กฎหมายลักษณะหนี้

สำนักอบรมศึกษำกฎหมำยแห่งเนติบัณฑิตยสภำ
ปีกำรศึกษำ 2565 (5)
25 มิถุนำยน 2565

ศาสตราจารย์ ดร.ดาราพร ถิระวัฒน์

1
 หลักเกณฑ์เกี่ยวกับการชาระหนี้ถูกต้อง
1. กำหนดเวลำชำระหนี้ (ม. 203)
2. ผู้ชำระหนี้ (ม. 314)
3. ผู้รับชำระหนี้ (ม. 315 – ม. 319)
4. วิธีการชาระหนี้ (ม. 320 – ม. 323)
5. สถำนที่ชำระหนี้ (ม. 324)
6. ค่ำใช้จ่ำยในกำรชำระหนี้ (ม. 325)
7. หลักฐำนกำรชำระหนี้ (ม. 326- ม. 327)
8. กำรจัดสรรกำรชำระหนี้ (ม. 328- ม. 329)
9. กำรวำงทรัพย์ (ม. 331- ม. 339)
2
 วิธีการชาระหนี้ (มาตรา 208 วรรค 1)
1. สิทธิของเจ้ำหนี้ที่จะปฏิเสธการชาระหนี้บางส่วน
หรือการชาระหนี้เป็นอย่างอื่น (ม.320)
–ผลของกำรรับชำระหนี้บำงส่วน
–ผลของกำรรับชำระหนี้อย่ำงอื่น (ม.321, ม.322)
2. กำรส่งมอบทรัพย์เฉพำะสิ่ง (ม.323)

ศ.ดร.ดาราพร ถิระวัฒน์ 65 3
 ปัญหาเกี่ยวกับความรับผิดในการนาสิทธิเรียกร้อง
มาชาระหนีแ้ ทนการชาระหนี้ที่ได้ตกลงไว้
• ปัญหำควำมรับผิดของลูกหนี้ในควำมชำรุดบกพร่องตำมมำตรำ 322 กับ
กรณีที่ลูกหนี้นำเอำสิทธิเรียกร้องจำกบุคคลภำยนอกมำโอนเพื่อกำรชำระ
หนี้อย่ำงอื่น แล้วเจ้ำหนี้เรียกชำระหนี้ตำมสิทธิเรียกร้องนั้นไม่ได้
• คำพิพำกษำฎีกำ ?

ศ.ดร.ดาราพร ถิระวัฒน์ 65 4
ผลของการปฏิบัติการชาระหนี้โดยชอบ
1. ลูกหนี้ถูกปลดเปลื้องความรับผิด
(มาตรา 330)
2. หนี้ระงับ

ศ.ดร.ดาราพร ถิระวัฒน์ 65 5
ผลของการปฏิบัติการชาระหนี้ไม่ถูกต้อง
ความรับผิดของลูกหนี้

ศ.ดร.ดาราพร ถิระวัฒน์ 65 6
 หลักความรับผิดของลูกหนี้
1. ความรับผิดหลัก (ม.215)
ควำมรับผิดในกำรไม่ชำระหนี้ให้ต้องตำมควำมประสงค์
อันแท้จริงแห่งมูลหนี้

ศ.ดร.ดาราพร ถิระวัฒน์ 65 7
2. ความรับผิดเฉพาะ
2.1 ความรับผิดกรณีลูกหนี้ผิดนัด
(ม. 216 , ม.217 , ม.224 , ม.225)
2.2 ความรับผิดกรณีการชาระหนี้กลายเป็นพ้นวิสัย
เพราะพฤติการณ์ที่ลูกหนี้ต้องรับผิดชอบ (ม.218)

ศ.ดร.ดาราพร ถิระวัฒน์ 65 8
 หลักความรับผิดกรณีลูกหนี้ผิดนัด
1. เหตุของการผิดนัด ม.204, ม.206
2. ข้อแก้ตัวของลูกหนี้ ม.205
3. ผลในควำมรับผิดของลูกหนี้ผิดนัด
ม.216, ม.217, ม.224 - ม.225

ศ.ดร.ดาราพร ถิระวัฒน์ 65 9
 1. เหตุแห่งการผิดนัดของลูกหนี้
1) กำรผิดนัดเกิดจำกกำรที่มีคาเตือนให้ลกู หนี้ชำระหนี้หลังหนี้ถึง
กำหนดชำระหนี้ แล้วลูกหนี้ไม่ชำระหนี้ (มำตรำ 204 วรรคหนึ่ง)
= ประเภทของหนี้ที่ต้องเตือน คือ หนี้ที่กำหนดเวลำชำระหนี้
ทีไ่ ม่แน่นอนตำมวันปฏิทิน

ศ.ดร.ดาราพร ถิระวัฒน์ 65 10
 1. เหตุแห่งการผิดนัดของลูกหนี้ (ต่อ)

2) กำรผิดนัดเกิดโดยไม่ต้องเตือน :
2.1 หนี้ที่มีกำหนดเวลำชำระหนี้ตำมวันแห่งปฏิทิน
และลูกหนี้มิได้ชำระหนี้ตำมกำหนด(มำตรำ 204 วรรคสอง)
2.2 หนีม้ ูลละเมิด (มำตรำ 206) ลูกหนี้ผิดนัดมำแต่เวลำที่ทำละเมิด

ศ.ดร.ดาราพร ถิระวัฒน์ 65 11
 2. ข้อยกเว้นการผิดนัด
(ข้ออ้างของลูกหนี้ที่ไม่ตกเป็นลูกหนี้ผิดนัด)
กรณีมาตรา 205 : กำรชำระหนี้ยังทำลงไม่ได้เพรำะ
พฤติกำรณ์ที่ลูกหนี้ไม่ต้องรับผิดชอบ
 - เป็นกรณีลูกหนี้ชาระหนี้ไม่ได้ชั่วคราว
 - เกิดจากพฤติการณ์ที่ลูกหนี้ไม่ต้องรับผิดชอบ (กรณีไม่ได้เกิดจาก
ลูกหนี้จงใจหรือประมาทเลินเล่อ , กรณีเจ้าหนี้ผิดนัด)
 - ผลของมาตรา 205
ศ.ดร.ดาราพร ถิระวัฒน์ 65 12
 หลักการเป็นเจ้าหนี้ผิดนัด
กรณี 1. เจ้าหนี้ไม่รับชาระหนี้โดยปรำศจำกมูลเหตุอันจะอ้ำงกฎหมำยได้
(ม.207) = ลูกหนี้ขอปฏิบัติชำระหนี้โดยชอบ (ม. 208, ม.209)
กรณี 2. เจ้าหนี้ไม่เสนอที่จะชำระหนี้ตอบแทนตำมที่จะพึงต้องทำ (ม.210)

ศ.ดร.ดาราพร ถิระวัฒน์ 65 13
 ข้อแก้ตัวของเจ้าหนี้ (ทำให้เจ้ำหนี้ไม่ผิดนัด)
1. ลูกหนี้มิได้อยู่ในฐำนะที่จะชำระหนี้ได้ (ม.211)
2. เจ้ำหนี้มีเหตุขัดข้องชั่วครำวไม่อำจรับชำระหนี้ (ม.212)

ศ.ดร.ดาราพร ถิระวัฒน์ 65 14
 ผลของเจ้าหนี้ผิดนัด
1. ลูกหนี้อ้ำงข้อแก้ตัวว่ำยังไม่ตกเป็นลูกหนี้ผิดนัด (ม.205)
แต่หนี้ยังไม่ระงับ ลูกหนี้ยังมีหนี้ที่ต้องชำระอยู่
2. ลูกหนี้มีหน้ำที่เกี่ยวกับกำรใช้ควำมระมัดระวังดูแลรักษำทรัพย์
เฉพำะสิ่ง (ม.323 ว.2)

ศ.ดร.ดาราพร ถิระวัฒน์ 65 15
 ผลของเจ้าหนี้ผิดนัด (ต่อ)
3. ลูกหนี้ได้รับกำรปลดเปลื้องควำมรับผิดอันเกิดจำกกำรไม่ชำระหนี้
(ม.330) เฉพำะควำมเสียหำยที่ไม่ได้เกิดจำกควำมผิดของลูกหนี้
4. เจ้ำหนี้ไม่มีสิทธิคิดดอกเบี้ยในระหว่ำงที่ตนผิดนัด (ม.221)
5. ลูกหนี้มีสิทธิในกำรวำงทรัพย์ (ม.331)

ศ.ดร.ดาราพร ถิระวัฒน์ 65 16
 ผลของเจ้าหนี้ผิดนัด (ต่อ)
6. ระหว่ำงเจ้ำหนี้ผิดนัด กำรชำระหนี้กลำยเป็นพ้นวิสยั
6.1. ในกรณีสัญญำต่ำงตอบแทน ถ้ำกำรชำระหนี้ตกเป็นพ้นวิสัย
มิได้เกิดจำกพฤติกำรณ์ที่ลูกหนี้ต้องรับผิดชอบ(ม. 219)
= ลูกหนี้ไม่เสียสิทธิในกำรได้รับชำระหนี้ตอบแทน (ม.372 วรรคสอง)
6.2 ถ้ำกำรชำระหนี้ตกเป็นพ้นวิสัยเกิดจำกพฤติกำรณ์ที่ลูกหนี้
ต้องรับผิดชอบ (ม.218) ลูกหนี้ต้องรับผิด
ศ.ดร.ดาราพร ถิระวัฒน์ 65 17