GIÚP EM HỌC GIỎI NGỮ VĂN 7

PHẦN TIẾNG VIỆT

TỪ GHÉP TỪ LÁY CÁC LOẠI TỪ LÁY

Khái niệm: Từ ghép là từ do hai tiếng (hoặc
nhiều hơn) có nghĩa ghép lại.
Ví dụ: cỏ cây, hoa lá, đất trời, hợp tác xã
Phân loại từ ghép
Có 2 loại: từ ghép chính phụ và từ ghép đẳng
lập
- Từ ghép chính phụ có tiếng chính và tiếng
phụ bổ sung nghĩa cho tiếng chính. Tiếng
chính đứng trước, tiếng phụ đứng sau. Nghĩa
của từ ghép chính phụ hẹp hơn nghĩa của tiếng
chính.
Ví dụ:
+ máy – máy xay, máy cày, máy cưa, máy
hơi nước
+ bà – bà nội, bà ngoại
+ thơm – thơm phức, thơm nồng
- Từ ghép đẳng lập có các tiếng bình đẳng về
mặt ngữ pháp (không phân ra tiếng chính,
tiếng phụ). Nghĩa của từ ghép đẳng lập rộng
hơn, khái quát hơn nghĩa của các tiếng tạo nên
nó.
Ví dụ: quần áo, trầm bổng, sách vở
Trong một số trường hợp, có thể đảo vị trí các
tiếng trong từ ghép đẳng lập.
Khái niệm: Từ láy là từ có hai tiếng trở lên có
sự hòa phối âm thanh và sự kết hợp tạo nghĩa
giữa các tiếng.
- Phần lớn từ láy trong tiếng Việt được tạo ra
bằng cách láy tiếng gốc có nghĩa.
Nghĩa của từ láy có thể có những sắc thái riêng
Nghĩa của từ láy có thể có những sắc thái riêng
so với tiếng gốc như sắc thái biểu cảm, sắc thái
giảm nhẹ, nhấn mạnh
Ví dụ:
+ mềm – mềm mại (có sắc thái biểu cảm)
+ đỏ – đo đỏ (có sắc thái giảm nhẹ)
+ thẳm – thăm thẳm (có sắc thái nhấn mạnh)
- Có những từ láy tạo nghĩa dựa vào sự mô
phỏng âm thanh (ha há, oa oa, oai oái, tích tắc,
gâu gâu)
- Có những từ láy tạo nghĩa dựa vào đặc tính
âm thanh vần
Ví dụ:
+ li nhí, li ti, ti hí… (vần có nguyên âm “i”
biểu thị tính chất nhỏ bé)
+ Ha hả, ra rả … ( vần có nguyên âm “a”,
biểu thị tính chất to lớn, mạnh mẽ)
Có 2 từ loại: láy toàn bộ và từ láy bộ phận
- Từ láy toàn bộ: các tiếng hoàn toàn giống
nhau về âm thanh (nhà nhà, vui vui, xanh
xanh, đùng đùng …)
+ Một số trường hợp láy toàn bộ có biến đổi
thanh điệu (đỏ → đo đỏ, ấm → âm ấm, lạnh →
lành lạnh…)
+ Một số trường hợp lấy toàn bộ có biến đổi
phụ âm cuối (bật → bần bật, đẹp → đèm
đẹp…)
- Từ láy bộ phận: láy phụ âm đầu hoặc láy vần
+ Láy phụ âm đầu:
bạc → bạc bẽo rời → rời rạc
rẻ → rẻ rúng mặt → mất mặt
+ Láy vần:
co → co ro phất → lất phất
* Lưu ý: cần phân biệt từ láy với từ ghép đăng
lập có tiếng giống nhau về phụ âm đầu hoặc
phần vấn (tươi tốt, tươi cười, dẻo dai, nảy nở,
núi non,…)
Có những từ ghép đẳng lập trong đó có một
tiếng đã mờ nghĩa (rừng rú, no nê, chùa
chiền…)

ĐẠI TỪ TỪ HÁN VIỆT Ý nghĩa:

Khái niệm: Đại từ là từ dùng để trỏ
hoặc để hỏi.
- Đại từ để trỏ dùng để:
+ Trỏ người, sự vật (gọi là đại từ
xưng hô) (tôi, mày, các anh, chúng
nó, nó…)
+ Trỏ số lượng (bấy, bấy nhiêu,
chừng ấy…)
+ Trỏ hoạt động, tính chất, sự
việc (vậy, thế…)
- Đại từ để hỏi dùng để:
+ Hỏi về người, sự vật (ai, gì…)
+ Hỏi về số lượng (bao nhiêu,
mấy…)
+ Hỏi về hoạt động, tính chất, sự
việc (sao, thế nào…)
Chức năng ngữ pháp:
- Đại từ có thể đảm nhiệm các vai
trò ngữ pháp như chủ ngữ, vị ngữ
trong câu hay phụ ngữ của danh từ,
động từ, tính từ…
- Đại từ không đứng làm bộ phận
trung tâm để cấu tạo cụm từ.
Khái niệm: Từ Hán Việt là từ được cấu tạo bằng yếu tố
Hán Việt.
- Phần lớn các yếu tố Hán Việt không được dùng độc
lập như từ mà chỉ dung để tạo từ ghép.
Ví dụ:
thủy (nước) → thủy lợi, thủy lực
sơn (núi) → sơn hà, giang sơn, sơn cước
- Một số yếu tố Hán Việt có lúc dùng để tạo từ ghép, có
lúc được dùng độc lập như một từ.
Ví dụ: hoa, quả, bút, bằng, học, tập, đấu
- Có nhiều yếu tố Hán Việt đồng âm nhưng nghĩa khác
xa nhau.
Ví dụ:
thiên (trời) – thiên (ngàn) – thiên (đời)
tử (chết) – tử (con)
Phân loại:
Từ ghép Hán Việt có hai loại chính: từ ghép đẳng lập và
từ ghép chính phụ.
- Từ ghép đẳng lập: sơn hà, giang sơn, xâm phạm, sinh
tử, tồn vong, sầu bi, hạnh phúc…
- Từ ghép chính phụ:
+ Có trường hợp giống với trật tự từ ghép thuần Việt
yếu tố chính đứng trước, yếu tố phụ đứng sau (ái quốc,
thủ môn, chiến thắng…)
+ Đa số trường hợp khác với trật tự từ ghép thuần
Việt, yếu tố phụ đứng trước, yếu tố chính đứng sau
(thiên thư, thạch mã, tái phạm, sơ thẩm…
Từ Hán Việt được sử dụng để tạo sắc thái biểu
cảm, cụ thể là:
- Tạo sắc thái trang trọng, thể hiện thái độ tôn
kính (phụ nữ, từ trần, mai táng…)
- Tạo sắc thái tao nhã, tránh gây cảm giác thô
tục, ghê sợ (tử thi…)
- Tạo sắc thái cổ kính (yết kiến, bệ ha, tráng
sĩ…)
Tuy nhiên, không nên lạm dụng từ Hán Việt.
Dùng từ Hán Việt không đúng chỗ sẽ làm cho lời
ăn tiếng nói thiếu tự nhiên, thiếu trong sáng,
không phù hợp với hoàn cảnh giao tiếp.
QUAN HỆ TỪ
Khái niệm: Là từ dùng để biểu thị các ý nghĩa
quan hệ (sở hữu, so sánh, nhân quả…) giữa các
bộ phận của câu hoặc giữa các câu trong đoạn
văn.
Ví dụ:
của → biểu thị quan hệ sở hữu
như → biểu thị quan hệ so sánh
bởi … nên → biểu thị quan hệ nhân quả
nhưng → biểu thị quan hệ đối lập
Sử dụng quan hệ từ cần chú ý:
Có những trường hợp bắt buộc phải sử dụng
quan hệ từ, nếu không có thì câu văn sẽ đổi
nghĩa hoặc không rõ nghĩa.