
KAKAYAHANG PANGKOMUNIKATIBO WEEK NO.1 DAY 1-2
Mga Kasanayang Pampagkatuto
◼ Nalalaman ang kabuluhan ng paggamit ng wika sa iba’t ibang sitwasyon;
◼ Nakapagbibigay ng sariling hinuha sa pamamagitan na ibinigay na sitwasyon;
II.TALAKAYIN NATIN
MGA SITWASYONG PANGWIKA
Sitwasyong Pangwika sa Telebisyon

Telebisyon-itinutring na pinakamakapangyarihan media sa kasalukuyan dahil sa dami ng mamamayang naaabot
nito.Sa paglaganap ng cable o satellite connection ay lalong dumadami ang manonood ng telebisyon saanmang sulok
ng bansa sapagkat nararating na nito maging ang malalayong pulo ng bansa at maging ang mga Pilipino sa ibang
bansa.
Ang magandang balita,wikang Filipino ang nangungunang midyum sa telebisyon sa ating bansa.Ang halos lahat kasi
ng mga palabas sa mga lokal na channel ay gumagamit ng wikang Filipino at ng iba’t ibang barayti.Ito ang wika ng mga
teleserye ,mga pantanghaling palabas,mga magazine show,news and public
affairs,komentaryo,dokumentaryo,reality,TV,mga programang pang-showbiz,at maging mga programang pang-
edukasyon. May mga mangilan-ngilang news program sa wikang Ingles subalit ang mga ito’y hindi sa mga
nangungunang estasyon kundi sa ilang lokal na news TV at madalas ay inilalagay hindi sa primetime kundi sa gabi kung
kailan tulog na ang nakararami.Ang madalas na exposure sa telebisyon ang isang malaking dahilan kung bakit
sinasabing 99% ng mga mamamayan sa Pilipinas ang nakapagsasalita ng Filipino at maraming mga kabataan ang
namumulat sa wikang ito bilang kanilang unang maging sa lugar na hindi kabilang sa katagalugan.Makikita sa mga
paskil o babalang nasa paligid ng mga lugar na ito ang paggamit ng wikang Filipino tulad ng “Bawal Pumarada Rito” o
“Bawal Magtapon ng Basura Rito.”Kapag nagtanong ka ng direksiyon sa wikang Filipino ay sasagutin ka rin sa wikang
ito.
Patunay ang mga ito na habang dumarami ang manonood ng telebisyon ay lalong lukmalakas ang hatak ng midyum
na ginagamit dito sa mga mamamayang Pilipino saanmang dako ng bansa at maging ng mundo.
Sitwasyong Pangwika sa Radyo at Diyaryo

Katulad ng telebisyon,Filipino rin ang nangungunang wika sa radyo.Ang halos lahat ng mga estasyon ng radyo sa AM
man o FM ay gumagamit ng Filipino at iba’t ibang barayti nito.May mga programa rin sa FM tulad ng Morning Rush na
gumagamit ng wikang Inges sa pagbo-broadcast subalit nakararami pa rin ang gumagamit ng Filipino.May mga
estasyon ng radyo sa probinsiyang may mga programang gumagamit ng rehiyonal na wika pero kapag may
kinakapanayam sila ay karaniwang sa wikang Filipino sila nakikipag-usap.
Sa mga diyaryo naman ay wikang Ingles ang gonagamit sa mga broadsheet at wikang Filipino sa mga tabloid maliban sa
sa People’s Journal at Tempo na nakasulat din sa wikang Ingles.Subalit tabloid ang mas binibili ng nasa o mga
karaniwang tao tulad ng mga drayber ng bs at dyip,mga tindera sa palengke,mga ordinaryong manggagawa ,at iba pa
dahil sa mas mura at nakasulat sa wikang higit nilang naiintindhan,kaya naman masasabing mas malawak ang
39 | P a g e
FILIPINO
impuwensiya ng mga babasahing ito sa nakararaming Pilipino.Iyon nga lang,ang lebel ng Filipinong ginagamit sa mga
tabloid ay hindi ang pormal na wikang karaniwang ginagamit sa mga broadsheet.Nagtataglay ito ng malalaki at
nagsusumigaw na headline na naglalayong makaakit agad ng mambabasa.Ang nialalaman ay karaniwan ding
sensasyonal at litaw sa mga ito ang mga barayti ng wika kaysa sa pormal na Filipino.
Sitwasyong Pangwika sa Pelikula
Bagama’t mas maraming banyaga kaysa sa lokal na pelikula ang naipalalabas aa ating bansa taon-taon,ang mga lokal
na pelikulang gumagamit ng midyum na Filipino at mga barayti nito ay mainit ding tinangkilik ng mga
manonood.Katunayan ,sa dalawampung nangununang Pelikulang ipinalabas noong 2014,batay sa kinita,lima sa mga
ito ang lokal na tinatampukan din ng mga lokal na artista.Iyon nga lang,Ingles ang karaniwang pamagat ng mga
pelikulang Pilipino tulad ng One More Chance,Starting Over Again,It Takes A Man and A Woman,Bride for Rent,You’re
my Boss,You’re Still the One,at iba pa.Anng mga wikang ginagamit ay Filipino,Taglish,at iba pang mga barayti ng wika.
Hindi na nga maitatatwang Filipino ang wika o Lingua franca ng telebisyon,radyo,diyaryo,at pelikula.Maaaring
sabihing ang pangunahing layunin ng mga ito sa paggamit ng Filipino bilang midyum ay upang makaakit nang mas
maraming manonood,tagapakinig,o mambabasang makauunawa at malilibang sa kanilang palabas,programa,at
babasahin upang kumita sila nang mas malaki.Subalit hindi rin mapapasubalian ang katotohanang dahil sa malawak
na impluwensiya ng wikang ginagamit sa mass media ay mas maraming mamamayan sa bansa ngayon ang
nakakapagsalita,nakauunawa,at gumagamit ng wikang Filipino.Isang mabuting sensyales para sa lalong pag-unlad at
paglago ng ating wikang pambansa.
Sa maraming babasahin at palabas sa Filipino,ang tila nangingibabaw na layunin ay mang-aliw,manlibang, at lumikha
ng ugong o ingay ng kasayahan(Tiongson 2012).Isang pag-asam at hamon para sa mga taong nasa likod ng mass media
at taong tumatangkilik sa mga ito na hindi lang basta lumalaganap ang Filipino kundi magamit din ito ng mga nasabing
midyum upang higit na maitaas ang antas ng ating wika.
III.PAGSASANAY/GAWAIN
A.Sagutin ang mga sumusunod na mga tanong.(2puntos)
1.Ano ang itinuturing na pangunahing wika ng mass media?Bakit kaya Filipino ang ang wikang pinipiling gamitin ng
telebisyon at iba pang uri ng mass media sa bansa?Paano ito nakatutulong sa kanila?Paano naman ito makatutulong sa
paglaganap ng wikang Filipino sa iba’t ibang bahagi ng bansa?
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
2. Paano maiuugnay ang paggamit ng wikang Fikipino sa mass media sa paglaganap o pagdami ng mga mamamayang
gumagamit na rin ng wikang ito?
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
40 | P a g e
FILIPINO
3. Maituturing bang magandang sensyales ang paggamit ng wikang Filipino sa mga nabanggit na media? Ipaliwanag.
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
4. Paano mo mailalarawan ang wika sa telebisyon? Masasabi mo bang ang paraan mo ng pagsasalita o paraan ng
pagsasalita ng ilang taong kakilala mo ay may kaugnayan sa napapanood sa telebisyon?Sa paanong paraan?
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
5. Bakit kaya Ingles ang ginagamit na pamagat ng karamihan sa pelikulang lokal gayong wikang Filipino at iba’t ibang
barayti naman nito ang gamit sa mga diyalogo?Ano ang pananaw mo ukol dito?
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
B.Kung kapwa palabas sa mga sinehan ang inaabangan mong pelikulang Ingles at pelikulang lokal subalit may badyet at
panahon ka lamang para sa isa,alin sa dalawa ng pipiliin mo?(10puntos)
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
41 | P a g e
FILIPINO
IV.PAGSUSULIT
Sagutan ang mga sumusunod :( 2 puntos ang bawat bilang)
A.Magbigay ng 2 dalawa pang ibang halimbawa na sa Sitwasyong Pangwika sa Telebisyon na sa tingin mo mas
pinanonood ng madla.
1.
________________________________________________________________________________________________
2.
________________________________________________________________________________________________
B. Magbigay ng 2 pang halimbawa na mas tinatangkilik ng madla pagdating sa Radyo at Diyaryo.
Radyo
1.
________________________________________________________________________________________________
2.
________________________________________________________________________________________________
Diyaryo
3.
________________________________________________________________________________________________
4.
________________________________________________________________________________________________
C.Magbigay ng ng (2)dalawa pang halimbawa ng pelikula na sa tingin mo mas pinanood ng madla sa MMFF nitong
2019.
1.
________________________________________________________________________________________________
2.
________________________________________________________________________________________________
V.SANGGUNIAN
Pilipino)
42 | P a g e
FILIPINO
TIME COVERAGE
WEEK NO.2 DAY 1-2
I.ARALIN 1: SITWASYONG PANGWIKA SA IBA PANG ANYO NG KULTURANG POPULAR

Mga kasanyang Pampagkatuto
◼ Nabibigyang-kahulugan ang Iba’t iba pang anyo ng kulturang Popular;

◼ Nakasusulat ng sariling halimbawa gamit ang iba’t ibang anyo ng Kulturang Popular;
II.TALAKAYIN NATIN
SITWASYONG PANGWIKA SA IBA PANG ANYO NG KULTURANG POPULAR
Fliptop
Ito’y pagtatalong oral na isinasagawa nang pa-rap.Nahahawig ito sa balagtasan dahil ang mga bersong nira-rap ay
magkakatugma bagama’t sa FlipTop ay hindi nakalahad o walang malinaw na paksang pagtatalunan.Di tulad ng
balagtasan na gumagamit ngh pormal na wika sa pagtatalo,sa FlipTop ay walang nasusulat na iskrip kaya karaniwang
ang mga salitang ibinabato ay di pormal at maibibilang sa iba’t ibang barayti ng wika.Pangkaraniwan din ang paggamit
ng mga salitang nanlalait para mas makapuntos sa kalaban.
Pick-up Lines
May nagsasabing ang pick-up lines ay makabagong bugtong kung saan my tanong na sinasagot ng isang bagay na
madalas maiugnay sa pag-ibig at iba pang aspekto ng buhay.Sinasabing nagmula ito sa boladas ng mga binatang
nanliligaw na nagnanais magpapansin,magpakilig sa,magpangiti at magpa-ibig sa dalagang nililgawan.Kung may mga
salitang angkop na halimbawa na makapaglalarawan sa pick-up line,masasabing ito’y
nakatutuwa,nakapagpapangiti,nakakikilig,cute,cheesy,at masasabi ring corny.
Madalas itong marinig sa usapan ng mga kabataang magkakaibigan o nagkakaibigan.Nakikita rin ito sa mga
Facebook wall,Twitter ,at sa iba pang socila media network.
Ang wikang ginagamit sa mga pick-up lines ay karaniwang Filipino at mga barayti nito subalit nagagamit din ang
Ingles o Taglish dahil mga kabataan ang higit na nagpapalitan ng mga ito.
Ang ilang halimbawa ng mga pick-up line ay mababasa sa ibaba:
GIRL: Bakit?
BOY: Kasi..nasa iyo na ang lahat ng hinahanap ko.
BOY: Oatmeal ka ba?
GIRL: Bakit?
BOY: Kasi…you’re good to my heart.
BOY: Kapuso ka ba?
GIRL: Bakit?
BOY: Pinapatanong kasi ni Mama kung…kelan ka puwedeng maging kapamilya.
BOY: Hindi ka ba napapagod?
GIRL: Bakit?
BOY: Kanina ka pa kasi tumatakbo sa isip ko.
43 | P a g e
FILIPINO
Hugot Lines
Ang hugot lines kaiba sa Pick- up lines o Love qoutes.Ito ay isa pang patunay na ang wika nga ay malikhain.Hugot
lines ang tawag sa mga linya ng pag-ibig na nakakakilig,nakatutuwa,cute ,cheesy.o minsa’y nakaiinis.Karaniwang
nagmula ito sa linya ng ilang tauhan sa pelikula o telebisyong nagmarka sa puso’t isipan ng mga manonood subalit
madalas nakagagawa rin ng sarili nilang “hugot lines” ang mga tao depende sa damdamin o karanasang pinagdaraanan
nila sa kasalukuyan.Minsan ang mga ito’y nakasulat sa Filipino subalit madalas,Taglish ang mga gamit na salita ng mga
ito.
Halimbawa:
“Siguro kaya tayo iniiwan ng mga mahal natin dahil may darating pang ibang mas magmamahal sa’tin----yung hindi
tayo sasaktan at paaasahin…yung magtatama ng lahat ng mali sa buhay natin”.
-John Lloyd Cruz bilang Popoy, One More Chance (2007)
“She loved me at my worst.You had me at my best,but binalewala mo lang ang lahat…And you choose to break my
heart.”
-John Lloyd Cruz bilang Popoy, One More Chance (2007)
Mahal mo ba ako dahil kailangan mo ako,o kailangan mo ako kaya mahal mo ako?
-Claudine Barreto bilang Jenny, Milan (2004)
Kapag namatay na ako,huwag na huwag kang pupunta sa libingan ko,baka tumibok ulit ang puso ko.”
-Miriam Defensor Santiago, Stupid is Forever
Hindi Na.Kita.Mahal.Makakaalis .Ka.Na.7 words.Yung 8 years namin nagawa niyang tapusin in 7words.
-Angelica Panganiban bilang Mace, That thing called Tadhana
III.PAGSASANAY AT GAWAIN
A. Sagutin ang mga sumusunod.(2 puntos)
1. Ano ang fliptop?Sa paanong paraan ito naiba o nakapareho ng balagtasan?Alin-alin sa mga katangian nito ang
dahilan kung bakit hindi pa rin ito maituturing na isang uri ng modernong Balagtasan?
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
2. Kung may puwede kang baguhin sa pagsasagawa ng FlipTop,ano ito at bakit?
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
44 | P a g e
FILIPINO
3. Ano ang nagagawa ng mga hugot line sa mga pelikula?Paano nito nagagawang akitin ang mga manonood?
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
4. Ano ang mararamdaman mo kung ikaw ay patutungkulan ng mga pick-up line o hugot ng isang nagmamahal?
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
5. Anong wika ang higit na gamitin sa mga nabanggit na paraan ng pagpapahayag?

________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
B.Gumawa ng limang (5) sariling halimbawa ng mga Pick-up Lines at Hugot Lines ayon sa iyong gustong tema.
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
45 | P a g e
FILIPINO
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
IV.PAGSUSULIT
Sa paanong paraan maaaring makatulong ang pagsasagawa ng Fliptop gayundin ng Pick-up lines at hugot lines sa
pagpapalaganap ng wikang Filipino lalo na sa kabataan?(Gumawa ng isang talata tungkol dito.20 puntos)
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
46 | P a g e
FILIPINO
V.TANDAAN NATIN
Pick-up Lines- ay makabagong bugtong kung saan my tanong na sinasagot ng isang bagay na madalas
maiugnay sa pag-ibig at iba pang aspekto ng buhay.
FlipTop-Ito’y pagtatalong oral na isinasagawa nang pa-rap.Nahahawig ito sa balagtasan dahil ang mga
bersong nira-rap ay magkakatugma bagama’t sa FlipTop ay hindi nakalahad o walang malinaw na paksang
pagtatalunan.
Hugot lines -ang tawag sa mga linya ng pag-ibig na nakakakilig,nakatutuwa,cute ,cheesy.o minsa’y nakaiinis.
VI.SANGGUNIAN
Pilipino)
47 | P a g e
FILIPINO
TIME COVERAGE
WEEK NO.3 DAY 1-2
I.SITWASYONG PANGWIKA SA TEXT,SITWASYONG PANGWIKA SA SOCIAL MEDIA AT INTERNET

◼ Nabibigyang-kahulugan ang Iba’t Ibang Sitwasyong Pangwika;
◼ Nakagagawa ng panibagong halimbawa gamit ang Sitwasyong Pangwika sa Text;
II.TALAKAYIN NATIN
Sitwasyong Pangwika sa Text
Ang pagpapadala at pagtanggap ng SMS(short messaging system)na lalong kilala bilang text message o text ay isang
mahalagang bahagi ng komunikasyon sa ating bansa.Katunayan, humigit-kumulang apat na bilyong text ang
ipinapadala at natatanggap sa ating bansa araw-araw kaya naman tinagurian tayong “Texting Capital of the
World.”Higit na itong popular kaysa pagtawag sa telepono o cellphone dahil bukod sa mas murang mag-text kaysa
tumawag sa telepono ay may mga pagkakataong mas komportable ang taong magparating ng maiikling mensaheng
nakasulat kaysa sabihin ito nang harapan o sa pamamagitan ng tawag sa telepono.
Sa text nga naman ay hindi mo nakikita ang ekspresyon ng mukha o tono ng boses ng taong tumatanggap ng
mensahe.Sa pagpindot din sa keypad ay mas mabigyan ng pagkakataon ang taong I-edit ang sarili niya at piliian ang
mas angkop na pahayag kaysa kung aktuwal niya itong sinasabi sa harapan man o sa telepono.
Subalit ano nga ang katangian ng wika sa SMS o text?Ikaw mismo kapag nagte-text ay malamang na gumagamit ng
magkahalong Fiilipino at Ingles at pinaikling mga salita,hindi ba?Sa pagbuo ng mensahe sa text ,madalas ginagamit ang
code switching o pagpapalit-palit ng Ingles at Filipino sa pagpapahayag.Madalas ding binabagoo pinaiikli ang baybay ng
mgav salita para mas madali o mas mabilis itong mabuo,160 characters(titik,numero,at simbolo)lang kasi ang
nilalaman ng isang padalan ng mensahe kaya nangyayari ito para makatipid sa espasyo at para mapabilis ang
pagpindot sa maliliit na keypad ng cell phone.Walang sinusunod na rule o tuntunin sa pagpapaikli ng salita,Ingles o
Filipino man ang gamit basta’t maipadala ang mensahe sa pinakamaikli,pinakamadali,at kahit paaano’y naiintindihang
paraan.Halimbawa ang okay ay nagiging ok o k nalang.Ang dito ay nagiging d2.Pinaghahalo ang Ingles at Filipino at
saka dinadaglat para masabing “d2 na me.Wr u na?”mula sa mahabang Nandito na ako.Where are you na ?”Madalas
ding tinatanggal ang mg patinig para mapaikli ang salita tulad puwede na nagiging pwd;saan ka na ba?na nagiging sn k
n b?.
Sa mga salitang Ingles naman ay ginagamit ang na lang ang titik at numerong katunog ng salita.Halimbawa,ang are na
nagiging r,you nagiging u, see na nagiging c;be na nagiging b;the na nagiging d;to na nagiging 2;for na nagiging 4.
Usong-uso rin sa text ang paggamit ng mga daglat bilang shortcut o pagpapaikli sa mga parirala lalo na sa Ingles.
Halimbawa:
AAP Always A Pleasure G2G Got To Go
AML All My Love GBU God Bless You
B4N Bye For Now IDC I Don’t Care
BFF By The Way ILY I Love You
BTW Best Friends Forever LOL Laughing Out Loud
CUL8R See You Later OIC Oh,I See
48 | P a g e
FILIPINO
HBD Happy Birthday OMG Oh My Gosh o Oh My God

EOD End Of Discussion WTG Way To Go
J/K Just Kidding XOXO Hugs and Kisses
Minsan nakakapagdulot ng kalituahan ang ganitong paraan ng pagpapahayag sa text o SMS subalit ito’y tinatanggap
ng lipunan bilang isa sa mga katangian ng wika.Ang wika ay buhay o dinamiko.Patuloy itong nagbabago at
yumayabong at sumasabay sa pagbabago ng panahon.
Sitwasyong Pangwika sa Social Media at Internet

Sa panahong ito ay mabibilang na lang marahil sa daliri ang tao lalo na ang kabataang wala ni isang social media
account tulad ng Facebook,Instagram,Twitter,Pinterest,Tumblr,at iba pa.
Maging mga nakatatanda tulad ng mga lolo at lola ay kabilang na rin sa mga netizen na umaaraangkada ang social life
sa pamamagitan ng social media.Marami ang nagtuturing ditong isang biyaya dahil nagiging daan ito ng pagpapadali
ng komunikasyon sa pagitan ng magkakaibigan o mga mahal sa buhay lalo na iyong malalayo sa isa’t isa o matagal
nang hindi nagkikita.Madaling makabalita sa mga nangyayari sa buhay sa pamamagitan ng mga nkakapost na
impormasyon,larawan,at pagpapadala ng pribadong mensahe gamit ang mga ito.
Tulad din nga sa text ,karaniwan ang code switching o pagpapalit-palit ng Ingles at Filipino sa pagpapahayag gayundin
ang ang pagpapaikli ng mga salita o paggamit ng daglat sa mga post at komento rito.Gayunpaman,dahil di tulad ng text
o SMS na pribado o iisang tao lang ang inaasahang makabasa,sa social media ay mapapansing mas pinag-iisipan ang
mga salita o pahayag bago I-post dahil mas maraming tao ang maaaring makabasa nito.Sa post o komento ay madalas
makita ang edited.
Ibig sabihin,may binago o inayos ang nag-post o nagkomento pagkatapos niyang mabasa ang kanyang isinulat.
Sa internet,bagama’t marami nang web site ang mapagkukunan ng mga impormasyon o kaalamang nasusulat sa
wikang Filipino o Tagalog ay nananatiling Ingles pa rin ang
pangunahing wika nito.Napakalawak at napakarami kasi ng mga taong konektado sa Internet na umaaboyt sa mahigit
3 bilyon sa buong mundo.Sa Pilipinas, nasa 39.470 milyong katao ang konektado sa Internet sa taong 2015 at ito’y
dumarami pa nang 10% taon-taon.Bagama’t nasa 39.43 na ito ng buong populasyon ng Pilipinas ay nasa 1.35% lamang
ito ng kabuoang bilang ng mga taong konektado sa Internet sa buong mundo.Ang pangunahing web at sa iba pang
impormasyong mababasa,maririnig,at mapanonood sa Internet ay nananatiling Ingles.
Ano-ano nga ba ang mga babasahin at impormasyong nasusulat sa wikang Filipino sa Internet?Mababas rito ang
mga dokumentong pampamahalaan tulad ng ating saligang batas,mga kautusang pampamahalaan mula sa iba’t ibang
kagawaran,mga impormasyon mula sa iba’t ibang sangay ng pamahalaan,gayundin ang maraming akdang
pampanitikan,mga awiting nasusulat sa wikang Filipino ,maging ang mga lumang awiting-bayan na karaniwang
nasusulat sa wikang Filipino,maging ang mga lumang awiting-bayan na karaniwang laganap lamang dati sa paraang
pasalita,mga resipi,rebyu ng mga pelikulang Tagalog,mga balita mula sa iba’t ibang pahayagang online,diksyonaryong
Filipino,mga impormasyong pangwika,video ng mga broadcast,at samit saring sulatin sa wikang Filipino tulad ng mga
blog,komento,at marami pang iba.
Masasabing ang mga babasahing nasusulat sa wikang Filipino ay hindi kasindami ang mga babasahing nasusulat sa
wikang Filipino ay hindi kasindami ng mga babasahing nasusulat sa wikang Ingles at maaaring hindi pa ito nakasasapat
sa pangangailangan ng mga mamamayan lalo na ng mga mag-aaral na naghahanap ng mga impormasyon at
babasahing nasusulat sa ating sariling wika.Isang hamon ito para sa hinaharap,ikaw na nagbabasa nito ay maaaring
makatulong sa pagpapaplaganap ng wikang Filipino sa mundo ng internet.Bagama’t di pa sapat ay mahalaga ang
49 | P a g e
FILIPINO
pagtutulubngan ng bawat isa upang kung anuman ang mayroon tayo sa kasalukuyan ay lalong madagdagan o
maparami pa upang sa hinaharap ay lalo pang mapayaman o mapalaganap ang paggamit ng wikang Filipino sa
mundong tinatawag na virtual.
A.Sagutin ang mga sumusunod na mga tanong.(2puntos)
1. Bakit mas marami ang nagppadala ng text kaysa sa tumatawag sa telepono?Anong katangian ang text ang madalas
ay mas nagugustuhan ng mga tao kumpara sa pagtawag sa telepono?
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
2. Bakit tinutulan ng marami ang walang tuntuning pagpapaikli ng mga salita,paggamit ng mga daglat,at walang habas
na paggamit ng Taglish?Sumasang-ayon ka bang nakasasama ng aito sa kabilang banda ay nakabubutii rin?Ipaliwanag
ang iyong pananaw.
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
3. Ano ang maipapayo mo sa mga kabataang tulad mong mahilig mag-post sa iba’t ibang social media?
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
4. Paano nakatutulong sa paglaganap ng wikang Filipino ang pagpo-post sa social media?

________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
5.Bakit sa kabila ng katotohanang ikaw at halos lahat ng kakilala mo ay gumagamit o konektadp na sa internet ay
1.35% lang ito ng kabuuang bilang ng mga gumagamit ng Internet sa buong mundo?Ano ang epekto nito sa sitwasyon
ng wikang Filipino sa Internet?
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
50 | P a g e
FILIPINO
B. Gumawa ng sariling halimbawa ng pag-uusap o kumbersasyon gamit ang mga pinaikling mga salita o kaya naman ay
ang daglat.(10 puntos)
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
51 | P a g e
FILIPINO
VI. PAGSUSULIT
Ano ang maiaambag o maitutulong mo upang higit na mapagyaman ang wikang Filipino sa mundong tinatawag na
virtual? (Gumawa ng isang talata patungkol dito.20 puntos)
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
52 | P a g e
FILIPINO
TANDAAN NATIN
(Sitwasyong Pangwika Text)-Ang pagpapadala at pagtanggap ng SMS(short messaging system) kilala bilang
text message o text ay isang mahalagang bahagi ng komunikasyon sa ating bansa.
Ang wika ay buhay o dinamiko.Patuloy itong nagbabago at yumayabong at sumasabay sa pagbabago ng

panahon.
(Sitwasyong Pangwika sa Social Media at Internet)-Marami ang nagtuturing ditong isang biyaya dahil nagiging
daan ito sa pagpapadali ng komunikasyon.
Mahalaga ang pagtutulungan ng bawat isa upang kung anuman ang mayroon tayo sa kasalukuyan ay lalong
madagdagan o maparami pa upang sa hinaharap ay lalo pang mapayaman o mapalaganap ang paggamit ng
wikang Filipino sa mundong tinatawag na virtual.
VI.SANGGUNIAN
Pilipino)
53 | P a g e
FILIPINO
TIME COVERAGE
WEEK NO.4 DAY 1-2
I. SITWASYONG PANGWIKA SA KALAKALAN,SITWASYONG PANGWIKA SA PAMAHALAAN,SITWASYONG PANGWIKA

SA EDUKASYON,REGISTER O BARAYTI NG WIKANG GINAGAMIT SA IBA’T IBANG SITWASYON
◼ Nauunawaan ang kahalagahan ang Iba’t Ibang Sitwasyong Pangwika;
◼ Nakasusulat ng mga tekstong nagpapakita ng mga kalagayang pangwika sa kultutrang Pilipino;
II.TALAKAYIN NATIN
Sitwasyong Pangwika sa Kalakalan
Wikang Ingles an higit na ginagamit sa mga boardroom ng malalaking kompanya at korporasyon lalo na sa mga pag-
aari o pinamuhunan ng mga dayuhan at tinatawag na multinational companies.Ito rin ang wika sa mga Business
Process Outsourcing ( BPO) o mga call center lalo na iyong mga kompanyang nakabase sa pilipinas subalit ang
sineserbisyuhan ay mga dayuhang customer.Ang mga dokumentong nakas.lat tulad ng memo, kautusan,kontrata,at iba
pa ay gumagamit din ng wikang Ingles.Ang mga web site ng malalaking mangangalakal na ito ay sa Ingles din nakasulat
gayundin ang kanilang mga press release lalo na kung ito ay sa mga broadsheet o magazine nalalathala.
Gayunpaman,nananatiling Filipino at iba’t ibang barayti nito ang wika sa mga pagawaan o production line,mga
mall,mga restoran,mga pamilihan,mga palengke,at maging mga sa .Ito rin ang wikang ginagamit sa mga komersiyal o
patalastas pantelebisyon o panradyo na umaakit sa mga mamimili upang bilhin ang mga produkto o tangkilikin ang
mga serbisyo ng mga mangangalakal.Mas malawak at mas maraming mamimili kasi ang naaabot ng mga
impormasyong ito kung wikang nauunawaan ng nakararami ang gagamitin.
Sitwasyong Pangwika sa Pamahalaan

Sa bisa ng Atas Tgagapagpaganap Blg.335,serye ng 1988 na “nag-aatas sa lahat ng mga
kagawaran,kawanihan,opisina,ahensiya,at instrumentaliti ng pamahalaan na magsagawa ng mga hakbang na kailangan
para sa layunin magamit ang Filipino sa opisyal na mga transaksiyon,komunikasyon ,at korespondensiya,”naging mas
malawak ang paggamit ng wika sa iba’t ibang antas at sangay ng pamahalaan.Ito ang malaking kontribusyon ni dating
Pangulong Cory Aquino sa paglaganap ng wikang Filipino sa panahalaan dahil hanggang sa kasalukuyan ay nananatili
ang mga pinasimulan niyang inisyatibo sa paggamit ng wika.
Tulad ng kanyang ina,si Pangulong Benigno Aquino III ay nagbigay rin ng ng malaking suporta at pagpapahalaga sa
wikang Filipino sa pamamagitan niya ng wikang ito sa mahahalagang panayam at sa mga talumpating ibinibigay niya
katulad ng SONA o Sate of the Nation Address.Sa buong panahon ng kanyang panunungkulan ay sa Filipino niya
ipinararating ang kanyang SONA.Mkabubuti para maintindihan ng oridnaryong mamamayan ang kanyang mga
sinasabi.Ito rin ay nagbibigay ng impresyon sa mga nakikinig na pinahahalagahan niya ang wikang ito.Maging sa mga
opisyal na pandinig sa pamahalaan ay wikang Filipino rin ang ginagamit subalit hindi rin maiiwasan ang code switching
lalo na sa mga salitang teknikal na hindi agad naihahanap sa wikang Fiipino.
54 | P a g e
FILIPINO
Sitwasyong Pangwika sa Edukasyon

Sa mga naunang aralin ay ating nalaman ang kasalukuyang kalagayan ng wikang Filipino sa mga silid-aralan ayon sa
itinatadahana ng K to 12 Basic Education Curriculum.Sa mababang paaralan(K hanggang Grade 3)ay unang wika ang
gamit bilan wikang panturo at bilang hiwalay na asignatura,samantalang ang wikang Filipino at Ingles naman ay
itinuturo bilang magkahiwalay na asignaturang pangwika.Sa mas matataas na antas ay nananatiling bilingguwal kung
saaan ginagamit ang wikang Ingles biang mga wikang panturo.
Bagama’t marami pa ring edukador ang hindi lubusang tumatanggapo sa sitwasyong ito,ang pagkakaroon ng batas
at pamantayang sinusunod ng mga paaralan,pribado man o pampubliko ay nakatutulong nang malaki upang higit na
malinang at lumaganap ang unang wika ng mga mag-aaral,gayundin ang wikang Filipino,kasabay ng pagkatuto ng
wikang Ingles at makatulong sa mga mag-aaral upang higit nilang maunawaan at mapahalagahan ang kanilang mga
paksang pinag-aaralan.
Register o Barayti ng Wikang Ginagamit sa Iba’t Ibang Sitwasyon

Napag-araalan natin sa mga nagdaang aralin ang tungkol sa iba’t ibang barayti ng wika.Ang mga barayting ito ay
nagagamit sa iba’t ibang sitwasyong pangwikang ating natalakay rito.Isa sa mga uri ng sosyolek ang nais bigyang-diin
dito,ang paggamit ng mga jargon o mga terminong kaugnay ng mga trabaho o iba’t ibang hanapbuhay o
larangan.Kapag narinig ang mga terminong ito ay matutukoy o masasabi ang larangan o sitwasyong karaniwang
ginagamitan ng mga ito.
Halimbawa:
Ang mga abogado o taong nagtatrabaho sa korte ay maipakikilala sumusunod na mga jargon:
◼ exhibit,appeal,complainant,suspect,court,justice,at iba pa.
Ang mga guro o mga taong konketado sa edukasyon ay maipakikilala ng sumusunod:

◼ lesson plan.test,assessment,curriculum,textbook
Ang mga doktor,nars,o mga taong may kinalaman sa medisina ay maipapakilala ng sumusunod:
◼ Symptoms,x-ray,check-up,prognosis,diagnosis,therapy
Kongklusyon
Batay sa mga nailatag na sitwasyong pangwika sa iba’t ibang larang,maliwanag na makikita ang kapangyarihab at
lawak ng paggamit ng wikang Filipino,ang itinuturing na wika ng masa sa kasalukuyang panahon.Makikita sa mga ito
ang lubos na pagtanggap ng karamihan sa mga mamamayan sa sarili nating wika upang ito’y lalong maisulong at higit
na maging matatag at malakas dahil ang tatag at lakas nito ay salamin din sa katatagan ng ating pagka-Pilipino.Wala
namang masama kung matuto tayong magsalita ng mga wikang banyaga at maging multilingguwal subalit higit sa
lahat,kailangan nating patatagin ang ating sariling wika para sa sarili na rin nating kapakinabangan.Ang pagkakaisang
ito ay makapagdudulot ng pag-unlad.Walang mkatutulong sa Pilipino kundi ang kapwa rin Pilipino at mangyayari iyan
kung magkakaisa tayong iwaksi ang kaisipang kolonyal,makipag-ugnayan sa isa’t isa,magtulungan,magtalastasan gamit
ang wikang nauunawaan ng lahat ng Pilipino dahil sabi ng ni Jose Rizal:
“Ang hindi magmahal sa kanyang salita,

Mahigit sa hayop at malansang isa;
Laya ang marapat pagyamaning kusa
Na tulad sa inang tunay na nagpala”
55 | P a g e
FILIPINO
-Sa Aking Kabata “ni Dr.Jose P. Rizal (1861-1896)
Ipakita natin ang pagmamahal sa sariling wika sa pamamagitan ng paggamit dito.”Nagiging plastik ang mga
tao:nagbibihis ng barong,nagsasayaw ng tinikling,kumakain ng pagkaing Pinoy,pero after nun wala na.Eh dapat araw-
araw ‘yan”(Naval:2014)Totoo ang obserbasyong ito.Nararapat nga naman sa araw-araw ay gamitin natin at
pagyamanin ang ating sariling wika at hindi lang sa buwan ng Agosto kung kailan ginugunita ang Buwan ng Wika.”Sa
panahon ng globalisasyon at sa paparating na ASEAN Integration,nararapat lang na lalo pang paigtingin ng mga Pilipino
ang sariling wika,panitikan,.at kultura upang maging bahagi ng ating kontribusyon sa integrasyong global at
rehiyonal.Ano ang ibabahagi natin sa mga proyektong integrasyong global at rehiyonal kung wala naman tayong wika
o kulturang ibabahagi sa mundo at kapangyarihan ng bawat Pilipino gamit ang sariling wikang nauunawaan at
ginagamit ng bawat isa,ang wikang Filipino.
Nakasusulat ng mga tekstong nagpapakita ng mga kalagayang pangwika sa kulturang Pilipino.
Sumasang -ayon o sumasalungat ka ba sa obserbasyong ito na ang nanaig na tono ng wika sa mass media ay impormal
at hindi gaanong estrikto ang pamantayan ng propesyonalismo?Patunayang ang sagot mo sa pamamagitang ng
paglalahad ng mga obserbasyon mo sa kalagayn ng wika sa sumusunod:
❖ Sa isang noontime show o pantanghaling variety show
Pamagat ng Noontime Show
Obserbasyon mo sa paggamit ng wika sa programang ito.

________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________
❖ Sa isang programang nagbabalita o news and public affairs program
___________________________________________________________________________Pamagat ng News and

Public Affairs Program

________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
56 | P a g e
FILIPINO
❖ Sa isang teleserye o telenovela

_______________________________________________________________________________________
Pamagat ng teleserye o telenovela

________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
❖ Sa isang tabloid
___________________________________________________________________________Pamagat ng Tabloid

________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
❖ Sa isang programang panradyo
___________________________________________________________________________Pamagat ng Programa sa
Radyo

________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
57 | P a g e
FILIPINO
❖ Sa isang pelikula
___________________________________________________________________________Pamagat ng Programa sa
Radyo
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
IV.PAGSUSULIT
Tukuyin kung sa anong propesyon,gawain,o larangan nabibilang ang mga nakatalang termino o jargon sa bawat
bilang.Isulat ang sagot sa linya.
__________1.lesson plan,test paper,essay
__________2.check-up,ward,x-ray,diagnosis,prognosis
__________3.account,balance,debit,credit,cash flow
__________4.post,Facebook,Instagram,comment,like,share
__________5.food,beverage,server,menu,shelf life
__________6.ring,coach,ball,backcourt,offensive,foul,three pointer
__________7.objection,sustained,overruled,prima facie.habeas corpus
__________8.runway,photog,fashion,casting agency
__________9.blueprint,design,scale,construction
__________10.dough,oven,grease,knead,rolling pin
V.SANGGUNIAN
Pilipino)
58 | P a g e
FILIPINO
TIME COVERAGE
WEEK NO.1 DAY 1-2
I. ARALIN 2:KAKAYAHANG PANGKOMUNIKATIBO NG MGA PILIPINO

(Kakayahang Lingguwistiko o Gramatikal)
◼ Nabibigyang-kahulugang ang Iba’t Ibang Kakayang Pangkomuniktabo;
◼ Nakabubuo ng pagsusuri ng sitwasyong pangkomunikatibo batay sa ibinigay sa sitwasyon;
II.TALAKAYIN NATIN
KAKAYAHANG PANGKOMUNIKATIBO
Ang pangunahing layunin sa pagtuturo ng wika ay magamit ito nang wasto sa mga angkop na sitwasyon upang
maging maayos ang komunikasyon,maipahatid ang tamang mensahe,at magkaunawaan nang lubos ang dalawang
taong nag-uusap.Masasabing ang taong ito ay nagtataglay na ng kakayahang pangkomunikatibo o communicative
competence at hind na lang basta kakayahang lingguwistiko o gramatikal kaya naman,siay ay maituturing na isa nang
mabisang komyunikeytor.
Ang terminong kakayahang pangkominkatibo o communicative competence ay nagmula sa
linguist,sociolinguist,anthropologist,at folklorist mula sa Portland,Orgeon,United States na si Dell Hymes noong
1966.Nilinang nila ng kasamahan niyang si John J.Gumoerz ang konseptong ito bilang reaksiyon sa kakayahang
lingguwistika(linguistic competence)na ipinakilala naman ni Noam Chomsky noong 1965.Ayon sa orihinal na ideya ni
Hymes,ang nagsasalita ng wika ay hindi lang dapat magkaroon ng kakayahang lingguwistika o gramatikal upang
epektibong makipagtalastasan gamit ang wika.Nararapat din niyang malaman ang paraan ng paggamit ng wika ng
lingguwistikang komunidad na gumagamit nito upang matugunan at maisagawa ito nang naaayon sa kanyang layunin.
May ilang naagsasalungatang ideya ,gayunpaman,sa huli’y nagkaisa sila na na isang taong may kakayahan sa wika ay
dapat magtaglay hindi lang ng kaalaman tungkol dito kundi kahusayan,kasanayan,at galing sa paggamit ng wikang
naangkop sa mga sitwasyong pangkomunikatibo.(Bagaric et al.2007)
Sa pagatatamo ng kakayahang pangkomunikatibo,kailangang pantay na isaalang-alang ang pagtalakay sa mensaheng
nakapaloob sa teksto at sa porma o kayarian(grmatika)ng wikang ginamit sa teksto(Higgs at Clifford)
Naniniwala naman si Dr.Fe Otanes (2002),na ang paglinang sa wika ay nakapokus sa kapakinabangang idudulot nito
sa mag-aaral, na matutunan ang wika upang sila ay makapaghanapbuhay,makipamuhay sa kanilang ginagalawan.
Ang kakayahang pangkomunikatibo ay sumasakop sa mas malawak na konteksto ng lipunan at kultura-Ito’y ang
wika kung paanong ginagamit at hindi lang basta ang wika at mga tuntunin nito(Shuy 2009).Bilang isang lingguwista
,lbinigyang-diin ni Dr.Hymes sa kanyang mga katrabaho ang pag-uugnay ng kultura sa wika.Ito ay sa kakaibang
pananaw sa panahong siya’y nagsisimula pa lang sa sa kanyang karera noong mga huling taon ng 1950’s subalit hindi
siya nagpatinag sa paniniwalang sa pagpapahayag ng mga tao’y gumagamit sila nang higit pa sa salita.
Sa kasalukuyan,ang pananaw na ito ay tanggap at ginagamit sa pag-aaral ng wika sa iba’t ibang panig ng mundo
kasama na ang ating bansa.Isang pagpupigay paar sa dakilang lingguwistang sumlungat sa nakasanayan ay nagbigay
nang higit na kauhulugan sa paran natin ng pagkatuto ng wika.
59 | P a g e
FILIPINO
Silid-aralan ang daan tungo sa paglinang ng kakayahang Pangkomunikatibo ng mga Pilipino

Sa mga silid-aralan nangyayari an pormal na pagakatuto ng wika.Kung ang magiging tuon ng pagkatuto ng
wika ay para lang maituro ang kayarian o gramatika ng wika tulad ng mga bahagi ng
pananalita,bantas,baybay,ponolohiya,morpolohiya,at iba pang teknikal na aspekto ng wika;at kung ang mga pagtataya
ay nakapokus lang sa pagkilala,pagbilog,pagsalungguhit sa mga bahagi ng estruktura ng wika ,maaaring hindi maaabot
ng mga Pilipinong mag-aaral ang pagkakaroon ng kakayahang pangkomunikatibo.
Nararapat kung gayon na ang pagkatuto ng wika sa mga sili-aralan ay maiangat mula sa pagkilala lang sa gramatika
upang mapalawig,maiugnay,at magamit sa mga aktuwal na sitwasyon sa totoong mundo o tunay na buhay,pasalita
man o pasulat.Dito lamang magkakaroon ng kahulugan at kabuluhan ang mga araling pangwika dahil nakita at nagamit
ng mga ,mag-aaral sa awtentikong sitwasyon.Mula rito’y matatanim sa kanilang isipan ang kahalagahan ng mga ito
hindi lang para sa darating na pagsusulit kundi para sa pangangailangan sa pakikipagtalastasan maging sa panahong
wala na sila sa loob ng paaralan.
Upang umabot sa ganitong uri ng pagkatuto ay mangangailangan nang higit na partisipasyon ng mga mag-aaral sa
mga gawaing lilinang ng makrong kasanayan tulad ng pagsasalita,pagbasa,pakikinig,at pagsulat.Ayon kay Cantal-
Pagkalinawan (2010),isang propesor sa Hawai,ang mahusay na klasrum pangwika ay yaong may aktibong inter-
aksiyon sa pagitan ng guro at estudyante.Ang guro ang nagsisilbong tagapatnuubay/facilitator lamang sa iba’t ibang
gawaing pangkomunikasyon.Sa inter-aksiyon ng mga estudyante sa kpawa estudyante,kailangang bigyan sila ng pantay
ng pagkakataong makilahok sa iba’t ibang gawain upang malinang ang kani-kanilang kakayahan.
Makatutulong nang malaki ang pagsasaagawa ng mg aawtentikong pagtataya tulad ng pagsasagawa ng mga
gawaing pangkomunikatibong aktuwal na nangyayari sa totoong mundo o sa totoong buhay,pagbuo ng malikhain at
malikhaing at makabuluhang pagpapahayag gamit ang wika sa tula,maikling
kuwento,sanaysay,pagtatanghal,Fliptop,pick-up lines,hugot lines,ulat,e-mail,Facebook post,blog ,diyalogo o dula-
dulaan,videotape,at iba pang gawaing lilinang sa kakayahan nilang makipagtalastasan.
Kung ganito ang magiging kalakaran ng pagkatuto ng wika sa mga silid-aralan, makatutulong ito upang makalinang
ng mga Pilipinong may kakayahang pangkomunikatibong handa sa mga hamong dala ng buhay sa ikadalawampu’t
isang siglo.
Komponent ng Kakayahang Pangkomunikatibo

(Kakayahang Lingguwistiko o Gramatikal)
Sa pag-aaral ng maraming dalubwika,kung kakayahang pangkomunikatibo ang pag-uusapan,isang bahagi lang nito
ang kakayahang lingguwistiko o kakayahang gramatikal.Sa mga naunang framework o modelo ng mga lingguwistang
sina Canale at Swain (1980-1981)may tatlong komponent silang iminungkahi.Ang mga ito’y ang kaalaman at
kakayahang gramatikal,sosyolinggwistiko,at istratedyik.Sa sumunod na bersiyon ng nasabing modelo,si Canale
(1983,1984)ay nagsalin ng ilang elemento mula sa kakayahang sosyolingguwistiko para mabuo ang ikaapat na
komponent,ang kakayahang diskorsal.
Ang kakayahang lingguwistiko o gramatikal.Sinabi nina Canale at Swain (1980,1981),na ang kakayahang
lingguwistiko ni Chomsky (1965)ay kapareho lang ng kakayahang gramatikal.Kaya naman,ang iba pang mga
dalubwikang gumamit ng modelo nina Canale at Swain tulad ni Savignin(1983)ay tumukoy na rin sa kakayahang
lingguwistiko bilang kakayahang gramatikal.
Ayon kina Canale at Swain, ang kakayahang gramatikal ay pag-unawa at paggamit sa kasanayan sa
ponolohiya,morpolohiya,sintaks,semantika,gayundin ang mga tuntuning pang-ortograpiya.Ang komponent na ito ay
magbibigay kakayahan sa taong nagsasalita upang magamit ang kaalaman at kasanayan sa pag-unawa at
pagpapahayag sa literal na kahulugan ng mga salita.
60 | P a g e
FILIPINO
Makikita sa ibaba ang mungkahing komponent ng kakayahang gramatika o kakayahang lingguwistiko mula kina
Celce-Murcia,Dornyei at Thurell (1995).
Ang mga nasa talahanayan ang karaniwang unang itinuturo sa mga araling pangwikan sa mga paaralan.Subalit,hindi
nagatatapos ang lahat dito kung nag layunin ng pagtuturo ay paglinang ng kakayahang pangkomunikatibo.Saga
susunod na aralin ay mabibigyang-diin ng iba pang komponent ng kakayahang pangkomunikatibo tulad ng
sosyolingguwistiko,pragmatik,estratedyik,at diskorsal upang higit na maging makabuluhan at magamit ng wasto ang
wika.
MGA DAPAT ISAALANG-ALANG SA EPEKTIBONG KOMUNIKASYON

Ayon sa linnguwistang si Dell Hymes magiging mabisa lamang ang mga bagay na dapat isaalang-alang.Ginamit ni Dell
Mungkahing Komponent ng Kakayahang Lingguwistiko o Kakayahang Gramatikal(Celce-
Murcia,Dornyei,at Thurell (1995)
◼ Sintaks (pagsasama ng mga salita upang makabuo ng pangungusap na may kahulugan)

⚫ Estruktura ng pangungusap
⚫ Tamang pagkakasunod-sunod ng mga salita
⚫ Uri ng pangungusap ayon sa gamit(pasalaysay,patanjong,pautos,padamdam)
⚫ Uri ng pangungusap ayon sa kayarian(payak,tambalan,hugnayan,langkapan
⚫ Pagpapalawak ng pangungusap
⚫ Morpolohiya(mahahalagang bahagi ng salita tulad ng iba’t ibang bahagi ng pananalita)
⚫ Iba’t Ibang bahagi ng pananalita
⚫ Prosesong derivational at inflectional
⚫ Pagbuo ng salita
◼ Leksikon (mga salita o bokabularyo)
⚫ Pagkilala sa mga
❖ Content words(pangalan,pandiwa,pang-uri,pang-abay)
❖ Function words(panghalip,mga pang-ugnay tulad ng pangatnig,pang-ukol,pang-angkop)
⚫ Konotasyon at denotasyon
⚫ Kolokasyon (pagtatambal ng salita at isa pang subordinate na salita
◼ Ponolohiya o Palatanungan
⚫ Segmental
❖ Katinig ,patinig,tunog
⚫ Suprasegmental
❖ Diin,intonasyon,hinto
◼ Ortograpiya
⚫ Mga grafema
❖ Titik at di titik
⚫ Pantig at palapantigan
⚫ Tuntunin sa pagbaybay
⚫ Tuldik
⚫ Mga bantas
61 | P a g e
FILIPINO
Hymes ang SPEAKING bilang acronym upang isa-isahin ang mga dapat isaalang-alang upang magkaroon ng mabisang
pakikipagtalastasan.Binuo niya ang modelo uPang mkatulong sa pagsusuri ng diskurso.
S-(Setting)-Ang lugar o pook kung saan nag-uusap o nakikipagtalastasan ang mga tao.Mahalagang salik kung saan ang-
uusap ang mga tao.
Halimbawa:
Kapag tayo ay nanonood ng isang pormal na palatuntunan,hindi tayo nakikipag-usap sa iba na parang tayo ay nasa
klasada lamang o nasa isang kasayahan.
P-(Participant)-ang mga taong nakikipagtalastasan.Isinaalang-alang din natin ang kausap upang pumili ng paraan kung
paano siya kakausapin.
Hind natin kinakausap ang ating guro sa paraan ginagamit nating tuwing kausap natin ang ating mga kaklase o
kaibigan.
E-(Ends)-May mga layunin o pakay ang pakikipagtalastasan .Dapat bigyan ng konsodersayon ang pakay o layunin sa
pakikipag-usap.
Hindi ba’t kung tayo ay hihingi ng pabor ay gumagamit tayo ng paraang nagpapakita ng pagpapakumbaba?At kung nais
din nating kumbinsihin ang kausap ay iba ang taing pamamaraan?
A-(Act Sequence)-Ang takbo ng usapan.

Minsan ay nag-uumpisa tayo sa mainit na usapan at kapag mahusay ang nakikipag-usap ay madalas itong
humahantong sa mapayapang pagtatapos.Kung minsan naman ang biruang nagbubunga sa pagkapikon at alitan.
K-(Keys)-Tono ng Pakikipag-usap.
Katulad ng setting o pook,nararapat ding isaalang-alang ang sitwasyon ng usapan,kung ito ba ay pormal o di
pormal.Wala na sigurong makagugusto kung mga salitang balbal ang gagamitin natin sa isang pormal na okasyon.
I-(Instrumentalities)-Tsanel o midyum na ginamit,pasalita man o pasulat.

Dapat isaisip ng midyum ng pakikipagtalastasan.Iniaangkop natin ang tsanel na gagamitin sa kung ano ang sasabihin
natin ng kung saan natin ito sasabihin.
N-(Norms)-Paksa ng usapan.
Sa mga ganitong sitwasyon,suriin muna natin kung ang ilalahad natin at tama o hinid.O di kaya minsan ay may mga
paksang eksklusibo,kagaya ng sinasabi ng mga nakatatanda,may mga “usapang pangmatanda,” “usapang pambabae
lamang,”at “usapang panlalaki lamang.”
E-(Genre)-Diskursong ginagamit,kung nagsasalaysay,nakikipagtalo,o nangangatwiran.Dapat iangkop ang uri ng

diskursong gagamitin sa pakikipagtalasatasan.Minsan dahil sa miskomunikasyon sa genre ay hindi nagakakaunawaan
ang magkausap.
Binuo ni Dell Hymes ang modelong ito upang itaguyod ang pagsusuri ng diskurso bilang serye ng usapan sa isang
kontekstong kultural.
62 | P a g e
FILIPINO
Kakayahanang Pangkomunikatibo ng mg Pilipinio

Kakayahang Sosyolingguwistiko
Pag-unawa batay sa Pagtukoy sa Sino,Paano,Kailan,Saan,at Bakit Nangyari ang Sitwasyong Komunikatibo
Ayon sa kay Savignon (1972),ang competence ay ang batayang kakayahan o kaalaman ng isang tao sa wika habang
ang performance ay ang paggamit ng tao sa wika.Idinagdag niya na ang kakayahan o kaalaman ng tao sa wika ay
makikita,madedelop,at matataya lamang gamit ang pagganap.Itinutumbas niya ang kakayahang pangkomunikatibo sa
kakayahang gamitin ng tao sa isang wika.
Ang kakayahang sosyolingguwistiko ay ang pagsasaalang-alang ng isang tao sa ugnayan niya sa mga kausap,ang
impormasyong pinag-uusapan,at ang lugar ng kanilang pinag-uusapan.
Kailangan alam at magamit ng nagsasalita ang angkop na wika para sa hinihinging pagkakataon.Dito makikilala ang
pagkakaiba ng isang taonb mahusay lamang magsalita kompara sa isang katutubong nagsasalita ng wika.Madalas ang
isang mahusay lang magsalita ay maaaring magkamali sa pagpili ng salitang gagamitin na maaaring magbigay ng
impresyon sa tagapakinig na siya’y walang galang,mayabang o naiiba.
II. PAGSASANAY/GAWAIN
A.Pumili ng transcript ng isang interbyu o kahit na anong sitwasyong pangwika.
I-print o gupitin ito mula sa diyaryo o idikit ito sa kahon sa ibaba.Suriin ito gamit ang modelo ni Hymes.(20 puntos)
63 | P a g e
FILIPINO
Setting Saan ginanap ang pag-uusap?

Participant Sino-sino ang kalahok sa sitwasyon?
Ends Ano ang pakay o layunin ng pag-uusap?
Act Sequence Paano ang naging takbo ng usapan?
Keys Ano ang tono ng pag-uusap?

Instrumentalities Anong tsanel o midyum ang ginamit sa
pag-uusap?
Norms Ano ang paksa ng usapan?
64 | P a g e
FILIPINO
Genre Ano ang uri ng diskurso ang ginagamit?
B.Basahin ang sitwasyon at sagutin ang mga sumusunod na mga tanong.(20 puntos)
Ikaw ay naatasang magpunta sa iba’t ibang rehiyon sa Pilipinas upang hikayatin ang kpawa mo kabataan na
magkaroon ng aktibong partisipasyon sa darating na eleksiyon.Binigyan ka ng labinlimang minuto upang maiparating
sa kanila ang iyong layunin.Ang hamon ay kailangang maunawaan nila ito sa maikling oras lamang na ibinigay sa iyo.
Anong wika o mga wika ang iyong gagamitin upang maunawaan nila ang iyong adhikain?Ipaliwanag ang iyong sagot.
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
Sa paanong paraan mo ito ipararating at bakit?

________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
Bakit Kailangang isaalang-alang ang mga bagay na ito upang maiparating mo ang iyong adhikain?
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
65 | P a g e
FILIPINO
III. PAGSUSULIT
Basahin ang sumusunod na mga sitwasyong pangwika.Tukuyin kung sino,paano kailan,saan, at bakit nangyari ang
sitwasyong pangkamunikatibo.
1. Sa isang shopping center sa cebu sa kalagitnaan ng pagdiriwang ng Sinulog,may dalawang turistang tila
nalilogaw.Magalang na nagtanong ang dalawang turista sa isang mamili kung saan sila makakukuha ng taxi papuntang
Basilica Del Santo Niño.
Sino:___________________________________________________________________________________
Paano:_______________________________________________________________________________________
Saan:__________________________________________________________________________________
Bakit:__________________________________________________________________________________
2. May magkasintahang nagbabalak na magpakasal at nais nilang malaman ang mga dapat nilang ihanda kung saka-
sakaling sila ay lalagay na sa tahimik.Nagpunta sila isang wedding planner na nakilala nila sa isang online selling ng mga
event organizer.Napagkasunduan nilang magkita sa isang restoran.
Sino:___________________________________________________________________________________
Paano:_________________________________________________________________________________
Saan:__________________________________________________________________________________
Bakit:__________________________________________________________________________________
V.SANGGUNIAN
Pilipino)
66 | P a g e
FILIPINO
TIME COVERAGE
WEEK NO.2 DAY 1-2
I. ARALIN 4.Kakayahang Pangkomunikatibo ng mga Plilpino

(Kakayahang Pragmatik at Istratedyik)
◼ Nauunawaan ang mga kahulugan ng Iba’t Ibang Kakayahang Pagkomunikatibo;
◼ Napipili ang angkop na mga salita at paraan ng paggamit ng Iba’t Ibang Kakayahang Pangkomunikatibo batay sa
ibinigay na sitwasyon;
II.TALAKAYIN NATIN
Uri ng Komunikasyon
Komunikasyon-ay akto ng pagpapahayag ng ideya o kaisipan sa pamamagitan ng pasalita o pasulat na paraan.
-Ito ay proseso ng pagpapadala agt pagtanggap ng mga mensahe sa pamamagitan ng mga simbolikong cues na
maaring verbal o di verbal.Mlaiwanag ba sa isang sitwasyon ng pakikipagtalstasan ay may tagapaghatidng mensahe at
may tagatanggap.
Dalawang uri ng Komunikasyon

⚫ Verbal-tawag sa komunikasyon kapag ito aty ginagamitan wika o salita sa ma titik na sumisimbolo sa kahulugan
ng mensahe.
⚫ Di verbal-kapag hindi ito gumagamit ng salita bagkus ginagamitan ito ng mga kilos o galaw ng katawan upang
maiparating ang mensahe sa kausap.
Iba’t-Ibang Pag-aaral sa mga Anyo ng Di-Verbal na Komunikasyon
1.Kinesika-(Kinesics)-Ito ang pag-aaral ng kilos at galaw ng katawan.HIndi man tayo bumigkas ng salita,sa
pamamagitan ng pagkilos ay maipararating natin ang mensaheng nais ipahatid.Kadalasan ginagamit din nating mga
kumpas.
Halimbawa:Ang sensyales ng traffic enforcer sa motorista na alam niyang ang ibig sabihin nito ay hinto.
2.Ekspresyon ng mukha(Pictics)-Ito ang pag-aaral sa ekspresyon ng mukha upang maunawaan ang mensahe ng
tagapaghatid.Sa paghahatid ng mensaheng di verbal,hindi maipagwawalang-bahala ang ekspresyon ng mukha.
Ang ekspresyon ng mukha ay mahihinuha natin ang nararamdaman ng isang tao, kung ito ay masaya,galit,o
natatakot.
3.Galaw ng mga mata(Oculesics)-Ito ay pag-aaral ng galaw.Nakikita sa galaw ng ating mga mata ang nararamdaman
natin.
Ang panlilisik ng ating mga mata ay nangangahuliugang galit tayo,ang panlalaki ng ating mga mata kung minsan ay
nagpapahayag ng paglagulat,ang pamumungay naman kung minsanay nagpapahiwatig ng pang-aakit.
67 | P a g e
FILIPINO
4.Vocalics-Ito ay ang pag-aaral ng mga di-lingguwistikong tunog na may kaugnayan sa pagsasalita.Kasama rito ang
pagsutsot,buntonghininga,at iba pang di lingguwistikong paraan upang maipahatid ang mensahe.Tinitukoy rin nito ang
tono,lakas,bilis,o bagal ng pananalitang nagbibigay linaw sa verbal na komunikasyon.
5.Pandama o Paghawak (Haptics)-Ito ay pag-aaral sa mga paghawak o pandama na naghahatid ng mensahe.

Ang pagtapik sa balikat,ang paghablot,pagkamay,o pagpisil,ito ay mga paraan upang mapabatid ang isang mensahe.
6.Proksemika (Proxemics)-Ito ay pag-aaral ng komunikatibong gamit ng espasyo,isang katawang binuo ng
anhtropologong si edward T. Hall.Ito ay tumutukoy sa layo ng kausap ng kinakausap.Una,ang pag-uusap na intimate ay
makikita sa magkausap na may distansiyang 0 hanggang 1.5 feet.Ikalawa,sinasabing personal ang pag-uusap kapag 1.5
feet hanggang 4 feet ang pagitan.Ikatlo,kapag 4 hanggang 12 feet ang pagitan,ito ay sinasabing social distance.
Ang ikaapat ay tinatawag na public kung saan ang pagitan ay 12 feet,karaniwang makikita ito sa mga nagtatalumpati.
7.Chronemics-Ito ay pag-aral na tumutukoy kung paanong paraan ang oras ay nakaapekto sa komunikasyon.
Ang pagdating nang maaga sa isang job interview ay nangangahulugang may disiplina ang nag-aapplay at interesado
siya sa inaaplayan.Ang pagtawag sa telepono o dis-oras ng gabo ay maaaring mangangahulugan ng pang-iistorbo o
maaaring emergency ito.
Kakayahang Pangkomunikatibo ng mga Piliipino

-Kakayahang Pragmatik
Kung ang isang tao ay may kakayahang pragmatik natutukoy nito ang kahulugan ng mensaheng sinasabi at di
sinasabi,batay sa ikinikilos ng taong kausap.Natutukoy rin nito ang kaugnayang mga salita sa kanilang kahulugan,batay
sa paggamit at sa konteksto.
Sa pakikipagtalastasan ,mahalagang maunawaan ng intensiyon ng nagsasalita dahil mahuhulaana ang mensahe nito
ng tagapakinig.Mahalaga ang kakayahang pragmatiko bilang daan sa pagiging epektibo ng pakikipagtalastasa,sapagkat
nililinaw nito ang relasyon sa pagitan ng intensiyon ng nagsasalita o nagpapahatid ng mensahe at ang kahulugan nito.
Kakayahang Pangkomunikatibo ng mga Pilipino

-Kakayahang Istratedyik
Ito ang kakayahang magamit ang verbal at di verbal na mga hudyat upang maipabatid nang mas malinaw ang
mensahe at maiwasan o maisaayos ang mga hindi pagkakaunawaan o mga puwang(gaps)sa komunikasyon.
Sa isang bagong nag-aaral ng salitang hindi bihasa sa paggamit ng wikang binibigkas ay makatutulong ang paggamit
ng mga di verbal na hudyat tulad ng kumpas ng kamay,tindig,ekspresyon ng mukha,at marami oang iba upang
maipaabot ang tamang mensahe .Maging ang mga katutubong nagsasalita ng isang wika ay gumagamit din ng
kakayahang istratedyik kapag minsang nakalimutan ang tawag sa isang bagay o nasa “dulo na ito ng kanilang dila” at
hindi agad maalala ang tamang salita.
A.Pag-aralan ang ibinigay na detalye sa ibaba at bumuo ng diyalogo o batay rito.Isulat ang diyalogo sa loob ng
kahon.Piliing mabuti ang angkop na mga salita at paraan ng paggamit nito.(20 puntos)
68 | P a g e
FILIPINO
Magkausap: Isang kandidato sa pagka-pangulo at isang mag-aaral sa senior high school
Pinag-uusapan: Kalagayan ng edukasyon sa bansa
Lugar: Opisina ng Kandidato
Panahon: Panahon ng pangangampanya
Layunin: Nais malaman ng mag-aaral ang balak ng kandidato ang mag-aaral na siya ang nararapat na mahalal na lider
ng ating bansa.
Grupong kinabibilangan: Ang mag-aaral ay galing sa isang mahirap na pamilya; ang kandidato ay bagong mukha sa
politika
69 | P a g e
FILIPINO
70 | P a g e
FILIPINO
B.Sagutin ang mga sumusunod na katanungan.(2 puntos ang bawat bilang)
1. Mahalaga bang malaman ang iba’t ibang paraan ng pagpapahatid ng mensahe?Bakit?Sa paanong paraan
makatutulong ito sa atin?
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________
2. Bakit mahalaga para sa isang nakikipagtalastasan ang magkaroon ng kakayahang pragmatik?

________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________
3. Kailangan bang magkaroon ng kakayahang istratedyik ang isang taong nais maging epektibo sa
pakikipagtalastasan?
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
IV.PAGSUSULIT
Subukin ang iyong bigyang-kahulugan ang ilang mahahalagang salitang naging bahagi ng talakayan gamit ang sarili
mong pananalita batay sa iyong pagkaunawa sa bawat isa.(2 puntos ang bawat bilang)
1. Komunikasyon
2. Verbal na Komunikasyon
3. Di Verbal na Komunikasyon
4. Kakayahang Pragmatik
5. Kakayang istratedyik
71 | P a g e
FILIPINO
Iugnay ang konspetong natutuhan sa kanilang kahulugan. Isulat ang titik ng tamang kahuliugan sa linya.(2 puntos ang
bawat bilang)
A B
_________1.Pag-aaral ng kilos at galaw ng katawan a.chronemics
_________2.Pag-aaral sa ekspresyon ng mukha b.kinesika
_________3.Pag-aaral sa galaw ng mata bilang gamit sa komunikasyon c.pictics
_________4.Pag-aaral ng komunikatibong gamit ng espasyo d.haptics
_________5.Pag-aaral sa mga paghawak o pandama na naghahatid e.proksemika
mensahe f.oculesics
V.SANGGUNIAN
Pilipino)
72 | P a g e
FILIPINO
TIME COVERAGE
WEEK NO.3 DAY 1-2
I. ARALIN 5.KAKAYAHANG PANGKOMUNIKATIBO NG MGA PILIPINO

(KAKAYAHANG DISKORSAL)

◼ Nabibigyang-kahulugan ang Iba’t Ibang Kakayahang Pangkomunikatibo;
◼ Nakasusulat ng isang isang talumpating hihikayat na linangin ang Kakayahang Pangkomunikatibo ng mga Pilipino;
II.TALAKAYIN NATIN
KAKAYANG PANGKOMUNIKATIBO NG MGA PILIPINO
KAKAYAHANG DISKORSAL:
Pagtiyak sa kahulugang ipinapahayag ng mga Teksto/Sitwasyon sa Konteksto
Saklaw ng diskorsal ang pagkakaugnay ng serye ng mga salita o pangungusap na bumubuo ng isang makabuluhang
teksto.
Ang isang taong may kakayahan pangkomunikatibo ay nakapagbibigay rin ng wastong interpretasyon ng
napakinggan o nabasang pangungusap o pahayag upang makabuo ng isang makabuluhang kahulugan.Masasabi mo
bang may kakayahang diskorsal ang isang taong ngpahayag ng sumusunod?
“Pumunta ako ng palengke kanina.Maglaro tayo.Makikita mo ang hinahanap mo.Isasama kita.Marami-rami rin ang
kanyang kinain.Napaiyak ako sa palabas sa telebisyon.”
Malinaw ba ang pahayag?Ano ang dapat gawin upang maging kabuluhan ang pahayag?
May dalawang bagay na isinaalang-alang upang malinang ang kakayahang diskorsal-ang cohesion o pagkakaisa at
coherence o pagkakaugnay-ugnay.
Anim na Pamantayan sa Pagtataya ng Kakayahang Pangkomunikatibo

Dapat tandaang ang isang taong may kakayahan sa wika at dapat magtaglay hindi lamang ng kaalaman tungkol dito
kundi ng kahusayan,kasanayan,at galing sa paggamit ng wikang angkop sa mga sitwasayong pangkomunikatibo(Bagari
et al. 2007)
Sina Canary ay Cody (2000)ay nagbigay ng anim na pamantayan sa pagtataya ng kakayahang
pangkomunikatibo.Narito ang anim na pamantayan:
1.Pakikibagay(Adaptability)
Ang isang taong may kakayahang pangkomunikatibo ay may kakayahang mabago ang pag-uugali at layunin upang
maisakatuparan ang pakikipag-ugnayan.
Makikita ang kakayahang ito sa sumusunod:
a. pagsali sa iba’t ibang inter-aksiyong sosyal
b. pagpapakita ng pagiging kalmado sa pakikisalamuha sa iba
c. kakayahang ipahayag ang kaalaman sa pamamagitan ng wika
d. kakayahang magpatawa habang nakikisalamuha sa iba
73 | P a g e
FILIPINO
1. Pagkahok sa Pag-uusap(Conversational Involvement)

May kakayahan ang isang taong gamitin ang kaalaaman tungkol sa anumang paksa sa pakikisalamuha sa iba.
Makikita ang kung taglay ng isang komyunikeytor ang sumusunod:
a.kakayahang tumugon
b.kakayahang makaramdam kung ano ang tingin sa kanya ng ibang tao
c.kakayahang makinig at magpokus sa kausap
2.Pamamahala sa Pag-uusap(Conversationsal Management)

Tumutukoy ito sa kakayahan ng isang taong pamahalaan ang pag-uusap.Nakokontrol nito ang daloy ng usapan kung
paanong ang mga paksa ay nagpapatuloy at naiiba.
3.Pagpukaw-damdamin (Empathy)
Ito ay pagpapakita ng kakayang mailagay ang damdamin sa katauhan ng ibang tao at pag-iisip ng posibleng mangyari
o maranasan kung ikaw ay nasa kalagayan ng isang tao o samahan.
4.Bisa (Effectiveness)
Tumutukoy sa isa o sa dalawang mahahalagang pamantayan upang mataya ang kakayahang pangkomunikatibo-ang
ang pagtiyal kung epektibo ang pakikipag-usap.Ang taong may kakayahang pangkomunikatibo ay may kakayahang
mag-isip kung ang kanyang pakikipag-usap ay epektibo at nauunawaan.
5,Kaangkupan(Approptiateness)
Maliban sa bisa,isa pang mahalagang pamantayan upang mataya ang kakayang pangkomunikatibo ay ang
kaangkupan ng paggamit ng wika.Kung ang isang tao ay may kakayahang pangkomunikatibo,naiaangkop niya ang
kanyang wika sa siwaston,sa lugar na pinangyarihan ng pag-uusap,o sa taong kausap.
Ngayong nabatid mo na ang lahat ng komponent ng kakayahang pangkomunikatibo ay mas malilinang mo ang mga
ito upang maging isa kang epektibong komyunikeytor.Dapat tandaan na upang makamit ang mithiing ito,kailangang
gamitin nang wasto ang wikang Filipino sa iba’t ibang konteksto.Ngunit hindi rito nagtatapos ang lahat,bolang isang
Pilipino ay tungkulin mo ring hikayatin ang kapwa mo Pilipino upang lumago sa paggamit ng wikang Filipino.Ikaw
ngayon ay sumulat ng maikling talumpating hihikayat sa iyong kapwa Pilipino upang linangin ang kanilang
pangkomunikatibo upang maging mas epektibong komyunikeytor pasalita man o pasulat.Ang isinulat mong talumpati
ay tatayain gamit ang rubric sa ibaba.
Ang tulang gagawin ay dapat naglalaman ng tugma,apat na saknong at may tig-aapat na taludtod.Nakadepende sayo
kung ilang bilang ng pantig ang iyong gagawin.(20 puntos)
74 | P a g e
FILIPINO
4 3 2 1
Lohikal at magkakaugnay Magkakaugnay ang Di gaanong lohikal at di Magulo at di
ang nilalaman ng nilalaman ng talumpati. gaanong magkakaugnay magkakaugnay ang
talumpati. ang nilalaman ng nilalaman.
talumpati.
Epektibong naipaliwanag May kalinawan ang Di gaanong malinaw ang Malabo ang mensahe ng
ang mensahe ng mensahe ng talumpati. mensahe ng talumpati. talumpati.
talumpati.
Pinag-isipan at Pinag-isipan at May ilang impormasyong Halatang hindi pinag-isipan

pinaghandaang mabuti pinaghandaan ang isinulat na hindi pinag-isipan sa at hindi pinaghandaan ang
ang isinulat na talumpati na talumpati kaya talumpati.Kulang ang talumpati kaya hindi ito
kaya talagang nakukumbinsi ito. paghahanda sa talumpati nakukumbinsi.
nakukumbinsi ito. kaya hindi ito gaanong
nakukumbinsi.
III.PAGSUSULIT
Isulat ang kahulugan nito ayon sa iyong pagkakaunawa.
Tukuyin ang pamantayan at isulat ito sa linya bago ang bilang.Piliin ang sagot sa loob ng kahon.(2 puntos ang bawat
bilang)
Pamamahala sa Pag-uusap Bisa

Pagkapukaw ng damdamin Pakikibagay
Paglahok sa Pag-uusap Kaangkupan
__________1.Ito ang pamantayang tumutukoy sa kakayahan ng isang taong mabago ang pag-uugali at layunin upang
maisakatuparan ang pakikipag-ugnayan.
__________2.Ang pamantayamg ito ang nagpapakita na kung ang isang tao ay may kakayahang pangkomunikatibo
naiaangkop niya ang kanyang wika sa sitwasyon,sa lugar na pinangyarihan ng pag-uusap ,o sa taong kausap.
__________3.Ang pamantayang ito ay tumutukoy sa kakayahan ng isang taong mailagay ang damdamin sa katauhan
ng ibang tao.
__________4.Sinusukat ng pamantayang ito kung may kakayahan ang isang taong gamitin ang kaalaman tungkol sa
anumang paksa sa pakikisalamuha sa iba.
__________5.Tumutukoy ito sa kakayahan ng isang taong pamahalaan ang pag-uusap.Nakokontrol nito ang daloy ng
usapan at kung paanong ang mga paksa ay nagpapatuloy at naiiba.
75 | P a g e
FILIPINO
❖ Bakit kailangang taglayin ng isang tao ang lahat ng salik ng kakayahang pagkomunikatibo upang masabing
epektibo siyang komyunikeytor.(10 puntos)
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
V.SANGGUNIAN
Pilipino)
76 | P a g e
FILIPINO
TIME COVERAGE
WEEK NO.4 DAY 1-2
I. ARALIN 6:INTRODUKSIYON SA PANANALIKSIK SA WIKA AT KULTURANG PILIPINO

◼ Nauunawaan ang Introduksiyon sa Pananaliksik sa Wika ;
◼ Nakasusulat ng isang panimulang pananaliksik sa mga penomenang kultural;
II. TALAKAYIN NATIN

Mga Hakbang sa Pagbup ng Sulating Pananaliksik
1. Pagpili ng Mabuting Paksa
Ang unang hakbang sa pagbuo ng sulatin pananakliksik ay ang masusing pag-unawa sa paksa at mga kaugnay na
gawaing ibibigay ng guro.Maiiwasang masayang ang oras at panahon ng isanf mag-aaral kung malinaw sa kanya ang
nais ipagawa ng guro at ang layunin para sa gawain.
Kapag ganap nang naunawaan ng mag-aaral ang kanyang gagawin ay magiging mas madali ang pagbuo para sa
paksang tatalakayin sa gawain.
Ang paksa
Napakahalagang piliing mabuti ang paksa upang maging matagumpay ang isang sulating pananaliksik.Nararapat na
ang paksa ay pinag-iisipang mabuti at dumaan sa maingat na pagsusuri upang matiyak na makabubuo ng isang
makabuluhang sulatin.
Narito ang ilang tanong na maari mong itanong sa iyong sarilo bago tuluyang magpasiya sa paksang sulatin:
❖ Interesado na ako sa paksang ito?Magiging kawili-wili kaay sa akin ang pananaliksik at pagsulat ukol dito?
❖ Angkop,makabuluhan,at nappanahon ba ang paksang ito?Magiging kapaki-pakinabang ba ang magiging bunga
nito sa akin o sa ibang babasa partikular sa mga kaklase ko?
❖ Masyado bang malawak o masaklaw ang paksa?Masyado ba itong limitado?
❖ Kaya ko kayang tapusin ang paksang ito sa loob ng panahong ibinigay na sa amin?
❖ Marami kayang sangguniang nasusulat na maari kong pagkunan ng impormasyon upang mapalawak ang paksang
napili ko?
Kung OO ang sagot mo sa mga tanong,maaaring ito na nga pinakaangkop na paksa para sa iyo.Maaari ka nang
magpatuloy sa ikalawang hakbang ng pananaliksik.
Pagbuo ng Pahayag ng Tesis(Thesis Statement)

Ito ang pahayag na magsasaad ng posisyong sasagutin o patutunayan ng iyong bubuoing pananaliksik.Narito ang ilang
tanong na maaring gumabay o magbibigay direksiyon sa pagbuo mo ng pahayag ng tesis.
Ano ang layunin ko sa pananaliksik na ito?Layunin kong maglahad ng impormasyong magpapatunay sa

pinapanigan kong posisyon?
77 | P a g e
FILIPINO
Sino ang aking mga mambabasa?Ang guro lang ba ang makababasa ng sinulat ko?Sino pa kaya ang
makababasa?Ano kaya ang inaasahan at karanasan ng aking mambabasa?
Ano ang kagamitan o sanggunian o sangguniang ang kakailanganin?May sapat bang kagamitan o sanggunian
upang magamit ko sa pagpapatunay sa aking pahayag ng tesis?Saan ko mahahanap ang mga ito?
2. Paghahanda ng Pansamantalang Bibliyograpiya

Kakailanganin mong bumisita sa mga aklatan upang mangalap ng iyong mg sanggunian.Maaari ding makakuha ng
mga impormasyon mula sa mga sanggunian.Maging maingat lang at suriing mabuti ang mga talang makukuha sa
Internet sapagkat maraming mga impormasyon mula sa kaduda-duda o minsan ay walang katotohanan.
Ang biblliyograpiya ay talaan ng iba’t ibang sanggunian katulad ng mga aklat,artikulo,report,peryodiko,magasin,web
site,at iba pang nalathalang materyal na ginamit.Makatutulong ang pagahahanda ng card ang bibliyograpiya para sa
bawat sanggunian.Ito’y maaaring isang “3x5” na index card na kakikitaan ng sumusunod na mga impormasyon:
❖ Pangalan ng awtfor
❖ Pamagat ng kanyang isinulat
❖ Impormasyong ukol sa pagkakalathala
◼ mga nalimbag
◼ lugar at taon ng pagkakalimbag
◼ pamagat ng aklat
❖ Ilang mahahalagang tala ukol sa nilalaman
Hindi lahat ng mga sangguniang itinala sa pansamantalang bibliyograpiya ay magagamit subalit mahalaga pa ring
kunin ang lahat g makikitang may kaugnayan sa paksa sapagkat maaaring sa panahon ng pagsusulat ay makatutulong
ito sa iyo at hindi ka na kailangan manghagilap ng iyng gagamitin dahil alam mo na kung saan mo ito mahahanap.
4.Paghahanda ng Tentatibong Balangkas

Mahalaga ang paghahanda ng isang tentatibong balangkas upang magbigay direksiyon sa pagsasaayos ng iyong mga
ideya at pagtukoty kung ano-anong materyal pa ang kailangang hanapin.Maaaring gamitin ang mga inihanda mong
card na bibliyograpiya upang maging gabay sa pagbuo ng iyong balangkas.
5.Pangangalap ng Tala o Note Taking

Iminumungkahing isulat nang maayos ang iyong tala.Gumamit ng index card na mas malaki kaysa sa ginamit mo sa
bibliyograpiya para mapag-iba ang dalawa bukod sa kas marami kang maisusulat sa mas malaking card.
Maaring gamitin ang pormat sa ibaba para sa iyong mga tala:
Tiyak na paksang hango sa iyong balangkas Pangalan ng awtor

Pamagat ng aklat
Pahina
Isulat dito ang iyong tala.
78 | P a g e
FILIPINO
Maaari kang gumamit ng tatlong uri ng tala:ang tuwirang sinipi,hawig at buod.
TuwirangSinipi-kung ang tala ay direktang sinipi mula sa isang sanggunian.Gumamit ng panipi sa simula at dulo ng
sinipi.Itala ng sangguniang pinagkunan gayundin ang pahina kung saan ito mababasa.
Buod-kung ito’y pinaikling bersiyon ng isang mas mahabang teksto.Ito’y maikli subalit nagtataglay ng lahat ng
mahahalagang kaisipan ng orihinal na teksto.Ito ang pinakamadalas gamitin sa pagkalap ng tala.
Hawig-kung binago lamang ang mga pananalita subalit nananatili ang pagkakahawig sa orihinal.
6. Paghahanda ng Iwinastong Balangkas o Final Outline

Dito susuriing mabuti ang inihandang tentatibong balaangkas upang matiyak kung may mga bagay pang kailangang
baguhin o ayusin.Maari nang ayusin ang dapat ayusin upang ang pangwakas na balangkas ay magng mabuting pagsulat
ng iyong borador.
7. Pagsulat ng Borador o Rough Draf

Tandaang ang isang sulating pananaliksik ay dapat magkaroon ng introduksiyon na kababasahan ng pinalawig o
nalamnan nang bahagi ng iyong balangkas,at ang iyong kongklusyon na siyang nagsasaad ng buod ng iyong mga
natuklasan sa iyong pananaliksik.Dapat ding isaalang-alang na ang wikang gagamitin ay payak ngunit malinaw;tama
ang baybay,bantas,at kaayusang panggramatika;pormal ang anyo;at karaniwang nasa ikatlng panauhan.
8. Pagwawasto at Pagrebisa ng Borador

I-proofread o basahing mabuti at iwasto ang mga bagay na kailangang iwasto sa iyong borador.Pag-ukulan ng pansin
ang pagkakabuo ng mga pangungusap,ang baybay,bantas,wastong gamit,pamaraan ng pagsulat,at angkop na talababa
o footnote.Maaari nang pumili ng tiyak na pamagat ng iyong sulatin.Ihamnda na rin ang paunang salita,talaan ng
nilalaman,at pinal na bibliyograpiya.
Sa pagsulat ng bibliyograpiya ay nararapat tandaan ang mga sumusunod:
❖ Pangkat-pangkatin ang mga ginamit na sanggunian.Pagsama-samahin ang mga aklat,pahayagan,web site,at iba
pa.
❖ Isaayos muna nang paalpabeto ang pangalan ng mga awtor gamit ang apelyido bilang basehan.
❖ Isulat ang bibliyograpiya gamit ang isa sa iba’t ibang estilo ng pagsulat nito.Kung ang napiling estilo ay American
Psychological Association (APA),maaaring sundan ang sumusunod na pattern para maisulat ang mga ginamit na
sanggunian.
Para sa mga Aklat

◼ Apelyido ng Awtor,Pangalan ng Awtor.(Taon ng Paglilimbag)Pamagat.
Lungsod ng Tagapaglimbag:Tagapaglimbag.
Para sa mga Artikulo sa Pahayagan o Magasin

◼ Apelyido ng Awtor,Pangalan ng Awtor.(Taon ng Paglilimbag)Pamagat ng Artikulo.Pamagat ng Pahayagan o
Magasin,Paglilimbag#.(Isyu #),pahina #.
Para sa mga Kagamitang Mula sa Internet
79 | P a g e
FILIPINO
◼ Awtor.(Petsa kung kailan sinipi o ginamit mula sa buong web address mula sa http://.
9.Pagsulat ng Pinal na Sulating Pananaliksik

Pagkatapos pagdaanan at isagawa nang mabuti ang walong hakbang ,ngayon ay nakatitiyak ka na ng isang mainam
na sulating pananaliksik.I-type na ito gamit ang pormat na ibinigay sa iyong guro.
Sanggunian:
Baker,Jack Raymond .at Allen Brizee.(Pebrero 21,2013)”Writing a Research Paper.” Online Writing Lab.Accessed
August 7,2015.https://owl.english.purdu e.edu/owl/resource/658/01/
III. PAGSASANAY/GAWAIN
Nagagamit ang angkop na mga salita at pangungusap upang mapag-ugnay-ugnay ang mga ideya sa isang sulatin.
Ikaw ay isang mananaliksik mula sa Natiional Commission for Culture and the Arts(NCCA).Naatasan ka ng inyong
pinunong magsaliksik at bumuo ng sulating pananaliksik tungkol sa paksang may kaugnayan sa penomenang kultura
at panlipunan sa ating bansa.Ang iyong gagawin ay isasama sa iba pang mga sulating naklathala sa web site ng
NCCA.Makatutulong ang mga sulating ito upang higit na mapahalagahan ng mga Filipino ang ating kultura at iba pang
pagkakakilanlang panlipunan at pambansa.Gumamit ka ng angkop na mga salita at pangungusap upang mapag-ugnay-
ugnay mo ang mga ideya sa iyong susulatin.
Maaari kang pumili ng isa sa mga paksang nakalahad sa ibaba subalit maaari din namang ikaw ay mag-isip ng sarili
mong paksa na kaugnay sa mga paksang babanggitin.
❖ Mga natatanging kultura sa inyong sariling bayan,lalawigan,orehiyon na hindi makikita saanmang bahagi ng bansa
❖ Mga instrumentong pangmusikang natatangi sa inyong lugar
❖ Mga pagkaing natatangi sa inyong lugar na may potensiyal na maipagbili sa ibang lugar upang mapagkakitaan
❖ Magagandang lugar sa inyong pamayanan o lalawigan na hindi pa naipakilala sa mga turistta subalit may
potensiyal na maging tourist spot.
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
80 | P a g e
FILIPINO
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
IV. PAGSUSULIT
A.Basahin at unawaing mabuti ang bawat kawastuhan o kamalian ng mga pahayag.Kung ito ay tama,isulat sa linya ang
salitang TAMA at ang MALI kung hindi wasto ang pahayag.
_________1.Ang pagbuo ng tentatibong balangkas ay makatutulong sa pagbibigay ng direksiyon sa pagsasaayos ng

mga ideya at sa pagsulat.
________ 2.Borador ang tawag sa aktuwal na sulating ipapasa na sa guro.
_________3.”Hawig” ang tawag sa pangangalap-tala kung binago lamang ang mga pananalita subalit nananatili ang
pagkakahawig sa orihinal.
_________4.Iisa lang ang estilo ng pagsulat ng bibliyograpiya para sa sulating pananaliksik.
_________5.Isa sa mahahalagang bagay na dapat I-konsidera sa pagbuo ng sulating pananaliksik ay ang pagpili ng
paksang magiging interesado at kakayanin ng susulat.
_________6.Kailangang mabigyang credit o pagkilala ang may-ari o manunulat ng mga ginamit na sanggunian sa
pamamagitan ng talababa at bibliyograpiya.
_________7.Kapag gumamit ang manunulat ng “tuwirang sinipi”sa pangangalap ng tala ay pinaiikli lamang niya ang
bersiyon ng isang mas mahabang teksto.
_________8.Kailangang maging malinaw sa susulat ang layunin ng kanyang pagsulat.
_________9.Sa pagsulat ng sulating pananaliksik,mahalaga ang pagkakaroon ng mahusay na introduksiyon at katawan
subalit hindi mahalaga ang kongklusyon.
_________10.Sa pagsulat ay hindi mahalagang matukoy ang audience o inaasahang mambabasa ng isusulat.
81 | P a g e
FILIPINO
B. Isa-isahin ang mga hakbang sa pagbuo ng isang makabuluhang sulating pananaliksik na tinalakay sa araling
ito.Isulat ang tamang pagkakasunod-sunod na hakbang.(10 puntos)
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
V.SANGGUNIAN
Pilipino)
82 | P a g e

FIL1

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

FIL1

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

FILIPINO 1

WEEK NO.1 DAY 1-2

I.Aralin 1: MGA KONSEPTONG PANGWIKA (kahulugan, kaalaman at kasaysayan)

II.PALAWAKIN ANG TALASALITAAN:

Ang Wikang Pambansa

1934:Dahil nga sa pagkakahiwa-hiwalay ng ating bansa sa iba’t-ibang pulo at sa dami ng wikang

1935:Ang pagsusog na ito ni Pangulong Quezon ay nagbigay-daan sa probisyong pangwika na nakasaad

Wikang Opisyal at Wikang Panturo

Ayon sa itinadhana ng ating Saligang Batas ng 1987, Artikulo XIV,Seksiyon 7,

4.Ano-ano ang naging pamantayan ng mga miyembro ng Surian sa pagpili ng wikang

1934 :Dahil nga sa pagkakahiwa-hiwalay ng ating bansa sa iba’t-ibang pulo at sa dami ng

I.AARALIN 2:MONOLINGGWALISMO, BILINGGUWALISMO, AT WEEK NO.2 DAY 1-2

II.PALAWAKIN ANG TALASALITAAN

Bilingguwalismo sa Wikang Panturo

Multilingguwalismo-nakakapagsalita at nakauunawa ng Filipino, Ingles, at isa o higit pang wikang katutubo na

MTB-MLE o Mother Tongue Based-Multilinggual Education-ang pamantayan sa pagpapatupad nito ay nakasaad sa

Monolingguwalismo-ang tawag sa pagpapatupad ng iisang wika sa isang bansa.

Multiligguwalismo-nakakapagsalita at nakauunawa ng Filipino, Ingles, at isa o higit pang wikang katutubo na

WEEK NO.3 DAY 1-2

I. ARALIN 3:MGA BARAYTI NG WIKA

II. PALAWAKIN ANG TALASALITAAN

Barayti-Ito ay pagkakaiba-iba ng paggamit ng wika .

III. TALAKAYIN NATIN

HETEROGENOUS AT HOMOGENOUS NA WIKA

IDYOLEK-pansariling paraan ng pagsasalita.

“Wika ng mga beki”o tinatawag na gaylingo

Ang mga abogado o taong nagtatrbaho sa korte ay maipapakilala ng mga sumusunod na

CREOLE-ang wikang nagmula sa isang pidgin at naging unang wika sa lugar.

Halimbawa ng Iba’t Ibang Barayti ng Wika

DAYALEK-barayti ng wikang ginagamit ng partikular na pangkat ng mga tao mula sa isang

WEEK NO.3 DAY 1-2

I.ARALIN 4: GAMIT NG WIKA SA LIPUNAN

II.PALAWAKIN ANG TALASALITAAN

2.REGULATORYO-tungkulin ng wikang tumutukoy sa pagkontrol sa ugali o asal ng ibang tao.

3.INTER-AKSIYONAL-tungkuling ito ay nakikita sa paraan ng pakikipag-ugnayan ng tao sa kanyang

6.IMPORMATIBO-ito ay kabaligtaran ng heuristiko.Ito ay may kinalaman sa pagbibigay ng impormasyon sa paraang

Si Jakobson(2003)naman ay nagbahagi ng anim na paraan ng paggamit ng wika.

5.Paggamit ng kuro-kuro (Metalingual)-gamit na lumilinaw sa mga suliranin sa pamamagitan ng pagbibigay ng

Mga Paraan ng Pagbabahagi ng Wika

Pagpapahayag ng Panghihikayat(Conative) Pagsisimula ng pakikipag-

WEEK NO.1 DAY 1-2

I.ARALIN 5:KASAYSAYAN NG WIKANG PAMBANSA(UNANG BAHAGI)

II.PALAWAKIN ANG TALASALITAAN:

ANG TORE NG BABEL

KASAYSAYAN NG WIKANG PAMBANSA

2.TEORYA NG PANDARAYUHAN MULA SA REHIYONG AUSTRONESYANO

Ang baybayin na binubuo ng labimpitong titik-tatlong patinig at labing-apat na katinig.

2. Ano ang mahalagang naiambag nila sa kasaysayan ng wikang pambansa?

WEEK NO.2 DAY 1-2

I. ARALIN 5:PANAHON NG ESPANYOL

◼ Natutukoy ang pinagdaanang pangyayari/kaganapan tungo sa pagkabuo at pagkaunlad ng Wikang Pambansa;

II.PALAWAKIN ANG TALASALITAAN

Panahon ng mga Espanyol

Panahon ng Rebolusyong Pilipino

2. Ano ang namayani ang damdaming namayani nang panahong iyon?

5. Bakit sinabing naging biktima ng politika ang wikang Tagalog?

WEEK NO.3 DAY 1-2

I. ARALIN 6:KASAYSAYAN NG WIKANG PAMBANSA(IKALAWANG BAHAGI)

◼ Natutukoy ang pinagdaanang pangyayari/kaganapan tungo sa pagkabuo at pagkaunlad ng Wikang Pambansa;

II.PALAWAKIN ANG TALASALITAAN

II. TALAKAYIN NATIN

rehiyonalismo sa halip na nasyonalismo.(3)Hindi magandang pakinggan ang magkahalong wikang Ingles at

Panahon ng mga Hapones