ΓΟΝΙΚΗ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΚΑΙ ΣΥΜΠΕΡΙΛΗΨΗ

Δρ. Χριστίνα Χατζησωτηρίου

Η εξασφάλιση της συνεργατικής και συλλογικής εργασίας μεταξύ όλων των μελών της σχολικής

μονάδας και φυσικά των γονέων αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα χαρακτηριστικά ενός

σχολείου στο οποίο εφαρμόζεται η συμπερίληψη προκειμένου να αντιμετωπιστεί η εκπαιδευτική

ανισότητα, καθώς και η σχολική και κοινωνική περιθωριοποίηση. Παρόλο που η μεγάλη

σημασία και αξία της συνεργασίας με τους γονείς των μαθητών είναι ευρέως αποδεκτή, η

ανάπτυξη εταιρικών σχέσεων σχολείου και οικογένειας δεν πρέπει να θεωρείται δεδομένη. Εν

αντιθέσει, έρευνες καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι οι γονείς μαθητών που προέρχονται είτε

από μειονοτικές και μεταναστευτικές ομάδες, είτε από χαμηλότερα κοινωνικο-οικονομικά

στρώματα δεν έχουν συνήθως στενή συνεργασία με τις σχολικές μονάδες και τους

εκπαιδευτικούς.

Οι λόγοι που παρεμποδίζουν τη συνεργασία αυτή είναι συχνά πραγματιστικοί και αναφέρονται

σε προβλήματα όπως:

 Η συγκοινωνία όταν δεν υπάρχει μέσο διακίνησης των γονέων,

 Η φύλαξη μικρότερων παιδιών αφού συχνά οι μητέρες που συνήθως αναλαμβάνουν τη

συνεργασία με το σχολείο αδυνατούν να αναθέσουν τη φύλαξη των μικρότερων παιδιών

τους σε κάποιον άλλον κι έτσι τους είναι δύσκολο να συνεργαστούν με το σχολείο,

 Η διαφορετική αντίληψη της συνεργασίας σχολείου οικογένειας. Πολλοί γονείς δεν

αντιλαμβάνονται τη σημασία της συνεργασίας τους με το σχολείο και πιστεύουν ότι

αφού οι εκπαιδευτικοί είναι οι ειδικοί και οι ίδιοι (συχνά λόγω του μορφωτικού τους

1
 κεφαλαίου) δεν μπορούν να προσφέρουν κάτι στα παιδιά τους στον τομέα αυτό, δεν

υπάρχει λόγος συνεργασίας τους με το σχολείο.

 Τέλος, στην περίπτωση των μεταναστών γονέων προστίθεται και το ζήτημα της

περιορισμένης γνώσης της γλώσσας που προσκόπτει την επικοινωνία με τους

εκπαιδευτικούς.

Δυστυχώς οι παράγοντες αυτοί συχνά παρερμηνεύονται από τους εκπαιδευτικούς ως ελλιπές

ενδιαφέρον των γονέων για τα παιδιά τους και την εκπαίδευσή τους με αποτέλεσμα και οι ίδιοι

οι εκπαιδευτικοί να μην καταβάλλουν ιδιαίτερη προσπάθεια για συνεργασία με τους γονείς. Σε

τέτοιες περιπτώσεις, οι εκπαιδευτικοί οφείλουν να προσπαθήσουν περισσότερο και να βρουν

τους τρόπους ώστε να φέρουν τους γονείς κοντά στο σχολείο.

Με ποιους τρόπους μπορούμε να εμπλέξουμε ενεργά τους γονείς;

(1) Διοργάνωση σεμιναρίων για γονείς σε θέματα εκπαιδευτικά και θέματα ανάπτυξης του

παιδιού. Κάποια από αυτά τα θέματα δεν είναι αυτονόητα για όλους τους γονείς, όπως για

παράδειγμα η ανάπτυξη του παιδιού ή του εφήβου. Επιπλέον, όπου είναι εφικτό πρέπει να

δίνεται η ευκαιρία στους γονείς να μοιραστούν την κουλτούρα τους με το σχολείο των παιδιών

τους.

(2) Ενημέρωση γονέων σχετικά με τα σχολικά προγράμματα, την ύλη, τους στόχους και άλλα

χαρακτηριστικά των εκπαιδευτικών προγραμμάτων που θα πρέπει να γνωρίζουν όλοι

ανεξαιρέτως οι γονείς. Κυρίως για τους γονείς μεταναστευτικής βιογραφίας τέτοιου είδους

πληροφόρηση δεν πρέπει να παραλείπεται, αφού σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να θεωρείται

δεδομένη κυρίως λόγων των μεγάλων διαφορών που πολλές φορές παρουσιάζει τα εκπαιδευτικό

σύστημα της χώρας προέλευσης με το εκπαιδευτικό σύστημα της χώρας υποδοχής. Εξίσου

2
σημαντική είναι και η ενημέρωση των γονέων αναφορικά με την πρόοδο των παιδιών τους. Η

επικοινωνία αυτή μπορεί να βοηθήσει και τους ίδιους τους εκπαιδευτικούς, αφού οι γονείς

μπορεί να συζητήσουν για τυχόν ανησυχίες ή εισηγήσεις τους.

(3) Συμμετοχή των γονέων σε εθελοντικές δραστηριότητες. Οι εκπαιδευτικοί και οι

διευθύνοντες καλούνται να εξηγήσουν στους γονείς και να τους καθοδηγήσουν στο πώς

μπορούν να στηρίξουν τις προσπάθειες του σχολείου και των ίδιων των παιδιών τους.

Παραδείγματα τέτοιων προσπαθειών που έχουν εφαρμοστεί σε άλλες χώρες είναι η εθελοντική

διδασκαλία της μητρικής γλώσσας των μεταναστών από δίγλωσσους γονείς, χορωδίες ή

διοργάνωση άλλων ομίλων με τη συμμετοχή μαθητών και γονέων.

(4) Συμμετοχή των γονέων ως ακροατήριο στις παρουσιάσεις των μαθητών και στους

σχολικούς εορτασμούς. Κάποιοι μετανάστες γονείς λόγω του ότι δεν μιλούν καλά τη γλώσσα

αποφεύγουν να συμμετέχουν σε σχολικούς εορτασμούς ή σε άλλες σχολικές δράσεις. Είναι

σημαντικό οι εκπαιδευτικοί να ξεκαθαρίσουν στους γονείς ότι η παρουσία τους είναι σημαντική

για τα παιδιά τους για συναισθηματικούς και υποστηρικτικούς λόγους, έστω και αν δεν

καταλαβαίνουν ή αδυνατούν να συμμετέχουν στα όσα διαδραματίζονται.

(4) Δημιουργία δωματίων γονέων ή κέντρων γονέων στο σχολείο όπου οι γονείς μπορούν να

συναντιούνται όχι μόνο για να ανταλλάσουν απόψεις για τα παιδιά τους και να συζητούν για τις

ανησυχίες τους, αλλά και για να αναλαμβάνουν δημιουργικές δράσεις στις οποίες να εμπλέξουν

τους μαθητές πέραν των σχολικών τάξεων. Πρέπει να τονιστεί πόσο σημαντική είναι η

δυνατότητα αλληλεπίδρασης των γονέων μεταξύ τους προκειμένου να ενταθούν οι κοινωνικές

τους συναναστροφές, οι οποίες μπορούν να συμβάλουν στην ενίσχυση της κοινωνικοποίησης

των ιδίων και των παιδιών τους.

3
(5) Η συμμετοχή των γονέων στην κατ’ οίκον εργασία των παιδιών τους . Όπως αναφέραμε

και πιο πριν οι γονείς μπορεί να μη μιλούν τη γλώσσα ή λόγω χαμηλού μορφωτικού κεφαλαίου

να πιστεύουν ότι δεν μπορούν να βοηθήσουν τα παιδιά τους στην πραγμάτωση της κατ’ οίκον

εργασίας τους. Στην περίπτωση αυτή, οι εκπαιδευτικοί πρέπει να εξηγήσουν στους γονείς ότι δεν

απαιτείται από τους ίδιους να βοηθήσουν τα παιδιά τους στην επίλυση των εργασιών τους, αλλά

είναι σημαντικό οι γονείς να στηρίξουν τα παιδιά τους στη διεκπεραίωσή τους. Με τον τρόπο

αυτό, τα παιδιά εισπράττουν το ενδιαφέρον των γονιών τους . Επίσης, οι γονείς αυτοί μπορούν

να ζητήσουν από το παιδί τους να τους εξηγήσει τι ήταν αυτό που διάβασε ή στα ελληνικά ή στη

μητρική τους γλώσσα ανεξαρτήτως αν μπορούν ή όχι να αξιολογήσουν τα όσα θα αναφέρει το

παιδί. Με τον τρόπο αυτό δημιουργούνται εσωτερικά κίνητρα μάθησης στο παιδί.

(6) Αναγκαιότητα συμμετοχής των γονέων στη λήψη αποφάσεων. Στους συνδέσμους γονέων,

παρατηρείται το φαινόμενο περιορισμένης ή και μηδενικής συμμετοχής γονέων που προέρχονται

από τα χαμηλότερα κοινωνικο-οικονομικά στρώματα ή από μειονοτικές και μεταναστευτικές

ομάδες. Είναι όμως αρκετά σημαντικό το σχολείο να εμπλέξει όλους ανεξαιρέτως τους γονείς

στα όργανα λήψης αποφάσεων για τις σχολικές δράσεις. Το σχολείο οφείλει να ενημερώνει τους

γονείς για τη σημαντικότητα της συμμετοχής τους στους συνδέσμους, αλλά και να βρίσκει

τρόπους να διευκολύνει τη συμμετοχή τους σε αυτούς (π.χ. μπορούν κάποιοι δίγλωσσοι γονείς

να εκπροσωπούν τους υπόλοιπους ή να αναλάβουν να τους ενημερώνουν).

(7) Η προώθηση της συμμετοχής των γονέων στην κοινότητα. Η κοινότητα παρέχει τη

δυνατότητα στήριξης και βοήθειας στους γονείς σε προβλήματα που μπορεί να αντιμετωπίζουν

οι ίδιοι ή τα παιδιά τους. Το σχολείο οφείλει να ενημερώνει τους γονείς για εκπαιδευτικά

προγράμματα, οικονομικές διευκολύνσεις, και άλλες πρόνοιες της κοινότητας.

4
Εν κατακλείδι,

η γονική συμμετοχή αποτελεί κριτικό παράγοντα βελτίωσης των μαθησιακών αποτελεσμάτων,

της μείωσης της σχολικής διαρροής και της ενίσχυσης των θετικών στάσεων των μαθητών προς

το σχολείο. Αποτελεί μορφή κοινωνικού κεφαλαίου αφού οι γονείς ασκούν κοινωνικό έλεγχο

συναποφασίζοντας με τους σχολικούς ιθύνοντες το «μέλλον» των παιδιών τους.

Αδιαμφισβήτητα, το Υπουργείο Παιδείας πρέπει να συμπεριλάβει στις επιμορφώσεις των

εκπαιδευτικών τη σύναψη σχέσεων συνεργασίας με τους γονείς γενικότερα, αλλά και τους

γονείς μεταναστευτικής βιογραφίας ειδικότερα. Τέλος, η διεύρυνση του θεσμού της Σχολής

Γονέων μπορεί να συνδράμει στην ενημέρωση και ενίσχυση των ιδίων των γονέων σε θέματα

συμμετοχής τους στα σχολικά δρώμενα.