‫ﻣـﻘـﺎﻻﺕ‬

‫تست و تحلیل دینامیک تپچنجرتحت بار‬

‫با اندازهگیری مقاومت دینامیک‬

‫‪Cornelius Plath‬‬ ‫‪Markus Pütter‬‬ ‫مترجم‪:‬مهندسفرهادمرادی‬

‫‪OMICRON electronics GmbH, Austria‬‬ ‫نشریه ترانسفورماتور‬

‫انواع تپچنجرهای تحتبار‬ ‫معرفی‬

‫برای تحلیل و ارزیابی اندازهگیری مقاومت دینامیک(‪ )DRM‬با شیوهای مناسب‪ ،‬شناخت‬
‫نوع و ساختمان تپچنجرتحتبار بسیار مهم است‪ .‬دو تکنولوژی رایج در تپچنجرهای‬
‫موجود در بازار وجود دارد‪ .‬اول نوع القایی که معموال در آمریکای شمالی و در سمت فشار‬
‫ضعیف استفاده میشود‪ ،‬و دوم تپچنجرهای مقاومتی که اغلب در دیگر نقاط جهان و‬
‫در سمت فشار قوی استفاده میگردند‪.‬‬
‫ایــن مقاله بــر روی تپچنجرهای مقاومتی تمرکــز دارد‪ .‬در کل دو نــوع متفاوت از‬
‫تپچنجرهای مقاومتی وجود دارد‪ :‬مدل دایورترسوئیچ و مدل سلکتورسوئیچ که در شکل‬
‫‪ 2‬و ‪ 3‬نشان داده شدهاست‪.‬‬
‫مدل دایورترسوئیچ دو قسمت دارد‪ :‬تپسلکتور در قسمت باال برای انتخاب تپ بعدی در‬
‫داخل تانک اصلی ترانسفورماتور؛ و دایورترسوئیچ در قسمت پایین برای تغییر جریان بار با‬
‫استفاده از روغن عایقی موجود در محفظه دایورتر سوئیچ‪ .‬در این مدل‪ ،‬تپسلکتور قبل از‬
‫دایورترسوئیچ‪ ،‬میچرخد و بیشتر در سطوح باالتر توان استفاده میگردد‪.‬‬
‫مدل سلکتورسوئیچ عملکرد دایورتر سوئیچ و تپسلکتور را در داخل محفظه روغن عایقی‬
‫مجزا از روغن تانک اصلی ترکیب نموده است‪.‬‬
‫ترانسفورماتورهای قدرت گرانقیمت ترین تجهیز واسط بین تولیدکننده و بهرهبردار برق‬
‫میباشند‪ .‬یک تجهیز بسیار مهم در ترانسفورماتورهای قدرت‪ ،‬تپچنجر تحتبار میباشد‪.‬‬
‫همانطور که از اســم این تجهیز پیداست‪ ،‬تپچنجر تحتبار اجازه تغییر تپ را داده و‬
‫بدون قطع جریان بار‪ ،‬ولتاژ را تنظیم مینماید‪ .‬این امر میتواند از راههای گوناگونی انجام‬
‫پذیرد‪ ،‬در نتیجه تعداد قابل توجهی از طرح های متنوع تپچنجر وجود دارد‪ .‬دو طرح از‬
‫شایعترین آنها‪ ،‬تپچنجرهای القایی و مقاومتی میباشند‪.‬‬
‫همانطور که در شــکل ‪ 1‬نمایش داده شده اســت‪ ،‬مطالعات نشان میدهد که حدود‬
‫‪ 30‬درصد از قطعیهای گزارش شــده در ترانسفورماتورهای قدرت پست‪ ،‬ناشی از آثار‬
‫پیری در تپچنجرهای تحتبار میباشد‪ .‬با توجه به این نرخ باالی خطا‪ ،‬پایش وضعیت‬
‫تپچنجرهای ترانسفورماتورهای قدرت‪ ،‬بسیار مهم است‪ .‬برخالف دیگر تجهیزات ایستای‬
‫ترانسفورماتور‪ ،‬تپچنجر تحت بار از تعداد بسیار زیادی از قسمتهای متحرک تشکیل‬
‫شده است‪ .‬سازندگان تپ چنجر معموالً توصیه به انجام سرویس و نگهداری تپ چنجرها‬
‫برمبنای تعداد عملکرد تپ می نمایند‪.‬‬

‫روشهای معمول برای تست تپچنجرتحت بار‬ ‫شکل ‪ -1‬محل خطای ترانسفورماتورهای پست‬
‫با توجه به نرخ باالی خطا در تپچنجرهای تحت بار ترانسفورماتورهای قدرت‪ ،‬نیاز به‬ ‫براساس ‪ 536‬خطا [‪[1‬‬
‫پایش دقیق این تجهیز میباشــد‪ .‬بعنوان یک پایه برای تحلیل‪ ،‬ممکن است روشهای‬
‫خطایابی زیر استفاده شود‪:‬‬

‫اندازهگیری مقاومت استاتیک سیمپیچی‬

‫در هر تپ (آفالین)‬
‫اندازهگیری مقاومت اســتاتیک سیمپیچی یک ابزار اندازهگیری خطایابی بسیار مهم و‬
‫رایجترین روش تســت استفاده شده‪ ،‬میباشد‪ .‬اندازهگیری مقاومت استاتیک میتواند‬
‫بخوبی برای بررســی سیمپیچی‪ ،‬اتصاالت داخلی مانند اتصال بوشینگ و کنتاکتهای‬
‫قسمتهای متحرک با سیمپیچی‪ ،‬کنتاکتهای تپسلکتور و کنتاکت اصلی دایورترسوئیچ‬
‫استفاده گردد‪ .‬ارزیابی میتواند از مقایسه نتایج با گزارش آزمونهای کارخانه ای و یا بوسیله‬
‫محاسبه انحراف از میانگین سهفاز‪ ،‬ایجاد گردد‪.‬‬

‫‪۴۵‬‬ ‫ﺯﻣﺴﺘﺎﻥ ‪۱۳۹۵‬‬ ‫|‬ ‫ﺗﺮﺍﻧﺴﻔﻮﺭﻣﺎﺗﻮﺭ‬

 ‫ﻣـﻘـﺎﻻﺕ‬

‫شکل‪ .3‬سلکتور سوئیچ با دو کنتاکت مقاومتی‬ ‫شکل ‪ -2‬دایورترسوئیچ با دو کنتاکت مقاومتی‬

‫اندازهگیری مقاومت دینامیک (‪)DRM‬‬
‫عموما زمان ســوئیچینگ دایورتر یا سلکتورسوئیچ که بین ‪ 40‬تا ‪60‬میلی ثانیه است‪،‬‬
‫شناسایی آثار ســوئیچینگ را در طول این پروسه سخت میکند‪ ،‬زیرا بطور معمول با‬
‫استفاده از اندازهگیری مقاومت استاتیک سیمپیچی که چند دقیقه طول میکشد‪ ،‬انجام‬
‫میپذیرد‪ .‬بنابراین اندازهگیری مقاومت دینامیک در مهمترین هدف خود‪ ،‬بعنوان یک‬
‫روش خطایابی تکمیلی برای این کاربرد خاص توسعه داده شده است‪.‬‬
‫با اســتفاده از تنظیمات و راهاندازی مشــابه(نمودار‪ ،)4‬اندازهگیری مقاومت دینامیک‪،‬‬
‫پروسه سریع سوئیچینگ در دایورترسوئیچ را اندازهگیری میکند‪ .‬با اندازهگیری مقاومت‬
‫دینامیک آرکزدن کنتاکتها‪ ،‬زمان سوئیچینگ دایورتر سوئیچ‪ ،‬وقفههای سوئیچینگ‬
‫برای مثال بدلیل شکستگیهای قطعات تغییر مسیر مقاومتها یا لیدهای شکسته شده و‬
‫خوردگی کنتاکتها‪ ،‬میتواند شناسایی شود‪ .‬بنابراین این امر میتواند امکان یک تحلیل‬
‫مناسب درمورد شرایط تپچنجرهای تحتبار دینامیک را فراهم سازد‪.‬‬
‫با تحلیل اطالعات ذخیرهشده میتوان نتایج متفاوت از شرایط تپچنجر تحتبار رسم‬
‫نمود‪ .‬ســه روش متفاوت برای نمایش رفتار دینامیک دایورترســوئیچ وجود دارد‪ .‬در‬
‫تحلیلهای آتی‪ ،‬ما تنها به منحنی جریان ارجاع خواهیم داد‪.‬‬
‫منحنیجریان‬
‫منحنیولتاژ‬
‫منحنیمقاومت‬
‫بطور کلی موجب افزایش غلظت گازهای محفظه تپچنجر در مقایسه با تانک اصلی در‬
‫منحنی جریان‬
‫همانطور که در شــکل‪4‬ب میبینید‪ ،‬منحنی جریان رایجترین راه برای تفسیر مقادیر‬
‫اندازهگیری شــده مقاومت دینامیک تپچنجر میباشد که از آن بطور گسترده جهت‬
‫اندازهگیری ارتعاشات صوتی با استفاده از سنسورهای شتاب‬
‫(آنالین‪/‬آفالین)‬
‫روش ارتعاشات صوتی برای شناسایی سیگنالهای صوتی ناشی از حرکتهای مکانیکی‬
‫استفاده شدهاست‪ .‬پروفایلهای ذخیره شده که بازه زمانی آنها تا ‪10‬ثانیه و دامنه فرکانس‬
‫آنها بین ‪10‬هرتز تا ‪100‬کیلو هرتز هستند‪ ،‬برای شناسایی قطعی مدهای خطا‪ ،‬با منابع‬
‫پروفایل های موجود مقایسه میشوند‪]3[.‬‬
‫اندازهگیــری گشــتاور و موقعیــت بــر روی محور داریــو (آفالین‪/‬‬
‫آنالین)‬
‫مکانیزم درایو تپچنجرتحت بار که شامل یک موتور‪ ،‬شفت درایو و چرخ دنده است بدین‬
‫صورت است که سلکتورسوئیچ را به ترتیب‪ ،‬هنگام شارژ نمودن یک فنر برای تحریک و به‬
‫حرکت درآوردن دایورتر یا سلکتورسوئیچ‪ ،‬بعمل وا میدارد‪ .‬اندازهگیری موقعیت و گشتاور‬
‫منابع موتور(جریان و ولتاژ) را برای شناسایی مشکالت مکانیکی و پیری مکانیزم درایو‬
‫استفاده مینمایند‪ .‬نتایج میتواند با پروفایل منبع و یا بین تپها مقایسه شود‪.‬‬
‫تحلیل گازهای محلول(‪ )DGA‬در روغن تپچنجر(آفالین‪/‬آنالین)‬
‫تحلیل گازهای محلول در روغن محفظه تپچنجر رایجتر از دیگر روشها میباشد‪ .‬در‬
‫طول پروسه سوئیچ یک تپچنجر تحتبار‪ ،‬تخلیه و گرمایش اتفاق میافتد که این امر‬
‫عملکرد عادی میشود‪ .‬بنابراین تفسیر سطوح گاز محفظه تپچنجر با تفسیر سطوح گاز‬
‫در تانک اصلی ترانسفورماتور بسیار تفاوت دارد‪]4[.‬‬
‫روش اندازهگیری برای تحلیل شرایط تپچنجر تحت بار مهم است‪.‬‬

‫جدول‪ .1‬روشهای متداول برای تست تپچنجرهای تحتبار[‪[5‬‬

‫مشکالت‬ ‫کاربرد ‪ /‬هدف‬ ‫روش اندازه گیری‬
‫هم ترازی کنتاکتها‪ ،‬خوردگی کنتاکتها‬ ‫بررسی سیمپیچ و همچنین اتصاالت داخلی‬ ‫مقاومت استاتیک سیمپیچی‬
‫اتصال‪/‬جعبه دندهها‪ ،‬زمانبندی‪/‬توالی‪ ،‬همترازی کنتاکتها‪ ،‬آرک زدن‪،‬‬ ‫شناسایی سیگنالهای صوتی ناشی از حرکتهای‬
‫ارتعاشات صوتی‬
‫گرمایش‪/‬ذغالشدن‪ ،‬خوردگی کنتاکتها‪ ،‬انتقال‬ ‫مکانیکی‬
‫اتصال‪/‬جعبه دنده‪ ،‬کنترل‪/‬رلهها‪ ،‬موتور‪ ،‬ترمز‪ ،‬روغن کاری‪ ،‬همترازی‬
‫شناسایی مشکالت مکانیکی و پیری اجزای درایو‬ ‫موقعیت و گشتاور‬
‫کنتاکتها‬
‫آرک زدن‪ ،‬گرمایش‪/‬ذغال شدن‬ ‫شناسایی غلظتهای باالتر گازها در محفظه تپچنجر‬ ‫آنالیز گازهای محلول‬
‫اندازهگیری پروسه سوئیچینگ سریع در‬
‫زمانبندی‪/‬توالی‪ ،‬خوردگی کنتاکتها‪ ،‬انتقال‬ ‫مقاومت دینامیک‬
‫دایورترسوئیچ‬

‫ﺯﻣﺴﺘﺎﻥ ‪۱۳۹۵‬‬ ‫|‬ ‫ﺗﺮﺍﻧﺴﻔﻮﺭﻣﺎﺗﻮﺭ‬ ‫‪۴۶‬‬

‫ﻣـﻘـﺎﻻﺕ‬

‫اندازهگیری مقاومت اســتاتیک استفاده میشود و به ما امکان شناسایی وقفه جریان را‬
‫میدهد‪.‬‬
‫با اتصالکوتاه کردن سمت دیگر ترانسفورماتور‪ ،‬سیگنالهای جریان حساستر میشود‪،‬‬
‫بطوریکه افت جریان (بطور موجی) همانند آنچه که در شکل‪ 7‬و ‪ 8‬نمایش داده شدهاست‪،‬‬
‫افزایش مییابــد‪ .‬این امر نتیجه یک ثابت زمانی پایینتر بــه دلیل اندوکتانس اصلی‬
‫اتصالکوتاه اســت‪ .‬زمانی که اندازهگیری و سنجش بوسیلهی تجهیزات تست متفاوت‬
‫صورت میگیرد ‪ ،‬مقایسه مستقیم یک سیگنال جریان کار دشواریست‪ .‬درست مانند‬
‫زمانی که موج مورد نظر وابســته به مشخصات دینامیک منبع جریان باشد‪ .‬اما اصل و‬
‫مراحل مختلف فرآیند سوئیچینگ بدون در نظر گرفتن پارامترهای منبع همیشه قابل‬
‫مشاهده است‪.‬‬

‫منحنی ولتاژ‬
‫بهجای رفتار دینامیک سیگنال جریان می توان با منحنی مقاومت یا ولتاژ نیز ارزیابی‬
‫نمود‪ .‬با تزریق یک جریان مستقیم (‪ )DC‬همانند آنچه در شکل ‪ 5‬نشان داده شده‬
‫اســت‪ ،‬سیگنال ولتاژ ضبط شده که در شــکل ‪ 6‬الف دیده میشود‪ ،‬بدست میآید‪.‬‬
‫هنگام اســتفاده از منحنی ولتاژ مهم اســت که مطمئن شوید سیگنال ولتاژ بدلیل‬ ‫شکل ‪ 4‬الف‪ .‬اتصاالت اندازه گیری معمول ‪DRM‬‬
‫محدودیت منبع قطع نگردد‪ ،‬زیرا این اتفاق آنالیز سیگنال را دشوار میکند‪ .‬بعالوه اگر‬ ‫منحنی جریان‬
‫به محدودیت ولتاژ برسیم‪ ،‬ولتاژ منقطع‪ ،‬در حالت گذرای نمایش داده شده در نمودار‬
‫‪ 6A‬بین قسمت‪ 1‬و قسمت‪ ،2‬با وضوح کافی دیده نخواهد شد‪ .‬مشابه منحنی جریان‪،‬‬
‫زمانی که با تجهیزات تست متفاوت اندازهگیری شود‪ ،‬مقایسه مستقیم منحنیهای‬
‫اندازهگیری شده ممکن نیست‪.‬‬

‫منحنی مقاومت‬
‫منحنی مقاومت‪ ،‬همانطور که در نمودار ‪ 6B‬دیده میشود‪ ،‬نمیتواند بصورت مستقیم‬ ‫شکل ‪ 4‬ب‪ .‬رفتار دینامیک معمول دایورتر سوئیچ‬
‫اندازهگیری شود‪ ،‬اما محاسبات آن از ولتاژ و جریان‬ ‫در بهره برداری – منحنی جریان‬
‫اندازهگیری شــده براساس مدار شکل ‪ ،5‬نشأت‬
‫گرفته اســت‪ .‬برای کاهش ثابت زمانی سیستم‬
‫میتوان ترمینالهای سمت دیگر ترانسفورماتور را‬
‫اتصال کوتاه کرد‪ .‬بعالوه‪ ،‬یک اندوکتانس سرگردان‬
‫ممکن اســت باعث ایجاد یک ولتاژ القایی قابل‬
‫توجه شــود که با مدار نشان دادهشده در شکل‪5‬‬
‫قابل جداسازی از قسمت ولتاژ مقاومتی نمیباشد‪.‬‬
‫برای جبران این اثر‪ ،‬جهت تعیین قسمت القایی‬
‫با اندازهگیری همزمان ولتاژ در ســیمپیچ دیگر‪،‬‬
‫روشی در سالهای قبل ارائه است‪]6[.‬‬
‫مزیت بزرگ منحنی مقاومتی این اســت که از‬
‫منبع جریان استفاده شده مستقل میباشد‪ .‬مزیت‬
‫دیگر آن تعیین مستقیم مقاومت متغیر میباشد‪.‬‬
‫از آنجا که ولتاژ القایی در ســمت ثانویه میتواند‬
‫خیلی باال باشد‪ ،‬برای این دستگاه تست مکانیزم‬
‫حفاظتی ویژهای الزم است‪.‬‬
‫بدلیل آنکه در حال حاضر رایج ترین راه استفاده‬
‫شده برای اندازهگیری مقاومت دینامیکی منحنی‬
‫جریان میباشــد‪ ،‬در ادامه بــرروی این روش با‬
‫اطالعات بیشتری تمرکز میکنیم‪.‬‬

‫تحلیل نتایج اندازهگیری‬

‫براســاس این روش تســت‪ ،‬بدون آنکه نیاز به‬
‫بازکردن تپچنجر تحت بار باشد‪ ،‬میتوان خطا‬
‫را شناسایی کرد‪ .‬برای تحلیل و ارزیابی مقاومت‬
‫دینامیکــی بــه بهترین و مناســب ترین روش‬

‫‪۴۷‬‬ ‫ﺯﻣﺴﺘﺎﻥ ‪۱۳۹۵‬‬ ‫|‬ ‫ﺗﺮﺍﻧﺴﻔﻮﺭﻣﺎﺗﻮﺭ‬

 ‫ﻣـﻘـﺎﻻﺕ‬

‫عالوه بر این‪ ،‬مقاومت کنتاکت‪ ،‬حرکت کنتاکت‪ ،‬وقفه‪ ،‬سیمپیچ سلف‪ ،‬قوس الکتریکی و‬
‫کنتاکت سفت ممکن است دامنه را تحت تاثیر قراردهد‪.‬‬

‫زمانبندی‪:‬‬
‫تفاوتها در زمانبندی ممکن است مشکالت مکانیکی‪ ،‬سایش بیش از حد کنتاکتها و‪/‬یا‬
‫کنتاکت سفت را نشان دهد‪ .‬یک اختالف مقدار مشخص ممکن است قابل پذیرش باشد‬
‫و این موضوع تا حد زیادی به طراحی و مدل تپچنجر تحت بار بستگی دارد‪.‬‬

‫تغییر در نتایج مقاومت دینامیک‬

‫انتخاب صحیح جریان تست‬
‫زمانیکه مقاومت استاتیک در سطح پایینتر اندازهگیری میشود‪ ،‬بخصوص برای سیمپیچ‬
‫های فشارقوی‪ ،‬جریان تست باالیی (سطح گستردهای از آمپر) ترجیح داده میشود[‪.]7‬‬
‫با اینکه تســت امپدانس پایین سیمپیچ فشارضعیف نیاز به جریان تست در بازه ‪ 10‬تا‬
‫‪20‬آمپر دارد‪ ،‬توصیه میگردد که جریان از ‪ 15‬درصد نرخ جریان ســیمپیچی‪ ،‬بیشتر‬
‫تجاوز نکند‪ .‬جریانهای باال ممکن است سیمپیچی را گرم کنند‪ .‬از آن جهت که اندازه‬
‫مقاومت به دما بســتگی دارد‪ ،‬این امر میتواند موجب عدم صحت مقاومت اندازهگیری‬ ‫شکل‪ .5‬راهاندازی و اندازهگیری معمول ‪DRM‬‬
‫شــده گردد[‪ .]8‬بطور کلی مالحظات بشرح ذیل نیز به اندازهگیری مقاومت دینامیکی‬ ‫منحنی ولتاژ و مقاومت‬
‫اعمال میشود‪:‬‬
‫جریانهــای تســت کمتــر از ‪ 1‬یــا ‪3‬آمپــر نشــان دادهانــد کــه بیشــتر‬
‫میبایست نوع و ساختمان تپچنجر تحت بار شناخته شود‪ .‬یک ”اثر انگشت" بعد از راه‬
‫بایــد بــه کنتاکتهــای ســفت کــه موجــب تفســیر اشــتباه نتایــج‬
‫اندازی ترانسفورماتور و یا هنگامیکه دایورترسوئیچ در شرایط خوبی است‪ ،‬بعنوان مرجع‬
‫میشوند‪ ،‬حساس باشــند‪ .‬یک اثر رایج که میتوان مشاهده نمود‪ ،‬پوشش کنتاکتها‬
‫اندازهگیری اجازه میدهد تا تحلیل کارآمدی داشته باشید‪.‬‬
‫با روغن باقیمانده اســت که موجب قطعی مکرر جریان در هنگام تست میشود‪ .‬این‬
‫زمانیکه شما به پروفایل جریان نگاه میکنید‪ ،‬اساسا دو نوع اطالعات میتواند تفسیر شود‪:‬‬
‫روغن باقیمانده معموال هنگامیکه تپچنجر تحت بار‪ ،‬در شرایط بار عادی بهرهبرداری‬
‫میگردد‪ ،‬بعنوان مشکل در نظر گرفته نمیشود‪ .‬جریان تست به نوبه خود ممکن است‬
‫دامنه‪:‬‬
‫در این محدوده قادر به نشــان دادن اثرات پیری بلندمدت مانند ذغال شدن در مراحل‬
‫مقاومت انتقال باعث میشــود که جریان در طول فرایند ســوئیچینگ متفاوت باشد‪.‬‬
‫اولیه باشــد‪ ،‬اما این مزایا هنوز هم جهت بررسی دقیقتر نیاز به انجام مطالعات بر روی‬
‫نمونههای بیشتری دارد‪.‬‬
‫جریانهای تســت باالتر در محدوده ‪ 3‬تا ‪5‬آمپر که در بیشتر نمونهها وجود دارد‪ ،‬برای‬ ‫–‬ ‫شکل ‪ .6‬رفتار دینامیک معمول دایورترسوئیچ در بهرهبرداری‬
‫رسیدن به یک اندازهگیری پایدار در پروسه‬ ‫منحنی ولتاژ و مقاومت‬
‫سوئیچینگ کافی میباشند‪ .‬در این نمونهها‬
‫ناپیوستگی جزئی‪ ،‬برای مثال قطعی ناشی از‬
‫پوشش روغن روی کنتاکتها‪ ،‬بر روی نتایج‬
‫تأثیری ندارند‪ .‬آزمونهای میدانی هیچ تفاوت‬
‫آشکاری هنگام افزایش جریان تا ‪10‬آمپر یا‬
‫‪15‬آمپر ندارند‪.‬‬

‫اتصال کوتاه ثانویه‬

‫اتصالکوتاه نمودن طرف ثانویه ترانسفورماتور‬
‫میتواند دو اثر مثبت داشته باشد‪ .‬یکی اینکه‬
‫اگر جریان در طول سوئیچینگ قطع شود‪،‬‬
‫انرژی در هسته مغناطیسی ذخیره میگردد‬
‫که ممکن است آزاد نشود و نمیتواند مانند‬
‫ولتاژ فشارقوی در سیمپیچی دیگر‪ ،‬تغییرات‬
‫سریع در جریان شکل گیرد‪ .‬دیگر اثر مثبت‬
‫آن اســت که افت جریان(موجی) در زمان‬
‫سوئیچینگ باید در اکثر موارد مشاهده شده‬
‫دوبرابر بیشتر باشــد‪ ،‬زیرا اندوکتانس اصلی‬
‫کوتاه است‪ .‬این موضوع اندازه گیری مقاومت‬
‫دینامیکی را حساستر میکند اما همچنان‬
‫یک تأثیر بزرگ بر روی منحنیها‪ ،‬آنها را با‬
‫اهمیتترمیکند‪.‬‬

‫ﺯﻣﺴﺘﺎﻥ ‪۱۳۹۵‬‬ ‫|‬ ‫ﺗﺮﺍﻧﺴﻔﻮﺭﻣﺎﺗﻮﺭ‬ ‫‪۴۸‬‬

‫ﻣـﻘـﺎﻻﺕ‬

‫ثانویه اتصال کوتاه نشده است‬

‫کنتاکت تقریب ًا سفت‬
‫فاز ‪A‬‬

‫تفاوت ناشی از سوئیچ زنی‬

‫تفاوت زمانی کوتاه بین پروسه زوج و فرد سوئیچینگ‬

‫شکل‪ -8‬تفاوت در مقاومت دینامیکی بین سوئیچینگ‬ ‫شکل‪ -7‬تفاوت درمقاومت دینامیکی‬
‫دایورتر سوئیچ در جایگزینی متناوب‬ ‫بین سوئیچنگ باال و پایین‬

‫سوئیچینگ و کنتاکتهای متحرک تپچنجر تحتبار ترانسفورماتورهای قدرت‪ ،‬مفید‬
‫میباشد‪ .‬با استفاده از همان مدار اتصاالت آزمون مقاومت استاتیک‪ ،‬اندازهگیری مقاومت‬
‫دینامیک میتواند سوئیچینگ سریع دایورترسوئیچ را برای شناسایی خوردگی مکانیکی‬
‫و ترک کنتاکتها امکان پذیر نماید‪ .‬بدون آنکه نیاز به تغیر مدار اتصاالت آزمون باشد‪.‬‬
‫در نهایت با استفاده از این آزمون‪ ،‬قابلیت اطمینان ارزیابی تپچنجر تحتبار بهبود یافته‪،‬‬
‫هزینه تعمیرات و نگهداری کاهش یافته و از همه مهمتر از خاموشــیها و خرابیهای‬
‫ناخواسته و گرانقیمت جلوگیری مینماید‪.‬‬
‫و اگر سیمپیچی کم شود‪ ،‬انرژی بار باید در اندوکتانس آزاد گردد‪ .‬همانطور که در شکل‬
‫منابع‬
‫‪[1] Cigré Working Group A2.3, 2015, TB 642 - Transformer Reliability‬‬
‫‪Survey‬‬
‫‪[2] Rudolf Klaus, 50 Jahre VDE Bezirksverein Nordbayern, Die En-‬‬
‫‪twicklung von Stufen-schaltern für Hochspannungstransformatoren‬‬
‫‪[3] K. Viereck, A. Saveliev, 2015, Acoustic Tap-Changer Monitoring‬‬
‫‪using Wavelet Analyses, ISH 2015, Pilsen‬‬
‫‪[4] IEEE Guide for Dissolved Gas Analysis in Transformer Load Tap‬‬
‫‪Changers, IEEE C57.139-2010‬‬
‫‪[5] Jur Erbrink, Edward Gulski, Johan Smit, Rory Leich, 20th Inter-‬‬
‫‪national Conference on Electricity Distribution 2009, Experimental‬‬
‫‪Model for diagnosing on-load tap changer contact aging with dynamic‬‬
‫‪resistance measurements‬‬
‫‪[6] E. Woschnagg und H. Koglek, 1977, Zum Problem der Wider-‬‬
‫‪standsmessung von niederohmigen Transformatorwicklungen‬‬
‫‪[7] OMICRON, Standard electrical tests for power transformers,‬‬
‫‪www.omicron.at‬‬
‫‪[8] IEEE Standard Test Code for Liquid-Immersed Distribution, Power‬‬
‫‪and Regulating Transformers and IEEE Guide for Short-Circuit Test-‬‬
‫‪ing of Distribution and Power Transformers, IEEE C57.12.90 – 2006‬‬
‫‪[9] Raka Levi, Budo Milovic, TechCon 2011, OLTC Dynamic testing‬‬
‫پروسه سوئیچینگ از یک تپ تا تپ دیگر‬
‫برای تحلیل و مقایسه تپهای متفاوت با یکدیگر‪ ،‬اگر سوئیچینگ(تپها) باال و پایین‬
‫شود باید توجه شود که آیا منحنیها متفاوت هستند یا خیر‪ .‬این امر از آن جهت است‬
‫که براساس سیمپیچی تپ ترانسفورماتور و سیمپیچی تپچنجر تحتبار‪ ،‬در یک مورد‬
‫مقداری از ســیمپیچی به مدار اضافه میگردد و در مورد دیگر ســیمپیچی از مدار کم‬
‫میشود‪ ،‬از اینرو نمودار سیمپیچی در بین ترانسفورماتورها میتواند متفاوت باشد‪ .‬اگر‬
‫سیمپیچی اضافه گردد‪ ،‬سیمپیچی اضافه شده نیاز دارد تا با انرژی‪ ،‬تحتبار قرار گیرد‪،‬‬
‫‪ 7‬نشان داده شدهاست‪ ،‬اگر سمت ثانویه اتصال کوتاه نشده باشد‪ ،‬این اثر بیشتر دیده‬
‫خواهد شد‪.‬‬
‫همچنین اگر سوئیچینگ از یک تپ زوج به یک تپ فرد باشد‪ ،‬از آنجا که دایورتر سوئیچ‬
‫در جهتهای متناوب میچرخد منحنی اندازهگیری شده تفاوت خواهد داشت(شکل‪.)8‬‬
‫این امر میتواند در زمانهای متفاوت از مراحل ســوئیچینگ دیده شــود‪ .‬عالوه براین‬
‫تخریب کنتاکتها میتواند برخی اوقات فقط در یک جهت دیده شود‪.‬‬
‫از این رو شرکت امیکرون نرمافزار مدیریت تست اولیه را ارایه نموده است که اجازه‬
‫میدهد مقاومت استاتیک و دینامیک اندازهگیری شده را تحلیل و مقایسه نمود‪ .‬این‬
‫نرمافزار پروسه سوئیچینگ هر تپ را در یک نمودار نشان میدهد که میتوان آنها را‬
‫بایکدیگر و به راحتی مقایسه نمود‪ .‬از آنجا که اثر جریان در بسیاری از طراحیهای‬
‫تپچنجرهای تحت بار ممکن است بدلیل فاز و جهت سوئیچینگ آنها‪ ،‬با یکدیگر‬
‫متفاوتباشند‪،‬نرمافزارمدیریتتستاولیهگزینههایفیلترمنحصربفردیپیشنهاد‬
‫میکند تا بهرهبردار موقعیتهای زوج و فرد و هر سه فاز را مقایسه نماید‪ .‬این امر‬
‫به کاربر جهت تحلیل نتایج اندازهگیری شده برای انجام خطایابی جامع کمک می‬
‫کند‪.‬‬
‫نتیجهگیری‬
‫اندازهگیری مقاومت استاتیک میتواند جهت چک نمودن سیمپیچی مانند تمام اتصاالت‬
‫داخلی‪ ،‬اســتفاده گردد‪ .‬در برخی موارد‪ ،‬نمیتوان با اســتفاده از اندازهگیری مقاومت‬
‫سیمپیچی استاندارد عیوب را شناسایی کرد[‪ .]9‬بنابراین‪ ،‬اندازه گیری مقاومت دینامیکی‬
‫به عنوان یک اندازهگیری مکمل ثابت کرده اســت که برای تجزیه و تحلیل پروســه‬

‫‪۴۹‬‬ ‫ﺯﻣﺴﺘﺎﻥ ‪۱۳۹۵‬‬ ‫|‬ ‫ﺗﺮﺍﻧﺴﻔﻮﺭﻣﺎﺗﻮﺭ‬