UNIA EUROPEJSKA

Historia jednoczenia Europy

• Starożytność
o Juliusz Cezar, który chciał zjednoczyć Europę za pomocą siły
o Cesarstwo Rzymskie
• Średniowiecze
o Karol Wielki, władca państwa Franków
o Otton III i jego koncepcja uniwersalizmu, według której Europę miałyby
tworzyć 4 części składowe
o Chrześcijańscy myśliciele – św. Tomasz i św. Augustyn (widział potrzebę
stworzenia w Europie jednolitego państwa chrześcijańskiego)
o Spór o inwestyturę – walka o rząd dusz i ciał w Europie między cesarzem a
papieżem
• Oświecenie
o Suwerenem miał być naród
o Wolter
o Rousseau
o Monteskiusz (uważał Europę za jedno państwo złożone z wielu prowincji)
• XIX wiek
o Napoleon starał się zjednoczyć Europę siłą
• XX wiek
o Dwudziestolecie międzywojenne
▪ 1929 – Aristide Briand na posiedzeniu Ligi Narodów postulował
utworzenie Stanów Zjednoczonych Europy
o Użycie siły i agresji w celu zjednoczenia
▪ Mussolini
▪ Hitler
▪ Lenin i Stalin
o Po II wojnie światowej
▪ Czynnikiem jednoczącym była obawa przed ZSRR, a także chęć
neutralizacji Niemiec
Koncepcje integracji europejskiej
• Federacyjna
o Europa powinna stać się państwem związkowym – federacją
o Państwa zrzekają się części swoich suwerennych kompetencji na rzecz
ponadnarodowych organów
o Granice państwowe tracą znaczenie – liczą się regiony
o Popierali:
▪ Konrad Adenauer
▪ Paul Henri Spaak
▪ nazywa się ich ojcami Europy – bardzo się zaangażowali w powstanie
Unii Europejskiej
• Konfederacyjna
o Zakładała stronę odwrotną – jak najmniej dać organizacjom międzynarodowym
i jak najwięcej państwom członkowskim (Charles de Gaulle mówił, że nie
 wyobraża sobie, żeby jego państwem rządzili jacyś obcokrajowcy – nazywało
się to Europą Ojczyzn)
o Powstanie związku państw – konfederacji
o Europa złożona z suwerennych państw – narodów
o Instytucje międzynarodowe z ograniczonymi kompetencjami
o Popierał Charles de Gaulle
• Funkcjonalistyczna
o Zakładała ewolucjonizm (najpierw współpraca gospodarcza, powoli
rozszerzanie się na inne kraje, a na końcu jak się uda i jak wszystko będzie
ujednolicone to będzie można przeprowadzić integrację polityczną)
o Koncepcja, która wygrała i ma zastosowanie w dniu dzisiejszym
o Integracja powinna dokonywać się w sposób ewolucyjny – naturalny
o Początkowo unia celna, potem gospodarcza, a na końcu polityczna
o Popierali:
▪ Robert Schuman
▪ Jean Monnet
Symbole Unii Europejskiej

Flaga Unii Europejskiej

• flaga: 12 gwiazd umieszczonych koliście na lazurowym tle
• hymn: finałowa kantata XI symfonii Ludwika van Beethovena do słów Ody do radości
Fryderyka Schillera
• obywatelstwo UE: posiada je każda osoba o narodowości jednego z krajów
członkowskich; wraz z nim otrzymuje się szerokie uprawnienia
• paszport europejski: może być używany podczas podróży po całym świecie
• dzień Europy: 9 maja, na pamiątkę ogłoszenia planu Schumana
ETAPY INTEGRACJI EUROPEJSKIEJ
• Integracja ekonomiczna
o strefa wolnego handlu
▪ znoszenie ceł i ograniczeń ilościowych
o unia celna
▪ znoszenie barier w przepływie towarów i ustalenie wspólnej taryfy
celnej
o wspólny rynek
▪ zapewnienie swobody przepływu kapitału i siły roboczej
o unia gospodarcza
 ▪ dążenie do zharmonizowania swoich działań w strefie polityki
gospodarczej
o pełna integracja gospodarcza
▪ ujednolicenie polityki gospodarczej i powołanie organu
ponadnarodowego
• Integracja polityczna
o tworzenie instytucjonalnych mechanizmów i procesów podejmowania decyzji

GENEZA UNII EUROPEJSKIEJ

1. Traktat Paryski i EWWiS
• 9 maja 1950 – francuski minister spraw zagranicznych Robert Schuman przedstawił
plan utworzenia wspólnoty węgla i stali; w swojej deklaracji przedstawia propozycję
francuskiego polityka i ekonomisty Jeana Monneta
• 18 kwietnia 1951 – 6 państw podpisało w Paryżu traktat
• Traktat Paryski wchodzi w życie 23 lipca 1952
• Postanowienia:
o Ustanowienie Europejskiej Wspólnoty Węgla i Stali ESCC
o Sektory stalowy i węglowy krajów członkowskich zostały poddane wspólnej
międzynarodowej kontroli
o Powołano do życia Zgromadzenie Parlamentarne i Trybunał
Sprawiedliwości oraz Radę Ekonomiczno-Społeczną
o Traktat podpisany na 50 lat wygasł w 2002, a sektory węgla i stali zostały objęte
reżimem Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską
2. Traktaty rzymskie
• 25 marca 1957 – zostają podpisane 2 traktaty rzymskie
• Oba traktaty weszły w życie 1 stycznia 1958
o Doszło wówczas do powstania istniejących obok siebie Wspólnot Europejskich
o takim samym składzie członkowskim
• Postanowienia:
o Powstanie 2 kolejnych wspólnot:
▪ Europejska Wspólnota Energii Atomowej EURATOM na mocy 1.
traktatu
▪ Europejska Wspólnota Gospodarcza (EWG) na mocy 2. traktatu
o Po ustanowieniu tych dwóch wspólnot całą tę instytucje zaczęto nazywać
Wspólnotami Europejskimi – stanowiły ją 3 wspólnoty
o Ujednolicenie gospodarki:
▪ Powstanie 4 najważniejszych swobód Unii Europejskiej – wspólnego
rynku towarów, usług, siły roboczej i kapitału
o 1967 – powołano Komisję Europejską
3. Jednolity akt europejski
• 17 i 28 lutego 1986 zostaje podpisany Jednolity akt europejski modyfikujący traktaty
rzymskie
 • Postanowienia:
o Podstawa do funkcjonowania m.in. Rady Europejskiej i Europejskiej
Wspólnoty Politycznej
o Ugruntowanie powstania poprzednich Wspólnot
o Zmiana nazwy Zgromadzenia Parlamentarnego na Parlament Europejski i
zwiększenie jego uprawnień
o Program dojścia do w pełni jednolitego, wolnego od wszelkich barier rynku
wewnętrznego, gdzie obowiązywałyby 4 swobody: wolnego przepływu
towarów, osób, usług i kapitału
4. Porozumienie z Schengen (1985)
• Zawarte w miejscowości Schengen w Luksemburgu
• Polska przystąpiła do Schengen w 2007r.
• Kolejne etapy tworzenia strefy Schengen:
o Ujednolicenie wiz
o Ujednolicenie policji
o Zniesienie granic

Kraje UE poza Schengen: Irlandia

Kraje spoza UE w Schengen: Szwajcaria, Norwegia, Islandia, Liechtenstein, Monako, San
Marino, Watykan.
 Państwo Data Przystąpienia Uwagi do Strefy Schengen
Austria 1997
Belgia 1995
Czechy 2007
Bez Grenlandii i Wysp
Dania 2001
Owczych
Estonia 2007
Finlandia 2001
Francja 1995
Grecja 2000 Bez terytorium Athos
Hiszpania 1995
Islandia 2001 Kraj kandydujący do UE
Nie jest członkiem UE (ale
Liechtenstein 2011 otworzył granice na Strefę
Schengen)
Litwa 2007
Luksemburg 1995
Łotwa 2007
Malta 2007
Nie jest członkiem UE,
Monako 1995 formalnie nie należy,
otwarta granica z Francją
Niemcy 1995
Bez Spitsbergenu i Wyspy
Norwegia 2001 Niedźwiedziej, nie jest
członkiem UE
Polska 2007
Portugalia 1995
Nie jest członkiem UE,
San Marino 1997 formalnie nie należy,
otwarta granica z Włochami
Słowacja 2007
Słowenia 2007
 Szwajcaria 2008 Nie jest członkiem UE
Szwecja 2001
Węgry 2007
Włochy 1997
Nie jest członkiem UE,
Watykan 1997 formalnie nie należy,
otwarta granica z Włochami

5. Wprowadzanie strefy euro

• Wprowadzona w celu ułatwienia wymiany gospodarczej między państwami

• Etapy:
o Ujednolicenie przepływów międzybankowych
o 1968r. – ujednolicenie polityki rolnej w celu ochrony rolnictwa państw
członkowskich przed konkurencją tańszych artykułów zagranicznych
o 1985r. – zostaje zawarte porozumienie o zniesieniu kontroli na wspólnych
granicach – Porozumienie z Schengen (wchodzi w życie w 1995)
o 1 stycznia 1999 – wśród 15 krajów UE zaczęła działać unia walutowa (EMU,
czyli Europejska Unia Gospodarcza i Walutowa)
 ▪ wprowadzenie euro w formie transakcji bezgotówkowych
o 1 stycznia 2002r. – w 11 krajach wycofano z obiegu walutę narodową na rzecz
euro w formie gotówkowej:
▪ Austria
▪ Niemcy
▪ Włochy
▪ Francja
▪ Hiszpania
▪ Portugalia
▪ Finlandia
▪ Irlandia
▪ Belgia
▪ Holandia
▪ Luksemburg
▪ Do strefy euro nie przystąpiły 2 kraje z 15 będących w 2002 roku
członkami Unii Europejskiej (Szwecja i Dania)
o do 2014r.
▪ Grecja
▪ Słowenia
▪ Cypr
▪ Malta
▪ Słowacja
▪ Estonia
▪ Łotwa
o 2015r. – do strefy eurolandu należy 19 krajów UE (w 2009 roku wstąpiła
Słowacja, w 2011 roku Estonia, w 2015 roku Litwa)
o Na mocy podpisanych umów, 1 stycznia 1999 roku wprowadzono euro w formie
bezgotówkowej, a 1 stycznia 2002 roku w formie gotówkowej w 3 krajach, które
nie są członkami UE – Monako, San Marino i Watykan
• Państwa kandydujące do strefy euro:
o Polska
o Czechy
o Rumunia
o Węgry
o Bułgaria
• Do strefy euro nie należą np. Dania, Szwecja i Polska
6. Traktat z Maastricht
• 7 lutego 1992 roku w Maastricht (miasto leżące na granicy trzech państw unijnych)
zostaje podpisany Traktat o Unii Europejskiej
• 1993 – traktat wchodzi w życie
• Postanowienia:
o Zamieniono wspólnoty europejskie na Unię Europejską, którą zbudowano na 3
filarach:
▪ Filar wspólnotowy – bazujący na zmodyfikowanym Traktacie o EWG
▪ Wspólna Polityka Zagraniczna i Bezpieczeństwa
 ▪Współpraca w sferze wymiaru sprawiedliwości i spraw
wewnętrznych
o Wszystkie traktaty unijne stanowią tzw. „prawo pierwotne”. Na ich podstawie
stworzono dużą ilość aktów „prawa wtórnego”, które składa się z
rozporządzeń, dyrektyw i zaleceń, wydawanych na bazie traktatów
7. Traktat amsterdamski
• 17 czerwca 1997 roku w Amsterdamie zostaje podpisany Traktat Amsterdamski
(formalnie podpisany 2 października 1997)
• 1 maja 1999 – traktat wchodzi w życie
• Postanowienia:
o Wprowadzenie sankcji dla państw członkowskich, które naruszają zasady
demokracji (geneza: były wybory w Austrii, gdzie do koalicji rządzącej
wprowadzono partię neofaszystowską, która chciała zmienić ustrój, więc
postanowiono wprowadzić możliwość takich sankcji; obecnie sankcje zostały
nałożone na Polskę)
o Mówi o fundamentalnych prawach obywateli i stopniowym ustanawianiu
sfery wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości
o Zawiera dyspozycje dotyczące współpracy policyjnej i sądowej w sprawach
karnych
8. Traktat nicejski
• 26 lutego 2001 roku zostaje podpisany w Nicei Traktat Nicejski
• 1 lutego 2003 roku – traktat wchodzi w życie
• Rozstrzyga sprawy dotyczące:
o Podziału głosów w Radzie UE:
▪ Głosy ważone – liczba głosów przysługujących państwu jako członkowi
organizacji międzynarodowej zależna od wielkości państwa, liczby
mieszkańców, wkładu finansowego i znaczenia politycznego
(wcześniej decyzje w Radzie UE podejmowano jednomyślnie)
o Liczby komisarzy Komisji Europejskiej (każde państwo miało mieć swojego
komisarza)
o Przygotowuje Unię na przyjęcie nowych członków (w tym wówczas Polski)
9. Traktat lizboński
• 13 grudnia 2007 zostaje podpisany w Lizbonie Traktat Lizboński (zwany traktatem
reformującym)
• Podsumowywał wszystkie poprzednie traktaty
• Postanowienia:
o Podejmowanie najważniejszych decyzji od 2014 roku, za pomocą tzw.
podwójnej większości, głównie w Radzie Unii Europejskiej (55% państw
reprezentujących 65% mieszkańców Unii)
o Zmniejszenie ilości komisarzy i członków Parlamentu Europejskiego (nie
weszło w życie)
o Stworzenie stanowiska Przewodniczącego Rady Europejskiej („Prezydenta
UE” – od 2014 roku był nim Donald Tusk, a obecnie jest to Charles Michel)
 o Solidarność energetyczna
o Określenie procedury wyjścia z UE
Etapy rozszerzania Unii Europejskiej
• 1951 (EWWiS)
o Francja
o Niemcy
o Włochy
o Belgia
o Holandia
o Luksemburg
• 1973
o Dania
o Irlandia
o Wielka Brytania
• 1981
o Grecja
• 1986
o Hiszpania
o Portugalia
• 1995
o Austria
o Finlandia
o Szwecja
• 2004
o Cypr
o Czechy
o Słowacja
o Słowenia
o Węgry
o Malta
o Polska
o Litwa
o Łotwa
o Estonia
• 2007
o Bułgaria
o Rumunia
• 2013
o Chorwacja
 DRUGI FILAR TRZECI FILAR
PIERWSZY FILAR
(Wspólna polityka (Współpraca w dziedzinie
(Wspólna polityka
zagraniczna i sprawiedliwości i spraw
ekonomiczna)
bezpieczeństwa) wewnętrznych)
•Unia celna i rynek Polityka zagraniczna: • Ochrona
wewnętrzny • Współpraca, wspólne sprawiedliwości i
• Polityka rolna stanowiska i bezpieczeństwa
• Polityka strukturalna działanie • Współpraca sądowa
• Polityka handlowa • Utrzymanie pokoju w materii cywilnej
Obejmuje politykę w • Ochrona praw karnej
zakresie: człowieka • Ujednolicenie norm
• Obywatelstwa Unii • Demokracja prawa karnego
• Edukacji i kultury • Pomoc krajom • Współpraca między
• Sieci trzecim siłami policji
transeuropejskich Polityka bezpieczeństwa: • Walka z rasizmem i
• Ochrona konsumenta • Ze wsparciem ksenofobią
• Ochrona zdrowia OBWE • Walka z narkomanią
• Badań naukowych i • Zbrojenie i przemytem broni
środowiska ekonomiczne aspekty • Walka z
• Polityki socjalnej zbrojeń przestępczością
• Polityki azylu • Utworzenie Urzędu zorganizowaną
• Ochrony granic Wysokiego • Walka z
zewnętrznych Przedstawiciela UE terroryzmem
• Polityki migracyjnej do sprawy wspólnej • Walka ze zbrodniami
polityki popełnionymi na
dzieciach
• Walka z handlem
żywym towarem

INSTYTUCJE UNII EUROPEJSKIEJ

Instytucje podstawowe:
• Rada Europejska
• Rada Unii Europejskiej
• Komisja Europejska
• Parlament Europejski
o deputowani reprezentujący obywateli państw członkowskich
Instytucje pomocnicze:
• Komitet Regionów
o Przedstawiciele społeczności lokalnej mianowani przez Radę Unii Europejskiej
• Komitet Ekonomiczno-Społeczny
o Członkowie rekomendowani przez rządy państw członkowskich
• Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej
• Trybunał Obrachunkowy
o Członkowie desygnowani przez państwa członkowskie
 INSTYTUCJE PODSTAWOWE
RADA EUROPEJSKA
• Główny organ polityczny Unii Europejskiej
• Reprezentuje interesy rządów
• Najważniejsze kompetencje:
o polityka zagraniczna
o polityka bezpieczeństwa
• Funkcje RE:
o Realizuje politykę UE
o Planuje kierunki rozwoju Unii i koordynuje współpracę w jej ramach
o Stanowi forum wymiany poglądów na najwyższym szczeblu politycznym;
podejmowane są przez nią problemy o kluczowym znaczeniu
o Opracowuje i podpisuje ostateczne teksty traktatów unijnych podczas spotkań
• Skład RE:
o Obecny przewodniczący: Charles Michel
▪ w latach 2014-2019 funkcję tę pełnił Donald Tusk
o Szefowie państw i rządów
o Ministrowie spraw zagranicznych
• Obrady:
o RE spotyka się co najmniej 2 razy do roku w Brukseli
o Decyzje podejmowane są na zasadzie kompromisu, a nie w głosowaniu
RADA UNII EUROPEJSKIEJ
• Najważniejszy organ decyzyjny Unii Europejskiej
• Reprezentuje interesy państw członkowskich
• Większość zadań Rady UE związana jest z domeną wspólnotową tzn. z obszarami
działania, w których państwa członkowskie postanowiły połączyć swą suwerenność i
przenieść decyzje na instytucje UE
• Rada pełni 6 zasadniczych zadań:
o Przyjmuje europejskie akty prawne – w wielu obszarach polityki wspólnie z
Parlamentem Europejskim
o Koordynuje kierunki polityki gospodarczej i społecznej w krajach UE
o Zawiera umowy międzynarodowe między UE a innymi krajami,
organizacjami międzynarodowymi
o Przyjmuje budżet UE – wspólnie z Parlamentem Europejskim
o Realizuje i rozwija wspólną politykę zagraniczną i bezpieczeństwa na
podstawie wytycznych Rady Europejskiej
o Koordynuje współpracę między krajowymi sądami i organami policji w
sprawach karnych
• Każdy kraj przewodniczy Radzie UE przez pół roku:
o obecnie (kwiecień 2022) jest to Francja, później – Czechy
• Skład:
o Brak stałych członków
o Rada ds. Ogólnych
▪ Zbiera się raz w miesiącu
 ▪Są to ministrowie spraw zagranicznych państw członkowskich
▪Stały przewodniczący: Wysoki przedstawiciel Unii do spraw
zagranicznych i polityki bezpieczeństwa (obecnie Josep Borrell)
o Pozostałe posiedzenia
▪ Na każde posiedzenie Rady państwa wysyłają ministrów
odpowiedzialnych za obszar polityki będącej tematem dyskusji (np.
ministra środowiska. Posiedzenie nazywa się wtedy Rada ds.
Środowiska)
▪ Przewodniczy odpowiedni minister kraju, który sprawuje rotacyjną
prezydencję w Unii Europejskiej, np. lipiec – grudzień 2014:
Włochy, styczeń – czerwiec 2015: Łotwa, dalej Luksemburg, Holandia,
Słowacja.
▪ Polska sprawowała tę prezydencję lipiec-grudzień 2011
o Sposób podejmowania decyzji
▪ Podejmowane kwalifikowaną większością głosów i zgodnie z zasadą
głosów ważonych
• Jest ich 352
• Polska ma 27 głosów (tyle samo co Hiszpania)
• System podwójnej większości (od 2014)
o Za większość państw (co najmniej 15)
o Za większość łącznej liczby ludności UE (państwa
głosujące za muszą stanowić co najmniej 65% ludności
UE)
KOMISJA EUROPEJSKA
• Główny organ wykonawczy (rząd) UE
• Reprezentuje interes Unii Europejskiej jako całości
• Ma wyłączne prawo inicjatywy ustawodawczej
• 4 podstawowe funkcje:
o Przedkłada Parlamentowi i Radzie do zatwierdzania wnioski legislacyjne
o Zarządza i wdraża unijną politykę oraz budżet UE, jest „Strażnikiem traktatów”
o Egzekwuje stosowanie prawa europejskiego – wspólnie z TSUE
o Reprezentuje Unię Europejską na arenie międzynarodowej oraz prowadzi
międzynarodowe negocjacje
• Skład
o Przewodnicząca: Ursula von der Leyen
o Każde państwo członkowskie ma swojego komisarza (27)
▪ Polskim komisarzem jest Janusz Wojciechowski (komisarz ds.
rolnictwa i rozwoju wsi)
o W przyszłości ma być 2/3 liczby członków Unii (czyli 17)
o Komisja zbiera się na tajne posiedzenie co najmniej raz w tygodniu
o Podaje się do dymisji w całości
PARLAMENT EUROPEJSKI
• Reprezentuje interesy wszystkich obywateli Unii Europejskiej
• 3 podstawowe funkcje:
 o Przyjmuje akty prawa europejskiego – w wielu obszarach polityki wspólnie z
Radą. Posiedzenia plenarne są w Strasburgu, reszta w Brukseli.
o Nadzór demokratyczny nad pozostałymi instytucjami UE, w szczególności nad
Komisją. Do jego kompetencji należy zatwierdzanie lub odrzucanie kandydatur
komisarzy. Parlament dysponuje też prawem odwołania Komisji na podstawie
wotum nieufności (nie można odwołać pojedynczego komisarza).
o Kompetencje budżetowe – parlament sprawuje pieczę nad budżetem UE – wraz
z Radą przyjmuje on budżet UE, a zatem wywiera wpływ na wydatki Unii.
Zwieńczeniem procedury budżetowej jest całkowite przyjęcie lub odrzucenie
budżetu przez Parlament.
• Skład
o Obecny Parlament Europejski to Parlament IX kadencji i został wybrany w
2019r.
o Przewodnicząca: Roberta Metsola
o 705 deputowanych sprawujących mandat wolny
o Kadencja: 5 lat
o Posiedzenia plenarne w Strasburgu, reszta w Brukseli
o Największą frakcją jest obecnie Europejska Partia Ludowa (należy do niej
PO), której przewodniczącym jest Donald Tusk
o Wybory do Parlamentu Europejskiego
▪ Wybory tajne, powszechne, bezpośrednie (od 1979 – jeden z czynników
gwarancji demokracji) i proporcjonalne
▪ Próg wyborczy nie może być większy niż 5%
▪ Liczba europosłów wybieranych w poszczególnych państwach jest
proporcjonalna do liczby mieszkańców
• Polska w 2019 roku miała ich 52
• Wcześniej było to 51 europosłów, ale w wyniku brexitu Polska
zyskała 1 mandat, który przysługuje obecnie Dominikowi
Tarczyńskiemu
▪ Bierne prawo wyborcze w Polsce: 21 lat
▪ Czynne prawo wyborcze w Polsce: 18 lat
▪ Kandydatów zgłaszają partie polityczne i wyborcy
▪ Wybory odbywają się w 13 okręgach
PROCEDURA WSPÓŁDECYZJI
• Pierwsze czytanie
o Komisja przedstawia projekt aktu prawnego równocześnie Parlamentowi i
Radzie
o Parlament przyjmuje poprawki i przedkłada je Radzie
o Rada zatwierdza wynik pierwszego czytania w Parlamencie
o Uchwalenie aktu prawnego
INSTYTUCJE POMOCNICZE
Trybunał Obrachunkowy
• Funkcje:
o Podstawowe zadanie: kontrola sposobów zarządzania finansami UE
 o Pracując stara się przyczynić do poprawy finansowego zarządzania funduszami
Unii Europejskiej na wszystkich poziomach, tak aby zapewnić najbardziej
gospodarne wykorzystanie środków z myślą o obywatelach UE
o Bada czy operacje finansowe są właściwie rejestrowane, prowadzone w sposób
legalny oraz zarządzane tak, aby zapewnić oszczędność, wydajność i
skuteczność
• Trybunał informuje o wynikach swojej pracy poprzez publikację właściwych,
obiektywnych i aktualnych sprawozdań
Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej
• Siedziba: Luksemburg
• Roboczy język: francuski
• Skład:
o 28 sędziów mianowanych przez poszczególne państwa członkowskie
o polski sędzia TSUE: Marek Safjan
• Zadania obejmują 3 podstawowe dziedziny:
o Kontrola przestrzegania prawa wspólnotowego
o Interpretacja ustawodawstwa wspólnotowego
o Rozwój prawodawstwa
Komitet Ekonomiczno-Społeczny
• 3 podstawowe zadania:
o Doradza Radzie, Komisji i Parlamentowi Europejskiemu w kwestiach
gospodarczych i społecznych; opiniuje około 170 dokumentów rocznie
o Zachęca społeczeństwo obywatelskie do zaangażowania w kształtowanie
polityki UE
o Wspiera rolę społeczeństwa obywatelskiego w krajach poza Unią i pomaga w
tworzeniu w nich struktur doradczych
• Skład:
o 329 członków delegowanych przez państwa członkowskie
o liczba polskich przedstawicieli: 21
o kadencja: 5 lat
Komitet Regionów
• Organ doradczy i opiniodawczy UE powołany traktatem z Maastricht
• Funkcje:
o Komisja i Rada mają obowiązek konsultacji z Komitetem Regionów zagadnień
mających bezpośrednie znaczenie dla władz lokalnych i regionalnych
o Ze swojej strony, Komitet może tez z własnej inicjatywy wydawać opinie i
przedstawiać je Komisji, Radzie i Parlamentowi
• Skład:
o 329 przedstawicieli samorządów lokalnych delegowanych przez państwa
członkowskie
o liczba polskich przedstawicieli: 21
o kadencja: 4 lata
POZOSTAŁE INSTYTUCJE
Europejski Bank Centralny
• Bank Centralny UE, a także emisyjny euro dla tych krajów, które przyjęły tę walutę
• Siedziba: Frankfurt nad Menem
• Funkcje:
o Nadzoruje systemy bankowe krajów UE
o Emituje euro
o Prowadzi politykę pieniężną w strefie euro
o Zapobiega fałszerstwu banknotów
o Pilnuje dyscypliny budżetowej strefy euro (jak np. W Polsce 60% PKB rocznego
to maksymalne zadłużenie)
• Teoretycznie całkowicie niezależny od organów Unii, choć składa sprawozdania
Parlamentowi Europejskiemu
• W traktacie z Maastricht zapisano mu „wspieranie ogólnej polityki gospodarczej UE”,
przez co podlega czasem naciskom ze strony Niemiec i Francji
DROGA POLSKI DO UNII EUROPEJSKIEJ
• Przed transformacja ustrojową
o Polska do 1989 roku należała do Rady Wzajemnej Pomocy Gospodarczej
(RWPG), konkurencyjnej dla Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej organizacji
koordynującej współpracę bloku państw podporządkowanych ZSRR.
o 1988 – jeszcze przed rozwiązaniem RWPG, Polska nawiązała stosunki
dyplomatyczne z EWG
o 1989 wrzesień – podczas pierwszej wizyty Przewodniczącego Rady
Ministrów Komisji WE podpisano negocjacje w sprawie umowy o handlu i
współpracy gospodarczej.
o Do tego całego czasu Polska pozostając w bliskim związku z ZSRR miała
zawsze ujemny bilans handlowy, ponieważ Rosja nie płaciła za wysyłane z
Polski towary. Potem, kiedy się gorzej powodziło wewnątrz ZSRR, Polska
zaczęła szukać alternatywy w Zachodzie
• Zapowiedź członkostwa Polski w UE
o 1989 – powołano program PHARE (ang. Poland and Hungary: Assistance
for Restructuring their Economies) mający na celu udzielenie materialnej
pomocy państwom kandydującym do Wspólnot Europejskich
o 1991 grudzień – podpisano Układ Europejski ustanawiający stowarzyszenie
miedzy RP a WE. Umowa ta regulowała współpracę ekonomiczną oraz
ustanawiała dialog polityczny pomiędzy Polską a WE. Ponadto sformułowano
w niej zapis, który mówił, że stowarzyszenie jest jedynie środkiem na drodze do
osiągnięcia celu, jakim miało być pełne członkostwo we Wspólnotach.
• Negocjatorzy wprowadzający Polskę do UE:
o Jan Kułakowski
o Jacek Saryusz-Wolski
o Jan Truszczyński
• Kryteria Kopenhaskie
 o 1993 czerwiec – przed podjęciem negocjacji akcesyjnych, podczas posiedzenia
Rady Europejskiej w Kopenhadze państwa członkowskie UE oficjalnie
potwierdziły, że kraje Europy Środkowo-Wschodniej, aktualnie stowarzyszone
ze WE, zostaną członkami UE po spełnieniu Kryteriów Kopenhaskich
Kryteria polityczne Kryteria ekonomiczne
• Istnienie instytucji gwarantujących • Istnienie gospodarki rynkowej
stabilną demokrację gotowej sprostać konkurencji i
• Rządy prawa wolnemu rynkowi
• Poszanowanie praw człowieka i praw • Zdolność przyjęcia – acquis –
mniejszości dorobku prawnego Unii Europejskiej
• Zdolność sprostania unii politycznej,
gospodarczej i walutowej

• Faktyczny proces integracji Polski do Unii Europejskiej

o Rozpoczął się w Atenach 8 kwietnia 1994 roku, gdy rząd Waldemara
Pawlaka złożył formalny wniosek o członkostwo Unii Europejskiej
o 1994 – podczas szczytu Rady Europejskiej w Essen państwa członkowskie
potwierdziły wolę rozszerzenia Unii o kraje stowarzyszone
o 1995 – opracowana została tzw. Biała Księga – dokument dostosowujący
polskie akty prawne do standardów UE. W efekcie jej podpisania przez rząd RP
i działalności Komitetu Integracji Europejskiej w 1997 roku przyjęta Narodową
Strategię Integracji
• Droga ku traktatom akcesyjnym
o Najważniejsze procesy prowadzone przez Polskę to 5-etapowe negocjacje
akcesyjne, które rozpoczęły się już w 1998 roku.
o Za prowadzenie rozmów odpowiedzialni byli premier, minister spraw
zagranicznych i sekretarz Komitetu Integracji Europejskiej
o Mechanizm negocjacji polegał na wypracowaniu wspólnego stanowiska
Sekretarza KIE (Jacka Saryusza-Wolskiego) i Komisarza UE ds.
Rozszerzenia Unii i przekazanie go do akceptacji Komisji Europejskiej, która
przygotowywała projekt wspólnego stanowiska UE
• Etap I
o Screening – analiza porównawcza prawa polskiego z prawem unijnym
o Podjęto decyzje dotyczące aktów, które zostaną wdrożone i tych, które
wymagają uzgodnień negocjacyjnych
• Etap II
o Opracowanie warunków negocjacyjnych, które ostatecznie zatwierdziła Rada
Ministrów
• Etap III
o Konkretne negocjacje prowadzące do wspólnego porozumienia
o Rozpoczęcie kształcenia kadr w zakresie prawa europejskiego w Polsce
o Unia Europejska za nieodwołalne uznała poszerzenie granic zjednoczonej
Europy
• Etap IV
o Przystąpiono do prac mających na celu stworzenie szkicu traktatu akcesyjnego
 • Etap V
o Szczyt w Kopenhadze (grudzień 2002): ustalono, że Polska przystąpi do Unii
Europejskiej 1 maja 2004 roku
• Traktat Ateński
o 16 kwietnia 2003 roku w Atenach
o Podpisany przez ówczesnego premiera Leszka Millera i szefa MSZ
Włodzimierza Cimoszewicza
o Na mocy Traktatu Ateńskiego 10 państw kandydujących staje się od 1 maja
2004 członkami Unii Europejskiej:
▪ Polska
▪ Węgry
▪ Litwa
▪ Łotwa
▪ Estonia
▪ Malta
▪ Słowacja
▪ Słowenia
▪ Cypr
▪ Czechy
• Referendum
o 7-8 czerwca 2003
o 77% Polaków opowiedziało się za przyłączeniem kraju do UE
UNIA ZACHODNIOEUROPEJSKA I POMYSŁ WSPÓLNEJ ARMII
Unia Europejska stara się utworzy coś na kształt wspólnej armii, ponieważ takiej armii nie ma.
Te plany zostały stworzone w czasie tworzenia Unii Zachodnio Europejskiej. To nigdy nie
weszło w życie. Ta unia miała w swoich zasadach miała utworzenie wspólnej armii europejskiej
złożonej z części armii państw członkowskich. Wobec sprzeciwu licznych państw, które
uważały, że UE z NATO i USA jest bezpieczna - nie chciała takich kosztów ponosić, wiec
wykorzystując przeświadczenie o bezpieczeństwie Unia Zachodnioeuropejska powstała ale
nigdy nic z nią nie zrobiono. Do stworzenia takiego wojska nigdy nie doszło i UE takiego
wspólnego wojska nie posiada.