‫دانشکده ‪ :‬فنی و مهندسی‬

‫رشته‪ :‬مهندسی مکانیک‬

‫استاد ‪ :‬دکتر اشکان غفوری‬

‫« آزمایشگاه مکانیک سیاالت »‬

‫عنوان آزمایش ‪ :‬گردابه های آزاد و اجباری )‪(VORTEX‬‬

‫گزارش دهنده ‪ :‬حسن خدامرادی‬

‫شماره دانشجویی ‪940416909 :‬‬

‫کد ‪28 :‬‬

 ‫‪2‬‬

‫* عنوان ازمایش ‪ :‬گردابه های ازاد و اجباری‬

‫* هدف ‪ :‬بررسی و تحقیق در مورد حرکت دورانی مایعات بصورت گرداب اجباری یا آزاد‬

‫* وسایل ازمایش ‪:‬‬

‫‪ -‬دستگاه آزمایش گردابی‬

‫‪ -‬ظرف استوانه‬
‫‪ -‬مانومتر‬
‫‪ -‬آب کافی‬

‫* تئوری آزمایش ‪:‬‬

‫اگر مایعی درون ظرفی قرار داشته باشد ‪،‬سطح آن موازي سطح افق خواهد بود‪ .‬حال اگر ظرف شروع به دوران‬

‫کند‪ ،‬مایع نیز بر اثر وجود ویسکوزیته و تنش برشی شروع به دوران خواهد نمود‪ .‬پس از سپري شدن‬
 ‫‪3‬‬

‫یک فاصله زمانی‪ ،‬سیال مانند یک جسم صلب حرکت می کند‪ .‬به این معناست که تمام ذرات سیال با سرعت‬

‫زاویه اي یکسان ( ‪ =ω‬سرعت زاویه اي ظرف) حرکت می کنند‪ .‬در این حالت هیچگونه تنش برشی وجود‬

‫نخواهد داشت و دوران سیال حول محور دوران‪ ،‬دوران اجباري " (‪ ")Forced Vortex‬نامیده می شود‪.‬‬

‫در " دوران آزاد " ظرف سیال هیچگونه حرکتی ندارد‪ .‬در این حالت ظرف محتوي مایع در پایین سوراخ است‬

‫و مایع از آنجا خارج می شود‪ .‬مایع جهت خروج از سوراخ مذکور‪ ،‬حالت گرداب مانند تشکیل می دهد و دوران‬

‫می کند‪.‬باید به تفاوت اصلی دوران اجباري و دوران آزاد توجه داشت‪ ،‬چرا که در دوران آزاد سرعت ذرات مایع‬

‫با فاصله اش از مرکز دوران نسبت عکس دارد‪.‬اگر یک المان دلخواه حجمی در درون مایع اختیار کنیم (به ابعاد‬

‫‪ dr‬و ‪ dz‬و‪ dθ‬و براساس مختصات استوانه اي در جهت ‪ r‬و ‪ z‬موازنه نیروها را بنویسیم‪ ،‬خواهیم داشت ‪:‬‬

‫و پس از انتگرالگیري‪:‬‬
 ‫‪4‬‬

‫که در آن ‪ c‬ثابت انتگرال گیري می باشد‪ .‬با جاگذاري شرط مرزي در ‪ r = 0‬و ‪ z=0 ، p=p0‬ثابت‬

‫انتگرالگیري نیز تعیین می شود و از آنجا رابطه تعیین کننده فشار هر نقطه از مایع به دست می آید‪:‬‬

‫که در آن ‪ h‬ارتفاع سطح آزاد دوران کننده سیال است‪ .‬براي به دست آوردن معادله سطح آزاد دوران کننده‪،‬‬

‫در رابطه فوق ‪ p‬را برابر ‪ p0‬قرار می دهیم و از آنجا‪:‬‬

‫شکل ‪ : 1‬شماتیک دستگاه‬

 ‫‪5‬‬

‫این رابطه نشان می دهد که مکان هندسی نقاط با فشار ثابت‪ ،‬یک سهمی دوار است که شکل آن تنها بستگی به‬

‫سرعت زاویه اي دارد‪.‬‬

‫در رابطه فوق ‪( ho‬کمینه ي سطح آب در حالت چرخش سیال) بر حسب ‪( hc‬سطح اولیه سیال ساکن) مطابق رابطه‬

‫ي زیر بدست می آید‪:‬‬

‫در رابطه ‪ ، 7‬سرعت دورانی به شکل زیر محاسبه میشود ‪:‬‬

‫* شرح دستگاه ‪:‬‬

‫این دستگاه شامل قسمت هاي مختلف زیر است‪:‬‬

‫پلکسی شفاف به قطر داخلی ‪290 mm‬‬ ‫‪-‬‬

‫الکترو موتور ‪200 rpm‬‬ ‫‪-‬‬
‫دورسنج موتور‬ ‫‪-‬‬

‫=‪n‬‬ ‫گیربکس کاهنده با نسبت ‪N‬‬ ‫‪-‬‬

‫شاخص هاي افقی و عمودي‬ ‫‪-‬‬
‫شیر جهت بستن مسیر خروجی آب‬ ‫‪-‬‬
‫پیزومتر‬ ‫‪-‬‬
 ‫‪6‬‬

‫* روش انجام ازمایش ‪:‬‬

‫دستگاه مورد آزمایش از یک لوله پلکسی استوانه اي شکل شفاف که توسط یک الکتروموتور دور متغیر حول‬

‫محورش دوران می کند‪ ،‬تشکیل شده است‪ .‬سوراخی در کف پلکسی استوانه اي وجود دارد که توسط یک‬

‫شیربسته می شود‪ .‬می توان مقداري آب تا ارتفاع معین داخل فلکسی استوانهاي ریخت و توسط پروانه سیال‬

‫را به گردش در آورد ‪.‬بعد از مدتی دوران با سرعت یکنواخت جریانی از نوع دوران اجباري بوجود می آید‪ .‬توسط‬

‫دوازده عدد پیزومتر می توان نمودار سطح مایع و تغییرات سیرکلی جریان را تعیین نمود‪ .‬جهت انجام آزمایش‬

‫در پنج دور مختلف (‪ )N=70, 90, 110, 130, 150 rpm‬و ‪ 12‬نقطه متفاوت مقادیر ‪h‬عملی قرائت شده و‬

‫با مقادیر تئوري حاصل از رابطه ‪ 6‬مقایسه می گردد‪.‬‬

‫جدول ‪1‬‬
 ‫‪7‬‬

‫)‪r(m‬‬ ‫)‪n(rpm) ω(rad/s‬‬ ‫)‪h(m‬‬ ‫)‪ho(m‬‬ ‫درصد‬

‫فاصله از‬ ‫)‪N(rpm‬‬ ‫عملی‬ ‫)‪h(m‬‬ ‫خطا‬
‫مرکز‬ ‫تئوري‬
‫‪N = 70‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪0.13‬‬ ‫‪70‬‬ ‫‪60.96‬‬ ‫‪6.38‬‬ ‫‪213‬‬ ‫‪123‬‬ ‫‪123.03‬‬ ‫‪40‬‬

‫‪2‬‬ ‫‪0.11‬‬ ‫‪70‬‬ ‫‪60.96‬‬ ‫‪6.38‬‬ ‫‪208‬‬ ‫‪123‬‬ ‫‪123.02‬‬ ‫‪40‬‬

‫‪3‬‬ ‫‪0.09‬‬ ‫‪70‬‬ ‫‪60.96‬‬ ‫‪6.38‬‬ ‫‪201‬‬ ‫‪123‬‬ ‫‪123.01‬‬ ‫‪38‬‬

‫‪4‬‬ ‫‪0.07‬‬ ‫‪70‬‬ ‫‪60.96‬‬ ‫‪6.38‬‬ ‫‪194‬‬ ‫‪123‬‬ ‫‪123.01‬‬ ‫‪36‬‬

‫‪5‬‬ ‫‪0.05‬‬ ‫‪70‬‬ ‫‪60.96‬‬ ‫‪6.38‬‬ ‫‪187‬‬ ‫‪123‬‬ ‫‪123.00‬‬ ‫‪34‬‬

‫‪6‬‬ ‫‪0.03‬‬ ‫‪70‬‬ ‫‪60.96‬‬ ‫‪6.38‬‬ ‫‪184‬‬ ‫‪123‬‬ ‫‪123.00‬‬ ‫‪33‬‬

‫‪7‬‬ ‫‪0.03‬‬ ‫‪70‬‬ ‫‪60.96‬‬ ‫‪6.38‬‬ ‫‪182‬‬ ‫‪123‬‬ ‫‪123.00‬‬ ‫‪32‬‬

‫‪8‬‬ ‫‪0.05‬‬ ‫‪70‬‬ ‫‪60.96‬‬ ‫‪6.38‬‬ ‫‪188‬‬ ‫‪123‬‬ ‫‪123.00‬‬ ‫‪34‬‬

‫‪9‬‬ ‫‪0.07‬‬ ‫‪70‬‬ ‫‪60.96‬‬ ‫‪6.38‬‬ ‫‪195‬‬ ‫‪123‬‬ ‫‪123.01‬‬ ‫‪36‬‬

‫‪10‬‬ ‫‪0.09‬‬ ‫‪70‬‬ ‫‪60.96‬‬ ‫‪6.38‬‬ ‫‪203‬‬ ‫‪123‬‬ ‫‪123.01‬‬ ‫‪39‬‬

‫‪11‬‬ ‫‪0.11‬‬ ‫‪70‬‬ ‫‪60.96‬‬ ‫‪6.38‬‬ ‫‪210‬‬ ‫‪123‬‬ ‫‪123.02‬‬ ‫‪41‬‬

‫‪12‬‬ ‫‪0.13‬‬ ‫‪70‬‬ ‫‪60.96‬‬ ‫‪6.38‬‬ ‫‪216‬‬ ‫‪123‬‬ ‫‪123.03‬‬ ‫‪43‬‬

 ‫‪8‬‬

‫جدول ‪2‬‬
‫)‪r(m‬‬ ‫)‪N(rpm) n(rpm) ω(rad/s‬‬ ‫)‪h(m‬‬ ‫)‪ho(m‬‬ ‫)‪h(m‬‬ ‫درصد‬
‫فاصله از مرکز‬ ‫عملی‬ ‫تئوري‬ ‫خطا‬
‫‪N = 90‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪0.13‬‬ ‫‪90‬‬ ‫‪78.38‬‬ ‫‪8.20‬‬ ‫‪221‬‬ ‫‪144 144.05‬‬ ‫‪34‬‬

‫‪2‬‬ ‫‪0.11‬‬ ‫‪90‬‬ ‫‪78.38‬‬ ‫‪8.20‬‬ ‫‪212‬‬ ‫‪144 144.04‬‬ ‫‪32‬‬

‫‪3‬‬ ‫‪0.09‬‬ ‫‪90‬‬ ‫‪78.38‬‬ ‫‪8.20‬‬ ‫‪200‬‬ ‫‪144 144.02‬‬ ‫‪27‬‬

‫‪4‬‬ ‫‪0.07‬‬ ‫‪90‬‬ ‫‪78.38‬‬ ‫‪8.20‬‬ ‫‪189‬‬ ‫‪144 144.01‬‬ ‫‪23‬‬

‫‪5‬‬ ‫‪0.05‬‬ ‫‪90‬‬ ‫‪78.38‬‬ ‫‪8.20‬‬ ‫‪176‬‬ ‫‪144 144.00‬‬ ‫‪18‬‬

‫‪6‬‬ ‫‪0.03‬‬ ‫‪90‬‬ ‫‪78.38‬‬ ‫‪8.20‬‬ ‫‪170‬‬ ‫‪144 144.00‬‬ ‫‪15‬‬

‫‪7‬‬ ‫‪0.03‬‬ ‫‪90‬‬ ‫‪78.38‬‬ ‫‪8.20‬‬ ‫‪168‬‬ ‫‪144 144.00‬‬ ‫‪14‬‬

‫‪8‬‬ ‫‪0.05‬‬ ‫‪90‬‬ ‫‪78.38‬‬ ‫‪8.20‬‬ ‫‪177‬‬ ‫‪144 144.00‬‬ ‫‪18‬‬

‫‪9‬‬ ‫‪0.07‬‬ ‫‪90‬‬ ‫‪78.38‬‬ ‫‪8.20‬‬ ‫‪190‬‬ ‫‪144 144.01‬‬ ‫‪24‬‬

‫‪10‬‬ ‫‪0.09‬‬ ‫‪90‬‬ ‫‪78.38‬‬ ‫‪8.20‬‬ ‫‪202‬‬ ‫‪144 144.02‬‬ ‫‪28‬‬

‫‪11‬‬ ‫‪0.11‬‬ ‫‪90‬‬ ‫‪78.38‬‬ ‫‪8.20‬‬ ‫‪214‬‬ ‫‪144 144.04‬‬ ‫‪32‬‬

‫‪12‬‬ ‫‪0.13‬‬ ‫‪90‬‬ ‫‪78.38‬‬ ‫‪8.20‬‬ ‫‪224‬‬ ‫‪144 144.05‬‬ ‫‪35‬‬

 ‫‪9‬‬

‫جدول ‪3‬‬
‫)‪r(m‬‬ ‫)‪N(rpm) n(rpm) ω(rad/s‬‬ ‫)‪h(m‬‬ ‫)‪ho(m‬‬ ‫)‪h(m‬‬ ‫درصد‬
‫فاصله از مرکز‬ ‫عملی‬ ‫تئوري‬ ‫خطا‬
‫‪N =110‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪0.13‬‬ ‫‪110‬‬ ‫‪95.80‬‬ ‫‪10.02‬‬ ‫‪231‬‬ ‫‪215‬‬ ‫‪215.08‬‬ ‫‪6‬‬

‫‪2‬‬ ‫‪0.11‬‬ ‫‪110‬‬ ‫‪95.80‬‬ ‫‪10.02‬‬ ‫‪217‬‬ ‫‪215‬‬ ‫‪215.06‬‬ ‫‪0.8‬‬

‫‪3‬‬ ‫‪0.09‬‬ ‫‪110‬‬ ‫‪95.80‬‬ ‫‪10.02‬‬ ‫‪199‬‬ ‫‪215‬‬ ‫‪215.04‬‬ ‫‪7‬‬

‫‪4‬‬ ‫‪0.07‬‬ ‫‪110‬‬ ‫‪95.80‬‬ ‫‪10.02‬‬ ‫‪181‬‬ ‫‪215‬‬ ‫‪215.02‬‬ ‫‪15‬‬

‫‪5‬‬ ‫‪0.05‬‬ ‫‪110‬‬ ‫‪95.80‬‬ ‫‪10.02‬‬ ‫‪164‬‬ ‫‪215‬‬ ‫‪215.01‬‬ ‫‪23‬‬

‫‪6‬‬ ‫‪0.03‬‬ ‫‪110‬‬ ‫‪95.80‬‬ ‫‪10.02‬‬ ‫‪154‬‬ ‫‪215‬‬ ‫‪215.00‬‬ ‫‪28‬‬

‫‪7‬‬ ‫‪0.03‬‬ ‫‪110‬‬ ‫‪95.80‬‬ ‫‪10.02‬‬ ‫‪151‬‬ ‫‪215‬‬ ‫‪215.00‬‬ ‫‪29‬‬

‫‪8‬‬ ‫‪0.05‬‬ ‫‪110‬‬ ‫‪95.80‬‬ ‫‪10.02‬‬ ‫‪164‬‬ ‫‪215‬‬ ‫‪215.01‬‬ ‫‪23‬‬

‫‪9‬‬ ‫‪0.07‬‬ ‫‪110‬‬ ‫‪95.80‬‬ ‫‪10.02‬‬ ‫‪183‬‬ ‫‪215‬‬ ‫‪215.02‬‬ ‫‪14‬‬

‫‪10‬‬ ‫‪0.09‬‬ ‫‪110‬‬ ‫‪95.80‬‬ ‫‪10.02‬‬ ‫‪202 215‬‬ ‫‪215.04‬‬ ‫‪6‬‬

‫‪11‬‬ ‫‪0.11‬‬ ‫‪110‬‬ ‫‪95.80‬‬ ‫‪10.02‬‬ ‫‪219 215‬‬ ‫‪215.06‬‬ ‫‪1‬‬

‫‪12‬‬ ‫‪0.13‬‬ ‫‪110‬‬ ‫‪95.80‬‬ ‫‪10.02‬‬ ‫‪235 215‬‬ ‫‪215.08‬‬ ‫‪8‬‬

 ‫‪10‬‬

‫جدول ‪4‬‬
‫)‪r(m‬‬ ‫)‪N(rpm) n(rpm) ω(rad/s‬‬ ‫)‪h(m‬‬ ‫)‪ho(m‬‬ ‫)‪h(m‬‬ ‫درصد‬
‫فاصله از مرکز‬ ‫عملی‬ ‫تئوري‬ ‫خطا‬
‫‪N =130‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪0.13‬‬ ‫‪130‬‬ ‫‪113.22‬‬ ‫‪11.85‬‬ ‫‪224‬‬ ‫‪91‬‬ ‫‪125.4‬‬ ‫‪44‬‬

‫‪2‬‬ ‫‪0.11‬‬ ‫‪130‬‬ ‫‪113.22‬‬ ‫‪11.85‬‬ ‫‪222‬‬ ‫‪91‬‬ ‫‪115‬‬ ‫‪48‬‬

‫‪3‬‬ ‫‪0.09‬‬ ‫‪130‬‬ ‫‪113.22‬‬ ‫‪11.85‬‬ ‫‪199‬‬ ‫‪91‬‬ ‫‪107‬‬ ‫‪46‬‬

‫‪4‬‬ ‫‪0.07‬‬ ‫‪130‬‬ ‫‪113.22‬‬ ‫‪11.85‬‬ ‫‪171‬‬ ‫‪91‬‬ ‫‪101‬‬ ‫‪40‬‬

‫‪5‬‬ ‫‪0.05‬‬ ‫‪130‬‬ ‫‪113.22‬‬ ‫‪11.85‬‬ ‫‪145‬‬ ‫‪91‬‬ ‫‪96‬‬ ‫‪33‬‬

‫‪6‬‬ ‫‪0.03‬‬ ‫‪130‬‬ ‫‪113.22‬‬ ‫‪11.85‬‬ ‫‪132‬‬ ‫‪91‬‬ ‫‪92‬‬ ‫‪30‬‬

‫‪7‬‬ ‫‪0.03‬‬ ‫‪130‬‬ ‫‪113.22‬‬ ‫‪11.85‬‬ ‫‪131‬‬ ‫‪91‬‬ ‫‪92‬‬ ‫‪29‬‬

‫‪8‬‬ ‫‪0.05‬‬ ‫‪130‬‬ ‫‪113.22‬‬ ‫‪11.85‬‬ ‫‪147‬‬ ‫‪91‬‬ ‫‪96‬‬ ‫‪34‬‬

‫‪9‬‬ ‫‪0.07‬‬ ‫‪130‬‬ ‫‪113.22‬‬ ‫‪11.85‬‬ ‫‪172‬‬ ‫‪91‬‬ ‫‪101‬‬ ‫‪41‬‬

‫‪10‬‬ ‫‪0.09‬‬ ‫‪130‬‬ ‫‪113.22‬‬ ‫‪11.85‬‬ ‫‪200‬‬ ‫‪91‬‬ ‫‪107‬‬ ‫‪46‬‬

‫‪11‬‬ ‫‪0.11‬‬ ‫‪130‬‬ ‫‪113.22‬‬ ‫‪11.85‬‬ ‫‪210‬‬ ‫‪91‬‬ ‫‪115‬‬ ‫‪45‬‬

‫‪12‬‬ ‫‪0.13‬‬ ‫‪130‬‬ ‫‪113.22‬‬ ‫‪11.85‬‬ ‫‪248‬‬ ‫‪91‬‬ ‫‪125.4‬‬ ‫‪49‬‬

 ‫‪11‬‬

‫جدول ‪5‬‬
‫)‪r(m‬‬ ‫)‪N(rpm) n(rpm) ω(rad/s‬‬ ‫)‪h(m‬‬ ‫)‪ho(m‬‬ ‫)‪h(m‬‬ ‫درصد‬
‫فاصله از مرکز‬ ‫عملی‬ ‫تئوري‬ ‫خطا‬
‫‪N =150‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪0.13‬‬ ‫‪150‬‬ ‫‪130.64‬‬ ‫‪13.67‬‬ ‫‪256‬‬ ‫‪190‬‬ ‫‪224‬‬ ‫‪12‬‬

‫‪2‬‬ ‫‪0.11‬‬ ‫‪150‬‬ ‫‪130.64‬‬ ‫‪13.67‬‬ ‫‪229‬‬ ‫‪190‬‬ ‫‪214‬‬ ‫‪6‬‬

‫‪3‬‬ ‫‪0.09‬‬ ‫‪150‬‬ ‫‪130.64‬‬ ‫‪13.67‬‬ ‫‪197‬‬ ‫‪190‬‬ ‫‪206‬‬ ‫‪4‬‬

‫‪4‬‬ ‫‪0.07‬‬ ‫‪150‬‬ ‫‪130.64‬‬ ‫‪13.67‬‬ ‫‪160‬‬ ‫‪190‬‬ ‫‪200‬‬ ‫‪20‬‬

‫‪5‬‬ ‫‪0.05‬‬ ‫‪150‬‬ ‫‪130.64‬‬ ‫‪13.67‬‬ ‫‪126‬‬ ‫‪190‬‬ ‫‪195‬‬ ‫‪35‬‬

‫‪6‬‬ ‫‪0.03‬‬ ‫‪150‬‬ ‫‪130.64‬‬ ‫‪13..67‬‬ ‫‪109‬‬ ‫‪190‬‬ ‫‪191‬‬ ‫‪42‬‬

‫‪7‬‬ ‫‪0.03‬‬ ‫‪150‬‬ ‫‪130.64‬‬ ‫‪13.67‬‬ ‫‪106‬‬ ‫‪190‬‬ ‫‪191‬‬ ‫‪44‬‬

‫‪8‬‬ ‫‪0.05‬‬ ‫‪150‬‬ ‫‪130.64‬‬ ‫‪13.67‬‬ ‫‪129‬‬ ‫‪190‬‬ ‫‪195‬‬ ‫‪33‬‬

‫‪9‬‬ ‫‪0.07‬‬ ‫‪150‬‬ ‫‪130.64‬‬ ‫‪13.67‬‬ ‫‪163‬‬ ‫‪190‬‬ ‫‪200‬‬ ‫‪18‬‬

‫‪10‬‬ ‫‪0.09‬‬ ‫‪150‬‬ ‫‪130.64‬‬ ‫‪13.67‬‬ ‫‪200‬‬ ‫‪190‬‬ ‫‪206‬‬ ‫‪2‬‬

‫‪11‬‬ ‫‪0.11‬‬ ‫‪150‬‬ ‫‪130.64‬‬ ‫‪13.67‬‬ ‫‪232‬‬ ‫‪190‬‬ ‫‪214‬‬ ‫‪7‬‬

‫‪12‬‬ ‫‪0.13‬‬ ‫‪150‬‬ ‫‪130.64‬‬ ‫‪13.67‬‬ ‫‪263‬‬ ‫‪190‬‬ ‫‪224‬‬ ‫‪14‬‬

 ‫‪12‬‬

‫نمودار جدول ها‬

‫‪300‬‬

‫‪263‬‬
‫‪256‬‬
‫‪248‬‬
‫‪250‬‬
‫‪232‬‬ ‫‪235‬‬
‫‪231‬‬ ‫‪229‬‬
‫‪224‬‬
‫‪221‬‬ ‫‪222‬‬ ‫‪224‬‬
‫‪217‬‬ ‫‪219‬‬ ‫‪216‬‬
‫‪213‬‬ ‫‪212‬‬ ‫‪214‬‬
‫‪208‬‬ ‫‪210‬‬
‫‪201‬‬
‫‪200‬‬ ‫‪203‬‬
‫‪202‬‬
‫‪200‬‬
‫‪199‬‬
‫‪197‬‬ ‫‪194‬‬ ‫‪195‬‬
‫‪200‬‬ ‫‪189‬‬ ‫‪187‬‬ ‫‪188‬‬ ‫‪190‬‬
‫‪181‬‬ ‫‪184‬‬ ‫‪182‬‬ ‫‪183‬‬
‫‪176‬‬ ‫‪177‬‬
‫‪171‬‬ ‫‪170‬‬ ‫‪172‬‬
‫‪168‬‬
‫‪164‬‬ ‫‪164‬‬ ‫‪163‬‬
‫‪160‬‬
‫‪154‬‬ ‫‪151‬‬ ‫عملی )‪h1(m‬‬
‫(عملی ‪)h‬‬

‫‪145‬‬ ‫‪147‬‬
‫‪150‬‬ ‫عملی )‪h2(m‬‬
‫‪132‬‬ ‫‪131‬‬ ‫‪129‬‬
‫‪126‬‬
‫عملی )‪h3(m‬‬
‫‪109‬‬ ‫‪106‬‬ ‫عملی )‪h4(m‬‬

‫‪100‬‬ ‫عملی )‪h5(m‬‬

‫‪50‬‬

‫‪0‬‬
‫‪0.13‬‬ ‫‪0.11‬‬ ‫‪0.09‬‬ ‫‪0.07‬‬ ‫‪0.05‬‬ ‫‪0.03‬‬ ‫‪0.03‬‬ ‫‪0.05‬‬ ‫‪0.07‬‬ ‫‪0.09‬‬ ‫‪0.11‬‬ ‫‪0.13‬‬

‫( فاصله از مرکز ‪( r‬‬

‫‪13‬‬

‫شکل )‪(2‬‬

‫حال با مساوي قرار دادن این دو حجم داریم‪:‬‬

‫" پایان "‬

‫‪97/2/2‬‬