Kontesktuwalisadong Komunikasyon sa Filipino

Itala ang mga mahahalagang konsepto at impormasyong nakapaloob sa mga lecture vid

Heteroganous at Homogenous na Wika

Walang “BUHAY NA WIKA” ang maituturing na HOMOGENOUS dahil ang bawat
wika ay binubuo ng mahigit sa isang barayti. Kaya ito ay maituturing na HETEROGNUS.
Masasabi kasing HOMOGENOUS kung pare-parehong magsalita ang lahat ng
gumagamit isang wika.
Barayti ng Wika
Hindi maiiwasan na magkaroon ng pagkakaiba ang wikang sinasalita ng mga tao. Mula
pa man noon nang simulang gunawin ng Diyos ang tore ng babel (Genesis 11:9)
Sa kasalukynag panahon, sinisikap pa rin na pag-aralan ang pagkakaroon ng iba’t-ibang
barayti ng Wika. Ito ang nagbubunga ng sitwasyon at pangyayaring nagreresulta sa tinatawag ng
divergence, ang dahilan kung bakit nagkakaroon ng iba’t-ibang uri o barayti ng wika (Paz et. Al.
2003)
Dayalek
Varayti ng wika na ginagamit ng particular na pangkat ng mga tao mula sa isang
particular na lugar, lalawigan, rehiyon, o bayan. Maaring magkaroon ng pagkakapareho ng mga
salita, ngunit nagkakaroon naman ng pagkakaiba sat ono, punto at/o diksyon. Bagamat ganito
ang Sistema, may pagkakataon pa rin na nagkakaintindihan ang dalawang ispiker.
Tagalog
Tagalog-Maynila (Kumain tayo sa mall)
Tagalog-Morong (Kumain tayo sa mall)
Tagalog-Bisaya (Magkain tayo sa mall)
Idiyolek
Kahit iisang dayalek ang sinasalita ng pangkat ng mga tao ay mayroon pa ring pansariling
paraan ng pagsasalita ang bawat isa. Ito ang tinatawag na IDIYOLEK.
Pinatutunayan lamang nito na hindi homogenous ang wika dahil may pagkakaiba ang
paraan ng pagsasalita ng isang tao sa iba pang taobatay na rin sa kani-kaniyang indibidwal na
estilo o paraan ng paggamit ng wika kung saanhigit siyang komportable magpahayag.
Sosyolek
 Ito ang wikang nakabatay sa katayuan o antas panlipunan o dimensyong sosyal ng mga
taong gumagamit ng wika.
Ang sosyolek ay mahusay na palatandaan ng istratipikasyon (pagpapangkat-pangkat ng
tao sang-ayon sa lipunang kasangkot sila).
Etnolek
Barayti ng wika na mula sa mga etnoligguwistikong pangkat. Halaw ito sa mga salitang
etniko at dayalek. Taglay nito ang mga salitang nagiging bahagi na ng pagkakakilanlan ng isang
pangkat-etniko.
Pidgin at Creole
Ang Pidgin ay umusbong na bagong wika. Kadalasan aksidente ito. Nangyayari kapag
may dalawang tao na di-magkaintindihan dahil magkaiba ang gamit nilang wika. Ang bawat
salita ay nagkakaroon ng katumbas na simbolo at kaipala’y sa paglaon ng panahon at gasgas na
pagkakagamit, nagkakaroon ito ng istruktura na kalauna’y magiging creole.
Register
Barayti ng wika na kung saan na-iaangkop ng ispiker ang kaniyang sinasabi batay sa
kung sino ang kaniyang kausap at sa sitwasyon na rin ng pag-uusap.