You are on page 1of 9

MOUNT CARMEL COLLEGE

Extension Campus Brgy. Pingit, Baler, Aurora


HIGHER EDUCATION DEPARTMENT
COLLEGE LEVEL
__________________________________________________________________________________

GRADE 8- ARALING PANLIPUNAN

I. MGA LAYUNIN
Pagtapos ng isang oras na talakayan ang mga mag-aaral ay inaasahan na:

A. Nasusuri ang kabihasnan India at China batay sa politika, ekonomiya, kultura, relihiyon paniniwala at lipunan.
B. Napapahalagahan ang mabuting katangian at kontribusyon ng mga pinuno.
C. Nakakagawa ng presentasyon tungkol sa Sinaunang Dinastiyang Tsino

II. PAKSANG ARALIN


a. Paksa : MGA SINAUNANG KABIHASNAN SA DAIGDIG: (Aralin 3 pages 78-86)
b. Sanggunian:.Textbooks (Araling Panlipunan)
Internet (http://lrmds.deped.gov.ph/) and
https://www.deped.gov.ph/wp-content/uploads/2019/01/AP-CG.pdf
c. Kagamitan : Larawan ng mga mapa at Sinaunang Kabihasnan sa Daigdig, larawan ng mga
makasaysayang lugar sa India at China, larawan ng mga naging pinuno sa India at China, chalk, laptop
(ppt)
d. Pagpapahalaga: Naipapahayag ang damdamin tungkol sa pagkakaisa at pagtutulungan
e. Sanib-Kaalaman:
o Economics (pagkatuto sa pakikipagkalakalan)
o History (natukoy ang pinagmulan at pamumuhay ng sinaunang kabihasnan)
o Values Education (naiisa alang-alang ang mga kabutihang asal upang makamit ang sibilisasyon)
o Politics (katangian ng mga namumuno)

III. PAMAMARAAN
GURO ESTUDYANTE
A. INTRODUKSYON

a) Panalangin (magdadasal ang lahat)

b) Pagbati Magandang Umaga/Hapon din po Ma’am


Magandang Umaga/Hapon sa inyong lahat!
Gawain ng Sekretarya
c) Pag-alam ng liban sa klase

d) Balitaan Mabuti Ma’am, opo!


“Kumusta kayong lahat?

e) Pagbabalik-aral Ma’am tungkol po sa kabihasnang Mesopotamia at


Tungkol saan ang ating tinalakay sa nagdaang Egypt.
aralin?

Ano ang inyong natatandaan sa mga kabihasnang Tinalakay po batay sa politika kung ano anong katangian
ito? ang taglay ng mga namuno sa kanilang lugar, mga
dahilan ng pagbagsak at pag unlad ng pamumuno.

Maliban doon ano pa? Tungkol po sa mayaman nilang kasaysayan at kultura.


Tama ang lahat ng inyong nabanggit.

B. PAGGANYAK

Maari nyo bang tukuyin ang mga larawan at saang Ma’am Taj Mahal po ng India at Great wall of china.
bansa ito matatagpuan?
MOUNT CARMEL COLLEGE
Extension Campus Brgy. Pingit, Baler, Aurora
HIGHER EDUCATION DEPARTMENT
COLLEGE LEVEL
__________________________________________________________________________________

Mahusay!

C. TALAKAYAN
Ngayon ay dadako tayo sa Kabihasnang India at
China, tuklasin natin kung ano ano ba ang naging
kaganapan sa mga bansang ito.

Unahin natin ang Kabihasnang Indus. Ano ang Katulad sa ibang kabihasnan, pagsasaka din po ang
kanilang pangunahing hanapbuhay dito? kanilang ikinabubuhay at pag-aalaga ng mga hayop.

Maliban sa pagsasaka, ano ano pa ang kanilang Kalaunan ay lumaganap ang industriya ng paggawa ng
mga diskubre? bronse, banga, palayok at alahas.

Paanong paraan higit na nakilala ang Kabihasnang Sa pagkakaroon po nila ng maayos na Sistema ng
ito? kabahayan o yung tinatawag nilang City Planning at
naayos din nila ang Sistema ng patubig sa sakahan at
pagkontrol ng pagbaha sa lugar na tinawag nilang
drainage system.
Tama, ito ang larawan ng kanilang City Planning at
Drainage System.

Kaayusan po. Naipamalas nila ang kanilang husay sa


Ano ang inyong napapansin? arkitektura at inhinyera dahil nakagawa sila ng ganyang
plano para mas mapaunlad ang kanilang lipunan.
Tama.

Sa inyong palagay bakit sinasabing kakaunti Dahil po Ma’am natabunan ang mga mahahalagang
lamang ang nalalaman ng mga historian tungkol sa kagamitan na mapagkukunan ng mga impormasyon
pinagmulan ng Kabihasnang ito? tungkol sa kultura ng mga Indians. Katulad ng natuklasan
ng mga Arkeologo sa bahagi ng Mohenjo-Daru at
Harappa na nagpapakita ng bakas ng paninirahan ng mga
tiga Mesopotamia dahil sa pagkakatulad ng kanilang mga
kagamitan.

Tama, maliban doon ano pa? Ma’am para po sa akin, maaring noong unang panahon
ay wala pa silang sariling paraan ng pagsulat. Kaya kahit
na mayroon mang natagpuan na iilang mahahalagang
bagay ang mga arkeologo sa kanilang lugar ay hindi
naman nila alam kung paano uunawain. Kaya po doon
natin makikita ang kahalagahan ng pagkakaroon ng
sariling panulat at wika para magkaunawaan.

Mahusay! Ano naman kaya ang dahilan ng Natabunan ang kanilang malawak na lupain dahil sa
kanilang pagbagsak? pagbaha. O maaari din pong lumindol na naging sanhi ng
pagkasira ng lahat ng kani kanilang ari-arian.

Tama, maaring dahil sa matinding kalamidad.


Maliban sa inyong mga nabanggit ano pa kaya ang Pananakop po Ma’am.
posibleng dahilan?

Bakit at paano sila nasakop? Dahil sa kawalan ng maayos na pamumuno, humina ang
kanilang pwersa at dulot ng matinding kalamidad ay
nagkaroon ng kagutuman sa kanilang lugar na naging
kahian nila.

Sila po yung mga pangkat ng taong pagala gala at walang


TAMA, pinaniniwalaan na sila ay nasakop ng mga permanenteng tirahan. Kapag wala na silang makuhang
Nomadikong grupo ng mga Aryan. Ano ang pagkain sa paligid nila, lilipat at maghahanap nanaman
MOUNT CARMEL COLLEGE
Extension Campus Brgy. Pingit, Baler, Aurora
HIGHER EDUCATION DEPARTMENT
COLLEGE LEVEL
__________________________________________________________________________________

pagkakaunawa ninyo sa salitang Nomad? sila ng panibagong lugar.

Mapuputi po sila at mahuhusay mag-alaga ng hayop.


Very Good. Ito ang mga Aryan. Ano ang kanilang
katangian?

Tama iyon, Pastoral ang kanilang uri ng Ibig sabihin ibinabatay nila ang pagiging mayaman sa
pamumuhay. Ano ang ibig sabihin ng Pastoral? dami ng kanilang hayop na alaga. Ang mga Aryan ay
mayroon simpleng pamumuhay, walang masyadong alam
sa mga kagamitan, walang sariling teritoryo at walang
sariling paraan ng panulat.

Mahusay! Pero kahit wala silang sariling paraan ng


panulat ay mayroon silang dalang mayamang
kultura sa Kabihasnang Indus.

Ang kanilang banal na paniniwala na tinawag nilang


VEDA.
Ano ang tawag nila dito?
Dahil po Ma’am noong nakarating sila sa Kabihasnang
Indus, ang Veda ay sinasalin lamang ng mga matatanda
Kung sinasabi na ang mga Aryan ay walang sa bagong henerasyon sa paraan ng pasalita o kwento. At
sariling paraan ng panulat, paano sila nagkaroon ng kalaunan sa kanilang pakikihalubilo sa mga Indians na
Holy Bible? mayroong sariling paraan ng pagsulat ay naitala sa libro
ang kanilang VEDA gamit ang Sanskrit words.

Napakahusay, nakuha ninyo ang nais kong


iparating.

Ngayon ay unawain natin ang Lipunang Aryan.


Ma’am ang mga Aryan po ay mapuputi samantalang
Ang mga Dravidian o katutubong Indians ay maitim ang mga Dravidian.
kalaban ng mga Aryan, paano natin sila makikilala
batay sa mga larawan?

May mabuti at hindi mabuting dulot sa Kabihasnan.

Tama, Sa inyong palagay ano ang naidulot ng mga


Aryan sa pagdating nila sa Kabihasnang Indus? Nakabuti po dahil sinasabi nga na naghirap ang
Kabihasnang Indus at sa pagdating ng mga Aryan ay
Paano nakabuti? muling nagkaroon ng masaganang pamumuhay sa lugar.

Nakasama dahil po sa nasakop nila ang lugar ay ginawa


nilang sunud sunuran sa kanila ang mga naninirahan
Paano nakasama? doon at nagkaroon ng hindi pantay ng pagtingin sa mga
naninirahan doon.
Nagkaroon po ng deskriminsayon base sa kulay at dahil
Paanong paraan hindi naging pantay ang kanilang mapuputi ang mga Aryan, tinuring nilang mga alipin ang
pagtingin sa mga naninirahan doon? mga maiitim at ang kanilang mga nasasakupan.

Tama.
Gumawa sila ng kautusan na nagbabawal sa mga Aryan
Sinasabing maliit ang bilang ng mga Aryan, paano na mag-asawa ng mga naninirahan sa lugar na kanilang
kaya nila napanatili ang kanilang lahi? nasakop.
MOUNT CARMEL COLLEGE
Extension Campus Brgy. Pingit, Baler, Aurora
HIGHER EDUCATION DEPARTMENT
COLLEGE LEVEL
__________________________________________________________________________________

Hindi po Ma’am dahil hindi pa din maiiwasan ang


Mahusay, tama iyon. Sa inyong palagay naging pakikisalamuha ng mga Aryan sa mga nasakop nila.
mabisa ba ang kautusan?
Nagpatupad sila ng mas mabisang kautusan o panibagong
Ano kaya ang kanilang naging hakbang? Sistema.

Tama, Tignan ninyo ang larawan.

BR
AH
MI
NS
Pri
ests
VAISYAS
land owners, merchants,
craftsmen

SUDRAS
farm workers, servants, laborers

UNTOUCHABLES
street sweepers, garbage collectors, embalmers

Ito ang Caste System na kanilang ginawang Ma’am binigyan po nila ng mataas na pagkilala ang mga
hirerkiya sa Lipunan. Ano ang inyong napapansin pari, sumunod ang mga mandirigma at may-ari ng lupa.
sa sistemang ito? Panghuli ang mga mababang manggagawa katulad ng
magsasaka at servants. At mayroong nakahiwalay na
isang baitang sa pinakababa.

Ibinigay po nila sa mga Dravidians ang mga trabaho na


Sa inyong palagay paano ito naging mas mabisa ayaw nila, yung pinaka mababang uri sa lipunan. Sa
para sa mga Aryan? ganong paraan po ay mas nalimitahan nila ang pakikipag
ugnayan ng mga Aryan sa kanilang itinuturing na
kalaban.

Mahusay.
Kanina ay napansin ninyo ang isang bahagi sa Ma’am makikita po sa pinakababa ay yung mga may
ibaba na nakahiwalay. Sa palagay ninyo ano ang trabahong may kinalaman sa mga madudumi katulad ng
pangunahing batayan ng Caste System? basurero, embalsamador. Ibig sabihin po ay hindi sila
kabilang sa Sistema dahil kalinisan ang kanilang
pangunahing batayan.
Tama ang iyong pagkakaunawa. Mahusay.

Sa paglipas ng panahon ay nagkaroon din ng Nagkaroon po ng mas maayos at maunlad na


pagkakaisa ang mga Dravidians at Aryan, sa pamumuhay dahil nawala na ang deskriminasyon at
inyong palagay ano ang mabuting naidulot nito sa pagkakapangkat pangkat sa lipunan at kalaunan at
Kabihasnang Indus? umusbong ang bagong kabihasnan at nagkaroon ng mga
bagong pamunuan.

Tama, dahil ang pagkakaisa ay nag-ugat sa


pagsibol ng bagong kabihasnan at Mga Imperyo ng
Sinaunang India.
Ang imperyo ay binubuo ng mga lugar (o bansa) na
Ano ang pagkakaunawa ninyo sa IMPERYO? siyang pinamamahalaan ng iisang pinuno.
Bakit nagkakaroon ng mga Imperyo? Dahil sa gusto nilang mapalawak ang kanilang mga
teritoryo at kapangyarihan.

MARAWI SEIGE, ano ang inyong nalalaman Ma’am labanan po sa Mindanao, pagitan ng mga sundalo
tungkol dito? at teroristang grupo.

Tama, sa inyong palagay. Ano ang pinagmulan ng Gusto ng mga Maute Group na mas palakasin ang
kaguluhan? kanilang pwersa at sakupin ang buong Marawi para
maging kanilang pag-aari.

Sa inyong palagay bakit gusto nilang sakupin ang Dahil kapag malawak ang kanilang sakop mas magiging
MOUNT CARMEL COLLEGE
Extension Campus Brgy. Pingit, Baler, Aurora
HIGHER EDUCATION DEPARTMENT
COLLEGE LEVEL
__________________________________________________________________________________

Marawi? malakas sila at kapag naging malakas sila ay lalawig ang


kanilang kapangyarihan.

Nagtagumpay ba sila sa nais nila? Hindi po.

Dahil nagtapos ang digmaan ng matalo ng mga


Bakit? magigiting nating sundalo ang mga maute group dahil
napatay nila ang leader ng terorista na si Omar Maute.
Dahil sa kawalan ng maayos na pamumuno ay humina
ang kanilang pwersa na naging daan sa pagkabawi ng
Marawi sa kamay ng mga teroristang gustong sumakop.
Very Good, sa ganyang pangyayari natin
maihahalintulad ang pagsisimula ng mga imperyo
sa India.

Sumalakay sa hilagang bahagi ng India ang isang


hukbo na pinamumunuan ni Cyrus the Great ng
Persia, sinakop ng Persian ang lambak India ng
mahabang panahon at nagtapos ang pamumuno ni
Cyrus ng matalo ng hukbo ni Alexander the Great.

Kinalaunan ay nagkaroon ng MGA IMPERYO sa


India katulad ng Maurya, Gupta at Mongol.

Simulan natin sa MAURYA.


SI ASHOKA o Asoka ang pinuno ng Maurya. Siya ang pinaka mahusay na Pinuno ng Maurya. Dahil
Ginawa niyang kabisera ang Pataliputra. naitatag niya ang kauna-unahang imperyo sa India at
Ano kayang katangian mayroon siya bilang isang tinalo ng kanyang hukbo ang mga kalaban.
pinuno?

Tama, paano nagtapos ang kanyang Namatay po siya.


panunungkulan?

Mahusay. Sa pagkamatay ni Ashoka ay namuno si


Chandaragupta.

In every success there’s always WE and not ME, Ibig sabihin po, hindi natin makakamit ang bawat
ano ang ibig sabihin nito? tagumpay na mag-isa, palaging mayroong mga
kasamahan o katulong para makamit ang tagumpay.

Very Good, nakuha mo ang nais kong iparating. Siya po ang isa sa tumulong kay Chandaragupta para sa
Dahil sa panunungkulan ni Chandaragupta ay maayos na pamumuno. Nagbibigay sa kanya ng mga
nakilala ang pangalang Kautilya. Sino siya? payo tungkol sa kung paano magiging maayos ang
Sistema ng kanyang pamumuno.

Tama, at sa tulong ni Kautilya ay naitala ang isang


libro na naglalaman ng estratehiyang pampulitika,
at ekonomiya. Na siyang naging gabay sa
pamumuno. Tinawag itong Kautilya’s Arthasastra.

Sa inyong palagay paano bumagsak ang Imperyong Humiwalay sa imperyo ang ilang estado na naging
Maurya? dahilan ng pagkakawatak watak at paghina ng pwersa.

Tama, Kapag ba namatay ang isang pinuno ay Hindi po Ma’am dahil magkakaroon ng panibangong
nangangahulugang tapos na din ang imperyo? pinuno na siyang magpapatuloy ng panibagong imperyo.

Very Good, at sa pagtatapos ng Maurya ay naitatag


ang imperyong GUPTA sa pamumuno ni
Chandaragupta I.

At matapos ang kanyang panunungkulan humalili


MOUNT CARMEL COLLEGE
Extension Campus Brgy. Pingit, Baler, Aurora
HIGHER EDUCATION DEPARTMENT
COLLEGE LEVEL
__________________________________________________________________________________

sa kanya si Chandaragupta II at muling naging


kabisera ang Pataliputra.

Ano ang inyong napapansin sa mga namumuno? Dinastiya po, kasi mapapansin na namuno si
Chandaragupta, sumunod si Chandaragupta I at sinundan
pa ni Chandaragupta II. Ibig sabihin po, ang pamumuno
ay nagmumula pa din sa iisang pamilya o angkan.

Tama.
Sa inyong palagay bakit tinagurian ang GUPTA Dahil sa panahong ito nagkaroon ng mga panibagong
bilang pinakamaunlad na imperyo at panahon ng tuklas at umunlas ang astronomiya, matematika at
klasikal sa India? medisina.

Nakagawa sila ng kalendaryo dahil sa pag-aaral sa galaw


Paanong paraan nila ito napaunlad? ng buwan at mga bituin, nadiskubre nila ang paggamit ng
decimal at zero, natuto na din sila sa paraan ng pag
gamot.

Mahusay, paano naman kaya sila bumagsak? Natalo sila sa digmaan at nasakop ng mas
makapangyarihang grupo.
Tama, bumagsak sila sa kamay ng mga Hun na
ngayon ay tinatawag nating Iranian mula sa Central
Asia.

Matapos ang pananakop ano ang sumunod na Nabuwag po Ma’am ang imperyong Gupta at nagkaroon
nagyari? ng panibagong imperyo sa ilalim ng bagong pamumuno.

Tama, dito nagsimula ang pagkakatatag ng


Imperyong Mongol.

Sinakop ni Babur ag North India at Delhi noong


1526

Pinairal ni Akbar ang kalayaan sa Gumawa siya ng mga programa para sa mga hindi
pananampalataya. Sa paanong paraan kaya niya ito Muslim upang mapanatili ang pagkakaisa ng kanyang
naisakatuparan? imperyo.

Mahusay, matalino, may damdamin sa kapwa at


Anong katangian bilang pinuno ang taglay ni nasasakupan dahil hindi niya hinayaan ang hindi
Akbar? pagkakaisa. At iyon ang naging dahilan kung bakit
natamo ang tugatog ng kapangyarihan sa panahon ni
Akbar.

Matapos ang panunungkulan ni Akbar ay namuno


si Shah Jahan na nakilala dahil sa ipinatayong Taj
Mahal na pinatayo nya para sa ala-ala ng namatay
nyang asawa na si Mumtaz Mahal.

Humina ang imperyo pagdating ng mga mananakop na


Paano bumagsak ang Mongol Empire? mga Ingles.

Nilalarawan po nito ang tagumpay sa pagkakaroon ng


Tama, sa inyong palagay. Ano ang inilalarawan sa mahusay na namumuno pero hindi habang buhay ay
pagkakaroon ng mga imperyo sa India? malakas ang pamumuno, darating at darating ang
panahon na hihina ang kapangyarihan at babagsak ang
imperyo.
MOUNT CARMEL COLLEGE
Extension Campus Brgy. Pingit, Baler, Aurora
HIGHER EDUCATION DEPARTMENT
COLLEGE LEVEL
__________________________________________________________________________________

Mahusay.

Ngayon naman ay dumako tayo sa Kabihasnang


Tsino

Paano kaya yumabong at nagsimula ang


Kabihasnang ito? Tutuklasin natin yan sa pagtakay
sa araling ito.
Ang kabihasnang umusbong sa China ay itinuturing na
Ano ang kabihasnang umusbong sa China? pinakamatandang kabihasnang nananatili sa buong
daigdig hanggang sa kasalukuyan.

Dahil hanggang ngayon ay nagpapatuloy pa din ito.


Bakit ito itinuturing na pinakamatandang
kabihasnan?
Nanirahan sila sa Huang Ho River o tinatawag ding
Saan nagsimulang manirahan ang mga Tsino? Yellow River Valley.

Pangingisda at pagtatanim ang pangunahing


Ano ang kanilang pangunahing ikinabuhay? ikinabubuhay ng mga naninirahan dito.

Paano nila napaunlad ang kanilang kabuhayan at Dahil sa malawakang pagbaha na naganap sa kanila,
ano ano pa ang kanilang diskubre? gumawa sila ng dam at maayos sa Sistema ng patubig
para makontrol ang pagbaha at maisaayos ang kanilang
sakahan. At kalaunan ay natutunan nila ang pag gamit ng
araro.

Sa pagtatayo po nila ng Great Wall of China.


Paano higit na nakilala ang Kabihasnang Tsina?
Napakalaki ng ginampanan ng Great Wall of China para
Tama, paano kaya ito nakatulong sa kanila? maging maunlad silang bansa. Itinayon ito at naging
proteksyon nila para hindi sila masakop ng mga karatig
na lugar at hanggang ngayon pinakikinabangan nila dahil
ginawa itong tourist attraction.

Ang sinaunang China ay pinamumunuan ng ibat ibang


Maliban doon ano pa? Dinastiya.

Mahusay, ang pagtaas at pagbagsak ng mga


Dinastiya doon ang naging tema nito sa kasaysayan
ng China.
Ano ano ang mga Dinastiya sa Sinaunang Tsina? Xia
Shang
Chou o Zhou
Qin o Ch’in
At para mas maunawaan natin ang Dinastiyang
Tsino, pangkatin ang klase sa apat (4) na grupo.

IV. PANGKALAHATANG GAWAIN:


Unang Pangkat: Talakayin ang Xia Dynasty
Ikalawang Pangkat: Talakayin ang Shang Dynasty
Ikatlong Pangkat; Talakayin ang Chou Dynasty
Ikaapat na Pangkat: Talakayin ang Qin o Ch’in Dynasty

Panuto: Gumawa ng Presentasyon tungkol sa Dinastiyang naitakda sa bawat grupo.


Basehan sa Pag-grado:
Nakagawa ng maayos na Visual Aid 5 puntos
Natalakay ng maayos ang Dinastiyang itinakda sa grupo 5 puntos
MOUNT CARMEL COLLEGE
Extension Campus Brgy. Pingit, Baler, Aurora
HIGHER EDUCATION DEPARTMENT
COLLEGE LEVEL
__________________________________________________________________________________

at nakapagbigay ng mahahalagang pangyayari sa


panahon ng Dinastiya.
Kabuuan 10 puntos

V. PAGPAPAHALAGA:
GURO ESTUDYANTE
Paano naipamalas ang pagtutulungan at pagkakaisa base sa Sa pamamagitan po ng pagtutulungan para
ating naging talakayan? mapangalagaan ang kanilang teritoryo, kagaya ng
pagkakaisa ng mga Chinese para itayo ang Great Wall
of China dahil iyon ang naging proteksyon nila para
hindi sila masakop ng mga kalaban.

Ano ang katangiang taglay ng kanilang pinuno? Mahusay at matalino, dahil naisip nya ang ganoong
hakbang na siyang nagpanatili sa mayamang lupain at
kultura nila at hanggang ngayon pinakikinabangan ng
kasalukuyang henerasyon dahil maliban sa mayamang
kasaysayan ay naging tourist attraction ito.

Napakahusay. Sana ay magsilbing inspirasyon sa inyo ang


ganyang uri ng pamumuno. At isabuhay ninyo ang
kahalagahan ng pagtutulungan at kabutihang asal.

VI. PAGLALAHAT:
GURO ESTUDYANTE
Ano ang ating tinalakay? Ang dalawa po sa mga Sinaunang Kabihasnan, India
at China
Ano ang pagkakatulad ng dalawang bansa? Pareho pong ngasimulang manirahan sa tabing ilog at
pagsasaka ang naging pangunahing hanap buhay.

Ano pa? Pagkakaroon po ng Dinastiya o Uri ng Pamumuno na


nagmumula sa isang pamilya o angkan.
Mayroon ba kayong katanungan o paglilinaw? Wala nap o.

VII. TAKDANG ARALIN:

Bumuo ng isang timeline sa mga pangunahing kaunlaran na naganap sa ilalim ng mga Sinaunang sinastiya sa China.
Gamitin ang halimbawa sa ibaba.

XIA ZHOU

CH’IN
SHANG
MOUNT CARMEL COLLEGE
Extension Campus Brgy. Pingit, Baler, Aurora
HIGHER EDUCATION DEPARTMENT
COLLEGE LEVEL
__________________________________________________________________________________

You might also like