Republic of the Philippines

Department of Education
Regional Office IX, Zamboanga Peninsula

8 Zest for Progress

Z Peal of artnership

Filipino
Ikalawang Markahan – Modyul 8
Sandigan ng Lahi…Ikarangal Natin (Tula: Sandalangin)

Name of Learner: ___________________________

Grade & Section: ___________________________
Name of School: ___________________________
Filipino – Ikawalong Baitang
Support Material for Independent Learning Engagement (SMILE)
Ikalawang Markahan – Modyul 8: Tula: Sandalangin
Unang Edisyon 2020

Isinasaad sa Batas Republika 8293, Seksiyon 176 na: Hindi maaaring magkaroon ng
karapatang-sipi sa anumang akda ang Pamahalaan ng Pilipinas. Gayonpaman, kailangan muna
ang pahintulot ng ahensiya o tanggapan ng pamahalaan na naghanda ng akda kung ito ay
pagkakakitaan. Kabilang sa mga maaaring gawin ng nasabing ahensiya o tanggapan ay ang
pagtakda ng kaukulang bayad.

Ang mga akda (kuwento, seleksiyon, tula, awit, larawan, ngalan ng produkto o brand
name, tatak o trademark, palabas sa telebisiyon, pelikula, atbp.) na ginamit sa modyul na ito ay
nagtataglay ng karapatang-ari ng mga iyon. Pinagsumikapang matunton ang mga ito upang
makuha ang pahintulot sa paggamit ng materyales. Hindi inaangkin ng mga tagapaglathala at
mga may-akda ang karapatang-aring iyon. Ang anomang gamit maliban sa modyul na ito ay
kinakailangan ng pahintulot mula sa mga orihinal na may-akda ng mga ito. Walang anomang
parte ng materyales na ito ang maaaring kopyahin o ilimbag sa anumang paraan nang walang
pahintulot sa Kagawaran.

Bumuo sa Pagsusulat ng Modyul

Manunulat: Shyrl Z. Tano/Ceilo Faith V. Guia
Editor: Michel P. Enero/Ronna B. Laranjo
Tagalapat: Franklin E. Benitez
Tagapamahala:
Virgilio P. Batan Jr., CESO VI
Lourma I. Poculan
Amelinda D. Montero
Nur N. Hussien
Riela Angela C. Josol
Ronillo S. Yarag
Leo Martinno O. Alejo
- Schools Division Superintendent
- Asst. Schools Division Superintendent
- Chief Education Supervisor, CID
- Chief Education Supervisor, SGOD
- Education Program Supervisor - Filipino
- Education Program Suervisor, LRMS
- Program Development Officer II, LRMS

Inilimbag sa Pilipinas ng
Department of Education – Region IX – Dipolog City Schools Division
Office Address: Purok Farmers, Olingan, Dipolog City
Zamboanga del Norte, 7100
Telefax: (065)212-6986 and (065) 212-5818
E-mail Address: dipolog.city@deped.gov.ph
 Alamin

Sa modyul na ito maipapamalas din ng mga mag-aaral ang kanilang

nilalaman sa asignatura na ito sa pangkalahatan. Dito malalaman ang dapat
gawin sa pagsulat ng isang sulatin at kung papaano ang kanilang mga ideya
ay maiuugnay sa pangungusap. Sa pagtatapos ng leksyon na ito,
maiintindihan, amtututo, malalaman ang kahalagahan at makakasulat ng
isang panimulang pananaliksik.

Pamantayang Pangnilalaman Pamantayan sa Pagganap

Naipamamalas ng mag-aaral ang Naisusulat ang sariling tula sa
pag-unawa sa mga akdang alinmang anyong tinalakay tungkol sa
pampanitikang lumaganap sa pag-ibig sa tao, bayan o kalikasan
Panahon ng Amerikano, Komonwelt
at sa Kasalukuyan

Gamit ng modyul na ito, ikaw ay inaasahang:

a.) Nabibigyang interpretasyon ang tulang napakinggan MELC (F8PN-IIi-j-27)

b.) Naihahambing ang anyo at mga elemento ng tulang binasa sa iba pang
anyo ng tula MELC (F8PB-IIi-j-28)
c.) Naisusulat ang isang orihinal na tulang may masining na antas ng wika
at may apat o higit pang saknong sa alinmang anyong tinalakay, gamit ang
paksang pag-ibig sa kapwa, bayan o kalikasan MELC(F8PU-IIi-j-29)

Aralin
6
Tula: Sandalangin

Balikan

Sa nakaraang modyul ay natutunan mo ang tungkol sa Pang-uri at Kaantasan Nito.

Mga Katanungan:

1. Ano ang Pang-uri at ang mga kaantasan nito?

2. Paano ginagamit ang Pang-uri at ang kaantasan nito sa pagbuo
ng pangungusap?

1
 Tuklasin

Sa modyul na ito ay mabibigyang interpretasyon ang tulang

napakinggan, maihahambing ang anyo at mga elemento ng tulang binasa sa
iba pang anyo ng tula at pagsulat ng isang orihinal na tulang may masining
na antas ng wika at may apat o higit pang saknong sa alinmang anyong
tinalakay, gamit ang paksang pag-ibig sa kapwa, bayan o kalikasan.

Gawain: (Gawaing papel)

Sa pamamagitan ng Word Concept ay bigyan ninyo ng sariling

kahulugan ang tula.

TULA

2
 Suriin

Ano nga ba ang tula?

Ito ay isang akdang pampanitikang naglalarawan ng buhay, hinango sa

guni-guni, pinararating sa ating damdamin at pinahahayag sa pananatiling
may angking aliw-iw.

SANGGUNIAN: https://quizlet.com/104748187/ang-kahulugan-ng-tula-at-ang-mga-
elemento-atmga-uri-ng-taludturan-nito-flash-cards/

Basahin at unawain ang tula.

Sandalangin
Joey A. Arrogante

Heben, mulang ikosa Mo ako,

sa pagkaklase ba.
Pero nang magdisaper Ka,
nagkawatak-watak lahat
Kasalanan ko!
Sinira ng pagwawala ko
ang pagtitiwala Mo
Pati ng barkada
kaya sising-alipin ako.
Ang laki ng naging kapalit
sa binalewala kong pakikisama Mo,
nasugapa lalo ang buhay ko,
nasira pati ulo ko
sa kamalasan,sa problema;
naging demonyo ako,
kaaway ng lahat-
ng bahay, ng gobyerno, ng simbahan.
Ayoko na!
Hindi na kaya
ng aking konsiyensiya.
Ang hirap palang wala Ka!
Sori Among!
Patawad!

3
Alam kong di-mapipiyansahan ang mga atraso ko sa 'Yo.
Alam ko ring walang duda matutukso pa ako
dahil di-mabunot-bunot ang damo
na tumubo at sumakal sa kalooban ko, sa mundo ko
na nagpapadilim sa tinatakbuhan ko,
kaya nagbabalik-luhod ako Sa’yo
kahit basag na ang pula ko,
kahit basa na ang papel ko.

Isang pakiusap
pakinggan Mo sana:
pabawiin Mo naman ako,
minsang tsansa na lang ba?

Itong-ito na lang!
kailangang-kailangan ko kasi
at wala na akong matatakbuhang iba
na makikinig,
na makakaintindi.
Ikaw na lamang.

Sige na naman!
pagbigyan Mo na ako
para naman mahulug-hulugan ko
ang mga atraso ko Sa’yo
at sa kanilang lahat.

Kung gusto Mo, para mabawasan ang galit Mo,

pulbusin Mo ang dibdib ko
nang maisuka ko na rin
ang lason sa katawan kong ito

Maawa Ka na, Manong!

Tulungan Mo ako!
Pagalingin Mo ako!
Baguhin Mo ako!

Ang toyo’t talangka sa ulo ko

pakialis Mo!
kahit papaano
makalakad lang uli ako nang diretso.

4
 Maawa Ka na, Manong!
Tanggapin Mo uli ako
kahit di na kakosa,
Maski kakilala na lang basta.
Sige na naman!
Ibigay Mo na sa ‘kin ang adres Mo
at hahanapin ko ang bahay Mo
at oras na makita ko
ipinangangako ko Sayo:

Sasambahin ang ngalan Mo,

Susundin ang loob Mo,
Dito sa lupa…para…
Patawad Diyos ko!

ANO ANG MGA ANYO NG TULA?

(1) Tradisyunal – ito ay tulang may sukat at tugma. Ang mga salitang
kadalasang ginagamit sa pagbuo nito ay mga salitang may
malalalim na kahulugan.
(2) Berso Blangko – ito ay tulang may sakto ngunit walang tugma.
(3) Malayang Taludturan – ito ay anyo ng tula na walang sukat at
wala rin tugma. Ito ang siyang tinuturing na modernong anyo ng
panunula.

MGA ELEMENTO NG TULA

1. Sukat
- Isa sa mga mahahalagang elemento ng tula ang sukat o ang bilang ng
mga pantig sa bawat taludtod ng saknong. Karaniwang gamitin ang
labindalawa, labing-anim, at ang labingwalong pantig.

Halimbawa:

da / tap / wa’t / ang / pi / si’y ti / ba / yan / mo / a / nak

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12

at / ba / ka / la / gu / tin ng ha / nging / ma / la / kas

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12

5
 Ang halimbawang mababasa sa itaas ay mula sa tulang “Ang
Guryon” na may sukat na lalabindalawahing pantig. Kapag binasa ang
bawat taludtod ay nagkaka-roon ng saglit na tigil sa gitna o sa ikaanim
na pantig. Ang saglit na tigil na ito ay tinatawag na sesura.

2. Tugma
- Isa sa pinakamahalagang element o sangkap ng tula ay ang
pagkakaroon ng pare-parehong tunog sa dulo ng mga panghuling salita
ng taludtod. Tinatawag itong tugma. Ang panghuling pantig sa dulo ng
taludtod, pagkatapos ng ikaanim na pantig o katinig at binibigkas nang
mabilis, malumanay, may impit sa lalamunan.

3. Talinghaga (Paggamit ng Tayutay o Idyoma)

- Ito ay sadyang paglayo sa paggamit ng mga pangkaraniwang salita
upang maging kaakit-akit at mabisa ang pagpapahayag. Ang mga
sumusunod ay mga halimbawa ng mga pangungusap na nagtataglay ng
matalinhagang pahayag o salita.

Halimbawa:

a.) Ang Pilipinas ay perlas sa kagandahan.

b.) Bumaha ng dugo nan gang bayan ay lumaya.
c.) Ang baya’y umiiyak dahil ito’y may tanikala.

4. Larawang-diwa (Imagery)
- Ito ay mga salitang binabanggit sa tula na nag-iiwan ng malinaw at
tiyak na larawan sa isipan ng mambabasa.

Halimbawa:
Kung ang baying ito’y mapapasa-panganib
At siya ay dapat na ipagtangkilik,
Ang anak, asawa, magulang, kapatid,
Isang tawag niya’y tatalikdang pilit.

5. Simbolismo (Symbolism)
- Ito ang mga salita sa tula na may kahulugan sa mapanuring isipan
ng mambabasa.

Halimbawa:
puno – buhay tinik – pagsubok / hirap
ilaw – pag-asa Bathala – panginoon

6
6. Kariktan
- Ayon kay Julian Cruz Balmaceda, maaaring bigkasin ang isang hanay-
hanay ng mga talatang tugma-tugma ang mga dulo at sukat-sukat ang
mga bilang ng pantig ngunit di pa rin matatawag na tula kung hindi
nagtataglay ng kariktan. May mga tulang walang sukat at tugmang
sinusunod subalit matatawag pa ring tula sapagkat pilimpili ang mga
salita, kataga, parirala, imahen o larawang-diwa, tayutay o talinhaga, at
mensaheng taglay na siyang lalong nagpapatingkad sa katangian nito
bilang tula at pumupukaw sa mayamang imahinasyon ng bumabasa.

Kaantasan ng Wika

May dalawang kaantasan ang mga salita. Ito ay pormal at ang

impormal o di pormal na mga salita. Ginagamit ang pormal na mga
salita sa paaralan at sa iba pang may kapaligirang intelektuwal. Ito ang
salitang pamantayan dahil ito ay kinikilala, tinatanggap, at ginagamit
ng karamihang nag-aral sa wika.

Samantala, ang di pormal na mga salita ay karaniwang ginagamit

sa pang-araw-araw na paikipag-usap at pakikipagsulatan sa mga
kakilala o kaibigan. Gaya ng nabanggit sa itaas, ito ginagamit ng
magkakabayan, magkakapamilya, o magkakabarkada na
nagkakaunwaan ng wikang sinsalita ng bawat isa.

Mga Katanungan…..
Kayang-kaya ko ‘to!

1. Ano ang sukat ng una at ng ikalawang taludtod sa unang saknong ng

tula?
2. Paano malalaman ang sukat ng isang tula?
3. Ano ang tugmang ginamit sa saknong 3?
4. Aling saknong ang ginagamitan ng talinghaga?
5. Ano-ano ang mga simbolismomg ginamit ng may-akda?
6. Ilang saknong binubuo ang binasang tula?
7. Ano ang anyo ng tulang “Sandalangin”?
8. Gaano kahalaga ang mga anyo at elemento ng isang tula?

7
 Pagyamanin

Sulong para sa Tagumpay!

Gawain 1: (Gawaing papel)

Basahin at suriin ang ilang taludtod na hango sa tulang binasa.

Ibigay ang iyong sariling interpretasyon o pagpapakahulugan sa mga ito.
Isulat ang sagot sa nakalaang espasyo.

1. Heben, mulang ikosa Mo ako,

sa pagkakaklase ba.
Pero nang magdisaper Ka,
nagkawatak-watak lahat
Kasalanan ko!

2.Ang laki ng naging kapalit

sa binalewala kong pakikisama Mo,
nasugapa lalo ang buhay ko,
nasira pati ulo ko.

3.Alam kong di-mapipiyansahan ang

mga atraso ko sa ‘Yo
Alam ko ring walang duda
matutukso pa ako
dahil di-mabunot-bunot ang mga
damo na tumubo at sumakal sa kalooban
ko sa mundo

4.Kung gusto Mo, para mabawasan

Ang galit Mo,
Pulbusin Mo ang dibdib ko
Nang maisuka ko na rin
Ang lason sa katawang ito.

5.Maawa ka na Manong!
Tulungan Mo ako!
Pagalingin Mo ako
Baguhin Mo ako!
Ang toyo’t talangka sa ulo ko pakialis Mo!
Kahit paano makalakad uli ako nang diretso.

8
Gawain 2: (Gawaing papel)

Masusing paghahambing ng mga tulang “Sandalangin” at ng “Ang

Guryon”. Basahin ang mga piling saknong ng mga tulang ito at pagkatapos
ay suriin ito batay sa hinihingi ng talahanayang makikita sa susunod na
pahina.

SANDALANGIN
Joey A. Arrogante

Ang laki ng naging kapalit

sa binalewala kong pakikisama Mo,
nasugapa lalo ang buhay ko,
nasira pati ulo ko
sa kamalasan, sa problema;
naging demonyo ako,
kaaway ng lahat-
ng bahay, ng gobyerno, ng simbahan.
Ayoko na!
Hindi na kaya
ng aking konsiyensya.
Ang hirap pa lang wala Ka!
Sori, Among!
Patawad!

ANG GURYON
Ildefonso Santos

Tanggapin mo, anak, itong munting guryon

na yari sa patpat a papel de Hapon;
magandang laruang pula, puti, asul,
na may pangalan mong sa gitna naroon.
Ang hiling ko lamang, bago paliparin
ang guryon momg ito ay pakatimbangin;
ang solo’ magt paulo’y sukating magaling
nang hindi mag-ikit o kaya’y magkiling;
Saka, pag umihip ang hangin, ilabas
At sa papawiri’y bayaang lumipad;
Datapwa’t ang pisi’y tibayan mo, anak,
At baka lagutin ng hanging malakas.

9
Paghahambing ng mga Tulang “Sandalangin” at “Ang Guryon”

Sandalangin

Tula Anyo ng Sukat Tugma Mga

Tula Simbolismo

Ang Guryon

Gawain 3: (Gawaing papel)

Sumulat ng isang orihinal na tulang masining na may apat o higit

pang saknong sa alinmang anyo at elementong tinalakay, gamit ang paksang
pag-ibig sa kapwa, bayan o kalikasan.

Rubrik

Kriterya Puntos Natamong puntos

Orihinalidad 15
Anyo at mga elementong
10
ginamit
May kaugnayan sa paksa 10
Wastong gamit ng wika 5
Malinis at presentable 5
Pagkakabuo 45

10
 Isaisip

Sa iyong paglalakbay ay malapit mo nang makamtan ang iyong

tagumpay. Ang gaan-gaan ng feeling! Alam kong lubos mo ng naintindihan ang
ating leksyon pero may ibibigay pa akong mga katanungan na susukat sa
iyong kaalaman.

Ang natutuhan ko sa modyul na ito ay

___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________.

Tayahin:

I. Panuto: Basahin at unawaing mabuti. Isulat sa sagutang papel

ang titik na nagtataglay ng tamang sagot.

1. Ano ang anyo ng tula ang tulang “Sandalangin”?

A. tradisyunal
B. blangko berso
C. malayang taludturan
D. di-malayang taludturan

2. Ilang saknong binubuo ang binasang tula?

A. 10
B. 9
C. 8
D. 7

3. Ano ang mensahe na nais iparating ng may-akda?

A. pagwawalang-bahala sa diyos
B. pagbabalik-loob sa diyos
C. walang pagsisisi sa mga kamalian
D. huwag magpatawad sa kapwa

11
4. Suriin kung ilan ang sukat mayroon ang ikalawang taludtud na ito?

Sasambahin ang ngalan Mo,

Susundin ang loob Mo,
Dito sa lupa…para…
Patawad Diyos ko!

- Bahagi sa tulang Sandalangin

A. aaniming pantig
B. wawaluhing pantig
C. labindalawahing pantig
D. pipituhing pantig

5. Ano ang kaibahan sa anyo ng tulang “Sandalangin” sa tulang “Ang

Guryon”?
A. parehong tradisyunal
B. parehong blangko berso
C. di-magkapareho ang anyo
D. parehong malayang taludturan

6. Batay sa ikatlong saknong ano ang iyong sariling interpretasyon sa

tula?
A. nakikiusap sa Diyos
B. nagmamakaawa sa Diyos
C. nagmamahal sa Diyos
D. nagmamalimos sa Diyos

7. Ano ang kaibahan sa elemento ng tulang “Sandalangin” sa tulang

“Ang Guryon”?
A. magkapareho ang tugma
B. magkapareho sa sukat
C. parehong may talinghaga
D. parehong walang simbolismo

8. Sa pahayag na ito “Kung gusto Mo, para mabawasan ang galit Mo,
pulbusin Mo ang dibdib ko”. Ano ang ibig ipahiwatig sa
sinalungguhitang talinghagang ito?
A. palambutin ang puso
B. pagalitin ang puso
C. paamuhin ang dibdib
D. parusahan ang puso

12
 II. Panuto: Sumulat ng isang orihinal na masining na antas ng
wika at may apat o higit pang saknong sa alinmang anyong
tinalakay gamit ang paksang pag-ibig sa kapwa, bayan o
kalikasan. 9-15 (7 puntos)

Rubriks
Natamong
Pamantayan Puntos
puntos
Orihinalidad 3
Anyo ng tula 3
Malinis at presentable ang pagkasulat 1
Kabuuan 7 pts.

Isagawa/ Karagdagang Gawain

Galingan mo!

Gawain: (Gawaing papel)

Sumulat ng isang orihinal na tulang masining na may apat o higit pang

saknong sa alinmang anyo at elementong tinalakay, gamit ang paksang pag-
ibig sa kapwa, bayan o kalikasan.

Rubriks
Natamong
Pamantayan Puntos
puntos
Orihinalidad 3
Anyo at mga Elementong ginamit 3
Malinis at presentable ang pagkasulat 1
Kabuuan 7 pts.

13
 Susi sa Pagwawasto

iskor ng mag-aaral
9-15. Base sa rubrik at
8. A
7. C
6. A
5. C
4. D
3. B
2. B
1. C
Pagtataya

Sanggunian
Internet:

https://www.scribd.com/doc/67246925/Ano-Ang-Mga-Anyo-Ng-Tula
8/31/2020
https://quizlet.com/104748187/ang-kahulugan-ng-tula-at-ang-mga-
elemento-atmga-uri-ng-taludturan-nito-flash-cards/

Aklat:

Del Rosario, Mary Grace. Et al. Pinagyamang Pluma 8. Quezon City: Phoenix
Publishing House, Inc. 2017

14