İSTİHDAM 

EDİLEBİLİRLİK
İstihdam: Bir insanı bir işte kullanma, çalıştırma. İş alanı açma
Bireyin iş yaşamına girme, mevcut işini koruma ve yeni bir işe girebilme
yeteneği olarak ifade edilmektedir. Unsurları;

İş yaşamına girme: Eğitimden iş yaşamına geçiş

Mevcut işini koruma: Bireyin çalıştığı örgüt içinde değişen iş gereklerini

karşılamak için yeni görevler üstlenebilmesi ve yeni yetkinlikler
kazanabilmesidir.

Yeni bir iş bulma: Bireyin örgüt içi ve dışında yeni işlere geçebilecek niteliklere
sahip olması

İSTİHDAM EDİLEBİLİRLİK
İstihdam edilebilirlik modelleri
Literatürde istihdam edilebilirliğin boyutlarını ya da bileşenlerini
içeren birçok model ileri sürülmüştür. Bunlardan özellikle kariyer
kimliği, kişisel uyum ve sosyal beşeri sermayeyi içeren modeli
ana hatları ile gözden geçirmekte yarar vardır:

Kariyer kimliği: Bireyin kariyer bağlamında «kim olduğu» ya da

«ne olmak istediği» dir. Bireyin hedeflerini, umutlarını ve
korkularını, kişisel özelliklerini, değerlerini, inançlarını, kurallarını,
etkileşim tarzını, zaman ufkunu içerir.

1
 İSTİHDAM EDİLEBİLİRLİK
Uyum yeteneği: Bireylerin bilgi, beceri, tutum ve davranışlarını
değiştirme istekliliği ve yeteneğidir. Başlıca unsurlar;
İyimserlik, öğrenme eğilimi, yeniliğe açıklık, kişisel kontrol ve
kişisel etkinliktir. Uyum yeteneği, bireyin iş yaşamındaki hızlı
değişimlere uyum sağlayarak istihdam edilebilirliğini artırmaya ya
da en azından korumasına imkan sağlar.

Sosyal ve beşeri sermaye: Sosyal sermaye, Bireyin sosyal ağları

ve bu ağları aracılığı ile kariyer fırsatlarına erişebilmesi ile ilgilidir.
Beşeri sermaye, bireyin kariyerini etkileyen yaş, eğitim, iş
deneyimi, iş performansı, örgüt kıdemi, duygusal zeka, bilişsel
yetenek, bilgi ve beceriler ile ilgilidir.

İSTİHDAM EDİLEBİLİRLİK
İstihdam edilebilirlik kadar istihdamın kalitesi de önemlidir.
İstihdam edilebilirlik, bireylerin sahip oldukları niteliklerin
düzeyine uygun işler bulabilmesi anlamına gelmektedir.

Eğer bireyler, niteliklerinden daha düşük bir pozisyonda çalışmak

durumunda kalıyorsa «istihdam edilebilir» olduğu için istihdam
edildiğinden söz edilemez.
Nitekim, bir araştırmada yeni mezunlar için istihdam edilebilirlik
kavramı mezunun nitelik düzeyine uygun sürekli bir işe
girebilmesi olarak tanımlanmıştır.

2
 İSTİHDAM EDİLEBİLİRLİK
İstihdam edilebilirlik, bireyin yeteneklerinden çok, işgücü
piyasası tarafından belirlenmektedir. Bu yüzden bireylerin
istihdam edilebilirlik sorumluluğunun; bireyler, işverenler ve
devlet tarafından paylaşılması gerekir.

İstihdam edilebilirlik geliştirilse bile sonuçta istihdamı işgücü

talebi belirleyecektir.

İSTİHDAM EDİLEBİLİRLİK
2000‐2010 yılları arasındaki yetkinlik arz ve talebi karşılaştırıldığında;

Düşük becerili işgücü arzı %10 Düşük becerili işgücü talebi %20

Orta becerili işgücü arzı %10 Orta becerili işgücü talebi %5

Yüksek becerili işgücü arzı %50 Yüksek becerili işgücü talebi %25

Bunun anlamı, beceriler geliştirilse bile orta ve yüksek becerili bireyler

işgücü piyasasının talebine göre istihdam edilebilecektir. Bununla
birlikte, birey istihdam edilebilirliğini arttırarak, istihdam edilebilirliği
daha az olan «bir başkası yerine» tercih edilip bir işe girebilir veya işinde
kalabilir

3
 İSTİHDAM EDİLEBİLİRLİK
İstihdam Edilebilirlik Faktörleri

Bireyin istihdam edilebilirliğini etkileyen pek çok faktör vardır. Bunları 3

ana başlık altında toplayabiliriz.

Bireysel Faktörler

Kişisel Durumlar

Dışsal Faktörler

İSTİHDAM EDİLEBİLİRLİK
Bireysel Faktörler Kişisel Durumlar Dışsal Faktörler

• İstihdam edilebilirlik becerileri ve • Aile • İş piyasası faktörleri

nitelikleri – Doğrudan bakım sorumluluklar • Makroekonomik faktörler
– Diğer aile ve bakım sorumlulukları
– Temel Nitelikler • Açık pozisyonların önemi
– Diğer ev koşulları
– Kişisel Yetkinlikler • İşe alım faktörleri
• Çalışma kültürü
– Temel aktarılabilir beceriler • Kolaylaştırıcı destek
• Kaynaklara erişim
– Anahtar aktarılabilir beceriler faktörleri
– Ulaşıma erişim
– Yüksek düzey aktarılabilir – Mali kaynaklara erişim (istihdam politikası faktörleri)
beceriler – Sosyal sermayeye erişim

– İş bilgisinin temeli
– İşgücü piyasası ile ilişkisi
• Demografik Özellikler
• Sağlık ve iyi olma durumu
– Sağlık
– Engellilik
• İş arama
• Uyum ve hareketlilik

4
 İSTİHDAM EDİLEBİLİRLİK
Görüldüğü gibi istihdam edilebilirlik, bireyin niteliklerinin dışında daha
birçok faktöre bağlıdır. Bununla birlikte birey, dışsal faktörler başta olmak
üzere kişisel durum ile ilgili pek çok faktörü ve bazı kişisel faktörleri(sağlık
durumu, yaş, cinsiyet vb) değiştiremez, ancak istihdam edilebilirliğini
değerlendirirken ve iş arama sürecinde bu faktörlerin etkilerini göz önünde
bulundurabilir. Bireyin istihdam edilebilirliğinin artırılmasında kendi çabaları
ile etkide bulunabileceği önemli faktörlerden biri becerileridir. İstihdam
edilebilirlik becerileri aşağıdaki gibi sınıflandırılabilir
• Temel araçlar: Temel meslek bilgisi, iletişim becerisi problem çözme,
planlama ve organizasyon karar verme, bilgi yönetimi, analiz ve
sentezleme yeteneği

• Kişiler arası ilişkiler: Takım çalışması, kişilerarası ilişki becerileri

• Sistemsel: Etik bağlılık, iş sorumluluğu, öğrenme becerisi, iş

motivasyonu, kalite ve iyileştirme odaklılığı, bilgiyi uygulama becerisi,
hedeflere ulaşma motivasyonu, yeni durumlara uyum becerisi, yeni
fikirler üretme becerisi

İSTİHDAM EDİLEBİLİRLİK
Bir başka sınıflandırma
• Kişisel beceri ve yeterlilikler: Kendini tanıma (güçlü zayıf yönler) ,
profesyonel bilgi, yazma, okuma, yabancı dil, motivasyon ve
adanma, aktif olma, problem çözme, karar verme, yaratıcılık,
analiz, öğrenme ve kendini geliştirme vb
• Kişilerarası beceri ve yeterlilikler: Makro ve mikro çevre hakkında
bilgi, dinleme, konuşma, iletişim, aktarma, takım çalışması, ilişki
oluşturma ve işbirliği, sosyalleşme, koordine etme vb.

• Teknolojik beceri ve yeterlilikler: Bilgi kaynakları hakkında bilgi,

bilgiyi alma depolama, gönderme, sunma, dağıtma, güvenliğini
sağlama, değerlendirilmesi, düzenleme vb.

5
 İSTİHDAM EDİLEBİLİRLİK
İngiltere’de yapılan bir araştırmada da işverenlerin adaylarda en fazla
eksiklik gördükleri becerilerin; planlama ve organizasyon, müşteri
odaklılık, takım çalışması, problem çözme ve sözlü iletişim becerileri
olduğu görülmüştür.

İSTİHDAM EDİLEBİLİRLİK
İstihdam edilebilirliğin geliştirilmesi
Yaşam boyu öğrenme çerçevesinde, toplum yaşamında, dört çeşit
öğrenme yerinden ve biçiminden söz etmek mümkündür:

İşyeri odaklı öğrenme: Eğiticiler yolu ile ya da tesadüfen ve çalışılan

firma ya da kuruma göre farklı boyutlarda

Sürekli mesleki eğitim: Üniversite, devlet kurumu ya da kar amaçlı

sunucudan elde edilebilir. Zorunlu olma durumu olabilir.

Yapılandırılmış ileri öğrenim: Çift dal, yandal, farklı alanlardan

diploma alma gibi
Kendi kendine öğrenme: terfi etmek amaçlı olabilir

6
 İSTİHDAM EDİLEBİLİRLİK
Kendi kendine öğrenme

Birey, klasik eğitim sürecindeki tüm faaliyetleri kendisi yürütmelidir.

Bu amaçla bireyin yapması gereken faaliyetler;

• Öğrenme ihtiyaç analizinin yapılması, nelerin öğrenileceğinin

belirlenmesi
• Öğrenme amaçlarının, hedeflerinin ve çıktılarının belirlenmesi
• Öğrenme yönteminin belirlenmesi
• Öğrenme kaynaklarının araştırılması ve bulunması
• Öğrenme planının yapılması ve bu plana göre öğrenmenin
gerçekleştirilmesi
• Öğrenmenin değerlendirilmesi GERİ BİLDİRİM