Bài 9: Cách mạng tháng Mười Nga 1917

Câu 1: Cách mạng tháng Hai năm 1917: hoàn cảnh, diễn biến, kết quả, ý nghĩa
* Hoàn cảnh:
- Một nước Nga trì trệ “một cổ hai tròng” phần lớn người dân Nga đã mất niềm tin vào
khả năng lãnh đạo của chế độ Sa hoàng. Nạn tham nhũng tràn lan trong chính phủ, nền
kinh tế Nga vẫn lạc hậu. Sa hoàng Nicholas liên tục giải tán Duma - Quốc hội Nga được
thành lập sau Cách mạng 1905, khi nó chống lại ý nguyện của ông và gia tộc.
* Diễn biến:
- Ngày 23/2/1917, cách mạng bùng nổ bằng cuộc biểu tình của 9 vạn nữ công nhân Pê-tơ-
rô-gơ-rát.
- Phong trào nhanh chóng chuyển từ tổng bãi công chính trị sang khởi nghĩa vũ trang.
- Lãnh đạo là Đảng Bôn-sê-vích.
- Lực lượng tham gia là công nhân, binh lính, nông dân.
* Ý nghĩa: 
- Thực hiện được một phần nhiệm vụ của giai cấp nông dân và công nhân Nga là lật đổ
chế độ Lật đổ chế độ quân chủ chuyên chế Nga hoàng. 
* Tính chất:
- Cách mạng tháng 2/1917 ở Nga là cuộc cách mạng dân chủ tư sản kiểu mới.
* Kết quả:
- Chế độ quân chủ chuyên chế Nga hoàng bị lật đổ.
- Xô viết đại biểu công nhân và binh lính được thành lập (tháng 3/1917 toàn nước Nga có
555 Xô viết)
- Cùng thời gian giai cấp tư sản cũng thành lập Chính phủ lâm thời.

Câu 2: Cách mạng tháng Mười năm 1917: hoàn cảnh, diễn biến, kết quả, ý nghĩa.
* Hoàn cảnh
- Sau Cách mạng tháng Hai, Nga tồn tại 2 chính quyền song song. Hai chính quyền đại
diện cho lợi ích của các giai cấp khác nhau nên không thể cùng tồn tại lâu dài.
- Trước tình hình đó, Lê-nin và Đảng Bônsêvích đã xác định cách mạng Nga là chuyển từ
cách mạng dân chủ tư sản sang cách mạng Xã hội chủ nghĩa (lật đổ chính quyền tư sản
lâm thời).
- Đầu tháng 10/1917, không khí cách mạng bao trùm cả nước. Lê-nin đã về nước trực tiếp
lãnh đạo khởi nghĩa vũ trang giành chính quyền.
* Diễn biến khởi nghĩa
- Tháng 4/1917: Lê-nin đã thông qua Đảng Bôn-sê-vích bản Luận cương tháng 4 chỉ ra
mục tiêu đường lối tiếp theo của cách mạng Nga là chuyển từ cách mạng dân chủ tư
sản sang cách mạng xã hội chủ nghĩa.
- Đêm 24/10/1917: bắt đầu khởi nghĩa.
- Đêm 25/10:  tấn công cung điện Mùa Đông, bắt giữ các bộ trưởng của Chính phủ tư
sản.
=> Khởi nghĩa Pêtơrôgrát giành thắng lợi.
-  Ngày 3/1/1918: chính quyền Xô viết giành thắng lợi trên khắp nước Nga rộng lớn.
* Tính chất: Cách mạng tháng Mười mang tính chất của cuộc cách mạng xã hội chủ
nghĩa 
* Ý nghĩa lịch sử cách mạng tháng mười nga
1. Với nước Nga
- Đập tan ách áp bức, bóc lột của phong kiến, tư sản, giải phóng công nhân và nhân dân
lao động.
- Đưa công nhân và nông dân làm chủ đất nước và vận mệnh của mình, xây dựng chủ
nghĩa xã hội.
2. Với thế giới
- Làm thay đổi cục diện thế giới.
- Cổ vũ và để lại nhiều bài học kinh nghiệm cho cách mạng thế giới.
Câu 3: So sánh cách mạng tháng Hai với cách mạng tháng Mười (mục tiêu, nhiệm vụ;
lãnh đạo; lực lượng; tính chất, kết quả)

Tiêu chí so sánh Cách mạng tháng Hai
Mục tiêu  Cuộc cách mạng dân chủ tư sản với mục
tiêu lật đổ chế độ Nga hoàng của đảng bôn-
sê-vích (đại diện cho các tầng lớp nhân dân
lao động) và giai cấp tư sản.
Lãnh đạo Ban đầu là giai cấp Vô sản, sau đó quyền
lực rơi vào tay giai cấp Tư sản.
Lực lượng tham Công nhân, nông dân, binh lính triều đình
gia  được giác ngộ đã ngả về phía quần chúng,
dưới sự lãnh đạo của Đảng Bôn-sê-vích. 
Cách mạng tháng
Mười
Cuộc cách mạng xã hội chủ
nghĩa với mục tiêu lật đổ chính
phủ lâm thời tư sản của đảng
Bôn-sê-vích nhằm giành chính
quyền từ tay chính phủ lâm thời
chỉ lo theo đuổi chiến tranh đế
quốc, ko quan tâm tới quần
chúng nhân dân.
Giai cấp vô sản thông qua chính
đảng là Đảng Bôn-sê-vích và
Lê-nin.
Quần chúng nhân dân gồm công
nhân, nông dân. 
 Kết quả Chế độ quân chủ chuyên chế bị lật đổ ở Lật đổ chính phủ lâm thời tư
Nga, thành lập 2 chính quyền song song sản, xây dựng chính quyền Xô
tồn tại, là chính phủ lâm thời tư sản và Xô viết, giành hoà bình, ruộng đất,
viết đại biểu công nhân nông dân binh lính, tự do,... cho các tầng lớp nhân
thành lập nhà nước cộng hoà dân chủ. dân.
Tính chất Cách mạng dân chủ tư sản kiểu mới vì lãnh Cách mạng xã hội chủ nghĩa.
đạo cuộc cách mạng là giai cấp vô sản và
hướng đi lên của cuộc cách mạng là xây
dựng chế độ xã hội chủ nghĩa chứ không
phải chế độ tư bản chủ nghĩa.

Câu 4: So sánh cách mạng tháng Mười với các cuộc cách mạng Tư sản thời cận đại (mục
tiêu, nhiệm vụ; lãnh đạo; lực lượng; tính chất, kết quả)
Nội dung Cách mạng tư sản thời cận đại
- Lật đổ chế độ phong kiến giành chính
Nhiệm vụ
quyền về tay tư sản.
của cách
- Mở đường cho chủ nghĩa tư bản phát triển.
mạng
- Xây dựng chế độ tư bản công nhân
Giai cấp Tư sản và quý tộc mới
lãnh đạo
Động lực
Tư sản và nông dân
chính
Tính chất Là cuộc cách mạng tư sản
Kết quả và - Xác lập chế chế độ tư bản chủ nghĩa.
ý nghĩa lịch - Giai cấp tư bản có nhiều quyền lợi về kinh
sử tế và đặc quyền chính trị,
- Quần chúng nhân dân không được hưởng
quyền lợi gì và tiếp tục bị tư sản bóc lột.
- Tạo điều kiện cho chủ nghĩa tư bản phát
triển mạnh mẽ.
- Mở ra thời kì thắng lợi và củng cố chủ
nghĩa tư bản.
Cách mạng tháng Mười Nga (1917)
- Lật đổ chế độ tư bản chủ nghĩa giành
chính quyền về tay vô sản.
- Tiến lên làm cách mạng xã hội chủ
nghĩa và xây dựng chủ nghĩa xã hội.
Giai cấp vô sản
Giai cấp công nhân và giai cấp nông
dân.
Là cuộc cách mạng xã hội chủ nghĩa
- Xác lập chế độ xã hội chủ nghĩa.
- Đảng của giai cấp vô sản lên nắm
chính quyền.
- Quần chúng nhân dân được hưởng
mọi quyền lợi về kinh tế, chính trị.
- Đập tan ách áp bước bóc lột của chủ
nghĩa tư bản, đâ công - nông lên nắm
chính quyền.
- Ảnh hưởng mạnh mẽ đến phong trào
cách mạng thế giới.
- Làm cho chủ nghĩa tư bản không còn
 là hệ thống duy nhất trên thế giới.
- Mở ra thời kì lịch sử mới - thời kì
hiện đại.

Câu 5: Tại sao năm 1917 ở nước Nga lại diễn ra hai cuộc cách mạng? Ý nghĩa lịch sử
của cuộc cách mạng tháng Mười Nga.
* Năm 1917 ở nước Nga đã diễn ra hai cuộc cách mạng vì:
- Cách mạng tháng Hai năm 1917 đã lật đổ chế độ quân chủ chuyên chế (Nga hoàng) .
Tuy nhiên, cùng lúc ấy, tại nước Nga tồn tại 2 chính quyền: Chính phủ tư sản lâm thời và
Xô viết đại biểu công nhân, nông dân và binh lính.
⟹ Hai chính quyền đại diện cho lợi ích của các giai cấp khác nhau nên không thể
cùng tồn tại lâu dài.
- Lê-nin và Đảng Bôn-sê-vích đã xác định mục tiêu và đường lối chuyển từ cách mạng
dân chủ tư sản sang cách mạng xã hội chủ nghĩa (lật đổ chính quyền tư sản lâm thời).
Thiết lập chính quyền thống nhất trong toàn quốc của Xô Viết, đưa nước Nga bước vào
thời kì cách mạng xã hội chủ nghĩa.
⟹ Cách mạng tháng Mười bùng nổ (24-10-1917)
* Ý nghĩa lịch sử cách mạng tháng mười nga
Với nước Nga
- Đập tan ách áp bức, bóc lột của phong kiến, tư sản, giải phóng công nhân và nhân dân
lao động.
- Đưa công nhân và nông dân làm chủ đất nước và vận mệnh của mình, xây dựng chủ
nghĩa xã hội.
Với thế giới
- Làm thay đổi cục diện thế giới.
- Cổ vũ và để lại nhiều bài học kinh nghiệm cho cách mạng thế giới.
 Bài 10: Liên Xô xây dựng chủ nghĩa xã hội (1921- 1941)
Câu 1: Chính sách Kinh tế mới: hoàn cảnh, nội dung, tác động của chính sách đó đến
nước Nga. Liên hệ với Việt Nam.
a) Hoàn cảnh lịch sử
- Sau 7 năm chiến tranh liên miên, nền kinh tế quốc dân bị tàn phá nghiêm trọng.
- Tình hình chính trị không ổn định. Các lực lượng phản cách mạng điên cuồng chống
phá gây bạo loạn ở nhiều nơi.
- Chính sách cộng sản thời chiến đã lạc hậu kìm hãm nền kinh tế, khiến nhân dân bất
bình.
=> Nước Nga Xô viết lâm vào khủng hoảng.
- Tháng 3/1921, Đảng Bônsêvích quyết định thực hiện Chính sách Kinh tế mới
(NEP) do Lê-nin đề xướng.
b) Nội dung của Chính sách kinh tế mới
Bao gồm các chính sách chủ yếu về nông nghiệp, công nghiệp, thương nghiệp và tiền tệ.
* Nông nghiệp: Thay thế chế độ trưng thu lương thực thừa bằng thu thuế lương thực. 
* Công nghiệp:
- Tập trung khôi phục công nghiệp nặng.
- Cho phép tư nhân được thuê hoặc xây dựng những xí nghiệp loại nhỏ (dưới 20 công
nhân) có sự kiểm soát của Nhà nước.
- Khuyến khích tư bản nước ngoài đầu tư, kinh doanh ở Nga.
- Nhà nước nắm các ngành kinh tế chủ chốt như công nghiệp, giao thông vận tải, ngân
hàng, ngoại thương.
- Nhà nước chấn chỉnh việc tổ chức, quản lí sản xuất công nghiệp, phần lớn các xí nghiệp
chuyển sang chế độ tự hạch toán kinh tế, cải tiến chế độ tiền lương nhằm nâng cao năng
suất lao động.
* Thương nghiệp và tiền tệ:
- Tư nhân được tự do buôn bán, trao đổi, mở lại các chợ, khôi phục và đẩy mạnh mối liên
hệ giữa thành thị và nông thôn.
- Năm 1924, Nhà nước phát hành đồng rúp mới thay cho các loại tiền cũ.
c) Bản chất, ý nghĩa
- Bản chất: là sự chuyển đổi kịp thời từ nền kinh tế do nhà nước nắm độc quyền về mọi
mặt sang nền kinh tế nhiều thành phần, nhưng vẫn đặt dưới sự kiểm soát của nhà nước.
- Ý nghĩa:
+ Với việc thực hiện chính sách kinh tế mới, nhân dân Xô viết đã vượt qua được cuộc
khủng hoảng: Kinh tế được phục hồi, chính trị - xã hội dần được ổn định.
+ Để lại bài học kinh nghiệm đối với công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội ở một số
nước.
Câu 2: Những thành tựu tiêu biểu của Liên Xô trong công cuộc xây dựng CNXH từ 195
đến 1941.
- Kinh tế:
+ Từ 1 nước nông nghiệp lạc hậu, Liên Xô đã vươn lên trở thành 1 cường quốc công
nghiệp xã hội chủ nghĩa. 
+ Năm 1937, sản lượng công nghiệp chiếm 77,4% tổng sản phẩm quốc dân.
+ Hoàn thành tập thể hóa nông nghiệp với 93% số hộ nông dân và hơn 90% diện tích
ruộng đất được đưa vào nền nông nghiệp tập thể hóa. Sản xuất nông nghiệp cũng từng
bước được cơ giới hóa.
- Văn hóa - giáo dục: thanh toán nạn mù chữ, hoàn thành phổ cập giáo dục tiểu học trong
cả nước và tiến tới thực hiện phổ cập giáo dục THCS tại các thành phố lớn.
- Xã hội: các giai cấp bóc lột bị xóa bỏ, chỉ còn lại 2 giai cấp lao động là công nhân, nông
dân và dội ngũ trí thức XHCN.
e) Ý nghĩa, hạn chế:
- Ý nghĩa:
+ Liên Xô bước đầu xây dựng được cơ sở vật chất - kĩ thuật cho chủ nghĩa xã hội.
+ Tăng cường sức mạnh đất nước.
+ Nâng cao đời sống nhân dân.
- Hạn chế:
+ Xây dựng nền kinh tế kế hoạch hóa tập trung, quan liêu bao cấp.
+ Vi phạm nguyên tắc tập trung dân chủ.
+ Chưa chú trọng đúng mức đến việc nâng cao đời sống nhân dân.
Nhận xét: Mặc dù còn có những hạn chế song công cuộc xây dựng Chủ nghĩa xã hội
ở Liên Xô 1925 - 1941 vẫn đạt được những thành tựu to lớn, tạo nên những biến đổi
nhiều mặt, có lợi cho nhân dân, xây dựng lại lực lượng vũ trang hùng mạnh để bảo vệ tổ
quốc, giúp đỡ phong trào cách mạng thế giới.
Câu 3: Những thành tựu trong quan hệ ngoại giao của Liên Xô.
Trong quan hệ ngoại giao vào những năm 1922 - 1933, Liên Xô đã đạt được những thành
tựu:
- Từng bước thiết lập quan hệ ngoại giao với một số nước láng giềng ở châu Á và châu
Âu.
- Từng bước phá vỡ chính sách bao vây, cô lập về kinh tế và ngoại giao của các nước đế
quốc.
- Từ năm 1922 - 1925, các cường quốc tư bản: Đức, Anh, I-ta-li-a, Pháp, Nhật Bản lần
lượt công nhận và thiết lập quan hệ ngoại giao với Liên Xô.
- Đầu năm 1925, Liên Xô đã thiết lập quan hệ ngoại giao chính thức với trên 20 quốc gia.
- Năm 1933, Mĩ đã công nhận và thiết lập quan hệ ngoại giao với Liên Xô.
⟹ Khẳng định uy tín ngày càng cao của Liên Xô trên trường quốc tế.