CHƯƠNG 2

HỆ MỜ

www.hcmute.edu.vn
 PHẦN 5

LOGIC MỜ

www.hcmute.edu.vn
Phần 5: Logic mờ

5.1 Biến ngôn ngữ và giá trị ngôn ngữ

Biến mờ: Thấp Trung bình Cao

Xét các tập hợp mờ như hình sau

Thấp Nhiệt độ

Nhiệt độ Trung bình

Cao

www.hcmute.edu.vn
Phần 5: Logic mờ

5.1 Biến ngôn ngữ và giá trị ngôn ngữ

Biến mờ: được mô tả bởi (𝛼, 𝑋, 𝜇𝛼 𝑥 )

𝛼: tên biến

Biến mờ 𝑋: tập hợp cơ sở

𝜇𝛼 (𝑥): tập mờ trên 𝑋 biểu diễn sự hạn chế mờ theo ngụ ý 𝛼

www.hcmute.edu.vn
Phần 5: Logic mờ

5.1 Biến ngôn ngữ và giá trị ngôn ngữ

Biến ngôn ngữ: giá trị là các biến mờ

Ví dụ: nhiệt độ, độ ẩm, vận tốc, điện áp, mực chất lỏng, moment… là biến
ngôn ngữ

Biến ngôn ngữ

Phân biệt
Biến vật lý

www.hcmute.edu.vn
Phần 5: Logic mờ

5.2 Logic mờ
• Mệnh đề mờ:
Nhiệt độ là cao
Xét các phát biểu sau
Vận tốc là thấp

Các phát biểu trên chứa thông tin không rõ, không chắc chắn

Mệnh đề mờ 𝑃෨ là các phát biểu chứa thông tin không rõ ràng.

Cấu trúc : “ Biến ngôn ngữ” là “biến mờ”

www.hcmute.edu.vn
Phần 5: Logic mờ

5.2 Logic mờ

Về mặt toán học: ෨ 𝑥 ∈ 𝐴ሚ

𝑃:

Gọi 𝑇 𝑃෨ là giá trị thật của mệnh đề 𝑃෨

𝑇 𝑃෨ : 𝑋 → 0,1
𝑥 → 𝜇𝐴෨ (𝑥)

𝑇 𝑃෨ = 𝜑𝐴෨ (𝑥)

www.hcmute.edu.vn
Phần 5: Logic mờ

5.2 Logic mờ

• Các phép toán trên mệnh đề mờ

Phép phủ định 𝑃ത෨ ∶ 𝑥 ∉ 𝐴ሚ

Giá trị thật 𝑇 𝑃ത෨ = 1 − 𝑇 𝑃෨ = 1 − 𝜇𝐴෨ (𝑥)

Phép hợp ෨ 𝑥 ∈ 𝐴ሚ ℎ𝑜ặ𝑐 𝑥 ∈ 𝐵෨

𝑃෨ ∨ 𝑄: ෨ 𝑥 ∈ 𝐴⋃
⇒ 𝑃෨ ∨ 𝑄: ሚ 𝐵෨

Giá trị thật 𝑇 𝑃෨ ∨ 𝑄෨ = 𝜇𝐴∪

෨ 𝐵෨ (𝑥)

www.hcmute.edu.vn
Phần 5: Logic mờ

5.2 Logic mờ

• Các phép toán trên mệnh đề mờ

Phép giao ෨ 𝑥 ∈ 𝐴ሚ 𝑣à 𝑥 ∈ 𝐵෨
𝑃෨ ∧ 𝑄: ෨ 𝑥 ∈ 𝐴ሚ ∩ 𝐵෨
⇒ 𝑃෨ ∧ 𝑄:

Giá trị thật 𝑇 𝑃෨ ∧ 𝑄෨ = 𝜇𝐴∩

෨ 𝐵෨ (𝑥)

Phép kéo theo ෨ 𝑛ế𝑢 𝑥 ∈ 𝐴ሚ 𝑡ℎì 𝑦 ∈ 𝐵෨

𝑃෨ → 𝑄:

Giá trị thật 𝑇 𝑃෨ → 𝑄෨ = 𝐼(𝜇𝐴෨ 𝑥 , 𝜑𝐵෨ (𝑦))

www.hcmute.edu.vn
Phần 5: Logic mờ

5.2 Logic mờ

• Các phép toán trên mệnh đề mờ

Trong điều khiển mờ, toán tử I thường dùng là

Công thức Mamdani 𝐼(𝜇𝐴෨ 𝑥 , 𝜑𝐵෨ (𝑦)) = 𝑚𝑖𝑛 𝜇𝐴෨ 𝑥 , 𝜑𝐵෨ (𝑦)

Công thức Larsen 𝐼(𝜇𝐴෨ 𝑥 , 𝜑𝐵෨ (𝑦)) = 𝜇𝐴෨ 𝑥 . 𝜑𝐵෨ (𝑦)

www.hcmute.edu.vn
Phần 5: Logic mờ

5.3 Quy tắc mờ

Cấu trúc: Nếu “mệnh đề điều kiện” thì “mệnh đề kết luận”

Mệnh đề điều kiện và mệnh đề kết luận : mệnh đề mờ

Xét qui tắc mờ sau: 𝑁ế𝑢 𝑥1 𝑙à 𝐴ሚ1 𝑣à 𝑥2 𝑙à 𝐴ሚ2 𝑡ℎì 𝑦 𝑙à 𝐵෨

Đặt 𝑃෨1 : 𝑥1 𝑙à 𝐴ሚ1

𝑃෨2 : 𝑥2 𝑙à 𝐴ሚ2 (𝑃෨1 ‫𝑃 ٿ‬෨2 ) → 𝑄෨

෨ 𝑦 𝑙à 𝐵෨
𝑄:

www.hcmute.edu.vn
Phần 5: Logic mờ

5.3 Quy tắc mờ

Giá trị thật

𝑇 𝑃෨1 ∧ 𝑃෨2 → 𝑄෨ = 𝐼(𝑇(𝜇𝐴෨1 𝑥1 , 𝜇𝐴෨2 𝑥2 ), 𝜑𝐵෨ (𝑦))

T : toán tử thực hiện phép giao

I : toán tử thực hiện phép kéo theo

Quan hệ mờ 𝑅෨𝑘 biểu diễn quy tắc k trên: 𝑅෨𝑘 = 𝐼(𝑇(𝐴ሚ1 , 𝐴ሚ2 ), 𝐵)
෨

www.hcmute.edu.vn
Phần 5: Logic mờ

5.3 Quy tắc mờ

Theo Mamdani:

Diễn dịch phép suy diễn theo luật MIN: I, T là MIN

Diễn dịch phép suy diễn theo luật PROD: I, T là PROD

www.hcmute.edu.vn
Phần 5: Logic mờ

5.3 Quy tắc mờ

Ví dụ 1: Cho hệ qui tắc mờ sau x -2 -1 0 1 2

𝜇𝐴෨1 (𝑥) 1 0.5 0 0 0
𝑁ế𝑢 𝑥 𝑙à 𝐴ሚ1 𝑡ℎì 𝑦 𝑙à 𝐵෨1
𝜇𝐴෨2 (𝑥) 0 0.5 1 0.5 0
𝑁ế𝑢 𝑥 𝑙à 𝐴ሚ2 𝑡ℎì 𝑦 𝑙à 𝐵෨ 2 𝜇𝐴෨3 (𝑥) 0 0 0 0.5 1
𝑁ế𝑢 𝑥 𝑙à 𝐴ሚ3 𝑡ℎì 𝑦 𝑙à 𝐵෨ 3
y -1 -0.5 0 0.5 1

Tính quan hệ mờ của từng 𝜇𝐵෨1 (𝑥) 0 0 0 0.5 1

quy tắc mờ ? 𝜇𝐵෨2 (𝑥) 0 0.5 1 0.5 0
𝜇𝐵෨3 (𝑥) 1 0.5 0 0 0

www.hcmute.edu.vn
Phần 5: Logic mờ

5.3 Quy tắc mờ

Kết hợp các hệ quy tắc mờ

Xét hệ quy tắc mờ: 𝑟1 : 𝑁ế𝑢 𝑥1 𝑙à 𝐴ሚ11 𝑣à … 𝑥𝑛 𝑙à 𝐴ሚ𝑛1 𝑡ℎì 𝑦 𝑙à 𝐵෨1

𝑟2 : 𝑁ế𝑢 𝑥1 𝑙à 𝐴ሚ12 𝑣à … 𝑥𝑛 𝑙à 𝐴ሚ𝑛2 𝑡ℎì 𝑦 𝑙à 𝐵෨ 2

𝑟𝑘 : 𝑁ế𝑢 𝑥1 𝑙à 𝐴ሚ1𝑘 𝑣à … 𝑥𝑛 𝑙à 𝐴ሚ𝑛𝑘 𝑡ℎì 𝑦 𝑙à 𝐵෨ 𝑘

𝑘

Quan hệ mờ 𝑅෨ của hệ quy tắc: 𝑅෨ = ራ 𝑅෨𝑘

𝑖=1

www.hcmute.edu.vn
Phần 5: Logic mờ

5.3 Quy tắc mờ

Ví dụ 2: Tính quan hệ mờ của hệ quy tắc mờ ở ví dụ 1

www.hcmute.edu.vn
Phần 5: Logic mờ

5.3 Quy tắc mờ

Tính liên tục

Các tính chất của hệ quy tắc mờ Tính nhất quán

Tính hoàn chỉnh

www.hcmute.edu.vn
Phần 5: Logic mờ

Bài tập:
1. Cho các tập mờ 𝐴ሚ và 𝐵෨ theo bảng sau:
x -3 -2 -1 0 1 2 3 4
𝜇𝐴෨ (𝑥) 0 0.5 1 1 0.75 0.5 0.5 0
y 0 2 3 4 5 6 7 8
𝜇𝐵 (𝑥) 0 0.5 0.5 1 0.5 0.5 0.25 0

Tìm quan hệ mờ của các quy tắc mờ 𝑁ế𝑢 𝑥 𝑙à 𝐴ሚ 𝑡ℎì 𝑦 𝑙à 𝐵෨

𝑁ế𝑢 𝑦 𝑙à 𝐵෨ 𝑡ℎì 𝑥 𝑙à 𝐴ሚ
Dùng luật MIN và PROD

www.hcmute.edu.vn
Phần 5: Logic mờ

Bài tập:
2. Cho các tập mờ 𝐴ሚ và 𝐵෨ như hình

Tìm quan hệ mờ của các quy tắc mờ 𝑁ế𝑢 𝑥 𝑙à 𝐴ሚ 𝑡ℎì 𝑦 𝑙à 𝐵෨

𝑁ế𝑢 𝑦 𝑙à 𝐵෨ 𝑡ℎì 𝑥 𝑙à 𝐴ሚ
Dùng luật MIN và PROD

www.hcmute.edu.vn