NOTES

PAMBANSANG

SCIENCE
KITA

MATH
BIOLOGY
HISTORY
Ginawa ni: Guro Alan R.
Angob

EXTRAS
 NOTES
Kahulugan ng Gross National Product (GNP) at Gross
Domestic Product (GDP)

SCIENCE
• Ang Gross National Product (GNP) ay tinatawag din ngayong

MATH
Gross National Income ay halaga ng kabuuang produksyon ng
mamamayan ng isang bansa sa loob at labas ng pambansang

BIOLOGY
ekonomiya.
• Ang Gross Domestic Product (GDP) ay halaga ng kabuuang

HISTORY
produksyon sa loob ng pambansang ekonomiya, isinasama rito ang
produksyon ng mga dayuhang aktor na nasa loob ng pambansang

EXTRAS
ekonomiya.
• Ang GNP at GDP ay parehong sinusukat sa loob ng isang takdang
panahon, maaaring quarterly o taunan.
 • Nominal GNP na tinatawag
Iba't ibang uri ng

NOTES
ding Current Prices ay ang
GNP/GNI kabuuang produksyon ng

SCIENCE
1. Ang pagkompyut sa GNP ay bansa na nababatay sa
naipapakita sa paraan ng pangkasalukuyang presyo sa
pamilihan.

MATH
pagkakaiba ng Real
GNP/GNI at ng Nominal 2. Ang Pilipinas ay may
kakayahang magprodyus ng

BIOLOGY
GNP/GNI.
• Real GNP na tinatawag ding mataas na produksyon dahil sa
Constant Prices ay ang taglay nitong pinagkukunang-

HISTORY
halaga ng produksyon ng yaman para sa gagawing mga
bansa na ibinabatay sa presyo kalakal at iba pa. Ito ay

EXTRAS
ng mga nakalipas na taon. maipapakita sa pamamagitan ng
Potential GNP at Actual GNP.
 NOTES
• ACTUAL GNP ito ay ang
• POTENTIAL GNP ay ang
nagsisilbing BAROMETRO

SCIENCE
kabuuang produksyon na
tinatantya ayon sa upang alamin kung
kakayahan ng mga salik naging makabuluhan at

MATH
tulad ng bilang ng epektibo ang
pamahalaan sa paggamit

BIOLOGY
manggagawa, ilang oras
nagtatrabaho ang mga ito, ng mga salik ng
mga makinarya at produksyon upang

HISTORY
teknolohiya at mga likas na matamo ang Potential
yaman. GNP.

EXTRAS
 NOTES
1. Industrial Origin o

SCIENCE
Ibat-ibang paraan ng Value Added Approach
Pagsukat ng • Sa pagbuo at paggawa ng
bawat produkto at

MATH
Pagkukuwenta ng serbisyo ng isang bansa
Gross National

BIOLOGY
ito ay nakatutulong sa
sektor ng pinababatayan
Product/Gross
ng presyo ng produkto at

HISTORY
serbisyo.

EXTRAS
• Sa ganitong paraan, pagkapinagsama-sama ang lahat ng mga produkto

NOTES
at serbisyo na nilikha sa loob ng bansa, ay makukuha ang kabuuang
Gross Domestic Product (GDP).

SCIENCE
• Matapos makuha o malaman ang GDP to ay idadagdag sa Net Primary
Income from Abroad (NPIA), ito ay ang kita ng mga Pilipinong

MATH
nagtatrabaho sa ibang bansa.

BIOLOGY
2. Factor Income Approach
• Ito ay tumutukoy sa mga salik ng produksyon na ginagamit sa paglikha
ng produkto at serbisyo na tumatanggap ng kabayaran na nagsisilbing

HISTORY
kita ng bawat salik.
• Ang pinagsama- samang kita ng bawat salik ang siyang bubuo upang

EXTRAS
makuha ang Pambansang kita o National Income.
• Upang makuha ang tamang kuwenta ng GNP/GNI, kailangang

NOTES
malaman ang mga sumusunod:
➢ Kita ng Empleyado at Manggagawa (KEM) - ito ay tumutukoy sa

SCIENCE
sahod at benepisyo na tinatanggap ng bawat empleyado at
manggagawa. Kabilang din dito ang non-monetary benefits na

MATH
tinatanggap ng bawat manggagawa at empleyado ng kompanya.
➢ Kita ng Entreprenyur at Ari-Arian (KEA) - ito ay ang kita ng

BIOLOGY
entreprenyur tulad ng tubo. Ang ari-arian na ginagamit sa produksyon
ay tumatanggap din ng kita tulad ng bayad sa upa. Kinabibilangan din
ito ng mga dibidendo na naglagay ng puhunan sa pagnenegosyo.

HISTORY
➢ Kita ng kompanya o Korporasyon (KK) - ito ay kitang tinatanggap
ng bawat kompanya o korporasyon sa kita ng bawat nilikhang

EXTRAS
produkto at serbisyo.
 NOTES
• Capital Consumption
➢ Kita ng Pamahalaan Allowance (CCA) -

SCIENCE
(KP) - ito ay ang mga itinuturing itong pondo na
ibinabayad na buwis ng inilalaan para sa

MATH
mamamayan at mga depresasyon. Ito ay
interes sa pagpapautang ginagamit bilang pambili ng

BIOLOGY
at mga stocks. Ito rin ay mga bagong makinarya at
ang mga kita sa negosyo gamit sa pagkumpuni ng
na pagmamay-ari ng

HISTORY
mga gusali na unti- unting
gobyerno. nasisira.

EXTRAS
 NOTES
SCIENCE
• Indirect Business Taxes
(IBT) - ito ay di-tuwirang
pagpapataw ng buwis sa

MATH
mga produkto at serbisyo na
nilikha. Ito ay isang salik na

BIOLOGY
mahalaga upang makuha ang
kabuuang GNP ng ekonomiya

HISTORY
ng isang bansa.

EXTRAS
 NOTES
Salik ng Factor Income Approach

SCIENCE
1. Final Expenditure Approach
• Ang lahat ng sektor ay tumatanggap ng kanilang kita na kanilang

MATH
ginagastos sa pagbili ng kanilang pangunahing pangangailangan. Ang
mga gastusing ito ay kinakailangang malaman upang makuwenta ang

BIOLOGY
GNP/GNI na hinahati batay sa gumagastos.

a. Gastusin ng Sambayanan a personal Consumption Expenditure

HISTORY
(C) - ito ay gastusin ng bawat mamamayan, mga empleyado,
manggagawa at entreprenyur para sa kanilang pangangailangan tulad ng

EXTRAS
pagkain, damit, tirahan, edukasyon at iba pa.
 NOTES
Salik ng Factor Income Approach

SCIENCE
b. Gastusin ng Pamahalaan o Government Consumption (G) - ito ay
gastusin ng gobyerno sa pagpapasahod sa lahat ng empleyado at opisyal ng

MATH
pamahalaan. Ito rin ay gastusin sa mga proyekto ng pamahalaan tulad ng
imprastraktura at pagbibigay-serbisyo ng pamahalaan para sa mamamayan.

BIOLOGY
c. Gastusin ng Bahay-kalakal o kompanya sa Pamumuhunan o

HISTORY
Capital Formation (I) - ito ay gastusin ng kompanya na may kinalaman sa
pagbili ng mga fixed capital, tulad ng gusali at makinarya, kasama rin dito ang
pagbili ng lupain at bahay bilang earning assets at ang pagbili ng stocks.

EXTRAS
d. Gastusin sa Panlabas na Sektor - nakapaloob sa gastusing ito ang

NOTES
mga binabayarang gastos kapag umangkat ng mga produkto sa ibang
bansa o import (M) at pagluluwas ng mga produkto sa ibang bansa o

SCIENCE
export (X), Ibinabawas ang gastos sa export sa import at isinasama sa
pagkuwenta ng GNP/GNI.

MATH
e. Net Primary Income from Abroad - ito ay nagpapakita kung

BIOLOGY
magkano ang kabuuang kinita ng mga Pilipino na naghahanapbuhay sa
ibang bansa. Ibinabawas ang kita ng mga Pilipino sa mga dayuhan na nasa
loob ng bansa. Kapag mas malaki ang kita ng mga Pilipino ito ay

HISTORY
kumakatawan sa positibong pananaw ngunit kapag mas malaki ang kita ng
dayuhan, ito ay negatibo.

EXTRAS
 NOTES
SCIENCE
f. Statistical Discrepancy - kapag di-maiwasan
na magkaroon ng labis o kulang sa pagkukuwenta

MATH
ng GNP/NI, dahilan ito dami ng produkto at
serbisyo na ginagawa ng isang bansa at di-

BIOLOGY
malaman kung saan isasama o ang di-dapat isama.

HISTORY
EXTRAS
 NOTES
Artikulo XII, Seksyon 1
na ang pambansang

SCIENCE
ekonomiya ay may hangarin
na pagkakapantay- pantay

MATH
ng pagbabahagi sa
pagkakataon, kita, at

BIOLOGY
Neptune
yaman. Ang mga
mamamayan ay may

HISTORY
karapatan na makibahagi sa
Saturn
kita at yaman ng bansa.

EXTRAS