1

Gamit Para Han Mga Eskwela

PAG-AARI NG PAMAHALAAN
HINDI IPINAGBIBILI
INILAAN PARA SA
Distrito/ Paaralan: ________________________________________
Dibisyon: ________________________________________________
Unang Taon ng Paggamit:_________________________________
Pinagkunan ng Pondo (pati taon):__________________________

Kagawaran ng Edukasyon
Republika ng Pilipinas
Math – Unang Baitang
Kagamitan ng Mag-aaral sa Waray
Unang Edisyon, 2012
ISBN: 978-971-9981-62-6
Paunawa hinggil sa karapatang-sipi. Isinasaad ng Seksiyon 176 ng Batas Pambansa
Bilang 8293: Hindi maaaring magkaroon ng karapatang-sipi sa ano mang akda ng Pamahalaan ng
Pilipinas. Gayon pa man, kailangan muna ang pahintulot ng pamahalaan o tanggapan kung saan
ginawa ang isang akda upang magamit sa pagkakakitaan ang nasabing akda. Kabilang sa mga
maaaring gawin ng nasabing ahensiya o tanggapan ay ang patawan ng bayad na royalty bilang
kondisyon.
Ang mga akda / materyales (mga kuwento, seleksiyon, tula, awit, larawan, ngalan ng
produkto o brand names, tatak o trademarks, atbp.) na ginamit sa aklat na ito ay sa nagtataglay
ng karapatang-ari ng mga iyon. Pinagsikapang mahanap at mahingi ang pahintulot ng mga may
karapatang-ari upang magamit ang mga akdang ito. Hindi inaangkin ni kinakatawan ng mga
tagapaglathala (publisher) at may-akda ang karapatang-aring iyon.

Inilathala ng Kagawaran ng Edukasyon

Kalihim: Br. Armin A. Luistro FSC
Pangalawang Kalihim: Dr. Yolanda S. Quijano
Kawaksing Kalihim: Dr. Elena R. Ruiz

Mga Bumuo ng Kagamitan ng Mag-aaral

Convenor: Ian June Garces, Ph.D.

Consultant at Koordinator: Soledad A. Ulep, Ph.D.
Mga Manunulat: Soledad A. Ulep, Ph.D., Lydia M. Landrito, Edna G. Callanta, Allan M.
Canonigo, Dana M. Ong, Guillermo P. Bautista, Jr., Erlina R. Ronda, Teresita R. Mañalac,
Gladys Nivera, at Shirley Remoto
Mga Kontribyutor: Avelina Salvador, Remylinda Soriano, Maricar D. Agao, Maricar Alamon,
Emerenciana T. Angeles, Felipa Bassig, Nely Baylon, Ofelia Chingcuanco, Irene R. Chua, John
Antonio Daganta, Mary Jean dela Cruz, Robecil O. Endozo, Rosalinda Formeloza, Lourdes
Hulipas, Juvylennie Nardo, Michelle S. Silva, at Ma. Corazon Silvestre
Mga Tagasuri ng Nilalaman: Soledad A. Ulep, Ph.D., Lydia M. Landrito, Edna G. Callanta,
Rogelio O. Doñes, Ph.D., at Robesa R. Hilario
Mga Tagasuri ng Wika: Jose Evie G. Duclay, Jomar I. Cañega, at Ma. Victoria C. Casoy
Mga Tagasalin: Gretel Laura M. Cadiong, Virgilia D. Dableo, Rosemarie M. Guino, Ramira R.
Tayoni, Ronel R. Anasarias, Mercedita S. Garcia, at Sylvia D. Villanueva
Mga Gumuhit ng Larawan: Erich D. Garcia, Eric C. de Guia, Fermin M. Fabella, Deo R.
Moreno, Amphy B. Ampong, Jayson R. Gaduena, Lemuel P. Valle, Jr., Bienvenido E. Saldua,
at Jayson O. Villena
Mga Naglayout: Joselito B. Asi, Aro R. Rara, at John Rey T. Roco
Encoder: Jayson R. Gaduena

Inilimbag sa Pilipinas ng ____________

Department of Education-Instructional Materials Council Secretariat (DepEd-IMCS)

Office Address:
Telefax:
E-mail Address:
nd
2 Floor Dorm G, PSC Complex, Meralco Avenue
Pasig City, Philippines 1600
(02) 634-1054, 634-1072
imcsetd@yahoo.com

ii
 LISTAHAN HAN PAG-ARADMAN

YUNIT 1
Ulohan Paypay
Usa, Duha, Tulo 1
Upat, Lima, Unom 8
Pito, Wala, Siyam 15
Sero 22
Napulo 26
Onse ngadto Baynte 32
Baynte-Uno ngadto Singkuwenta 39
Singkuwenta Ngadto Usa ka Gatos 48
Sobra hin Usa 65
Iban hin Usa 68
“Guruguti ngan Darudamo” 72
Pareho Kadamo Han” 77
Pagsusunod-sunod Tikang ha Gutiay Tikadako o
Tikang ha Dako Tiaagutiay nga Numero han mga 81
Butang
Pagtanding hin mga Numero Kutob Usa Ka Gatos
86
Gamit an mga Simbolo
Laktaw nga Pag-ihap hin Tag 2 95
Laktaw nga Pag-ihap hin Tag 5 98
Laktaw nga Pag-ihap hin Tag 10 103
Pagbungkag ngan Pagtig-ub Hin mga Numero 109
Tag-usa ngan Tagnapulo 113

iii
YUNIT 2
Ulohan Paypay
Mga Sensilyo ha Pilipinas 118
Sunod-sunod nga Numero ika-1, ika-2, ika-3 hasta ika-
128
10
Pagkilala han Pagkakasunod-sunod han mga Butang 135
Pagdudugang nga gintitimpo an mga set ngan Pag-
140
iiban nga hintungod han nasalin
Pag-iban komo Pagkumpara ngan Pagdugang 154
Pag-iban ngan Pagdugang komo Magkabaliktad
161
nga Proseso
An Kapareho nga Paagi hin Paggamit an
Pagdudugang (Addition) ngan Pag-iiban 167
(Subtraction)
Mga Pattern hin Pagtig-ub ngan Pagbungkag hin
175
mga Numero Gamit an Addition
Pagtampo han Duha nga Usa katudlo nga Numero
nga may Kabug-usan kutob 18 Gamit an Sero ha 183
Pagtampo o Pagdugang
Pagtampo hin Tulo nga 1-katudlo nga Numero
Tipahalaba ngan Tipaubos nga may Kabug-usan 189
ngadto han 18 Gamit an Pagrupo nga Pagtampo
Gamit an Pinahalaba nga Paagi Paghatag hin Rason
194
han Karuyag Sidngon han Pagtampo o Pagdugang
Pagdugang nga may Kabug-usan ngadto 99 nga diri
197
Ginbabag-o an Paggrupo
Pagdugang nga may Kabug-usan ngadto ha 99 nga
201
Ginababag-o Paggrupo han mga Numero
Pagdugang ha Hunahuna hin Tulo nga 1-Katudlo nga
207
Numero nga may Kabug-usan Kutob 18
Pagdugang ha Hunahuna hin 2- Katudlo ngan 1-
214
Katudlo nga Numero nga Ginbabag-o an Paggrupo
Paghatag hin Usa Kapaagi nga Solusyon ha
Problema Panmatematika Bahin han Pagdudugang 220
han Bug-os nga Numero nga Kuwarta

iv
YUNIT 3:

Ulohan Paypay
Pag-iban hin Usa-Katudlo nga Numero nga may
228
Gin-iibanan Kutob 18
Pag-iban hin 1- ngadto 2-Katudlo nga Numero
234
Kutob 99 nga Diri Ginbabag-o an Paggrupo
Pag-iban hin Numero nga May Ginababag-o nga
242
Paggrupo ha Pinahaluag nga Pamaagi
Pag-iban hin 1-ngadto 2-Katudlo nga Numero
248
Kutob 99 nga Ginbabag-o an Paggrupo
Pag-ihap ha Hunahuna Kaapi an Pag-iban ha 1-
256
Katudlo nga Numero Kutob 18 Han Gin-iibanan
Pag-ihap ha Hunahuna Upod hin Pag-iban hin
Usa-Katudlo nga Numero Tikang ha Gin-iibanan 262
Kutob 99
Problema Panmatematika Nga May Upod nga
267
Pag-iban
Katunga Han Kabug-usan 272
Ika-upat ka Parte han Kabug-usan 277
Katunga han Grupo 283
Ikaupat nga Parte han Grupo 293
Mga Porma Han mga Butang 305
Pagdrowing hin Porma 309
Mga Butang nga may Tulo Ka Dimensyon 315
Pagporma hin Bug-os nga mga Pigura 319
Mga Numero Ngan Attribute Patterns 326

v
YUNIT 4:

Leksyon Ulohan Paypay

1 Paggamit hin Kalendaryo – Mga
335
Adlaw hin Semana
2 Paggamit hin Kalendaryo – Mga Bulan
340
han Tuig
3 Paggamit hin Kalendaryo – Mga Petsa
345
han Bulan
4 Paggamit han Orasan – Pagsunod
350
ngan Pagsurat hin Oras
5 Pagtanding hin mga Butang Gamit an
Halipot, Huruhalipot, Gihahalipoti ngan 364
Halaba, Huruhalaba Gihahalabai
6 Pagtanding han Kahalaba Gamit an
373
Hataas, Huruhataas ngan Gihahataasi
7 Pagtanding hin mga Butang Gamit an
Magaan, Magurugaan, Gigagaani
380
ngan Mabug-at, Maburubug-at,
Gibubug-ati
8 Pagsukol han Kahalaba Gamit an Diri
386
Standard nga Yunit
9 Banabanaa ngan Timbanga an
Kabug-aton gamit an Diri Standard 394
nga Yunit han Sukol
10 Pagbanabana han Kadamuon nga
404
Sulod Gamit an Diri Standard nga Yunit
11 Pagpapakita hin mga Datos Gamit an
409
mga Retrato
12 An Relasyon han Hinungdon ngan
415
Epekto
13 Pagtigo ngan Pagsurat han Magigin
Resulta han Eksperimento ngan mga 421
Uyag

vi