Professional Documents
Culture Documents
-1تستها در موتور
تست میگر برای تشخیص درجه عایقی سیم های موتور نسبت به یکدیگر و یا سیم های موتور نسبت به بدنه موتور و
زمین انجام می شود.
باید بدانیم که میزان عایقی سیم پیچهای موتور بر اساس عواملی مثل حرارت تغییر می کند لذا اگر موتور دچار اضافه
بارهای مکرر شود و در آن حرارت ایجاد شود این عایقی تغییر خواهد کرد و راندمان موتور کاهش خواهد یافت.
مثبت و منفی میگر را به ترمینالهای تخته کلم موتور سه فاز به این صورت وصل می کنیم که حروف غیر هم نام در ترمینالها
به پراپهای میگر وصل شود.مانند شکل زیر
ترمینالهای شماره یک سه حالت اتصال دارند و ترمینالهای شماره 2نیز به همین ترتیب.
در حالت نرمال موتور ،باید مقاومتهایی که خوانده می شود تقریبا یکسان باشند و تفاوت فاحشی نداشته باشند .اگر
تفاوت فاحش بود عایقی یک یا دو سیم پیچ از موتور مشکل پیدا کرده است که باعث کاهش شدید راندمان موتور یا از کار
افتادن کامل آن می شود
این تست هم با میگر به این صورت انجام می شود که تمامی ترمینالهای موتور نسبت به بدنه موتور تست می شوند.توجه
داشته باشید موقع اتصال پراپ میگر به بدنه باید جایی از بدنه موتور وصل کرد که رنگ نداشته باشد.
مقاومتهای خوانده شده در این حالت هم باید تقریبا یکسان باشد .توجه داشته باشید که مقاومت در این حالت خیلی
زیاد خواهد بود و در حد دهها مگا اهم است در غیر این صورت یکی از سر سیم پیچها که مقاومتش از همه نسبت به بدنه
کمتر است دچار اتصال بدنه و یا کاهش عایقی نسبت به بدنه شده است.
در این وضعیت ما جریان نشتی در هنگام کار موتور خواهیم داشت .و چون جریان سه فاز در ستاره یا مثلث شدن موتور
نامتعادل می شود راندمان موتور به شدت کم شده و یا حتی موتور حرکت نمی کند.اگر در تابلوهای فرمان این موتور ،رله
ارت فالت برای این موتور استفاده شده باشد این رله مدام عمل کرده و کلید اتوماتیک تابلو را tripمی کند.راهکار هم این
است که موتور باید از جهت سیم پیچی باز و سرویس شود
نکته ایمنی:
اتصال ولتاژ پراپ میگر به بدن می تواند شوک شدیدی ایجاد کند در موقع کار با آن دست کش استفاده کرده و مراقب
باشید.
بعضی مواقع ممکن است سیم پیچهای موتور از داخل قطع شوند و یا عایق سیم پیچها از بین رفته و یک یا چند سیم پیچ
به یکدیگر متصل شوند.
می توانیم به کمک اهم متر این مورد را تست کنیم.کافی است اهم متر را بین ترمینالهای u1و u2و سپس v1و v2و
در نهایت w1و w2قرار دهیم.مقاومت خوانده شده در این حالت باید یکسان باشد.
به طور مثال برای یک موتور حدود 2کیلو واتی که اندازه گیری انجام شد این مقاومت 60تا 70اهم است.در اینجا نکته
یکسان بودن این مقاومتها است.اگر یکی از این سه مقدار تفاوت فاحشی داشت سیم پیچ آن دو ترمینال مشکل قطعی یا
اتصال به سیم کناری را دارد.
به طور مثال برای موتور 2کیلو واتی به این صورت بود:
66اهم
65اهم
67.5اهم
مشخص است که سیم پیچها مشکل قطعی ندارند
سوال :درب تخته کلم موتور را باز کرده ام ولی نمی دانم ترمینالها نامشان چیست یعنی نمی توانم v1 ، u1و .....را
تشخیص دهم.چکار باید بکنم؟!
مولتی متر را در حالت اهم متر قرار می دهیم و دو سر پراپ آن را دو به دو به ترمینالهای موتور سه فاز که 6عدد هستند
وصل می کنیم 3.عدد از ترمینالها به سه عدد دیگر از ترمینالها مقومت کمی را نشان می دهند پس می شود 3عدد زوج
ترمینال.اسم ترمینالها مهم نیست و فقط باید بدانیم زوج ترمینالها کدام یک هستند.
هر متخصص برق صنعتی باید این دستگاه اندازه گیری را داشته باشد! می پرسید چه دستگاهی؟!
این ها اسمهای این آمپر متر است ولی اسم اصلی که انگلیسی هم هست کلمپ است ( ) clamp
آمپر متری که میبایست در کار داشته باشیم به این صورت است که بتوانیم همر جریان را با کلمپ آن اندازه گیری کنیم و
هم ولتاژ را با پراپ آن.البته امکانات دیگری هم دارند ولی این دو امکان پر کاربرد تر هستند.
خیلی ساده سلکتور روی آمپر قرار گرفته و جریان را توسط کلمپ به صورت زیر اندازه گیری و تست می کنیم.کلمپ مثل
یک انبر باز شده و دور سیم یا کابل قرار می گیرد.
برای تست جریان موتور ابتدا باید در روش اول از حضور جریان ،کال در کابل مطمئن شد و سپس از روش دوم جریان هر
فاز را سنجید.
گفتیم مولتی متر کلمپی که انتخاب می کنیم بایستی پراپ ولتاژ هم داشته باشد .
برای تست ولتاژ موتور سه فاز کافی است سلکتور مولتی متر را بر روی ولتاژ قرار داده و به روش زیر عمل کنیم.
L1و L2
L1و L3
L2و L3
جابجا زدن پراپهای قرمز و مشکی رنگ به هر یک از این فازها مهم نیست.
این کار اندازه گیری را می توانید از روی تخته کلم یا تخته ترمینالهای موتور انجام دهید.البته اگر درب آن باز نبود درب آن
که با چهار پیچ بسته شده را باز کنید.
تست :thermovision
گفتیم یکی از مواردی که باعث خراب شدن موتورهای الکتریکی می شود و عمر آنها را کاهش می دهد گرما است.این گرما
می تواند ناشی از عوامل الکتریکی باشد یا ناشی از عوامل مکانیکی.
تقریبا در تمامی موارد ابتدا مشکل مکانیکال ایجاد می شود و بعد موتور جریان می کشد و این جریان اضافی حرارت
الکتریکال را نیز ایجاد می کند.
در صنعت برای تشخصی مشکالت مکانیکال از روشهای خاصی می توان استفاده کرد که بهترین آنها تست
thermovisionاست.
زمانی که مثال بلبرنگ یا یاتاقان موتور گرم می شود یا مثال موتور با تسمه به محور دستگاهی دیگر متصل است اگر این
کوپلها خوب ایجاد نشده باشند باعث ایجاد اصطکاک و گرما می شوند و بار جریان نیز بر روی موتور تحمیل می کنند.
این اصطکاکها و جریانها حرارتی ایجاد کرده که توسط دستگاه تست thermovisionقابل تشخیص است.
یک طیف آبی و سپس نارنجی و در نهایت قرمز رنگ از موتور و کوپلهای آن روی صفحه این دستگاه نمایش داده می شود
که قسمتهای قرمز رنگ نشان دهنده این است که مشکل مکانیکی یا اضافه بار الکتریکی وجود دارد.
برای اینکه تصاویر رنگی از این موضوع ببینید در سرچ تصاویر گوگل به دنبال کلمات زیر باشید:
این دستگاه بهترین ابزار برای تست صحت عملکرد موتور های الکتریکی است.
مثال اگر بدنه موتور قرمز رنگ بود یعنی یا روتور با استاتور اصطکاک دارد و می توان گفت بلبرنگ ها هم خراب است و یا
اینکه سیم پیچها اضافه بار دارند که با آمپر متر کلمپ و تست جریان و مقایسه آن با جریان پالک موتور مشخص می
شود.
دوستانی که می خواهند حرفه ای تر در صنعت کار کنند و دارای یک تخصص خاص شغلی شوند که افراد کمی هم در این
زمینه فعالیت دارند می توانند این دستگاه را تهیه کنند .
این دستگاه در بازار ایران موجود است و بهترین مارک آن مربوط به برند FLUKEاست
این برند یکی از بهترین سازنده های دستگاه های تست و اندازه گیری برق می باشد.
لرزش موتور و عدم نصب درست آن از عوامل دیگر خراب شدن اجزاء مکانیکی و به دنبال آن گرم شدن موتور و اضافه بار
الکتریکی در موتور است.
دستگاه تست لرزش از دیگر دستگاه های تست موتورهای است که با چند پراپ به قسمتهای مختلف بدنه موتور وصل
شده و لرزش موتور را بر حسب dbیا نمودار سیگنال نمایش می دهد.
نمونه ای از این دستگاه همراه با سنسور سنجش لرزش به صورت شکل زیر است.
می توان به کمک این دستگاه عدد لرزش موتور را سنجید و سه ماه بعد دوباره مقدار آن را سنجش کرد.در صورتی که عدد
تفاوت زیادی داشته باشد می بایست نسبت به چک کردن محل نصب و یاتاقانها و بلبرنگها اقدام شود.
تست ولتمر:
گفتیم بهتر است آمپر متر کلمپ دارای حالت ولت و پراپ برای تست ولتاژ نیز باشد.
دراین حالت پراپ ها را در ترمینالهای سیاه رنگ با نام comو قرمز رنگ با نام Vوصل کرده و سلکتور یا MODEمربوط به
مولتی متر را در حالت Vقرار می دهیم.
برای کلیدها می توان ولتاژ فاز به فاز را چک کرد که به صورت زیر قابل انجام است.البته هر المان دیگر که قطع و وصل
کننده سه فاز است مثل فیوز یا کنتاکتور را نیز می توان به همین صورت با کمک ولتمتر ولتاژ فاز با فازش را چک کرد مانند
شکل زیر:
اگر در تابلو شینه نول داشته باشیم می توانیم ولتاژ فاز به نول را برای کلید و سایر تجهیزات تابلو مثل کنتاکتور و رله ها به
روش زیر اندازه گیری کنیم.شینه نول معموال بدون روکش و به صورت سوراخ دار ساخته می شود.
همچنین اگر در تابلو در ترمینالها نول داشته باشیم می توانیم ولتاژ فاز به نول را برای کلید و سایر تجهیزات تابلو مثل
کنتاکتور و رله ها به روش زیر اندازه گیری کنیم.
اگر تابلو بر اساس اصول بسته شده باشد ترمینال نول به رنگ زرد یا سبز است.
-2انواع روش های عیب یابی موتور های القایی تک فاز یا سه فاز
تشخيص نوع عيب :عيب يك ماشين را اغلب مي توان در هنگام كار و با تغییري كه در خصوصيات كار ان پيش مي آيد .
تشخيص داد .اشكاالتي كه براي يك موتور پيش مي آيد ،اغلب با ايجاد گرماي بيش از حد مجاز ،اضافه شدن جريان ان
وهمچنين ايجاد صدا و لرزش و تغییر در تعداد دور ان همراه است.
در زير به شرح انواع عيوب كه براي يك موتور در حال كار پيش آمده و معموال باعث گرم شدن بيش از حد موتور نيز مي
شوند و علل آن ميپردازيم .
جريان هر سه فاز ،به يك اندازه افزايش پيدا كرده و بيشتر از جريان نامي ميباشد :
الف :اگر موتور اضافه بار نداشته و اين حالت در بعضي از ساعات معين روز اتفاق مي افتد در اينصورت يا ولتاژ تغذيه موتور
بيشتر از ولتاژ ونامي و يا كمتر ازآن مي باشد .بايد ولتاژ شبكه را كنترل نموده و در صورتي كه افت ولتاژ در خط زياد باشد
،بايد از سيم هاي ضخيم تر استفاده نمود .
ب :امكان دارد كه موتور براي همان حالتي كه طراحي شده است ،استفاده نمي شود .به عنوان مثال ،موتوري كه براي
زمان كار كم طراحي شده است ،براي زمان طوالني مورد استفاده قرار مي گيرد .
ج :روتور درداخل استاتور لقي داشته ،به استاتور كشيده شده و به آن گير ميكند .اين موضوع به علت فرسودگي
ياطاقانها ،كج بودن محور رتور ،قرار داشتن مواد زائد در فاصله هوايي بين رتور و استاتور ،درست سوار نشدن قسمتهاي
مختلف موتور و علل مشابه ديگر مي تواند اتفاق بيفتد .
الف :اگر اتصال سيم پيچ ها به يكديگر صحيح باشد ،در اينصورت يكي از سيم پيچها قطع شدگي داشته و يا جريان يكي
از فازها قطع شده است .
ب :اتصال حلقه هاي يك كالف به يكديگر ،اتصال بدنه و اتصال حلقه هاي دوكالف از دو فاز مختلف به يكديگر نيز مي
توانند باعث نابرابري جريان فازها شوند.
موتور صداي زياد داده و يك قسمت از سيم پيچ سريعا داغ شده و دود ميكند .
الف :سيم پيچ در نقاط زيادي اتصال بدنه داشته و يا بين حلقه ها اتصال كوتاه وجود دارد وبايد سيم پيچي تعويض شود.
اغلب در اينصورت موتور نميچرخد.
ب :جريان استاتور نوسان كرده و صداي موتور تغییر ميكند .در اينصورت در موتورهاي رتور رينگي ،امكان قطع شدگي
سيم پيچ رتور وجود دارد .در موتورهاي رتور قفسي نيز امكان قطع شدن ميله رتور مي باشد .
ج :اگردر حالت بي باري ،موتور جريان هر سه فاز افزايش داشته و باعث گرم شدن سيم پيچها مي شود ،دراينصورت سيم
پيچي براي ستاره طراحي شده ليكن به صورت مثلث به مداروصل شده است .اگر در يك موتور رتور رينگي ،نوع اتصال
مشخص نشده باشد ،مي توان با برداشتن ذغالها از روي رينگها و اندازه گيري ولتاژ روي حلقه هاي رتور در حالت سكون ،
نوع اتصال را معلوم نمود .اگر ولتاژ اندازه گرفته شده 1/73برابر ولتاژ روي پالك باشد ،نوع اتصال سيم پيچ استاتور،
ستاره خواهد بود .
موتور سه فاز به سختي راه افتاد و در زيربار ،تعداد دور ان كاهش پيدا ميكند .
الف :سيم پيچ هاي استاتور اشتباها بجاي مثلث ،به صورت ستاره بسته شده اند.
ب :اختالف سطح تغذيه كم مي باشد و يا سيم هاي رابط داراي سطح مقطع كمي بوده و در هنگام كار موتور ،افت ولتاژ
در آنها زياد مي باشد .بايد سيم با مقطع بزرگتر بكار برد .
ج :در صورت اتصال حلقه هاي سيم پيچ به يكديگر نيز ،موتور به سختي راه افتاده و به افزايش بار ،دور آن شديدا
كاهش مي يابد .
د :اين احتمال نيز وجود دارد كه يكي از سيم هاي رابط اشتباها به سيم صفر شبكه اتصال پيدا كرده باشد .اين سيمك
داراي ولتاژ كمتري نسبت به دو سيم ديگر بوده و جريان عبوري از ان نيز كمتر خواهد بود.
ه :اگر موتور سه فاز با راه اندازه ستاره مثلث ،درهنگام راه اندازي به صورت ستاره ،به سختي راه افتاد و يا اصال راه نمي
افتد اما در حالت مثلث به خوبي راه مي افتد در اينصورت يا موتور اضافه بار دارد و يا يكي از كنتاكتهاي كليد در وضعيت
ستاره ،به علت جرقه زدن ،به خوبي اتصال پيدا نميكند .
و :اگر اختالف سطح شبكه صحيح و اندازه باشد ،در اينصورت درموتورهاي رتور رينگي در روي رينگها و يا در راه انداز و يا
در هاديهاي بين رتور و راهانداز ،اتصال درست نمي باشد .در موتورهاي رتور قفسي نيز احتماال تعدادي از ميله هاي رتور،
به خوبي به حلقه هاي دو طرف ،اتصال ندارند .
الف :هاديهاي شبكه و موتور ويا موتور و راه انداز اتصال كوتاه دارند .
د :در سيم پيچ هاي موتور ،اتصال بدنه ( اتصال زمين ) وجود دارد .
این فایل مربوط به بخش الکترو از وب سایت استاد برق می باشد .با عضویت در بخش الکترو می توانید به ده ها جزوه
و صدها فیلم آموزشی دسترسی داشته باشید.جهت عضویت در بخش الکترو بر روی لینک زیر کلیک کنید
https://ostadbargh.com/electro
Ostadbargh.com@gmail.com
از طریق فرم تماس وب سایت
www.ostadbargh.com
کانال اختصاصی وب سایت استاد برق در آپارات شامل فیلم های آموزشی
http://www.aparat.com/ostadbargh