KOMUNIKASYON • Itinagubilin ng Pangulong Manuel Louis M,
Quezon sa kanyang mensahe sa Asemblea
KASAYSAYAN NG WIKANG PAMBANSA (lesson 1) Nasyonal ang paglikha ng isang surian ng wikang PANAHON NG KASTILA Pambansa na gagawa ng isang pag – aaral ng wikang katutubo sa Pilipinas ESPANYOL – ang opisyal na wika at ito rin ang wikang panturo. NOBYEMBRE 13, 1936 PANAHON NG AMERIKANO • Pinagtibay ng Batasang-Pambansa ang Batas Komonwelt Blg. 184 na lumikha ng isang surian • Sa simula ay dalawang wika ang ginamit ng mga ng Wikang Pambansa. bagong mananakop sa mgakautusan at proklamasyon Ingles at Espanyol. ENERO 12, 1937 • Sa kalaunan, napalitan ng Ingles ang Espanyol • Hinirang ni Pangulong Quezon ang mga kagawas bilang wikang opisyal. na bubuo ng surian ng wikang Pambansa alin • Dumadami na ang natutong magbasa at sunod sa tadhana ng Seksyon 1, Batas magsulat sa wikang Ingles dahil ito ang naging komonwelt Blg. 184, sa pagkakasusog ng Batas tanging wikang panturo batay sa Komonwelt Blg. 333. rekomendasyon ng Komisyong Schurman noong Marso 4,1899. NOBYEMBRE 9, 1937 • Noong 1935 halos lahat ng kautusan, • Ang surian ng wikang Pambansa ay nagpatibay proklamasyon at mga batas ay nasa wikang ng isang resolusyon na roo’y ipinahahayag na Ingles na (Boras-Vega 2010). ang tagalog ang “siyang halos lubos na • Konstitusyong probisyonal ng biak na bato nakatutugon sa mga hinihingi ng batas nonng 1897, itinadhanang tagalog ang opisyal na komonwelt Blg. 184”. wika DISYEMBRE 30, 1937 ARTIKULO XIV SEKSYON 3 NG KONSTITUSYON NG 1935 • Tagapagpaganap Blg. 134 na nagsasabing ang wikang Pambansa ng pilipinas ay batay sa • Ang kongreso ay gagawa ng mga hakbang tungo tagalog. sa pagpapatupad ng isang wikang Pambansa na batay sa isa sa mga umiiral na katutubong wika. ABRIL 1, 1940 (Pebrero 8, 1935) • Kautusang Tagapagpaganp Blg. 263 PANGUNAHING WIKA SA PILIPINAS • Pagpapalimbag ng Tagalog-English Vocabulary at ng isang aklat sa gramatika • Cebuano • Pagtuturo ng Wikang Pambansa simula Hunyo • Hiligaynon 19, 1940 sa mga Paaralang Publiko at Pribado. • Samar Leyte • Bicol PANAHON NG PANANAKOP NG MGA HAPON • Ilocano • Noong 1942, nabuo ang isang grupong • Pangasinan tinatawag na “purista” • Kapampangan • Sila ang mga nagnanais nag awing Tagalog na • Tagalog mismo ang wikang Pambansa at hindi na OKTUBRE 27, 1936 batayan lamang. • Ayon kay Prof. Leopoldo Yabes, ang pangasiwaang hapon ang nag-utos na baguhin ang probisyon sa konstitusyon at gawing Tagalog • Filipino – kasalukuyang tawag sa pambansang ang Pambansang Wika. wika ng Pilipinas, lingua franca ng mga Pilipino at • Sa layunin ng mga hapon na burahin sa mga isa sa mg a opisyal na wika sa Pilipinas kasama Pilipino ang anomang kaisipang Pang- Aerikano ng Ingles 1987) • Niponggo at Tagalog ang naging opisyal na mga LESSON 2 wika. MONOLINGGUWALISMO SA PANAHON NG PAGSASARILI • Pagpapatupad ng iisang wika sa isang bansa • Marso 26, 1954, nilagdaan ng Pangulong • Iisang wika ang ginagamit na wikang panturo sa Magsaysay ang Proklama Blg. 12 na lahat ng larangan/asignatura nagpapahayag ng pagdiriwang ng Linggo ng Wikang Pambansa simula Maro 29 – Abril 4 MULTILINGGUWALISMO taon-taon. • Dahil sa napakaraming wika na umiiral sa ating • Agosto 13, 1959, inilabas ni kalihim Jose F. bansa, ang Pilipinas ay maituturing na Romero ng kagawaranng Edukasyon ang multilingguwalismo kautusang pangkagawan Blg. 7 • Kailanma’t tutukuyin ang Wikang Pambansa, ang BILINGGUWALISMO salitang Pilino ay isang gagamitin. • Bilang paggamit o pagkontrol ng tao sa dalawang • Oktubre 24, 1967, kautusang tagapaganap blg wika na tila ba ang dalawang wika ay kanyang 96 mula kay Pangulong Marcos. katutubong wika. • Marso 27, 1968, Memorandum Sirkular Blg. 172 na nag-aatas na ang lahat ng letterhead ng mga UNANG WIKA – tinatawag itong katutubong wika, tanggapan. mother tongue, arterial na rika • Panunumpa sa tungkulin ng mga pinuno at PANGALAWANG WIKA – tawag sa pagkakaroon ng empleyado ng pamahalaan ay sa Pilipino exposure sa iba pang wika ng isang tao na maaring gagawin magmula sa telebisyon o ibang tao. KASALUKUYANG PANAHON IKATLONG WIKA – ito’y tawag sa bagong wika na • Pebrero 2, 1987. Pinagtibay ang bagong naririnig o nakikilala ng isang tao na kauna’y konstitusyon ng pilipinas. Artikulo XIV, SEKSYON natutuhan niya at nagagamit sa pakikipagtalastsan 6-7. sa mga tao. • Seksyon 6. Ang wikang Pambansa ng pilipinas ay FILIPINO AT INGLES – gagamiting wikang panturo sa Pilipino. mataas na antas ng elementary hanggang kolehiyo • Seksyon 7. Ukol sa mga layunin ng komunikasyon at pagtuturo, ang mga wikang LESSON 3 opisyal ng pilipinas ay Filipino at hangga’t walang HETEROGENOUS NA WIKA – wikang iba-iba ayon sa itinatadhana ang batas, Ingles. lugar, grupo, at maraming baryasyon na wika. • Hulyo 1997. Pangulong Fidel Ramos ang proklama Blg. 1041 na nagtatakda na ang buwan HOMOGENEOUS – nagsasabing ang wikang ng Agosto ay magiging Buwan ng wikang Filipino. “PORMAL” ay iba sa “NAIMBENTONG” wika • Tagalog – katutubong Wikang pinagtibayan ng DAYALEK – barayti ng wikang nalilikha ng pambansang wika ng Pilipinas (1935) dimensyong heograpiko at ito ay wikang ginagamit • Pilipino – unang tawag sa pambansang wika ng sa isang particular na rehiyon. Pilipinas SOSYOLEK – ang tawag sa barayting nabubuo batay JARGON sa dimensyong sosyal. Tinatawag din itong ➢ Justice, Court, Hearing (ABOGADO) pamantayan dahil nakabatay ito sa mga pangkat ➢ Class record, Lesson Plan, Kurikulum panlipunan. (TITSER) IDYOLEK – indibidwal na paraan/istilo ng paggamit PIDGIN ng wika ➢ Kayo bili alak akin ( kayo na ang bumili ng PIDGIN – tinatawag sa Ingles na nobody’s native alak para sa akin) language. Tagapagsalita ng dalawang magkaibang wika na komong wika ay nagtatakang magkaroon ng CREOLE kumbersyong makeshift. ➢ Chavacano – pinaghalong wikang Esapanyol EKOLEK – wika sa bahay at Filipino ETNOLEK – wika ng mga etnolinggwistikong grupo LESSON 4 REGISTER – wikang ginagamit sa isang particular na INTERAKSYON – ginagamit ito sa pagpapanatili ng domeyn na may tiyak na pagpapakahulugan. mga relasyong soyal, katulad ng pagbati sa iba’t ibang okasyon, panunukso, pasasalamt, VARAYTI NG WIKA pagpapalitan ng kuro-kuro tungkol sa isang • Ito’y sanhi ng pagkakaiba ng uri ng lipunan na particular na isyu. ating ginagalawan, heograpiya , antas ng INSTRUMENTAL – tumutulong sa tao para edukasyon at uri ng pangkat etniko. maisagawa ang mga gusto niyang gawin. Magagamit DAYALEK/DAYALEKTO ang wika sa pagpapangral, verbal na pagpapahayg, pagmumungkahi, at papakita ng mga patalstas ➢ Tagalog manila – Bakit? tungkol sa isang produkto ➢ Tagalog Batangas – Bakit ga? REGULATORYO – wika na nangangahulugang SOSYOLEK nagagamit ito sa pagkontrol sa mga ugali o asal ng ➢ Sge, jujumbugin kita! (sige ka, susuntukin ibang tao at sitwasyon. kita) PERSONAL – pagpapahayag ng personalidad at IDYOLEK damdamin ng isang indibidwal.
➢ “I shall return” ni Douglas MacArthur Paglalahad ng sariling opinion at kuro – kuro sa
➢ “Ito ang iyong Igan” ni Arnold Clavi paksang pinag – uusapan.
ETNOLEK HEURISTIKO – ginagamit ito ng tao upang matuto at
magtamo ng mga tiyak na kaalaman tungkol sa ➢ PAYEW – hagdan-hagdang Palayan (wikang mundo, sa mga akademiko at propesyunal na Ifugao) sitwasyon. ➢ VAKUL – tumutukoy sa gamit ng Ivatan na pantakip sa kanilang ulo tuwing panahon ng IMPORMATIBO – ang wika ay instrument upang tag – init at tag – ulan ipaalam ang iba’t – ibang kaalaman at insight tungkol sa mundo. Ginagamit upang magbigay ng EKOLEK impormasyon sa paraang pasulat at pasalita. ➢ Palikuran – banyo ➢ Pamingganan – lalagyan ng platoo IMAHINASYON – likas sa mga Pilipino ang pagkamalikhain. Sa pamamagitan ng wika napapagana ang imahinasyon n tao. NAKASUSULAT ANG TAO NG : ➢ Tula ➢ Maikling kwento